magazine 08 Leger-primeur: Uw spijkerbroek wordt blouse Pak die zak Doe ons uw afdankertjes Weinig te makken Leven van 8 euro per dag
‘Deze dagen vier ik niet alleen’
Enisha vertelt achterop haar verhaal
Aan iedereen die meewerkte aan deze Kans vroegen we: wat stop jij in de kledingzak? Op bijna elke pagina een afdankertje.
Carola
Wat stopt fotograaf Thijs Wolzak in de kledingzak?
Voor Ruurdina Onlangs opende het Leger des Heils de deuren van 50|50 Store Groningen. Een stijlvolle winkel met bekende kledingmerken en tweedehands en hippe fairtrade-producten. De winkel helpt cliënten met hun comeback op de arbeidsmarkt. Zoals Ruurdina. Ze werkt er sinds maart.
Binnenkort verlaat Carola het jeugdhuis in Veendam, om zelfstandig te kunnen wonen. Als eerste las ze de teksten voor Kans en reageert.
‘Twee van mijn vier kinderen hebben autisme. Ik had nooit tijd voor mezelf. Nu kom ik eindelijk weer onder de mensen.’
“Wa t een heftig verleden heeft Enisha gehad
Weinig te makken
Ruurdina, medewerker
‘Alles benoemen wat ik doe, daar leren medewerkers het meeste van’
10
Acht euro per dag, geen geld voor nieuwe kinderschoenen. Maar met Kerst is het feest voor Charly en Kim.
6 12
Petra Hoek, filiaalmanager en begeleider
5
NIEUW
mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken als medewerker in de winkel
Primeur
2
Van uw spijker broek kunnen we binnenkort deze blouse maken!
Beeld Thijs Wolzak Tekst Sarah Leers
workshops staan gepland: cadeautjes inpakken en verkooptechnieken.
3
50|50 Stores vind je in Groningen, Maastricht en Amsterdam. In november ook in Rotterdam
€ 1,-
kost het goedkoopste artikel, een papschaaltje van glas.
En verder: 07 Pakistan en Congo: tussen oorlog en armoede viert het Leger Kerstfeest 08 Topconsultant Paul Meijs beloont Legerprojecten in Colombia met een 8! 18 Donateur en collectant Margareth van Turnhout wil iets doen aan leed dicht bij huis
(24). Toch goed dat het Leger haar een invulling aan haar dag geeft en dat ze nu weer kan genieten van het leven. Jammer dat kinderen als Joshua niet meer thuis kun nen wonen, maar fijn om te weten dat het Leger een plek voor je zoekt, altijd. (23) Ik snap wel dat Ans Markus rouwde om de dood van haar vader; dat is verdrietig. Echt super dat ze de schilder kunsten wil delen met dak lozen en verslaafden (20).”
Hoe Carola het leven van haar moeder redde? Lees haar verhaal op pagina 16
Cornel Vader is de nieuwe directeur Welzijn & Gezondheid van het Leger des Heils. Wie is hij?
20 Kunstenares Ans Markus deelt haar schildertalent met daklozen en verslaafden 22 Doe mee met de kerstpuzzel van het Leger des Heils en kijk wat u kunt winnen 23 Helpt u mee? Wij zoeken gezinnen voor kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen
coverfoto: Frank Ruiter
magazine van het Leger des Heils
november 2011
3
stad en land
kelijk! wel heel gemakands nu u et h kt h aa eede Kans m ten zak voor tw ns Pak de bijgeslo uw kast staan en doneer o r o jk ki vo . ga lt dig vu kleren, uw kast onno alle kleding diedesheils.nl voor de dichtstop www.legerainer voor kleding bij u in de. bijzijnde cont uw kleren een nieuwe kans buurt en geef
tekst: Ron Thomlinson illustraties: Kaisa Pohjola
Congolese kribbe In Yangui, ver van de grote steden, dansen zo’n 250 Congolese vrouwen rond het kampvuur. De Ne derlandse officier van het Leger des Heils heeft alle moeders die het afgelopen jaar een kind hebben ge baard uitgenodigd voor het kerstfeest in de kraamkli niek. Stipt 12 uur begint de kerstviering. Driehonderd kaarsen verlichten het kapelletje, het podium is
wegdoen moeilijk? * laat uw partner uw kledingkast opruimen
Illustratie : Angelique Viester
* hang gedragen kleding altijd rechts terug; dat wat na een jaar links hangt, kan het eerst in de zak voor het Leger des Heils * gebruik een gekleurde hanger voor kleding die u steeds minder draagt
Ellende kent veel gezichten, maar in de 125 landen waar het Leger des Heils zijn werk doet, is steeds de boodschap hetzelfde: wij geloven – in hoop, vrede, liefde. Ron Thomlinson tekende op hoe het Leger des Heils in diverse landen het kerstfeest viert.
verbouwd tot stal. Op de kribbe - een afdruiprekje – ligt het laatstgeboren kindje. De volgende och tend zingen de moeders opnieuw kerstliederen, het kerstverhaal wordt verteld met beelden. De kapiteine ziet het wonder bij elke vrouw. Ze ziet een meisje van 12 voor haar twee babyzusjes zorgen. Hun moeder moest een keizersnee ondergaan.
Tijdens die operatie hield de kapiteine een zaklan taarn vast voor de chirurg. De moeder overleed. Het meisje leerde de daarop volgende weken hoe ze voor haar tweelingzusjes moest zorgen. Kerstfeest: de nacht van wonderen.
Gewapende vrede Pakistan. Het Leger des Heils begeleidt een project voor Afghaanse vluchtelin gen. De Nederlanders nodi gen hun Afghaanse collega’s uit voor een kerstmaaltijd van rijst, naanbrood en geit. Ze zijn immers bevriend geraakt met de moslims. Bidden voor de maaltijd is lastig door het gebruik van woorden als Onze Vader, maar samen
vinden ze andere woorden. En in plaats van het kerst verhaal te vertellen, laten de hulpverleners dia’s zien over de geschiedenis van het Leger des Heils. Na een gemoedelijke avond stappen de mannen op. Wat op de vensterbank achterblijft, is het vergeten pistool van één van de gasten. Kerst: vrede op aarde.
magazine van het Leger des Heils
november 2011
5
Dit wordt UW NIEUWE BLOUSE
Wist u dat?
