defensiekrantnummer 4

defeNsiekraNt

nuMMeR 4 21 FebRuaRi 2013

Red Flag: alles uit de kast

3

Genie traint in Berundi

5

Red Flag van levensbelang

I-Mast Zowel de patrouilleschepen als het nieuwe bevoorradingsschip zijn straks voorzien van de I-Mast. Door hun behuizing in deze ‘slimme’ mast benut het schip haar sensoren optimaal.

SHF satellietcommunicatie

Vriend-vijandherkenning Oppervlakteradar: scant directe omgeving op mijnen, periscopen, kleine bootjes en zelfs zwemmers

Gatekeeper: camerasysteem, 360 graden panoramabeeld

Communicatie: GPS, GSM, standaard radioverbindingen en militaire frequenties

Luchtradar: detectie van vliegtuigen, aansturen (boord-) helikopter en luchtverdediging

6

Pug & Play op zee

7

Ongestraft rellen voor de openbare orde

UHF satellietcommunicatie alleen aan stuurboord en bakboord

Equipment deck regelkamer voor I-Mast

Foto Sgt Henry Westendorp, AVDD

las vegas (vs) Een Nederlandse F-16 staat klaar voor een missie tijdens Red Flag. Voor deze grootste jachtvliegoefening ter wereld

gaan per missie zestig tot tachtig vliegtuigen het luchtgevecht aan. Een detachement van de vliegbases Leeuwarden en Volkel nam met zes vliegtuigen en honderdtachtig man personeel deel aan de tweeweekse training vanaf Nellis Air Force Base in Las Vegas.

» Lees verder op pagina 5.

Ridder MWO Hakkenberg overleden ede Ridder Militaire Willems-Orde Giovanni Narcis Hakkenberg is afgelopen vrijdag op 89-jarige leeftijd in Ede overleden. De oud-

marinier ontving de hoogste Nederlandse dapperheidsonderscheiding voor zijn daden tijdens de politionele acties in NederlandsIndië.

Hakkenberg trad buitengewoon doortastend op toen hij als tijdelijk aangesteld sergeant van de mariniers in 1948 en 1949 diende bij de Mariniersbri-

gade op Oost-Java. Voor zijn heldendaden benoemde Koningin Juliana hem in 1951 tot Ridder Militaire Willemsorde vierde klasse.

dingskracht bracht hij de actie alsnog tot een goed einde. Hakkenberg ontving de Militaire Willems-Orde (MWO) voor onder meer vijf van dit soort acties.

Gedreven door een groot rechtvaardigheidsgevoel en liefde voor NederlandsIndië ging de marinier met kleine groepjes op pad. Hij bond de strijd aan met bendes en guerrillastrijders. Als detachementcommandant was hij bij veel belangrijke acties betrokken, zowel tegen opstandelingen als tegen het net opgerichte Indonesische leger, Tenara Nasionaal Indonesia (TNI).

krijGsGevanGenschap

Eenmaal sloeg hem de schrik om het hart. Op 25 oktober 1948 wilde hij in een kampong in Djakarta samen met anderen een TNI-groep overrompelen. De militair rekende op zo’n zes tegenstanders, maar het bleken er veertig te zijn. Met moed en overre-

De in Soerabaja geboren Hakkenberg meldde zich in 1941 in Indië aan bij de marine om in Europa tegen de Duitsers te vechten. Na zijn opleiding bleek hij nodig in eigen land. De dreiging van de Japanners was inmiddels te groot. Toen Nederlands-Indië in 1941 capituleerde, belandde Hakkenberg in krijgsgevangenschap. Hij werkte onder meer aan de beruchte Birma-spoorweg in Thailand. Aan het eind van de oorlog woog hij nauwelijks veertig kilo. Hakkenberg bleef bij de marine. Na de onafhankelijkheid van Indonesië diende hij op verscheidene posten, voordat hij in Java bij de Mariniersbrigade in actie kwam. De Ridder MWO verliet in 1974

als kapitein der Mariniers de dienst.

veel OnderscheidinGen

Hakkenberg kreeg in zijn loopbaan veel onderscheidingen. Behalve de Militaire Willems-Orde Ridder vierde klasse, ontving hij de eremedaille in goud in de Orde van Oranje-Nassau, het Oorlogsherinneringskruis (twee gespen), het Ereteken voor Orde en Vrede en het Nieuw-Guinea Herinneringskruis. Er zijn nu nog vijf levende Ridders MWO: de Engelsman Ken Mayhew (1917), Edward Fulmer (1919) uit de Verenigde Staten en de Nederlanders Albert Hoeben (1920), Cornelis van den Hoek (1921) en de enige actief dienende militair kapitein Marco Kroon (1970).

Versterking capaciteiten door Europese samenwerking

dubliN

Minister van Defensie, Jeanine Hennis-Plasschaert heeft op 12 en 13 februari met haar Europese ambtgenoten in Dublin gesproken over het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid. Focus lag op meer samenwerking.

