Deze nieuwsbrief is een uitgave in het kader van Stimuleringsproject LOB in het mbo

Partners: MBO Diensten, MBO Raad, Colo en Skills Netherlands, i.o.v. het ministerie van OCW.

Deze nieuwsbrief is een uitgave in het kader van Stimuleringsproject LOB in het mbo.

In deze nieuwsbrief o.a.: • • •

Eerst visie dan actie Vuurwerk en uitblinkers bij opening mbo-jaar LOB op CompetentCity 2011 Professionaliseren? Graag vanuit visie en beleid op LOB! Vakwedstrijden Uitdagend onderwijs en input voor LOB

• •

Van balen naar boeien Beroepenoriëntatie in het bedrijf MBO Stad officieel geopend LOB op CompetentCity 2011 Hoe deden zij dat eigenlijk? Drie mbo’ers over hun loopbaankeuzes

• Onze externe partners stellen zich voor!

Beste lezer, Een klein jaar zijn we nu met elkaar bezig LOB in de instellingen vorm te geven. Dat doen we vol overgave en inzet, en het werpt ook z’n vruchten af. Meer en meer groeit binnen de scholen en bij de docenten het besef dat talentontwikkeling van jongeren met oog op hun toekomst belangrijk is. Om nu bewust de juiste keuzes te kunnen maken en de basis te leggen voor nog meer bewuste keuzes later. Als projectleider LOB voel ik me daar zeer bij betrokken. Vandaar dat ik vanaf nu ook in de nieuwsbrief letterlijk mijn gezicht vaker zal laten zien. Jongeren laten ontdekken wat ze kunnen en hoe ze daarin kunnen groeien: het succes van loopbaanbegeleiding hangt van veel af. Van bijvoorbeeld een duidelijke visie en deskundigheid, op het niveau van zowel management als van uitvoerders. Bewustwording en bewustzijn zijn daarbij de toverwoorden. We kunnen de mooiste en effectiefste instrumenten bedenken, als die twee ontbreken, landt LOB als een bal in nat zand. Vanuit het project LOB dragen we actief bij aan bewustwording en bewustzijn. Daarbij staan we uiteraard open voor uw suggesties en opmerkingen! Laat ik even van deze gelegenheid gebruik maken om in alle bescheidenheid iets moois onder uw aandacht te brengen: MBO Stad. Deze site, gemaakt voor en met hulp van jongeren en dient met de al bestaande site beroepeninbeeld.nl als ‘wegwijzer’ voor het maken van een opleidingskeuze. Bijzonder boeiend om te ontwikkelen, maar nog interessanter om te zien hoe u, de jongeren zelf én hun ouders www.mbostad.nl gaan gebruiken. En als instrument een prima aanvulling op items die we al hebben ontwikkeld om u te ondersteunen: het boekje ‘Kwaliteits impuls LOB in het mbo’, het ‘Lespakket Beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken’. En deze nieuwsbrief natuurlijk. Vooruit, tijd voor een kleine evaluatie. Ik hoor graag van u wat u vindt van de onderwerpen in deze nieuwsbrief en wat u graag terug wilt zien in de volgende. Mailt u me? Hartelijke groet en succes met al uw loopbaan-activiteiten, Fieny Peerboom - [email protected]

Verslag LOB-bijeenkomst 11 oktober 2011

Eerst visie, dan actie

Ontwikkelen van en werken met levensechte opdrachten. Dat was het onderwerp waarover inen externe LOB-deskundigen op 11 oktober in Woerden spraken. Onderwijssocioloog Frans Meijers: ‘Als je alleen stage loopt en geen gesprek voert, leer je niks.’

Het is niet Frans Meijers maar Marieke Baijens van CINOP die op deze herfstachtige dinsdagochtend het spits afbijt. Op CompetentCity presenteerde Baijens de publicatie Kwaliteitsimpuls LOB in het mbo (zie pagina 4). Scholen moeten eerst hun visie op LOB bepalen en vastleggen in een document. Uiteindelijke resultaat is een implementatieplan. Waarom is het bepalen van een visie zo belangrijk? Baijens: ‘Onderwijsinstellingen die aan de slag gaan met LOB, stappen in een veranderingsproces. Zonder visie gaat dat alle kanten op. Daarbij geeft een visie de richting aan die je op wilt.’ Het is bovendien een manier om over te gaan tot daadwerkelijke actie. Olievlek De LOB-scan die in de publicatie – ook online! – te vinden is, helpt onderwijsinstellingen om snel en effectief de stand van zaken maar ook het toekomstbeeld in kaart te brengen. ‘De scan is dus absoluut geen doel, maar een middel.’ In de praktijk blijkt het enorm goed te werken. Uit de zaal stijgen enthousiaste geluiden op. Van ‘door de scan was duidelijk wie welke taken had’ tot ‘het is een doeltreffend middel om het traject op de rails te krijgen’. Een van de LOB-scholen liet de directie de scan uitvoeren. ‘Dan heb je meteen draagvlak dat zich uitbreidt als

