HBD Monitor ICT 2008 De HBD Monitor ICT 2008 is een periodiek onderzoek van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel, uitgevoerd door Stratus. Het onderzoek brengt het ICT-gebruik van detailhandelsbranches uitvoerig in kaart. In totaal hebben 2.507 detaillisten, vooral MKB, deelgenomen aan het onderzoek. Op de laatste pagina bevindt zich een overzicht van de onderscheiden branches en clusters. Deze factsheet geeft de kerncijfers weer over het jaar 2006, 2007 en 2008. De opbouw is als volgt: 1. Basisinfrastructuur 1.1 Computerbezit en netwerk 1.2 Computerbezit en toegang tot internet 1.3 Type internetverbinding 1.4 Percentage van de netto-omzet dat wordt besteed aan computertechnologie
4 4 5 6 7
2. Automatisering van het verkooppunt 2.1 Type kassasysteem op verkooppunt 2.2 Mogelijkheid tot scannen aan de kassa 2.3 Mogelijkheid tot pinnen
8 8 9 10
3. Communicatie richting klanten 3.1 Eigen website 3.2 Gebruik van website voor… 3.3 Eigen domeinnaam en e-mailadres(sen) 3.4 Bezit van een elektronisch klantenbestand 3.5 E-mailadressen in elektronisch klantenbestand en versturing van e-mailnieuwsbrieven 3.6 Mobiele nummers in elektronisch klantenbestand en versturing van SMS-berichten 3.7 Gebruik van klantenpassen
11 11 12 13 14 15 16 17
4. Ketendigitalisering 4.1 Gebruik van computer voor… 4.2 Ontvangen van artikelinformatie en invoering in computersysteem 4.3 Wijze van invoering van artikelinformatie in computersysteem
18 18 19 20
5. Interne bedrijfsvoering 5.1 Wijze van boekhouding 5.2 Wijze van bankieren
21 21 22
6. Onderscheiden branches en clusters
23
HBD Monitor ICT 2008
3
1. BASISINFRASTRUCTUUR 1.1 Computerbezit en netwerk Het aantal ondernemers zonder computer is nog verder afgenomen naar 5%. 95% van de ondernemers beschikt dus over een of meer computers, al dan niet in een netwerk. In 2006 lag dit aantal nog op 87%. Ter vergelijking: in 1998 lag het aantal op 64%. In 2008 heeft 41% van de ondernemers een computernetwerk waarop meerdere computers zijn aangesloten, in 2006 was dit nog 32%. Niet alle branches zijn in dezelfde mate geautomatiseerd. Zo heeft 10% van de ondernemers in food-speciaalzaken en in huishoudelijke artikelen geen computer, terwijl dit in de branches persoonlijke verzorging en consumentenelektronica slechts voor 2% geldt. Geen computer food speciaal
1 2 of meer computers, computer geen onderdeel netwerk
2 of meer computers, wel onderdeel netwerk
Totaal
10%
55%
18%
16%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
2%
5%
0%
93%
100%
genotmiddelen
8%
40%
19%
33%
100%
persoonlijke verzorging
2%
33%
12%
54%
100%
woon- en verlichting
3%
36%
18%
43%
100%
10%
48%
15%
28%
100%
2%
9%
12%
77%
100%
huishoudelijke artikelen consumentenelektronica doe-het-zelf
4%
28%
19%
49%
100%
media
6%
32%
12%
49%
100%
overige non food
7%
45%
14%
34%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
5%
40%
14%
41%
100%
2 of meer computers, wel onderdeel netwerk
2 of meer computers, geen onderdeel netwerk
1 computer
Geen computer
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
50
40
30
20
10
0 2006 4
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
1.2 Computerbezit en toegang tot internet Ook het internetgebruik is toegenomen: 75% van de ondernemers beschikt over een internetaansluiting in hun winkel(s). Twee jaar geleden was dit percentage nog maar 61%. In food-speciaalzaken is dit percentage het laagst met 62%, terwijl dit percentage het hoogst is in de consumentenelectronica: 94% heeft toegang tot internet in de winkel(s).