HOE ? 3
Spijkerbroeken, theedoeken, handdoeken, bedlinnen
Texperium (innovatiecentrum hoogwaardige erverwerking textiel) in Haaksbergen, waarvan het Leger lid is, vermaalt in de vervezelmachine de broek tot katoen bolletjes
Katoen wordt geproduceerd in landen als India en Kenia (waar chronisch water tekort is)
6
Recycling = besparing 1 kilo k atoen kost 020.000 liter water
magazine van het Leger des Heils
november 2011
Zoveel mogelijk katoen 2
In een sorteer centrum plukken ‘mensen met afstand tot de arbeidsmarkt’ uw niet draagbare spijkerbroek ertussenuit.
tweedehandskleding = niet herdraagbaar. Die kleding wil het Leger des Heils ReShare vervezelen
de wever weeft van versterkt garen kilometers doek
INZAMELEN
Tekst Ellen Weber beeld Maarten Willemstein
Echt waar: van deze spijkerbroek kun nen wij een mooie blouse maken. Sterker, binnenkort doen we dat! In 2012 wil het Leger des Heils in samenwerking met het bedrijfsleven een gloednieuwe kledinglijn op de markt brengen van gerecycled textiel. We hebben de techniek om uit oude denim nieuw katoengaren te winnen en doeken te weven. Daarvan zijn veertig nieuwe jas sen, broeken en blouses gemaakt die we nog testen op vormvastheid en kleurecht heid. Als dat in orde is, kunnen we de winkel in. Fijn voor u, én voor onze cliën ten. Want: ondertussen biedt dit project werk aan ‘mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt’.
5
6
Een coupeuse maakt er in het atelier nieuwe kleren van
Ambitie=500 nieuwe arbeidsplaatsen
1 kilo
4
Van Twentse vervezelaar naar taliaanse spinnerij, om garen te spinnen. Let op: garen uit gerecycled katoen is niet sterk genoeg; hier wordt een klein percentage nieuw vezel aan toegevoegd
Daarom
7 Jurken, blouses, broeken, vestjes, alles gaat naar diverse modewinkels
Prijs van een nieuwe blouse: tussen de 5080 euro
herdraagbare kleding hergebruiken bespaart 3,4 kilo CO2uitstoot
Kijk ook op:
www.reshare.nl magazine van het Leger des Heils
november 2011
7
Tekst Saskia Klaassen beeld Timo Sorber
‘Een 8½
Wat stopt Paul Meijs in de kledingzak?
dat zou ik het straatkinderenproject van het Leger des Heils meteen geven.’ Topconsultant Paul Meijs reisde af naar Colombia om diverse projecten van het Leger des Heils te beoordelen. Over de hulpverlening aan kansarme 4- tot 18-jarigen is hij enthousiast. ‘Dicht op de gemeenschap, doen wat je belooft en dat goed doen, voor weinig geld.’ Meijs kent de hulpverleningswereld overzee van binnenuit. Het gebeurt niet vaak dat hij zo lovend is over de aanpak van hulpverlening. Maar dit project verdient het, vindt hij. Het Leger werkt midden in het territorium van drugsdealers in Bogota, de hoofdstad. Medewerkers kennen het gebied en weten dat hier wordt verhandeld en gebruikt. Dat tekent volgens de consultant de aanpak van het Leger des Heils. “Kerken zitten direct in de slums, ze weten hoe de mensen leven en werken. Daarin onderscheiden ze zich van andere hulporganisaties.” Kinderen lijden
onder het geweld en presteren slecht op school. Bovendien dreigen ze in handen te vallen van drugsdealers. De ouders maken lange dagen om het gezin te onderhouden. Zij kunnen niet voldoende sturing geven. ‘Wat kinderen nodig hebben is aandacht en toezicht.” Het Leger des Heils ruimde de kerkruimte leeg en richtte die in als jeugdcentrum. Daarmee lijkt het project in Colombia nog het meest op een buitenschoolse opvang. ‘Kinderen krijgen les in creatieve vakken, er zijn bijlesleraren en er wordt veel gepraat met een psycholoog en een maatschappelijk werker.”
Niet gratis De aanpak werkt. “Leraren vertelden me dat alle kinderen op school vooruit zijn gegaan. Sommigen zelfs van onhandelbaar naar de beste van de klas. Het welzijn van de kinderen staat centraal, gelovig of ongelovig.” Natúúrlijk zijn er ook verbeterpunten, zelfs al geeft Meijs een hoog cijfer. Zo krijgen alle kinderen een warme maaltijd. Maar vaak ontvangen ze op school óók al een warme snack. Of: ouders kunnen best een grotere bijdrage leveren. ‘Niet bijna gratis geven dus, zou ik zeggen. Anders worden kinderen afhankelijk van hulp. Ouders blijven verantwoordelijk.” Meijs sprak een jongen van zeventien. Na een aantal jaar op het centrum ging het goed met hem. “Hij hoefde er niet meer te zijn, zo zei hij dat letterlijk. Dat is het mooiste wat een hulpverlener kan bereiken. Dat de kinderen het weer zelf kunnen.”
PAUL Paul werkte onder meer voor O xfam Novib, SOS Wereldhandel en SNV. Was 11 jaar directeur van CARE Nederland ( wederopbouw) En is nu zelfstandig consultant voor hulporganisaties.