Hennis pleitte vooral voor pragmatische samenwerking: hoe kunnen we onze inspanningen beter op elkaar afstemmen."Militaire internationale samenwerking is niet langer een keus maar noodzaak. Tijdens een ministeriële bijeenkomst als deze houden de EU defensie-ministers elkaar scherp, worden krachten gebundeld en belangrijke stappen gezet om de effectiviteit van ons militaire optreden te vergroten." De ministers spraken ook over de ontwikkelingen in Mali. Nederland ondersteunt op Frans verzoek vluchten naar de Afrikaanse regio, uitgevoerd door het European Air Transport Command. Piraterijbestrijding stond in Dublin eveneens op de agenda. Dankzij inzet van de Europese Unie, NAVO en andere partijen is het aantal succesvolle aanvallen door piraten afgenomen. Een vrije doorvoer van goederen is essentieel voor de welvaart van Nederland. Immers circa zeventig procent van ons inkomen wordt in het buitenland verdiend.

nieuws

2  defensiekrant nr 4 – 21 februari 2013

in het kort

Inschrijving Vierdaagse 2013 ■■ nijmegen De inschrijving voor de Vierdaagse van Nijmegen is onlangs van start gegaan. Het inschrijfgeld voor militairen bedraagt 110 euro. De Vierdaagse wordt van 16 tot en met 19 juli gehouden. Inschrijven: 4daagse.nl/nl/meedoen/ inschrijven/14-nederlands/meedoen/29meedoen-inschrijven-militairen.html (via Internet op de werkplek). Meer informatie: 4daagse.nl (via internet op de werkplek). Actuele ontwikkelingen over Kamp Heumensoord: facebook. com/KampHeumensoord (via internet op de werkplek).

Veteranenhond voor veteraan ■■ utrecht Veteraan Patrick Kaslander is sinds kort eigenaar van een speciaal opgeleide ‘veteranenhond’. De door Hulphond Nederland getrainde viervoeter helpt veteranen om te gaan met stress, veroorzaakt door traumatische ervaringen in oorlogsgebieden. Kaslander lijdt aan PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). De speciaal opgeleide dieren herkennen de eerste verschijnselen van deze aandoening en helpen veteranen stressvolle situaties te vermijden. Ook zijn de honden in staat hun baas te kalmeren en veilig te laten voelen. Daardoor herstellen veteranen met PTSS beter van hun trauma. Kaslander ontving zijn hond uit handen van voormalig Commandant der Strijdkrachten generaal b.d. Peter van Uhm en voorzitter van de stichting Koninklijke PIT Pro Rege. Plaats van handeling was het themaplein ‘Veteranen in Actie’ van de gezinsbeurs ‘Wegwijs 2013’ in de Jaarbeurs in Utrecht.

Militairen gedecoreerd ■■ zwolle Ruim zevenhonderd militairen en enkele medewerkers van Buitenlandse Zaken hebben onlangs de Herinneringsmedaille Vredesoperaties ontvangen. Zij namen deel aan missies in Afghanistan, Kosovo, het MiddenOosten en verschillende uitzendgebieden in Afrika. De ceremonie vond plaats in de IJsselhallen in Zwolle. De militairen zijn afkomstig van marine, marechaussee, land- en luchtmacht. Het merendeel van de medailles was voor militairen van de derde lichting van de politietrainingmissie in Kunduz. De inzet in Afrika vond plaats in Zuid-Soedan, Burundi, Kenia en voor de kust van Somalië. Bijgestaan door commandant zeestrijdkrachten vice-admiraal Matthieu Borsboom en commandant landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Kruif speldde Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp de medailles op. Als teken van erkenning kregen de partners van de militairen een opspeldbaar roosje en de kinderen een medaillon.

Minister bij mariniers in Noorwegen Oslo (N)

Minister Jeanine HennisPlasschaert heeft in Noorwegen een nacht doorgebracht in een ‘snowhole’, een hut uitgehakt in dichte sneeuw. Ze was vorige week een paar dagen bij 1 Mariniersbataljon op wintertraining. In het hoge Noorden leren de mariniers vechten en overleven onder arctische omstandigheden.

De bewindsvrouw zag onder meer hoe militairen een duik in een ijswak doorstaan. Tevens stond een demonstratie met sneeuwscooters op het programma. Hennis: "Prachtig om te zien hoe onze militairen zich staande houden onder deze zware omstandigheden. Ik ben trots op hun grote verbondenheid, kracht en toewijding.” De minister vindt de samenwerking tussen het Korps Mariniers en de vloot, maar ook met andere krijgsmachtdelen en landen indrukwekkend. 165 man van 1 Mariniersbataljon doen samen met 168 Britse mariniers en 28 Belgische paracommando’s mee aan de jaarlijkse wintertraining in Noorwegen.

Minister Opstelten in Afghanistan kunduz Minister van Justitie

en Veiligheid Ivo Opstelten heeft vorige week een driedaags werkbezoek gebracht aan de militairen, agenten en diplomaten in Kunduz.

In de provinciehoofdstad volgde Opstelten een scenariotraining waarbij de keten van politie en justitie in actie kwam. Zo worden Afghaanse politiemensen getraind in forensisch onderzoek om de bewijsvoering in rechtszaken te verbeteren. In Kabul ging

Opstelten langs bij de Afghaanse politieacademie, waar de politie ook trainingen geeft. De Afghaanse ministers van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken brachten hun waardering over voor het werk van de Nederlanders. Opstelten sloot zijn bezoek af in Mazar-e-Sharif, waarvandaan F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht de missie ondersteunen. Nederland traint sinds de zomer van 2011 de Afghaanse civiele politie in Noord-Afghanistan. Daarvoor zijn 545 personen uitgezonden, onder wie vijfhonderd militairen. De trainingsmissie duurt tot 2014.

Leger des Heils bespaart 2e Kamervoorzitter krijgsmacht half miljoen den haag Oude kleding

recyclen via het Leger des Heils bespaart de krijgsmacht een half miljoen per jaar. Het kledingbedrijf van Defensie en Leger des Heils ReShare tekenden vorige week een contract voor hergebruik.

