DICHTERBIJ Coalitieprogramma 2014 - 2018 CDA - ChristenUnie - Progressief Altena
In dit document hebben de coalitiepartners CDA, ChristenUnie en Progressief Altena op hoofdlijnen opgeschreven wat zij belangrijke ontwikkelingen vinden voor de gemeente Woudrichem en hoe zij daaraan, samen met inwoners, gemeenteraad, maatschappelijke instanties, ondernemers, en andere overheden de komende jaren willen gaan werken. De hoofdlijnen geven de richting aan, er blijft ruimte voor verdere afstemming en voor nieuwe ontwikkelingen. Op veel terreinen krijgen belangrijke projecten op dit moment vorm, zoals bijvoorbeeld de herinrichting van Park Groenendijk of de ontwikkeling van het sportpark in het Almbos. Daar werken we aan verder, maar laten we in dit akkoord buiten beschouwing. Het gaat ons hier immers om nieuwe ontwikkelingen en de richting die we kiezen om onze samenleving verder vorm te geven. Dit document is ingedeeld aan de hand van enkele thema’s, waarbij vaak verschillende aspecten aan bod komen.
Dichterbij 3 Bestuur 4 De mensen Veiligheid
5
Onderwijs
6
Cultuur
7
8
Sociale voorzieningen en zorg
Sport
10
DICHTERBIJ Onze samenleving verandert. De economische crisis draagt eraan bij dat we waarden herontdekken die op de achtergrond waren geraakt: omzien naar elkaar, de tijd nemen om te leven, niet zozeer méér produceren, maar anders, dichterbij en duurzamer. De contouren van een vernieuwde democratie worden al zichtbaar: mensen organiseren zich in informele verbanden of nieuwe structuren, en bedenken samen creatieve, innovatieve alternatieven, nu geld en grondstoffen niet meer voor het oprapen liggen.
De omgeving
Milieu
11
Landschap, toerisme en recreatie
12
Ruimtelijke ordening en wonen
14
Verkeer vervoer en infrastructuur
15
Economie en bedrijven
16
De rol van de overheid zien we logischerwijs meeveranderen: de overheid bepaalt minder vaak, maar creëert ruimte voor initiatieven, stimuleert en onder-
steunt. De overheid zoekt de dialoog, de verbinding en de samenwerking. We komen letterlijk en figuurlijk dichterbij. Zo’n overheid willen wij zijn in Woudrichem.
INLEIDING
LEESWIJZER
LEESWIJZER
De Woudrichemse samenleving kent saamhorige, hechte gemeenschappen in de dorpen en buurten en een vitaal verenigingsleven. Men is terecht trots op de eigenheid van de dorpen en men voelt er verantwoordelijkheid voor de leefomgeving en voor elkaar. Daar hoort een overheid bij die ook echt een beroep doet op dat verantwoordelijkheidsgevoel. Inwoners op hun beurt kunnen rekenen op een overheid die een solide sociaal vangnet creëert.
Financiën 17 Portefeuilleverdeling 19
5
10
COLOFON Redactie: Annemarie de Stigter, Claran Wielenga, Jan-Kees de Zeeuw Foto’s: gemeente Woudrichem, Carla Olsthoorn, Sophie Krale, www.fotovanaltena.nl Vormgeving: Esther Tuijtel, Appart Studio, www.appart-studio.nl
12
Gemeente Woudrichem Raadhuisplein 1, 4285 CP Woudrichem
[email protected] www.woudrichem.nl (0183) 308100
2
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
3
BESTUUR
VEILIGHEID
Willen we een overheid die een beroep doet op ieders verantwoordelijkheid, dan betekent dat ook dat we de verantwoordelijkheid voor sommige dingen echt uit handen geven. Loslaten. Vertrouwen dat het goed komt. Zowel de gemeente als de inwoners vallen nog vaak terug in de oude rolverdeling: de gemeente neemt het initiatief en inwoners vinden dat de gemeente de oplossingen moet aandragen.
Iedereen moet in Woudrichem veilig kunnen wonen, leren, leven, bewegen en werken. Een schone, veilige leefomgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, inwoners, ondernemers en alle hulpdiensten.
