Coalitieprogramma 2014-2018 ‘Ruimte voor leven, werken en wonen’ CDA, HL, D66, PvdA
28 mei 2014
Inhoudsopgave
1.
Inleiding
4
2.
Het bestuur
6
3.
Het sociale domein
7
4.
Het fysieke domein
9
5.
Het bedrijfsleven
11
6.
De financiën
12
Geregistreerd onder nummer OD/2014/96358
3
1
Inleiding
Na jaren van magere economische cijfers, oplopende overheidsschulden, dalende huizenprijzen, slechte winkelverkopen en toenemende werkloosheid, lijkt de bodem van de economische crisis eindelijk bereikt. Er is weer ruimte voor optimisme. Vanuit dat besef hebben vier partijen - CDA, Heemskerk Lokaal, D66 en PvdA - na een intensief en zorgvuldig formatieproces, een programma op hoofdlijnen opgesteld, dat geen blauwdruk wil zijn, maar dat de kaders aangeeft van de manier waarop de coalitie in deze raadsperiode wil opereren. Het is een richtinggevend collegeprogramma, met als uitgangspunten: - ruimte voor actieve Heemskerkers; - aandacht voor elkaar; - dialoog en samenwerking; - een transparant en sluitend huishoudboekje. Mensen zijn in beginsel zelf verantwoordelijk voor hun leven en zij moeten daar in vrijheid invulling aan kunnen geven. De coalitie ziet het als haar taak hen daarbij te faciliteren en waar mogelijk barrières weg te nemen. Leidende attitude is daarom het grijpen van kansen en mogelijkheden, en niet het beperken daarvan. De coalitie zal maatschappelijke initiatieven zoveel mogelijk waarderen en faciliteren. Daarbij ziet de coalitie het als haar plicht te letten op de zwakkeren in de samenleving. Zij zal daarom zorgvuldig omgaan met de belangen van hen die dit betreft, met name als het gaat over de uitvoering van de drie grote decentralisaties in het sociale domein. Mensen die in de knel zitten, laat de coalitie niet in de kou staan. Deze coalitie zoekt de dialoog: met de raad (dus ook met de oppositie), met de burgers van Heemskerk en met de gemeenten om ons heen. Opgaan in één IJmond-gemeente is daarbij overigens niet wat we willen. De coalitie zoekt de samenleving op om de kennis en expertise van burgers, ondernemers en anderen te benutten bij het oplossen van problemen. Zij streeft naar een gemeenschap waarin open communicatie plaatsvindt tussen het bestuur en de inwoners. De raad, als volksvertegenwoordiger, is daarbij het oog en oor richting de samenleving. De inwoners moeten zo veel mogelijk inbreng kunnen hebben bij de besluiten die genomen gaan worden. Dat laat onverlet dat raad en college hun verantwoordelijkheid zullen moeten nemen en met oog voor het algemeen belang keuzes zullen moeten maken. Mooie voorbeelden wat het voorgaande betreft zijn de nieuwe bestemmingsplannen voor het tuindersgebied en het centrum die de coalitie wil opstellen. Deze coalitie zal ook transparant zijn over de gemeentelijke financiën. De gemeentelijke financiële exploitatie moet meerjarig sluitend zijn, in principe zonder extra lastenverhogingen voor de inwoners van Heemskerk. Uitgaven voor nieuwe zaken of financiële tegenvallers worden in beginsel binnen de eigen portefeuille opgelost. Meevallers versterken de algemene reserve. Die transparantie houdt ook in dat verliezen worden genomen zodra zij worden voorzien en dat de waarde van gronden onder gemeentelijke exploitaties voorzichtiger worden gewaardeerd. Om de belastingen niet te hoeven verhogen en de sociale solidariteit in stand te houden worden de publieke voorzieningen (zoals het zwembad, het muziekonderwijs, de bibliotheek) efficiënter georganiseerd.