Geen computer
Wel computer(s), geen internet
Wel computer(s), wel internet
Totaal
10%
28%
62%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
2%
13%
86%
100%
genotmiddelen
8%
24%
68%
100%
persoonlijke verzorging
2%
25%
73%
100%
woon- en verlichting
3%
6%
90%
100%
consumentenelektronica
2%
4%
94%
100%
doe-het-zelf
4%
11%
85%
100%
media
6%
18%
76%
100%
overige non food
7%
13%
80%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
5%
20%
75%
100%
food speciaal
Wel computer(s), wel internet
Geen computer
Wel computer(s), geen internet
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 5
1.3 Type internetverbinding Aan ondernemers is gevraagd wat voor soort internetaansluiting zij hebben in hun winkel(s). Een breedbandverbinding (ADSL- of kabelverbinding) is verreweg het meest populair (64%). Ten opzichte van de vorige metingen is een duidelijke stijging te zien. Aangezien een breedbandverbinding mogelijkheden biedt voor allerlei toepassingen die relevant zijn voor de detailhandel (naast internettoegang ook betalingsverkeer, dataverkeer voor bv. bestellingen, beveiliging, IP-telefonie en narrowcasting), is verdere penetratie van breedband een gunstige ontwikkeling.
Geen internet
Inbel verbinding (analoog of ISDN)
Breedband verbinding (ADSL of kabel)
Vaste lijn
Anders/ weet niet
Totaal
food speciaal
38%
5%
53%
1%
3%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
14%
11%
67%
4%
3%
100%
genotmiddelen
32%
13%
51%
2%
3%
100%
kleding, schoenen en lederwaren
32%
4%
62%
1%
1%
100%
persoonlijke verzorging
27%
6%
63%
1%
3%
100%
woon- en verlichting
10%
11%
74%
3%
2%
100%
huishoudelijke artikelen
41%
4%
54%
0%
0%
100%
6%
3%
88%
1%
2%
100%
doe-het-zelf
15%
7%
69%
3%
5%
100%
media
24%
6%
64%
3%
3%
100%
overige non food
20%
8%
69%
2%
1%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
25%
7%
64%
2%
2%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
48%
6%
42%
4%
0%
100%
consumentenelektronica
Anders/ weet niet
Vaste lijn
Breedband verbinding (ADSL of kabel)
Inbel verbinding (analoog of ISDN)
Geen internet
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 6
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
1.4 Percentage van de netto-omzet dat wordt besteed aan computertechnologie Gemiddeld per vestiging en de mediaan (de middelste waarneming). De uitgaven aan computertechnologie zijn vrijwel gelijk aan de metingen in 2006 en 2007. Ondernemers in de consumentenelektronica rapporteren de meeste uitgaven. Dat was in de voorgaande metingen ook al het geval. Gemiddeld
Mediaan
food speciaal
1,2%
1%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
1,1%
1%
genotmiddelen
1,2%
1%
kleding, schoenen en lederwaren
1,4%
1%
persoonlijke verzorging
1,8%
1%
woon- en verlichting
1,1%
1%
huishoudelijke artikelen
1,6%
1%
consumentenelektronica
2,1%
1%
doe-het-zelf
1,1%
1%
media
1,4%
1%
overige non food
1,4%
1%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
1,3%
1%
ambulante handel en rijdende winkels
1,3%
1%
Mediaan
Gemiddeld
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
1,5
1,2
0,9
0,6
0,3
0,0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 7
2. AUTOMATISERING VAN VERKOOPPUNT 2.1 Type kassasysteem op verkooppunt Exclusief bedrijven die uitsluitend op rekening incasseren. Bijna 4 op de 10 ondernemers maakt gebruik van een eenvoudige groepenkassa. Slechts 30% van de gevestigde detailhandel maakt gebruik van een computerkassa. Het gebruik van een computerkassa is het grootst bij supermarkten, persoonlijke verzorging en de modische branches.
Eenvoudige groepenkassa
Elektronische kassa die NIET gekoppeld is met beheersoftware
Elektronische kassa die WEL gekoppeld is met beheersoftware
Computerkassa met verkoopregistratie en afrekenen
Een ander kassasysteem
Weet niet/wil niet zeggen
Totaal
41%
20%
11%
25%
2%
1%
100%
food speciaal supermarkten (≥ 5 werkz. pers.)