een olievlek.’ Marieke Baijens vult aan: ‘Het moet natuurlijk niet bij plannen blijven. Vergeet hoofdstuk 3 van het boekje niet. Daar staan de taken van management en directie…’ Gevoelige snaar Frans Meijers neemt het stokje van Baijens over en valt meteen met de deur in huis. ‘In het onderwijs wordt kennis geruild tegen orde. Dat is al decennialang zo.’ Hij neemt het docenten dan ook niet kwalijk dat het voeren van een dialoog met studenten niet hun sterkste kant is. ‘De mensen die ik op dit moment train, schrikken soms als ze zichzelf terugzien op video.’ Zijn verhaal raakt soms een gevoelige snaar. De boodschap ‘docenten luisteren slecht’ is best heftig. ‘Emoties gaan nu eenmaal sneller dan gedachten. Vluchten is de eerste natuurlijke reactie van mensen.’ Meijers stoelt zijn aanpak en werkwijze op feiten. ‘Alle wijsheid die ik in pacht heb, komt voort uit jarenlang onderzoek. Je kunt alleen maar keuzes maken als je kunt praten over je ervaringen.’ Daar is geen speld tussen te krijgen.

Vuurwerk en uitblinkers bij opening mbo-jaar Met vuurwerk is het studiejaar voor het middelbaar beroepsonderwijs geopend. Dat gebeurde in de Grote Kerk in Den Haag tijdens de eerste editie van het mbo-diner.

Als het aan de gastheren van dit diner ligt, zal het jaar voor een goed deel staan in het teken van de start van de Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, die de verbinding tussen scholen en bedrijven moet verstevigen. Die gastheren, Jan van Zijl en Michaël van Straalen, fungeren met ingang van komende jaar als voorzitter van deze stichting. Met minister Marja van Bijsterveldt (Onderwijs) drukten de twee op een knop waarna het vuurwerk knallend ontbrandde. Even tevoren hadden 48 Uitblinkers mbo een daverende entree op het podium gemaakt. Zij werden op hun opleidingen gekozen tot Uitblinker en streden tijdens het Uitblinkersgala mbo op 4 oktober om de titel van Landelijk Ambassadeur van het Beroepsonderwijs. Een van die kandidaten was Lisa Butter, die op haar veertiende besloot lasser te worden. ,Zo gek is dat niet’, zei ze. ‘Mijn vader zit in de metaal en mijn moeder in de elektra. Twijfel over mijn keuze heb ik nooit gehad.’ Een aantal andere studenten, in oranje gekleed, behoort tot het World Skill Team Nederland, dat in oktober in Londen deelnam aan vakwedstrijden, de World Skills. Het gevarieerde gezelschap, van tegelzetter tot cakedecoratrice, kreeg de steun van de Britse ambassadeur, Paul Arkwright, die de Nederlanders in de middag had ontvangen. Vakwedstrijden zijn een uitdaging voor studenten en maken deel uit van het plan om loopbaanoriëntatie en -begeleding te intensiveren. Dat plan moet een student meer inzicht geven in de eigen kwaliteiten en helpen bij het maken van de juiste beroepskeuze. De uitblinkers en de leden van het World Skills Team hebben die stap al gezet en lijken in hun beroep een zelfverzekerde start te maken.