4
Het motto van dit coalitieprogramma is ‘ruimte voor leven, werken en wonen’. Dat vraagt ook om een veilige leefomgeving. Voor alle inwoners van Heemskerk, ongeacht leeftijd, geslacht, huidskleur, etnische afkomst of geaardheid. Over het algemeen ervaren de inwoners van Heemskerk hun leefomgeving als veilig. Er zijn echter twee zaken die extra aandacht verdienen. Ten eerste is het gevoel van veiligheid op straat wat afgenomen. Een belangrijk aandeel hierin heeft de overlast die inwoners ervaren van hangjeugd en van het verkeer van en naar uitgaansgelegenheden. De coalitie onderkent dit en wil het aanpakken door het geven van voorlichting via de media en op scholen en het ondersteunen van de politie. Daarnaast zal zoals afgesproken een beknopte evaluatie plaatsvinden van het functioneren van de nachtcoaches. Ook het aantal woninginbraken is de afgelopen periode toegenomen. Met het oog daarop wil de coalitie de sociale samenhang in buurten bevorderen - ook door gericht overleg tussen inwoners, buurtteam en wijkagenten - als essentieel onderdeel in de preventie en verder de inwoners van Heemskerk bewust maken van hun eigen verantwoordelijkheid in dezen, met name via een goede voorlichting over inbraakveiligheid. De vorige coalitie heeft een stevig fundament gelegd voor het gemeentelijk beleid in de jaren 20142018. Veel kan dus wat de nieuwe coalitie betreft ongewijzigd blijven. Waar dit niet het geval is worden in de volgende hoofdstukken van dit programma de hierboven beschreven zaken verder uitgewerkt in een aantal hoofdlijnen van beleid.
5
2
Het bestuur
De verhouding raad-college In de inleiding is al aangegeven dat er ruimte is voor optimisme. Het nog steeds dalend aantal stemmers bij verkiezingen is weliswaar een maatschappelijk verschijnsel, maar voor de coalitie een signaal de inwoners beter te betrekken bij het formuleren van het gemeentelijk beleid. De dualisering van het gemeentebestuur was hiervoor mede bedoeld, maar heeft - naar de mening van de coalitie - in onze gemeente nog niet volledig geleid tot de gewenste situatie. De discussie in de raad wordt nog te vaak gevoed door hetgeen het college aan voorstellen aan de raad voorlegt en gevoerd op basis van de (machts-)verhouding tussen de coalitie en de oppositie. Naar de mening van de coalitie mag van de raadsleden worden verwacht dat meer inhoud wordt gegeven aan hun rol als volksvertegenwoordiger, één van de redenen waarom destijds de ontvlechting van raad en college heeft plaatsgevonden. De raad, vanuit de daar heersende politieke opvattingen en in regelmatige discussie met de inwoners van Heemskerk, geeft de kaders aan waarbinnen het college, als uitvoerend orgaan, dient te opereren. Vervolgens controleert de raad het college op de wijze waarop dit uitvoering geeft aan de door de raad aangegeven beleidsrichting. De raad beperkt zich aldus tot de hoofdlijnen en kan zich richten op de discussie daarover. Als het gaat om het stellen van kaders, is de coalitie van mening dat de raad vaker - en in ieder geval wanneer er sprake is van (nieuwe) beleidsopgaven met grote consequenties - betrokken dient te worden bij de eerste stappen die bij het formuleren van nieuw beleid worden gezet. De raad dient daarbij zelf de belangrijke richtingbepalende keuzes te maken en toe te zien op tijdige betrokkenheid van alle belanghebbenden. Het presidium van de raad, waarin ook de oppositiepartijen zijn vertegenwoordigd, is bij uitstek het orgaan om deze werkwijze vorm te geven en de