3%
3%
36%
57%
1%
0%
100%
genotmiddelen
32%
11%
13%
40%
2%
1%
100%
kleding, schoenen, lederwaren
39%
7%
13%
34%
6%
1%
100%
persoonlijke verzorging
24%
6%
18%
42%
8%
1%
100%
huishoudelijke artikelen
56%
8%
5%
10%
16%
6%
100%
consumentenelectronica
36%
8%
9%
34%
7%
5%
100%
doe-het-zelf
35%
7%
9%
31%
13%
5%
100%
media
42%
6%
12%
34%
3%
2%
100%
overige non food
49%
11%
8%
24%
6%
3%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
39%
9%
12%
30%
8%
3%
100%
Weet niet/wil niet zeggen
Een ander kassa-systeem
Computerkassa met verkoopregistratie en afrekenen
Elektronische kassa die WEL gekoppeld is met beheersoftware
Elektronische kassa die NIET gekoppeld is met beheersoftware
Eenvoudige groepenkassa
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
50
40
30
20
10
0 2006 8
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
2.2 Mogelijkheid tot scannen aan de kassa Exclusief bedrijven die uitsluitend op rekening incasseren. Binnen de detailhandel neemt het gebruik van het scannen aan de kassa geleidelijk toe. Gemiddeld maakt 40% van de detaillisten hier gebruik van. Echter de verschillen binnen de diverse branches zijn groot. In de supermarktbranche scant iedereen, terwijl binnen de versbranches en de woon- en verlichtingsbranches nog geen 10% van de ondernemers hier gebruik van maakt. Voor de versbranches is dit ook wel logisch, aangezien het scannen van verse artikelen ook lastig is vanwege het feit dat het hier niet om standaard hoeveelheden gaat, en het gewicht (en dus ook de verkoopprijs) per aankoop kan verschillen. En voor de woonbranches geldt dat hier artikelen doorgaans worden besteld en pas na verstrijken van de levertijd thuis worden bezorgd. Het scannen aan de kassa is hier in feite alleen maar voor accessoires e.d. interessant.
Ja
Nee
Weet niet/wil niet zeggen
Totaal
8%
92%
0%
100%
100%
0%
0%
100%
genotmiddelen
58%
42%
0%
100%
kleding, schoenen, lederwaren
52%
48%
0%
100%
persoonlijke verzorging
58%
42%
1%
100%
6%
93%
1%
100%
food speciaal supermarkten (≥ 5 werkz. pers.)
woon- en verlichting consumentenelectronica
43%
56%
1%
100%
media
58%
42%
0%
100%
overige non food
27%
72%
1%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
40%
60%
0%
100%
7%
91%
2%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
Weet niet/ wil niet zeggen
Ja
Nee
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 9
2.3 Mogelijkheid tot pinnen Exclusief bedrijven die uitsluitend op rekening incasseren. In de totale gevestigde detailhandel is het aandeel winkeliers die de mogelijkheid tot pinnen aanbiedt, gestegen naar 86%. Pinnen is in de verszakenbranche het minst mogelijk: 65% van de winkels accepteert pin. Ja
Nee
Totaal
food speciaal
65%
35%
100%
supermarkten (≥ 5 werkz. pers.)