LOB op CompetentCity 2011

Professionaliseren? Graag vanuit visie en beleid op LOB! CompetentCity begint met een wervelende openingsdans van de Dansacademie Lucia Marthas, een welkomstwoord van dagvoorzitter Tom van ’t Hek en een inspirerende praktijkvisie van Ab van der Touw, CEO bij Siemens Nederland. Daarna zoeken de ruim 1.200 aanwezigen hun weg in het ruime aanbod lezingen en workshops. Het Stimuleringsproject LOB in het mbo heeft een eigen zaal, waarin gedurende de dag lezingen worden gegeven. Frans Meijers en Marieke Baijens verzorgen de eerste en breken een lans voor de onlosmakelijke samenhang tussen professionalisering en visie en beleid op LOB. Meijers trapt af om ‘de rode loper uit te leggen voor het verhaal van Marieke’. Enthousiast en vlot steekt hij van wal, met de nadrukkelijke uitnodiging om tussendoor vooral vragen te stellen. Drie voorwaarden Hij valt daarna meteen met de deur in huis: ‘Tien jaar LOB-onderzoek leidt tot dezelfde conclusie: er zijn drie essentiële voorwaarden waaraan voldaan moet worden voordat studenten gaan nadenken over hun loopbaan. Praktijkervaring (levensechte problemen zijn nodig om echt te leren), de dialoog (alleen door achteraf met de studenten te reflecteren kunnen ze de opgedane ervaringen een betekenisvolle plek geven) en keuzemogelijkheden (een motiverende leeromgeving waarin studenten kunnen nadenken en meebeslissen over hun loopbaan).’ Moeilijke dialoog ‘Scholen beginnen vaak voortvarend aan de praktijkervaring. De ellende zit hem in punt 2: er is geen dialoog. Onderzoek van BPV-gesprekken wijst uit dat maar 6 procent van de tijd met de studenten wordt gesproken, de rest gaat over of tegen de student.’ Waarom is die dialoog zo moeilijk? Volgens Meijers ligt het niet aan de docenten: ‘Ze hebben er geen ervaring in, de cultuur van het onderwijs is nu eenmaal een monoloog.’ Dit leidt tot de nodige vragen in de zaal: of die 6 procent dan ook wel beter scoort en of de dialoog te leren is? Het antwoord is ja, ‘maar de hele leeromgeving moet er op zijn ingericht, en daarvoor is visie en beleid nodig.’

Visie en beleid Een mooi bruggetje naar het verhaal van Baijens. Met haar Cinop-collega’s heeft ze vijftien roc’s begeleid bij de ontwikkeling van visie en beleid op LOB. De ervaring van dit traject is, met aanvullende hulpmiddelen, vervat in de publicatie Kwaliteitsimpuls LOB in het mbo. Het boekje vindt in de loop van de dag gretig aftrek. Baijens laat de zaal actief deelnemen in een ultrakorte versie van het traject. Twee aan twee praten de deelnemers over de visie op LOB in hun onderwijsinstelling. Van de 75 aanwezigen zijn er slechts tien die zeggen over een duidelijke visie te beschikken. Maar waarom zijn visie en beleid nodig? Baijens: ‘Visie en beleid geeft richting aan LOB, biedt samenhang van versnipperde ideeën en creëert betrokkenheid van alle verantwoordelijken. Kortom: het is een essentiële voorwaarde om uiteindelijk tot duurzame cultuurverandering te komen, waarin goede LOB voor studenten centraal staat.’

LOB op CompetentCity 2011

Vakwedstrijden Uitdagend onderwijs en input voor LOB Na de uitgebreide lunchpauze is het aantal deelnemers helaas een beetje geslonken. Toch hebben zo’n twintig mensen de weg gevonden naar de tweede lezing onder de vlag van LOB. Erik van der Zwan (Skills Netherlands), Cor Laming (onderwijsadviesbureau LOOV) en Joep Baars (Stichting Vakbekwaamheid Horeca) vertellen over de meerwaarde van vakwedstrijden voor LOB. Van de Zwan trapt af met twee vragen: wie doet er aan sport, en wie is er wel eens tweede geworden? ‘Winnen is leuk, maar een tweede plek, of lager, dat doet iets met je. Als het goed is, stel je jezelf de vraag wat je moet doen om beter te worden. Wedstrijden zijn een ideaal middel om te groeien en te ontdekken waar je talenten liggen.’

