Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind
Delta Scenario’s Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Planbureau, Deltares, KNMI, WUR-LEI Overzicht Deltascenario's tot nu toe, Willem Bruggeman, Deltares Sneakpreview: Storylines and the next generation scenario's, Free Huizinga en Arnout Feijt, KNMI
Deltascenario’s 2011 ‘What, if …?’ Willem Bruggeman
3 april 2012
Kader Deltascenario’s
• •
Waarvoor: Deltaprogramma: gevoeligheidsanalyse op strategische opties Wanneer: gebruik vanaf 2011
• •
Wat: klimaatverandering en ruimtelijke ontwikkeling ‘Zichtjaren’: 2050, 2100
• • •
Deltamodel: landelijk, kwantificering, ruimtelijk detail Verhaallijnen en kaartbeelden: oriëntatie op mogelijke toekomsten in regionale deelprogramma’s Vernieuwing: 2012, KNMI next, WLO+?
•
Geen prognose, wensbeeld, keuze: mogelijke toekomsten
23 april 2012
Vier Deltascenario’s
ontwikkeling
hoog
Druk
Stoom
matig
socio-economische
klimaatverandering
Rust
laag 23 april 2012
Warm
snel
Deltascenario’s als hoekpunten van het speelveld Vier scenario’s, twee zichtjaren klimaatverandering
Druk
Stoom
Rust
Warm
30 26 ruimtedruk
22
miljoen inwoners 18 NL
2050
2100
2000
14 10
sociaaleconomische ontwikkeling 0
1
2 4 temperatuurstijging (°C)
0
10
50
zeespiegelstijging (cm) 23 april 2012
6 100
Zeespiegelstijging
23 april 2012
Verandering Rijnafvoer
Relatieve verandering van de gemiddelde afvoer per maand voor de Rijn
-20
-20
-30
-30
-40
-40
-50
-50 Maand
Maand
23 april 2012
Dec
Nov
Oct
Sep
Aug
Jul
Jun
Apr
Mar
Feb
-10
Jan
Dec
Nov
Oct
Sep
Aug
0 Jul
0 Jun
10 May
10 Apr
20
Mar
20
Feb
30
Jan
Verandering (%)
30
-10
Lobith, Rijn - 2100
40
May
Lobith, Rijn - 2050
40
Socio-economische scenario’s Ruimtelijke ontwikkeling: Planbureau voor de Leefomgeving Tot 2050 gebaseerd op WLO (2006) • Bekend • Breed draagvlak, geaccepteerd • Veel gebruikt in verschillende sectoren consistentie Bandbreedte: GE - TM – SE - RC Global Economy: grootste waterveiligheidsopgave Regional Communities: grootste zoetwateropgave
23 april 2012
2050: RC vs GE
23 april 2012
Regionale bevolkingsontwikkeling GE & RC
23 april 2012
Ruimtelijke ontwikeling in een eeuw (Randstad)
1900
1960
23 april 2012
2010
Impressie DRUK en STOOM na 2050
Verregaande verstedelijking in groeiscenario
23 april 2012
Impressie RUST en WARM na 2050
Meer ruimte voor natuur in krimpscenario?
23 april 2012
Veranderend ruimtegebruik bij krimp van economie en bevolking in de scenario’s RUST en WARM
Zichtjaar
Referentie (‘2010’)
2050
2100
aantal inwoners NL (miljoen)
16
15
12
0,7
0 – 0,5
economische groei (%/j) verstedelijking (% oppervlak)
16
17
10
landbouwareaal (% oppervlak)
65
61
67
natuur (% oppervlak)
19
22
23
23 april 2012
2100: RUST en WARM vs STOOM en DRUK
23 april 2012
Sneakpreview: Storylines and the next generation scenario's Free Huizinga
Kennisconferentie Deltaprogramma 3 april 2012
Centraal Planbureau
Assenkruis Deltascenario’s Hoge groei
Druk
Stoom Snelle klimaatverandering
Matige klimaatverandering
Rust Lage groei
Centraal Planbureau 2
Warm
Groei productiviteit per gewerkt uur, totale economie, 18702010 1870-1913
1,2
1913-1950
1,3
1950-1960
4,2
1960-1970
4,3
1970-1980
3,2
1980-1990
1,9
1990-2000
1,2
2000-2010
1,1
Conclusie: 1,2% per jaar over 40 jaar is laag (RC), 2,1% per jaar over 40 jaar is hoog (GE). Zelfde veronderstelling voor periode 2010-2100. Centraal Planbureau 3
Werkgelegenheid en BBP • Werkgelegenheid Trendmatige groei werkgelegenheid is niet vanzelfsprekend meer. In WLO variatie van -0,5% per jaar in RC tot +0,4% per jaar in GE. In Deltascenario’s zelfde range voor 2010-2100. • BBP = arbeidsproductiviteit x werkgelegenheid, dus Lage groei BBP = 1,2 - 0,5 = 0,7% per jaar. Hoge groei BBP = 2,1 + 0,4 = 2,6% per jaar.
Centraal Planbureau 4
Ontwikkeling bedrijfstakken 1950-2040
Centraal Planbureau 5
Bedrijfstakken in 2100 • 80% van BBP bestaat uit diensten (= commerciële dienstverlening + zorg + overheid) Aard en internationale verdeling van industrie is ongewis. Landbouw is nu al zeer klein qua werkgelegenheid en aandeel BBP en dat blijft zo. • Voor Deltascenario’s zijn landbouw en scheepvaart belangrijk vanwege afhankelijkheid van water en ruimte. • In Deltascenario’s: opsplitsing in macro + landbouw + scheepvaart. Laatste twee niet belangrijk voor omvang BBP, kunnen ‘los’ ingevuld worden.
