30 .aar -- N. 2 2 5 **
Pri's p«r Bsmnier r voor België 3 -«nti-nieD, voo'r den Vre-mie 5 crati-nnn i
i
=
«.I-..I.1.H*-.. •
Vr i-dag 14 Oogst 1914
Telnf oon t Re-jact.e 247 - Administratie 2845 ••
.
i
i
l
ABONNEMENTSPRIJS BELGIË
Orultster-Uitgeetotet
Sam: Maatschappij WET LICHT
Drie maanden. . . Zea maandcB » . , E e n j a a r . .... . . Mto abonneert zich ep
beatuarder» P. DC VISCH. Ledeterg-Oen. 'i
'**•
. . REDACTIE . . ADMINISTRATIE
HOOGPOORT. 29» GENT ••
:
5 '
•', . fr; 3.2? . . fr. 6 5f . . fr. 12.50 ille -*o»jtb»r««i-r»
DEN VREEMDE Drie maanden 'dagelijks verzonden». . . . . . . . Ie. C.Ï5,
Orgaan der Belgische Werkliedenpctrty. y- Verschijnende alle dagen.
•
E'WOON NUMMER (10 ure 'smorgens)
Prijs: 3 centiemen
Naarmate belangrijke berichten ons geworden of gebeurtenissen zich voordoen, zullen wij, zoo het ons mogelijk is, in den namiddag bijzondere uitgaven van ons blad doen verschijnen.
Dit nummer t e l t ZES bladzijden -Sr-B
ELGIE BOVEN ! nieuwe overwinningen onzer : te Biest en te Eghezée hebben deii Oorlog verklaard aan ijk-Hongarië ;
ii
<
»
>
-
'A'
•
.
Hoe lang zal de oorlog duren?
' >
De toestand Donderdag
(Mededeelingeu van het'gouvernement.) De zegepraal woensdag door onze troepen te DIEST behaald, wordt officieel bevestigd ; wij hadden maar eene arfdetjling De «Tii|fcte»- kondigt het volgend belangruiterij en eene gemengde brigade (voetvolk rijk artikel af over jden duur van den ooren kanons) in.het vuur. log: : De verliezen der Duitschers zijn groj-t; zij zouden 3/5 van hun effektief, dat zij in Deze oorlog, waarin* 200 ineens vertcheidtden slag gewaagd hadden, verloren hebben. ne naties betrokken ï\pn, i* van éen heel ontren a%rd3 dan dien,, u-aarvoor hef onver- Van onzen kant. daarentegen, zijn de verliezen betrekkelijk klein ; eenige dooden'in „hillig was of we erve*? of Iaat handelend cptradtn. Wij moeten )r\em beaehovtren gelijk de afdeeling ruiterij. Donderdag mor-r-ead » een deel der duit._&dtn'tttkerr>*ét d4i% *mdn\ DuittêUtnd, % ' $Ct dt aanrander -**>&t fond 1* dytt de fercr sche Ir/cepeii, 'dat werd v'-rsiageiji. aurivai4e zal motu. T-&tëyD\iiUcblaBii wu een te le-jd tènn-gekeerd. kitorbiijkend nret het lange oorloogeen ecBtz ramp zyn. Zijn toe- ^óél de gekwetsten,de doodeh en hel'Vriïjrsttand tussèhen twee groote vijandelijke mi- matérïeel, dbor de 'Duitschers op het slaglitaire Staten, de blo^tts der zeeën en de veld achtergelaten, weg te halen. E r is verlamming van alle strheepvaarf, nijverhe- geene verrassing te vreezen r een nieuwe den, met al dc gevaren die zijne -kolonie* aanval, moest deze zich'voorAjen, zou zegehédreigen,. laten Duitsehland niet toe aan vierend afgeweerd worden. tenen langdurigen oorlmyg te denken. • Donderdag morgend werd in het zuiden een gevecht door onze troepen tegen de Er zijn étker vier en vti*sehicn vel zet Duitschers geleverd, die men : reeds woensmiljoen gewapende duïtschers, als men er de depots en de reserven bijtekent. En al" dag avond in de richting van EGHEZEE koewei al de experts, die over den oorlog gezien had. De vijandelijke legermacht feschreven hebben, allerlei middels hebben werd door onze troepen aangevallen eh met uitgedacht om een duitnehén oorlog' gedu- groote verliezen achteruit geslagen. rende zes moanden vol ie houden, is toch Er werd den vijand verscheidene autogeen enkel in staat geweelsi een lfyngèr>ti*rd- mitraljeuzen. afgenomen. peri ie voorzien. Al de* berekeningen geE r is geene vrees voor eene vooruitruktthiedden daarenboven oft -eene getalsterkte, kende beweging van de duitsche ruiterij tan drie miljoen strijders* naar Brussel, zoomin langs het zuiden als Dc duiUchers gebruiken al hunne macht langs het noorden, waar zij woensdag vermm Frankrijk een ramp tollen slag toe te slagen werd. Al de banen die naar-de hoofdbrengen en al hunne hooip bestaat in dien stad leiden, zijn door h e t leger en dbör de 'hg mei zulk geweld en zylke kracht toe te burgerwacht bezet. brengen, dat hij onweerstaanbaar is. Doch daartoe is het noodig dat Wie'slag zoo spoefig mogelijk worde'toegebracht om het geéensihte politiek 'en militair uitwerksel ie *ebbm en om ÏJuitschland J*\et gezag van onmterwinbanr waarop hij zooi'ang en met zoottel hijval ges'ójmd heeft f^bevaren. •^V denken dat de vuttm's der duif-sèhe. xgtr eerst Linnen eene twun. zullen qereed Wosnsda-- hebben onte troepen hun eerste y-. om op f* rukken. Op dif- oogenbUk tulen nnderhaJf miljoen fransehen gereed rijn gevecht in open veld geleverd. Het is ook "w ten te pnivavgrn, terwijl al de waanden eene nieuwe. overwinning geweest voor .ons »«n Duitsnhiand'.zullen c^n\pernnedigd wijn leger. De duitschers hadden ilen hachï door«oor. den.helden meed,, door -.'«, Bei ae* rond gebracht in dc stellingen, waar de belgen hon dinad-w: ha-Wen heengrrdreven. Woensf*** geteemd. • De ivitselyf. zeemacht hlijft rustig. Mmar dag kwamen »rj vooruit en htr-nuri t**oëpen bereidden zich tot een aanval te Dieeti Onze gflWff*» niet vit het oog Ve*lieten dat het, Hbevrtijk overbrengen van Angelsthe troemn.n--r.hn.pn-n verwachtten zich aan dien t naar Brf/tiè 'en Frankrijk- niet uit kei aanval. J7 verloren werd h-j het ixttitsfellen der • De dr.iitaohera die 8000 man sterk wartèn jf«e« ,tfa« den du^schen sto\f. Deze o.-_r- hadden het te.doe*o met rond de 4000 belgen. ™">awg van onte troepen lelïtten, zal dw Kn'niettemin hebben zij moeten wijken: •* i( de duiiszhe, or>rlogtvcrdtegen voorknHet gevecht was buitengewe-cm hevig en fit; On;n riórtl i.< natuurlijk verend 'dezen diiurde gansch den dag. y-Mwf n/ u wertn en tal geluykkig zijn teDe duitsche troepen bevatten veei £*•*« , M r i n ' - «•"•' den kewi te kunnen ruiterij, voetvolk en artillerie'. Zij kwaaien nit het noord-bosten. Haeleh 'was het mid*TMsn_. • • ir » naeten dus gereed zijn in>'?t denptmt der gevechten, doch dé bijzondersstrijdperk •» Iredn, mei -rnri-cA de tlnifekhe te gevechten werden tuRscheh Herck-devloeit en : ( rii Stad.-Haelen en Zeelhem gelevérd (dicht bij ]>' .™'. . «•««'»«* i-rr-»** <üet oy t<ee twalpt. de Brabantsche grens gelegen). •V™'*-*" oroote.einp wtzen alt de. dvilskh* tier M* vooruitkomen on\ te ttrüïen '" 'orm Het doel der duitschers '•'.,i 'J<™h dot hoor zal tf beurt vallen, ••• Wet brJialvc aanqtnesam tart. De duitsche ruiterij, die zich in. Haspengouw bevindt, was maandag.op gansch .het front Thienen-Hannuit achteruit getrokken. De' ruiterij splitste zieh dan in twee eu terwijl een gedeelte in het ziiid,en van Limburg IN bleef, rukte het andere op naar het noorÖEVAL VAN BEÏ.ANG- den. Het is deze 'laatste afdeeüncr. die te •ÏIJKE NIEUWSTIJ\DIN- Haelen slag leverde. Zij had dinsdag den omtrek van den steenweg van St-Truiden GEN: naar Thienen doorkruist en wilde vervolonderzoeken of wij troepen geplaatst HEDEN AVOND, OM 5 gens hadden te noorden, zooniet zouden >'.'zooÜRE VERSCHIJNT iEENE ver mogelijk in het binnenland gedruiixén zijn. '
Het gevecht van Haelen-bij-Diest
NIEUWE EDITIE VAN ONS BLAD
De voorbereidselen voor het gevecht A-rfe«*?sdag morgend vroeg vergaderden de
duitschers tusschen Hasselt.en St-Ttmiden; dé verdediging van cie stad Diest, beschikte neer r helmen, zadels, lansen, kardoezen,; waarna zij langs Stevóort en West-He rek oviir geen'enkel soldaat meer. Hij deed dan geweren, enz. ; oprukken, erzelfdertijd trokken zij voor- een'ioproep tot de vrijwillige pompiers van Talrijke paarden werden in den omtrek uit op den steenweg A-an St-Truiden nnar Die-»l, , die als één-man met-hem meetrok- der stad en op het slagveld zelf gevangen ' Thienen. De linkervleugel hield zich te Ors- ken. , Onderweg vergaderde hij nog eenige en naar Diest overgebracht. mael-G'usenhoyén, wr*4r zij den dag te voren soldaten eh eindelijk kwam hij a a n ' h e t -3f« V -rl» allerlei gruwelen hadden gepleegd, terwijl • hoofd 'van een kleinen troep te Zeelhem toe. Het gevecht woedde in volle hevigheid:' Het' de rechter vleugel den steenweg van HasEEN ,NIEUW GEVECHT legertje v*an luitenant Vandooren kroop selt n a a r D i e s t optrok. ROND HAELEN De belgische stof « a s goed ingelicht over vooruit- toV. op een- drie honderdtal meters van eene -rrijandelijke batterij -en schoot deze troepenbeweging";, hij tieed onze toepen Donderdag'morgend is tussenen Diest en] den aanvoerder ervan dood. ' uiterst gunstige stellingen t-ezetten- en liet Haseolt cen nieuw gevecht-begonnen, " docÊ vervolgens de vijandelijke trioepen naderen. Het paaraj'van den duitschen officier ditmaal veel" verder 'dan "Haelen, wanfcome, E r dient gezegd .te-worden'1 dat de streek liep wegr en kwam, als bij wonder, in de troepen zijn vooruitgetrokk-en. Te Haelen richting.van'den belgischen luitenant: Deze- hoorde men echter nog dnidelijk het gedoorkruist is d o o r dril bijri-rüeren van den Denier r de Herek, tie,*Geethe en de Velpe. wipte er opl en reed honderd. meters terugr schut en het klaroengeschal, dat soms h e t . Om Diest te bereifafcn -moest de vijand te het paard werd dan onder hein gedood. tUik-en v*jt li-et geschut an-ükondigde. Haelen ,ric Geetlje -C j*Sr H e t js vpot cjgze -..Vaa .JJo^mi*. -.-(-eur-iki^, tti-ug.,. zijne. man-, , Het -dtirijde niK-Jang*«.»f--4ö«l^eig^n bad-; gemeente dat de helgên- post w i t t e n : v a n t schappen, ijle beschoten werden en zien met dfu de. iluilsche overiri?ldJger.s ^ecTwongeü fa de bijzonderste kolom der troepen moeit er hem in eenen gracht moesten verbergen. Zij •de -grootte wanorde d* ^h*&t__*. over te trek'. onvermijdelijk voorbijkomen. De afdeelin- schoten vaii-daar'op.de kanonniers enjdopd-; ken. , v _, gen ten zuiden moesten te Cortlenaeken de .den er verschnidenen. De d,uitsche batterij ] trok zich dan ieriig. Velpe over. , . . De gemeente Cortenaeken werd dan ook Om 6 ure s arrvonds was dé duitsche neerbewaakt. Onze troepen wierpen overal bar- laag volledig. I>» asrival werd gestaakt eh rikaden op* en groeven loopgrachten.Mitral- wat er van| de duitschers nog 'overbleef, jeuzen en geweeren waren gereed. . vluchtte weg n a a r Tongeren. Onze manschappen, die zeven uren lang, Het gevecht gestreden hadden, rwaren beslijkt en zwart van het poeder, maar nog wel te pas. Rond 11 ure verscheen de vijand op den DE DUITSCHERS De verliezen weg va)n Stevóort n a a r Haelen en werden tusschen de verkenners d e ' e e r s t e geweerTERTTG-GE SLAGEN Men schat d a t de duitschers te Haelen schoten gelost. Onze troepen lieten den 'Gister voormiddag heeft er in het- zuiden [ vijand langzaam vooruitkomen en schoten R O M ) liK B R I E W I I Z E N D DOODEN EX (i E KN E i STEX GELATEN HEBBEN. De oene qntmoeting plaats gehad tusschen. er dan duchtig op los. Langs beider kanten grond was e r a l s mjet bjkèn bezaaid. duitsche troepen die men eergister bad get r a d weldra de artillerie in werking. Wat de belgen betreft, dezen hebben maar meld, op marsch n a a r Egliezee. Déze' troeDe duitsche had weinig uitwerksel, doch pen zijn .geweldig -aangevallen geworden . heel weinig dooden, doph nogal eenige gede onze schoot juist en richtte op 2000 me-door onze soldaten tusscheir Xovilïe en Taters erge verwoestingen aan iu de' duitsche kwetsten. . . viers, die hen teruggeslagen hebben njet rangen. De opschudding in den aanzjenlij-ke verliezen. De pruisen trokken niettemin maar imOnze troepe.n hebben de duitseners ^ i - . mer voort naar Haelen en Cortenaeken. omtrek van het slagveld trailje-iizeri c»p. autos ontnomen. Hond 2 ure was het gevecht buitengewoon Gelijk men wel denken kan was de, opDöorjdit gevechj;'ma-akt men op d a t niet» hevig. De duitsche mitrailjeuzen knetter- schudding in den omtrek van Haelen en •te vreeien is van eene ruiterijbeweging den onophoudend. Een oogenblik kreeg Diest groot. Op den steenweg van' Leuven men een gevecht van man tegen man. stond alles in rep en roer d i o r héb hooren- langsjiet _zuiden ,pp Brussel, evenmin langs .J r* Onztrr ruiterij chargeerde de duitsche. De van h e t g e s o h u t der mitraiUeuzen. In de "hefc.nóprd-ii; Al'de banen worden door het leger en de •* schikking van het terrein liet niet toe de verte'.zag^juen ook ruok opstijgen. Het was burgerwacht bewaakt. legers te ontplooien en het was met kleine groepen d a t men op de velden chargeerde : een gedeelte van het dorp Haelen d a t VOLLEDIGE AFTOCHT de streek is afgesneden door hagen en heu- b r a n d d e : de duitschers hadden zich over veltjes. Onze soldaten hebben bewijs ge- hunne 'neerlaag geirroken.' DER DUITSCHERS %e Becquevoort en Caggevïnne had de geven, van een -ongelooflijken heldenmoed. ontroering zijn toppunt bereikt. De ihwo--' Donderdag avond, 7 ure. Ondanks hunne pogingen kwamen de nors stonden in groepen langs dén steen-' Het gevecht vaii Eghezée dat 's morgens, duitsche' troepen maar niet vooruit. Zij weg,\terwijl t a l r i j k e ' k i n d e r e n o p . k a t r é n ' plaats had, is afgeloöpeh met een volledige) verwaarloosden zich voldoende te dekken waren gelaten orn bij het eerste -jpódsein aftocht der Duitschers die door de onzen en offerden vele manschappen op. Zij ge- te_ vluchjten. Vrouwen en kinderen weenzijn aangevallen geveest. bruikten de brutale taktiek van het getal den. - \ " De Duitschers zijn in de richting van en vervingen de gevallen mannen maar geTo Diest zelf, waar, de oude forten reeds Hoêi gevlucht. durig door versclie. geruimen ojjd gesloopt zijn, wa-s geen oukél * * * Dan volgde'een schrikkelijke aanval. De inwouor nojrr in huis kunnen blijven. Men duitsche. ruit-erij rukte, op tegif-n de barri- kon den -mgAt op veler gelaat lezvi. Twaalf EEN GEVECHT kaden en pop-rde ze-- met' geweld - in te. neduitschers waren gevangen genomen an" men. H e t gehikte echter niet. Onze troe' , TE WESTHERCX; pen maaiden maar..voortdurend"- in h u n n e naar het ataA'iuis overgebracht. Men had Donderdag middag werd in den omtrek, er hun eerst te,eten gegeven waht zij stier-', rangen. ven bijna yan dan honger. Zij haddon sedert van Westherck eeij .gevecht gelevérd dat Wat de- moeilijkheden waarmedö de dui- maandag niets meer geëten. zegden aij: ,Zij; , met eene duohtige klopping der duitschers. schers te.kampen hadden,' nog vorAieerder- vreesdon gèfusilje*rrd te .w.orden, d-^>... f-pen afliep. Onze ruiterij achtervolgde den vijand' dè. was.-dar, zij zich in enge r a n g i n voor men hun zogde dafc de belgen te inénschlie- . die in wanorde wegvluchtte. onze geweeren en mitrailjeuzen moesten vend waren om irórf iets te doen t l i r i . M r ^ n ' aanbieden; Al d e bTUggén. der Geetfce en ..!..' '' der Velphe waren' vermeld, behalve \twee zfj-'overgelukkig. Eenige Diestenic-i.rs'hebben hun sigaretV EEN RUITERIJGEVEOHT smalle brnggen en het-Hs- langs die smalle ten aangeboden, hetgeen'de Diutschersjwat dat.dè vijand vooruit moest.'De a a n v a l ' d e r TE AÏNEFPE 1 spraakzamer maak'te. Verscheidene nunner bruggen was even wild en' Woest als de Eên schadron lansièis bevond zich over bestormiwg.fder barrikade'n.r Men zaw de dachten dat z'rj.rnét\Jè B u l g a r e n ' a a n ' ' t vech- \een paar dagen te Ainèffe, eene gemeente . «• ' officier** 'hunne manschappen 'difcingen ?ich ten w a r e n ! ! • ! - . «Als ge nu zoo dapper zijt-en óns zoo be--. piet ver van Hoei, toen opeens een schavoor het vuur van ons geschut aan te biedron duitsche dragonders uit de richting-, den. De. lijken bedekten de bruggen en strijdt, dan is het omdat gij de. gewoonte • van Lrtiik naderde. 'Dé larisiers stormden op niettemin snelden de duitschers maar im-, hebt. EersVhebt ge tégen de Turken en dan de dragonders los. X a drie uren vechtens' tegen .de Serviër? te veohten gehacf.' >. mer toe. werden de duitschers óp de vlucht gedre-, Wat leugens men die jongens toch wijs-, ven. Zij lieten 153 dooden en 102 krijgsge. Op zeker oogenblik Imd eene-echte slach.ranakt in Duitsehland. Alleen een onderofvangenen achter. Zes bolgen werden gedood i terij 'plaats. Eene laiijre kolom ruiterij ficier wist dat hij ïn'België was! en 15 gewond. kwam. den steenweg van Herek naar Haelen ^.De gevangenen die'getrouwd zijn,ipraken\ afgestormd en bood zich aan voor onze mi*.ÜP-*"' trailjeuzen. De.mannen en panrden vielen ovVr hunne vrouw en kinderen. Nu zij gevangen wriren en de, overtuiging hadden dat als muss-chen tot men eindelijk aan de weinig-overblijveudén, bevel £af achteruit de Beige-I l i u n g e e | i kwaad zouden doeu, hoopïen zij hunne frumilie nog weer te zien. te trekken. .Ziehier eenige nadere bijzondeheden over , Te Cortenaeken was het -bijna hetzelfde De oorlogsbuit de» gevechten die te Herstal geleverd werspel als te Haelen. Op zeker oogenblik was den,! er vrees dat de belgen zouden overrompeld V o o r - h e t stadhuis Van Diest legden de .woeden..;Luitenant .Vaa JJóoren. jtelast met JJ*elEêP**«, soldaten - ^ U e r l e i 7 jriörlc-kktrófeeii. 1.: ..OafSXsXeri.iO'Xi duitschers waren, tot
Belgische overwinning; rend Eghezée (Namen)
" .