Kwaliteiten ontdekken De vakwedstrijden zijn niet nieuw. Ze bestaan sinds de jaren ’60 en inmiddels doen er ruim vijftig landen mee. Nieuw is wel de pilot mbo-vakwedstrijden. Negen studierichtingen binnen een aantal mbo’s doen mee. Van de Zwan: ‘Skills Netherlands (de organisatie achter de vakwedstrijden) ontwikkelt samen met het onderwijs en het bedrijfsleven kant en klare vakwedstrijden, inclusief de beoordeling. Deze vakwedstrijden sluiten naadloos aan op de kwalificatiedossiers en zijn te gebruiken om een les of toetsmoment in te vullen. Het is uitdrukkelijk geen doel, maar een middel om te ontdekken waar je kwaliteiten liggen. De beoordeling en ingebouwde reflectie dienen als input voor een LOB-gesprek.’ Persoonlijke leerdoelen Na een filmpje waarin studenten, docenten en bestuurders enthousiast vertellen over de vakwedstrijden, is het woord aan Cor Laming. Hij werkt nauw samen met de deelnemende mbo’s om de kwalificatiedossiers van de negen studierichtingen om te zetten in handvatten voor de wedstrijden en de voorbereidende lessen. ‘Alles begint bij het kwalificatiedossier. De wedstrijden zijn geen losse eenheden, maar passen in het curriculum van een opleiding. Uit de dossiers leiden we onderwijsdoelen af, waarna we competenties, kerntaken en werkprocessen vertalen in concrete opdrachten. Nadenken over de opdrachten, weten waarom je iets leert, is daarbij een belangrijk onderdeel. Zo kunnen we studenten coachen bij het opstellen van persoonlijke leerdoelen en laten nadenken over hun loopbaan.’ Hoogst haalbare De volgende praktijkdeskundige is Joep Baars. Zijn Stichting Vakbekwaamheid Horeca organiseert al sinds 1973 vakwedstrijden voor de horeca. ‘We dagen studenten uit om het hoogst haalbare uit hun opleiding te halen.’ Ook Baars laat een filmpje zien, over hoe het er tijdens de vakwedstrijden horeca aan toe gaat. Teamwork, enthousiasme en emotie zijn woorden die terugkomen. ‘Waarom doen we dit, wat is de toegevoegde waarde voor de branche? In de eerste plaats is dit een goede promotie voor het werk in de sector, en we krijgen goed contact met de toekomstige werknemers. In de wedstrijden ervaren ze het echte werk, krijgen ze een goed beeld van de praktijk. De kwalificatiedossiers bieden ons daarnaast de mogelijkheid om beter aansluitende opdrachten te maken en gerichter feedback te geven. Zo kun je een vakwedstrijd inzetten als LOB-instrument.’

LOB op CompetentCity 2011

Van balen naar boeien Beroepenoriëntatie in het bedrijf Slecht voorbereid, ongemotiveerd en zonder reflectie achteraf: veel jongeren geven hun bedrijfsbezoek nu een onvoldoende. Een prikkelende opmerking, die laat in de middag nog een groep mensen naar de derde lezing onder de LOB-vlag lokt. Colo, vereniging van de samenwerkende kenniscentra voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven, breekt een lans voor een goed beroepsoriënterend bedrijfsbezoek. Het projectteam BBB (beroepsoriënterend bedrijfsbezoek) heeft als missie het rendement van bedrijfsbezoeken en snuffelstages te verhogen, zonder extra veel inspanning. ‘Er zijn heel veel LOB-projecten, wij concentreren ons op de bedrijfskant’, zeggen de drie leden van het projectteam. ‘Colo beschikt over een enorme hoeveelheid informatie over de arbeidsmarkt, over beroepen en over de kwalicatiedossiers. En we kennen vele duizenden leerbedrijven. Die middelen willen wij inzetten om bij te dragen aan betere LOB.’ Matching Het motto van het projectteam is ‘Wij geven informatie, je moet er zelf iets mee doen’. Veel draait daarbij om het vinden van de juiste match tussen je talenten en de beschikbare beroepen. Via websites als beroepeninbeeld.nl kunnen studenten hun talenten vergelijken met competentieprofielen en bijbehorende beroepen. Op basis daarvan kunnen ze keuzes maken, een shortlist en een snuffelstage of beroepsoriënterend bedrijfsbezoek doen. Impact ‘Verschillende onderzoeken wijzen uit: praktijkervaringen zoals stages en bedrijfsbezoeken hebben de grootste impact op het keuzeproces van studenten. Het is de beste preventie voor het maken van een verkeerde keuze en schooluitval. Toch is dit onderbenut in de huidige LOB-aanpak.’ Het projectteam deelt een aantal bevindingen uit eigen onderzoek: De grootste winst is te behalen in de scholen (bedrijfsbezoeken kunnen meer gestructureerd worden ingebed in het curriculum, beter worden voorbereid en nabesproken en docenten moeten het bedrijfsleven beter leren kennen). Daarnaast werken lokale en regionale activiteiten het beste. Tenslotte lijken studenten het bedrijfsbezoek vooral te ondergaan, en daar moet verandering in komen. Pilot Om het rendement van de bedrijfsbezoeken te verhogen, is het projectteam een pilot gestart in een aantal sectoren van het mbo. Kenniscentra, bedrijfsleven en scholen werken in de regio samen aan betere bedrijfsbezoeken. Daartoe worden

een onderwijskundig model, lesbrieven en handleidingen ontwikkeld. Input vanuit het veld is daarbij gewenst, en de mensen in de zaal krijgen een aantal vragen voorgelegd. Er ontstaan wat korte discussies over of het oriëntatieproces individueel of groepsgericht moet zijn en of studenten zelfstandig of begeleid naar stageplekken moeten zoeken. Maar echte grote interesse is er voor een van de producten die de pilot al heeft opgeleverd: een lespakket voor beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken. Het is nog een voorlopige versie, maar de deelnemers in de zaal reageren enthousiast. Dit project gaat dus zeker nog een vervolg krijgen.