4x
ZuidAmerika In februari en maart 2011 bezocht Paul Meijs vier projecten van het Leger des Heils in Honduras, Colombia en Brazilië. Deze hadden ruim 2,1 miljoen euro subsidie ontvangen van het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Het Leger wilde van Meijs onder andere weten of de hulpverleners doen wat ze beloven, of er behoefte is aan de hulp die ze geven en of de gemeenschap in de toekomst het zelf kan doen. De overheidssubsidie is gestopt, maar de projecten gaan verder dankzij donateursgeld. Vooral met bestemde giften. Bovendien gaat van alle algemene giften aan het Leger des Heils gaat ongeveer 10 procent naar projecten in het buitenland.
magazine van het Leger des Heils
november 2011
9
TEKST Caroline Togni FOTO’S Daniëlle van Ark
Steeds meer gezinnen met een modaal inkomen verkeren in geldzorgen; vorig jaar klopten tachtigduizend Nederlanders aan bij de schuldhulpverlening. Eén op de tien kinderen groeit op onder de armoedegrens. Geldzorgen dragen bij aan vereenzaming. Het Leger des Heils helpt gezinnen die in de schuldhulpsanering zitten met begeleiding en advies. Met Kerst kunnen ze even hun zorgen vergeten. Brunchen met luxe broodjes.
Herman en Bianca komen rond van 8 euro p/d Lange tijd leefde het gezin Bakker van 55 euro per week. Ze zijn erop vooruitgegaan, vinden ze; het is nu 65. Herman en Bianca zijn volhouders, ze vechten voor hun geld en voor de kinderen. Die mogen niets tekort komen, niet merken dat ze het arm hebben. Dus gaat het gezin naar de dierentuin met kortingsbonnen overal vandaan. Of naar de Efteling, zoals deze zomer. Normaal onbetaalbaar, maar omdat de buurt nu ook ging, konden ze voor een tientje met de bus. Merkkleding is geen item. ‘Lekker belangrijk’ zegt Denise als haar vriendinnetje opmerkt dat zij niet de echte Birkenstocks heeft. Eten krijgt het gezin van de Voedselbank, elke week een grote doos. Dankzij een deal tussen Voedselbank en Albert Heijn eten de Bakkers zelfs iedere dag vlees. Vanavond schnitzels met een broodje, lekker! Geregeld staan er bij Herman en Bianca zakken kleding voor de deur, bedoeld voor een project in Roemenië. Natuurlijk gaan ze eerst zelf die zakken door, om te kijken of er iets voor de kinderen bijzit. Herman en Bianca bezuinigen vooral op zichzelf. Op vakantie of uitgaan is niet mogelijk zonder hulp van anderen. Ze gaan niet meer zoals vroeger uit eten bij Van der Valk. Gelukkig interesseert hippe
10
magazine van het Leger des Heils
november 2011
kleding het stel niet. Hun kledingkast is leeg… Als de kinderen het maar goed hebben. Zij krijgen af en toe iets nieuws. Nu Herman weer hele dagen werkt in een fietsenstalling in Amsterdam kunnen ze sneller de schuld afbetalen. Ze zijn open over hun armoede, kunnen alle hulp gebruiken. Bezuinigen? Da’s eigenlijk een kwestie van niks meer doen. Noodzakelijke spullen schaffen ze aan via Marktplaats. En verkopen die ook op deze manier. Zo zijn Hermans Elviscollectie en zijn verzameling stripboeken van Rode Ridder verkocht om weer wat geld te hebben. Met Kerst gaan de Bakkers naar een brunch van het Leger des Heils. En de andere dag thuis gezellig gourmetten.
Een rijker geestelijk leven
Zij zijn: Herman (42) en Bianca (35) Bakker met Denise (7) en Charly (3) Wat vooraf ging: Leenden € 80.000 om een eigen fietsenzaak te beginnen. Het Fietshuis liep als een trein, tot de gemeente twee gesubsidieerde fietsenstallingen annex werkplaatsen om de hoek opende. Binnen een half jaar was Het Fietshuis failliet. Nu: Binnen drie jaar tijd € 32.000 aflossen. Ze zijn op de helft.
Bianca: “We versieren de kerstboom met de kinderen. Nee, geen cadeautjes. Maar wel met Sinterklaas. Dan zorg ik dat er voor Herman en mij ook een pakje bij is, al is het een plastic broche van 50 cent. Denise en Charly zijn blij als wij ook iets krijgen. Die kinderen hè, daar doen we het allemaal voor. Ook al hebben we het niet rijk, we zijn gelukkiger dan ooit.”
magazine van het Leger des Heils
november 2011
11
Leven van een uitkering, daar heeft Senta het moeilijk mee Wat stopt Journalist Caroline in de kledingzak?
Zij zijn: Senta Weggemans (32) met haar zoon Yildiray (12) en de tweeling Chevron en Raven (3). Wat vooraf ging: Door hoogopgelopen schulden kan Senta de huur niet meer betalen. Ze mag van de woning bouw in haar huis blijven, mits ze in de schuldsanering gaat. Nu: Overleven met 30 euro per week.
Tweehonderdvijftigduizend euro schuld, daar schrik je van! Voor Senta is het maar een bedrag, zegt ze. Van jongs af aan is ze gewend geld te lenen. Op haar dertiende ging ze van school, op haar zestiende het huis uit. Wat zij wil is erbij horen. Ze koopt zich wild, aan van alles. Kleding van Versacci, mooie dingen voor het huis. Van geleend geld. Ze moet leven van een uitkering en heeft het er moeilijk mee. Van huis uit was ze gewend altijd geld te hebben, haar vader is een rijke man. Maar eenmaal uit huis moet ze haar eigen boontjes doppen… Nu is alles anders. Senta is creatief. Met haar handen, maar ook met dingen organiseren. Zijn de kinderen jarig, dan viert ze een feestje. Ze gaat alle aanbiedingen af, zodat ze toch iets leuks voor haar Chevron en Raven heeft. Sint of Kerst viert ze met haar twee beste vriendinnen, ook alleenstaande moeders. Ze sparen er het hele jaar voor, doen al hun kleingeld in een pot. Senta geniet ervan als ze dan tegen Kerst lootjes trekken en surprises maken. Het geld uit de pot wordt verdeeld, met dat budget sjouwen de vriendinnen heel Drenthe af, op zoek naar de goedkoopste spullen. Eten
krijgt het gezin iedere donderdag van de Voedselbank. Met heel af en toe vlees en verse groenten. Sigaretten maakt ze zelf met tabak uit zo’n groot blik. Ze zou liever Marlboro roken, maar dat is onbetaalbaar. Haar toekomst? Ze hoopt rijk te worden. Nu heeft ze weliswaar geen werk, maar ze is muzikaal en creatief. Daar moet ze toch iets mee kunnen doen? Op dit moment schrijft Senta een boek, Vliegen met angst. Het gaat over haar leven, hoe ze opgroeide in een gezin waar dingen gebeurden die niet altijd het daglicht konden verdragen. Senta was 12 en begreep er niets van. Senta: “Liefde kregen wij niet. Mijn vader was er nooit, mijn moeder deed raar. Dat wil ik anders doen, ik wil mijn kinderen opvoeden in liefde. Mijn zoon van 12 is mijn rots in de branding, echt! Ik geef mijn kinderen warmte, wil dat ze altijd bij mij terecht kunnen.In mijn droom woon ik op het platteland van Argentinië en heb mijn eigen paardenfokkerij. Mijn zoon helpt mee en de meisjes gaan op ’t paard naar het dorp, brood halen.”
