defensiekrant Wisseling van de wacht
Den Haag Met een handtekening bekrachtigen de nieuwe minister Jeanine Hennis-Plasschaert
en haar voorganger Hans Hillen maandag de wisseling van de wacht bij Defensie. De bewindsvrouw vindt het een eer en een uitdaging te mogen bouwen aan een fitte krijgsmacht.
»»Op pagina 3 een afscheidsinterview met oud-minister Hans Hillen || foto: Jasper
Verolme, AVDD
Nieuwe minister:
Regeerakkoord VVD-PvdA:
Jeanine Hennis-Plasschaert
Hoge kwaliteit krijgsmacht dient stabiliteit en welvaart
DEN HAAG Voor het eerst in de geschiedenis van Defensie staat een vrouw aan het roer. Minister Jeanine Hennis-Plasschaert legde maandag tegenover Koningin Beatrix de gelofte af. Later die dag tekende ze op haar nieuwe werkplek, Plein 4 in het hartje van de hofstad, de overdrachtspapieren.
De nieuwe minister is geboren op 7 april 1973 in Heerlen. Na haar studie gaat ze in 1995 werken bij het directoraat-generaal Uitbreiding van de Europese Commissie in Brussel. Van 1998 tot 2000 wordt ze door de Europese Commissie uitgezonden naar Riga (Letland). Van 2000 tot 2002 is ze consultant bij KPMG in Amstelveen, en tot 2004 werkt ze als politiek assistent van het College van B&W in Amsterdam. Van 2004 tot 2010 is Jeanine Hennis-Plasschaert lid van het Europees Parlement voor de VVD. Ze is onder meer lid van de commissie vervoer en toerisme en de commissie burgerlijke vrijheden, binnenlandse zaken en justitie. Op 17 juni 2010 wordt Jeanine Hennis lid van de Tweede Kamer voor de VVD. Ze houdt
zich hier onder meer bezig met veiligheid, politie, gelijke behandeling en rampen- en crisisbestrijding.
Den Haag Ook in de toekomst moet de krijgsmacht de Neder-
landse verplichtingen in NAVO-verband gestand kunnen doen en in staat zijn in internationaal verband een bijdrage te leveren aan crisisbeheersingsoperaties. Hiertoe moet ze blijven beschikken over eenheden en materieel van hoge kwaliteit.
Dat valt te lezen in het regeerakkoord dat de basis vormt van het nieuwe kabinet van VVD en PvdA dat maandag is aangetreden. Hierin staat ook dat minister Jeanine Hennis-Plasschaert, in overleg met haar collega van Buitenlandse Zaken én uitgaande van het beschikbare budget, een visie ontwikkelt op de krijgsmacht van de toekomst. Het nieuwe kabinet onderstreept het belang van vredes- en crisisbeheersingsoperaties voor ontwikkelingslanden door vanaf 2014 een nieuw vast budget voor internationale veiligheid in te stellen. Er komt 250 miljoen euro ter beschikking voor de dekking van uitgaven voor internationale veiligheid, uitgaven die nu nog drukken op de
begroting van Defensie. In het regeerakkoord wordt onderkend dat Nederland van oudsher een sterke internationale oriëntatie heeft. Nederlanders en Nederlandse bedrijven hebben grote belangen in het buitenland en het beleid is gericht op het behartigen en beschermen daarvan en het bevorderen van de internationale rechtsorde en de mensenrechten. “Onze krijgsmacht moet in staat blijven in internationaal verband de veiligheid van ons land te garanderen en bij te dragen aan vrede en veiligheid in de wereld. Zij moet hiertoe beschikken over eenheden en materieel van hoge kwaliteit. »»Lees verder op pagina 3
nummer 33 8 november 2012
2
Besluit vervanging F-16 eind 2013
3
Afscheid van Hans Hillen
3
Nieuw commando in Kunduz
5
Schokkend schietincident voor de kust van Somalië
Eerste reorganisaties van start Den Haag Defensie en de bonden
hebben vorige week een aantal reorganisatieplannen definitief vastgesteld. Dit betekent dat deze reorganisaties kunnen worden uitgevoerd. Alleen de Bestuursstaf (BS) en de Divisie Personeel en Organisatie Defensie (DPOD) moeten nog even wachten met de uitvoering.
Voor zeven onderdelen kwam er groen licht: staf DGO, ECLD, FABK, DVVO, Materieellogistieke eenheden Landmacht, Herinrichting Controlveld CLAS en Control en Audit Kmar. Zij mogen beginnen met de uitvoering van reorganisatieplannen. Niet alleen wordt het personeel geïnformeerd over hun uitgangspositie in deze trajecten. Ook zal dit personeel via het eigen onderdeel worden geïnformeerd over de vacaturepublicatie, de werving en selectieprocedure. De reorganisatieplannen van de Bestuursstaf, Dienst Personeel en Organisatie Defensie mogen nog niet worden uitgevoerd. Wel is voor deze onderdelen bekend hoe de organisatie eruit zal zien en wat de uitgangspositie van het personeel zal zijn. Hierover wordt dit personeel binnenkort geïnformeerd. Eind november gaat Defensie opnieuw met de bonden aan tafel. U wordt ook na dit overleg geïnformeerd over de stand van zaken.
nieuws
2 defensiekrant nr 33 – 8 november 2012
in het kort
Luchtmobielers voorkomen beroving ■■ ARNHEM Zes luchtmobielers
hebben onlangs op de Korenmarkt in Arnhem twee dieven in de kraag gevat. Eén probeerde te vluchten, waarna de militairen hem wisten te overmeesteren. Na hun kordate optreden werden de zes jonge soldaten, die momenteel de Algemene Militaire Opleiding Luchtmobiel (AMOL) volgen, tijdens een al gepland bevorderingsappèl de volgende dag extra in het zonnetje gezet. Ze kregen een ‘pluim’ van de commandant.
Kodiak overgedragen ■■ VUGHT De eerste twee van in totaal
tien nieuwe Kodiak ‘genie-doorbraaksystemen’ zijn overgedragen aan de Defensie Materieel Organisatie. Met deze multifunctionele ondersteuningsvoertuigen krijgt de genie een ‘beresterke’ vervanger voor de Leopard I genietank. De Kodiak is toegerust voor genietaken onder zware weers- en terreinomstandigheden, zowel bij militaire inzet als bij humanitaire noodhulp. Naar verwachting worden de Kodiaks midden 2013 aan de landmacht overgedragen. Daarna worden de eerste voertuigcommandanten, chauffeurs en mineurs opgeleid.
Medegebruik Gilze-Rijen kan snel ■■ GILZE-RIJEN Het civiel medegebruik van Vliegbasis Gilze-Rijen kan al in 2013 beginnen in de vorm van een experiment. Het zou dan moeten gaan om het onderhoud aan civiele helikopters. Daarnaast wordt gekeken naar testmogelijkheden voor de vliegende auto, de PAL-V gyrocopter. kenniscentrum
Dat stelt de werkgroep voor die in opdracht van overheid en bedrijfsleven de mogelijkheid van civiel medegebruik van Vliegbasis Gilze-Rijen heeft onderzocht. Behalve de initiatieven die snel kunnen worden opgepakt, zijn er ook mogelijkheden die nadere uitwerking behoeven. Het betreft de oprichting van een nationaal kenniscentrum (civiel-militair) voor simulatie, de versteviging van de relatie tussen vliegbasis en onderwijs en civiel medegebruik van het Vliegveiligheid Oefen- en Trainingscentrum (VOTC). In het VOTC kan de helikopterbemanning oefenen op (nood)landingen te water.
hecht
De werkgroep werd opgericht nadat oud-minister Hans Hillen, staatssecretaris Frans Weekers (Financiën), de Tilburgse burgemeester Peter Noordanus en waarnemend burgemeester André Osterloh van Gilze-Rijen in april een intentieverklaring tekenden. Daarin zeiden zij de werkgelegenheid in de luchtvaartsector te willen bevorderen door een hechte samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid op en rond de vliegbasis.
Besluit vervanging F-16 eind 2013 Den Haag In het regeerakkoord tussen VVD en PvdA is vastge-
legd dat het oorspronkelijke plan voor de opvolging van de F-16 niet haalbaar is zonder de vervangingsplannen zelf aan te passen of meer geld voor het project beschikbaar te maken binnen het defensiebudget. Het nieuwe kabinet neemt eind 2013 een beslissing over de vervanging van de F-16. Met het oog op deze besluitvorming brengt de Algemene Rekenkamer de financiële gevolgen van de aanschaf en exploitatie in kaart.