coalitie acht het wenselijk dat dit gremium hiertoe nadere implementatievoorstellen ontwikkelt. Regionale samenwerking De IJmondgemeenten werken al op talloze gebieden samen. Door gezamenlijk beleid te ontwikkelen en de uitvoering daarvan in samenhang te organiseren, kan op een aantal terreinen de noodzakelijke professionaliteit worden gewaarborgd, wordt de efficiënte inzet van middelen bevorderd en vindt de eveneens noodzakelijke onderlinge afstemming plaats. De coalitie streeft daarom naar een actieve opstelling bij het zoeken naar samenwerking, waarbij de inhoud leidend is. Hoewel samenwerking nu met name in IJmondiaal verband plaatsvindt (met Beverwijk en Velsen), vanwege de sterke onderlinge betrokkenheid op het terrein van de werkgelegenheid, de infrastructuur en het milieu, betekent dit niet dat andere samenwerkingspartners zijn uitgesloten. De ogen worden hierbij zowel gericht op de Metropool Regio Amsterdam, als op Uitgeest en de overige BUCHgemeenten. In de afgelopen raadsperiode is op het terrein van de transities in het sociale domein gezocht naar een vorm waarop de gemeenteraden hun samenwerking vorm kunnen geven. De praktijk moet uitwijzen in hoeverre die gezamenlijke aanpak zal beklijven. Andere, eveneens intensieve vormen zijn volgens de coalitie mogelijk, met aandacht voor het democratisch gehalte daarvan, waarbij echter niet wordt gedacht aan gemeentelijke herindelingen of fusies.
6
3
Het sociale domein
Heemskerk staat voor een grote opgave als gevolg van de per 2015 ingaande stelselwijzigingen. De verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg, voor een deel van de AWBZ en voor de uitvoering van de Participatiewet wordt aan het takenpakket van de gemeente toegevoegd. Dat gaat weliswaar gepaard met een aanzienlijke uitbreiding van het gemeentelijke budget, maar per saldo zijn de beschikbare middelen minder dan het bedrag dat het Rijk er tot nu toe aan besteedde. Dat betekent dat zorgvuldig met die middelen moet worden omgegaan. Van de inwoners van Heemskerk mag dan worden verwacht dat bij een probleem niet meer meteen naar de overheid wordt gekeken, maar dat in eerste instantie zelf naar oplossingen wordt gezocht. En van de gemeente mag worden verwacht dat zorgvuldig wordt bekeken waar en hoe de beschikbare middelen worden ingezet. Voor het opvangen van de gevolgen van de decentralisaties op het terrein van de Wmo- en de jeugdzorg wordt daarbij een bestemmingsreserve gecreëerd, zodat eventuele overschotten in de gelden die van het Rijk over komen in opvolgende jaren kunnen worden benut. Heemskerk kent goede voorzieningen voor langdurig zieken, gehandicapten, ouderen en andere mensen met een hulpvraag. De coalitie wil dat het niveau van de voorzieningen in het kader van de decentralisaties binnen de budgettaire mogelijkheden op peil wordt gehouden en toegankelijk blijft voor degenen die de zorg daadwerkelijk nodig hebben. Daartoe wordt gestreefd naar een efficiënte organisatie van het proces van toekenning door het Wmo-loket. Uitgangspunten zijn het individu, de vraag en de beschikbare middelen. De rol van de gemeente beperkt zich tot het neerzetten van een goed proces met duidelijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden en het zo nodig bijsturen daarvan op basis van audits. Ook zal de gemeente een laagdrempelige klachtenmogelijkheid bieden om zo de werking van het proces te monitoren. Om de zorgkosten zo laag mogelijk te houden, wordt sterk ingezet op preventie. Er zal naar worden