Het Leger des Heils plaatst containers op kazernes. Naast militaire kledij mag daar ook 'goed van thuis’ in. De oude spullen worden versneden en gebruikt voor ‘vervezeling’ of hergebruik. Naar verwachting verwerkt het Leger des Heils zo’n zeshonderd ton kleding per jaar.

bezoekt Afghanistan

kunduz Voorzitter van de Tweede Kamer Anouchka van Miltenburg heeft samen met Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp de Nederlandse missie in Afghanistan bezocht. Tijdens een toer langs Kabul, Mazar-eSharif en Kunduz stelde Van Miltenburg zich op de hoogte van hoe het personeel werkt. In Kabul sprak zij met Nederlandse militairen werkzaam op het hoofdkwartier en op Kabul International Airport. Op de Nederlandse ambassade praatte men haar bij over verschillende aspecten van de missie.

Aansluitend ging de politica naar de vliegbasis in Mazar-e-Sharif. Medewerkers van de Air Task Force verzorgden een rondleiding over het platform. Verder ontmoette Van Miltenburg de Nederlandse politietrainers. Zij woonde een training bij op het Regional Training Center en bezocht Aliabad. Hier leiden Nederlanders Afghaanse agenten op. Van Miltenburg toonde zich na afloop van haar reis onder de indruk. “We laten duidelijk iets achter. Niet alleen getrainde politiemensen, maar ook een complete politie-opleiding. Daarmee is de toekomst van de politiemacht in Kunduz geborgd.”

binnenland

defensiekrant nr 4 – 21 februari 2013  3

Studenten leggen test af bij school Verbindingsdienst

Jonge ICT’ers krijgen vuurdoop amersfoort “Alle WC’s in de legering staan blank. Daar kan ik mijn mannen toch niet laten slapen!”, buldert een barse infanteriesergeant door de telefoon. De jonge

vrouw aan de andere kant van de lijn geeft geen krimp. “U belt nu met de ICT servicedesk, meneer. Ik zal u doorverbinden met het juiste nummer.” “Hier word ik nou blij van”, grijnst adjudant Hans Zwartscholten. De luchtmachter is samen met landmachtcollega adjudant Harry Prinsze nauw betrokken bij de ontwikkeling van het Veiligheid en Vakmanschap-programma (Veva), een samenwerkingsverband tussen middelbare scholen en Defensie. Zwartscholten: “Ondanks dat deze meneer duidelijk naar het verkeerde nummer belt, wordt hij keurig te woord gestaan en geholpen. Weer een tevreden klant.”

Gewapend

Na tien weken opleiding, uitgesmeerd over een periode van anderhalf jaar, leggen drie jonge studenten VeVa (richting ICT) vandaag hun ‘proeve van bekwaamheid’ af. Tijdens dit afsluitende examen bij Defensie moeten de cursisten, bewapend met muis, laptop, telefoon en printer meer dan twintig veel voorkomende storingen op eigen houtje oplossen.

Onverstaanbare digibeten

“Klanten bellen met vragen over wachtwoorden, vergeten V-soft nummers en andere ICT vragen,” legt cursist Henk Bunk uit.“Sommigen zijn

Genie traint in Burundi den haag

Nederland voert sinds 2005 Security Sector Development werkzaamheden uit voor de Burundese krijgsmacht. Die heeft niet alleen behoefte aan kennis en expertise, maar ook aan verbeterde infrastructuur. 101 Geniebataljon oefent in Burundi en helpt zo mee aan de bouw van het Nationale Trainingscentrum voor Vredesmissies van de Burundese krijgsmacht. Hiermee trainen zij zelf hun vaardigheden op het gebied van constructiewerkzaamheden, planning, voorbereiding en de uiteindelijke overdracht van infrastructuur.

Samen met Burundese genisten en lokale arbeidskrachten bouwen de genisten mee aan een keuken, een sanitairgebouw, een opslaglocatie voor brandstof en een overkapping voor de schietbaan. De samenwerking met de Burundezen is erg leerzaam, vindt commandant Operationeel Ondersteuningscommando Land brigadegeneraal Hans van Griensven. “De Burundezen zijn blij met onze aanwezigheid en spreken dit veelvuldig uit. Hiermee maken we onszelf en de Burundese genist beter.”

|| foto's

sergeant Eva Klijn, AVDD

slecht verstaanbaar. Anderen compleet digibeet. Wij moeten iedereen helpen.” Net als de twee dames met wie hij examen doet, is hij enthousiast over het programma. Bunk: “Tien weken rondsnuffelen bij Defensie heeft voor mij duidelijk gemaakt dat ik dolgraag na mijn opleiding wil werken bij het leger.”

Programma werkt

Luisterend hoe ook de twee dames uitleggen dat ze bij Defensie willen werken, springt Zwartscholten nog vlug even in. “Die ‘mannen’ zijn super gemotiveerd. En onze manier van lesgeven, waarbij we focussen op het ‘doen’ in de praktijk in plaats van leren uit boekjes, slaat aan.” De drie studenten slagen, maar zijn nog lang niet klaar. Prinsze vult aan: “Deze test wordt in de toekomst verplicht bij verschillende scholen. We hopen zo steeds meer jonge studenten te kunnen opleiden en enthousiasmeren voor een baan als technicus bij de krijgsmacht.”

|| tekst

elnt wouter helders Eén van de cursisten achter de geïmproviseerde ICT servicedesk op de School Verbindingsdienst.

binnenland

4  defensiekrant nr 4 – 21 februari 2013

Omscholing vereist intensieve studie

Pionieren met de NH90 den helder De hypermoderne technieken en vele mogelijkheden van de NH90 vereisen dat personeel vanaf de basis wordt omgeschoold. Een groep ervaren

instructeurs houdt zich daar dagelijks mee bezig. Adjudant Cas: “Dit is pionieren op het hoogste niveau.”