99%
1%
100%
genotmiddelen
93%
7%
100%
kleding, schoenen en lederwaren
96%
4%
100%
persoonlijke verzorging
93%
7%
100%
woon- en verlichting
81%
19%
100%
consumentenelektronica
87%
13%
100%
media
84%
16%
100%
overige non food
90%
10%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
86%
14%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
19%
81%
100%
Ja
Nee
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
100
80
60
40
20
0 2006 10
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
3. COMMUNICATIE RICHTING KLANTEN 3.1 Eigen website Het aandeel van de gevestigde detailhandel dat een website onderhoudt, neemt nog steeds toe. In 2006 gaf 52% aan een eigen website te hebben, in 2008 is dit 63%. De winkels in woon- en verlichtingsbranches hebben het vaakst een eigen website: 86%. Van de food-speciaalzaken heeft echter slechts 38% een eigen website. Ja
Nee
Totaal
food speciaal
38%
62%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
58%
42%
100%
genotmiddelen
49%
51%
100%
persoonlijke verzorging
58%
42%
100%
woon- en verlichting
86%
14%
100%
huishoudelijke artikelen
55%
45%
100%
consumentenelektronica
75%
25%
100%
doe-het-zelf
68%
32%
100%
media
66%
34%
100%
overige non food
60%
40%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
63%
37%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
28%
72%
100%
Ja
Nee
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 11
3.2 Gebruik van website voor… Alleen de ondernemers met een eigen website. Ondernemers gebruiken websites voor het verstrekken van algemene informatie (95%), het verstrekken van specifieke informatie over producten en diensten (67%), om klantenservice te verlenen (30%) en online te verkopen (22%). Er zijn ten opzichte van de vorige jaren geen grote verschuivingen te zien. Wel zijn er tussen de branches grote verschillen zichtbaar. Dit geldt met name voor het verlenen van klantenservice en de mogelijkheid van online verkopen. Zo verleent bijna de helft van de supermarkten klantenservice via hun website, van de doe-het-zelfbedrijven is dit nog geen 20%. Ruim de helft van de ondernemers in media (videotheken, boekhandels, cd-winkels en kantoorvakhandel) en ruim een derde van de consumentenelektronicawinkeliers biedt op de website de mogelijkheid online te kopen, van de supermarkten slechts 8%. Verstrekken van Verstrekken van informatie over algemene informatie producten en diensten
Klantenservice
Online verkoop (inclusief betalen en bezorgen)
food speciaal
97%
68%
35%
24%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
92%
75%
45%
8%
genotmiddelen
91%
62%
34%
22%
kleding, schoenen en lederwaren
95%
66%
28%
19%
woon- en verlichting
98%
64%
21%
10%
consumentenelektronica
96%
71%
39%
35%
doe-het-zelf
97%
70%
19%
16%
media
95%
86%
35%
54%
overige non food
97%
63%
29%
35%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
95%
67%
30%
22%
Online verkoop (inclusief betalen en bezorgen)
Klantenservice
Verstrekken van algemene informatie
Verstrekken van informatie over producten en diensten
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
100
80
60
40
20
0 2006 12
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
3.3 Eigen domeinnaam en e-mailadres(sen) Ondernemers hebben voor hun website steeds vaker een eigen domeinnaam. In 2006 had nog 44% van de ondernemers in de gevestigde detailhandel een eigen domeinnaam, in 2008 is dit gestegen naar 58%. Vooral woon- en verlichtingszaken hebben vaak een eigen domeinnaam, veelal met e-mailadres. Supermarkten, food-speciaalzaken en winkels in genotsmiddelen hebben het minst vaak een eigen domeinnaam. Met computer(s) Wel eigen domeinnaam Incl. e-mailadres
Excl. e-mailadres
Geen eigen domeinnaam
Weet niet/wil niet zeggen
Zonder computers
Totaal
food speciaal
32%
3%
52%
3%
10%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
31%
3%
65%
0%
1%
100%
genotmiddelen
39%
5%
46%
1%
8%
100%
persoonlijke verzorging
50%
3%
44%
2%
2%
100%
woon- en verlichting
79%
3%
13%
2%
3%
100%
huishoudelijke artikelen
49%
4%
37%
0%
10%
100%
consumentenelektronica
69%
2%
26%
0%
2%
100%
doe-het-zelf
67%
1%
29%
0%
4%
100%
media
52%
7%
32%
3%
6%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
54%
4%
35%
2%
5%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
26%
4%
44%
0%
27%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Met computers
Zonder computers
Weet niet/ wil niet zeggen
Geen eigen domeinnaam
Geen eigen domeinnaam
Excl. e-mailadres
Incl. e-mailadres
Wel eigen domeinnaam
60
50
40
30
20
10
0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 13
3.4 Bezit van een elektronisch klantenbestand Het aantal ondernemers dat een elektronisch klantenbestand bijhoudt is 40% tegenover 35% in 2006 en 2007. Dit wordt het vaakst gedaan door winkels in consumentenelektronica; twee derde van hen. Slechts 13% van de versspeciaalzaken en 6% van de supermarkten houdt echter een dergelijk klantenbestand bij.