*
•
*
.
#
NOG DE GEVECHTEN TE HERSTAL
•**%l Katiof-ale wapenfabriek gekomen, en werden op een kogelregen onthaald. Al de 'kuizen, e-iKs de kleinste, waren in echte forten herschapen. Op straat waren bovendien barrikadeo opgeworpan, waarachter soldaten en burgers zich schuil bieldon.De schictvöorraad werd aa» de strijders door vrouwen en Ifintiereri itJaogebracnt.De weerstand Huurde tot-dal »l de mannen en al de vrouw-in buiten strijd gesteld waren. D e du ir ru-herr- drongen dan in het dorp en vochten niet op het bevel van een overste, maar schoten op goed valle-Vuii. Zij verborgen zich in het weinig struikgewas dat nog overbleef, want de bewoners hadden reeds alles platgebrand en vernield wat den duitschers tot schuilplaats had kunnen dienen. De duitsche trompetters riepen dan hun mannen bijeen, 't, is te Keggen wat er nog van overbleef, en trok achteruit in de richting van Vivogmes. Pe inwonere van net dorp zagen den vijand met vreugde verdwijnen, toen euns»':ape een klaroenbevel schaalde- De uhlaiitn sprongen te peerd en kwamen naar het dorp afgedraaid, terwijl bot voetvolk rechtsomkeer maakte en ook op het dorp afkwam. De uhlanen chargeerden schrikkelijk, doch -eveasoo schrikkelijk was de weerstand der inwoners. Mannen, vrouwen en kinderen r-ehoten op de uhlanen zèo vreeselijk los, *dat hunne eerste rijen hals over kop ten gronde tuimelden. De duitschers drongen niettemin door de straten van het dorp. de ruiters voorop, het voetvolk erachter. De woedende bevolking schoot echter voortdurend uit de huizen op den vijand. De vrouwen goten ziedende olie en kokend water op de duitschers, die huilend van pijn ten gronde vielen. Wat de duitschers te Herstal leden, zal men in Duitsehland niet spoedig weten, want de soldaten die uit het gevecht ontsnapten, waren weinig talrijk. De moedige bevolking had groote verliezen ondergaan, doch haar doel, het behouden onzer rSat-ionaJe Wapenfabriek, was bel-rukt.
* * * DE DUITSCHERS TE LUIK . In de Qretrystraat stapelen de Duitschers eene overgrroote hoeveelheid meel op voor provisie en barrikade. Qp den rechter oever der Maas hebben zij talrijke kanons opgesteld. Ook op de balkons der huizen staan talrijke mitrajjeuzen. De straten worden door schildwachten bewaakt, en verscheidene zijn zelfs met pin* draad afgesloten. Kortom, alles laat verstaan dat zij eene heilige vrees hebben voor een belgischen inval. Het gerucht is in omkiep dat de Duitschers de gasfabriek hebben doen springen en dat de Lutkenaars gedwongen zijn met 'kaarsen licht te maken. De Duitschers dringen bij de inwoners aan opdat zij hup gewoon leven zonden hernemen. Verscheidene banken zonden reeds •terng apen zijn-
Een mislukte aanval „ W o e n s d a g werd het fort van Lont-in bij Luik door de Duitschers beschoten. Gedurende twee uren was het fort onder het vuur der Duitschers. doch hunne houwitesrs van 15 hebben het niet veel gedeerd. 'Het duitsche voetvolk poogde dan het fort .Stormenderhand in te nemen, wat ook mislukte ; de vijand werd bij drommen weggemaaid. Ten slotte zagen de aanvallers het -iwaze hunner poging in en het weinige dat •MD de belegeraars overschoot, vluchtte a l , basen. Van den kant der Belgen zijn er een 20tal jjabt gekwetsten.
«ENE BSKENTENIi De dagbladen van Zorich (Zwitserland) •"-evetstigen de groote duitsche verliezen voor Luik en verhalen dat talrijke gekwetste efieieren naar Keulen overgebracht zijn. Het iiHte regiment duitsch vc-etvelk aaa bijzonder geleden hebhen.
(VIT PB GEVECHTEN VAN | WOENS- en DONDERDAG Öe aanvallen der duitschers te Diest en to Eghezée hadden voor doel, nader tot F E U I L L E T O N VAN 14 OOGST
rfc
*"r"r **£
Te Landen De omtrek van Landen Is door onte soldaten yai) duiischers schoongevaagd. Lange de steenwegen vindt men een aantal lijken van paarden en van uhlanen. Het is onwaar dat de statie afgebrand is. De telegraaf- en telefoontoestellen werden vernield, doch woensdag morgend was do verbinding reeds hersteld. De treinen rijden weer regelmatig tusschen Brussel en
Landen.
Een duitsch vliegmachien neergeschoten Een duitsch vliegmachien was te zien boven de streek van Forville. Belgische soldaten schoten er ep en moeten den vlieger getroffen hebben, want eenige honderde meters verder helde het toestel en stortte ten grsndc. Het viel nabij een groep van verscheidene honderden uhlanen.
Verkenningen door vliegers De luitenant Dhanis, de adjudant d'Hespel en de sapeur Tj-ck hebben woensdag verkenningen gedaan boven de duitsche linies. Ka 350 tot 300 kilometers afgelegd te hebben, daalden zij neer. De schroef van het toestel van d'Hespel was door een kogel be* schadigd. Men weet niet of het een duitecrvof een belgische kogel geweest is. Voorzichtigheidshalve heeft men de soldaten bevel gegeven niet op de vliegmachienen te schieten, uit vrees voor vergissingen.
* * *
HOE DE DUITSCHERS HUNNE NEDERLAAG VAN LUIK VERTELLEN 1 Generaal von Stein verklaart dat de duitschers geene -30,000 man verloren hebben. Slechts een klein aantal Duitsche soldaten warep in den veldslag betrokken geweest, met bet doel de verrichtingen van het grootede el vsn het leger te dekken. De aanvallen van den vijand z*jn volledig afgeslagen geworden, en indien de forten onaangetast bleven, is dit dat de keizer niet nutteloos menschenlevens wil offeren. Van zoodra de troepen in gereedheid zijn, zullen de forten zonder een nienschenleven genomen worden. •• ••• - -.» •• — e lipt nemen der forten was .moeilijk uit oorzaak van den grond, —.bóschuen.bergen — en ook daar de bevolking, — de vrouwen e» in begrepen, -r- de troepen langs achter aanvielen. In zekere gevallen schoot men zelfs op de geneesheeren en de gekwetsten. Ik voeg er bij dat de belgen zeer aanzienlijker in getal waren. » En zoo maakt men de histories der veldslagen '....
* *
*
De staf der Duitschers te Coinfe Het is bevestigd geworden dat de ctat» major der Duitschers te Cointc, bij Luik, is, op den linkeroever van de Maas. Hü heeft zich in een klooster ingericht dat versterkt werd.
* *
£ GEVOLGTREKKING
HM
••••-•'-••A"!-»
Brussel te geraken, om van daar naar al de streken te trekken, waar zij nog niet konden indringen. Alle wegen zijn hun nu afgesloten. Langs alle kanten worden zij weergeslagen. Alleen het Ourthedal biedt hun nog een voorloopig veilig oord. Doch dan mogen zij het niet wagon te dicht bij de forten van Luik te komen, die hen beschieten, wanneer zij onder hun bereik vallen. Midden-België is voor hun gesloten. Het Maasdal is gesloten, zoodat hun maar alleenlijk belgisch Lujtemburg overblijft. 't Is poverkens, te meer als men weet dat, het plan was: den ae Oogst te Brussel, den 5e Oogst te Hijsel en den U e te Parijs!
*
Episoden uit den Oorlog Benevens den moed en de bewapening van een leger,zijn de omstandigheden waarin de slagen geleverd, worden, ook een zeer gewichtige voorwaarde van den gunetigen uitslag.
vrijdag 1« Oogtt 19T4 . Zoo leden d»i Franschen, tijdens den oorlog van 1870-7J aan den koude, veel erger dan de Duitschers, die meerendcels gewoon sijn aan een kiiuder klimaat. Ie 1815, voorden slag van Waterloo,werden de Franschen,die zich moesten haasten, erg belommer-1 door den regen en den slechten staat der steenwegen. Nu hebben wij integendeel een uitmuntend weer, en zetïs eene zekere hitte, die wij, Belgen, veel gemakkelijker kunnen uitstaan dan do Duitschers uit vorscheidene streken. De vijand moet zich bovendien langs den zuiderkant verdedigen en heeft bijgevolc (ie zon vlak in de oogen, terwijl onne soldaten de minste versierselen van de duitsche uniformen zien flikkeren. Onze troepen, die voor het marcheeren zeer wel afgericht zijn, kunnen op de droge banen op weinig tijd een zeer grooten weg afleggen. Het 'rijn niet alleen de uhlanen zelf die honger lijden, maar ook de paarden. De wegen rond Luik die voortdurend klimmen en dftU-ii, matten de beesten bovenmate af. Yerr-rcheidene peerden van uhlanen, die het zuidelijk gedeelte der provincie' Limburg kruisten, stierven van vermoeienis en uitputting. Verscheidene' veeartsen hebben er zich willen rekenschap van geven en schouwden de beestjes. De maag werd gansch ledig gevonden. Benige belgische jagers te voet patroeljeerdeu in de provincie Namen, toen zij opeens een troep uhlanen zagen naderen. Zij trokken er op af, doodden er eenige en kwetsten er ander." De overgeblevenen haasten zich het hazenpad te kiezen. De belgische gekwetsten werden op eene kar geladen, waarna de jagers te voet op de duitsche peerden sprongen en bij hunne gezellen terugkwamen. De kleine gemeente Bierwart, in de provincie Namen, heeft het bezoek ontvangen van 150 tot 300 uhlanen. De duitschers eischten te eten en te drinken en roofden het geld dat zij bij de burgers vonden. Een bestendige afgeveerdigde, M. Lahay werd gebonden, doch verders deed men hem geen. kwaad. Om te bewijzen hoe juist onze soldaten schieten, kan het volgende aangehaald worden r Een soldaat der linietroepen, o-, post in den omtrek van Lustin. zag eene groep van zes uhlanen naderen. Hij riep dat ze moesten stil blijven, doch de uitgehongerde duitschers hielden er geene rekening van. De schildwacht schouderde het geweer en met ieder der zes kogels schoot hij een ruiter neer. De behendige schutter, werd door zijne oversten levendig geluk gewenscht. De zes peerden der verslagen duitschers werden naar Namen overgebracht. Het ia niet alleen^onze ruiterij, die in Haspepgouv- tegen dé duitsthe ruiters optreedt; onz* caribiteëra-wieirijdeijs verrichten er öo/k' wonderen. Het bataljon Wielrijder*, dat overigens bij de ruiterij af deeling aangestoten is, doet verkenningen in alle richt in--er. Een. groep vam twintig wielrijder» was van Hannuit tot in den omtrek van Tongeren gereden en dreef er een vijftigtal dragonders uiteen. Zes duitschers werden, gedood,, evenveel gewond en twee gevangen'genomen.
•
Het was tijdens den slag van Luik. In 't verwoedste van het gevecht stond een onzer soldaten boven op eene vestingwal. De aftocht was geblazen. De soldaat voelde dat hij van dichtbij nagezet werd; hij keerde zich om en schoot schier rakelings op een zijner achtervolgers. De dnitsetwr, alhoewel getroffen, kwam evenwel no-*- altijd vooruit. Onzo soldaat, zich nog altijd bedreigd wanend, wilde den duitscher met de bajonet te lijf. Doch hij zag zijnen vijand wankelen en de hand smeekend op-, steken, en hem toeroepen r — Drei kinder ! Drei kinder! Dan, verhaalt de belgische soldaat, weet ik niet hoe het kwam, doch ik bevond mij beneden de wal, den man dragend dien ik gekwetst had. Hij was buiten gevaar. Ik, IK klauterde terug de wal op. •fr
*9fv *x«
H-rH-r-SI
« 6
Hoe de Duitsche oorlogzuchiigen de geschiedenis maken!... ZIJ BEWEREN DAT HET BELGIË IS DAT 'T EERST MET DE VIJANDELIJKHEDEN BEGON. Wij ontvingen zooeven het boek met diplomatische documenten dat sir Grey ter Engelsche Kamer voorlegde. Dit boek bevat onder meer een telegram dat elkeen met verstomming slaat en het toppunt der leugen is. Volgens dit telegram zou België eerst de vijandelijkheden geopend hebben. Ziehier dit kurieus telegram: n" 122 8IR E. GOSOHEN AAN SIR EDWARD GREY (ONTVANGEN OP I OOGST) Berlijn, 31 Juli 1914. l'cr Telegram. Betreffend de onzijdigheid van België, uiteengezert in uw telegram van 31 Juli 1914 aan sir F. Bertie (Bertie is de Ambassadeur van Engeland te Parijs. Red.). Ik heb den Staatssekretaris gezien, die mij meldt dat hij den keizer en den .';aii«-lier moet raadplegen alvorens te antwoorden. iNnnielijk op dc vraag vau Engeland of Duitsehland dc onzijdigheid van België ging eerbiedigen. Red.) Ik heb begrepen dat hij dacht dat ecn antwoord niet anders kon dan een deel van hel veliltuciitpliiii i.vaii Duitsehland) blootleggen, in de veronderstelling van cen diehthijzijnden oorlog en dat hy sterk twijfelde of zij eenfig antwoord zouden geven. Het blijkt uit wat hij zegt DAT DE DUITSCHE UEGEERING OORDEELT DAT ZEKERE VIJANDELIJKE DADEN Ü 0 0 R BELGIË TEGENOVER HAAR GEPLEEGD ZIJN. Om deze bewering te staven, zegde hij dat eene bestelling koren voor Duitsehland lic» sleniil, zun ingehouden zijn in dc haven. Ik hoop zijne Excellentie morgen weor te zien om de discussie voort te zetten, maar ik denk niet dat uien cen antwoord zal bekomen. Het mij heden sprekend beeft dc kanselier -gezegd in elk geval het aniyoord te
willen weten dat de fransche regeering oa* (Engeland. Red.) gaf. Dat is. zonder ko-pmuetitarjeu. Dc duitsche diplomaten schrijven de geschiedenis zeer ge mal; kei ijk omgekeerd; evengoed als de klerikalen, wanneer he( wandaden tegenover de socialistische arbeidersbeweging betreft'.
De Oorlog is verklaard tusschen Frankrijk, Engeland en Oostenrijk DE STAAT VAM OORLOG TUSSCHEN 7ftANKRIJK EN OOSTENRIJK-HONGARIJE BESTAAT VAN AF DEZEN NACHT. Lomden, 13 Oogst, Eene mededeeling aan het persbureel zegt: De oorlog tusschen Ir r.inkriik en Ooa» tcnrgk bestaat sinds middernacht (Oostenrijks uur). Do overheid he-H hevel gereven dc vijandelijkheden te beginnen. -
De tekst der Fransche verklaring . Ma deu oorlog aau Servië verklaard te hebben en als'dusdanig het noodlottig initio.' lief v.in de vijandelijkheden in Europa,heeft' de oosteurijksch-hongaars-rhc regecrinrg, zonder eene enkele uitdaging vanwege de. Eranschc Republiek, zich in slaat van oorlog gesteld met Frankrijk; J. Nadat Duitsehland achtereenvolgens den oorlog verklaard had aan Rusland en aan Frankrijk, is Oostenrijk in dit koïflikt tusschen gekomen door drn oorlog te ver. klaren aan Rusland, die reeds aan dc zijde van Frankrijk streed. 2. Volgens talrijke gelonfwanrdige inlichtingen, heeft Oostenrijk (roepen gezondea naar de Duitsche grenzen, dit iu voorwaarden die eene bedreiging tegenover Frankrijk dnarstcllcii, In tegenwoordigheid vim dergelijke boel van feiten, ziet de fransche regeering zie* verplicht aan de oos1.£nrijksc]i»hongaar-. M-lre regeeriug te verklaren dat het da maatregelen zal nemen die het zullen toelaten aan zijne daden en zijne bedreigingea te antwoorden ». • ,- '
IN BELGIË EEN VALSCH GERUCHT Een blad had gemeld Hat verleden nacht een aanslag gepleegd was tegen eene hooge Belgische personaliteit. De ctat -major verzoekt de bladen dit gerucht te logenstraffen. Er heeft geen aanslag tegen gelijk welke overheid plaats gehad.