gestreefd zo plat mogelijke organisatiestructuren te hanteren en geen overbodige bureaucratie toe te laten. Vanwege de complexiteit en het vaak specialistische karakter van een groot aantal activiteiten wordt zo veel mogelijk gezocht naar regionale samenwerking. In dat kader wordt echter ook met belangstelling uitgezien naar lokale initiatieven. De decentralisaties zullen de komende jaren een continu proces van evalueren en bijstellen vragen, hetgeen een vierde wethouder rechtvaardigt. Langdurige zorg Indicatiestellingen in de langdurige zorg dienen in principe bij de medische professionals te liggen, maar wel buiten de instellingen die langdurige zorg bieden, om zo ongewenste prikkels te voorkomen. Er wordt daarom een belangrijke rol toegedicht aan de huisartsen en wijkverpleegkundigen. Wij kijken hierbij ook met interesse naar de inzet van vormen van zorg die kleinschalig zijn en oog hebben voor degenen die zorg moeten ontvangen. Mantelzorg De coalitie hecht grote waarde aan mantelzorg, die - voor zover daarop een beroep kan worden gedaan - de voorkeur heeft. Want mantelzorg is voor de zorgbehoevende vaak een vertrouwde en comfortabele vorm van ondersteuning. Maar waar mantelzorg tekort schiet of niet mogelijk is, moeten vanuit de gemeente voorzieningen worden geboden om alsnog de noodzakelijke zorg te bieden. Om het de mantelzorgers mogelijk te maken duurzaam hun ondersteuning te leveren, maakt de coalitie werk van het bieden van respijtzorg, om zo te voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken. Er wordt uiteraard nadrukkelijk een onderscheid gemaakt tussen mantelzorg en het gebruikelijke vrijwilligerswerk (in tehuizen, bij verenigingen, via buurthuizen, en dergelijke).
7
Jeugdzorg De jeugdzorg wordt per 2015 in handen van de gemeente gelegd. Doel daarvan is de zorg om te zetten in een vorm van preventie, ondersteuning en zorg in één hand, met één plan per gezin. Dat geldt overigens voor het hele sociale domein, maar is hier extra belangrijk. Het kind staat daarbij centraal en de zorg dient zoveel mogelijk in de eigen omgeving tot stand te worden gebracht: laagdrempelig, effectief en efficiënt. In de bestaande uitvoering van de jeugdzorg komt het namelijk nog te vaak voor dat verschillende hulpverleners in hetzelfde gezin actief zijn, zonder dat onderling overleg en afstemming plaatsvinden. Door de hulp beter te organiseren wordt er geld bespaard en neemt de kwaliteit ervan toe. Een belangrijke signaleringsrol dicht de coalitie - naast die van de sociale teams, de consultatiebureaus en de huisartsen - toe aan verenigingen en scholen, waarbij in alle gevallen ook de ouders moeten worden betrokken. De coalitie ziet het als haar opgave die signaleringsrol op adequate wijze te organiseren. Participatiewet Per 2015 zal ook de Participatiewet in werking treden. Deze wet vervangt de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong. Mensen met een bijstandsuitkering en gedeeltelijk arbeidsongeschikten vinden vaak moeilijk werk. De Participatiewet is bedoeld om hen te helpen werk te vinden en hen daardoor weer beter mee te laten doen in de samenleving. De coalitie wil in dit kader zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande initiatieven, waar mogelijk samenwerking zoeken en met partners afspraken maken om barrières in uitkerings- en werktrajecten te voorkomen. Zij is van mening dat voor iedereen een plek moet kunnen worden gevonden. Hierbij is de link met opleiding en scholing van groot