Ja
Nee, ondanks computer(s)
Nee, geen computer(s)
Totaal
food speciaal
13%
77%
10%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
16%
83%
1%
100%
genotmiddelen
21%
71%
8%
100%
persoonlijke verzorging
52%
46%
2%
100%
woon- en verlichting
50%
47%
3%
100%
huishoudelijke artikelen
30%
60%
10%
100%
consumentenelektronica
68%
30%
2%
100%
media
50%
44%
6%
100%
overige non food
32%
61%
7%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
40%
55%
5%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
16%
58%
26%
100%
Nee, geen computer(s)
Ja
Nee, ondanks computer(s)
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
60 50 40 30 20 10 0 2006 14
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
3.5 E-mailadressen in elektronisch klantenbestand en versturing van nieuwsbrieven Van de ondernemers met een elektronisch klantenbestand houdt het merendeel e-mailadressen van klanten bij. Minder dan de helft van deze ondernemers verstuurt echter e-mailnieuwsbrieven. De meeste e-mailnieuwsbrieven worden verstuurd door ondernemers in de media-branche: bijna een kwart van deze ondernemers verstuurd e-mailnieuwsbrieven. Wel elektronisch bestand Wel e-mailadressen in bestand Geen elektronisch bestand
Wel e-mailnieuws brieven
Geen e-mailnieuws brieven
Geen e-mailadressen in bestand
Totaal
food speciaal
87%
6%
3%
4%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
84%
3%
6%
7%
100%
genotmiddelen
82%
9%
3%
5%
100%
persoonlijke verzorging
50%
10%
19%
21%
100%
huishoudelijke artikelen
70%
5%
21%
4%
100%
consumentenelektronica
33%
13%
23%
32%
100%
media
51%
23%
13%
12%
100%
overige non food
68%
12%
7%
13%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
62%
13%
13%
13%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
84%
3%
9%
4%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Wel elektronisch bestand
Geen e-mailadressen in bestand
Geen e-mailnieuwsbrieven
Geen elektronisch bestand
Wel e-mailnieuwsbrieven
Wel e-mailadressen in bestand
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 15
3.6 Mobiele nummers in elektronisch klantenbestand en versturing van SMS-berichten Van de ondernemers die een elektronisch klantenbestand bijhoudt, houdt twee derde mobiele nummers bij. Slechts een enkeling verstuurt echter sms-berichten. Van alle branches versturen ondernemers in de consumentenelektronica de meeste sms-berichten, 9% van hen. Toch geldt ook voor deze branche dat veel ondernemers die mobiele nummers wel in hun bestanden opnemen, maar geen sms-berichten versturen. Wel elektronisch bestand Wel mobiele nummers in bestand Geen elektronisch bestand
Wel smsberichten
Geen smsberichten
Geen mobiele nummers in bestand
Totaal
food speciaal
87%
0%
8%
5%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
84%
0%
4%
12%
100%
genotmiddelen
80%
2%
11%
7%
100%
persoonlijke verzorging
48%
2%
38%
12%
100%
woon- en verlichting
50%
2%
40%
9%
100%
huishoudelijke artikelen
70%
4%
21%
5%
100%
consumentenelektronica
32%
9%
43%
15%
100%
media
50%
6%
34%
10%
100%
overige non food
68%
3%
15%
14%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
60%
2%
25%
13%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
84%
4%
7%
6%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Wel elektronisch bestand
Geen mobiele nummers in bestand
Geen sms berichten
Wel sms berichten
Geen elektronisch bestand
Wel mobiele nummers in bestand
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 16
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
3.7 Gebruik van klantenpassen Exclusief bedrijven die uitsluitend op rekening incasseren. Het gebruik van klantenpassen neemt door de jaren heen nauwelijks toe. Net als voorgaande jaren maakt ongeveer een op de vijf winkels gebruik van deze passen. Wel zijn er duidelijke verschillen zichtbaar tussen de branches. Met name winkels in genotmiddelen (drank, tabak e.d.), modische zaken en winkels in media-artikelen (boekhandels, cd-zaken en videotheken) verstrekken klantenpassen. Ja
Nee
Totaal
7%
93%
100%
supermarkten (≥ 5 werkz. pers.)