* *
*
De spaargelden De - Moniteur • van dezen morgend bevat het volgende koninklijk besluit : Gezien de wet van 4 Augustus 1914,betreffende de spoedeischende maatregelen door de oorlogsverwikkelingeu noodig gemaakt: Op voorstel van Onze Ministers van Nijverheid en Arbeid, van Landbouw en Openbare Werken en van Financiën, Wij hebben besloten en Wij besluiten : Tot IS September 1914 moeten de aanvragen om uitkeeringen van bewaargevingen toevertrouwd' aan de vereenigingen die spaarverrichtingen doen ten voordeele van hunne leden (samenwerkende maatschappijen, spaarkringen of vennootschappen in deelhebbing, onderlinge vereenigingen), slechts ingewilligd worden tot beloop 'eener som van 20 frank wekelijks, ongehinderd de meer beperkende bepalingen der standrege-
len van™aT'veréehigingèn of der Wjzondei» overeenkomsten.. . . , _ . . ; . '\ ,* MV-r»-;*?* ' 4 " * jSr"!"''* •"
Schilden voor enzs soldaten , In de werkhuizen van Ougrée-ïiarihaye heeft men schier dag en nacht, gewerkt ott' schilden te maken voor de soldaten der foi*i' ten. . Intusschentijd hielpen de mijnwerker-» loopgrachten graven en hinderpalen leggee-5cr >& • £
In beslag genomen Het brusselsch parket heeft talrijke postkaarten in beslag genomen,evenals een ving.' schrift r
brieven van Bouillon-Kub». die op h_t eigenaardige wijze, als waren het wegwijzers, langs onze groote steenwegen •*"•_-* plakt waren, te doen verdwijnen. De zouaven en de turcos die men van hee noorden van Afrika heeft overgebracht zij» met een groot kontingent in België aangekomen. Zij zijn op dit oogenblik in de streek i Entre-Sambre-et-Meuse, en zullen wel-h-* aan den strijd deelnemen.
* * #
Onze koloniale soldaten Het koloniaal-bataljon van den komma-t-1
(294
nen dat men best van onder opstijgen leek heelemaal een oude grootvader, met kon zonder zijn verleden te vergeten en zijn verwelkt gezjcht en de goede oogen, een bloedzuiger te worden. Zij zouden die thans ietwat zwak werden. Als de zelfs Pelle, den goeden kameraad toejui- kleine Lasse zich in den tegenoverliggenchen — ofsohoon hij hun rijen had ver- den hoek der kamer verstopte, kon vader laten. Lasse hem niet zien en daarvan profiRoman van Thuis waa veel te doen; zoodra hij over teerde de bengel; hij begreep nooit de Martin Andereen Wexë dan drempel kwam, namen Ellen's hon- oogen die niet verder konden zien dan derd plannen hem gevangen. Hij moee' dwars over de tafel en vroeg waarom. ___ een nieuw costuum hebben — een grijg — Dat Itotrnt omdat ik in mijn leven te t (V-J-ft-tlnfl «.oor JO ARENBEBO) kantoorpak, en meer lin**-engoed; ook veel ellende heb gezien, antwoordde de Peile viel he* niet roeefJlft te w a l g tal •MMt hij minstens tweemaal in de week oude man altijd. *»*U er f-et-eurde, anders stond hij buiten naar den barbier gaan; hij mocht niet Overigens was hij -rol vtw geluk en zijn illes. Hij liep in zijn beste pek en in elaa- meer zelf zijn gezicht bekrabben met een oud, uitgeteerd lichaam toonde danktwk!»arzen naar zijn werk, behoefde pas oude rasp van een scheermes. Pelle moest baarheid door weer yleesch aan te zetten; om zeven uur te komen, terwijl de ande- voelen dat het niet zoo heel gemakkelijk hij begon snel dikkere wangen te krijr-en er al om zes uur moesten zijn — dat was, tot de bovenklasse te, behooren, zoo- gein. Hij had eene eigenaardige handigvewehoof onmiddellijk het gezichtspunt. als hij het noemde. heid om op de kinderen te passen. Pelle En voor dat alles betvborde geld. Het en Ellen konden zich rustig aan hunne Met passer en liniaal werd hij spoedig vertrouwd, voorloopig moest hij eenige was hetzelfde jagen en hetzelfde hoofd- vele iiezigheden wijden. Er waren honafgesleten teekeningen oopieeren of invul- breken om de schellingen op te diepen,als derden dingen die- verzorgd moesten len. Hij bevond zich in een wonderbaar bij het gebrek in den winter ; maar dezen worden, eer men in de nieuwe omstanopgewekte stemming'— ale in een lichten keer was het heel amusant, het had een digheden paste. Zij dachten ook erover Kies; het was de eerste maal in zijn leven licht doel en duurde slechts tot alles aan een paar honderd kronen te leenen. dat hij werk te doen had, dat zindelijk het rollen was. — Vader zal borg voor ons blijven, Lasse zag er zoo behagelijk uit; hij had wa» en hem veroorloofde goede kleeren Ellen. aan te hebben. Vreemd was het trouwens Pelle's daagsche pek aan, dat Ellen had zegde — Ja, dan heb ik ook geld om -goede het leven van hieruit te zien; een nieuw opgefrischt en een zwart gewatteerden ieekenlessen ts nemen, zegde Pelle. Ik perspectief opende zich voor hem. Ter- boord met witten gummi-omslag en glim- heb hoog noodig een behoorlijke basis le wijl het oude den «een of anderen armoe- mend gepoetste sloffen aan de voeten. <jiféu ouderdom in het vooruitzicht stelDat waren de oude traanlaarzen -— krijgep. ie.- voerde dit nieuwe naar omhoog. Hier waarmede Pelle van Steenhof was wegKon hij alles bereiken wat hij wilde, zelfs gegaan — zij bestonden nog; ze waren alZaterdag was de tijd voor de oude taigjte positie. Als hij eens eenmaal leen tot huis pantoffels afgesneden. De rieven verstreken. De stemming onder de <|a:rr omhoog'kroop aan het hoofd van hM schachten zaten aan een paar hooge klom- arbeiders was zeer gespannen, maar elk «•ii-'t-l en den achturendag en een good pen. ' deed zijn werk en bleef afwachten. Des . doorzette? Dan aou hij \vaaJaoo-^ Hij wt*-s het UeteV bq' de kindferen en] middags liepen de opzichters rond en
Pelle, de Veroveraar
yoeger) elk hun antwoord. Zij kregen volgens afspraak geen antwoord; maar in den namiddag gingen drie arbeiders als deputatie naar het kantoor en vroegen den direkteur te mogen spreken. Toen hij binnenkwam, trad de machinewerker Munk, die de woordvoerder was, naar voren, en zegde ; — Wij komen in naam der kameraden... Meer kon hij niet uitbrengen ; de directeur schoot op hem toe, wees op de trap en riep : — Ik onderhandel niet p-tet mijn personeel. Zij gingen dus naar beneden. De arbeiders staarden naar hen omhoog — dat ging gauw. De dikke Munk bewoog de lippen alsof hij sprak, maar niemand kon iets hooren door hel ontzettende geraas der machines. Met vaste schreden ging hij door de zaal, nam een hamer en sloeg drie slagen op de groote stalen trommel. Zij klopken als de donderslagen van het Laatste Oordeel; in de geheele fabriek dreunde het. Op hetzelfde oogenblik grepen de naakte, zwarte armen omhoog en sloegen de riemen van de groote en kleine drijfwielen ; de machines liepen uit, het geheele gezoem zweeg plotseling ; het werd zoo stil alsof de dood door het vertrek was gegaan. Het dichte net van drijfriemen dat de zaal, links en rechts doorsnesd, trilde nog ?wak ; de stilte staarde uit de groote ruimte als een staren vol ontzettiatc.
De opziclitens liepen van bank W bank, riepen en wisten geen raad. ff werd om den direkteur gezonden, terwijl1 de arbeiders naar hun emmers giniP om zich te waeschen, stil en zwaar tUaof zij iemand begraven hadden. Hunne «9zichten waren somber. Zouden zij >••'schien vermoeden dat de drie slagea.M signaal voor den ontzettenden strijd «"* ren? Of voigden zij -slechts• *-de-eert* toornige ingeving? Zij wisten in ie-i*. geval genoeg, hunne gezichten droegsi den stempel dat dit het noodlot v-as-» het anyermödelijke. Zij hadden_den wi» ter geroepen, omdat men ze daartoe n» gedreven eq nu zeu hij terugkeeren v* zijn offers nogmaals te plunderen.En zij kwamen weer- te voerih-l». schoon gewasschen met hun pakkeB* der den a**i**i en ï*or.-}t»B zwijgen*" wachten tot de beurt van afrekenen *# hen kwam. De opzichters liepen rgndr*** met zenuwachtige handen alles uit, vergeleken (Je werkbriefjes en rekenden M" te goed vnn elkeen voor. ta De direkteur kwam de trap af, in' w° kantoor, hoog en trotsch, eriiiep tloor °* zaal; de arbeiders gingen voor hem °J zij. Hij heek scherp om zich heen, an» hij elk gezicht in zich wilde opnem»legde de hand op den «rhouder van * meesterknecht en zegde zoo luid dal all» het hoorden : ;j .'"-— Gij zorgt wel vlug; Jacobservdai-1 die mernsehen hier uitkomen I „; _•(Wordt.verruim'
Europeesche Oorlog
lands'ch' gouvernement laten weten, 'dat het aan Xederland het toezicht over de Sct-*lde laat. Geen engelsch oorlogschip zal in den stroom komen, en zulks om aan de duitsche troepen geen voorwendsel te geven van in do Nederlanden te vallen.
* *
*
De Nederlandsche Journalisi tenkring. — Geen schending van onzijdigheid.
Schending van de Oorlogswet Minister Davignon gaat al Cmt diplomatieke vertegenwoordigers, afceveerdigd bij de belgi.che regeering en behoorend tut de naties die niet betrokken zijn in hot thans heerschend geschil, bijeenroepen. Die naties zijn: Italië, Nederland. 'ïnikije, Bulgari?, K-umenië, Griekenland, Zweden, .V ooiwegen, Denemarken, Zwitserland, Spanje, Portugal, de Vereenigde Staten, dj Amerikaansche Republieken, China en J a p a n . De minister zou hun kennis geven van al de verkrachtingen van het volkenrecht, van ai de inbreuken op de overeeukomst van Genève en oj.- den algenieenen akt d e r c o n ferencie van Den Haag, gepleegd door de troepen van Duitsehland, dat ai die overeenkomsten onderteekend heeft. De minister zou al de barbaarsche leiten aanhalen (uitmoording der gekwetsten eu der krijgsgevangenen, misbruik der witte vlag. uitmoording der rnstige bevolking, plundering der openbare en bijzondere kassen) waaraan de duitschers zich in België plichtig gemaakt hebben. Hij. zal de diplomatieke agenten verzoeken die feiten per ! telegraaf ter kennis te brengen hunner regeeringen, opdat deze souden kunnen tusschen -.omen op de wijze welke zij het geschiktst oordeelen. Het onderzoekskomiteit aangaande het naleven van dc oorlogswetten. wijst op dc volgende feit-en door de duitsche. troepen in België begaan :_ 1. Den zondag 9 Augustus 1014 kwam een troep van het 9e bataljon jagers van Leuenburg aan 't stadhuis van Tongeren en -ischte het geld van de gemeentekas. Het «chepenkollegie protesteerde eu verklaarde illeen voor het geweld te bukken. De duitJiche officier nam het geld, 7.620 fr. en gaf -«ten kwvjtschrift. - Verder klaagt het komiteit nog eene heele 'reeks andere overtredingen aan, zooals: ;het fusïljeeren van krijgsgevangenen, het schieten op ambulancies van het Rood Kruis, het platbranden van huizen, waaruit regelmatige troepen geschoten hadden ; het .nemen van gijzelaars, enz. » Dit laatste feit is verboden door het Congres van het Internationaal Recht, te Oxford-in 1913 gehouden.
De disfsrai van Kasseit gelogenstraft Het gerucht dat gister overal en in de ge.heele pers de ronde' deed, en volgens hetwelk de Uhlanen te Hasselt, hoofdplaats der rproTincie Limburg. 17.000 fr. in de post en il/S millioen in het hulphuis der Nationale Bank aldaar stolen, wordt tegengesproken. Het had overigens niets buitengewoons, t a den diefstal van Zondag laatst van de Itads- en de pustkas te Tongeren.
Huichelaars Het meestendeel der hoogere officieren, ! die in de rangen van het Te en 10e duitsche jlegerkorps gevochten hebben, zijn officieren 'die in België verbleven hebben of er onlangs in zending kwamen. Aan het hoofd heeft men generaal von tnmich, die verleden jaar, bij de blijde intrede tan koning Albert te Luik, hem in naam van den Kaiser kwam groeten. Men trof hem aan in een officieel banket, aan de ; zijde onzer ministers wien hij sprak r c over rhet vertrouwen d a t België in Duitsehland mocht hebben, rr Over drie weken werd een pruisisch offi"ier in de officieele kringen te Brussel en "-at in. de aristocratische middens ontvangen : het was de majoor von Klüber, krijgs,|eattacheerde van Duitsehland te Brussel. •: jpwel.-de officier die te Luik kwam onderhandelen voor de overgaaf der stad en der forten, was niemand anders dan de majoor ^on Klüber, die, bij het verlaten van Bruswl, dienst was gaan nemen bij de overweldigers. Zulks schijnt zonder voorgaande in de gei-medenis der oorlogen en der diplomatie.
In het land TE GENT Het Stedelijk werk der Voeding Met spijt moeien wij bestatigen dat deze inrichting niet op wielkens loopL Dil is vooral ten nadeele onzer ongelukkige• werkersklas, iraar in vele gezinnen reeds sedert veertien dagen het loon ontbreekt. .Beloofd «erd dat de keukens voor verleden woensdag zouden gewerkt hebben. Tot hx-den is daar op de door uns gekende wijken niets van te zien. I s de oorzaak daarvan het gebrek aan goeden w i l ' Wij gelooven het niet. maar,een ding is te betreuren: De meeste contïteiicn vol geestdrift gevormd op papier, btaan nu een weinig verbouwereerd als het er op aan kimt te beginnen. In velen werd er uitgegaan van het gedacht dat damen en jufvrouwen zulkdanige zaak konden regelen. Hoe oneindig zullen ze* zich misrekend hebben. Voor de behandeling der ketels vooral zijn kloeke mannen en krachtige werkvrouwen noodig en kennis zelfs en voorzi .htigheid om vlug te werkrn. Het. reinigen der ketels langs binnen, het uitscheppen der kokende soep is uiterst moeilijk en nog moeilijker is het reinigen der keteh langs buiten, iets wat noodzakelijk minstens alle twee dagen moet gebeuren en wel door ze uit te nemen. Met allen erbied voor den goeden wil nn ile offerwilligheid van het eerste oogenblik willen wij de inrichters nochtans een goeden raad geven. Roept de hulp in van dezen dio de zaak kennen, ze reeds beoefenden, iets wat door vele comiteiten wordt verwaarloosd en zelfs niet gezocht. O. C.
* # # Bedanking Aan het Gemeentebestuur der stad Gent v . r d volgende bedanking gebonden; '« Heeren, «Wij achten het ons eene plicht de bevolking te bedanken voor het goede onthaal dat wij hier heden morgend bij onze aankomst genoten. «Wij beloven dê bevolking te gedenken en z'. Hen indien het oogenblik zich voordoet s'.rijden voor de vrijheid van ons Vaderland en biizonderlijk voor dio der stad Gent. Nogmaals besten dank..
UB**)
lW^:rSaaW'
* * *. Burgerlijke nachtdienst De gebuurten, waar nog geen nachtdienst ingericht is. worden verwittigd dat zij zich •o schikken hebben uaar de volgende bepalingen r 1. Eene lijst der straten welke zij zouden bewaken aan den heer opperconimissaris van policie. onderwerpen. -. De naamlijst geven der hoofden van de patroelje, welke minstens uit drie personen moet samengesteld zijn. 3. Een armband niet de Gentsche kleuren, gestempeld door de dekenij en het oppereommissariaar, aan iederen deelnemer der patroelje overhandigen.
•5S * >Sc*
Een spioen !... Groote beroering gister avond om 7 ure op de Botermarkt. Er was een Duitsch spioen aangehouden, in officier van het Belgisch leger gekleed ' In 't middenpolitiebureel werd hij langdurig ondervraagd. Daarna werd de officier, een majoor der artillerie, per rijtuig weggevoerd. Men verzekerde dat het wel een belgisch officier was. • ' •Tfr r p i"f"r
Gekwetsten Heden morgend rond 1 ure is in GentRabot de ziekentreiu toegekomen. Er waren ongeveer 20 gekwetsten, komende uit de gevechten van rond Diest, woensdag laatst geleverd. Een der jongens was erg gesteld. Hij lira een vijandelijkeu kogel in den buik ontvangen. Gister namiddag zijn in de statie GentZuid een veertigtal gekwetsten aangekomen, die 's morgens in den omtrek van Diest nog aan het gevecht hadden deelgenomen.