LOB op CompetentCity 2011

MBO Stad officieel geopend 13 uur. Het is pauze op CompetentCity. In de Centrale Hal delen stewardessen glazen champagne uit. Het is namelijk feest. Dit is het moment dat MBO Stad officieel gelanceerd wordt: de beroepskeuzesite voor vmbo-leerlingen.

Jan van Zijl, voorzitter van de MBO Raad, neemt het woord. Hij vertelt dat hij zelf eind jaren zestig ging studeren: ‘Net als vele anderen ging ik nietwesterse sociologie studeren. Ik ben gespecialiseerd in de landbouw. Uiteindelijk heb ik daar nooit iets mee gedaan. En dat is maar goed ook.’ Met Van Zijl kwam het uiteindelijk toch goed. ‘Maar ik heb een lange omweg moeten afleggen. Dat zou ik nu anders doen.’ Het is ingewikkeld om een goede studiekeuze te maken, vindt Van Zijl. ‘We moeten leerlingen daar dus bij helpen. Dat doen wij – samen met MBO Diensten, Colo en Skills – op een moderne, originele wijze. Door middel van mbostad.nl: een beroepskeuzesite waar vmboleerlingen leren welke studies er bestaan én wat die studies inhouden.’ Van Zijl vraagt vervolgens aandacht voor Çilem Tekerlek. Deze jonge schoenhersteller vertegenwoordigde ons land eind 2010 op de EuroSkills in Lissabon en wist daar een zilveren medaille weg te kapen. Ook Çilem had een omweg nodig om bij zijn droomberoep uit te komen: ‘Ik deed eerst een opleiding tot multimediavormgever maar kwam tot de conclusie dat dat het niet helemaal was. En nu heb ik gewoon mijn eigen schoenmakerij!’ Of hij nog een tip heeft voor leerlingen die een studie moeten kiezen? ‘Doe iets waar je plezier in hebt!’ Tijd voor het officiële gedeelte. Van Zijl installeert Çilem als burgemeester van MBO Stad door hem een heus ambtsketen om te hangen. Çilem: ‘MBO Stad is hierbij officieel geopend!’

Hoe deden zij dat eigenlijk? Drie mbo’ers over hun loopbaankeuzes

Maarten Harms Succesvol mbo’er:

‘Ik weet wat ik kan en wat ik wil’ ‘Ik was vroeger niet zo leergierig. De Cito-toets wees uit dat ik naar het vwo kon, maar ik koos voor het havo. Ik vond vrienden en uitgaan veel leuker dan school. Om dezelfde reden ging ik vijf jaar later naar de mts en niet naar de hts. Mijn ouders stonden volledig achter mijn keuzes: zij kennen me als geen ander en wisten dat ik niet op mijn tenen wilde lopen. Na de mts wilde ik eigenlijk aan het werk. Tegelijkertijd vond ik het zelf ook tijd worden om eruit te gaan halen wat erin zit. Hts Bouwkunde dus. Na een jaar begon ik te twijfelen: was dit de juiste studierichting voor mij? Na overleg met mijn ouders en de studieadviseur besloot ik over te stappen naar Fysiotherapie. Om vervolgens na twee jaar te concluderen dat mijn hart echt ligt bij de techniek. De hts verwelkomde me met open armen en twee jaar later was ik klaar. Nou ja, klaar: ik heb ook nog een master aan de TU Eindhoven gevolgd. Met die leergierigheid is het dus helemaal goed gekomen. Ik heb nu een geweldig leuke baan als architect bij een groot Duits architectenbureau. De keuzes die ik heb gemaakt waren allemaal weloverwogen. Ik beschik gelukkig over een flinke dosis zelfreflectie: ik weet wat ik kan en wat ik wil. En ik ben niet bang om ongebruikelijke keuzes te maken. Want ook daar leer je van.’