Daarnaast is in het Regeerakkoord ook afgesproken dat minister Hennis-Plasschaert een visie op de krijgsmacht van de toekomst ontwikkelt (zie pagina 1). De vervanging van de F-16 is uiteraard onderdeel van deze visie. Eind oktober al presenteerde de Algemene Rekenkamer een rapport over de uitstapkosten van het F-35 programma. Hierbij blijkt dat uitstappen uit de testfase geen voor de hand liggende optie is. In haar rapport constateert de Rekenkamer ook dat, gezien de budgettaire mogelijkheden, de uitgangspunten van de huidige operationele inzet van de luchtmacht
tegen het licht moeten worden gehouden. Naast het rapport van de Rekenkamer over de uitstapkosten is recent nóg een onderzoek gepubliceerd over de beoogde F-16 opvolger. SEO Economisch Onderzoek heeft de gevolgen van uitstappen voor de Nederlandse industrie en werkgelegenheidseffecten bekeken. SEO concludeert dat de economie per saldo beter wordt van deelname aan het F-35-project. Het levert op korte termijn banen op én versterkt de innovatiekracht van de Nederlandse economie. In de periode 2013-2017 leidt het project tot maximaal 1.350 extra arbeidsjaren aan werk.
Nederlandse F-35 Lightning II tijdens een testvlucht
In de bestuurlijke reactie op het rapport van de Rekenkamer schrijft Defensie dat ervan uitgaande dat de trend naar meer internationale samenwerking doorzet Defensie een operationeel verantwoorde taakuitvoering mogelijk acht met 56 F-35 jachtvliegtuigen. Er zullen dan wel minder operaties tegelijkertijd kunnen worden uitgevoerd en van een minder
lange duur. De benodigde exploitatieen investeringsuitgaven zijn in de begroting van Defensie zelf in te passen. Daarbij kan het nodig zijn op termijn keuzes te maken bij andere investeringsprogramma’s. || foto: Lockheed
Martin
Elektronisch patiëntendossier in gebruik genomen Den Haag Het einde van het papieren tijdperk is weer een stapje dichterbij. Als uitbreiding van het elektronische zorginformatiesysteem (EZIS) heeft het Centraal Militair Hospitaal (CMH) het elektronisch medisch en verpleegkundig dossier in gebruik genomen.
In het elektronische patiëntendossier is de gehele medische historie van patiënten samengebracht en eenvoudig te raadplegen door de zorgverleners binnen het CMH. Hierdoor verminderd de kans op het maken van fouten en hoeven patiënten niet steeds hun medische verleden toe te lichten. Ook
kunnen zaken als de pré-operatieve screening en het voorschrijven van medicatie via het systeem geregeld worden.
Privacy
Het EPD is goed beveiligd tegen inzage door onbevoegden. Zo is toegang
binnenshuis alleen door het gebruik van inlogcodes mogelijk. Verder heeft het ziekenhuis strenge regels opgesteld voor wie wat mag inzien. Er bestaat bijvoorbeeld geen digitale koppeling tussen de eerstelijns zorg, zoals de huisartsen van de gezondheidscentra, en de tweedelijns zorg van de medisch
specialisten van het CMH. Uitgangspunt is dat toegang alleen toegestaan is indien noodzakelijk voor de zorgverlening.
Geen landelijke koppeling
Het EPD moet niet worden verward met het Landelijk Elektronisch Patiënten Dossier. Echter, het omzetten van papieren dossiers naar elektronische dossiers is een ontwikkeling die zich wel landelijk verder ontwikkelt en waar het CMH op aansluit.
Grote rampenoefening Calamiteitenhospitaal UTRECHT Twee agressieve
Bataljon van de landmacht, het Korps Landelijke Politie Diensten en de Koninklijke Marechaussee
mannen dringen met automatische wapens een verzorgingsPistool tehuis binnen. Ze openen het De vorige week zaterdag gehouden vuur op de bewoners en het grote rampenoefening in het Calamiteipersoneel en laten enkele tenhospitaal benadert de realiteit. Dit handgranaten ontploffen. Het gevolg: talloze slachtoffers en enkele doden. Ook een toegesnelde politieagent raakt zwaar gewond. Een indrukwekkend scenario voor een rampenoefening waarbij het Calamiteitenhospitaal volop aan de bak moest. Binnen een half uur na de melding van een schietincident met veel slachtoffers, komen de eerste gewonden in het door militairen bemande noodhospitaal binnen. In totaal worden er in drie uur tijd 54 gewonden onderzocht en behandeld na een uitgebreide triage. Aan de oefening werd deelgenomen door personeel van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, het Centraal Militair Hospitaal, 400 Geneeskundig
jaar wordt geoefend aan de hand van een geweldsincident. Niet alleen de opvang, en behandeling van de slachtoffers, maar ook het waarborgen van de veiligheid van patiënten en personeel én de beveiliging van het calamiteitenhospitaal zelf krijgen bijzondere aandacht. En dat is maar
goed ook. Zo blijkt een van de gewonde daders een pistool bij zich te hebben. De oplettende beveiligers ontdekken het meegesmokkelde wapen echter op tijd en blijft het hospitaal de veilige haven die het moet zijn. || Tekst: ELNT
Wouter Helders
nieuws
defensiekrant nr 33 – 8 november 2012 3
Regeerakkoord
»»Vervolg van pagina 1. Zo dienen we internationale stabiliteit, veiligheid en welvaart.”
Nieuw budget
Er komt een minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het belang van de – voor Afghanistan ontwikkelde - 3D-benadering (defense, diplomacy, development) bij internationale crisisbeheersingsoperaties en vredesmissies leidt tot een nieuw budget voor internationale veiligheid. Dit is vanaf 2014 beschikbaar; de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking wordt hier – in overeenstemming met de minister van Defensie – verantwoordelijk voor. Het nieuwe fonds wordt betaald door de begrotingen van Ontwikkelingssamenwerking en Defensie te korten. Uit deze korting, die de komende jaren oploopt
tot respectievelijk 1 miljard en 250 miljoen in 2017, wordt ook een bijdrage betaald aan het oplossen van de zogenoemde algemene financiële problematiek. Het nieuwe budget wordt onder meer gebruikt voor het dekken van kosten die nu nog door Defensie worden betaald. In het regeerakkoord is ook vastgelegd dat voor een bijdrage aan internationale crisisbeheersingsoperaties voortaan een volkenrechtelijk mandaat vereist is of sprake is van een humanitaire noodsituatie. Verzoeken daartoe worden overwogen in het perspectief van de Nederlandse internationale verantwoordelijkheid en nationale belangen. De twee regeringspartijen hebben ook afspraken gemaakt over de vervanging van de F-16 (zie pagina 2). Tot slot hebben VVD en PvdA in hun regeerakkoord ook vastgelegd dat de huidige missie in Kunduz wordt afgemaakt en zoals gepland in 2014 wordt afgerond.
PTG-3 maakt plaats voor PTG-4
Nieuw commando in Kunduz KUNDUZ Het commando van de politietrainingsmissie in
Kunduz is overgedragen aan kolonel Roland de Jong en Geoffrey van Leeuwen. Tijdens een ceremonie in Kunduz droegen kolonel der mariniers Jarst de Jong en Civiel Vertegenwoordiger Simon van der Burg het stokje over. Het derde lid van het management team, Michel Öz van EUPOL, is al in functie. “De resultaten van ons werk in Kunduz zijn zichtbaar”, blikte kolonel Jarst de Jong terug in zijn toespraak. Behalve in Kunduz-stad en Khanabad trainen en mentoren de Nederlanders nu ook Afghaanse agenten in de districten Aliabad en Imam Saheb. Ook zijn inmiddels de eerste vrouwelijke agenten in Kunduz voor hun basisopleiding
geslaagd. Diplomaat Van der Burg ging in op de versterkte rechtsstaat in Kunduz: “Het aantal advocaten in Kunduz is het afgelopen jaar verdubbeld en ook de eerste vrouwelijke advocaten zijn aan het werk. Daarnaast zal met de bouw van dertien nieuwe justitiekantoren de toegang tot juridische hulp in Kunduz verbeteren.”