26%
74%
100%
genotmiddelen
37%
63%
100%
kleding, schoenen, lederwaren
32%
68%
100%
persoonlijke verzorging
29%
71%
100%
woon- en verlichting
2%
98%
100%
huishoudelijke artikelen
4%
96%
100%
consumentenelectronica
11%
89%
100%
doe-het-zelf
27%
73%
100%
media
33%
67%
100%
overige non food
20%
80%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
19%
81%
100%
0%
100%
100%
food speciaal
ambulante handel en rijdende winkels
Ja
Nee
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
100
80
60
40
20
0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 17
4. KETENDIGITALISERING 4.1 Gebruik van computer voor… Alleen de ondernemers die computer(s) hebben. De computer wordt wat vaker gebruikt voor het doen van bestellingen, dan vorig jaar (65% nu, 62% toen). Voor het prijzen van artikelen en voorraadbeheer wordt de computer ongeveer even veel gebruikt als vorig jaar. Vooral supermarkten en winkels in consumentenelektronica maken veel gebruik van de computer voor het bestellen van goederen. In de food-speciaalzaken maakt slechts 41% van de computer gebruik bij het doen van bestellingen. Deze branche scoort ook het laagst wat betreft gebruik van de computer voor het voorraadbeheer. Het prijzen van artikelen met behulp van de computer wordt door 9 op de 10 supermarkten gedaan, terwijl slechts een kwart van de ambulante handelaren hiervoor de computer gebruikt. Bestellingen
Voorraadbeheer
Prijzen van artikelen
food speciaal
41%
18%
44%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
93%
71%
90%
genotmiddelen
64%
49%
51%
kleding, schoenen en lederwaren
50%
67%
57%
persoonlijke verzorging
84%
78%
69%
woon- en verlichting
76%
30%
40%
consumentenelektronica
93%
61%
55%
doe-het-zelf
69%
41%
49%
media
80%
65%
55%
overige non food
56%
35%
33%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
65%
50%
51%
ambulante handel en rijdende winkels
40%
31%
26%
Prijzen van artikelen
Voorraadbeheer
Bestellingen
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
80 70 60 50 40 30 20 10 0 2006 18
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
4.2 Ontvangen van artikelinformatie van toeleverancier of samenwerkingsverband en invoering in computersysteem Iets meer ondernemers dan vorig jaar ontvangen artikelinformatie (66% tegenover 64%). Het aantal ondernemers dat deze informatie invoert in een computersysteem is vrijwel even groot als het aantal dat dit niet doet. Dat verschilt echter per branche. Ruim driekwart van de supermarkten voert artikelinformatie in, de overige branches blijven hierbij achter. Wel artikelinformatie Wordt wel ingevoerd in computersysteem
Wordt niet ingevoerd Geen artikelin computersysteem informatie
Weet niet
Totaal
43%
2%
100%
17%
4%
0%
100%
35%
25%
0%
100%
31%
29%
39%
0%
100%
persoonlijke verzorging
46%
27%
26%
2%
100%
woon- en verlichting
23%
39%
36%
2%
100%
consumentenelektronica
47%
34%
19%
0%
100%
media
46%
32%
22%
1%
100%
food speciaal
18%
37%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
78%
genotmiddelen
39%
kleding, schoenen en lederwaren
overige non food
24%
33%
39%
3%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
34%
32%
34%
1%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Weet niet
Geen artikelinformatie
Wordt niet ingevoerd in computersysteem
Wordt wel ingevoerd in computersysteem
Wel artikelinformatie
40 35 30 25 20 15 10 5 0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 19
4.3 Wijze van invoeren van artikelinformatie in computersysteem Alleen de ondernemers die artikelinformatie invoeren. Het merendeel van de ondernemers (62%) die artikelinformatie invoeren in een computersysteem, doet dit geheel of deels handmatig. De helft van de winkeliers in de kleding-, schoenenen lederwarenwinkels en in woon- en verlichtingszaken doet dit handmatig. In de andere branches gebeurt dit vaker deels danwel geheel automatisch.