IN HET BUITENLAND Nog een Oorlog ?
De sterkte van Nederland
Men g e l 00 f t n e t m 0 geljjk dat Italië den Wlog zpu verklaren aan Oostenrijk. Dit ™i tueruit voortkomen dat Italië onzijdig w-jren wil, en het. daarom getered wordt "oor de zeer katholieke vechtende landen "Wwntijk en Duitsehland.
Xederland bezit een' landleger, een koloniaal leger en eena vloot. Voor 't oogenblik zal er geen beroep op liet koloniaal leger gedaan worden, dat iu Xederlandsch-lnSië noodig blijft. In tijd van oorlog bestaat liet veldleger uit vier afdeelingen van . drie brigaden voetvolk van twee regimenten ieder,'een regiment huzaren, een regiment veldartillerie en een korps vestingartillerie. Xederland beschikt daarbij nog over 48 bataljons reserve-infanterie en 52 konipanies reserve-vestingartillerie. De nederlandsche vloot bestaat uit Só schepen met eene bemanning van ruim "000 koppen, 462 kanons en 176 torpedowerper».
In Holland Uitdrukkelijke verklaring over hare onzijdigheid 5wr het «I t l!i a l ! Hf l l - , k « r k l a a r d d a t zij, e,ke po in - i i f f ? 1 * - van * S t o t zal «chending £C o n«azudigheid Xederland afwe •t^w£aTSmÜ4 ^ ï h t f t *•-»*_BI_^ m :
T
-=^vrn*»gnroi5if«rf8i'4^~-Bi
*~B'
i T - " d e • « " • k i n g i . heel ! e l « l e ' " « « e g d , waarvan e n,vo v [ • *^J™*bch^ - - « 5 tot.ag.ja»gagg^' den aedera
'* *
*
Engeland en de Schelde
Het Bestuur van den Xederlandschen Journalistenkring heeft, zoc-als alle Nederlanders, met groot, leedwezen vernomen, dat de openbare mecning in België: ondanks de eerlijke voorlichting van de Belgische pers. door een betreurenswaardig misverstand tegen Xederland is ingenomen. De in België wonende Nederlanders hebben daarvan reeds schade en gevaar ondervonden. Het Bestuur van den Xederlandschen Journalistenkring doet daarom een beroep op dé Belgische pers om te helpen dit misverstand uit te roeien. De geruchten dat duitsche legerafdeelingen den Xederlandschen grond Jouden hebben betreden, zijn tcenemaal valsch. Dat 5000 duitschers op bun doortocht van België naar Duitsehland' zijn verzorgd en van voedsel voorzien, 'is waar. Maar het waren duitsche vluchtelingen, niel-militaïreu. die van alles beroofd, de mensirhlievende hulp der Xedorlandsche Limburgers niet te vergeefs inriepen. De Limburgsche hospitalen zijn geopend voor gewonde duitschers en l-elgen. Xog juist heeft daarvoor de burgemeester van Maastricht een dankbetuiging van den belgischen minister van buitenlandsche zaken ontvangen. In de vergadering van de Tweede "Kamer van 6 Augustus heeft de socialist Troelstra gezegd, dat, onze sympathie uitgaat naar het heldhaftige Belgische volk, maar dat wij die sympathie niet beter kunnen bewijzen dan door ook zelf met de handhaving van onze onzijdigheid te staan of te valleu. Bij deze. woorden heeft zich de parlementaire leider de Bos en de gansche Kamer aangesloten. De geheele Xcderlandsche pers stemt daarmede in en steunt de Kegeering in hare moeilijkn taak om. gelijk tot nu toe, geen enkele inbreuk op de onzijdigheid toe te laten en deze tot liet uiterste te handhaven ouder all.- omstandigheden. Dc Belgische pers. bezield van een geest van rechtvaardigheid en rede., zal niets nalaten om hare landgënooten to overtuigen, dat Xederland vast besloten en onverschrokken waakt voor hetzelfde beginsel, waarvoor het dappere België zich gedwongen zag het zwaard te trekken.
* * # Een Engelsch luchtvlieger gekwetst Een telegram uit Roermond meldt dat een Engelsch luchtvlieger dichtbij Arsbeck door de duitschers gekonneerd is geworden,.. Hjj werd gekwetst eji m w . J . r h t o-feirgevoara^. (Roermond en -Echt-zijn twee plaatsjes in Hollandsch Limburg, in de omstreken van MaestrichtO
* * *
In Duitsehland ONMENSCHELIJKE HANDELWIJZE DER DUITSCHERS. Wanneer de oorlog uitbrak is het Sanatorium van Francforf, door talrijke .vreemdelingen — vooral Russen — bezet, onverbiddellijk door de overheid in-Sluren tijd moeten ontruimd worden. Eene vrouw, die pas uit het kraambed was gekomen, werd naar Berne (Zwitserland) gestuurd, waar zij stervende en met een dood kind aankwam. #
•
*
#
*
OPROER Dat de toestand in sommige streken Dogai beroerd is, wordt klaar bewezen door het volgende r De gewezen koning van Perzië, Mohammed-Ali, die zich in Duitsehland bevond, toen de europeesche oorlog uitbrak,iB te Malmar, in Zweden, aangekomen. Hij verklaarde dat hij te S&ssnitz met 1500 andere vluchtelingen scheep gegaan was, daar hij ten gevolge van het oproer, voor zijn leven vreesde. -*<•
rfc
-
TC*
In Engeland Het australisch contingent Het contingent door Australië aan het britsch leger, bezorgd bestaat uit eene brigade voetvolk en uit eene brigade lichte ruiterij. Het Victorjaland en Xieuw-Zuid-Wales leveren ieder eene brigade voetvclk. Iedere andere Staat- zorgt voor een bataljon van duizend manschappen. -t- •£. -tf
Het boycotteeren van duitsche waxen De duitsche restaurants te Londen zijn gesloten. Daarbij, moesten zij open blijven, geen mensch zou er den voet zetten. Zelfs in de restaurants door engelschen gehouden zijn al de duitsche snijzen geweigerd. Het duitsch bier en de duitsche wijnen zijn verboden.
* * * Duitsche luchtschepen naar Engeland Een Engelsch blad, geeft de lijst der Duitsche luchtschepen Zeppelins en Parsivals, die naar Engeland zouden kunnen overkomen. De afstand van Keulen naar Londen is 300 mijlen; van Hamburg naar^Londên 460 mijlen. De «Z. 3» bijvoorbeeld, h e t snelste lucht-
_ De engelsche receeriig h-reit . h_tjtj»_ai-_ ^rjchic w a a r v a n d . « t . t i - . H a m b u r g '«- «•-*.»•
van de statie te Hamburg i«, bleef onlanji 35 uren***n de lucht en kan 3 mijlen per uur afleggen. Dat luchtschip kan 1800 mijlen afleggen en 3 of 4 ton ontplofbare stof laden. In de ergste gevallen kan zulk luchtrrciiip echter maar rekenen op 8 «re onzichtbaarheid. Bij daglicht zouden de vliegmaehienen, die veel sneller zijn, ze cen niet benijdenswaardig lot doen ondergaan eu van op het land en de zee zouden zij aan geweervuur blootgesteld aijn, zoodat hun taak ook al gauw ten einde zuu gebracht worden.
* * #'
In Rusland Eene russische overwinning Eene officieele mededeeling van den russisclien opperstaf luidt dat de Oostenrijkers éene duchtige neerlaag hebben geleden te Zolesehhtie, te Volot-isschik en te Zhorje, aan den Driester. De 12e, 10e, 15e en 35e oostenrijksche uhlanen werden schier uitgeroeid en moesten de vlucht nemen.
* *
*
De duitschers teruggeslagen De duitschers hebben gepoogd Eydkuhnen opnieuw te bezetten met eene afdeeling voetvolk en kanons. De poging is mislukt. De dooden en gekwetsten, behooren tot het eerste en het twintigste legerkorps.
* * *
De taak van het Russisch leger Xu voor de Russische troepen de mobielmaking bijna is geëindigd en dat ze in getalsterkte zijn om ernstige troepenbewegingen aan te vangen, wat kan hunne taak zijn in den liuidigen oorlog en welken steun kunnen 7.c aan het Fransche leger verleenen .' Het Knssische leger telt nu vier en veertig legerkorpsen. Ken vijf en veertigste zal toekomendo j.-iar worden gevormd. De zeven korpsen van Siberië en het Oosten, de twee vair Turkestan en de drie van het Caucasbus. zij een totaal van 12 korpsen, zullen die streken niet verlaten, evenals deze van ÏSt.Petersburg en Finland. j)e geheele overschot kan dus,.en zal, aanvallend optreden op de Duitsche en Oostenrijksche grenzen. Het is niet waarschijnlijk dat Rusland troepen naar de Koemeensche grens zal sturen. Vroeger werden voor dit doeleinde nochtans ü korpsen voorzien om de Roemeenen in bedwang te houden die eene militaire overeenkomst hadden gefloten met Oostenrijk. Die overeenkomst werd sedert jaren niet vernieuwd. En gezien dat Roemenië mogelijk tegen Oostenrijk optrekt om Transsylranic te veroveren —provincie door Roemenen bevolkt — zal Rusland dus langs die zijde gerust worden-gelaten; Zoodat 31 legerkorpsen DuitschlautJ kunnen binneu vullen. _ Hoeveel Dtiiucho en Oostenrijksch legerkorpsen zullen aan de grens gereed staan om den inval te beletten? Die vraag kan moeilijk worden beantwoord. Vroeger rekende Rusland op een tegenstand van Oostenrijksche zijde van ongeveer 11 korpsen. Maar sedert het groeien der Servische macht, en sedert .de inwendige moeilijkheden verwekt door Servische en Roemeensche Oostenrijkers zullen die 11 korpsen sterk verzwakt worden door de troepen, noodig tot het bewaren der orde eq het oorlogen met 't kleine, maar sterke Servië» En wat meer ïs, welke tucht kan" in een leger heerscheu. waar het slavisch element 'overweegt en van wien men vergt tegen Russen te velde te trekken. Hoeveel Duitsche korpsen zullen de Russische troepen ontmoeten? Duitsehland heeft in ' t geheel-25 korpsen, — F r a n k r i j k heeft er t l . Duitsehland zal ten hoogste zes korpsen aan de Russische grens hebben, 19 korpsen moeten aan de Fransche grens staan. Dank zij het ijzerenwegverkeer kan het Russische leger binnen de zestien dagen op oorlogsvoet worden gebracht.
Geen bluf meer a, u. b,
Nog twee oostenrijksche ) regimenten vernield De bondgenooten van den roofzuchtige*! Willem I I , namelijk de Oostenrijkers di< de laffe aanhitsers tot den algemeéne*! oorlog zijn geweest, hebben geen geluk, Twee oostenrijksche regimenten ruiterij, komende van Uzeezou, zijn op rustisoi, grondgebied, in een bosch, door de kozaki ken letterlijk uij-geroeid.
* * ruin Italië EENE NOTA AAN OOSTENRIJK D« italiaansche regeering. ontstemd dooj d** beschieting van den Lovconïperg do-a*| de oostenrijker», heeft aan Oostenrijk e*j, Duitsehland eene zeer uitdrukkelijke n o t ? gezonden, hen a a n m a n e n d - d i t stategisck punt niet te bezetten, dat de mondingen. van C a t t a r a en Cettigne beheersen... nfc **i^
^F
In Rumenië Onzijdig De rumeensche regéering heeft nitdruir-|>. keiijk verklaard dat zij volstrekt onzïjdi-r, in den europeeschen oorlog zal blijven.; Rumenië zal alleen hare grenzen verdedigen. Waunecr alles voor den hatelijken Pruia: moet geheim gehouden ,verzwegen en verdoken worden .moeten wij dan onkundig blijven van de verrichtingen der Duitschers waarvan de openbaring eer in zijn nadeel; werken moet. ons moet geruststellen of al-: thans onloochenbare daadzaken zijn I De w-are* toestand op dezen oogenblik ia\ nochtans geheel duidelijk en in enkele woorden weer te geven. Ondanks onze posten, onze moedige *oldaten, onze'heldhaftige ofTicieren,- ondanks het doen springen der Bruggen over d e a Maas. het opbreken der ijzerenwegen, dei hulp der Franschen en Engelschen zijn d» Duitschers baas in geheel de'provincie Lnikri en wappert hunne vlag zegevierend op de l.nikercitadcl, waaraan de meenten onzer lezers gedurende een uitstapje n a a r de stadeen bezoek brachten. Als de verschillende forten rond Luik nog in het bezit zijn onzer dappere landverdedigers, in de stad Luik, integendeel, zijn da Dnitschen heer en meester en kan de min-» ste onvoorzichtigheid der inwoners de. geheele vernieling ervan voor gevolg hebben, -a Sedert S dagen reeds bevinden de Pruisen! zich in Ans. aan den kop der plans inclinés, van waar zij eene tweede maal de stad be-i heersenen die aan "hunne genade overgele-', veirl i s ( l ) . Als tot nog toe niets verloren i3, wij Bel-f gen hebben het recht, voor zoover zulks m e t ' de landsverdediging en welzijn in over-l eenstemming te brengen is, den waren toe-j dracht der zaken te: kennen en proterarereïe-ii al» men on* ali?en waardig *n*hc om met») leugens en bluf irtiar huis te-worden g--i!-sr----den. Het ware roekeloos ons té dwingen d a a r - / over verder uit te wijden en dieper door t o l dringen. Dankend voor de plaatsruimte. '. M1ELÈ. (1) In «Vooruit* die wij zooeven ontvangen zien wij dat de ware toesta-nd veel h a chelijker is. Wij danken Miele voor zijnen brief, w a a r - i in er veel waarheid'steekt. J Zeker heeft iedereen het recht de ware-H toedracht der zaken te kennen, m a a r h e l a a s ^ do berichtgevers kennen hem geheel dikwijls*, zèlven hiot als zij meenen hem te kennen, i Als er soms onjuiste berichten in het pu-v bliek geslingerd worden, dan gebeurt zulk»' IV.» daarom noe niet opzettelijk of met k w a d e n / wil. "' In gewone tijden kan men dwalen t e r g o e - | der trouw, maar op het obrlogsterrein te-J midden van koorts en verwarring is dat n o g ï moer verstaanbaar en mensehelijk. | Wat ons betreft, wij hebben ook wel be-f richten afgekondigd die wij 's a n d e r e n d a a g s ! gelukkig waren te mogen herroepen. \ Onze schuld was liet niet. wij misten alleJ kontrool en wij wisten dat het onwaarsehijn-f lijkste toch nog mogelijk is, in oorlogstijd. A Als wij. de waarheid kennen zullen wü z«\ onbewimpeld mede deelen. gelijk wij altijd»! deden. F. H.- j ^
Gent, den 11 Oogst 1911. Waarde heer Hoofdopsteller, Iedereen zal met eene zekere verlichting — als daarvan in deze treurige omstandigheden kan sprake zijn — het einde der leugenachtige sensatie berichten in de dagbladen hebben vastgesteld. Gedaan, het gevangennemen van 15.000 Duitschers; er worden alle dagen geen, 30 duizend Pruisen meer gedood, geen tientallen van kanonnen meer veroverd'bij iedere schermutseling; dcn_vijand worden géén vaandels meer uit de h'anden gerukt en al die,groote veldslagen hadden alleen plaats in de.verbeelding van.eeu of ander ziekelijken reporter. Meent ge niet met ons. beste heer Opsteller, dat het wisselen dier reeks telegrammen van gelukwenst-hingen eveneens misplaatst i s l Dat het voorbarig is nu reeds langs alle kanten eereteekens uit te reiken en dito degens te overhandigent Waarom van in het begin van den strijd sommige personen, die niet meer clan de duizende soldaten welke aan hunne bevelen gehoorzamen, hunnen plicht doen, als onovertroffen helden doen doorgaan t Waarom,'langs den anderen kant, aan de Belgische bevolking, aan ons wier vaders, broeders en zoons, geliefden hun bloed storten voor de onafhankelijkheid van ons dierbaar landeken, die reeks van valsche nieuwstijdingen medegedeeld, erger Misschien dan men het met vreemdelingen doen zou t Zijn er dan meer belanghebbenden dan wij in den gang en het einde van den oor.IXULL-S-r " * * » > • • > • « ? • mm ••VU*'- > 1 . m
Kef oordeel onzer Fransche Partijgenooten < L'Humanité > geeft in een artikel onderr ander het volgende over den inzet van den', strijd en het doel van het Fransche leger-: Frankrijk zal overwinnen, o m d a t het ,de, waarheid en het recht op.hare zijde heeft, • Het zal overwinnen omdat, het overtuigd. is d,at deze oorlog, dien heb niet* gewild ofgewenseht heeft, haar opgedrongen is door: de Pruisische landjonkers. H e t zal overwinnen, orndaVer niet éëhj onder ons is, die niet weet dat heb hïergeenf veroveringsoorlog geldt, maar d a t wij n a a r de grenzen snellen voor een oorlog vaar vrijmaking en nationale verdediging. Het is niet tegen het Duitsche volk d a t onze wapens gericht zijn, maar wel tegen dejonkerkaste van Pruisen, wiens brutaliteit! eu verwaandheid sinds jaren niet opgehouden heeft eten bestendig gevaar van verdrukking te zijn voor FTuropa. Dezelfd» kaste van niiddeleenwsehe landroovers was de oorzaak van het smartelijk en pijnlijk, stoffelijk en zedelijk lijden der werkende klasse van Duitsehland. De verdrukte en slaafschgehoudene arbeiders van over den Rhijn moeten weten dat wij hen niet haten, d a t wij hen nu. evenmin als gisteren als vijanden aanzien. Vandaa» aj^j-Uerij^.riWLrgS**. aln.ra—'-
beu, klassegenooten, geklonken in dezelfde ellende en hetzelfde noodlot als wij. Eh als het lot der wapens het wil, dat wij hun land betreden, ons schuilen onder hun dak. ons neerzetten aa-n hunne tafel, dan mogen zij vertrouwen hebben in ons r hunne ouders, hunne vrouwen en kinderen, zullen voor ons heilig zijn. Hunne vrouwen zullen wij eerbiedigen zooals wij zouden willen dat de onze geëerbiedigd worden ! Hunne kinderen zullen wij omhelzen, zooals wij de onzen graag omhelsd zagen, en als wij zullen voorbij getrokken zijn, ale wij gesproken en gehandeld zullen hebben ale brave en eerlijke menschen, fier op hunne eer en eerbiedigend die der anderen, dan zullen de Fransche soldaten bij de bevolking der overwonnen natie zulke gdede indrukken nalaten dat de monsterachtige en barbaarsche oorlog een nasleep van duurzame en gemeende vrede zal hebben.