Centraal Planbureau 6
Economie en klimaat • ‘Logische’ combinaties: Stoom: Hoge groei + snelle klimaatverandering Rust: Lage groei + matige klimaatverandering
• Andere twee: Druk: hoge groei + matige klimaatverandering = ‘groene groei’ Warm: lage groei + snelle klimaatverandering = ‘weinig ontkoppeling’
Centraal Planbureau 7
Druk: Hoge groei + matige klimaatverandering 1. Uitputting van (goedkope) grondstoffen --> prijsstijging --> daling grondstoffen-intensiteit. Via de markt is prijs van olie van 20 dollar naar 100 dollar gestegen. 2. Daling grondstoffenintensiteit leidt tot lager kostenaandeel en dus daling effect op economische groei. Vergelijk oliecrises vorige eeuw met effect huidige olieprijsstijging van 20 naar 100 dollar. Milieubeleid wordt minder kostbaar. 3. Luxe goed karakter gezondheid leidt tot sterk toenemende (lokale) vraag naar gezond milieu. Groei vergroot draagvlak voor lokaal milieubeleid. 4. Dit luxe goed effect werkt overal, want economisch groei is in GE overal hoog: wereldwijde ontkoppeling en groene groei
Centraal Planbureau 8
Fijnstof en gezondheid • Recent onderzoek toont aan dat bepaalde fijnstofdeeltjes veel gevaarlijker zijn voor gezondheid dan eerder gedacht, en veel minder beperkt tot plek van emissie dan eerder gedacht. Zoiets als schade van ‘meeroken’ bij sigaretten. • Deze fijnstofdeeltjes verkorten gemiddelde levensduur van hele wereldbevolking met 1 jaar. • Vooral middelbare leeftijdjarigen en ouderen zijn hier gevoelig voor. Vergrijzing vergroot fijnstofprobleem. • Gezondheid is ultieme luxegoed --> hoog en snel stijgend draagvlak voor maatregelen om fijnstofemissie te beperken. Onderhandelingen over strengere normen al gaande. Centraal Planbureau 9
Doorwerking aanpak fijnstofemissies • Deze fijnstofdeeltjes zijn beperkt ‘af te vangen’ bij de schoorsteen en roetfilters in auto’s kostbaar. Transitie weg van fossiel energie nodig. -->Fijnstofreductie leidt tevens tot broeikasgassenreductie (tot 95%) • Met stijging van welvaart sterke druk op lokale fijnstof- en daarmee broeikasgassenreductie. • Dit mechanisme vindt overal plaats waar economie groeit, en leidt daarmee tot wereldwijde aanpak van fijnstof- en broeikasgassen reductie. Ook en vooral in China! • Kostenaandeel restprobleem van broeikasgassen slinkt sterk, kan wel worden uitonderhandeld via wereldverdragen. Voor algemeen klimaatbeleid stijgt willingness to pay ook met welvaart! Centraal Planbureau 10
Rekenvoorbeeld GE is archetype van marktgericht, hoge groei scenario. Productiviteit groeit met 2,1% per jaar = 800 % in 100 jaar. Dus in 2100 is inkomen per capita 8 x hoger dan nu. Dit is hetzelfde als een daling van alle prijzen met een factor 8 bij huidige inkomens. Stel overgang op groene groei betekent verdubbeling van kosten van energie. Dan prijsdaling energie is slechts met een factor 4. Aanbod van de energieleveranciers van de toekomst: 1.Uw leefomgeving wordt een stuk gezonder 2.Alle vogels blijven zingen, alle vissen blijven zwemmen. 3.Uw energierekening daalt met een factor 4, bijv. van 100 euro in de maand naar 25 euro in de maand. Mijn stelling: dit aanbod zal worden geaccepteerd. Centraal Planbureau 11
Warm: Lage groei + snelle klimaatverandering • Huidige emissie zijn al desastreus. • Ook bij lage groei (0,7% per jaar) verdubbeling van BBP in 2100. • Bij geen ontkoppeling, ook verdubbeling emissies: volstrekt onhoudbaar. Dus wordt er wel wat gedaan, maar toch snelle klimaatverandering. • Dus: lage groei + snelle klimaatverandering.
Centraal Planbureau 12
KNMInext klimaatscenario´s Arnout Feijt
Adaptatie
Huidig Klimaat
www.klimaatatlas.nl
Scenario’s 2006
2013
AR4
AR5
Ministerie I&M EU ‘06
Next
KNMI 06
Scenario’s Huidig Klimaat
Toekomstig Klimaat
Sociaal Economisch Ruimtelijk ….
Scenario’s Huidig Klimaat
Toekomstig Klimaat Representative Concentration Pathways
Scenario’s Huidig Klimaat
Toekomstig Klimaat
Temperatuur
RCP
Jaar
Ontwikkelingen - 2015
Meer informatie over: -Trends -Ruimtelijke verdeling -Hogere tijdsresolutie -Extremen -Weer dat er toe doet
Trends
Ruimtelijke verdeling
Extremen statistiek
Diepe convectie
Weer dat er toe doet
Analogen
Toekomstige analogen voor high-impact gebeurtenissen zoals
15 uur regenradar 26-27 august 2010 > 130 mm in Hupsel 12
Weer dat er toe doet
13
Coïncidentie
Nu voor morgen www.klimaatatlas.nl
KNMI-scenario’s