Zelf kennismaken met de helikopter, omscholingstrajecten ontwikkelen en lesgeven: een gecombineerde instructiegroep van vliegers, waarnemers, tactical-coördinators, loadmasters en monteurs van zowel luchtmacht als marine is hier dagelijks mee bezig. De luchtvarenden behoren tot 7 Squadron van het Defensie Helikopter Commando en de onderhoudsinstructeurs tot 133 Squadron van de Koninklijke Militaire School Luchtmacht. “We hebben op ieder vlak het wiel opnieuw moeten uitvinden”, zegt vlieginstructeur luitenant-ter-zee-1 Sander. “Voor ons was het toestel ook compleet nieuw. In Italië hebben wij slechts een fabrieksopleiding gevolgd om de NH90 veilig te kunnen vliegen. Bij terugkomst in Nederland is een operationeel test- en evaluatieprogramma gestart om te bekijken hoe de NH90 het beste is in te zetten. Uiteindelijk

'De NH90 kan zoveel meer' hebben we alle opgedane kennis en ervaring gebruikt voor de ontwikkeling van omscholingstrajecten.”

Zwaar en intensief

Volgens adjudant-instructeur Cas eist de omscholingsperiode van militairen de nodige tijd en aandacht. Hij geeft momenteel (NH-90) les aan loadmasters voor de Lynx. “Het verschil tussen de nieuwe en onze oude toestellen is gigantisch groot. Vergelijken is door de moderne technologie van de NH90 haast onmogelijk. Tijdens de cursus moeten we bij de cursisten dus een nieuwe basis leggen, ondanks hun vaak jarenlange ervaring op de Lynx. Desondanks is het enthousiasme en de bereidwilligheid van de cursisten groot. De NH90 kan zoveel meer en dat werkt positief op de deelnemers.”

Gamen

Bij het doorlopen van de NH90-omscholingstrajecten heeft

Defensie ook de beschikking over diverse simulators. Zo kunnen zowel luchtvarenden als onderhoudsmonteurs digitaal aan de slag met de nieuwkomer. “We hebben voor de vliegers in de buurt van Milaan een NH90-simulator om noodsituaties te trainen en de crews missietraining te laten doorlopen. Door deze simulator komen de cursisten voor een deel aan hun vlieguren en kunnen zij veilig en realistisch oefenen”, vertelt Sander. Voor het onderhoudspersoneel is ook een speciale simulator Virtual Maintenance Trainer (VMT opgezet. Cursisten kunnen via deze nabootser onderhoud plegen aan de NH90. Technisch instructeur sergeant Vincent zegt dat het nieuwe systeem een bijzondere bijdrage levert aan het trainingtraject. “De VMT zorgt ervoor dat de omscholing zonder risico’s verloopt. Cursisten kunnen sleutelen aan een NH90 zonder dat dit consequenties heeft. De kosten lopen enorm op als je een fout maakt in het echt”, zegt hij. De eerste kennismaking met de NH90 is zeer positief. De lesprogramma’s zijn grotendeels ontwikkeld en tijdens het operationele test- en evaluatieprogramma is de potentie van de NH90 al goed zichtbaar. Op dit moment zijn de omscholingstrajecten van de luchtvarenden en de monteurs in volle gang. De NH90- instructeurs hebben hierdoor een drukke periode achter de rug. Het is de bedoeling dat de geslaagde cursisten uiteindelijk de taken overnemen van de eerste NH90-instructeurs en hun kennis en ervaring weer delen met anderen. Cas: “Dit is pionieren op het hoogste niveau, vanaf het prille begin een nieuw product ontwikkelen. Toch toont onze inzet nu al positieve resultaten, want de eerste certificaten zijn behaald. De reacties zijn positief en dat maakt het voor ons als instructeurs bijzonder om mee te mogen doen.” || tekst tlnt

johanna v. waardenberg

|| foto’s sgt eva klijn, avdd

Boven Luitenant ter zee 1 Sander is als instructeur belast met het omscholen van vliegers. “Het nieuwe toestel vereist een compleet andere manier van werken.” Onder Cursisten leren onder begeleiding van een instructeur de NH90 kennen.

buitenland

defensiekrant nr 4– 21 februari 2013  5

Grootste F-16 oefening bereidt jachtvliegers voor op luchtgevecht

Red Flag is van levensbelang las vegas Iedere minuut schiet een toestel de lucht in. En dat zo’n anderhalf uur lang. Op Nellis Air Force Base is dat heel gewoon. De fighterpilot heaven aan de rand van gokstad Las Vegas staat bekend als thuisbasis van de vliegoefening Red Flag. “Dit is de grootste en beste training om vliegers te leren de eerste dagen van een luchtgevecht te overleven”, zegt vlieger luitenant-kolonel Arnoud Stallmann.

De commandant van de Nederlandse afvaardiging vertelt dat er maar één oefening is waarin conflictsituaties zo echt worden nagebootst: Red Flag. Vier tot zes keer per jaar vindt deze tweeweekse exercitie op Nellis plaats. Voor twintig luchtmachtvliegers is het eind januari, begin februari afzien wanneer zij in een coalitie van zo’n zestig vliegtuigen moeten optreden. Doel: je tijdens de eerste dagen van een luchtoorlog staande houden. Stallmann: “Mocht inzet waar ook ter wereld nodig zijn, dan hebben deze mannen de eerste vluchten die ze dan in het echt moeten maken hier alvast ervaren.”