Handmatig
Deels handmatig, deels automatisch
(Vrijwel) volledig automatisch
Anders/ weet niet
Totaal
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
15%
35%
43%
7%
100%
genotmiddelen
35%
22%
41%
1%
100%
kleding, schoenen en lederwaren
52%
24%
25%
0%
100%
persoonlijke verzorging
22%
25%
45%
8%
100%
woon- en verlichting
50%
16%
31%
3%
100%
-
-
-
1%
100%
consumentenelektronica
32%
35%
31%
3%
100%
media
16%
30%
50%
4%
100%
huishoudelijke artikelen
overige non food
30%
25%
42%
3%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
35%
27%
35%
3%
100%
Anders/ weet niet
(Vrijwel) volledig automatisch
Handmatig
Deels handmatig, deels automatisch
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
40 35 30 25 20 15 10 5 0 2006 20
2007
2008 HBD Monitor ICT 2008
5. INTERNE BEDRIJFSVOERING 5.1 Wijze van boekhouding Meer dan de helft van de ondernemers doet de boekhouding grotendeels zelf. Het merendeel maakt daarvoor gebruik van een gespecialiseerd boekhoudpakket. Toch doet van alle ondernemers 7% zelf de boekhouding zonder computer. Dit aandeel neemt wel af vergeleken met de vorige twee metingen. Van de ondernemers met een supermarkt of een winkel in food-specialiteiten besteedt de helft de boekhouding uit, in de andere branches doet men dit vaker zelf veelal met behulp van een gespecialiseerd boekhoudprogramma. Boekhouding (grotendeels) zelf
Spreadsheet op computer
Gespecialiseerd boekhoudpakket
food speciaal
4%
29%
9%
1%
51%
5%
100%
supermarkten ≥ 5 werkz. pers.
1%
33%
4%
0%
49%
12%
100%
genotmiddelen
6%
40%
7%
5%
38%
4%
100%
Zonder computer Anders
Boekhouding Anders / (grotendeels) weet uitbesteed niet
Totaal
kleding, schoenen en lederwaren
5%
35%
8%
6%
39%
7%
100%
persoonlijke verzorging
4%
37%
6%
3%
46%
4%
100%
woon- en verlichting
4%
48%
4%
4%
37%
4%
100%
huishoudelijke artikelen
7%
42%
12%
0%
39%
0%
100%
consumentenelektronica
5%
48%
7%
2%
35%
3%
100%
doe-het-zelf
5%
47%
5%
5%
34%
3%
100%
media
5%
32%
10%
6%
40%
7%
100%
overige non food
7%
39%
9%
2%
39%
5%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
5%
38%
7%
3%
41%
5%
100%
ambulante handel en rijdende winkels
9%
18%
27%
4%
41%
0%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Anders / weet niet
Boekhouding (grotendeels) uitbesteed
Anders
Zonder computer
Gespecialiseerd boekhoudpakket
Spreadsheet op computer
Boekhouding (grotendeels) zelf
50
40
30
20
10
0 2006 HBD Monitor ICT 2008
2007
2008 21
5.2 Wijze van bankieren, met name betalingsopdrachten aan de bank De helft van de ondernemers geeft aan zelf te internetbankieren, terwijl een derde telebankiert. Slechts 6% van de ondernemers geeft aan zelf zonder computer (dus op papier) te bankieren. Vorig jaar was dit nog 9%, in 2006 12%. Ook het aandeel ondernemers dat telebankiert of het bankieren uitbesteedt neemt af ten opzichte van de eerdere metingen, internetbankieren neemt daarentegen toe. Bankieren zelf Telebankieren
Internetbankieren
Zonder computer
Bankieren uitbesteed
Anders / weet niet
Totaal
food speciaal
35%
53%
9%
1%
3%
100%
genotmiddelen
27%
50%
7%
9%
8%
100%
kleding, schoenen, lederwaren
39%
42%
6%
7%
6%
100%
persoonlijke verzorging
22%
56%
7%
10%
6%
100%
woon- en verlichting
40%
51%
3%
3%
4%
100%
huishoudelijke artikelen
21%
65%
12%
2%
0%