We moeten dus hard werken om die oude rolverdeling te doorbreken. Dat moeten we doen door veel meer naar buiten gericht contact te maken met inwoners, ondernemers, organisaties, met netwerken. Hoe beter je elkaar kent, des te makkelijker je kunt loslaten. De gemeenschap kan veel meer oplossen dan wij vaak denken. Het is een kwestie van vertrouwen en van samenwerken. Samenwerken - en daarmee een deel van onze oude overheidsrol afschudden - loopt als een rode draad door onze visie op de Woudrichemse samenleving. Dat betekent dat we open discussies in de raad voor ogen hebben, om ideeën en meningen uit te wisselen en te vormen. Dat we meer verantwoordelijkheid en vertrouwen geven aan ons team van medewerkers, het zijn immers waardevolle netwerkers, die met meer ruimte sneller en adequater kunnen reageren in hun verschillende maatschappelijke netwerken. Het betekent dat we erkennen: soms bepalen wij, maar vaker niet. We zoeken wederkerigheid en wisselwerking. Het Land van Heusden en Altena nodigt uit om samen te werken met de buurgemeenten. Geografisch zijn wij een eenheid en we zien die eenheid in tal van waarden, normen en gemeenschappelijke karaktertrekken. Het is een schaal die ons aanspreekt: groter en krachtiger, maar wel klein genoeg om dichtbij de dorpen en de mensen te blijven. Onze inzet was en blijft: één Altena. Het is een mooi en robuust gebied waar we samen
4
- inwoners, ondernemers, maatschappelijke instanties, overheid - verantwoordelijk voor zijn. Het moet robuust, leefbaar en groen blijven. Ook voelen wij ons verantwoordelijk voor elkaar. Zorg voor elkaar is het fundament van onze samenleving. Cultuur is de verbindende factor. Bij alles wat we doen willen we een soort duurzame meetlat leggen: zijn mens, milieu en bedrijvigheid in evenwicht? Gemeentehuis wordt ‘huis van de burger’ Een mooie kans doet zich voor om in het huidige gemeentehuis een aantal maatschappelijke instanties te huisvesten, die - onder één dak - op natuurlijke wijze kunnen komen tot vernieuwende, creatieve samenwerkingsvormen. Wij hebben een levendige plek voor ogen, waar mensen in verschillende fasen van hun leven, gebruik komen maken van uiteenlopende diensten en elkaar ontmoeten. Voor het team medewerkers van het gemeentehuis betekent de realisatie van het Multifunctionele Centrum de overstap naar een naastgelegen kantoorgebouw, dat bijdraagt aan een moderne manier van werken, gericht op onze netwerken en contacten in de samenleving.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
MENSEN
BESTUUR
Een veilig gevoel dichtbij huis is essentieel. Mede dankzij sterke sociale structuren voelen inwoners in Woudrichem zich over het algemeen veilig. Buren letten vaak op elkaars veiligheid en er zijn al enkele buurtpreventieteams opgericht. Dat willen we stimuleren. Wij willen de samenhang en de samenwerking tussen wijkagent, BOA, buurtbewoners, buurtpreventieteams en de gemeente de komende tijd verder versterken. De wijkagent en de BOA spelen daarin een belangrijke verbindende rol. Zij weten immers vaak wat er speelt: een burenruzie, inbraak, geluidsoverlast. We vinden het van groot belang dat alle hulpdiensten voor iedereen goed bereikbaar, beschikbaar en op sterkte zijn, ook in de buitengebieden. Wij willen bereiken dat er in de regio een politiebureau open blijft en adequaat bemenst. Er kan niet getornd worden aan de vastgestelde normen voor aanrijdtijden van ambulance, brandweer en politie. De huisartsenpost en het ziekenhuis moeten altijd bereikbaar zijn.
Onze accenten - Behoud van politiebureau en ambulance voorziening in de regio.
- Samenwerking versterken tussen buurtbewoners, al dan niet verenigd in buurtpreventieteams, wijkagent en BOA.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
5
MENSEN
CULTUUR
Woudrichem biedt goede onderwijsvoorzieningen, waar kinderen zich veilig, gezond en fit kunnen ontwikkelen, volop kunnen leren en kind kunnen zijn. De basisscholen vormen een belangrijke spil in het sociale leven in de dorpen, meerdere sociale functies komen er samen.
Cultuur en leefbaarheid gaan hand in hand: het is een manier om mee te doen, mee te bewegen, te verbinden en na te denken. Het is de kraamkamer voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen. Cultuur is toegankelijk voor iedereen, bij voorkeur via verenigingen in plaats van instellingen. Ons rijke cultuurhistorisch erfgoed versterkt onze identiteit.
De school is een plek om te groeien, om op te groeien, kennis en ervaring te delen en het is een belangrijke ontmoetingsplaats. De spilfunctie van scholen willen we daarom versterken. Dat betekent dat we brede scholen en samenwerkingsscholen ontwikkelen en dat we scholen in kleine kernen willen behouden. De integratie van peuterspeelzalen, kinderopvang en basisonderwijs willen we bevorderen. Vanwege veranderingen in de fiscale regeling rond kinderopvang en de subsidiëring van peuterspeelzalen door gemeenten, worden peuterspeelzalen en kinderopvang geharmoniseerd.
Bij cultuurhistorisch erfgoed denken we vaak aan monumenten of archeologische vondsten, maar ons erfgoed zien we ook in de streektaal - en de varianten daarvan in de verschillende dorpen - en in gedeelde waarden en tradities. We willen het voorzieningenniveau op peil houden en ons cultureel erfgoed onderhouden en beschermen. Het is een verbindende factor, tussen mensen en tussen verleden, heden en toekomst. Daar zijn we ons van bewust en daarom willen we in het bijzonder dat kinderen makkelijk toegang hebben tot een breed pakket cultuureducatie, zowel binnen als buiten de school. Dat is goed tot stand te brengen door brede scholen te vormen, en door Bibliotheek Cultuurpunt Altena te steunen. Verenigingen met culturele doelen kunnen op onze steun en stimulans blijven rekenen; culturele diversiteit vinden we belangrijk.