Een treurige verjaardag Xu moest het Internationaal Congres te Parijs aan gang zijn. Buiten de bespreking van middelen tegen den oorlog, het duur leven, de werkloosheid, moeit ook het vijftigjarig bestaan der Internationale gevierd worden. Afgevaardigden van alle landen en alle werelddeelen zouden er 'vertegenwoordigd geweest zijn. Menschen van alle rassen en alle kleuren, sprekende allerhande talen, zouden met elkaar verbroederd hebben in da Fransche hoofdstad. Hoe vaak had de Internationale niet bewezen door krachtige bewegingen dat het bij haar geen ijdel praalvertoon was, maar een ijzeren wil om de misdaden van den oorlog te voorkomen. Was het de Internationale niet di ede Boeren van Transvaal verdedigde tegen de plundering van Engeland? Vonden alle verdrukte volkeren.' Macedoniers, Javanen, Congoleezen. Bussen, geen machtigen steun in de arbeidersbeweging aller landen 1 En wat treffend beeld gaven de afgevaardigden van Japan en Rusland niet op het Internationaal Congres van Amterdam. dat vergaderde tijdens xden oorlog tusschen die twee landen, toen zij elkaar omhelsden als zinnebeeld der broederlijkheid die heerschte tusschen de arbeidende klasse der beide landen T En hoe heefr dan verder de Internationale niet gewerkt, tegen het chauvinisme in, om de oorlogen te vermijden? Hoe werkdadig trad ze niet op met de Agadir- en Marokkozaak? Was het niet symbolisch toen Bebel in de hoofdkerk van Basel uitriep r
NMMBnVMMM4H«ViP8(M Belg. Werttliedenpartlj. (Afd. Antwerpen.) Algemeéne Dokwerkersbond; c WILLEN IS KUNNEN >.
Aan de aangesloten Groepen en Vakgenooten Kameraden, fie Dokwerkersbond c Willen is Kunnen», tfaju Antwerpen, nu het machtigste lichaam van den Belgischen Transportarbeidersbond, zal op Zondag IS September aanstaande zijn TIENJARIG BESTAAK op prachtige wijze vieren. Dien dag zal eene Grootsche betooging ulaats hebben,waaraan verschillige muziekcorpsen deelnemen, onder andere de machtige harmonie c De Werker >. Na den stoet, feestzitting in een der grootste zalen der stad, gevolgd van toespraken met overhandiging van de nieuwe Bond&vlag. Kamera-den, dien da-g moet elke vereeniging en elke socialistische groep be Antwerpen vertegenwoordigd zijn, om aan onze koene dokwerkers te laten zien dat het Belgisch sooiatistir-oh proletariaat- met hen -tympathiseert, en verders om aan de havenkapitalisten te toonen dat zij, die policie en gerecht als beschermers hebben, nog wel met het groot arbeidersleger af te rekenen zullen hebben. In deze enkele woorden meenen wy u genoeg bewezen te hebben dat het voor elk een plicht wezen moet de feestbetooging met zijne tegenwoordigheid te vereeren. Kameraden, wij hopen dat gij ons verzoek tot deelneming aan ons jubelfeest met algerneer-e toetreding snit beantwoorden. Aanvaardt, gezellen en vakgenooten, r>nze sociale groeten. De secretaris : Wieme. Namens de Feestcommissie : Em. De Bisschop, G. Van de Velde, Fr. Caers, Em. Schoetors, D. Fortes, Ed. Van Haelst, Ch. Dircken, Ad. Rolin en L. Van den Bergh. X. B. Alle antwoorden te «turen san Ai Wieme, lokaal «De Werkers. Dlepestrar-t. n. 182, Antwerpen, en dit vóór Zondag den IS Augustus. Daarna zullen de deotnemende maatschappijen alle verdere regelingen'en scbik kingen ontvangen.
Aan 't Fondsenblad Fondsenblad bracht den I J Juli hulde aan onze klimmende wijsheid. Den 38 Juli schold het blad ons uit, als onze gazet vullende met onzin. Dertien d a g e n ! Ehwel onze wijsheid heeft nog lang geduurd! Enfin wij Wonden toch niet blijven klimmen in verstand wij zouden ons geheel zeker overgroeid hebben en wij stellen ons kontent. t Is natuurlijk in zake van Flatningan-
,-7.oo Chrittns op aarde moest terugkomen, zou hij in de tociaal-detsokraten zijne apostelen van den vrede vinden." En nu de 50jarige onafgebroken werking moest gevierd worden, komt plotseling do roOtste slachting die ooit gekend is, het eest verstoren en onmogelijk maken. Heb Internationaal Congres kon niet doorgaan. Do vrede is niet meer, het woord is aan den oorlog. Het woord van liefde il verstikt en heeft plaat* gemaakt voqr haat en leugen. De broederliefde en»tttt wederkeerig dienstbetoon hebben plaals* gemankt voor de afschuwelijkste rassenhaat en de vreeBelijkste slachtingen. De menschen hebben opgehouden mensch te zijn, het beest is in hen ontwaakt. De heerschers willen badend in eene zee van bloed hun grondgebied vergrooten eu hnnne macht versterken. De Internationale heeft een bovenmenschelijke krachtinspanning aangewend, om deze groote misdaad, den Europeeschen oorlog,te beletten.Zij is er niet in gelukt. Zij waa nog te zwak. Machteloos moest zij toezien dat de monachonteerendste broedermoorden gepleegd worden. Erger nog, zij zelf leverde het eerste slachtoffer. Jeau Jaurès, de vredesapostel, die er zoo oneindig veel had toe bijgedragen om den haat tustcljen Duitschers en Franschen te doen verdwijnen en op weg was. mede van heel de wereld, één vaderland te maken, hij viel het eerst als prooi van het verderfelijkste chauvinisme. In plaats dat nu de vertegenwoordigers der arbeiderspartijen aller landen te Parijs bijeenkomen om het gouden jubileum der Internationale te vieren, trekken de arbeiders zelf met milioenen naar de grens, gewapend door hun heerschers met moordtuigen ; vernietigend op bevel alle door hen gemaakte rijkdommen : overal dood en vernieling zaaiend. Het zijn geen volkeren meer die elkaar liefhebben, maar Kaïn's, slechts belust op broedermoord. De zucht naar winst, naar afzetgebied, naar nieuwe landstreken en koloniën, heeft het kapitalisme gedreven naar dien afgrijselijken bloedkolk. De heerschers van groote schatten hebben tfe macht en bevelen; het volk gehoorzaamt... moordt en zwijgt. De Internationale ziet machteloos toe en treurt op haar verjaringsfeest. Haar beschavingswerk zal nu misschien voor eenigen tijd festremd zijn. Maar zij zal het met meer racht dan ooit voortzetten. De volken van Europa zullen, na dit reuzenbloedbad, ondervinden dat in het kapitalisme ,met zijne keizersklieken, met zijne bende gewetenlooze bankiers en uitzuigers, nooit een blijvende vrede kan tot stand komen. De arbeiders zullen niet langer in vredestijd het winstmachien en in oorlogstijd kanonnenvleesch willen zijn. Zij zullen opstaan met meer kracht en onweerstaanbaarder dan ooit strijden voor de vernietiging van het kapitalisme. Dan zullen tronen instorten en f-ouden kalveren vallen. Dan zal de Internationale overwinnen en feest vieren. Nn is het een treurige verjaardag.
m p p ntSjÊsaVn mjmfu JWIN «' I1 • • Waaffltch' terecht gekomen en goed aanhoord. We» het Fendsenblad het and«rrs? Dan litteln er f lamingantisehe katholieke leden in den gentschen gemeentê-
mmsÊmmmmmmmma mmW
neren aan de Nederlandsche activiteit in 'i verleden of heden is hiermede op verre na niet uitgeput. Slechts enkele grepen deed ik. Men vindt ze ook op ons continent. Er F.H. zou kunnen gewezen worden op de Flaralng, de landrug ten Z. W.- der Elbe en der Havel, aldus genoemd uaar een Neder* landtch-Vlaamsche nederzetting onder Albracht den Beer in de 12e eeuw, welke Vlamingen zich in het door den oorlog ontvolkte gebied onder begunstiging van den vorst vestigden ; op Nieuw-Honand in Brandenburg, op jongere Nederlandsche nederzettingen in Noord-Amerika, als op Holland in den Staat M&ssachusetts, enz., enz. Vervolgen wij onzen tocht langs de kust E Ï S B . VERZETTELIJKË EN TEV_X8 uren naam hadden de irtuausche kusw-wtr- van Europa. Ten westen van de fjordenkuit ciers der It)* etuw dit, destijds nieuw ont- van Scandinavië ligt een eigenaardige groep LEERRIJKE M l DIE deKle land in de ijszee reeds aangeduid, van oude rotseilanden, de I,oioten.De naam. loeu de leden der LngeUcne expeditie on- is afkomstig van Lófótz, d. i. lor-ch-voet; of De kaarten van een atlas te beschouwen, -er rr-iephau JrJurruugn in UML mcr buj de die in verband staat met de overeenkomst en dan van een goede, wat voor mij wil zeg- z.mdi.u-'i Kwam, eu ueze dien naum noor- van den vorm der eilanden met den voet den, werd op uie Kaan gul-laatst. Ue zee van dat dier, of dat er andere redenen gen : een duidelijken. sprekenden atlas, ten W. van genoemd eilanu word aaugcuuid waren om dien naam er aan te geven, it1 Seeft steeds een dubbel genot. Ik zeg toeniet duidelijk. Zou de hier van oude geals ue li.-u'i-nuec. en hier in den zin van duidelijken, omdat, Ten u. van spitsbergen ligt het lturcnts- vreesde maalstroom hebben doen denken naar 't mij voorkomt, een atlas dan alleen aan den klauw van een roofdier! ciliiüu. Uat it een welverdiende hulde dooivoor de meerderheid nut kan hebbeu, als hij Voor wettelijk Scandinavië noemde ik door generaliseering de hoofdvormen des de Koyal Geogr. Society te Londen in lbo." reeds fjordenkust, en menige inham en lands sprekend doet uitkomen, en de bijko- gebracht aan ueu .Nederlander Willem die iu mende vormen daarvoor opoffert. Wie op t-**M ue westkust van .Nojawa Seturja. voigue menig kanaal tusschen de eilanden worden eene gewone kaart alles wil voorsteilen, de eu au 1Ö96 de noordelijke punt, ue ijs» als fjord aangeduid. Fjorde (tpr. fjoore) is kaap, een sprekende benaming van dat een Deense- woord, waarmeae de langt», kleinste verschillen met arceeringen, tinten enz. wil aangeven, doet dc groote lijnen in punt, omzeilde. Op voorstel van Dr. lli. U. smalle inhamen der zee in het land worden irteke, een uitgever van het werk van aangeduid, een naam die meer in htt bijde detailleering van het beeld des lands onit toegepast op de met grillige bochdergaan. De wetenschappelijke topograaf of Uerrit de Veer, werd de naar het oosten zonder gebogen vleugel vau -Nojawa bemlja ge- ten gevormde inhammen in de rotsen v a specialist mag daaraan behoefte hebben, een bergketen, die evenwijdig met de kuit uoemu -arentslauU. mot aldus lïij, die de kaart voor de uitbreiloopt. De kleine rotseilandjes, die van da in het .Noorden vau Rusland ligt de ding van zijne algemeéne wereldkennis gekust worden afgesneden, heeten scheeren bruikt. Vele Duitsche kaarten, met hun Witte Lee. Het nubsii-ch ïijeiui-.vio.c, i,d. (van skaere d. i. vergelijk ont «ernaar, fijne terreinteekening, streven daardoor het i. Witte Zee, van bet oud-Slavisch bel, Kus- tcheer). doel van de praktijk voorbij. Het zien van si.ch bjaiy _ wit), is met recht de naam Bekend is de Hestman, d. i. paardman, een. naar genoemde opvatting, goed be- voor een zee, die bijna zeven maanden in werkte kaart heeft onnoemelijke paedagogi- het jaar ligt dicht gevroren en met sneeuw ruiter, (nest _ paard) een 350 M. hoog» kustklip onder den poolcdrkel, geüjkende op sche waarde, daar zij zielebeelden vastlegt, bede.-rt is. Hoe de >oordkaap aau haar naam kwam een naar het noordwesten gekeerden ruiter die niet alleen blijvend zijn, maar ook nieuwapperenden helmpluim en wijdgewe voorstellingen vormen, oude doen her- is van zelf duidelijk, als men de ligging met plooiden mantel, die over het paard bot aan leven. De Nederlandsche stafkaarten aijn ziet. Het is een eenvoudig teit, dat iiereuden zeespiegel nedergolft. De zeelieden, ook voor dat doel meesterlijk bewerkt; ik eilaud zijn naam heeit verkregen naar de die dit zagen, moesten wel dergelijke naam ijsberen, welke de Kijp, Harems en Heem"* bedoel de kaarten van 1 r 30.000, en voornaaan die rots geven. kerek op hun tocht in 1596 daar dooden. melijk die van 1: 25.000. Met die kaarten Langs de kust, in het land, vindt men Spitsoergen, in iaatj door de expeditie voor zich zal ieder, die er eenige malen op hier voor de hooge rotsvlakten en de namen gereisd heeft, ook de landschapen welke hij onder de jrt-jp, Heemskerck en Jrrjarents ontvidder (spr. wied—ér, d. i. wijde velden; zoo niet met eigen oog aanschouwde, toch op de dekt, dankt zijn naam aan ue spitse bergv. de Hardarnger-vidder), en fjelde (tpr. studeerkamer, zonder een voet te verzet- toppen, waarmede dit eiland zich aan de b.fjelle, d. i. rotsen of bergruggen, ook borgten, kunnen leeren en overzien. Uit de kleu- ontdekkers voordeed. Jan Mayeu-eilarfd, dat eigenlijk reeds in vlakten), terwijl afzonderlijke toppen als ren en teekens dier kaarten spreekt het tinder ( = tanden) worden aangeduid; een eigenaardige der Iandschapstypen van de 107 door Hudson in Xederlandschen dienst door eneeuw bedekten berg hebben de ze**** Drentsche heiden, van de Groningsch- ontdekt was, werd in 1914 door den Nederlieden Sneehïttan, d. i. sneeuwhond geDrentsche veenkoloniën, van de golvende lander Jan Mayen teruggevonden, en ver- noemd. korenvelden op de vette kleilanden in Zee- kreeg daarna de naam. Aan deu noordDoch de groote sneeuwvelden worden er land of Groningen, van de uitgestrekte kant van dit eiland ligt de Bcreubcrrr-, een aangeduid als iisbrneer, d. i. smeltende ijtgraslanden met hun frissche. groene kleu- naam door de hollanders er aan gegeven massa's (van üs = ijs, en braede = smelnaar de ijsberen; en de £sk, een vulkaan, ren, van heldere glinsterende wateren in ten). Men vindt dien naam o. a. in JerteFriesland of Holland, .van de bosschen van die van tijd tot tijd werkt, is genoemd naar dal.