magazine van het Leger des Heils
november 2011
13
‘Wij willen
e lkaar kennen en zien’
De nieuwe directeur van Leger des Heils Welzijn & Gezondheid heet Cornel Vader. Of Vader Cornel, zoals hij zichzelf gekscherend op twitter presenteert. Wie is deze Vader? Acht vragen aan de kersverse ‘man in pak’. Tekst Pjotr van Lenteren illustratie Seb Jarnot
U hebt al een lange Leger geschiedenis. Hebt u ooit getwijfeld om een andere weg in te slaan? “Nee, nooit. Ik ben geboren in een heilssoldatengezin in Vlissingen. Van mijn jeugd herinner ik me vooral de muziek. Zelf speelde ik trombone. In die muziek en de woorden die erin doorklinken vind ik elke keer weer de kern en de zin van dit leven. Dat zit heel diep. Nee dus, ik heb nooit getwijfeld.” Directeur worden van een organisatie waarvoor u al twintig jaar werkt: is dat roeping of hebt u daar naartoe gewerkt? “Ik heb dit niet gezocht, ik ervaar dit als een opdracht. Een omvangrijke. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik dit niet alleen hoeft te doen. Natuurlijk voorzie je wel dat zo’n vraag je gesteld kan worden, als je steeds meer leiding geeft in een organisatie. Maar er naartoe werken, nee. Veel dingen die ik ga doen zullen lijken op wat ik gewend was als directeur bij het Leger des Heils in Groningen; zo’n enorme verandering is het
14
magazine van het Leger des Heils
niet. Bij werkbezoeken ga ik gewoon luisteren naar en praten met de mensen voor wie we dit allemaal doen.” Wat verandert er wél? Financieel zal het Leger de komende jaren moeten inleveren, de politieke wind waait van rechts. “We hebben inderdaad veel te doen. Wij zullen steeds meer vrijwilligers, gemeenten en bedrijven nodig hebben om onze missie waar te kunnen maken. We zullen ook meer naar buiten moeten, de buurten in. Vroeger was het Leger overal, tegenwoordig zijn we naar mijn smaak te vaak onzichtbaar. We zitten in tweehonderdvijftig buurten, maar er zijn maar twaalf algemene, herkenbare Bij Bosshardt-vestigingen. Ik zou wensen dat de nu nog besloten centra in hun buurt gaan zoeken naar wat er nodig is, ongeacht hun professie of specifieke taak. Er zijn zo veel plekken waar we nog niet te zien zijn.” Wie is Cornel Vader in drie kernwoorden?
november 2011
“Gepassioneerd, vasthoudend en participerend. Ik motiveer anderen graag om mee te doen. Daar hoef je geen christen voor te zijn. Iedereen kan iets doen. Al was het maar door een cursus keramiek te organiseren of een straatvoetbaltoernooi te organiseren. Ik wil graag het tweerichtingsverkeer in en om onze organisatie versterken. Wij moeten als zorgverleners niet vervallen in: ik ben professional, jij niet. Dat is zo paternalistisch. Mensen die wij helpen, inspireren ons op hun beurt.”
Als u zelf hulpbehoevend zou zijn, waarop zou u dan hopen? “Hoe nodig het ook zou zijn, ik moet er soms niet aan denken dat een gezinscoach dagelijks met vragen en opdrachten mijn privésfeer binnen zou komen. Toch hoop ik dat iemand me boven mijn huis en mijn problemen zou uittillen. Dat iemand me helpt is mooi, maar dat iemand iets bijzonders met me doet, even weghaalt uit de zorgen,
is nóg mooier. Daarom vind ik samen muziek maken, sporten of eten bereiden zo belangrijk. Je opvoedproblemen of schulden gaan er niet van weg, maar even iets ander doen geeft je wel een energiestoot.” Wie is uw icoon? “De apostel Paulus. In een volkomen vreemde omgeving, in een andere cultuur en waar mensen een andere taal spraken wist hij iedereen om zich heen te verzamelen en met elkaar in verbinding te brengen en te motiveren. Dat is nog eens marketing. Ik bewonder hem zeer.” Kunt u zich ontspannen, aan het eind van de dag? “Mijn dagen duren lang en voor iets anders dan werken en mijn gezin is weinig tijd. Ik lees graag, de klassieken, maar ook moderne filosofen. Naast muziek houd ik erg van poëzie. De manier waarop nieuwe combinaties van woorden nieuwe manieren openen om naar de werkelijkheid te kijken, dat verfrist de geest.” U twittert onder de naam @vadercornel. Bent u zo’n grapjas of is dat serieus? “Dat was een grapje en dat kwam toevallig. Er zijn meer Cornel Vaders; ik was cornelvader3 geweest, of zoiets. Toen besloot ik de namen om te draaien. Van mij mag dat ook wel, een grap. Graag zelfs! Het past bij het Leger. Wij zijn een blije organisatie. Wij willen elkaar kennen en zien. Dat mag gezellig zijn. Misschien móet dat zelfs wel een beetje.” Cornel Vader is 53 jaar, getrouwd en heeft twee zoons
Wat stopt journalist Pjotr in de kledingzak?