Cultuureducatie en bewegen worden onder schooltijd gestimuleerd. Dat zien we niet als extra taak voor het onderwijs, maar we ondersteunen heel concreet programma’s van Bibliotheek Cultuurpunt Altena en de combinatiefunctionarissen. De bibliotheek als ontmoetingsplaats is bij uitstek een logische match met scholen. Bij een veilige gezonde leeromgeving voor kinderen horen schoolgebouwen in een groene, verkeersveilige omgeving, die goed onderhouden worden. Als nieuwbouw zich aandient omdat een schoolgebouw niet
We zien ook een taak voor ons weggelegd om de Nieuwe Hollandse Waterlinie meer reliëf te geven, mooie exponenten van de waterlinie zijn bijvoorbeeld de vesting van Woudrichem en Fort Giessen. meer te renoveren valt, zijn we veeleisend op het gebied van duurzaamheid.
Onze accenten
doelen. - We zien het belang van maatschappelijke stages en geven het goede voorbeeld door stageplaatsen aan te bieden aan middelbare scholieren.
- We werken aan de huisvesting van Bibliotheek Cultuurpunt Altena, versterken de bestaande activiteiten en breiden die uit. - Met Muziekwijzer Altena krijgt muziekeducatie een structurele plek binnen het basisonderwijs en kan de jeugd in de vrije tijd muziekles genieten. - In samenwerking met Fort Giessen geven we
Onze accenten - We zetten de ontwikkeling van brede scholen voortvarend voort. - We bevorderen het gebruik van schoolgebouwen buiten schooltijd voor andere maatschappelijke
6
MENSEN
ONDERWIJS
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
verdere uitvoering aan cultuurhistorische, toeristische en educatieve projecten rond de schuilplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog binnen de Nieuwe Hollandse Waterlinie. - We ondersteunen initiatieven op het gebied van kunst.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
7
In Woudrichem is zorg dichtbij de inwoners georganiseerd. We voeren een ruimhartig sociaal beleid, waarbij we een beroep doen op ieders verantwoordelijkheid en op hulp die men zelf kan organiseren. Dankzij een actief verenigingsleven, mantelzorgers, hechte buurten en straten, scholen en kerken, kennen we in Woudrichem sterke sociale structuren. Daar zijn we blij mee: het is een belangrijk fundament voor onze sociale samenleving. Leunend op sociale structuren kunnen mensen die minder zelfredzaam zijn, toch meedoen in de samenleving. Daarom wil de gemeente de sociale structuren verder versterken. En als er geen persoonlijk vangnet is, ruimhartig hulp bieden. Ondersteuning dichterbij Wij versterken sociale structuren met name door verenigingen te steunen en door sociale wijkteams op te zetten. Een sociaal wijkteam bestaat onder andere uit wijkverpleegster, maatschappelijk werker en medewerkers van Loket Altena, elk met een achterban en een netwerk van hulpinstanties. Omdat het sociale wijkteam dichtbij is en de lokale sociale structuren goed kent, worden signalen eerder opgepikt als iemand extra hulp nodig heeft. En kan in kaart gebracht worden wie een helpende hand kan bieden. Het sociale wijkteam kan op die manier uitgroeien tot een wijknetwerk van mensen die net die extra begeleiding bieden aan anderen die dat nodig hebben. Biedt het netwerk niet voldoende steun, dan zorgt het wijkteam voor een waar nodig identiteitsgebonden - oplossing die precies past bij de vraag. Hulpvragen zijn niet standaard, de oplossingen zullen dat ook niet zijn. Hulp is altijd maatwerk. Jeugdhulp dichterbij De Vleet en Trema zijn natuurlijke partners als het om jeugd gaat. Waardevolle projecten als DeBusDus zetten we voort. We zien een tendens dat jeugd zich terugtrekt en uit zicht verdwijnt. Problemen kunnen daardoor te
8
MENSEN
MENSEN
SOCIALE VOORZIENINGEN EN ZORG
die tijdelijk geen betaald werk hebben of mensen die vanwege een beperking moeilijk werk kunnen vinden. Daarom willen we werkzoekenden stimuleren om hun kennis en vaardigheden in te zetten in vrijwilligerswerk dat bij hen past en willen we mensen met een laat worden gesignaleerd. Daarom zetten we wijkteams CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) op, die de drempel lager maken om hulp te vragen en die signalen eerder en makkelijker kunnen oppakken. Een wijkteam CJG is er om hulp te bieden bij opvoeden en kijkt als er problemen zijn samen met een gezin of er mensen zijn uit de directe omgeving - familie, buren, vrienden, clubs - die kunnen helpen. De wijkteams werken samen met scholen, kinderopvang en peuterspeelplaatsen, huisartsen, maar ook met verenigingen en bijvoorbeeld kerken. Bij complexe problemen is specialistische hulp beschikbaar. Belangrijk is dat er bij problemen in een gezin één aanpak en één regisseur is. Actief zijn dichterbij Ons uitgangspunt is dat iedereen een bijdrage moet kunnen leveren aan onze samenleving. Ook mensen
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
arbeidsbeperking helpen om passend werk te vinden. De gemeente geeft het goede voorbeeld en ook het bedrijfsleven kan hierin iets betekenen om daar waar mogelijk mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.