Opgeschort
Op 17 oktober liet het kabinet het parlement weten dat de Nederlandse betrokkenheid bij de eerstvolgende onderofficiersopleiding is opgeschort, omdat onderofficieren, en in mindere mate agenten die de basisopleiding volgden, tegen de afspraken in buiten Kunduz zouden zijn geplaatst. Het werk van het overgrote deel van de Nederlandse militairen gaat onder de nieuwe leiding van de missie onverminderd door. Zo zijn ze, in inmiddels vier districten, druk met de begeleiding op straat.
Minister Hillen blikt terug op twee roerige jaren
‘Defensie heeft aan gezag gewonnen’ Den Haag De tijd dringt ook in de nadagen van zijn ministerschap. Minister Hans Hillen, deze
zomer 65 geworden, zit het laatste rechte stuk uit van de achtbaan waarin hij zich twee jaar lang heeft bevonden. "Wat me goed doet, is dat we aan gezag hebben gewonnen. Dat ik moet stoppen voordat alle pijnlijke maatregelen van de reorganisatie hun beslag krijgen, laat echter een litteken bij me achter." reorganisatie niet volledig gelukt. De plannen staan op de rails, maar het pijnlijkste deel, waarbij we daadwerkelijk afscheid nemen van collega’s, is nog niet in uitvoering. Dat zit me dwars.” Die onzekerheid is niet goed voor de organisatie, stelt hij vast. “Er zijn daardoor veel meer mensen binnen de organisatie die vrezen voor hun baan dan nodig is. Een flink deel van onze medewerkers wordt door de ombuigingen geraakt en velen vrezen terecht of onterecht voor hun eigen baan. Dat komt de rust binnen Defensie niet ten goede.”
Hillen kwam twee jaar terug bepaald niet in een gespreid bedje. De roerige politiek had een bezuiniging van zo’n 650 miljoen euro opgelegd en er bleken dringende herstelwerkzaamheden nodig. Het resulteerde in de beleidsnota “Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld” van april 2011. De totale bezuiniging bedroeg één miljard euro. Toch besloot Hillen, voormalig CDA-woordvoerder Defensie in zowel Eerste als Tweede Kamer, de klus te aanvaarden. “De bezuiniging heeft diepe sporen getrokken. Het schrappen van de tanks is zichtbaar, maar dit heeft heel veel meer loyale medewerkers getroffen. De vorige Commandant der Strijdkrachten, generaal Van Uhm, en ik hebben veel indringende gesprekken gehad met onze medewerkers. Met de onzekerheden die er al bestaan door de financiële crisis, over bijvoorbeeld de hypotheekrente en zorgkosten, wil je niet nog eens hoeven twijfelen over je carrière.”
Dubbel
Hillen: snel reorganiseren
Zwaardmacht
Minister Hillen zegt dan ook ‘stevig gepiekerd’ te hebben over hoe een en ander vorm moest krijgen binnen de financiële kaders die waren gesteld. “Eén ding stond voor mij vast: het moest zo snel mogelijk, dan duurt de pijn ook het kortst. Helaas is het door de structuur die wij kennen bij een
Het is echter de enige negatieve klank die Hillen laat horen. “Positieve gevolgen van de reorganisatie komen nu dus ook in beeld, zoals het inlopen van de achterstand in de voorraden”, zegt hij. “Bovendien krijgt Defensie in het regeerakkoord van Rutte II geen nieuwe draconische bezuinigingen te verwerken. Dat is mede het gevolg van de professionele houding van het personeel geweest tijdens de afgelopen periode. Als de boel was gesaboteerd, hadden we dat dubbel betaald gekregen. Defensie is breed geprezen over hoe we de zaken hebben aangepakt en hoe alles in de begroting is ingepast. De sfeer in de Kamer en bij de regering is nu ook dat het genoeg is geweest met de bezuinigingen. De doem die over Defensie hing is weg, er is meer optimisme, daar hebben we de afgelopen twee jaar een goede draai aan gegeven. Defensie heeft aan gezag gewonnen.” Dat heeft ook te maken met de zichtbaarheid, nationaal en internationaal. Hillen vindt de antipiraterijmissie voor de kust van Somalië een uitstekend voorbeeld. Hij hoopt oprecht dat deze missie blijft doorgaan. “Het is een klassieke taak voor de krijgsmacht, waarin Defensie eer kan leggen.”
De instelling van de (Advanced) Vessel Protection Detachements aan boord van handelsschepen en de voedseltransporten van de Verenigde Naties komt uit de koker van deze minister. Stellig: “De zwaardmacht hoort in handen te zijn van de overheid. Dat mag je nooit, ook niet onder voorwaarden, vrij geven zoals andere landen doen.” Er wordt door de krijgsmacht veel samengewerkt in EU- en NAVO-verband. Verdergaande internationale samenwerking is iets waarop minister Hillen altijd heeft aangedrongen. “We moeten echter oppassen dat het niet van één kant komt door bij ons van alles te schrappen en samenwerking met andere landen als oplossing te zien. Samenwerken mag niet gelijk staan aan bezuinigen. Dan worden we klaplopers. Ik had nog heel graag in de Kamer gedebatteerd over de samenhang tussen de soevereiniteit en internationale samenwerking. We willen onder druk van de financiën nog wel eens afspraken vergeten. Dan denken we opeens alleen maar nationaal. Denk maar eens aan de
F-35. We hebben daarover niet alleen overeenkomsten met de Verenigde Staten, maar er zijn ook enorme kansen voor samenwerking met de zogenoemde European Participating Air Forces, de huidige gebruikers van de F-16 als België, Denemarken en Noorwegen. Dat is essentieel en dat behoor je dus mee te nemen bij het vaststellen van een budget. Dat zit duidelijk nog niet in de vezels van de politiek.”
'Ik ben Defensie dankbaar voor de manier waarop we er met zijn allen voor zijn gegaan' Veteranen
Die omslag zal er ook nog wel komen, verwacht Hillen, net zoals dat bij de veteranen is gebeurd. “Ik ben heel blij dat de impasse tussen de Kamer en het ministerie met de Veteranenwet tot een einde is gekomen. Onder moeilijke financiële omstandigheden is er bovendien 110 miljoen euro vrij gemaakt, waarvan de eerste uitkeringen inmiddels zijn gedaan.” Het zijn zaken waarop Hillen met tevredenheid terugblikt. Als hij een staatssecretaris had gehad, had hij vaker bij de uitgezonden troepen kunnen langsgaan. “Die bezoeken
leveren altijd bijzondere ontmoetingen op. Een gesprek met een vrouwelijke Afghaanse agent in opleiding is me het meest bij gebleven. Haar zoon, ook bij de politie, was omgekomen bij een aanslag. En nu wilde zij die taak overnemen. Het is prachtig dat wij dat als Nederland mogelijk maken met deze missie.” Hillen noemt de twee jaar bij Defensie één van de vruchtbaarste periodes in zijn leven. “Er komt nu meer optimisme in beeld. De U-bocht is genomen.” En met een knipoog: “Ik heb de afgelopen twee jaar wellicht de somberheid van de oude dag uitgestraald. Daarom is het goed dat er met het oog op de toekomst iemand met een frisse blik en met een jeugdig elan op dit departement komt.” Hillen zal de gesprekken, het directe contact bij Defensie missen. “Ik ben Defensie dankbaar voor de manier waarop we er met zijn allen voor zijn gegaan. Ik heb de organisatie daarom met hart en ziel kunnen verdedigen.” En wat nu? “Ik heb de afgelopen periode weinig kunnen nadenken; afstand kunnen nemen. Ik wilde al mijn tijd nog aan Defensie besteden, en ben daarom nog helemaal niet bezig geweest met mijn eigen toekomst. Ik heb dan ook geen plannen, maar er komt vast wel wat op mijn weg.”
|| tekst: Evert Brouwer
reportage
4 defensiekrant nr 33 – 8 november 2012
Marechaussee oefent relbeheersing met Duitse evenknie
Hightech waterpistolen en paintball-geweren LETZLINGEN “Achtung, Achtung. Letzte Warnung. Wenn Sie nicht sofort diesen Anlage verlassen, werden wir Tränengas gegen Sie einsetzen.” De woorden galmen snoeihard uit de luidsprekers, maar hebben geen effect. Zeulend met stenen, stokken en andere wapens komen zo’n honderd boze ‘burgers’ dreigend dichterbij. Marechaussee en Feldjäger (Duitse Marechaussee) hebben zich teruggetrokken en wachten, achter rollen prikkeldraad, met opgeheven schilden op wat komen gaat. De eerste stenen vliegen door de lucht. De ordebewakers zetten zich schrap. Dan volgt een bestorming. Met twee ‘stootrammen’ proberen de relschoppers een zwak punt in de linie te doorbreken. Er klinkt een alarm. Met HK69’s worden traangaspatronen afgeschoten en, achter de linie opgestelde, Duitse Fuchs (pantservoertuigen) rukken dreigend op. In hun kielzog
‘We passen het train-asyou-fight principe toe’ volgen Feldjäger en Marechaussee. Even later is het oefenterrein schoongeveegd. Verschillende ‘gewonden’ zijn gearresteerd. De rest van de relschoppers heeft eieren voor zijn geld gekozen.