magazine van het Leger des Heils
november 2011
15
‘Mama heeft de hersens van een klein kind’
Carola (17) mag als ze achttien is weg uit het jeugdhuis in Veendam. Haar levensverhaal is ook het verhaal van haar moeder, die in coma raakte en toen ze weer bijkwam niet meer dezelfde was. “Ik heb zelf Jeugdzorg gebeld.” Tekst Pjotr van Lenteren beeld Ruben Timman
“I
k was negen jaar en we zaten op de bank Te land, ter zee en in de lucht te kijken. Dat deden we elke week. Mijn moeder voelde zich niet lekker en vroeg mijn grote broer om de vaatwasser uit te ruimen. Iets later wilde ze een emmer. Het overgeven hield niet op. Ik heb 112 gebeld. Mijn broer dacht dat het een griepje was. Maar ze had een acute complicatie door galstenen. Ik heb haar leven gered. Mijn moeder kwam na de operatie niet bij bewustzijn. Ze hadden haar lever geraakt. Ze ging het volgens de dokter alsnog niet halen. We trokken in bij een van haar zussen, die anderhalf jaar voor ons heeft gezorgd. Dat was een moeilijke tijd, we zaten in een boerderij in Veelerveen, een boerendorpje, ver van onze vrienden. Onze tante had nooit kinderen gewild, en zocht naar een pleeggezin voor ons. Na anderhalf jaar kwam mijn moeder totaal onverwacht uit coma. Ze kon niets zeggen, maar we waren zo blij: we zagen dat ze ons herkende. Het eerste wat ze een paar weken later schreef was: ‘Ik heb ruzie met een zuster gehad.’ En toen ze ging praten wisten we meteen: ze is veranderd.”
Tas
Ook op verhaal komen achter deze mok?
U kunt ‘m bestellen. Kijk daarvoor op de antwoordkaarten midden in dit blad.
Wat stopt fotograaf Ruben in de kledingzak?
“Ze heeft nu de hersens van een klein kind. Vreselijk eigenwijs is ze en ze vergeet veel. Toch ben ik weer bij haar gaan wonen, in het appartement dat ze kreeg bij de 24-uurszorg. Dat ging een tijd best goed. Ik zorgde voor haar. En ik had tenminste weer een moeder, die met me meeleefde. Als het uitging met een vriendje zei ze: ‘Er zijn meer jongens in de wereld’. Zoals moeders horen te zeggen. Ze is gehandicapt, maar ze doet moeite voor me.
Jammer genoeg heeft ze een man ontmoet die ook verstandelijk gehandicapt is. Na onze eerste ruzie zei hij: ‘Ik zorg dat je in een pleeggezin komt.’ Ik heb zelf Jeugdzorg gebeld. Anders was ik weggelopen, mijn tas stond al klaar. Een paar maanden later zat ik hier, in Veendam in het jeugdhuis van het Leger des Heils.”
Bioscoop “Ik ben een positief meisje, ik ga door en hou vol. Misschien komt dat doordat ik zulke slechte voorbeelden heb gehad. Mijn vader was alcoholist en liep bij ons weg; mijn broer raakte door alle ellende aan de drugs. Ik heb een enorme hekel gekregen aan mensen die onder invloed zijn, de controle kwijtraken. Mijn moeder was een zorgzame moeder, lief, vrolijk, we mochten veel. Daar ben ik haar dankbaar voor en dat zal altijd zo blijven. We spreken elkaar elke dag. We shoppen samen, gaan naar de bioscoop en naar het zwembad. Er is tussen ons niets kapot gegaan. Hoogstens zeg ik wel eens: nu even een maandje niet. Ook mijn broer spreek ik gelukkig nog dagelijks, meestal via msn. Van de tijd voor haar ziekte herinner ik me weinig. Ik heb toen ik verhuisde ook niets bewaard. Ik was een doodgewoon meisje, dat liedjes zong en op straat speelde. Daaraan denken is te pijnlijk voor mij. Geluk is gewoon thuis zijn in een normaal gezin. Dat is ook het enige waar ik van droom, voor als ik hier weg ben. Een goede secretaresse worden, trouwen, en ’s avonds lekker op de bank voor de tv.” Carola zong op de Majoor Bosshardt Dinner Show een zelfgeschreven lied, dat ze aan haar moeder opdroeg. Kijk op Youtube: majoor bosshardt dinnershow 2011
magazine van het Leger des Heils
november 2011
17
aan
Wie bent u, als betrokken gever van het Leger des Heils? In deze rubriek geven we het woord aan de donateur. Hij vertelt, en o ja, hij heeft ook nog een vraag…
Wat stopt donateur Margareth in de kledingzak?