—Braeë in Noorwegen, het grootste ijthet schip de c E*k ., waarmede Jan Mayen Utrecht. Gelderland of Noord-Brabant, van veld van Europa, meer dan 28 uren gaans het Zuid-Limburgsche heuvelland, van dèn deze zee doorkruiste. lang , en waarvan niet minder dan 24 groots Belangrijke taiereelen uit de ontdekkingt- gletschers naar de dalen zouden afzakken. strijd tusschen water en land in Zeeland. gesohiedenis der Nederlanders doemen op Men ziet dat alles als die kaarten voor ons In Scandinavië treft men ons aan de Botvoor onzen geest, als wij de geographische liggen. Golf en elders een aantal stroomZoo zou ik kunnen vervolgen met de namen in de arctische gewesten van Europa nische naar hun oorsprong en beteekenis-*nagaan. namen met elv samengesteld, als Torneo pedagogische beteekenis der kaart in meer Elf, Umeo Elf, enz. Het begrip elf, alt it De namen onzer dappere zeelieden prijopzichten aan te wijzen. aanduiding voor rivieren en komt waarkenzek er heel wat gepaster daar naast de tisme en Wallonisme dat wij onzin verMaar niet alleen de teekens. kleuren en schijnlijk ook voor in Elbe, Alfen, Elburg, vormen der kaarten, ook de namen hebben, ..die yan voreteüike persopen. Frans» kocht hebben. " , . . . . , „ ,,, , , . Jozefs - lands, een eilandengroep . tusFondsenblad'v/il van Ons wéten of de voor hen, die ze niet gedachtenloos yoorbjj Stockholm, de hoofdstad van Zweden, zoo schen 80° en 83°.XBr., werd in 1873 ontflaminganten geen gelijk hebben in hunne gaan, opvoedende waarde. De meeste geodekt door Payer en Weyprecht, de leiders heerlijk sohoon gelegen aan en in de uit- graphische namen toch zijn, als men ze-vereischen. monding van het Malarmeer. heeft den staat, meer dan een klank en geluid. Hoe der Oostenrijksche noordpool-expeditie, en Daar spreken wij straks over. Het ka- barbaarsch zij er soms uit zieu, de namen is genoemd naar den Oostenrijkschen kei- naam naar holm. bolmi, waarmede in het Noordsch kleine eilanden worden aangetholiek blad wil ook weten of de flamin- zijn meestal geestelijke'producten van waar- zer. Wij vinden daar Kroonprins Rudoliganten soms te verre gingen. neming of van vaardig-en juist denken; het land. Koningin Victoria Zee. Alexnudre- duid, terwijl stock van stake, stege, 6ti|e land (naar de Engelsche princes Alexan- komt, een Zweedsch woord, misschien van Ja wel, vriend. Wanneer M. Noté de zijn uitingen van indrukken, dien de natuui Finsehen oorsprong, dat kieine zee-engte, wereldgekende baryton naar Gent kwam maakte op den beschouwer. De reizigers, drina Victoria, later de koningin Victoria.) kanaal beduidt. Stockholm beteekent dan Ook in het Oosten van Azië ten zuiden zingen in het Feestpaleis tijdens de ten- die namen schonken aan geographische vorkleine eilanden in de zee-engte Sont. Een toonstelling, werd hij uitgejouwd, zonder men en verschijnselen,'welke zij in vreemde van Korea, vinden wij nog een naam die de sont bij Almarna heet r Lilla Stsek = kleine een schijn van reden. Dat vinden wij over- landen opmerkten, gaven daarmede de ont- Nederlanders herinnert. Het is die van het Sont. vangen indrukken weer, en dè kaarben be- eilandje Qnepart, een naam door de Holdreven. Upsala, d. i. de hooge zalen, de hooge pawaarden die. Zoo ook het volk, dat dikwijls landers er aan gegeven, waarschijnlijk naar Den d a g dat de Rubenscantate uitge- onbewust bij intuïtie juist weet te teekenen een schip. Op dit eiland leed later het leizen, is de naam van de oudste Zweedsche Nederlandüche schip de Sperwer schip- plaats, waar de heidensche tempel met zijn voerd werd in Gent, deelden de flamin- in woorden. Hierdoor zjjn de geographische namen niet breuk (in 16B3), waardoor de opvarende hooge zalen lag. en waar sedert de oudste ganten strooibriefjes uit, de bestuurlijke tijden de aartsbisschop zetelde. scheiding van Waalsch en Vlaamsch Bel- zelden stuk-ta geschiedenis, afbeeldingen Hollanders hier en in Korea 13 jaar lang ï'rondjem (Duitsch Drontheim) aan de gië, eischende. D a t vinden wij overdreven van geziene werkelijkheid. In vele oude na- gevangen werden gehouden, waarna eeniNoorweegsche kust, heette aanvankelijk men ligt een herinnering aan de toestanden gen naar Japan overstaken, anderen aan en wij hebben het gezegd. Nidaros monding der Nid. die daar tli = van het verleden, in enkele woorden wordt de O. I. Compagnie werden uitgeleverd. In Brugge eisenten dc flaminganten soms een geheel denkproces vastgelegd. Onder hen was er een, die daar getrouwd Nea of Xid-Elf in de fjord uitmondt. In hst laatst der 14e eeuw ontstond het gebruik dat de namen der straten voortaan alleen Hij geographische namen stuit men echter was en er wilde blijven. in het vlaamsch zouden aangegeven wor- voortdurend op moeilijkheden om ze te beOm bij de Nederlandsche geographische de plaats Trondheimr, d. i. heimat der Throndr. zooals de bewoners dier kust den. Dat vonden wij overdreven. grijpen. namen in vreemde landen nog even verDe talen waarin vele namen zijn ontstaan, der stil ts staa.n, moeten wij de aandacht heetten, be noemen. Zoo zijn er meer overdrevenheden die Fondsenblad zoo goed en beter kent dan zijn niet altijd bekend,, soms uitgestorven, vestigen op Australië,hoewel daar vele dier en het is ook niet altijd gemakkelijk mét namen verdwenen zijn. Op een Schoolatlas wij. onze inzichten te verstaan, wat gedacht van Huberts, voor een veertigtal jaren veel Maar dat is de groote kwestie niet. werd bij die naamgeving. in gebruik, vinden wij nog de namen ArnHet blad wil weten waarom wij het Maar de taalvorscher heeft ons daarvoor hemsland, Tasmanland. VJamingland en recht der Vlamingen niet verdedigen met het oog geopend, de schatkamers van waar- Nuyts-land op het vasteland van Australië, kracht en overtuiging. neming ontsloten. welke nu deels verdwenen zijn en veelal Wij willen antwoorden met eene andere Van hetgeen door taalvorsehers geleerd vervangen worden door Engelsche namen. BEROEPSONDERWIJS VOOB Maar de nanfen Tasmanla (vroeger van vraag. Waarom geeft dc katholieke partij is, wil ik iets mededeelen. Het is geen etyMEISJES. — Schooljaar 1914-15. - Stede— de uwe, Fondsenblad — die sedert mologische studie, die ik lever, ik geef Diemensland) en Nieuw-Zeeland (beide lijke Huishoudkundige Beroepssehool, 'i dertig jaar meester is in België, aan de alleen resultaten, welke dienen om eenige door Tasman in 1843 ontdekt) zullen op de St Margrietetraat. — Heropening der let» Vlamingen het recht niet, dat hen toe- namen van de kaart te doen verstaan, te kaart- blijven voortleven door alle eeuwen gangen: Donderdag 10n September 1H4. maken tot prikkels, die historische en geo- heen, ter herinnering aan de Nederlandkomt? Algemeen onderwijs graphische beelden op de kaart doen leven. sche ontdekkers. Nederlandsche en Fransohe taal; Ha» Onze verdediging met kracht en over- Het zijn eenige grepen, zonder stelsel geGeheel Zuid-Afrika, waar de Boeren met nen; Boekhouden; Huishoudkunde; W* daan, uit den grooten voorraad. S hun Nederlandsche ta: l de eerste kolonistuiging wordt dan direkt nutteloos. zondheidsleer en Kinderverzorging; >*• Slaan wij een blik op de kaart van Europa. ten waren, die naar de indrukken van het Overigens wij beweren, dat onze houtuurlijke wetenschappen; Praktische kending in zake van taalkwestie niet alleen In de eerste plaats doet zich de vraag op, land de streken, rivieren, bergen, enz. nis der weefsels; Meetkunde; Teekenen. welke beteekenis aau den naam van dit we- noemden, is overdekt met Nederlandsche krachtig en overtuigd is, maar dat zij de relddeel valt te hechten. Europa is de oude namen. De Witavraterrahd wijst op den Beroepsleert-aftgen,: eenig goede en logteke is. Wij-geven voor naam van het groote avondland, van het eigenaardigen vorm van een afgebroken Praktisch© en volledige opleiding in: de demokratie en voor het Algemeen westen. Doch de oorspronkelijke beteekenis aardlaag, een rand bij eeu witachtige Snijden en vervaardigen der kleederen Stemrecht, en daar is de oplossing én el- was a! vroeg vergeteu. Zelf6 Herodotus rivier; de vele kopjes aldaar teekenen de 4 leerjaren. ders niet kende die uiet. en vertelde dat, evenals eigenaardige, spitsvormige bergformatics ; Linnennaaien en borduren: 4 reerjtrenAanvaardingsvoorwairden: .. r A l s gij protesteert tegen de misken- Azië en Lybië, ook Europa naar een vrouw de vele spruiten wijzen op waterloopen, zoude genoemd aijn. De Phoenicische koZoutpansbergen pp bergen met zoutmeren, Minstens 13 en hoogstens 16 jaar oud zijnning der vlaamsche taal. Goed! Waarom ningsdochter Europa zou door den verlief- enz. Wij noemen enkel nog de Tafelbsai, en met vrucht de lessen der hoogste kil» protesteert gij niet dat een rijke waal drie den Zeu6, die zich in een stier veranderde, naar den Tafelberg met zijn tafelachtige ge- eener lagere school gevolgd hebben. en vier stemmen heeft tegenover een arme ontvoerd en op zijn rug over zee naar Kreta daante geheeten, de Roggeveld-bergen, Schoolgeld Vlaming al heette hij Jan Breydel of Ar- gavnerd zijn geworden, en den naam gege- Zwarte bergen, Sneeuwbergcn, het Hooge» 20 frank per jaar. .y tcvelde ? ven hebben 'aau het voor Phoeniciërs weste- veld, alle op zioh zeil duidelijke namen van Gedeeltelijke of geheele kortelr)*»*» wordt toegestaan aan de leerlingen the nt*. Wilt gij ons dat eens klaar explikeeren. lijke land, dat zoo bevolkt werd. De een- Nederlandschen oorsprong, teekenend door einddiploma der lagere school be*»*»-» Wij verdedigen het Algemeen Stem- voudige waarheid is in een sage gehuld r 'hetgeen zij uitdrukken. Europa is van Azië uit bevolkt geworden. De naam V«al»rlvler wajst op de kleur recht, zuiver en onbelast en de Vlamingen Aanvaardingsexamen voor de dagletfC4* Docht de Grieken kenden de beteekenis van van het water, de naam Oranje-rivier is cen zijn de meerderheid. gen: DONDEBDAG 10 September 19H>?" den on-Griekschen naam van hun land niet herinnering aan nederlandsche vorsten Fondsenblad vertrouwt in hun gezond meer. De Phoeniciërs hadden op hun zee- huis. Deze laatstgenoemde rivier werd 8 t/2 ure 's morgens in het lok»»' "" L eehool. _ »-.^«u-_i verstand — hopen wij —, en dan is de tochten het land, dat zij in het westen door de Hottentotten Garieb genoemd d. i. ADULTENONDERWIJS. - K ° f * S T zaak geloopen, met vele anderen daarbij. zagen, den naam van ereb of avond, westen, de ruisebende; door de boeren eerst Groote Avondleergangen voor Adulten. —-»=3*2 Of het gelooft in het gezond verstand gegeven. In oude Assirische opschriften Rivier, docb in 1777 werd door den gouvervindt men acu (spreek uit: Assu, vandaar neur Lettenberg de naam veranderd in Vervaardigen en Verstellen der. kleedcic» der Vlamingen niet, en dan ir» zijn flaAzië) zonneopgang, oosten,'den oor- Oranje-rivier. Daarnaast vindt men herin- den dinsdag ep den donderdag, mingantismc eene pure komedie, eene 7 1/2 tot 9 1/2 ure 's avonds. ..., spronkelijken vorm van Azië, tegenover neringen aan de namen der eerste kolonispaapsche muilentrekkerij. En dat is hetl Heropening: Dinsdag 15n September •*•__, aan gouverneurs, voormannen, enz., ereb, irib (vandaar Europa) = ondergang, ten, F.H. BETALENDE CURSUS IN kOKi*-westen geplaatst. Dat was de groote inbeel- als' Stellenboseh (naar S. v. d. Stele de ,„. ding, die later als Oriënt of Oeeident werd Nedrrl. gouverneur der Kaapkolonie, die Heropening: In October'1914. N.-B. — Fondsenblad zegt, 'dat er in Voor verdere inlichtingen en ™°I?*,. den wijnbouw hier invoerde). Hier zou een aangeduid. den dienst der socialistische schepenen echrijvingen zich te wenden tot r« "™"J-*. boekdeel te vullen zijn van Nederlandsche Nu volgen wjj de kust van Europa in het tter, Mevrouw A. Moerman, 8t-«J r f_« op 't g e n t s c h stadhuis nog veel te ver- noorden van het Oosten af. In de eerste geographische namen met sprekende beteestraat, 7. alle echooldagcn v « n » w * vtaamschen is. laats valt de aandacht op het eiland kenis. owai». SenUt- d, i. Nieuw*Z**t6Jand, M c A l De _e<_» ger_-g»i--hi-i-;lira Bfaaaa^jttaJ-f-J-a* ^namiddas't x£_n zijn, wij *:iin altijd -pet sns raad. Het recht van ondervragen is vrij! Wij wachten die ondervraging ait.
?
WETENSCHAP
Aardrijkskundige namen en hunne beteekenis
Nog uit Gent
•_•
•H ' óar-t Chaltin a uitgerust. Zij zijn te herkennen aan de gouden ster, welke zü op de grenade hunner policiemuts dragen. 3ij ziju goed gewapend. De oud-legionairs van Afrika. Tonkin,alsook deteu die in NeerlandsehIndië gediend hebebn, zijn naar Mechelen gestuurd. >Z» nr"
*s»
IN 3 R A B A N Ï
Te Brussel Donderdag namiddag kwamen in de statie ran Etterbeek £40 gekwetsten to* uit de gerechten die woensdag in de streek van Diest geleverd werden. Een lOOtal waren te been, doch geraakten slechte moeilijk van de baan. 140, waaronder drie duitschers, lagen op draagbaren en 't scheen dat eenigen hunner zwaar gekwetst waren. Een karabinier»ielrijder, die door de duitscho ruiterij vertrappeld was, werd bij hoogdringendheid naar het St-Michielskollegie overgebracht. Een der gekwetsten verklaarde voor getuigen dat de duitschers de Belgische gewonden opnamen en in de hnizen droegen die zij fcrTolgens in brand staken.
* *
*
Een der drie duitschers, dia op 't begin vsu den oorlog in de Luïeraburgstatie, te Brussel, aangehouden *»erd, is gefusiljterd geworden. Men had in «Un benit een browning, kardoezen en zeer verdachte papieren gevonden. rtr
rfr
np
Da policie vond vvoepsdag nacht in da Bsadstraat een achtergelaten auto. Hat rjjtui^, waarop de letters S. M. (service militaire) stonden, werd naar het policiebureél overgebracht. Men denkt dat do auto moet toebehoord hebben aan duitsche spionrun, die, uit vrees van door da burgerwacht MDgshouden te worden, hem achterlieten. rfc
-3r"r
-f*
Te Leuven De teven zonen van M. Francois, BaveaHrtat, zijn allen bij dienst. Dat il zeker een buitengewoon geval! *3r- rp
rft
Te Namen X. Houbitte, apotheker te Jauche, nabij Geldenaken, kwam, na eene wandeling naar faumet. in zijn dorp terug, toen hij aangefc.llen werd door acht duitsche huzaren setetn officier. Zij verplichtten hem, H.Q11kittc, voor hen te gaan, met zijn rijwiel in k hand en bedreigden hem onmiddelijk l-er te vellen, zoo de belgische soldaten op Mn durfden schieten. Op een SOtal meters afstand van zjjn huis dacht M. Houbitte belgische soldaten in de ubijheid te zien. sprong op zijn rijwiel en r-—) weg. De duitschers Helden hup woord «lesten verscheidene schoten op den vluchttruig. Deze viel, door vijf kogeis getroffen. Dt ongelukkige wordt in het St-Jansgasthis vsn Brussel verpleegd.
* * » IK OOST-VLA-&NPXRSÏÏ
Te Ronse Dt toestand in onze s t a d i s o p dezen oopoMft b e t r e u r e n s w a a r d i g voor e i k e n , m a a r oiiioprltrlijk voor de arbeidersklasse. Het is reeds g e r u i m e n tijd d a t er eene Bonrij nijverheidskrisis w o e d t , w a a r d o o r de •wklieden in de o n m o g e l i j k h e i d zijn g e s t e l d nth bet noodige a a n te schaffen voor h e t ttT-auonderhoud. Wit moet het nu zijn, m e t h e t losbreken He jen oorlog? N u hebben zij g e e n d e m i n -'Mnkooistenmeer, gezien al d e f a b r i e k e n "H iijn gevallen en er zeer w e i n i g a n d e r '**k nog wordt verricht.
FEULLETO*. VA-N 14 POOST
De briefwisselingen tusschen ouders van sodaten die onder dc wapens zijn, gebeuren onregelmatig. Daardoor ontstaat ontmoedigingDe brieven gezonden naar de soldaten blijven achter, en de brieven welke de soldaten naar hunne ouders of vrouwen schrijven, komen ook niet toe of dikwijls veel la ter dan zij moeten. Wat zou cjaar wel de schuld van zijn!
# ** * In de stad zelf is alles kalm. Er heerscht een doodsehe stilte, want er ontbreekt geld bij de werklieden. Angstig wacht iedereen af, wat er binnen eenige dagen gebeuren tal. Aan de partijgenooten en lezers van hot blad «De Verbroedering» maken wij bekend da-t heb blad zal ophouden te verschijnen tot verder order. S. Vandenhostïl.r.
* *
TE GENT De vergoeding aan de huisgezinnen der milicianen De personen die recht hebben op de vergoeding toegekend aan de huisgezinnen der soldaten die onder de wapens -rijn en die hun naam hebben opgegeven Maandag 10e, Dinsdag Ile, Woensdag 13e Oogst mogen Vrijdag 14e Oogst hun geld gaan ontvangen in dezelfde lokalen in dewelke zij hun naam hebben opgegeven ran 9-12 uren voormiddag en van 2-6 uren namiddag. Dringend verzoet eenr'g pasgeld mede te brengen.
De Vrijwilligers
van Esgeen 9UE Hij won misschien zestig duimend JJ"J s iwrs, doch zijne dienstboden be™>4en alleen uit eene huishoudster en "ie meid ; zijne oanige uitspanning was |a>ndags de mis en de vespers ; hij kenLSHne o p € r a ' d i e m e t d e statige orgel*•«• kon vergeleken worden, geene «Wdsche bijeenkomst, die het in ge"-Sen kon halen bij een stillen avond •» n« hoekje van den haard met den ™lM>r van het herspel, na een sober "'laar-maal. Hij stelde zijn genoegen in braafhheid, "« roem in de eer, rijn geluk in den 'M-dieriBt.
3oe was liet oordeel, dat de Ujdg-enoot •»n Jacques Ferrand over dien zeldza**" grooten man velde.