Met zijn mannen maakt kapitein Raymond Cox zich op voor het laatste deel van de oefening: het opruimen van de barricade die de agressieve burgers verderop hebben opgeworpen.
Hart ophalen
Samen met zijn, uit verschillende districten samengestelde, eenheid van de ‘Bijstandseenheid Koninklijke Marechaussee’, is Cox naar Duitsland gereisd om een Crowd and Riot Control (CRC) oefening te doorlopen. Samen met een bataljon Gebirgsjäger (Duitse infanterie) en een peloton Feldjäger wordt onder andere het afzetten en beveiligen van gebieden, het ruimen van barricades en het beheersen en terugdringen van agressieve menigtes beoefend. Cox: “Het in internationaal
verband opnemen tegen meer dan honderd figuranten is geweldig. We wisselen tactieken uit en scherpen onze vaardigheden aan.”
Halve dag
“Deze groot opgezette oefening biedt een uitgelezen kans onze skills en drills op te frissen”, vertelt ook trainer en observer luitenant Ronald Hoogstraat. “Bovendien kunnen we nu samen optreden met de Feldjäger en onze methodes op elkaar afstemmen.” Of de oefening een prelude is voor toekomstige samenwerking, bijvoorbeeld tijdens een missie, weet Hoogstraat niet. Wel meent hij dat de samenwerking van een leien dakje verloopt. “Onze werkwijze en aanpak lijken zo sterk op elkaar dat we binnen een halve dag op elkaar ingespeeld waren. Gezamenlijk optreden is geen probleem.”
Tactische uitwisseling
Natuurlijk zijn er nog verschillen. “Op tactisch gebied wordt veel naar elkaar gekeken”, vult collega-trainer luitenant Marcel Nogarede aan. “Zo hanteren de Feldjäger een andere manier van chargeren. In plaats vanuit één hoek een omtrekkende beweging te maken, stormen zij door het midden en splitsen
zich op. Erg effectief. Dat moeten wij ook gaan doen.” Naast het ‘lenen’ van elkaars technieken, biedt de oefening ook de kans andere facetten van het opereren in het buitenland onder de loep te houden. Nogarede: “We hebben gemerkt dat onze communicatiemiddelen hier niet goed functioneren. Dat moet worden opgelost.”
‘We waren binnen een halve dag op elkaar ingespeeld’ Kosovo
Ook voor de Duitsers is een kijkje in de Hollandse ‘keuken’ nuttig. Het mee oefenende (infanterie) bataljon Gebirgsjäger vertrekt binnen enkele maanden naar Kosovo en wil graag goed beslagen het ijs op. “We passen hier het train-as-you-fight principe toe”, begint hauptmann Markus Berthold. “Met legereenheden die als mobiele eenheid wordt ingezet hebben wij nog weinig ervaring in het op een beheerste manier de-escaleren van rellen”, gaat hij verder. De door de Feldjäger en Marechaussee ingebrachte kennis wordt dan ook zeer
gewaardeerd. Berthold: “Door met deze specialisten te oefenen weten we straks hoe om te gaan met agressieve menigten.”
Veel te halen
Aan het einde van de dag overheerst een tevreden gevoel. Bezweet zetten de ‘blauwe mannen’ hun helmen af en leggen hun schilden neer. De Gebirgsjäger hebben de crashcourse CRC goed doorstaan en zijn weer een stap verder in hun opwerktraject voor hun uitzending naar Kosovo. De Nederlandse marechaussee en Duitse Feldjäger hebben kennis genomen van elkaars procedures en materieel. De KMar gooit hoge ogen met de FN303, een soort geavanceerd paintball geweer dat ‘verfballen’ schiet met 150km/u. De Duitsers hebben dan weer een soort hightech waterpistool waarmee relschoppers op grote afstand gericht kunnen worden bedekt in een mengsel van water en traangas. “Ik hoop dat we vaker samen kunnen oefenen”, sluit Nogarede af. “Er valt voor beide kanten veel te halen.”
|| tekst
ELNT Wouter Helders
|| foto’s Kpl Rob van Eerden, AVDD
Links Staande op een door prikkeldraad omringde dijk, houden de marechaussee, Feldjäger en Gebirgsjäger de woedende menigte in de gaten en wachten op wat komen gaat. Midden De vlam is in de pan geslagen. Opgejut door hun leiders vallen de relschoppers de ‘KFOR’ stellingen aan. Rechts Na een tegenaanval is de situatie is onder controle. Verschillende oproerkraaiers worden gearresteerd.
IED´s zoeken op de hightech manier AMERSFOORT In de toekomst sneller en veiliger bermbommen
opsporen, dat was het doel van de Improvised Explosive Devices (IED)-beproeving die onlangs werd gehouden op het oefenterrein de Vlasakkers. Onder toeziend oog van de Joint Taskforce Counter IED werden verschillende nieuwe technologieën getest, allemaal gericht op het vroegtijdig ontdekken van bermbommen en daarmee voorkomen van slachtoffers. De demonstratie werd verzorgd door verschillende internationale onderzoeksinstituten waaronder TNO en bedrijven uit Nederland, Canada, Zweden, Frankrijk en Duitsland. Bij de test werden systemen ingezet waarmee veranderingen in de omgeving kunnen worden gesignaleerd. Deze kunnen duiden op een IED. Om dit uit te proberen reden vijf voertuigen een parcours op de Vlasakkers en registreerden met een camera- of lasersysteem op het dak omgevingskenmerken. Door deze beelden te vergelijken met de eerder opgenomen oorspronkelijke
omgeving, was het mogelijk verdachte objecten langs de kant, of graafsporen in het zand waar mogelijk IED´s verborgen lagen, op te sporen. Een slimme hightech methode, maar het zal nog wel even duren voor dergelijke systemen op de grond operationeel zijn. Luitenant-kolonel Leen Lagerwerf van Defensie Research & Development van DMO: “We willen nu vooral weten of de techniek aan onze verwachtingen voldoet en levensvatbaar is.”
Veilige afstand
Kolonel Bernard Wulfse, commandant
van de Joint Taskforce Counter IED, organiseerde de IED-demodag op verzoek van de NAVO. Een Zweeds en Canadees bedrijf toonden voor de Amerikaanse krijgsmacht ontwikkelde lasersystemen. Frankrijk, Duitsland en Nederland ontwierpen camerasystemen. Het lasersysteem registreert verandering op basis van volume. Een groot voordeel van dit systeem is de mogelijkheid verdachte objecten op redelijk veilige afstand te signaleren. Het camerasysteem registreert structuurveranderingen. Kleine veranderingen die met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn, worden door dit systeem wel gesignaleerd. Een systeem met een combinatie van laser en camera is de beste detectiemethode. Hoewel de ontwikkeling nog in de kinderschoenen staat, ziet kolonel Wulfse veelbelovende mogelijkheden. “Het oponthoud dat vaak gepaard gaat met IED-dreigingen en het gevaar dat Defensiepersoneel loopt bij de search,
kan in de toekomst verminderd worden door deze systemen.” En dat zou een grote stap vooruit zijn, want zoals kapitein Sander de Wit van het Kenniscentrum Genie het kernachtig uitdrukte “ieder leven dat hiermee gered wordt, is de investering waard.”
|| tekst: Tlnt Rosalien van Damme || foto´s: Arnoud Schoor, AVDD Boven De bestuurder ziet mogelijke IED-dreigingen op de weg via een beeldscherm. Onder In de toekomst kan met behulp van het nieuwe systeem een search sneller uitgevoerd worden.
achtergrond
defensiekrant nr 33 – 8 november 2012 5
Hr.Ms. Rotterdam onderschept vermoedelijke piraten
Schokkend schietincident voor de kust van Somalië SOMALIE “Ik stond op de brug. Opeens klonk van buiten ‘DEKKEN, DEKKEN’! Onze scherpschutter reageerde onmiddellijk. Daarna volgde verder vuur ter zelfverdediging vanaf het brugdak. De rubberboten die wij te water hadden, trokken zich terug aan de veilige zijde van Hr.Ms. Rotterdam. Ik zag grote rookwolken en vlammen opstijgen vanaf de dhow (vissersboot, red.) waar de eerste schoten vandaan kwamen. Minstens twintig mensen sprongen vervolgens overboord.”