Eurydice Neugebauer Uitblinker 2011:

‘Mijn droom komt steeds dichterbij’ ‘Ik ben geen standaard mbo’er. Ik ben een jonge moeder met een droom. En die droom is een eigen koffieshop annex taartatelier. Die droom heb ik al heel lang, maar ik heb er eigenlijk nooit iets mee gedaan. Ik heb vroeger een horecaopleiding gevolgd en ben vervolgens gaan werken als gastvrouw. Daarmee ben ik gestopt toen ik kinderen kreeg. Ik heb jaren niet gewerkt, maar op een gegeven moment wilde ik toch weer aan de slag. Via de sociale dienst kon ik een re-integratietraject volgen. Ik wist precies waartoe dat traject zou moeten leiden, want ik had nog steeds die droom. Een loopbaantest wees inderdaad uit dat ik in de brood- en banketbranche helemaal op mijn plek zou zijn. Terug naar school, dus. ROC Zeeland bood een bolopleiding Brood en Banket op niveau 3. Een erg leuke opleiding, alleen lukte het me niet om een goede stage te vinden. Na een telefoontje van mijn mentor kon ik aan de slag bij de banketbakker waar ik zo graag wilde werken. Toen viel echt alles op z’n plek: dit is wat ik wil! De combinatie studie en kinderen is zwaar, maar ik kom steeds dichter bij het verwezenlijken van mijn droom. Dat werkt enorm stimulerend.’

Bas Habets Landelijk Ambasadeur van het Beroepsonderwijs:

‘Laat mij maar werken!’ ‘Na het vmbo wilde ik dolgraag naar de Politieacademie. Helaas werd ik afgekeurd en moest ik iets anders bedenken. Een gymdocent van het vmbo vroeg zich af waarom ik niet iets met sport ging doen. Dat zette me wel aan het denken. Ik ben altijd al een sportfanaat geweest. Waterpolo, zwemmen, fietsen, hardlopen… Ik doe het allemaal graag. Daarnaast geef ik waterpolotraining en doe ik aan coaching. Ik ben dan ook op internet gaan zoeken naar opleidingen die met sport te maken hadden. Uiteindelijk kwam ik uit bij de nieuwe opleiding Sport en Bewegen bij het ROC Kop van Noord-Holland. En dat was een hele goede keuze! Inmiddels ben ik afgestudeerd en werk ik veertig uur in de week als combinatiefunctionaris bij de gemeente Amsterdam. Ik heb nog wel overwogen om naar het hbo te gaan. Ook docenten op school hebben me daarop gewezen. Maar uiteindelijk ben ik gewoon geen studiebol. Daarom ben ik ook zo blij dat ik meteen na mijn studie een fulltime baan heb gevonden. Laat mij maar werken!’

Onze externe partners stellen zich voor! Het succes van het stimuleringsproject LOB is mede afhankelijk van externe partners die van buiten naar binnen (mee) kijken en vanuit hun ervaring creatieve ideeën, verbeterpunten en te kraken noten aandragen. Wie zijn deze partners? Zij stellen zich één voor één voor.

Marieke Baijens, projectleider CINOP ----------- Wie ben je? Mijn naam is Marieke Baijens en ik ben vanuit CINOP projectleider voor het onderdeel ‘Visie en beleid’ vanuit het stimuleringsplan LOB van MBO Diensten. Bij CINOP ben ik werkzaam als adviseur op het gebied van leren en werken en vanuit deze functie werk ik aan verschillen loopbaanprojecten binnen onderwijsinstellingen, bij de VO-raad en nu ook voor MBO Diensten. ----------- Wat doe je? Binnen LOB werk ik samen met collega’s Wil Bom, Jan Willem Bruil en Hans de Wit aan het onderdeel visie en beleid. Concreet: we ondersteunen de vijftien betrokken mboscholen bij het opstellen van een implementatieplan LOB. In dit plan worden twaalf onderdelen die van belang zijn bij LOB op hoofdlijnen uitgewerkt. Daaruit kiest de school twee of drie speerpunten die de school in studiejaar 2011-2012 gaat implementeren. Voorafgaand hebben de scholen met behulp van de LOB-scan, die op basis van de LOB-scan van de VO-raad mbo-proof is gemaakt door CINOP, zicht gekregen op de huidige situatie met betrekking tot LOB en hebben ze een zogenaamd ‘droombeeld’ geformuleerd. Dit droombeeld geeft aan waar de scholen over vijf jaar graag zouden willen staan met betrekking tot LOB. Zowel huidige situatie als droombeeld vormen belangrijk input voor het implementatieplan en de keuze voor de speerpunten. ----------- Wat kenmerkt je? Betrokkenheid en verbondenheid bij de inhoud van het thema LOB. Verder ga ik in mijn werkwijze resultaatgericht aan de slag, daarbij steeds rekeninghoudend met wat waardevol is voor de betrokken scholen. Ook maak ik gericht gebruik