100%
consumentenelectronica
35%
53%
3%
6%
3%
100%
doe-het-zelf
42%
44%
5%
6%
3%
100%
media
16%
59%
8%
9%
7%
100%
overige non food
33%
52%
9%
2%
4%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
33%
51%
6%
5%
5%
100%
TOTAAL GEVESTIGDE DETAILHANDEL
Anders / weet niet
Bankieren uitbesteed
Zonder computer
Internetbankieren
Telebankieren
Bankieren zelf
60
50
40
30
20
10
0 2006
22
2007
2008
HBD Monitor ICT 2008
6. ONDERSCHEIDEN BRANCHES EN CLUSTERS Branche groentezaken slagerijen poeliers viswinkels (banket)bakkerijen kaas & deli Algemene levensmiddelen/supermarkten slijterijen tabak & gemak natuur & reform pompshops winkels buitenlandse levensmiddelen dames- & herenbovenkleding bodyfashion sportkleding schoenen lederwaren drogisterijen parfumerieën juweliers optiek woonzaken: textiel, vloer, gemengd keukens badkamers parket woonzaken: meubels verlichting zonwering gebra gpa wit- en bruingoed telecom computershops fotohandel bouwmarkten ijzerwaren en gereedschap verf- en behang videotheken boekhandel cd-zaken kantoorvakhandel dierenspeciaalzaken speelgoedzaken bloemenwinkels tuincentra rijwielhandel ambulante handel rijdende winkels TOTAAL
Aantal interviews 50 50 50 50 50 50 100 50 50 50 50 50 50 51 50 50 51 50 52 50 52 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 75 60 65 50 50 50 51 50 50 50 51 50 50 50
Cluster food speciaal
Aantal interviews 300
supermarkten genotmiddelen
100 250
kleding, schoenen, lederwaren
252
persoonlijke verzorging
204
woon- en verlichting
350
huishoudelijke artikelen
100
consumentenelectronica
200
doe-het-zelf
200
media
201
overige non food
250
detailhandel niet in winkel
100 2.507
De volgende branches zijn buiten beschouwing gelaten: snoep- en chocolateriezaken, baby- en kinderkledingzaken, algemene textielzaken, modeartikelen- en bijouteriezaken, textielsupermarkten, apotheken, slaapkamerspeciaalzaken, tegelhandel, kunst- en antiekhandel, breedpakketzaken, muziekhandel, kampeerzaken, caravanhandel en warenhuizen. Cijfers over de totale gevestigde detailhandel zijn dus exclusief deze branches. Hierin zijn tevens de postorder- en internetbedrijven, ambulante handel en rijdende winkels niet meegenomen.
HBD Monitor ICT 2008
23
Colofon Voor vragen kunt u contact opnemen met Alie Posthumus,
[email protected], telefoonnummer (070) 338 56 41. Deze en andere publicaties van het HBD zijn te bestellen: • Via internet: www.hbd.nl/publicaties • Per e-mail:
[email protected] • Per fax: (070) 338 57 11 • Per telefoon: (070) 338 56 66 Het HBD maakt zich sterk voor een gezonde detailhandel, waarin het goed ondernemen en werken is. In het HBD werken samen: MKB-Nederland, Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH), FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond.
Copyright © 2008 Hoofdbedrijfschap Detailhandel Den Haag Het HBD hecht veel belang aan de verspreiding van kennis over de detailhandel. U mag dan ook gedeelten uit deze publicatie overnemen, mits met bronvermelding. Het integraal reproduceren van de inhoud is echter alleen toegestaan met schriftelijke toestemming van het HBD.
Hoofdbedrijfschap Detailhandel Nieuwe Parklaan 72-74 Postbus 90703 2509 LS Den Haag T (070) 338 56 00 F (070) 338 57 11 E
[email protected] I www.hbd.nl