Kort en krachtig schetst kapitein-ter-zee Huub Hulsker, commandant van Hr.Ms. Rotterdam, het schietincident dat plaatsvond op de ochtend van 25 oktober. Er was net een helikopter opgestegen van het amfibische transportschip dat tot eind december deelneemt aan de NAVO-anti-piraterijmissie Ocean Shield rond de Hoorn van Afrika. “Twee weken eerder hadden we vermeende piraten opgepakt na een aanval op het Spaanse visserschip Izurdia. Die brachten we door de lucht naar ons Spaanse zusterschip Castilla om hen over te dragen aan de Spaanse autoriteiten. Tegelijkertijd kreeg ik de opdracht om een Maritime Situational Awareness Approach (MSA) op een aantal dhows nabij de kust te maken.”
Voorzorgsmaatregelen
Daarop lanceert Hr.Ms. Rotterdam drie RHIB’s (rubberboten, red.) met daarin mariniers en een tolk voor de MSA. “We
varen tijdens zo’n actie langs de vissersschepen en maken een praatje om inzicht te krijgen in de situatie in het gebied. Zijn er onlangs vissersschepen bezet door piraten? Hebben de vissers gehoord van zeeroveractiviteiten in de buurt? De Somalische piraten maken namelijk steeds vaker gebruik van de zeewaardige dhow’s als moederschip voor de kaping van grotere koopvaardijschepen verder uit de kust.” De dhow waar die ochtend op afgekoerst wordt, is ook een type dat piraten vaker als doelwit hebben. “Er omheen voeren een hoop skiffjes (kleine bootjes met buitenboordmotoren) die voor visserij onder de kust gebruikt worden. Dat deed ons vermoeden dat het hier om een gewone vissersboot ging”, aldus Hulsker. Er wordt echter geen MSA gedaan zonder dat alle voorzorgsmaatregelen uitgevoerd zijn en er hangt een onbemand vliegtuigje in de lucht, is de Rotterdam nabij en zitten schutters op
post. “Dat zorgde ervoor dat we afdoende in actie konden komen toen het vuur werd geopend vanaf de dhow.”
Search and rescue
“Na een aantal salvo’s heen en weer werd het weer stil. We zagen duidelijk dat er een grote brand was uitgebroken aan boord van de dhow en niet veel later sprong de ene na de andere opvarende van boord. We hebben toen een search and rescue-actie op touw gezet om de mensen uit het water te halen, een zeeman is verplicht om zeelieden in nood te helpen.” De RHIB’s keerden terug naar de dhow. Daar werden ze echter weer onder vuur genomen en dit keer ook vanaf het land. Uit zelfverdediging is teruggeschoten maar uiteindelijk konden de opvarenden uit het water worden gehaald. Maar liefst 25 drenkelingen keerden in de RHIB’s terug naar de Rotterdam waar de medische actiedienst en het Role 2-team klaar stond om hen op te vangen. “Er waren
acht gewonden. Eén van hen was er heel slecht aan toe. Het medische team is meteen full swing gaan reanimeren en opereren waardoor hij gered kon worden.” Hulsker voegt eraan toe dat er helaas een overledene is te betreuren. “Ons eigen personeel is ongedeerd gebleven.”
De internationale missies tegen piraterij werpen hun vruchten af Medeleven
In de groep van drenkelingen bevinden zich een aantal vermoedelijke piraten. “Die zijn inmiddels overgebracht naar Nederland voor berechting.” De commandant vertelt dat hij de avond van de actie naar de kapitein van de dhow is gegaan om zijn medeleven te betuigen, hij was tenslotte een collega kwijtgeraakt en verloor zijn schip. “De man was behoorlijk aangeslagen. Maar nadat het ijs tussen ons gebroken was, bedankte hij ons meermaals voor onze inzet. Het was duidelijk dat hij ons als bevrijder zag.” De bevrijdde vissers zijn een week na het incident van de grootste schok bekomen. “Onder
begeleiding mochten ze buiten komen en op bepaalde plekken rondlopen. Waar ze eerst met hangende schouders door het schip schuifelden, zagen ze er steeds beter en meer opgelucht uit.”
Succesvol
“Het is duidelijk dat de druk op de piraten opgevoerd wordt. Dat vermoedelijke piraten zo openlijk de confrontatie zoeken, heeft de Nederlandse marine al eerder meegemaakt, maar niet heel vaak. Het geeft vooral aan dat we bij de piraten een gevoelige snaar raken. ” Het Internationale Maritieme Bureau (IMB) liet weten dat het aantal aanvallen door piraten wereldwijd is gedaald tot het laagste niveau sinds 2009. Voor de Somalische kust waren dit jaar zeventig aanvallen, terwijl er in de eerste negen maanden van vorig jaar nog 199 werden gemeld. Het IMB denkt dat de internationale missies tegen piraterij hun vruchten afwerpen. “Dat betekent dat wij tot eind december doorgaan op deze koers.”
|| tekst: LTZ2OC Maartje van der Maas || foto’s: Hr.Ms. Rotterdam en Eva || Klijn (AVDD)
Links Nadat de Rotterdam het vuur van de piraten had beantwoord, vloog de dhow in de brand. Rechts De Rotterdam zette bij de actie RHIB's in. Deze rubberboten werden beschoten, ook vanaf land.
Defensiedeskundigen: Veelzijdige krijgsmacht komt in het geding Den Haag De Tweede Kamer moet zich de komende periode
nadrukkelijk bezinnen op de verhouding tussen het budget voor Defensie en de ambities. Bij verdergaande bezuinigingen komt niet alleen de door het kabinet gewenste veelzijdige krijgsmacht in het geding, maar mogelijk ook de grondwettelijke taken.
De commissie voor Defensie in de Tweede Kamer hield maandagmiddag een openbaar rondetafelgesprek met belanghebbenden en deskundigen over drie recente rapporten over Defensie. Het betrof ‘De waarde van Defensie’ van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), ‘Strategische Monitor 2012’ van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael en het briefadvies ‘Krijgsmacht in de knel’ van
de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV). CDA-woorvoerder Raymond Knops had om de beraadslaging gevraagd in het licht van mogelijk nieuwe bezuinigingen. Bij het gesprek, in de schaduw van de benoeming van het nieuwe kabinet, waren verder Angelien Eijsink (PvdA), Han ten Broeke en Ybbeltje Berckmoes (beiden VVD), Wassila Hachchi (D66) en Jasper van Dijk (SP) aanwezig.
Oud-minister van Justitie Frits Korthal Altes en luitenant-generaal buiten dienst Marcel Urlings spraken namens de AIV van een “zeer penibele situatie” bij Defensie. “We zijn als rijk land de hekkensluiter van de NAVO.”