Tekst Stefan Klein Koerkamp BEELD Ruben Timman
Waarom offert een collectant zijn tijd aan ons op? Na een afwezigheid van tien jaar is sinds vorig jaar de landelijke collecteweek van het Leger des Heils terug. In de eerste week van december lopen medewerkers, heilssoldaten en ruim duizend nieuwe vrijwilligers langs de deu ren om geld in te zamelen voor projecten en activiteiten. Collecte ren levert inkomsten op, logisch. Maar dat is niet de belangrijkste reden om te lopen, zegt Collecte Manager Geert-Jeroen Klootse ma. Naamsbekendheid is een tweede. Nóg belangrijker: “Het Leger wil letterlijk dicht bij mensen in de buurt komen. Juist daarom is het belangrijk dat er vrijwilligers namens ons langs de deuren gaan.” Het geld dat collectanten ophalen is onder andere bestemd voor projecten in de wijken waar gelopen wordt. Om maaltijden te bekostigen in Bij Bosshardtcentra bijvoorbeeld. Of om activi teiten te bekostigen. “Sjoelbakken, spelletjes, een uitje naar de dierentuin; nu de over heid de subsidiekraan dichtdraait, is er voor dit soort dingen algauw geen geld meer. Met de collec teopbrengst hopen we het te kunnen voortzetten.” Gemiddeld haalt een collectant
18
magazine van het Leger des Heils
met anderhalf uur collecteren vijf tig tot honderd euro op. Met el kaar zamelden ze vorig jaar vijfhonderdduizend euro in. Dit jaar heeft Geert-Jeroen zeven ton begroot; op langere termijn zou dat bedrag moeten kunnen oplo pen naar anderhalf miljoen. De collectanten worden aangestuurd door collectecoördinatoren. Zo’n 175 mensen in wie Geert-Jeroen tijd investeert door iedereen per soonlijk te bezoeken. “Wij vinden een relatie met mensen belang rijk. Heb je je laten strikken, of is dit een bewuste keuze?, vraag ik vaak. Ik wil dat mensen weten dat we hen niet ‘gebruiken’, maar hen echt dankbaar zijn voor hun inzet.” Want hoewel december voor het Leger des Heils een ‘goede’ maand is (kou en kerst wek ken liefdadigheidsgevoelens op bij de gemiddelde Nederlan der), is het voor een collectant niet de meest prettige periode om langs de deuren te moeten. Geert-Jeroen: “Ik vraag me wel eens af: waarom offeren mensen hun spaarzame vrije tijd voor ons op”?
november 2011
Dit is Margareth van Turnhout
Zij is 43 jaar Woont in HazerswoudeDorp
Dit is GeertJeroen Klootsema Hij is 35 jaar Woont in Almere
Zij wil iets doen aan leed dicht bij haar huis In Oegstgeest zag Margareth van Turn hout tijdens haar werk als politieagent eens een man in zijn auto slapen. “Hij woonde in die wagen, waarschijnlijk zijn enige toevluchtsoord. Dat deed mij beseffen wat ik als agent al vaker had gezien: er is veel verborgen leed. Dicht bij huis.” Ze werd donateur van het Leger des Heils en toen ze in de Kans de bon zag waarmee collectanten werden gezocht, twijfelde ze niet. Sinds vorig jaar is ze coördinator in Rijnwoude. “Er is leed op de hele wereld, maar – hoe erg ook – dat blijft ver van mijn bed. “Hallo, en hier dan?” vraag ik me dan af. Gelukkig zet het Leger zich daar voor in. Daaraan wil ik bij dragen.” Met haar mobiele Vitaminebar, waarmee ze op grote evene menten en festivals als Pinkpop vers fruit aan de man brengt, zet ze zich al in voor het goede doel. Het fruit dat overblijft na een festivalweek end, gaat naar de dichtstbijzijnde Voedselbank. Gratis. “Wij moeten het weggooien, dan doe ik er liever iets goeds mee. Toen ik nog voor de politie werkte, bracht ik het vaak langs bij de daklozenopvang. Dan voelde ik me blij en goed.” Datzelfde gevoel heeft ze tijdens de collecteweek. Eigenlijk zon
der precies te weten waar ze het voor doet. Want wat er precies gebeurt met het door haar opgehaalde geld weet Margareth niet. Hoeft ook niet, want daarin vertrouwt ze het Leger. “Als agent kwam ik er geregeld over de vloer en merkte ik de bezieling. Het Leger opereert vanuit het hart, dat voel ik. Het is een oprechte organisatie.” Vorig jaar charterde ze twaalf mensen om in haar dorp (ongeveer 8500 inwo ners) rond te gaan. Via de mail, maar vooral door ze persoonlijk te benade ren. “In de zomer benaderen, kreeg ik als tip mee. Mensen zijn natuurlijk makkelijker geneigd ja te zeggen als het lekker weer is.” De 1.370 euro die ze vorig jaar ophaalde moet dit jaar flink omhoog. Margareth wil haar hele gemeente langs, zo’n twintigduizend inwoners. Daar heeft ze ongeveer veertig mensen voor nodig, schat ze. En die gaat ze waarschijnlijk niet vin den in haar eigen sociale kring. Maar, belooft Margareth: “Ik haal alles uit de kast om het voor elkaar te krijgen. Mis schien moet ik bij de supermarkt gaan staan om mensen te benaderen; op een advertentie reageert in elk geval niemand. We zullen het zien. Hoe dan ook: alle beetjes helpen, toch?”
magazine van het Leger des Heils
19
november 2011
Handen en ogen zijn dragers van verhalen. Ze inspireren Ans Markus tot het maken van kunst. Maar talenten moet je delen, vindt ze. Daarom geeft ze één keer per maand schilderles aan daklozen en verslaafden van het Leger des Heils. Tekst Galiëne Gerritsen beeld Maarten Corbijn
‘Ik zou haar zo graag bij de hand nemen en gunnen wat ik ook ervaar’ 20
intiem “Mamma is 99, bijna blind en hardhorend. Het voelt machteloos haar zo te zien, maar toch ben ik blij dat ik haar nog kan aanraken. Zo knuffelig was ze nooit. Mamma regelde het thuis. Ze was streng, ordelijk. Altijd bezig; eten koken zonder te neuriën. Ons huis zag eruit als één grote zondagse opkamer. Ik was een dromerig kind dat het leven vanaf de zijlijn bekeek. Trok me vaak terug. Vanaf mijn elfde tekende ik. Poppetjes, dieren, schetsjes. Pas veel later ben ik gaan schilderen. De fijne hand heb ik van mijn vader. Hij timmerde alles wat zijn ogen zagen. Op zondag hing de kruidige geur van sigaar boven zijn rookstoel als hij De Parelvissers luisterde en ik bij hem op schoot kroop. Ik was 23 toen hij plotseling stierf aan een hartaanval. Heel lang heb ik om hem gehuild, de pijn schrijnde. Ellende kan overdonderen. Het stapelt zich op in laagjes en sluit je op. Toen ik ‘de vrouwen in windsels’ schilderde, rouwend om mijn overleden vader en worstelend met een slecht huwelijk waarin steeds minder overbleef van mijn eigenwaarde, was dat vooral een teken van onmacht.”