Beperkt

“Tijdens zo’n luchtgevecht is het gecontroleerde chaos”, zegt vlieger majoor Gert van 323 Squadron. “En dat is maar goed ook, want daarvoor zijn we hier. Ze maken het ons niet alleen de

eerste paar dagen, maar tijdens de hele twee weken dat het conflict duurt verschrikkelijk lastig. Zowel in de lucht maar ook met dreiging van luchtdoelraketten vanaf de grond. Tijdens deze Red Flag gebruikt de tegenstander de eenvoudiger, oudere versies. We kunnen goed meekomen en een deel van de taken met onze F-16’s uitvoeren. Maar steeds meer moeten we echt alles uit de kast halen.” “We doen het goed en krijgen daarvoor complimenten”, vult kapitein Stefan van 312 squadron aan. “Maar de andere kant van het verhaal is onze beperking, bijvoorbeeld bij het

‘Je ziet aan de score van de F-22 wat de toekomstige ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig is’

detecteren van vijandelijke radar. Of die nu op de grond staat of in de lucht vliegt. En wordt onze radar gestoord, al was dat nu nog maar beperkt, dan kunnen wij daartegen niets doen.”

Niet meer opgewassen

De meeste geavanceerde toestellen van de coalitie - Blue Air genoemd - zijn de Amerikaanse F-16’s Block 52 en F-15E Strike Eagles. “Voorafgaand aan de oefening is hen gevraagd of zij de sweep voor hun rekening kunnen nemen”, vertelt F-16 vlieger luitenant-kolonel Joost Luijsterburg. “Ze vegen dan het luchtruim schoon zodat de rest van Blue Air geen dreiging vanuit de lucht meer heeft. Het antwoord daarop was een duidelijke ‘nee’. Tegen bijvoorbeeld de Sukhoi-30 familie zijn deze vierde generatie toestellen niet opgewassen. Om het evenwicht te herstellen, voegt de United States Air Force op het laatste

moment nog F-22 Raptors aan de deelnemers toe. Dit zijn toestellen van de zogenoemde vijfde generatie.

Toekomst

Tijdens deze editie vliegen de Nederlanders voor het eerst met deze F-22’s aan hun zijde. “Dit toestel is very low observable, waardoor radarsystemen op de grond en in de lucht veel moeite hebben het te ontdekken”, zegt Stallmann, normaliter commandant 323 Squadron. “Dat komt behalve door de vorm ook doordat het toestel alle bewapening intern meedraagt. Bovendien beschikt de Raptor over de modernste bewapening en sensoren. Compleet anders dan types van de vierde generatie, zoals de F-15 en F-16. Daarmee doen wij het als Nederland nog heel goed. Maar je ziet aan de score van de F-22 wat de toekomstige ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig is.”

Dat innovatie broodnodig is, blijkt heel duidelijk wanneer tijdens een scenario de -Blue Air - het eigen grondgebied verdedigt tegen het aanvallende Red Air. Zeker geen worst case scenario, maar ‘slechts’ één met gemiddeld dreigingsniveau. Met Raptors erbij schakelt Blue Air twintig tegenstanders uit bij verlies van twaalf eigen vliegtuigen. De zes Raptors schakelen bijna de helft van Red Air uit, zonder ook maar één verlies te incasseren. Zonder deze vijfde generatie toestellen zou de verliesratio veel nadeliger zijn. Luijsterburg: “In het echt betekent dit dat voor iedere uitgeschakeld toestel van de vijand er ook minstens één van ons zelf niet terugkomt. Dat is harde realiteit.” || tekst Arno

Marchand

|| foto's Henry Westendorp

Linksboven Een F-16 Agressor in noordpoolcamouflage wacht aan de kop van de baan op zijn beurt, terwijl op achtergrond twee B-52’s net zijn opgestegen. Middenboven Vliegers van het Agressor Squadron zijn getraind om het de coalitie zo moeilijk mogelijk te maken. Met F-15’s en F-16’s bootsen ze Russische Su-30’s en Chinese J-11’s na. Rechtsboven Op het laatste moment toegevoegd aan het deelnemersveld: F-22’s. Op de achtergrond staan F-16's Block 52 van Spangdahlem Air Base in Duitsland. Grote foto Een vlieger van 313 Squadron maakt zich klaar voor een missie. Per wave vliegen gemiddeld zes vliegers.

aCHteRGROnd 6

defensiekrant nr 4 - 21 februari 2013

Slimme mast voor nieuwe generatie marineschepen

Plug & play op zee Een grote metalen kegel met een bol. De nieuwe patrouilleschepen van de Hollandklasse lijken dankzij hun speciale mast meer op een ruimtevaartuig dan op een marineschip. Maar voor alleen een vernieuwend uiterlijk koop je als Defensie natuurlijk niets. Wat is innovatief aan de geïntegreerde mast (I-Mast)? DDe elf meter hoge constructie is een alles-in-één-pakket voor het moderne marineschip. Alle radar- en antennesystemen zijn samengebracht in deze zogeheten I-Mast. En dat is dus echt meer dan een alleen een cosmetische aanpassing. Normaal gesproken staat op een marineschip een heel park aan radars, antennes en schotels voor bijvoorbeeld waarneming, communicatie en navigatie. Deze sensoren verzamelen of

verzenden allemaal op hun eigen manier informatie . De integratie van al die ‘ogen en oren’ in één varend platform is een traditioneel bewerkelijk en dus kosten- en tijdsintensieve puzzel voor scheepsontwerpers.

elektromagnetische storing te ondervinden van de naburige systemen. Alle systemen werken geïntegreerd samen zodat het schip optimaal op de hoogte is van wat zich op, onder of boven haar afspeelt.

mast gedaan kan worden. De bekabeling is bovendien niet langer door het hele schip verspreid, maar geconcentreerd in de mast. Minder kabels, dus ook minder onderhoud en minder mensen nodig.