Meer geld
De woordvoerders van de drie instanties waarschuwden voor te veel optimisme bij internationale samenwerking. “Het mag geen synoniem zijn voor verdere bezuinigingen”, zei brigadegeneraal bd Ruud Vermeulen van de Nederlandse Officieren Vereniging. Professor Rob de Wijk van HCSS ging daarin nog een stap verder. “Een Europees leger zal Nederland juist veel meer geld kosten, want dan wordt daadwerkelijk van ons geëist
2% van het Bruto Nationaal Product aan Defensie te besteden. We zitten nu nog maar tegen de 1% aan.” Jaïr van der Lijn en Ko Colijn (Clingendael) stelden dat de kans op onveiligheid in Europa is toegenomen door de gevolgen van de economische crisis. Een aanval op NAVO-grondgebied valt niet uit te sluiten. “Er heerst sociale onrust in Zuid-Europa, het nationalisme in het voormalig Oostblok is zorgelijk, kijk naar de Arabische lente. De vraag is dan of we onze buitengrenzen nog wel kunnen beschermen.” Colijn suggereerde daarbij dat Nederland zal moeten kiezen voor specialisatie. “Drie van de vier conflicten vragen om een stabilisatiemacht, dus de nadruk zou voor Nederland op nazorg kunnen komen te liggen.”
Onwaardig
De opvolging van de F-16 werd door alle sprekers als lakmoesproef gezien voor het voortbestaan van de krijgssmacht in de huidige vorm. “Hak de knoop door”, riep De Wijk op. Ook zei hij ‘reikhalzend’ uit te kijken naar de nieuwe Defensievisie van minister HennisPlasschaert. “Er zijn voldoende argumenten om een debat te houden over Defensie in deze nieuwe tijd. De reputatie van ons land is aangetast en de krijgsmacht is niet in staat een serieuze missie voor langere tijd te dragen. Dat is Nederland onwaardig en bovendien onverantwoord.”
|| tekst: evert
brouwer
reportage
6 defensiekrant nr 33 – 8 november 2012
Clean River scherpt Belgisch-Nederlandse samenwerking aan
Op explosievenjacht op de Azymuth ANTWERPEN “Alpha one six, this is two Romeo. Over.” Terwijl
eerste luitenant Nesse Timmers op Fort Saint Marie het militair radionetwerk controleert, leggen Belgische militairen een cordon om het vestingwerk bij Antwerpen. Dat is voor één dag het ‘epicentrum’ voor de Belgisch-Nederlandse genieoefening Clean River. Voor de exercitie zijn uit ons land militairen van 412 Pantsergeniecompagnie uit Oirschot en van 11 Geniecompagnie Luchtmobiel uitgerukt. België werpt 11 Geniebataljon, de Belgische Explosieven Opruimingsdienst en twee geleiders met evenzoveel explosievenhonden in de ‘strijd’. Aan de eenheden de taak om een verdacht schip, de Azymut, te controleren. Volgens het oefenscenario is dat die nacht afgemeerd bij Fort Saint Marie en moet van de autoriteiten worden gecontroleerd op wapens en explosieven. De genisten lopen een risico, omdat het wapentuig mogelijk met handgranaten ‘gevalstrikt’ is. Duikers van een Belgisch Amphibious Recce Team (ART) zwemmen ongezien naar het smokkelschip en stellen het veilig. Daarna komen de Nederlanders aan boord. De aan de searchopdracht klevende risico’s vallen in de praktijk waarschijnlijk wel mee, denkt groepscommandant sergeant-1 Fred Folsche van 412 Pantsergeniecompagnie.
honden. Hangt er in een ruimte een benzine- of gasdamp, of ligt er zoals in de Azymuth bluspoeder op de vloer, dan ruiken ze niets. “Explosievenhonden zijn ook alleen maar een hulpmiddel. Maar wel een super hulpmiddel”, aldus Kern.
“Zolang iedereen weet wat hij doet loop je minder risico’s.” Volgens Folsche moeten de aan de vesselsearch deelnemende militairen extra opletten. Op een schip wemelt het van de verborgen ruimtes. “Bovendien functioneren metaaldetectors door al het staal aan boord minder goed.”
Tijdens het searchen gaat een hond plotseling hijgend bij een mand zitten. Hij heeft kennelijk wat gevonden. Het blijkt om onderdelen te gaan voor het maken van een Improvised Explosive Device (IED). Later zouden de Belgische viervoeters opnieuw beet hebben. “Explosievenhonden hebben een absolute meerwaarde”, meent Kern.
Bluspoeder
Soepel
Tijdens het searchen draagt de groep van Folsche uit forensisch oogpunt kunststoffen ‘operatiehandschoenen’. Er moet zorgvuldig worden omgegaan met bewijslast. De explosievenhonden snuffelen in alle hoeken en gaten. Volgens Folsche zijn ze relatief beperkt inzetbaar. “Na twintig minuten moet een hond ongeveer een uur rusten, omdat het gesnuffel veel van hem vergt. Vandaar dat er twee honden aan de oefening meedoen.” Volgens plaatsvervangend groepscommandant korporaal Marvin Kern kleeft er nog een nadeel aan de inzet van de
Na een laatste controle (sweap) van het inwendige van de Azymuth, merkt Timmers op dat de samenwerking tussen de Belgische en Nederlandse eenheden ondanks verschillen in commandovoering soepel is verlopen. “De pantsergeniepelotons van beide landen kunnen de strijd geïntegreerd aan.”
|| tekst: Jack Oosthoek || foto’s: Gerrit van der Streek (AVDD) Foto boven: Eerste luitenant Nesse Timmers (rechts) en sergeant-1 Fred Folsche nemen een blauwdruk van de Azymuth onder de loep. Foto onder: De Belgische korporaal-chef Francis Baetens laat zijn Belgische explosievenhond een verdacht plek besnuffelen.
Bergtraining Korps Mariniers
‘Struikelend’ voorwaarts GARELOCHHEAD De bodem is zompig, de uitrusting doornat en de voeten zijn vermoeid. Voor de
mariniers die deze weken in de Schotse Hooglanden opereren, is het afzien. De felbegeerde speld met het hert, als teken van berg- en koudweer-getraindheid, hebben de meesten al binnen. Of de mannen ook het tactisch optreden in bergachtig terrein beheersen, moet blijken tijdens de Mountain Warfare Training.
Met de negendaagse Mountain Warfare Training en de eindoefening Celtic Yomp gaat de bergtraining van het 2e Mariniersbataljon haar laatste fase in. In deze tactische oefening draait het om gevechtsoperaties voor lichte infanterie. In een kinetisch scenario gaan de mariniers actief op zoek naar vijandelijke eenheden, lopen gevechtspatrouilles en bereiden aanvallen en hinderlagen voor. De kennis die de mariniers de
eerste drie weken van de bergtraining hebben opgedaan over het verplaatsen en overleven in de bergen komt hier goed van pas. Het aanleren van de juiste vaardigheden is de verantwoordelijkheid van mountain leader korporaal van de mariniers Sjoerd en zijn collega-instructeurs. “In de Mountain Movement & Survival Course (MMSC) zit een duidelijke opbouw. We beginnen met dagmarsen met de nadruk op navigeren. Vervolgens
wordt de rugzak zwaarder en komen er speciale klimtechnieken zoals abseilen en een rivieroversteek bij. Tussendoor leren we de mensen de kunst van het overleven onder extreme geografische en klimatologische omstandigheden. Het oriënteren in dit terrein, zeker ’s nachts, blijkt elke keer de grootste uitdaging. Vaak betekent dat struikelend voorwaarts.”
Doorbijten
Terug naar het gevecht. Aan de voet van de berg heeft 23 (para) Infanteriecompagnie haar bivak opgeslagen. Bij hen ‘aangeklikt’ het mortierpeloton. Onder de camouflagenetten zijn de 81 mm-mortieren in stelling gebracht voor de aanval van morgen. Het belangrijkste vuursteunmiddel van het bataljon wordt gedurende de hele bergtraining op de rug meegesjouwd (manpacked, red.). Wat goed is voor zo’n zestig kilo aan bepakking. “Ik zie wel dat mijn mannen aan het doorbijten zijn”, zegt korporaal van de mariniers Maarten. Met zeven bergtrainingen achter zijn naam is hij één van de continuations binnen de groep. “Normaal treden we bereden op en kunnen we meteen beginnen met vuren. Nu moeten we eerst de grondplaat ingraven en het stuk stabiel krijgen. Manpacked is daarom niet onze ideale manier van optreden, maar we moeten het wel kunnen.”