Idealen “In mijn atelier op het Prinseneiland in Amsterdam komen gewoonlijk veel particulieren en medewerkers van bedrijven om workshops te volgen. Ze zijn mijn publiek. Eén keer per maand op woensdagavond keer ik het om; dan zoek ík de mensen op. Ik geef schilderworkshops aan verslaafden en daklozen die contact hebben met het Leger des Heils. Het is een eer zo dicht bij hen te mogen komen. Schilderen is luisteren naar jezelf. Geobsedeerd door kleuren en het gepeuter kruipen de mensen op hun doekje. Sommigen maken prachtige dingen, bij een enkeling zie ik talent. Een veertigjarige vrouw was altijd tropenarts. Tijdens haar carrière sterft haar kind; ze verwerkt die pijn door te drinken, raakt aan lager wal en nu zit ze bij mij aan tafel. Haar hand maakt een tuin vol blaadjes en een jong meisje daarin. Zo lieflijk, vredig. Ik word stil van zo’n verhaal. En ik
bedenk: wat zou mij gebeurd zijn als ik mijn kind had moeten afstaan in dat ongelukkige huwelijk, met de dood van mijn vader…? Ik zou haar bij de hand willen nemen en gunnen, wat ik ook ervaar. Geluk. Rust. Dankbaarheid. Mijn vaders grote cadeau aan anderen was tijd en aandacht; hij was een geliefd mens, nog steeds praten anderen met zachte woorden over hem. Ik wil met dat kleine beetje aandacht op die woensdagavond ook iets geven aan mensen die idealen hebben moeten loslaten in hun leven.”
Inspiratie “Ik onthoud de verhalen, maar ik gebruik ze niet. Mijn voorbeelden zijn ogen en handen, dragers van inspiratie. Ik houd van een doorleefde werkelijkheid, van oud. Dat maakt me nieuwsgierig. Geregeld loop ik op maandagochtend te snuffelen op de Noordermarkt, een rommelmarkt aan de rand van de Jordaan. Dat vind ik zo’n fijne plek om te zijn. In mijn keuken staat een servieskast vol kopjes, borden, glazen, schoteltjes. Allemaal met een gouden randje. Mooi hè! Zo zie ik dat: iets ouds heeft nog een gouden randje. Als kind bezocht ik de zondagsschool in Halfweg. Dat vond ik leuk, ik zat graag op de eerste rij om mooie verhalen te horen en boekjes te krijgen met kleurplaatjes. Ik ben niet erg gelovig, maar er is iets meer, dat realiseer ik me sinds het sterven van mijn vader. Van hem leerde ik me open te stellen voor anderen, van mijn moeder erfde ik vechtlust. Dat komt samen in mijn kunst. Mijn schilderijen vertellen wie ik ben.”
Wat stopt Ans Markus in de kledingzak
magazine van het Leger des Heils
november 2011
21
Mag Joshua bij u wonen? Vanwege problemen met zijn moeder kan Joshua tijdelijk niet thuis wonen. Hij is niet de enige; veel meer kinderen in crisissituaties heb ben hulp nodig. Het Leger des Heils zoekt projectgezinnen waar kin deren (0 tot 12-jarigen) tijdelijk kunnen wonen. Een thuis waar ze hun natje en droogje krijgen, op tijd naar bed gaan, meehelpen met de afwas en kunnen uithuilen als dat nodig is. De duur van de opvang is altijd zo kort mogelijk, variërend van drie maanden tot een jaar. Heeft u plek voor kinderen als Joshua, in uw huis en in uw hart? Vul dan de antwoordkaart in, midden in dit blad. Of bel voor vrijblijvende informatie: 035-6215250 of 06-46404229
Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel. Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een relevante kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.
Wij zijn bijna jarig! Volgend jaar bestaat het Leger des Heils 125 jaar. Dat vieren we onder andere in het jubileumweekend van 12 & 13 mei. In de volgende Kans leest u over alle festiviteiten die wij voor 2012 in petto hebben.
Territoriaal Commandant Hans van Vliet
Hoofdredactie Will van Heugten
Coördinatie /eindredactie Irene Belkum
Redactie
Nu kan elk kind op z’n kamer spelen
Geef ze een warm onthaal, de collectanten van het Leger des Heils. In de week van Sinterklaas lopen ruim duizend vrijwilligers, medewerkers en heils soldaten langs de deuren om geld in te zamelen voor diverse projecten.
Volgend jaar ook collectant worden? Meld je aan via de antwoordkaart, middenin dit blad.
22
magazine van het Leger des Heils
Concept /eindredactie Maters & Hermsen Journalistiek, Fred Hermsen, Galiëne Gerritsen
Teksten /vormgeving Maters & Hermsen Journalistiek, Maters & Hermsen Vormgeving
Lithografie /druk Reageren?
november 2011
Meneer de Pastoor
62
plaatsen in Nederland waar het Leger des Heils actief is, bieden op 24 december een kerstnachtdienst aan. Om het feest van de geboorte van Jezus in te luiden, maar ook om de donkere dagen te vullen met warmte, liefde en gezelligheid. Ook bij u in de buurt? Kijk op www.legerdesheils.nl/ kerstnachtdiensten of de plaats waar u woont in het rijtje staat.
Margreet Kramer-Schutte Harm van Teijlingen, Wim Kanis, Jurjen Sietsema
Mark Boon, Senefelder Misset Doetinchem
Jeugdhuis De Enk in Apeldoorn heeft een nieuw jasje. De ver bouwing was nodig om de 48 kinderen die er wonen ruimte en geborgenheid te geven in kleinere groepen, ingedeeld naar leef tijd. Nu heeft ieder kind een eigen kamer waar ook plek is om te spelen. Was de Enk ooit een soort dagverblijf voor kinderen van werkende moeders, tegenwoordig vangt het jeugdhuis 4- tot 18-jarigen op die niet meer thuis kunnen wonen. In de groep krijgen ze de aandacht die ze nodig hebben en leren ze zelf standigheid aan, bijvoorbeeld met het koken van een maaltijd. De verbouwing van De Enk werd onder andere mogelijk ge maakt door een financiele bijdrage van het voormalige ministerie voor Jeugd&Gezin en diverse donaties.
column
COLOFON
➜
Wat stopt lithograaf Mark Boon in de kledingzak
Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere.