Onze accenten - We dragen eraan bij dat verenigingen vitaal blijven door hen te faciliteren waar dat zinvol en nodig is. We zoeken daartoe de dialoog. - Sociale wijkteams bieden begeleiding dichtbij en versterken de sociale verbanden zodat het stevige netwerken worden. - Wij stimuleren de oprichting van zorgcoöperaties en andere particuliere zorginitiatieven. - We ondersteunen mantelzorgers, vrijwillige zorgers, andere vrijwilligers en de vrijwilligers centrale. - Voor gezinnen die kampen met een optelsom van problemen geldt altijd het principe: één gezin, één aanpak en één regisseur.
- De vrijheid die de wet biedt om PGB’s te gebruiken, willen we optimaal benutten. - Wij faciliteren tijdelijke zorgwoningen zodat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen, terwijl ze kunnen leunen op de zorg van naasten. - Zorg kopen we het liefst in bij lokale zorg aanbieders. - We nemen meer mensen met een arbeidsbeperking in dienst bij de gemeente en stimuleren het bedrijfs leven onder andere door dit goede voorbeeld. - Samenwerking in grotere verbanden (Altena, Dongemond, West-Brabant) is noodzakelijk om zorg dichtbij te kunnen organiseren.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
9
MENSEN
MILIEU
Sporten is gezond - en zelfs veel meer dan dat. Actieve verenigingen, met hun vele vrijwilligers, zorgen voor samenhang en saamhorigheid in de dorpen. Daarom moeten sportvoorzieningen in de dorpen blijven en ondersteunen we sportclubs waar nodig. Investeren in sport is investeren in gezonde en leefbare dorpen, waar mensen zich graag inzetten voor hun vereniging en elkaar.
Gezonde inwoners in vitale, groene kernen: in Woudrichem nemen wij de verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties. Wij ontwikkelen groen en duurzaam en zijn daarin een voorbeeld voor anderen.
OMGEVING
SPORT
We betrekken inwoners en ondernemers bij onze visie door initiatieven op het gebied van milieu samen te realiseren of te faciliteren. Duurzaamheidscans of het plaatsen van zonnepanelen bij sanering van asbestdaken zijn er heel concrete voorbeelden van. En bewoners kunnen actief op eigen wijze bijdragen door hun tuin, stoep, straat of wijk samen groener te maken en te houden. Daarin zoeken we de samenwerking en ondersteunen we.
We willen bevorderen dat zoveel mogelijk mensen van sport kunnen genieten, samen in verenigingsverband of individueel. Met name ouderen, mensen met een beperking of met een minimaal inkomen stimuleren we om de drempel over te stappen en mee te doen. Het wordt ook voor iedereen makkelijker om te sporten als verenigingen samenwerking zoeken, accommodaties delen en als ook scholen en andere maatschappelijke partners samenwerken. Dat willen we graag bevorderen. Op het moment dat sportaccommodaties investeringen nodig hebben, kijken we goed naar toekomstige ontwikkelingen.
Een circulaire economie is belangrijk voor ons milieu. We werken waar het kan met lokale ondernemers en maken gebruik van lokale bronnen. Ons afval zien we als grondstof. Op deze wijze zorgen we ook voor meer bewustwording, die we samen met de scholen via educatie over afval, biodiversiteit en natuur kunnen vergroten. Duurzaamheid staat vast op de agenda bij het maken van prestatieafspraken met woningcorporaties en projectontwikkelaars. We intensiveren onze samenwerking op dat gebied, ook met andere partners zoals de ZLTO, Brabants Landschap en Altenatuur.
Sporten in verenigingsverband is fijn, maar net zo belangrijk is het om dicht in de eigen buurt te kunnen bewegen. Gewoon dagelijks een mooi ommetje of een langere wandeling. Bij het ontwikkelen van nieuwe wijken, zorgen we daarom voor paden en ‘blokjes-om’ om beweging in de directe leefomgeving te stimuleren. We breiden recreatieve routes uit om wandelend, fietsend, kanoënd of te paard de natuur in te kunnen gaan. Voor bovenlokale sporten die accommodaties vereisen, zoeken we bovenlokale oplossingen.
Onze accenten
Onze accenten - We stimuleren dagelijkse beweging dicht in de buurt. - We zoeken bovenlokaal een oplossing voor Altena Road Runners.
10
- We breiden recreatieve, sportieve routes uit en leggen verbindingen. - We onderzoeken de haalbaarheid van een kunstgrasveld voor VV Woudrichem en Sparta ’30.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
- We voeren duurzaamheidscans uit bij ontwikkelingen in de dorpen. - We bieden ondersteuning als bewoners op eigen wijze hun stoep, straat of wijk samen groener willen maken.