Afwegen
“Een tegenstander zal vaak terrein uitzoeken waar hij zelf heer en meester is, waar onze technologieën nauwelijks bruikbaar zijn. Deze bergtraining leert mariniers om met minimale middelen te overleven en daarnaast militaire operaties uit te voeren”, onderstreept bataljonscommandant, luitenant-kolonel der mariniers Jeff Mac Mootry het nut van een dergelijke training. “In een gevecht zijn niet altijd zware vuursteun of helikopters beschikbaar. Daarom moeten de mariniers continu afwegen wat ze mee die berg op nemen. De missie-ervaring binnen het bataljon betaalt zich op dit vlak uit. Het besef dat ze altijd inzetbaar moeten zijn voor een volgende opdracht, waar ook ter wereld, zit goed tussen de oren.”
|| Tekst: Kap Marlous de Ridder || Foto’s: SM Gerben van Es, AVDD
Rechts De bergtraining trekt elk jaar een zware wissel op de mariniers. Voor de mannen van het mortierpeloton helemaal. Zij sjouwen, naast hun eigen bepakking, 81 mm-mortieren met toebehoren de berg op. Midden Tijdens de Mountain Warfare Training leren de mariniers tactisch optreden in bergachtig terrein. De verplaatsingen vinden met name in het holst van de nacht plaats. Links In totaal sloten 185 leden van het Korps Mariniers de Mountain Movement & Survival Course succesvol af. Van hen kregen 91 de speld voor het afronden van de bergtraining in combinatie met de koudweertraining in Noorwegen. (foto Cees Baardman)
en verder
defensiekrant nr 33 – 8 november 2012 7
Krachtige defensievrouwen genomineerd voor Viva-400 DEN HAAG
Zes defensievrouwen zijn genomineerd voor de Viva-400 in de categorie Powerful. Ieder jaar presenteert het tijdschrift Viva een lijst met de 400 meest jonge, succesvolle en inspirerende vrouwen van Nederland.
De genomineerden zijn opgedeeld in de categorieën; business, bloggers, fashion, eco, showbizz, smart, creative, jong talent en powerful. Per genre wordt één vrouw tot winnaar uitgeroepen en ontvangt dan de zogenoemde VIVA400-award. Tot 14 november kan er gestemd worden op de website van Viva (www.viva.nl/viva400/). De Defensievrouwen zijn te vinden in de categorie powerful. || tekst: Tlnt
CLAS-top brainstormt over toekomst AMERSFOORT
De normaal roodgloeiend staande BlackBerry's zwijgen of worden genegeerd. De tachtig topmilitairen van de landmacht hebben even andere dingen aan hun hoofd. Tijdens het vierdaagse Operational Seminar (OPSEM) 2012 op de Bernhardkazerne staan hun reguliere werkzaamheden op een laag pitje. Centraal staat de vraag hoe de Landmacht er in de toekomst uit moet zien. Wat kunnen wij leren van onze buurlanden? Moeten we meer samenwerken met de industrie? Kunnen reservisten breder ingezet worden en is dit wenselijk? De in syndicaten ingedeelde generaals en kolonels zijn op dreef. In rap tempo worden hun bevindingen en ideeën over deze en andere kwesties op de overige deelnemers afgevuurd. De rode draad tussen de presentaties is duidelijk: hoe blijft de landmacht ook in de toekomst relevant
en hoe kan de organisatie zich beter verankeren binnen de maatschappij, het bedrijfsleven en de politiek?
Onder de loep
“Het motto van het seminar is ‘An Adaptive Army in a Changing Environment’ en dat is niet voor niets”, vertelt kolonel Wilfred Rietdijk, commandant Opleidings- en Trainingscentrum Operatiën (OTCOpn). “Het masterplan ATLANTA, de reorganisatie van de
landmacht tot 2016, is in volle gang. We dagen hier de toplaag van de landmacht uit de (re)organisatie kritisch onder de loep te nemen. Wat gaat goed en wat kan beter of gaat slecht?” En dat nemen de deelnemers ten harte. Deelneemster Kolonel Henny Snellen, één van de drie dames binnen het gezelschap: “Juist het doorvragen, het out-of-the-box denken en het omtrappen van ‘heilige huisjes’ maken deze bijeenkomst zo nuttig. Commandant Landstrijdkrachten (C-LAS) gebruikt dit forum niet voor niets als laboratorium en kweekvijver voor nieuwe ideeën.” Na afloop is Rietdijk tevreden: “Het is goed om te zien dat de ‘open’ sfeer heeft geleid tot inzicht in de sterke maar ook de zwakke plekken van de organisatie. Ik hoop dat onze kritische en vernieuwende ideeën C-LAS helpen bij het maken van keuzes.”
|| tekst: Elnt Wouter Helders
Johanna van Waardenberg
Defensie genomineerden
Marine onderschept 840 kilo cocaïne
De 29-jarige kapitein Angela Bens heeft in Zuid-Soedan plaatselijke politieagenten getraind en gemonitord voor de VN-missie UNMISS. Met als doel de nieuwe overheid te assisteren bij het opbouwen van de staatsstructuren en het versterken van vrede en veiligheid.
in het Caribisch Gebied. Na een spectaculaire achtervolging van een snelle drugsboot voorkwam het multipurposefregat Hr. Ms. Van Amstel de smokkel van 42 balen cocaïne.
Luitenant-ter-zee 2OC Beatrijs Vermeulen (33) helpt als arts Nederlandse militairen in het Afghaanse Kunduz. Als medisch adviseur zorgt ze tevens voor de preventie van ziektes.
Na de ontdekking van de drugsboot door een Dash 8-patrouillevliegtuig van de kustwacht werd vanuit Marinebasis Parera op Curaçao een grote zoekoperatie opgezet. De Van Amstel bevond zich op dat moment in de buurt van het vaartuig.
Curaçao De marine heeft een grote partij drugs onderschept
Overboord
Het schip een spectaculaire achtervolging in. Opvarenden van de snel varende motorboot gooiden ondertussen de drugsbalen overboord. Die werden Als verpleegkundige heeft de 23-jarige korporaal Bo Krauwel in Kunduz de nodige medische steun geboden aan militairen en burgers. Ze gaat met de politietrainers mee op pad buiten de poort om zonodig direct medische assistentie te kunnen verlenen.
vervolgens door het marineschip uit het water gehaald. Het Amerikaanse Law Enforcement team aan boord van de Van Amstel constateerde later dat het om 840 kilo cocaïne ging.
Martillo
De onderschepping valt onder de internationale drugsbestrijdingsoperatie Martillo. Hierin werken vele landen samen om de georganiseerde misdaad in Midden-Amerika een halt toe te roepen.
F-16’s 10 jaar actief boven Afghanistan MAZAR-E-SHARIF
Luitenant-ter-zee 2OC Kitty Hogenelst (28) is juridisch adviseur van de politietrainingsmissie in Kunduz. Ze organiseert bijeenkomsten om de lokale bevolking te informeren over de missie en over gender gerelateerde onderwerpen.
Opperwachtmeester Mildred Brouwer (38) heeft het afgelopen jaar diverse vrouwelijke agentes in Kunduz opgeleid. In Afghanistan is het verboden dat vrouwen gefouilleerd worden door mannen. Om de veiligheid in het land verder te verbeteren is het belangrijk om tevens vrouwelijke politieagentes op te leiden.
De 39-jarige luitenant-ter-zee 1 Tamira van der Luit maakt, als commandant van een mijnenjager, zee, kustwateren en havenmondingen in missiegebieden en in eigen land, mijnenvrij. Het gaat hierbij ook om bijvoorbeeld het ruimen van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog.
Nederlandse F-16’s leveren deze maand 10 jaar een bijdrage aan de stabiliteit en veiligheid in Afghanistan. Sinds een jaar worden ze ingezet voor de politietrainingsmissie in Kunduz. Na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten en de daarop volgende operatie Enduring Freedom opereerden de jachttoestellen onder andere in het kader van de ISAF-missie (International Security Assistance Force). Het Nederlandse luchtcom-
mando, de Air Task Force (ATF), verhuisde naar de hoofdstad Kabul, waar de F-16’s luchtsteun leverden aan de coalitiegrondtroepen. Toen de Task Force Uruzgan in 2006 een feit was, ging het detachement naar Kandahar Airfield in het zuiden van het land. Ook daar
ondersteunden de gevechtvliegtuigen de Nederlandse grondtroepen.