[email protected] www.legerdesheils.nl
Geef ook! Wilt u ons helpen? Stort uw gift op bankrekening 70.70.70.171 of word donateur. Kijk daarvoor op www.legerdesheils.nl onder het kopje ik wil helpen. Of bel: 036 53 98 134
Lees&luistertips Dag in dag uit
Kerst nostalgie
Om de dag mee te starten. Of juist af te sluiten. Om ‘even’ stil te staan. Daarvoor is Dag in dag uit, het dagboekje met diverse Bijbelse overdenkingen. Als beste getest door een jury van het Nederlands Dagblad, die onlangs diverse dagboeken beoordeelde op onder andere creativiteit, en theologie. Dag in dag uit bevat meditaties die bemoedigen in geloof en vertroostend het woord van God laten spreken. Dankzij de nieuwe vormgeving is de leesbaarheid nu sterk verbeterd.
Dát wordt genieten ‘als vanouds’, met de kerst-cd die het Leger des Heils aanbiedt. Christmas Jubilee is een uitgave van The Joy Strings, een bandje dat begin jaren 60 gevormd werd door een aantal leden van het Leger des Heils in Engeland. Ze maakten zes singles, waarvan er twee zde hitparade haalden. Om hun veertigste verjaardag te vieren is een cd uitgebracht waarop de originele audio-opnames staan van kerstliederen die The Joy Strings zongen.
Ook de cd of het dagboekje estellen? Vul dan de antwoordkaart b in, middenin het blad. Christmas Jubilee kost € 7,50, Dag in dag uit kost € 5,50 (beide incl verzendkosten). Of profiteer van een eenmalige korting: boek + cd kosten samen € 10,-. (incl verzendkosten).
Pastoor X, met zijn ondeugende pretogen, is aan het vertellen over zijn ervaringen met levende kerststallen. Ik kom niet meer bij. In mijn onwetendheid stel ik mij voor dat het vinden van kamelen onder de grote rivieren een probleem is. Dat blijkt niet zo te zijn. De pastoor heeft zo zijn contacten. Maar het vinden van schapen is wél moeilijk, geeft hij toe. Bij een levende kerststal hoort, van zelfsprekend, een echte baby. Op een bepaald moment gaat de pastoor op zoek en komt een jonge moeder tegen. Zou zij haar baby willen lenen voor de kribbe? “Maar pastoor, het is een meisje”, krijgt hij als antwoord. “Dat maak niets uit. Niemand ziet het”, is zijn antwoord. Weer hilariteit in zijn woonkamer. Ik denk vaak aan de pastoor. Toen hij vijftig jaar priester was, kwamen bussen vol oud-parochianen naar de speciale mis. Bij de viering van zijn 60-jarig pries terschap was er geen lege plek in de grote kerk te vinden. Wat maakt hem zo’n aantrekkelijke persoonlijkheid? Het antwoord vond ik in een schilderij. De aanbidding der herders – een soort kerststal uit 1646 - gemaakt door een leerling van Rembrandt. Het tafereel is een Nederlandse schuur waar gewone mensen aanwezig zijn om het Christus kind te aanbidden. Een Engelse com mentator schreef over dit schilderij: Hier zien wij God in het dagelijks leven ‘God in ordinary’. Dat geldt ook voor de pastoor: Hij laat God zien in het gewone. Dat is zijn aantrekkingskracht. En dat is buitenge woon. Bedankt, meneer pastoor. Ron Thomlinson kijkt terug op 10 jaar bij ‘nalatenschappen’. Dit was de laatste column die hij schreef voor Kans
magazine van het Leger des Heils
november 2011
23
De boterhammen blijven thuis
Koken kunnen ze wel, weet de Sloveense Enisha Hergic (60). In wijkcentrum Bij Bosshardt van het Leger des Heils in Rotterdam eten ze vandaag macaroni. Enisha verheugt zich op de kerstbrunch. Luxe broodjes, verse croissantjes en gekookte eieren. “Ik weet weer waar ik Kerst kan vieren.” Dat was vier jaar geleden wel anders. Familie om de feestdagen mee te vieren, heeft Enisha niet. “M’n dochter overleed veertien jaar geleden, m’n man verliet me en ging terug naar Slovenië.” Enisha bleef alleen achter in haar flatje in Rotterdam, door een spierziekte beperkt in haar bewe gingsvrijheid. “Ik had te veel tijd om na te denken. Over mijn dochter, de schulden waarmee mijn ex mij achterliet en mijn ziekte. Ik deelde mijn
problemen met niemand. Ze beston den in m’n hoofd en daar maakte ik ze groter en groter.”Sinds het moment dat Enisha haar eerste kopje koffie dronk in Bij Bosshardt, is haar leven lichter geworden. Niet omdat al haar problemen verdwenen; ze relativeert ze. “Je hoort andermans problemen, zij luisteren naar jouw verhaal en dan weet je: ik ben niet alleen.” Ze staat elke dag al om half negen op de stoep, terwijl haar ‘stamkroeg’ pas
om negen uur opent. Het geeft haar dag een doel. “Als ik wakker ben, wil ik meteen naar mijn ‘huiskamer met fa milie’, samen met mijn kooikerhondje Tatji. Voor een kopje koffie, een spel letje, of goede raad.” Laatst zeiden ze: ‘Enisha je ziet er moe uit, je moet niet te laat naar bed gaan.’ “Het is fijn als iemand anders eens zegt wat goed voor je is.” Tekst Fieke Walgreen BEELD Frank Ruiter