van onderzoek op het gebied van LOB en kijk ik samen met scholen hoe het mogelijk is dit te implementeren in de huidige onderwijspraktijk. ----------- Wat bindt je met LOB? Bezig zijn met hoe jongeren in het onderwijs en werkende mensen het beste uit zichzelf kunnen halen zodat ze steeds op een passende plek leren en werken en hoe onderwijs en bedrijfsleven hen daarin het beste kunnen ondersteunen vind ik een ontzettend boeiend thema waar ik nog lang bij betrokken wil zijn! ----------- Wat denk je vanuit jezelf en vanuit je deskundigheid toe te voegen aan LOB? Een stuk bewustwording over de waarde van LOB binnen het onderwijs en bedrijfsleven. Daarnaast wil ik onder andere met behulp van de LOB-scan scholen ondersteunen bij het krijgen van een beeld van wat er allemaal bij LOB komt kijken om vervolgens een voor hen bruikbaar implementatieplan op te stellen. ----------- Wat wil je aan de finish in juli 2012 bereikt hebben? Dat de mbo-scholen die we momenteel ondersteunen een voor hen bruikbaar implementatieplan hebben opgesteld. Dit zal in de zomer van 2011 opgeleverd worden. Mijn wens is dat scholen vervolgens in studiejaar 2011-2012 ook daadwerkelijk starten met implementeren van de gekozen speerpunten en dat de student daar al positieve effecten van merkt.

Onze externe partners stellen zich voor! Coen van Helden, projectleider bij Podium ----------- Wie ben je? Geboren op 27 april 1959 in Hilversum, vader van twee zoons van 26 en een dochter van 17 Ik ben opgeleid als gymnastiekleraar aan de Academie Lichamelijke Opvoeding te Amsterdam. Daarna studie Pedagogiek aan Universiteit Utrecht. Na een periode van 14 jaar als leraar LO ben ik overgestapt naar het bedrijfsleven. Maar de feeling met sport en bewegen hou ik graag levenslang vast! ----------- Wat doe je? Ik werk als projectleider bij Podium, een communicatiebureau met educatieve inslag, in het hart van Utrecht. Daar bedenk en ontwikkel ik samen met andere collega’s en opdrachtgevers projecten op diverse terreinen: van de Olympische Spelen in Londen 2012 tot beroepskeuze, donorvoorlichting en de aanleg van de tweede Maasvlakte. ----------- Wat kenmerkt je? Een positieve instelling, gericht op samenwerking, oplossingen en resultaat.

Kirsten Schopman, opleidingskundige bij Savant Learning Partners ----------- Wat doe je? Sinds 7,5 jaar werk ik bij Savant Learning Partners als opleidingskundige en coördinator. Wij begeleiden en adviseren organisaties bij leer- en opleidingstrajecten. We maken maatwerk voor elke organisatie, waarbij we altijd zoeken naar oplossingen die werken in de praktijk en die we samen met de klant kunnen realiseren. ----------- Wat kenmerkt je? Ik ben enthousiast, resultaatgericht, positief, actief en secuur. ----------- Wat bindt je met LOB? Ik vind LOB een enorm interessant thema, dat veel aandacht verdient in het onderwijs en in het bedrijfsleven.

----------- Wat bindt je met LOB? Het inspelen op het gedrag van jongeren vormt een rode draad in mijn werk. Daar valt het kiezen van een beroep of opleiding ook onder. Bovendien ben ik bij Podium eerder betrokken geweest bij projecten over LOB. Vaak was de afzender dan een specifieke branche of opleiding. Bij MBO Stad is de insteek neutraler en gaat het vooral om het ondersteunen van het keuzeproces voor de jongeren. ----------- Wat denk je vanuit jezelf en vanuit je deskundigheid toe te voegen aan LOB? Kennis van en ervaring met scholen en jongeren. Van daaruit nadenken welke activiteiten en middelen LOB verder kunnen ondersteunen. ----------- Wat wil je aan de finish in juli 2012 bereikt hebben? Dat de website www.mbostad.nl staat als een huis en drukbezocht en gewaardeerd wordt door jongeren, ouders en docenten.

De grootste uitdaging lijkt mij om alle partijen die zich vanuit de juiste intenties met dit onderwerp bezighouden de handen ineen te laten slaan. ----------- Wat denk je vanuit jezelf en vanuit je deskundigheid toe te voegen aan LOB? In het project waarbij ik betrokken ben, help ik bij de ontwikkeling van instrumenten die scholen, leerbedrijven en kenniscentra ondersteunen bij het organiseren en uitvoeren van beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken. Vanuit mijn deskundigheid draag ik bij aan de bruikbaarheid en toepasbaarheid van deze instrumenten. ----------- Wat wil je aan de finish in juli 2012 bereikt hebben? Ik ben tevreden over ons project als we de scholen, leerbedrijven en kenniscentra voldoende handvatten hebben gegeven om vol vertrouwen beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken te blijven organiseren.