Politietrainingsmissie
Sinds een jaar zijn de F-16’s actief vanaf de basis Mazar-e-Sharif in het noorden van Afghanistan. Daarvandaan wordt de politietrainingsmissie in Kunduz ondersteund, voornamelijk met het uitvoeren van verkenningsmissies. Sinds de verhuizing van Kandahar naar Mazar-eSharif vlogen de F-16’s bijna 2400 uur.
|| foto: Kpl Rob van Eerden, AVDD
Weekje geen innovatie... In verband met het grote aanbod van artikelen - mede als gevolg van het aantreden van de nieuwe regering - deze week geen "special" over innovatie. Deze serie wordt in de volgende Defensiekrant vervolgd met een volgende aflevering over VOSS.
en verder
8 defensiekrant nr 33 – 8 november 2012
vijf vragen aan
Professor Dr. Ben Schoenmaker
Journalisten krijgen ´vuurdoop´ Reek Tien journalisten hebben onlangs de opleiding 'Verslaggeving in Conflictgebieden' succesvol afgesloten. Als onderdeel daarvan volgden ze ook lessen bij de landmacht op de Mijnenschool in Reek en ondergingen hun “vuurdoop” op de gevechtsbaan op De Harskamp.
Tijdens de tweejaarlijkse cursus van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), worden journalisten voorbereid op een inzet in crisis- en oorlogsgebieden. De deelnemers kregen daarom les in onder meer EHBO, het herkennen van mijnen, het reageren op vijandelijk vuur en andere gevaarlijke situaties.
de gevaren en risico's in conflictgebieden. Dat is volgens hem hard nodig. “De positie van een journalist is de afgelopen decennia veranderd. Vroeger werden we als neutrale factor gezien, nu als doelwit.” Ter Velde doelt hierbij op de gijzelingen van en de moorden op oorlogsverslaggevers de laatste jaren.
Volgens docent en NOS-verslaggever Peter ter Velde, moet de cursus journalisten vooral bewust maken van
Freelance-cameraman Bjarne Woortman vindt vooral de gijzelingsles erg nuttig. “Leren omgaan met dit soort situaties
Leren van fouten
kan je leven redden”, zegt hij. RTL-verslaggever Jeroen Wetzels meent dat de cursus moet worden uitgebreid en ook regelmatig herhaald hoort te worden. “Het moet een automatisme worden.” Docent journalist Kees Schaepman reageert: “Dat automatisme gaan we niet trainen in slechts drie dagen. maar we kunnen de nieuwe generatie verslaggevers wel zoveel mogelijk bagage meegeven. Wij gingen onbeslagen ten ijs en maakten fouten. Daarvoor willen we de jongeren behoeden. Het is fijn dat de landmacht ons daarbij helpt.”
|| tekst: Elnt Wouter Helders || foto: Gerrit van der Streek, AVDD
De Universiteit van Leiden heeft er een bijzonder hoogleraar militaire geschiedenis bij: Professor Dr. Ben Schoenmaker, werkzaam bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Schoenmaker hield op 29 oktober bij zijn aantreden de toespraak: ‘Vredesoperaties en de terugkeer van de oorlog’. De vele operaties waaraan de krijgsmacht na de Koude Oorlog heeft deelgenomen, hebben een enerverend hoofdstuk aan de militaire geschiedenis van ons land toegevoegd, een rubriek waaraan Schoenmaker de komende jaren aandacht gaat besteden.
1
Wat doet een bijzonder hoogleraar militaire geschiedenis? Mijn belangrijkste taak is college geven over onderwerpen uit de militaire geschiedenis. Dat kan een hoorcollege voor een grote groep studenten zijn, of een werkcollege voor een aantal studenten dat bezig is met een eigen onderzoek. Ik begeleid ze bij het schrijven van scripties. Bovendien kunnen afgestudeerde historici bij mij een proefschrift schrijven en promoveren. Het bijzondere aan mijn hoogleraarschap is dat ik dit alles slechts één dag in de week doe, naast mijn baan bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie.
2
Waar ging uw toespraak over? De titel zegt het al: ‘Vredesoperaties en de terugkeer van de oorlog’. Sinds 1990 is het meedoen aan dergelijke operaties de hoofdtaak van onze krijgsmacht. Nederland heeft al aan meer dan honderd van deze missies deelgenomen. In mijn toespraak wilde ik vooral aantonen dat er bij al deze operaties, hoe verschillend van aard zij verder ook zijn, steeds sprake is geweest van een keuzevrijheid: doen we wel of doen we niet mee? En zo ja, met welke middelen en hoe lang?
3
U sprak ook over de verburgerlijking van de krijgsmacht? Onze krijgsmacht is de afgelopen decennia sterk verburgerlijkt. Regels, normen en waarden die in de burgermaatschappij gelden, bepalen ook steeds meer het leven in de krijgsmacht. De tijd van een aparte en gesloten militaire cultuur ligt achter ons. En dat is maar goed ook, want anders bestaat er wellicht onder mannen en vrouwen te weinig animo om voor het militaire beroep te kiezen.
Tegelijkertijd mag de krijgsmacht niet te veel verburgerlijken met het oog op haar bijzondere taak: het hanteren van het militaire geweldsinstrument. Discipline, gehoorzaamheid, kameraadschap en offerbereidheid moeten bij een militaire organisatie hoog in het vaandel staan.
4
Waarom heeft Defensie de geschiedenis nodig? De taak die de krijgsmacht uitoefent heeft in het verleden grote gevolgen gehad voor burger en militair. Het gaat immers letterlijk om leven en dood. Daarom is militaire geschiedenis geen voltooid verleden tijd en houdt zij veel mensen nog sterk bezig. Een goed voorbeeld is de oorlog in voormalig NederlandsIndië. Die ligt meer dan zestig jaar achter ons, maar roept nog steeds veel en soms pijnlijke vragen op. Het is goed dat Defensie historici heeft die met gezag vragen over ons militaire verleden kunnen beantwoorden.
5
Hoe gaat u uw studenten enthousiasmeren voor uw onderzoek? Onder studenten bestaat veel belangstelling voor militaire geschiedenis. Hoewel ze zelf in een vredig Europa leven, beseffen ze heel goed dat oorlog en geweld de geschiedenis van de mensheid in hoge mate hebben bepaald. Verder wil ik hen enthousiasmeren door te laten zien dat militaire geschiedenis erg breed is. Van moeilijk te doorgronden filosofieën tot het dagelijks leven van de soldaten in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog.
|| tekst: Elnt
Jaap Wolting
Uitnodiging symposium Nationale veiligheid ‘Defensie en focus op Nationale Veiligheid’ is het thema van het symposium dat het KVNRO Platform Rampen- en Crisisbeheersing organiseert op donderdagmiddag 22 novem-
ber 2012 op de Koninklijke Militaire Academie te Breda vanaf 12.00 uur. Aan het symposium zijn kosten verbonden (EUR35 voor niet-leden, EUR 20 voor KNCRO leden).
De betaling moet binnen zijn voor 10 november. Er is plaats voor maximaal 400 deelnemers. Aanmelden kan op www.knvro.nl.
Jubilerende luchtmachters steunen goed doel WOENSDRECHT
Elf collega’s van het Logistiek Centrum Woensdrecht hebben de receptie voor hun 40-jarig jubileum aangegrepen om geld op te halen voor een goed doel. De groep van elf collega’s wist een bedrag van € 2.660 op te halen. Dit bedrag is vervolgens op 24 oktober geschonken aan de ADCA Vereniging Nederland. Eén van de in totaal dertien jubilarissen (twee waren wegens omstandigheden niet bij de inzameling betrokken) leidt namelijk aan de ziekte ADCA. Dit is een zeldzame, erfelijke progressieve hersenaandoening waarbij bepaalde cellen in de kleine hersenen niet goed functioneren en uiteindelijk afsterven.
COLOFON De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de Directie Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE 30.000 HOOFDREDACTEUR Martin Zijlstra EINDREDACTEUR André Twigt (070 - 339 78 05) BEZOEKADRES Binckhorsthof, Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag POSTADRES Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MPC 58L E-MAIL
[email protected] DEFENSIESITE www.defensie.nl REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) - 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326. ABONNEMENTEN Per jaar €13,61. Voor het buitenland €15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon 0900 - 226 52 63 of via www. aboland.nl. In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZIGING Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT Grafische Dienst, AVDD Den Haag DRUK OBT bv, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.