*
tic'.
tholieke school); — b) KortrijUsehe straat (katholieke school Schreiboom); —• o) Feestlokaal, Bagattenstraat; — d) Museum (Park — Schoolrefter). 6c WIJK: a) Kiekenstrant 4 (katholieke school); — b) Potersclieatraat (stadsschool en stedelijke schoolrefter); — «) Geluk in *t Werk, Rooighemstraat; — d) Verbroedering, Meibloemstraat. 7c WIJK: a) Volkshuis, Antwerpsche steenweg; — b) Wcrkraanskring (Dendermondsche steenweg; — e) School St-Anlonius. Zalmstraat; — tl) St-Macbariusstraat (stadsschool). 8c WIJK: a) Mculcstcedsehc steenweg, 400 (klooster); — b) Wcrkmanskring (Salvatorstraat) katholieke school; — c) Vorkstraat (stadsschool). 9c WIJK: a) St.Pleters-Aalstatraat (katholieke school); — b) Ottcrgcmsohe steen» weg 148 (Workmanskring); — o) Het gesticht «Strop»; — d) Sluisstraat (school). (Oo WfJK: n) Elygeesehc Volden, 7; — b) l.lii-lninr-i'slii'hl; — e) Liberale kring (Maria-Theresiastraat); — d) Maïsstraat (katholieke school); —i e) Bietetraat (stedelijke schoolrefter). Ue WIJK: a) School Carels (Godshuizenboulevard); — b) Paviljoen-Spiegclhof. RATIOEN Het te verkrijgen rantsoen is als volgt vastgesteld r Volledig rantsoen: l/S liter soep plus 1/2 brood. Dit is voor deze boven de 15 jaren; onder de 15 jaren en boven de 2 jaren is het een half rantsoen of 1/4 liter soep plus 1/4 brood. De kinderen onder de 2 jaren zullen gesteund worden door de zorgen van een bijzonder comiteit dat zal gesticht worden.
Oorlogsberichten (Zie vijfde bladzijde). • » * » • « - • " i" ™ • • « . « • • • • » - » — • t i * » » « » i » - » v - » » * » » » B
De braiidramp in da kerk van Bouvy-La Louviira Nog een overlijden Een nieuw overlijden brengt het getal doodep in de brandramp der kerk van Bouvy op 15. De overledene is zekere vrouw MarieFraueoise Bauck, uit de rue de la Ooncorde te La Louvière. Het parket is ter plaats afgestapt om een onderzoek te doen over de brandramp.
Aanslag op een trein Te
H0NTI6SU.S-3.EIIVIIXS
Te Montignies-Neuville, op de lijn LodeGieter zijn ongeveer den helft der den linsart-Chatelineau, hoorde een barreelyoijyerr-d^g in Gftftt aang'ékomepu-V-rijwUÏi-r wachter, Camiel "Philipparl, 's avonds .met een namerop de riggels'slaan. Hij ging zien genrs TrcerVerttokfcen. 'De-"~ overblijven den, rond de 25Ö0, Wofdèn gevoi?'_* .cjpqr.de ver-. wat er gaande was, doch vond niemand. Hij schillende kookplaatsen, waar de soep voor onderzocht dan de spoorbaan en ontdekte de bevolking wordt bereid. weldra een dynamietkardoes. Een snaltrein Gister mochten in een burgershuis der die ten 10 ure moest vo-wbiirijden. werd Leopoldlaan, 150 man gaan middagmalen. stilgehouden en men onderzocht verder de baan, doch zonder uitslag. De dader is niet gekend.
Over het "Werk der Voeding,, van de stad Gent In « Vooruit *- verschenen reeds inlichtingen over dit werk. Hieronder geven wij de lokalen waar de wijkkomiteiten gevestigd zijn die soep en brood zullen verschaffen. le WIJK.: a) r-iuibiirï.-traat 12 (klooster St-Vincentius-a-Paulo). «e WIJK: a) St-Mitkielstraat (stadsschool); — b) Prinsenhpfzakstcge (katholieke school). 3c WIJK: a) Molenaarsira.it 54 (klooster der zusters van liefde); — b) Sl-M.irgcrietestraat (school); — c) Van Cro-nbruggc's genootschap (Achterlei); — d) De Vrijheidsliefde, Spaar-straat. 4e WIJK: a) Twechruggenstraat 22; — b) St-i-ieveDstraat (katholieke school)- — o) Lange KrovclMraat (stadsschool). 5e WIJK: a) Kertrijfest-he steenweg (ka-
LEDEBERG « D E VOLKSSTBM» ver-.rhi.iut zondag.
6ENT • l i i «j-n ii a i i iu* »tw»»r».»^|irii»-i»«m*^»a>*-*-w*-*M
Samen*. Meatseh: VOORUIT
De prijs van het brood
Deje week verscheen in het blad Vooruit het berichtr « Men verzekert ons dat de prijs van het brood twee centiemen zal afslaan. > Dar bericht doelde echter op den priJB van het brood te Brussel, want een paar dagen te voreu schreef Foorw't: « Gelijk wij reeds gemeld hebben heeft het gemeentebestuur van Brussel den prijs van het brood op 32 centiemen per kilo bepaald. Van tijd tot tijd zal het brood nagezien wordon om te zien of het wel zijn gewicht heeft, i Men ziet dus dat de prijs van het brood te Gent in evenredigheid met andere steden het laagst is. Onnoorlig to zeggen dat het dank is aan het krachtig optreden der .Samenwerking dat de prijs van het brood slechts met één centiem per kilo verhoogd wordt.
Stadsnieuws OE IS Kit A. VIN i; van de honderdjarige Joanna Ivens zal heden plaats grijpen om 2 uro 's namiddags. Men vergadert ton sterf» huize. Bijlokevest, om 1 B/4 ure» DOODEUJKE V E M U B S I N U . - Een werkman, wonende in een beluik op de Kurtrijkschestraat, dacht de rest van een fleseh je bier uit te drinken. Hij vergiste zich echter en dronk een goeden slok Dleekwater, ten gevolge waarvan de man kort nadien een lijk was. DIEVEN AANGEHOUDEN. — Eene patrouille der burgerwacht heeft op de Afsnélaan een negental kloeke jonge straat loopers aangehouden, die aldaar in eene hoeve gedrongen waren en begounen dc peren en appels to plukken. Heel de bende werd naar het policiebureél der 1'ortstraat gebracht.
Burgerlijke stand van Goot GEBOORTEN van 12 Oogst. — Lieri» Schneider, Nijverheidekaai, 150. -— Moniks Tytgath, .St-Pieteranieuwatraat, 41. —. Martha Van de Oasteele, DendermondeBteenweg, i24. — Nancy Albers, WenemaeTr straat, 19. — Walter Debrauwere, Priesterstraat, 70. — Rachel Van Damme, Brugge»*' steenweg. 423. — Jeaune Demaertelaere, 1 Kerkstraat, 311. — Marcel Trincquet, Groendreef, 6. , OVERLIJDENS van 12 Oogst. — Willis» Danneels, I dag, Congostraat, 89. — Theo» door Ysehaert, 42 jaar, kuiper, New-Yorle Straat, 2. — Maria Simoens, 70 jaar, z. b wed. Jan Limburg, St-Antoniuskaai, 19. Joanna lvens, 102 jaar, -5. n., wed. Piëta Vau Ilendc, llijlokevest. 125. — Pietei Audenaert, 62 jaar. z. b., Leopoldstraat, 'J4. — Prosper Rosseeuw, 7 jaar, Melle. OVERLIJDKN van 11 Oogst. — Karel D-Boel. 58 jaar, timmerman, Kortrijkschestraat, 101.
Bond Moyson UIENSTHEUEMNU OP ZATERDAG 15 OOGST Ue Kliniek is open om 9 ure stipt, voor de) gewone klienlen, ook voor deze door del vrijkdokters gezonden. De betaliug der zieke leden geschiedt dea' morgens van 0 tot 101/2 ure in de Biblio-' theekzaal van Vooruit, Vrijdagmarkt. De raadszitting der surveillanten grijp* plaats om 11 ure. Tandmeester Tiesema zetelt om 9 u. kt d». Klieniek. Het bureel is geslotep om 12 ure.
E
L E C T R I C I T E I T , B r a e k e & Noni-i Ktlzerkarelstraat, 56, Tel.toon i . 6 6 6
BOTSING. — Ergister.had eene botsing plaats op den hoek van de i_ t-Michielsplauts en Onderbergen tusschen een automobiel en een wielrijder Achrel Stocké, 12 jaar oud, wonende St-Amandsberg. De knaap r.erd ten gronde geworpen en gekwetst aan het voorhoofd.
SAMENWERKENDE MAATSCHAPPIJ' VOORUIT N. 1, — AL de leden die nog hét] ledenboek niet geteekend hebben, mogen: zich voort- alle dagen aanbieden in het/ Propagand.iliureel, 's morgens van 8 tot 18. en 's namiddags van 3 tot S ure.
- — VAL. — Zekere Julien Schoonejans, 58 jaar oud, wonende Olijfstraat, werkzaam aau een inopbouwzijnde deel van de Acade mie. St-Margerietestraat, viel van eene hoogte van 3 meters, en kwam terecht op een haak en werd gekwetst aan hei linker been.
De kaarlji -cliriL-iis der S. M. Vooruit zullen gATEIHHti 15 OOGST hunne ronde bij rie leil.'u doen in plaats van Zondag. Dc leden worden vriendelijk verzoent zooveel moj-elijk GEPAST geld gereed t e leggen, om drn ilirnst in niets le b-rle-nraereii. Hen neme zulks goed in acht!
WERKBEURS. — Worden gevraagd op 13 üugst: Mannen: paswerkers, behanger, kleermaker, ledernitsnijder, haarkapper. Vqor buiten Gentr arbeiders voor steengroeven, plafonneerder, chef machinist, koolmijnvverkers, taartenbakkei-oyenwerker, haarkapper, meestergarrt voor kaloen11 coirtin'iiès. ' '"' Halve gasten r meubelmaker, raeubolstöêlmaker, hoefsmid, behanger, schrijnwerker, bakker - brooduitvoerder, schoenmaker, haArkapper. Leerjongens r meubelmaker, schrijnwerker,, goudsmid, kleermaker, letterzetter, haarkapper. Vrouwen: dechetsorteersters, naaisters en opmaakster voor fonrrursn, inwonende dienstmeiden. Halve werksters: vlasgarenmaaksters, dienstmeid. Leermeisjes; naaisters voor blauwe vesten en broeken, naaister voor m-u-shemdsns. bottienstikster.
Bank van den -: Arbeid :Brabantstraaf,
Aankoop «n verkoop van Publieke fondsen. Uitbetaling ven Koepons. W i s s e ! van vreemde munten. 8-rtaarkaa. Chsckrekenlngen. Alle « m i Miandagcn der maand ia de Bank open tot 7 u. 's avonds.
Van heden af is de prijs van de broodkaarten zonder deel van 25 op 26 centiemen gebracht. De prijs der-broodkaarten met deel blijft 25 centiemen. De deel zal echter va-n 10 op 9 centiemen gebracht worden.
HUISMOEDERS, wilt Gij net en goedkoop keukengerief, bezoekt het Magazijn «Vooruit>, alwaar er een groote voorraad is ten toon gesteld.
zou geantwoord hebben : gij lieg*. I — Ik ook. — Ik ook. — Op mij heeft die gevangenneming zulken akeligen indruk gemaakt, dat ik n'et heb ontbeten... Trouwens, daardoor hen ik verschoond gebleven van de poespas van jufvrouw Seraphin. — Zeventien duizend «francs, een aardig sommetje. — Eene som van belang. — {n de vijftien maanden, dat Qermain kassier is geweegt, heeft er geenen penning ontbroken aan de kas van den patroon. — Ik vind dat de patroon groot ongelijk heeft dat hij üermain heeft aangeklaagd, daar de arme jongen bij alle heiligen zwoer dat hij niets genomen had dan 1300 francs in goud. — En hij »deze 1300 fr. van morgen medebracht, om ze weer in de kas te leggen juist op liet oogenblik dat de patroon om de w a c h t had gezonden. — Dat heeft men van die menschen die zoo barbaarsch eerlijk zijn ; zij zijn niet te verbidden. — Dat doet er niet toe, men bedenkt zioh toch eer men een jong mensch ongelukkig maakt, die zieh altoos goed heeft gedragen. — Mijnheer Ferrand zegt dat hij het doet o m een voorbeeld le stallen. — W a t voorbeeld ? Voor de eerlijke menschen dient het nergens toe, en de gauwdieven weten toch wel waar zü
zich aan bloot stellen. — Er valt hier heel w a t te doen voor den commissaris van politie I — Hoezoo? • — W e l , van morgen die arme Louise. Zoo even Germain. — De zaak van Germain komt mij in het geheel niet duidelijk voor. —- En hij heeft bekend ? — Hij heeft bekend, dat hij 1300 francs heeft genomen, ja ; maar hij zweert bij hoog en laag, dat hij de overige 15,000 fr. in bankpapier niet heeft g e n o m e n , noch de 700 francs, die buitendien aan de kas te kort komen. — Het is waar ; daar hij het eene bekent, zou hij het andere niet verzwijgen. — Juist, men wordt voor 500 francs even goed gestraft als voor 15,000. — Dat w e l ; maar men houdt de 15,000, en uit de gevangenis komende, is dat e e a aardig stuivertje, zou een schelm zeggen. — Nog zoo gek niet. — Men kan zeggen en denken wat men wil : er zit iets achter. — Germain, die den patroon altijd verdedigde als wij hem een Jezuit noemden. — Dat is waar ook. Waarom zou de patroons het recht niet hebben naar de m i s te gaan 1 zegde hij dan- Gij hebt wel het recht, om er niet te gaan. — Ha, daar komt Chalamel van zijne boodschappen terug. Die zal ook staan kijken. - - W a a r v a n , waarvan, brave jongens ? W e e t _ i i w a t n i e u w s vflBLde arme LouiseJ
n. 2 5 , Gsnt
SIGAREN.MAKEIlSBËLAN6EJi. — Gezien het groot getal werkeloozen en om de betaling van zaterdag zoo gemakkelijk mogelijk te maken, heeft het bestuur besloten dat de leden stipt de hieronderstaa-nde regeling moeten volgen : Jan'Beyls van 8' rut 8 i/2 ure; Wolfearicus van 8 1/2 tpl 0 ure; Van de Walle van .9 tot 0 1/2; Vander Sluis, Verirraeersch, Clement en Lansens van 9 1/2 tot 10 ure. Al de andere werklooaen worden betaald van 10 tot 11 ure. Gezien de moeilijkheid van het verkrijgen van klein geld, zien wij ons verplicht met jetons van rie Maatschappij Vooruit to betalen. Bet Bestuur. SCHILDERS. — De zonder werk zijnde schilders moeten maandag morgend van 9 tot 10 ure komen teekenen in het secretariaat iOns H u i s : , Vrrgdagmarkt. BOrKKrlB. --- Te rekenen van M «lener heeft de Centrale besloten geene zieken ol slachtoffers van werkongevallen meer te betalen en dus geene bijdrage meer te ont-rangeu. Voor de weerstandskae zal men voort eens bijdrage van 5 centiemen per week betalen. De laatste uitbetaling aan -de weken *-*)-) morgen Zaterdag gedaan worden in het Se. cretariaat, van 9 tot 11 nre des morgend*-, VRIJDAC EANIARK « DE VOLKSVRIEND»»» « Om Bl/2 ure stipt dringende bestun-ratö****-, ZATERDAC SOC. VAKV. VAX HET 1SOEK. — O n M ure, algemeéne vergadering in «Ons Huis», Eetzaal. Belangrijke dagorde. i..
DERDE
«"".«.e Mn het tweede
*
(-*•»
P B
*#
De afschuwelijke oorlog heeft gemaakt dat de reeds erbarmelijke toestand in de werker-gezinnen is verscherpt en de nrmoede als oen gevoelige slag de arbeiders komt te treffen. Er is bier ook cen steuncomitelt tot stand gebracht, waarin verschillende werkersvereenigingen hunne afgevaardigden zetelen, alsook leden van hot Weldadigheidsbureel, Handelskamer, enz. Dat Comiteit is verdeeld in ondercomiteilen welke de regeling van den steun op zich hebben genomen. Voor het oogenblik lijn het enkel diegenen welke in uitersten nood verkeeren. die ondersteuning kunnen genieten, want het toezicht is zeer streng en alle inlichtingen worden door het Comiteit nopent vraag om steun, tot in de minste bijzonderheid opgespoord. Dat heeft voor gevolg dat reeds vele noodlijdenden klagen over het weinige welke hun gegeven wordt. Ook willen wij doen opmerken dat er reeds zijn geweest, die een grooter getal kinderen opgeven dan zij werkelijk hadden, waardoor zij dus niets bekwamen. Het is beter alles te zeggen, zooals het is. Onze wensch is tevens dat net Comiteit zooveel mogelijk de behoeftigen steunt.
* #*
*
Twee gekwetsten zijn in het St-Jansgastliuis overleden r het zijn de eerstenDe luitenant Halleux, van het Se lanciers vin Brugge, stierf aan de gevolgen van eeu übelslag op den schedel. Hij is gestorven in de armen zijner moederEerstdaags moest hij iu Int huwelijk tr«drnHet tweede slachtoffer, René Verheecke, behoort ook tut het 3e lanciers; hij had een kogel in dc bil en is bezweken tijdens het Jfzetten van het lichaamsdeel.
* *
Vrijdag 14 Ooget 1814
DEEL
HET KANTOOR Het kantoor van den heer Ferrand geleek op alle natoriskantoren, zijne klerken op alle notarisklerken. Men naderde het -door eene zijkamer, met vier oude stoelen gestoffeerd. Tn het kantoor, rondom met loketkasten hetimmerd, waarin kartonnen doozen slonden, zaten vijf jongelingen over zwarte lessenaren gebogen, die dachten, praatten of schreven. Daarop volgde eene andere kamer, ook met loketten en doozen, waar doorgaans de eerste klerk zich ophield ; d a n nog eene ledige kamer, die de notaris, om zeker te zijn dat hij niet beluisterd werd, tusschen zijn kabinet en de kamer van den eersten klerk had vrijgehouden. Dit w a s liet geheel van die acten-fabriek van allerlei soort. Het had twee ure geslagen o p eene oude koekoeksklok, die tusschen de beide vensters van het kantoor hing. Er heerschte eene zekere ontroering onder de klerken. Eenige fragmenten uit hun gesprek zullen ons dc spraak doen kennen. — Dat is zeker, sprak een der jonge lieden, had iemand mij moeten zeggen dat Francois Oermain een dief w a s . ik
.