Hoe houd je bijvoorbeeld al die onzichtbare energiestromen uit elkaar? Met de geïntegreerde mast van radarfabrikant Thales is het niet langer vechten om ruimte op de opbouw. Vrijwel alle radar-, elektro-optische en communicatieantennes met bijbehorende systemen zijn samengebracht in één vierzijdige piramide.

2. Grotere operationele beschikbaarheid De I-Mast is plug & play. De mast zelf en alle afzonderlijke componenten zijn vrij eenvoudig los te koppelen en te vervangen. Zo duurt de installatie van de I-Mast als geheel in plaats van zes maanden nu nog maar zes weken.

4. Snellere scheepsbouw Splits de constructie van het varende platform en de hightech ‘ogen en oren’ en tel uit je tijdwinst. Scheepsbouwers lassen en timmeren verder op de werf. Techneuten knopen in eigen huis de hightech systemen in en aan elkaar.

3. Minder onderhoud Het aantal onderhoudsuren kan met de I-Mast flink omlaag. Door de gecentraliseerde sensorsystemen bevat het schip minder bewegende en dus extra storingsgevoelige - delen. Verder functioneert de mast als een robuuste behuizing waarbinnen alle sensoren beschermd zijn tegen de invloeden van weer, wind en zout water. Dat is ook veiliger en prettiger voor de onderhoudsmedewerkers zelf omdat het onderhoud binnenin de

5. Meer ruimte benedendeks In de I-Mast zit het leeuwendeel van de sensoren en communicatiesystemen. Daarmee is benedendeks dus plaats over.

Dat biedt verschillende voordelen: 1. Verbeterde operationele prestaties Elk hightech sensor-, wapen- en commandosysteem heeft zijn eigen, ideale plek in de stalen behuizing. De Seastar oppervlakteradar ‘woont’ gebroederlijk samen met onder andere het Gatekeeper camerasysteem en verschillende navigatie- en communicatiesystemen. Elke installatie straalt of ontvangt zonder

Innovatie = onze toekomst Defensie beschermt onze vrijheid, veiligheid en welvaart. In Nederland en daarbuiten. Om deze belangrijke taak goed en veilig te vervullen, hebben onze mensen de juiste en modernste systemen en uitrusting nodig. Daarom investeren we in innovatie en kunnen we ons land verdedigen, de civiele diensten ondersteunen en de strijd aangaan met terroristen en piraten. De Defensiekrant neemt enkele innovatieve projecten onder de loep. In deze aflevering de ‘slimme’ mast van de nieuwe patrouilleschepen en het nieuwe bevoorradingsschip, de I-Mast.

I-Mast Zowel de patrouilleschepen als het nieuwe bevoorradingsschip zijn straks voorzien van de I-Mast. Door hun behuizing in deze ‘slimme’ mast benut het schip haar sensoren optimaal.

SHF satellietcommunicatie

Vriend-vijandherkenning Oppervlakteradar: scant directe omgeving op mijnen, periscopen, kleine bootjes en zelfs zwemmers Communicatie: GPS, GSM, standaard radioverbindingen en militaire frequenties

Luchtradar: detectie van vliegtuigen, aansturen (boord-) helikopter en luchtverdediging

UHF satellietcommunicatie alleen aan stuurboord en bakboord

Equipment deck regelkamer voor I-Mast

Gatekeeper: camerasysteem, 360 graden panoramabeeld

binnenland

defensiekrant nr 4 - 21 februari 2013  7

dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Graag 'Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar [email protected], ovv naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd.

Woningen Te koop: Borssele, Zeeland, Westsingel 13. Halfvrijst. woning. Voor- en achterkmr, woonkeuken, 7 slpkmrs, garage. Woonopp. 170 m²,inh. 615 m³, perc.opp. 1260 m². Vr.pr.: € 267.500,-k.k. Op ca. 20 km afstand van nw te bouwen marinierskaz. Zie www.funda.nl of bel 06-52003261.

Te koop: Delft, Antoon Coolenlaan 23, hoekwoning ( drive-in) in groene, rustige wijk “Voorhof ” . Woonopp. 133 m² (exc. Inp. garage van 17 m²), perc.opp. 391 m². Redelijke staat van onderh. Vr. pr.: € 309.000,- k.k. Zie www.funda.nl

Te koop: Leiden, Clara Visserplaats 78, 3-kmrappartement met wijds uitzicht, nabij winkels, station en uitvalswegen. Prima verbinding met Den Haag en Amsterdam. Vr.pr.: € 210.000,- k.k. Zie www.funda.nl

ruime zolder, luxe badkamer/. Perc.opp. 173 m². Centraal gelegen t.o.v. div. Defensielocaties. Vr.pr.: € 162.000,- k.k. Inf.: www.funda.nl

Te huur: Nabij het centrum van Den Haag , gemeubileerd 2-kmrappartement, voor 1 persoon. Huur € 450,- p.m. incl. g/l/w. Per 01-03-2013. Inf. 070-3250789.