belang, net als bijvoorbeeld een goede aansluiting op de door werkgever/UWV ingezette trajecten. Aan de voorkant signaleren en afstemmen ten behoeve van het individu is dus de beleidslijn. Uiteraard wordt er daarbij op toegezien dat initiatieven niet leiden tot het verdringen van bestaande banen en er zal met name ook worden gekeken naar activiteiten die toegevoegde maatschappelijke waarde hebben, zoals bijvoorbeeld de kinderboerderij. Armoedebeleid De coalitie wil verder opkomen voor de mensen die in betreurenswaardige problemen zijn geraakt en steun van de gemeente nodig hebben, juist in deze tijd. Daarom wil zij de onlangs uitgevoerde bezuiniging van € 200.000 per jaar op het armoedebeleid terugdraaien en dit daarnaast verruimen opdat alle kinderen mee kunnen doen aan een sport of culturele activiteit en aan alle activiteiten van school. Publieke voorzieningen De coalitie wil in de komende periode goed kijken naar de publieke voorzieningen. Zij is van mening dat op dit gebied de nodige financiële ruimte gevonden kan worden, door die voorzieningen op een andere manier georganiseerd aan te bieden. Het blijven aanbieden van de voorzieningen op een wijze dat zij ook voor iedereen toegankelijk zijn staat daarbij voorop. Zo is het naar de mening van de coalitie mogelijk welzijnsactiviteiten (denk aan Welschap) meer bij de mensen te brengen, in plaats van dat mensen naar de instellingen moeten komen. Dat betekent dat op een andere manier met de betreffende accommodaties kan worden omgegaan en dat deze wellicht kunnen worden afgestoten. Zo kan bijvoorbeeld de dagbesteding van ouderen worden aangeboden in ruimtes die er toch al zijn. Ook sportverenigingen en scholen kunnen daar een rol in krijgen. Daarnaast wordt er naar gestreefd publieke voorzieningen waar mogelijk te regionaliseren, teneinde het behoud ervan te waarborgen, in het licht van de kosten ervan. In het bijzonder wordt hierbij gedacht aan bepaalde culturele activiteiten, de taken van de muziekschool en het zwembad. We streven hierbij ook naar het leggen van een relatie met de brede school. Ten aanzien van de bibliotheek wordt gedacht aan een vorm van private exploitatie, die ook bij enkele andere gemeenten heel succesvol en geld besparend blijkt te zijn. 8
4
Het fysieke domein
Twee zaken op het gebied van de ruimtelijke ordening vragen de komende periode in het bijzonder de aandacht van de raad: het bestemmingsplan Heemskerkerduin en Noorddorp en het bestemmingsplan Centrum. Ruimtelijke ordening is bij uitstek een beleidsterrein dat dicht bij de burger komt, en waarvoor - in de geest van het in de inleiding gestelde - een participatieve aanpak kan worden gekozen. Tuindersgebied De laatste vaststelling van het bestemmingsplan Heemskerkerduin en Noorddorp heeft helaas niet geleid tot de al zo lang gewenste duidelijkheid voor de bewoners en de agrarische bedrijven in het tuindersgebied. Eén van de belangrijkste redenen daarvoor is het conserverende karakter van het recent vastgestelde bestemmingsplan. Het is enerzijds te star en anderzijds zijn er ontwikkelingen mogelijk die niet passen. Gevreesd moet worden dat dit op den duur zorgt voor versnippering en verrommeling van het gebied, een ontwikkeling waarvan de eerste tekenen zich al aandienen. Dit alles leidt ertoe dat het doel dat een bestemmingsplan heeft, namelijk het bieden van rechtszekerheid, in dit geval niet wordt bereikt. De coalitie rekent het tot haar taak de noodzakelijke duidelijkheid wel te realiseren. Dat gaat