- We stimuleren het gebruik en de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen en we geven als gemeente hierin het goede voorbeeld. - Daar waar straatverlichting aan vernieuwing toe is kiezen we duurzame straatverlichting.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
11
OMGEVING
OMGEVING
LANDSCHAP, RECREATIE EN TOERISME In het open polderlandschap, langs landbouwwegen, stroomruggen en langs de Woudrichemse waterkant ontdekken we de geschiedenis van ons gebied. In onze groene dorpen met karakteristieke bebouwing herkennen we onze identiteit. De ligging, binnen de Nieuwe Hollandse Waterlinie - genomineerd als UNESCO Werelderfgoed - en grenzend aan de Biesbosch, zorgt voor een extra krachtige uitstraling en een cultuurhistorische gelaagdheid. Het buitengebied is grotendeels agrarisch. Dit open, kloeke landschap behouden we voor de inwoners en laten we zien aan de recreant en toerist. Met trots, maar zonder ons te overschreeuwen, laten we zien wie we zijn. Mensen betrokken houden bij hun mooie groene omgeving: dat is belangrijk voor nu en voor de toekomst. Inwoners en recreanten moeten heerlijk kunnen struinen, wandelen, fietsen door ons gebied. Kinderen kunnen vrij buitenspelen in natuurgroen en leren van wat zij daar tegenkomen. Daarom willen we oeverrecreatie bevorderen en recreatieve routes verder ontwikkelen en beter op elkaar aan laten sluiten. Zo wordt het gebied toegankelijker voor iedereen. De toerist is van harte welkom en vindt onderdak in kleinschalige verblijfsmogelijkheden: we juichen toeristische ontwikkelingen toe als ze landschappelijk inpasbaar zijn.
Ons gebied is ruim, groen en open en dat willen we in samenspraak met de agrarische sector zo behouden. Verrommeling doet ernstig afbreuk aan de puurheid
van het landschap. Ook het wegennetwerk heeft een karakteristieke uitstraling met zijn polderwegen en dat willen we graag zo in stand houden.
Bescherming tegen het water moet niet alleen gezocht worden in verhoging en verzwaring van dijken, maar ook in waterberging. Dit biedt landschappelijk kansen.
Het Groenstructuurplan gaan we actualiseren, met aandacht voor de Ecologische Hoofdstructuur.
Onze accenten - De visie op de Woudrichemse Waterkant werken we en voeren we met alle direct betrokkenen verder uit. - De recreatieve routestructuur willen we verbeteren. - VVV Altena Biesbosch gaan we verder ontwikkelen
12
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
en moderniseren waarbij het delen van kennis en digitale informatieoverdracht centraal staat. - Toeristische kansen die de Vesting3hoek biedt willen we beter benutten en de samenwerking met de partners uit de Vesting3hoek verder uitdiepen.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
13
OMGEVING
VERKEER, VERVOER EN INFRASTRUCTUUR
De tijd van omvangrijke woonwijken ontwikkelen is voorbij. Er komt meer ruimte voor particulier opdrachtgeverschap. Projectontwikkelaars op hun beurt gaan kleinschaliger en meer naar de behoefte van de klant werken. Daarmee bouwen we in Woudrichem meer naar behoefte. Dat levert diversiteit en woonplezier op voor diverse doelgroepen.
Woudrichem is veilig bereikbaar op duurzame wijze. Als voorzieningen dichtbij zijn, nemen verkeersbewegingen af. En kan men kiezen voor duurzamer vervoer, zoals de fiets. Verkeersveiligheid blijft voor alle generaties van belang. Daarom zorgen we ook voor een veilige infrastructuur en goed onderhouden wegen.
Energieneutraal en duurzaam bouwen wordt een vanzelfsprekendheid voor opdrachtgevers. Als gemeente willen wij dit optimaal stimuleren met bijvoorbeeld het verstrekken van duurzaamheidsleningen. Daarnaast willen we als gemeente niet zelf actief ontwikkelen, dat is risicovol en niet meer van deze tijd. Wel behouden we onze faciliterende rol, onder andere door duurzaamheidseisen te normeren. De kwaliteit van de woningvoorraad willen we blijven bieden en behouden. We kijken hierbij minder snel naar nieuwbouw, maar eerder naar mogelijke aanpassingen van bestaande woningen aan de huidige eisen van duurzaamheid, zorg en veranderende gezinssamenstellingen. Het draait om de vraag, niet om het aanbod. Het draait vooral om de vraag van ouderen en starters. In goed overleg met de woningcorporaties maken we prestatieafspraken onder andere
Als vervoer noodzakelijk is, willen we graag dat mensen lenen, delen en gebruik maken van het openbaar vervoer, zoals bijvoorbeeld het buurtbussysteem dat goed werkt dankzij vrijwilligers. Het netwerk van het openbaar vervoer kan verder worden uitgebreid en beter gepromoot. Bij sommige voorzieningen zien we verkeersconcentraties die verbeterd moeten worden, zoals parkeren bij scholen en winkelcentra. We zien ook parkeerknelpunten op andere plaatsen, bijvoorbeeld in de vesting van Woudrichem, die we willen opnemen met betrokkenen. op het gebied van huur- en zorgwoningen. Gezamenlijk richten we ons op degelijke tijdelijke crisisopvang.
Onze accenten - Onze sociale woningbouwvoorraad moet op orde blijven. Ook voor het hogere huursegment willen we kijken of het mogelijk is om meer aanbod te creëren. - We maken Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) mogelijk in bestemmingsplannen. - We treden in overleg met de in onze gemeente actieve woningcorporaties om krachten te bundelen. Ook zorgen we dat we meer grip hebben op het strate gisch verkoopbeleid en de investeringsprogramma’s van de woningcorporaties.