Onzeexterne externe partners Onze partners stellen zich zich voor! stellen voor! Frans Meijers en Marinka Kuijpers, lector Pedagogiek van de Beroepsvorming Haagse Hogeschool. ----------- Wie zijn jullie? Frans Meijers en Marinka Kuijpers, verantwoordelijk voor het professionaliseringstraject binnen het Stimuleringsplan LOB in het MBO. ----------- Wat doen jullie? Wij zijn beiden als lector Pedagogiek van de Beroepsvorming verbonden aan De Haagse Hogeschool. Daarnaast zijn we vrijgevestigd onderzoeker, trainer en ontwikkelaar. ----------- Wat kenmerkt jullie? Dat we actief een brug slaan tussen wetenschappelijk onderzoek en het ontwikkelen van krachtige loopbaanleeromgevingen in de dagelijkse praktijk van het beroepsonderwijs. Wij schrijven dus artikelen in internationale wetenschappelijke tijdschriften maar ook in vaktijdschriften. De ene dag analyseren wij onderzoeksgegevens, de andere geven we een training of workshop in een school. ----------- Wat bindt jullie met LOB? Wij zijn de ‘uitvinders’ van veel gebruikte begrippen als ‘loopbaancompetenties’, ‘arbeidsidentiteit’, ‘loopbaanleren’ en ‘krachtige loopbaanleeromgeving’. Wij houden ons al jaren bezig met LOB in het beroepsonderwijs. De laatste jaren onderzoeken we vooral aan welke eisen een goede loopbaanleeromgeving moet voldoen. De komende jaren zal ons onderzoek zich toespitsen op de vraag hoe een goede loopbaandialoog er uit moet zien. In het verlengde van ons onderzoek proberen we op velerlei manieren bij te dragen aan de ontwikkeling van LOB in de onderwijspraktijk en aan de professionalisering van docenten op het gebied van loopbaanbegeleiding.

----------- Wat denken jullie vanuit jezelf en vanuit je deskundigheid toe te voegen aan LOB? Zoals gezegd hebben we eerst in kaart gebracht onder welke omstandigheden studenten in staat en bereid zijn om loopbaancompetenties en een arbeidsidentiteit te ontwikkelen. Het gaat dan om een combinatie van praktijkgestuurd onderwijs, een loopbaangerichte dialoog over de ervaringen die ze in het praktijkgestuurde onderwijs opdoen, en het geven van medezeggenschap aan studenten met betrekking tot hun eigen studieloopbaan (bijvoorbeeld via het realiseren van reële keuzemogelijkheden in het dagelijkse curriculum). Op dit moment houden we ons vooral bezig met de loopbaangerichte dialoog: hoe ziet die er uit, hoe kan die bevorderd worden, en over welke vaardigheden moet een docent beschikken om een loopbaangerichte dialoog te kunnen voeren? Het professionaliseringstraject dat we nu in het kader van het Stimuleringsprogramma uitvoeren, is direct gebaseerd op onze onderzoeksresultaten. Het traject wordt ook samen met de deelnemers onderzocht. Zo realiseren we gaandeweg en samen met docenten een evidence-based LOB. ----------- Wat willen jullie aan de finish in juli 2012 bereikt hebben? Dat de docententeams van de vijftien mbo-instellingen, die nu aan het professionaliseringstraject deelnemen, in staat zijn om goede loopbaangesprekken met hun studenten te voeren, dat ze in staat worden gesteld om hun vaardigheden over te dragen aan andere teams en – last but not least – dat ze in staat worden gesteld binnen hun school verder vorm te geven aan een krachtige loopbaanleeromgeving.

Vooraankondiging LOB-Café Houd U agenda vrij op maandag 23 januari 2012 van 15.00-18.00 uur voor het eerste LOB-cafe in Utrecht. Deze bijeenkomst is een gezamenlijk initiatief van VO-raad en MBO Diensten. Programma en uitnodiging volgen.

COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave in het kader van Stimuleringsproject LOB in het mbo. Partners: MBO Diensten – www.mbodiensten.nl, MBO Raad – www.mboraad.nl, Colo – www.colo.nl en Skills Netherlands – www.skills-netherlands.nl, in opdracht van het ministerie van OCW.

Tekstproductie: Ravestein & Zwart, Guus Mater Fotografie: Rob Nelisse, Hedel, Thijs Hupkens Redactie: Fieny Peerboom, MBO Diensten Vormgeving: MBO Raad Datum: november 2011