echter niet gebeuren door van bovenaf op te leggen hoe het betreffende gebied er uit moet gaan zien. De coalitie kiest voor een procesbenadering. Deze houdt in dat alle partijen (bewoners, tuinders, bedrijven, grondbezitters en/of hun belangenbehartigers) worden betrokken bij een discours over de toekomst van het tuindersgebied. Er wordt van te voren dus geen blauwdruk gemaakt. Het bedoelde proces moet leiden tot kaders die de raad kan verwerken in een nieuw bestemmingsplan. Die kaders dienen in ieder geval in te gaan op het toekomstbestendig inpassen van agrarische bedrijven, het wonen, de cultuur-historische waarden, het al dan niet mogelijk maken van verblijfsrecreatie en het al dan niet opnemen van andere bedrijfsvormen of maatschappelijke functies in het gebied. Centrum Ook wat het centrumgebied betreft kiest de coalitie voor een procesbenadering en dus voor het samen met alle betrokken partijen ontwikkelen van een visie op ons centrumgebied, met als doel het behoud van de economische vitaliteit. De sterke punten van het huidige centrum zijn de bereikbaarheid, de diversiteit en het kleinschalige karakter ervan, alsmede de combinatie van winkelen, wonen, werken en recreëren, hetgeen tezamen zorgt voor een aangenaam verblijfsklimaat. Desondanks is er discussie over een aantal aspecten, zoals het parkeren en de balans tussen voetgangers en verkeer. Ook kunnen er wellicht enkele randen (zoals het Haydnplein) beter aan het centrum worden verbonden. Dit moet leiden tot versterking van de functie van het centrum. Ook hier wil de coalitie dus niet met blauwdrukken komen, maar op basis van een discours met alle belanghebbenden komen tot een breed gedragen visie. Die gezamenlijke visie is bepalend voor de te nemen maatregelen. Aandachtspunten zijn - wat de coalitie betreft - in ieder geval de cultuurhistorische waarden, alsmede de balans tussen winkels en horeca.
9
Milieu Heemskerk ligt in een regio waar op het gebied van geluidsoverlast en luchtkwaliteit de grenzen zijn bereikt. De coalitie wil om die reden goede afspraken maken met omliggende gemeenten en het bedrijfsleven, teneinde de emissie van vervuilende stoffen in de toekomst, waar mogelijk, zoveel mogelijk terug te dringen. Ook wil de coalitie reeds bestaande initiatieven op het gebied van duurzame energie ondersteunen, zoals het aardwarmteproject in het tuindersgebied. Initiatieven en maatregelen op het gebied van het milieu moeten niet uitsluitend als doel hebben binnen de juridische grenzen van de toelaatbare milieubelasting te blijven, maar ook zijn bedoeld om de lokale economie te stimuleren en het leefklimaat van onze inwoners te verbeteren. Duurzaam ondernemen moet worden beloond en de coalitie wil hierin een faciliterende rol spelen. Welstand Welstand dient om toe te zien of een bouwwerk past in de bestaande omgeving, of bij andere bouwplannen in de omgeving en of het voldoende ruimtelijke kwaliteit heeft. De coalitie steunt dit doel, maar meent dat er gesnoeid kan worden in de normen die zijn opgenomen in de welstandsnota, door deze te beperken tot de wettelijke taken. Aldus kan de burger meer ruimte worden geboden en rekent de gemeente meer met de eigen verantwoordelijkheid van de burger. Heliomare De coalitie is groot voorstander van het vestigen van Heliomare op het terrein aan De Baandert, vanwege de werkgelegenheid en de grondexploitatie. Wel vindt de coalitie dat er goede zekerheden gewenst zijn met betrekking tot de benodigde gemeentelijke bankgarantie.