14
Onze wegen en infrastructuur moeten veilig en duurzaam ingericht zijn. Een belangrijke weggebruiker
OMGEVING
RUIMTELIJKE ORDENING EN WONEN
in ons gebied is de agrarische sector. Wij blijven in gesprek met de ZLTO ook als het gaat om landbouwverkeer en oogstwerkzaamheden. Wij spannen ons in voor de realisatie van een spoorlijn Breda-Utrecht en een versnelde aanpak van de A27 bij de Merwedebrug.
Onze accenten - Onze bouwplannen zetten we voort. We hebben hierbij extra oog voor kwaliteit en geleidelijke, duurzame ontwikkeling. - We verbeteren afspraken over wonen, zorg en crisisopvang. - We maken duurzaamheidsleningen mogelijk. - We bezien de mogelijkheden om de wachtlijst voor nieuwbouwwoningen en de uitgifte van bouwkavels af te schaffen.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
- We verbeteren parkeerterreinen bij openbare voorzieningen, zoals de begraafplaats Zoetelaarssteeg, de dokterspraktijk en de apotheek in Woudrichem en het Prinsentuin College. - Om bewoners aan te sporen tot fietsen zorgen we voor goede fietsstallingen bij opstappunten van het openbaar vervoer en oplaadpunten voor elektrische fietsen bij strategische plaatsen. - Fietspaden voorzien we van goede verlichting bij oversteekplaatsen en op plekken waar sociale
onveiligheid gevoeld wordt. - We leggen een fietspad aan langs de Roef, in aansluiting op het Liniepad. - De mogelijkheden van vervoer over water worden benut en de huidige situatie wordt minimaal gehandhaafd. - We verbeteren de verkeersveiligheid op het traject Parallelweg - Middenweg (Parallelweg, kruising met Neer Andelse weg en Middenweg, inclusief fietspaden naar het zwembad).
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
15
OMGEVING
FINANCIËN Financiële soberheid is een vanzelfsprekendheid geworden. Dit vraagt om een andere benadering van maatschappelijke vraagstukken. Vanuit dat perspectief is het goed dat in Woudrichem de politiek-financiële situatie stabiel is. Om goed om te kunnen gaan met de decentralisaties in het sociaal domein sluiten wij aan bij bestaande structuren. Een kostendekkende begroting - ook voor wat betreft die decentralisaties is een realistisch uitgangspunt. Wij gaan door met het sturen op en beheersen van risico’s waar we mee te maken hebben en krijgen.
Bedrijvigheid dichtbij is een voorwaarde voor leefbaarheid. Die bedrijvigheid willen we in een veranderende economie stimuleren: kleinschalig, dichtbij, bereikbaar, en met elkaar. Wij streven een circulaire economie na, met lokale ondernemers. Uiteraard maken we onderdeel uit van een economische regio, waarmee we de samenwerking blijven zoeken. Onze gemeente is ondernemend. We versterken de band met het bedrijfsleven en komen samen tot een agenda om het klimaat voor ondernemers te bevorderen. Een digitaal loket voor ondernemers biedt laagdrempelig en continu informatie. We leggen verbindingen tussen bedrijfsleven en middelbaar onderwijs.
bereikbare plaatsen zijn waarvoor ondernemers zich samen verantwoordelijk voelen.
Regionaal Ontwikkelings Bedrijf We zijn een betrouwbare partner maar niet ten koste van alles. De ontwikkeling van het Regionaal Bedrijven Terrein biedt kansen maar ook zorgen. De opgave is te groot en moet wat ons betreft worden bijgesteld. Waar mogelijk proberen we de schade te beperken door meer controle uit te oefenen op de bestuurlijke organisatie, gezamenlijk een visie te bepalen en de provincie deelgenoot te maken van het probleem om de bestuurlijke kracht te vergroten.
Ondanks de actieve ondernemers en bedrijvigheid in onze regio ontstaan bij zowel de detailhandel als op bedrijventerreinen krimp en leegstand. Door meer naast de ondernemers te staan en ons te verdiepen in de bedrijvigheid kunnen we anticiperen op krimp en leegstand en samen tot oplossingen komen. Bedrijventerreinen moeten voor ondernemers, werknemers en toeleveranciers veilige, duurzame en
Onze accenten - Wij maken samen met ondernemers en inwoners plannen voor de winkelstructuur in Andel en Giessen-Rijswijk. - Bij werk in en voor de gemeente schakelen we zo veel mogelijk lokale ondernemers in. - Gorinchem is een belangrijke regionale partner op vele gebieden. We willen de band met Gorinchem versterken.