Recreatie

klare eengezins-hoekwoning. Eenvoudige keuken, 4 kmrs, badkmr, berging, ruime achtertuin. Woonopp.70 m². Rustige omg. Nabij Vlb Woensdrecht. Vr.pr.: € 128.500,- k.k. Makelaar 0164-82002, of zie www.funda.nl

Te koop: Steenwijk, Herenslagen 28, ruime gemoderniseerde tussenwoning. V.v. 3 slpkmrs,

2-6 pers. vakantievilla met zwembad, 3 slpkmrs, 2 badkmrs. Gelegen in 4 **** resort, grenzend aan golfbaan. Inl. villa-denia@ hotmail.com

Te koop: Voll. inger. 4-6 pers. stacaravan. Incl. blokhut en separate overkapping op staanplaats camping De Nes In Bergambacht. Eén aparte slpkmr v.v. 2-pers. bed. Foto’s

Reünie Op dinsdag 12 maart een reünie gehouden

Te huur: In de Haute Pyreneeën, mooie 6

Te huur: Spanje, Costa Blanca (Denia) vrijst. Te koop: Rilland, Swaanhilstraat 2, instap-

kunnen op verzoek toegezonden worden. Inl.: 06-43545615.

pers woning met zwembad 11x 6m.. Woonkmr, keuken, badkmr, 3 slaapkmrs. Geh. omheind perceel van 8600 m². Prachtige omg. Tourmalet - Lac du Gaube - Lourdes - Toulouse etc. Zie www.gitemagnoac.eu

Diversen te koop: Herinneringsboek Wereldreis Hr. Ms. Dolfijn in 1962, met o.a. verslagen van spannende oorlogs-patrouilles vanuit Ned. Nieuw-Guinea. Publicatie eind maart. Prijs € 30,- (incl. verzendkosten binnen Nederland). Inf. en inschrijven voor 10 maart via [email protected]

voor alle (vm) leden van de Haagse Officiersmesses. Programma: 16:00 ontvangst & borrel, 17:30 aanvang Indisch rijstbuffet, 22:00 einde. Inschrijven voor 5 maart via verschuur.g@ gmail.com . Uw bijdrage van € 20,- (indien u geen lid bent) kunt u overmaken op rek.nr. 12.27.55.278 tnv Officiersmess Den Haag ovv: Reünie PJK.

421 Hospitaalcompagnie houdt op vrijjdag 14 juni een reünie voor (oud)mlitairen die vanaf 1 mei 1996 hier geplaatst zijn geweest. Locatie: Gen. Spoorkaz. te Ermelo. Ontvangst vanaf 14.00 uur, middag- en avondprogramma incl. diner. Bijdrage € 15,- p.p. over te maken voor 14 april. A. Beukers, reknr. 1134.41.975 ovv reünie 421, plaatsingsjaar. Aanmelden: 421hospcie@gmail. com

KMar oefening: van ordebewaker naar ordehersteller

Ongestraft rellen voor de openbare orde ede Een vredige demonstratie in Ede ontaardt in een heftige rel. Betogers schreeuwen en gedragen zich agressief. Stenen, modder en stukken hout vliegen door de

lucht. De realistische situatie is in scène gezet voor een grote oefening van de Mobiele Eenheid (ME) van de Koninklijke Marechaussee. Senior trainer eerste luitenant Ronald Hoogstraat staat in een loods op het mobilisatiecomplex Ede-Driesprong. Een groep van veertig ROC-leerlingen en 150 militairen luistert naar zijn uitleg over het scenario: een bedrijf moet nood-gedwongen sluiten vanwege de bouw van een nieuwe defensiekazerne. In de rol van ontevreden werknemers zet de groep zometeen een demonstratie in scène, die uitmondt in een rel. “Pas goed op”, waarschuwt Hoogstraat. “Wie te dicht bij de honden komt, wordt aan flarden gescheurd. Ze kennen geen verschil tussen een oefening en een echte situatie.” Een ME peloton van het district Schiphol, een sectie ME van het district Noord-Oost en een sectie van het district Zuid oefenen het optreden bij oplopende geweldsdreiging. Hondenbegeleiders van de politie doen ook mee. De eindtraining behoort tot de laatste fase van een vierdaagse ME-

oefening, waaraan ruim honderd marechaussees meedoen. Eén keer per jaar houdt de Koninklijke Marechaussee (KMar) dit soort oefeningen.

‘Pas op! Je wordt zo aan flarden gescheurd’ Hoogstraat: “Vier dagen lang trainen we de basisvaardigheden en vinden hercertificeringen plaats. Vandaag bootsen we verschillende geweldsfases na. Daarmee laten we trainingen van de afgelopen dagen samenkomen.”

Suspogingen

Het rollenspel begint met de begeleiding van een stoet demonstranten. Gekleed in het zogenoemde flextenue, zonder helm, scherm en wapenstok, lopen de ME’ers mee. Van dreiging is geen sprake. Als twee demonstranten

zich agressief gedragen, worden ze aangesproken. “Daarmee bereik je niks. Je kan beter met de stoet meelopen en zo je ontevredenheid tonen”, adviseert een ME’er. Hoogstraat legt uit dat de ME in eerste instantie situaties op vredige wijze onder controle probeert te houden. “Met het toepassen van speciale houding- en gesprekstechnieken is dit snel opgelost.” Ondanks enkele suspogingen slaat de sfeer na de speech van de burgemeester om. “Lekker makkelijk praten. U bent niet werkeloos”, schreeuwt een demonstrant. De situatie escaleert. De betogers richten zich nu op de ME’ers. Ze verzamelen her en der verspreid liggend materiaal en bouwen een barricade. De commandant beveelt schermen, helmen en wapenstokken te voorschijn te halen. Tijd voor actie.

Losgaan

Hondenbegeleiders en arrestatieeenheden (AE) zijn alert. Overal op het

terrein staan KMar-busjes. De ME verzoekt de aanwezigen het terrein te verlaten en de demonstratie te staken. Ze reageren niet. Het geluid van joelende en schreeuwende mensen galmt over het terrein. De relschoppers

pakken hebben, scheurt ter assistentie een KMar-busje naar hen toe. De ME besluit traangas te gebruiken en YPR’s in te zetten. Het krachtige optreden heeft een positieve uitwerking. De rust keert weder, de relschoppers trekken zich terug. Missie geslaagd.