10
5
Het bedrijfsleven
De coalitie beseft dat de oplossing voor de mondiale economische crisis niet in Heemskerk kan worden gevonden. Desondanks hebben de ondernemers in Heemskerk juist in deze tijd extra recht op maximale ondersteuning door een ondernemersvriendelijke gemeente. Drie gemeenten in de IJmond (Velsen, Beverwijk en Heemskerk) werken op economisch gebied samen in het zogeheten Regionaal Economisch Bureau. Dit bureau voert regionaal economisch beleid uit op basis van een programma dat is opgesteld in samenwerking met het bedrijfsleven en waarin wordt vastgelegd op welke manier de deelnemers willen samenwerken en welke middelen daarvoor beschikbaar zijn. Het bureau heeft ook een loketfunctie voor bedrijven met regionale economische vragen. In dit verband wil de coalitie ook bezien hoe grote ondernemingen, zoals Tata Steel, door initiatieven blijvend aan deze regio kunnen worden gebonden. Daarnaast wil de coalitie de samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs stimuleren. Het belang van deze centrale voorziening voor de verdere ontwikkeling van de regio mag niet worden onderschat. Dit laat echter onverlet dat er daarnaast ook behoefte is aan een meer op Heemskerk toegesneden voorziening, die actief ondersteuning verleent aan (kleinere) Heemskerkse ondernemers en ondernemers die zich in Heemskerk willen vestigen, in het bijzonder bij hun verzoeken om vergunningen, huisvestingszaken en bij het verwerven van subsidies. De bedoeling is te komen tot een goed herkenbaar en benaderbaar Heemskerks loket voor het midden- en kleinbedrijf. Door dit loket wordt proactief met de ondernemer meegedacht en integraal naar oplossingen gezocht voor de uitdagingen waar de ondernemer voor staat, uiteraard voor zover die op het terrein van de gemeente liggen en niet bij bijvoorbeeld op het terrein van de Kamer van Koophandel. Leidende attitude voor dit loket zal zijn het bieden van een one-stop-shop voor de betreffende ondernemer en het slechten van bureaucratische barrières, in plaats van het opwerpen daarvan. Op deze wijze wordt getracht een goed ondernemersklimaat te creëren en daardoor de werkgelegenheid te stimuleren. Speciale aandacht gaat daarbij - wat de coalitie betreft - uit naar het beter mogelijk maken van niet-seizoensgebonden recreatie in de gemeente, ook in relatie met de hoofdstuk 6 genoemde plannen met betrekking tot de toeristenbelasting. Heemskerk moet dus beter bekend worden bij (Nederlandse) toeristen door een stuk toeristische promotie.
11
6
De financiën
De gemeentelijke financiën staan onder grote druk. In de afgelopen periode is weliswaar een solide financieel beleid gevoerd, maar de algemene reserve is in omvang afgenomen. Door kortingen op het Gemeentefonds, door de terugloop in de bouw en door kostenverhogingen in de open-eind-regelingen is de bestedingsruimte afgenomen. Wel is het beleid naar aanleiding van een intensieve takendiscussie in 2013 bijgesteld, waardoor de begroting weer structureel sluitend is. Toch blijft er voorlopig weinig ruimte voor nieuw beleid. Nieuwe ontwikkelingen komen alweer op de gemeente af, zoals de toenemende vergrijzing, de toename van het aantal uitkeringen en vooral ook door de decentralisatie van rijkstaken in het sociale domein, aan de uitvoering waarvan een substantiële gemeentelijke bijdrage is verbonden. Gelukkig zien we ook de eerste tekenen van economisch herstel en zullen we in Heemskerk daar op termijn de positieve effecten van ondervinden. We verwachten echter dat dit nog even op zich zal laten wachten en daar willen we in ons beleid rekening mee houden. De coalitie moet keuzes maken en zij wil daar zo duidelijk mogelijk over zijn. Zij kijkt daartoe vooral naar de kostenkant (de uitgaven) en aarzelt niet - zo nodig - nog meer financiële ombuigingen voor te stellen. Deze ombuigingen vinden wij vooral door het aangaan van financiële samenwerkingsverbanden, publiek-privaat (met het bedrijfsleven) en publiek-publiek (met andere overheden en overheidsorganisaties). Het streven is erop gericht de gemeentelijke