16
- Wij maken ons sterk voor een snelle internet verbinding en goede dekking voor mobiele telefonie in de gemeente, ook in de kleine kernen en het buitengebied. - Samen met buurgemeenten en het bedrijfsleven stellen wij nieuw regionaal economisch beleid op. - Wij streven ernaar om van de gemeente Woudrichem een Fair Trade Gemeente te maken.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
Vertrekpunten Als we ons huidige financiële meerjarenperspectief aanvullen met nieuwe ontwikkelingen en wensen uit dit coalitieprogramma, is er voor 2015 een tekort van ongeveer € 330.000, oplopend tot € 430.000 in 2016 en 2017. De grootste uitdaging, financieel en maatschappelijk, ligt de komende jaren in de decentralisaties. Dit brengt de nodige risico’s met zich mee, maar brengt ons ook dichterbij de inwoners en maatschappelijke partners. Andere aandachtspunten voor de komende bestuursperiode zijn bijvoorbeeld het Multifunctioneel Centrum (MFC), het Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB) en de grondexploitaties. Tegen de landelijke trend in is onze reservepositie versterkt en onze schuldenpositie verlaagd. De lokale lasten in Woudrichem zijn landelijk gezien gemiddeld en voor een plattelandsgemeente laag. Dat laatste geldt zeker voor onze OZB. Anders gezegd: de inwoners van Woudrichem betalen een relatief lage prijs voor een aanvaardbaar voorzieningenniveau. Uitgangspunten 1. Wij willen een reëel sluitende meerjarenbegroting. Structurele lasten zijn in evenwicht met structurele inkomsten. 2. De gemeentelijke belastingen verhogen we per saldo niet (indexering wordt wel toegepast). Wel kunnen verlagingen en verhogingen binnen de verschillende
belastingen met elkaar gecompenseerd worden. 3. We ontkomen niet aan bezuinigingen. Wij vinden het van belang om die samen met inwoners en maat schappelijke partners in te vullen. Hierbij maken we concrete keuzes gebaseerd op de accenten die wij leggen in dit coalitieakkoord. 4. Onze reservepositie willen we gezond houden en onze schuldpositie willen we op zijn minst stabiel houden, indien mogelijk verbeteren. 5. Woudrichem heeft een sterke sociale structuur. Al naar gelang de situatie brengen wij de raderen hier binnen verder in beweging, terwijl wij als overheid een stapje terug doen. Een daarbij passend voorzie ningenniveau houden wij in stand binnen de beschikbare financiële middelen. Juist de samenwer king met inwoners en maatschappelijke partners, maar ook met andere gemeenten, speelt hierin een belangrijke rol. 6. Binnen het totale ‘sociaal deelfonds’ van de drie de centralisaties is schuiven van budgetten toegestaan. 7. Wanneer de kosten over het totaal van de decentrali saties hoger zijn dan wat we binnen krijgen in het sociaal deelfonds, dan putten wij hiervoor uit de voor de decentralisaties gevormde reserve. 8. Wij treffen beheersmaatregelen om het risico van het ‘open eind’ van de decentralisaties te beperken. 9. Eventuele toekomstige positieve jaarresultaten bestemmen wij deels voor het opvangen van risico’s in onze reserves voor de grondexploitaties, de decentralisaties en de nog te vormen reserve coalitieakkoord (reserve die gevormd wordt om accenten uit het coalitieakkoord uit te voeren). 10. De tarieven van onze leges moeten kostendekkend zijn. 11. Wij streven naar een harmonisatie van lokale lasten in het Land van Heusden en Altena. Hierbij onder zoeken wij ook de haalbaarheid van het afschaffen van de toeristenbelasting. 12. Wij actualiseren onze grondexploitaties twee maal per jaar. Wij passen onze reserves en voorzieningen voor de grondexploitaties hierop aan.
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
FINANCIËN
ECONOMIE EN BEDRIJVEN
17
Onze accenten FINANCIËN
Verloop saldo na Algemene Uitkering en raadsbesluiten Omschrijving
2014
2015
2016
2017
Totaal saldo lasten begroting
29.450.412
27.297.307
26.164.741
25.319.251
Totaal saldo baten begroting
-29.852.923
-26.661.299
-25.640.195
-25.030.709
-402.511
636.008
524.546
288.542
Concrete bezuinigingsideeën
Mutaties reserves
130.800
-682.582
-631.504
-306.059
Onderwerp
Saldo begroting na bestemming resultaat
-271.711
-46.574
-106.958
-17.517
Verhoging eigen bijdrage cq efficiënter organiseren leerlingenvervoer
20.000
Verminderen/stopzetten subsidie schoolbegeleiding
20.000
Herijken budgetten Loket Altena
50.000
Niet invullen vacature GIS (geografisch informatiesysteem)
30.000
Stelpost onvoorziene uitgaven verlagen
25.000
Mutatie nav decembercirculaire 2013
240.410
186.492
267.252
187.745
Saldo begroting na decembercirculaire 2013
-31.301
139.918
160.294
170.228
Genomen raadsbesluiten/nog te nemen raadsbesluiten
0
7.840
7.840
7.840
Totaal na algemene uitkering en raadsbesluiten
-31.301 Voordeel