.--
I
• •
— Gij zoudt het weten, zwierbol, t l » gij zoo lang niet waart uitgebleven. -— Lang uitblijven ! Het is of de rue 'et* Chaillot naast de deur is. — W e l n u , en die beroemde burcht» graaf de Saint-Remy ? — Is hij nog niet gekomen ? — Neen I -r- Zijn rijtuig stond ingespannen, en hij liet mij door zijn kamerdienaar *"8g< gen, dat hij dadelijk zou komen, maar hij wa? niet in zijn schik, zegde de kneeht. Dat hotel moest gij zien ; w a t pracht I Een van die kleine lusthuisjes v a n ttt» heeren vnn voorheen, w a a r Paublas v«)fl! spreekt. Paublas, dat is mijn man I -segdej Ghamanel, terwijl hij zich van parapluie en overschoenen ontdeed. ' — Dan zal liij wel schulden hebben' met lijfsdwang, die burchtgraaf. — Eene sciniklbekentenis van 34.000 francs, die de deurwaarder hier gezonden heeft, omdat er aan het kantoor m o e i betaald worden. De schuldeischer heef! dat liever, ik weet niet waarom. — Hij moet nu zeker kunnen betalen, w a n t hij is eister avond van luiiten ge*> komen, waar hij drie dagen verborgen i* geweest, om de deurwaarders te ont* gaan. — Maar waarom heeft men zijn i n b e eld niet in beslag genomen 7
••Wordt rOc»rt«zetvJ <
Vrijdag 14 Oogst 1914
«as 4
DUIVEN
B U
SAMENWERKENDE MAATSCHAPPIJ
,-„ . , . . ( . V O O R U I T -r • B M H S B
VOORUIT
GP HET GELIJKVLOERS: Moulcursbmekcn en .Testen; Blauw goed; Ondergoed voor Mannen, Vrouwen en Kinderen; Witgoed; Vrouwcnstoffcn; Zijden; Linten; ChAIes; Gordijnen: Storscn; Corsets; Kou» sens; Sargiën; Spreien; Merccricn; Bijouterieën; Cols; Plastrons; Sigaren; Zcepen; Tapijten; Toilerlrée; Korven; Reiszakken; Parasols; Kunstvoorwerpen; Zichtkasrten van dc Inrichtingen « V o o r u i t » , der Expositie en der Stad Gent; Bcnoodlghcdcn voor Kleermakers ca Kleermaaksters; Damen-, Meisjesen Kindcrhoedcn, alsook do tournituren. (Pluimen bloemen, galons, bouclcs, enz.)
• Ye verkrijgen in do K ruiden.orsWinkels véri VOORUIT m
Goede drooge Sigaren Per honderd Sumatra-3lgaren 2.55 fr. 4 4.35 Ir. Fijne Manilla-sigaren 3.85 tr. n 5.10 fr. Fijne Sumatra-sigarcn 5.10 fr. a, ".60 fr. Fijne Haiana-slgaren 6.11 fr. n 16.00 fr. Havone Mo-dene 6.35 fr. a T.lft fr. Torstcnlander sigaren 5.60 fr. Specialiteit ran Ci-rj-wilIós 1.65 tr. ft 2.80 fr. ' F r a n c o verzending van 42 verschillende * merken sigaren a b staal tegen zending van Vg.70 tr. aan K. GILLES Sigarenmakers bond
OP HET EERSTE VERDIEP: Mannenstoflcn en •Kostumen; Kindcrkostumcn; nucden; Klakkcu; Bèrcts; Regenschermen voor 1 leeren. Damen en KIn. deren; Wandelstokken; Pracht- on Werkschoenen; Sletscn; reuters; Schoenen op maat en oanTCrwanto bonoodigUcden. OP HET TWEEDE VERDIEP: Meubelen in allo stjlcn en modellen; SIapin-r.cn in nol, haar en fiocon; Keukengerief; Geëmailleerde en gewone Kotufooren en Kachels; Linoleum; Toilc-cirèe; Uzcrnaren alsook Werkgereedschappcn voor Timmerlieden en Mcu» belmakers; Bijzonderheid van -snijhiizen (messen, scharen on sclieersea ran de beste merken). n frx
CilABTKEUZENLAAN, 75. U-KX. VRAAGT 1 • P R I J S L l J ö ? Groote prijsvermindering rcr dnlr-rrl. **""•'•*»*.."'•'•.—.I..-IMI.— .
i
,. g
V
OORUIT verkoopt aües wal men maar denken kan, daarom is een bezoek aan zijne magazijnen voldoende om zich van alles te voorzien. Door' de VRIJE INGANG aan de Magazijnen, is het de NIET-LEDEN gegund op alle gemak hunne keus te doen, zonder lastig te worden gevallen. De Magazijnen zijn open op de werkdagen van 7 t/2 u. des morgens tot 12 ure, en van I 1/2 tot 8 ure des avonds. De Zon- en Feestdagen des morgens van 8 tot 11 3\4 ure.
g
O ! die m a a g ! - Wat baat het • enë goede gezondheid te hebben wanneer uwe maag zie,': is) Wat.baat het levenslustig te zijn wanneer gy geen eetlust hebt! Wat baat het gelukkig te zijn wanneer gij eene slechte spijsvertering hebtl
N i e t s I!
•B-ï
Niets I
Gij zult ziek, levensmoede en ongelukkig "".-orden;
Aan de Leden 6 % deel Niet-Leden 2 % deel Hulp bij Geboorte, Ziekte en OverlijdeD. PensioBft-,YpJgeps de _ --..jwnioQpioïL,. -
W a t nu gedaan ? Neemt voor uw eten een glaasje
Quinquinawijn
Vooruit
Geen beter geneesmiddel voor u. T Prijs: 1.75 fr. dc flc-cü in al de apotheken e Vooruit » • f-**»***»***
£=*r*o©ft.
rr Vooruit »'s Kneipbrccd te hekomen bij al de. uitvoerders, aan den prijs van het gewoon brood.
Ds -Maatschappij VOORUIT geeft naast de zeer groote en talrijke voordeelen aan de Leden, zij«ien steun aan alle werkersstrij3en tot lotsver-teterkifj en - meerrec-ht -:-
' Provinciale lègecriiig. — Bureeleu van D tót'12 en van 2 tot 4 ure. Stedelijk Be-stnur. — schepencollege. — "üttingen de Maan- en Vrijdagen, te 3 l/S u. Gemeentekas. — Bureelen, van 9 tot IS 1/2--ure,' uitgezonderd de Zater-. Zon- en Feestdagen. •Bt-reelen van het Stedelijk Bestuur. — .Van 8 1/2 tot 1-2.1/2 en van *J tot 4 1/2 ure. Burgerlijke. Stand en Klezingcn. — Uittreksel van 9 tot 12 1/2 ure. Geboorten eu Pensioenen : van 2. tot 4 ure. Huwelijken r Maan-, Donder- eh Vrijdagen; van 9 tot 12 1/2 iire. Overlijdens en begravingen : van 9 tot 12 1/2 ure, dt Zondagen van 9 tot 10 ure. t .Werkbeurs. — Alle werkdagen vau 7 tot 11 1.2 en van 2 tot 3 ure. Zon- eu feestdagen gesloten. Stedelijk laboratorium. — Van 9 tot 1 u. De kantoren der belastingen te Gent zijn open de Maan . Dins-, Donder- en Vrijdagen, van M ure 's morgens tot 1 ure, de Zon- en Feestdagen uitgezonderd. Bewaring van het Kadaster. Bagattenetraat, 42. — Bureelen van 8 tot 12 en van 1-/2 tot 4 ljS ure, de Zon- en feestdagen uitgezonderd.
ni
taOBOB
iïerirasi
BijSiuizen s Zwijnaardsctiestsenweg, GENT Wondeïgemsfraat, GEiïï •: LaiuestraaY, LEDEBERG :-
Wordt Lid m SÖ0BÜ.Ï!
•
der Ma«ndsta^d-s.i Buirengcwonen
-
.
•
.
aitslaff door de ver maardc rsasdii iu
Openbare besturen
1,
I
•^m
'
neemt du
In iSSo beginnen bakken in een kelder, beschikt In IQI3 over i Brood- en Taarten- I bakkerij, i Steenkolenhandel, 7 Ellegoeden Confectiehuizen, 6 Leder- en Schoenwinkels, 7 Apothekenj i3 Kruidenierswinkels, 1 Meubclmagazijn, 1 Brouwerij, en 3 I Buffetten (Ons Huis, Feestlolcaalen Kasteel)
CAKES
'•'"'
Mevr. Didisr BENOIT van Damprsmy
MM"?
jnen van
TE BEKOMEN. — Alle dagen te bekomen van 6 ure 's morgens tot 7 ure 6 avonds, goede vette duiven aan 40 centiemen, bij D. Van Loo, Zondernaamstraat, 68, Gent.
Dr CARLOS Spoedige en onI schadel-jKe nit«lar*. Prijs ion-.; 1/2 5.M Geheime zending | tegen pc*tbon.
23. Oahliastraat, GEBIT
I "i!d-p3l.!(!,1-8,eriSi. roftitriil, tniwirpii
*3S2**r*r*rrr7-S-*S!
van
VOORUIT
K rac hthers tellen de, tccische en 'versterkende emulsie van kalk ea soda hypophopcaten, met gezuirerdeo bergschor. l«v«rtraan. Geeft gezondheid en kracht, prikkelt den eeV lust, versterkt dc zeou wen en g-sneest de ergste ber etk walen. fr-. 1.25 da flosc.V Qtbruiksaanwijxmg . 1 koLneiepel 3 maal daags, telkens na bet eten.
de fleseh EB© fleseh fr. 0.10 fp. 0.15 20.00 de tori van 100 3. De Ion van 1601-t 16.00 10.00 1/2 ton 1/2 ton 8.00 6.00 1/4 ton 1/4 ton 4.00 Men kan bestellingen doen in al de inrichtingen en bij ai de bedienden van YOORUIT. TELEFOON 6 5 4
Openbare gebouwen Iulichtingsburecl voor Vreemdelingen, Lakenhalle. — Open van 8 1/2 tot 12 1/2 en van 2 tot 6 ure; . 's,GravènBtécn. — Van 10 tot 0 ure (april$eptember), van 10 tot 4 ure (octobermaart)': fr. p.30 per persoon. 2 fr. voor 5 tot !10 personen: Bouwvallen van St. Uaafsabdij en Museum vau Stecncn voorwerpen. — In de week zooais in 's Gravenstcen, den zondag vrij van 10 tot 1 'ure en van 2 tot 4 ure (maart nov.); van 10 lot 12 ure (dec.-febr.) Museum van Schoone kunsten. — Van 10 tot 5 ure. Hoofdkerk van St. Bisirfs. — AUë dagen vau 10 1,3 ure tot 's middags en van 2 1 2 tot 4 ure, kostelooze bezichtiging der schilderijen, uitgenomen de Altaarstafel van het Mvstieke Lam. Stedelijke Boekerij. — Van 9 tot 1 en van 2 tot 7 ure. Boekerij der Academie van Schoone Kunten, 6te Margrietestr. — Van a tot 12 en van 4 tot 9 ure (weekdag); van 9 tot 12 ure (zondag). Nijvcrhcidsschool. — Boekerij open van 8 tot '8' 1/2-üre 's avonds. BK s
"UnORIliT
Koont uwe MARGARINE' in uwe .winkels
ff. de 12 kilo - MERVEILLE aan 1.20 fr. de 12 kilo
Alles aüerbeste kwaliteit aan fr. 4,00 en fr. 1,20 de kilo in de
Kruidenierswinkels van VOORUIT
PiHen fan Or Goderre voor Bleeke en Zwakke Vrouwen in EX GENEEST VAN
de ongBsteluheden van iiet keeren der jaren Zeer bijzonder bevelen wij de vrouwen,, oud van veertig tot vijf en vijftig jaar, ds' lozing aan van navolgende getuigschrift^) liet komt van eene persoon, wier eerbaar-i heid niet in twijfel getrokken worden kan..) Mevr. Benoit is ecn persoon van vier rol vijftig jaar ; ze woont te Dampreniy, 23, Im-j passé Clóture. Haar man, M. Oidicr, Benoit, gunstig bekend en zeer geacht in drgemeente, bekleedt er eene uitnemende plaats. Sedert enkele jaren zeer ongesteld door dc storingen van het keeren der jaren, zag Mevr. Benoit eenige maanden geleden eensklaps baar kwaal \erergeren, zoodat zij' bedlegerig werd en gedurende zeven weken| te bed blijven moest. Een3 te meer hebben de Pillen van Br Coderre voor Bleeke eu-' Zwakke Vrouwen deze gruwelijke ziekte,' welke het leven dezer brave vrouw zoo • ernstig bedreigde, tot staan gebracht. Ziehier was ze ons zegt > Ik hen vier on vijftig jaar, en hond mij met dc zorgen voor mijn hHishnuden Irezir*. Sedert eenige jaren reeds werd ik zeer ge»; hinderd door dc onr-esteldheden van het keeren der jaren. Dikwijls had ik hiltr-nnii. vallen, hoofdpijnen, hartkloppinr-en, duizelingen, bezwiimin-ten, stijfheid in handen ei', voeten, ook gevoelde ik herige pijucn in üet^ onderbuik en dc lenden en nrjne maand, stonden waren on-cere-fcld. Nochtans "-ini ik. niettegenstaande mijn lewaal, voort mij met mijn huishouden bezig te houden. Ik lect'. in stilte, mijn man niet onjerust wil.' lende maken, noch mijne kinderen; ik beproefde verschillende geneesmiddelen, die' me niet dc minste uilkomst gaven: altijd hoopte ik dat deze ongcsleldheden 7 inde» ophouden, doch helaas! eenige maanden -e. leilen zag ik mijn kwaal verergeren. Hat noch nacht had ik rust meer. Mijne hoofd» pijnen werden ongekend hevig, mijn hartklopte vrcesel'jk. Ik verloor volkomen der* eetlust, en he! weinige voedsel dat ik ui] dwong te gebruiken, veroorzaakte mij schrikkelijke maar-pijnen. Ternanwemood kon ik mij-trewegen. zóó hevig wnren rrrijie smarten in de lenden en den o*iderhaikM'rldrn begonnen mijn voeten en beencrr*hirilcngewoon te zwellen. Alsdan maest i!r le bed gaan. gedurende zeven weken net»' terecn. Ziende dat alle behandeling-i zrm-. der uitwerking bleien, werd ik vreeselijk moedeloos. 31 ijn man en kinderen zrig it' ,inn wanhoop ten-prooi. Alsdan besloot lil eene laatste nrocf te nemen. Men hnd n-Lil* lic PII.I.EN van Dr COBKKRE aangei-3 den. doch ik beken dat ik daarin boel wei.' nii; vertrouwen stelde. Ik liet mijn mar' sehrijven ann uw gcncesbecrcn-specialisten-1 «lic m c dc PlIXEX van Dr COUEItltB gaven en een zeer bijzoudcren leefregfl,! «elke ik letterlijk *rr>lgd)>; floezcer•• wcni ik mijzelf geluk deze wijze raadr^evini j-cïolgdtc hebben. Mijn: tweede-door* ?!%-« wiis nog niet leeg. of ik had reeds a l eetlust; ik kon wat eten zonder .il te zeer ongesteld te worür-c, en 's nachts rustte ilf Mat heter. Door deze. verandering - aangemoedrY zette ik dc behandeling voort: dat kunt wél denken. Langzamerhand verdwei mijne smarten, en kreeg i** krachten, twee maanden behandeling was ik vnlkoma veranderd, en ik hch heien het gelC ï mijne bepaalde genezing aan (e konuir-rjru' Mijne hecni-n zijn volstrekt niet gczwollrn' meer. Thans heb ik zeer goeden eetlust; Il verteer zeer goed. ik heb nooit hitte-a*_vallen, noch hartkloppingen m-er. en .» ben tien kilo verzwaard. *vo»to*o. ik ver» keer in volmaakte gezondheid, en doel il mijn werk met gemak. Maar toeb ga ik voort mijne CODERRE-PILLES in '.tl nemen, want ze doen mc zooveel gosd.Mjji man en beide kinderen voegen hunie dankbetuigingen bij dc mijne. Zeg vooral in ile dagbladen dat alléén de FILLE.N tl» CODERRE mij genezen hebben. (G.) Mevr. Didicr BEXOIT. , Impasse Clótnrc, 23, Dampr-rnj. Kostelooze Raadgevingen. — Gij. Vrouwen, die gekomen zijt in'dit kritieke ee. zoo moeilijke tijdperk van het keeren der jaren, weest voorzichtig, wacjit niet totdat er zich verwikkelingen voordoen, helpt ds na.arjr.' Neemt, zoodra dc eerste verschijnselen rnd voordoen, de Pillen van Dr Coderrrr voor.; Bleeke en Zwakke Vrouwen in, de groot"; specialiteit voor de vrouw. Volgt hetvoor-/ bccld van Mevr. Benoit, en evenals Ht, xult ge genezen. Schrijft aan ocze -c heeren-specialisten, zooals M:vr. Ei gedaan heeft.of indien ge daaraan ds keur geeft komt ze bezoeken in ens kai! van kostelooze raadplegingen, 107. 1 laan, te Brussel. Deze raadplegingen. plaats hebben alie dagen, behalve don *o*J dag. van 9'ure 's morgens tot 5 uur *. avonds, 2ijn strikt vertrouwelrjk ea *"**• komen kosteloos. Wendt 11 tot ons onbevreesd, en g(r "* hot voorwerp van onze ernstige rrandadr* De "PILLEN van Dr CODERRE vort Bleeke en Zwakke Vrouwe worden •"•'• kocht in alle goede apotheken, voor 3 tr. de doos, of 15 fr dc zes doozen. ,-;' elke vervanging. Zoo ge eenirre nro2rre ondervindt om u de echte PILLEN van U* CODERRE in uw cemeente aan te scWf co. -schrijft ons dan. en we zullen «• vraehtvrii doen opzenden door pazen _«f sitaris tegen mandaat. Zendt uwe-btB*" aan: PILLEN van Dr CODERRE !«•• Zcnnelaan, teBnissel.
K O F F I E ! KOFFIE' in de kruidenierswinkels wan «Voorsi^ Zeer goede koffio d2 M'o ['• »a
Beste
c,e !
, \i ,o : , a
Allsrbest» ds W> "••£ De leden hebben 0 t. h. deel. leden 2 t. h. sKSgggg