financiën structureel en meerjarig op orde te laten blijven zonder extra lastenverhogingen voor de burgers van Heemskerk. De coalitie is daarbij ten eerste van oordeel dat de voor de komende jaren voorgenomen 15% verhoging van de ozb (boven de inflatie) moet worden teruggedraaid. Het is in deze tijd, waarin onze inwoners flink worden getroffen door de economische crisis, volgens ons niet gepast alle huiseigenaren op voorhand structureel zoveel meer belasting te vragen. Als er sprake is van tegenvallers moet eerst in de eigen portefeuille een oplossing worden gezocht en als dat niet tot oplossingen leidt, staat vervolgens de gehele gemeentelijke begroting (uitgaven en inkomsten) ter discussie. Het beginsel van collegiaal bestuur is daarbij uitgangspunt. Pas als alle mogelijkheden voor noodzakelijke bezuinigingen zijn bezien, kan een meer dan trendmatige verhoging van de algemene belastingen worden overwogen. Ten tweede is het beleid erop gericht de financiën zo transparant mogelijk te maken, voor de Heemskerkse inwoners en voor de raad, die zijn controlerende taak daardoor beter kan uitoefenen. De coalitie wil zich niet rijk rekenen en calculeert zo realistisch mogelijk; zij gaat daarom niet uit van aannames, maar van actuele marktwaardes. In dat licht bezien wil zij dat voor de grond onder het voormalige raadhuis wordt gerekend met de actuele waarde. Verder wil zij duidelijkheid verschaffen over de actuele waarden in de grondexploitaties. In dit verband wordt tot slot opgemerkt dat op termijn ook rekening moet worden gehouden met een bijdrage inzake de ook door deze coalitie gesteunde aansluiting A8/A9. De coalitie is ook van mening dat moet worden vastgehouden aan het beeld van een gastvrije gemeente Heemskerk. Omdat zij daarnaast ruimte wil geven aan het bedrijfsleven, onder andere door vermindering van de administratieve lastendruk, vindt zij dat de toeristenbelasting kan worden afgebouwd. Daarom gaat de verhoging ervan per 2015 niet door en kan - op voorwaarde dat het Heemskerkse bedrijfsleven actief gaat participeren in de toeristische promotie van Heemskerk, zoals die in hoofdstuk 5 is aangegeven - de toeristenbelasting vervolgens in 2016 geheel worden afgeschaft.
12
Plussen en minnen voor de gemeentelijke meerjarenbegroting De kosten van het in de voorgaande hoofdstukken beschreven nieuwe beleid (terugdraaien bezuiniging en ophogen van het armoedebeleid, geen verhoging van de ozb, het afschaffen van de toeristenbelasting, het renteverlies door de verminderde opbrengst van de raadhuislocatie, het hanteren van actuele boekwaardes gemeentelijke panden, extra wethouder) lopen vanaf 2014 tot 2017 op tot structureel circa € 1,5 miljoen per jaar en blijven in de jaren daarna op dat niveau. De middelen die nodig zijn om dit nieuwe beleid te kunnen realiseren komen deels beschikbaar door een aanstaande herziening van het Gemeentefonds, waardoor onze gemeente structureel circa € 500.000 per jaar extra zal ontvangen en deels door de aanwezige ruimte in de begrotingsjaren 2014 en 2015. De rest van de dekking moet, zoals hiervoor al aangegeven, worden gevonden door samenwerking in de regio en door andere vormen van bedrijfsvoering, met name op het gebied van de publieke voorzieningen, zoals het muziekonderwijs, de bibliotheek, Welschap, het zwembad (na 2018), de Culturele Cirkel, de kinderboerderij en dergelijke. Deze aanpassingen zullen ingaande 2016 leiden tot een structurele ruimte ten bedrage van € 1 miljoen per jaar. Ongeveer driekwart daarvan komt op het conto van de muziekschool en de bibliotheek. De coalitie rekent daarbij met een eenmalige uitgave van in totaal circa € 2 miljoen in de jaren 20152018 ten laste van de algemene reserve ten behoeve van reorganisatiekosten om de andere bedrijfsvoering van de publieke voorzieningen vorm te geven (onder andere kosten sociaal flankerend beleid). De financiële uitwerking vindt plaats door het nieuwe college en wordt in een bijstelling in de meerjarenbegroting verwerkt. Deze wordt door de raad besproken en vastgesteld.
13