147.758 Nadeel
168.134 Nadeel
178.068 Nadeel
Financiële ontwikkelingen
Bezuiniging
Vervallen burgerjaarverslag
2.500 3.300
Omschrijving
2014
2015
2016
2017
Lager budget onderzoeken subsidiemogelijkheden door bureau MORE
Overgang Wabo-taken van provincie naar gemeenten
15.000
15.000
15.000
15.000
Bestuurlijke samenwerking Totaal
Vervanging Koepoortbrug (onvermijdbaar)
0
0
24.000
24.000
Biologische onkruidbestrijding (wettelijke verplichting)
0
0
40.000
40.000
Bestemmingsplan buitengebied (wettelijk)
0
30.000
30.000
30.000
CAO-gevolgen (obv 0,75% van de loonsom)
0
37.500
37.500
37.500
Derde wethouder (0,6 fte)
38.308
49.800
49.800
49.800
Verhoging gemeentelijke bijdrage gesloten stortplaatsen
0
20.300
20.300
20.300
Groenstructuurplan (in vorige periode is hier door de raad om gevraagd)
0
15.000
15.000
15.000
Onderhoud Historische Haven*
20.170
18.495
24.725
18.495
Hogere bijdrage Veerdienst Gorinchem
18.000
18.000
18.000
18.000
Ondersteuning bij uitwerking organisatievisie
10.000
0
0
0
Totaal financiële mutaties nav ontwikkelingen in programma’s
101.478
204.095
274.325
268.095
Vanaf 2018 liggen de kosten hiervan rond € 50.000 als gevolg van investeringen in 2017, die bestaan uit het vervangen van onder andere de steiger in de stadshaven. Financiële meevallers Onderwerp Bijstelling algemene uitkering Notuleerkosten raadsvergaderingen Totaal
Meevaller 15.000 5.000 20.000
Actueel meerjarenperspectief Als we het aan het begin van dit hoofdstuk gepresenteerde financieel meerjarenperspectief bijwerken op basis van de hierboven en hiernaast genoemde financiële tegenvallers en meevallers, ontstaat het volgende actuele financieel meerjarenbeeld:
Actueel meerjarenperspectief Omschrijving
18
verantwoordelijkheid om in dit coalitieakkoord een richtinggevend bezuinigingspakket te presenteren om de meerjarenbegroting weer sluitend te maken. Daarbij maken we onderscheid tussen concrete en nader uit te werken bezuinigingsmogelijkheden.
Saldo lasten en baten
Vanuit onze visie leggen wij financiële accenten, maar soms hebben wij ook te maken met onvermijdelijke tegenvallers:
*
Bezuinigingen en lastenverzwaring Om een meerjarig sluitende begroting te realiseren, zijn bezuinigingsmaatregelen en/of lastenverzwaringen nodig. Wij vinden het onze
2014
2015
2016
2017
Saldo begroting 2014 - 2017
-271.711
-46.574
-106.958
-17.517
Mutatie nav decembercirculaire 2013
240.410
186.492
267.252
187.745
-31.301
139.918
160.294
170.228
Genomen raadsbesluiten/nog te nemen raadsbesluiten
0
7.840
7.840
7.840
Financiële ontwikkelingen
101.478
204.095
274.325
268.095
Meevallers
-20.000
-20.000
-20.000
-20.000
Totaal verwacht saldo 2014 - 2017
50.177 Nadeel
331.853 Nadeel
422.459 Nadeel
426.163 Nadeel
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
PORTEFEUILLE
Op dit moment is ons financieel meerjarenperspectief als volgt:
Nader uit te werken bezuinigingsideeën Eerder is in de gemeenteraad gesproken over verschillende scenario’s om te bezuinigen. Daarbij was er een voorkeur voor een combinatie van het scenario Van ‘doe-gemeente’ naar ‘regie-gemeente’ en het scenario Bijgestelde ambities en lastenverzwaring. In lijn met onze visie uit dit coalitieprogramma kiezen wij voor een mix van deze scenario’s en geven het college de opdracht om dit verder uit te werken.
15.000 165.800
PORTEFEUILLEVERDELING College van B&W
Portefeuille
Burgemeester A. Noordergraaf Openbare Orde en Veiligheid / Burgerzaken en Straatnaamgeving Handhaving (integraal) / Dienstverlening en Burgerparticipatie / Bestuurlijke samenwerking / Personeel en Organisatie / Facilitaire zaken en Representatie Wethouder R. Bergsma (CDA) 1e locoburgemeester
Financiën en Grondexploitaties / Jeugd en Onderwijs (decentralisatie Jeugd) Inkoop en Nutsbedrijven / Economische Zaken / Sport en Volksgezondheid Wegen en Groen / Water en Riolering / Verkeer en Vervoer Project(en): Centrumplan Giessen-Rijswijk / MFC Woudrichem
Wethouder I. Koedoot (CU) 2e locoburgemeester
Ruimtelijke Ordening / Volkshuisvesting / Bouw- en Woningtoezicht Landschapsontwikkeling / Beheer gemeentelijke gebouwen / Milieu en Afval Duurzaamheid en Biodiversiteit / ICT en Informatieveiligheid / Recreatie en Toerisme Project(en): Waterrandontwikkelingen
Wethouder P. Jorritsma (PA) 3e locoburgemeester
Kunst en Cultuur / Archeologie en Monumenten / Werk en Inkomen (decentralisatie Participatiewet) / Zorg (decentralisatie AWBZ/WMO) / Sociale zaken en Welzijn / Ouderen / Jacht, Visserij en Dierenwelzijn / Voorlichting en Communicatie Project(en): Brede school Giessen-Rijswijk
Coalitieprogramma 2014 - 2018 | Gemeente Woudrichem
19
Gemeente Woudrichem Raadhuisplein 1, 4285 CP Woudrichem
[email protected] www.woudrichem.nl (0183) 308100