‘Een oefening die dichtbij de werkelijkheid staat ’

Vol gas

gaan compleet los met gooien, trappen en schelden, de ME rukt uit, de betogers stuiven als opgejaagd wild uiteen. De honden komen er ook bij. Blaffend rennen ze op de menigte af. Er ontstaat paniek, want iedereen weet dat de viervoeters geen genade kennen. De relschoppers verschuilen zich achter hun barricade. De AE staat undercover tussen de groep. De mannen van deze eenheid arresteren al te agressieve onruststokers. Zodra ze iemand te

Groepscommandant wachtmeester-1 Ilco Baatje is tevreden. “Het was een realistische training. De demonstranten hebben ons niet gespaard. Militairen inzetten als relschopper vindt hij een bijzonder pluspunt. “Ze zijn niet bang voor een aanvaring, zoals de ROC-leerlingen. Onze collega’s begrijpen het nut van dit soort training en geven ook echt vol gas. Hierdoor krijg je een oefening die dichtbij de werkelijkheid staat.” || tekst Tlnt

Johanna van

|| waardenberg || foto's sm gerben van es, avdd

binnenland

8  defensiekrant nr 4 - 21 februari 2013

Mariniers demonstreren eeuwenoude tactieken anno 2013

Amfibische voet op Vlissinger bodem VLISSINGEN Bij een amfibische landing denken veel mensen aan de openingscène van de film Saving Private Ryan. Maar de tijden zijn veranderd. In plaats van een

massale inzet op de grens van water en land gebruiken mariniers dit type operatie nu vooral voor heimelijke, kleinere acties. Op het strand van Vlissingen demonstreerde het Tweede Mariniersbataljon vorige week hoe een amfibische operatie er anno 2013 uitziet.

Twee vaartuigen draaien vlak voor het strand scherp hun neus richting land. Enkele meters voor de waterlijn stoppen ze. De luiken gaan open. Tientallen mariniers rennen door het koude water het strand op en nemen posities in waar ‘s zomers de badgasten liggen te zonnen. Vlissingen is twee weken lang het toneel van amfibische operaties. De opdracht van vandaag bestaat uit het onschadelijk maken’ van een commandopost. Een ‘chirurgische ingreep’ dus en geen overdreven wapengekletter.

Heimelijke operaties

Bataljonscommandant Jeff Mac Mootry weet waar het om draait bij amfibische landingen. Bij deze doelgerichte manier van optreden zijn er drie kernwoorden: verrassing, snelheid en precisie. Maar ook een goede voorbereiding is belangrijk. “In plaats van een zwaar verdedigde kust te bestormen, zoeken mariniers ver uit de kust de meest gunstige plaats uit om verrassend aan

land te komen. Daarmee verminderen ze hun kwetsbaarheid en vergroten ze de onzekerheid bij de tegenstander.”

Duisternis

Vraag van een toeschouwer aan de commandant: ‘Of ze in Zeeland vaker mariniers zullen zien na de verhuizing van Doorn naar Vlissingen.’ “We gaan hier zeker vaker oefenen, maar als het goed is, merkt de burger daar niets van. Operaties vinden vaak bij duisternis plaats.” Dat deze actie nu bij daglicht plaatsvindt, biedt vooral de jongere marinier de kans te zien wat er allemaal om hem heen gebeurt.

aanvalsploeg

De toeschouwers op de boulevard kijken naar het schouwspel. Eerst rennen twee pelotons die de beveiliging doen het strand op. Daarna komen de teams met de zware wapens. Als laatste volgen de zeesoldaten van de aanvalsploeg, die de commandopost van dichtbij ‘aangrijpen’.

Joint Warrior

De amfibische operaties in Vlissingen vormen een training voor de oefening Joint Warrior in Schotland, die in april plaatsvindt. Dan staan de Nederlandse mariniers onder bevel van de 3rd Commandobrigade van de Britse Royal Marines. Met hen werkt het korps al veertig jaar intensief samen. Ook dan staat het beoefenen van amfibische operaties centraal. Deze wijze van werken is nog altijd actueel. “Wij kunnen daarmee strijdende partijen uit elkaar houden, humanitaire hulp bieden of een vijand te lijf gaan”, aldus Mac Mootry. “Amfibische operaties zijn weliswaar eeuwenoud, maar kunnen nog decennia lang mee.” || tekst

elnt joost ploegmakers maurits van hout, avdd

|| foto’s

Duitsland doet amfibische kennis op in Den Helder den helder

De Duitse marine wil haar amfibische capaciteiten uitbreiden en de samenwerking met Nederland vergroten. Daarom bezocht vlootcommandant Kommandeur Thomas Jugel vorige week marinestad Den Helder en het expertisecentrum op Texel.

Samen met commandeur Peter Lenselink besprak en bekeek Jugel de facetten van amfibisch opereren. Dit gebeurde onder meer aan boord van het amfibisch transportschip Hr. Ms. Johan de Witt. Op dit Landing Platform Dock bespraken beide militairen hoe de

samenwerking verder vorm kan krijgen.

Amfibische samenwerking

Met het verder ontwikkelen en uitbreiden van zijn amfibische capaciteiten wil Duitsland voldoen aan de eisen van het European Amphibious Initiative. Dit initiatief maakt verregaande samenwerking tussen Europese landen mogelijk. Om definitief toe te treden, wisselen de oosterburen met Nederland van gedachten over de opwerksystematiek van vloot en mariniers én de toepassing op de Duitse eenheden.

Meer Europees

Beide landen zijn al decennialang maritieme partners, met name op het gebied van mijnenbestrijding en onderzeeboten. Ook bij antipiraterijoperaties onder EU-vlag werken Duitsland en Nederland samen.

COLOFON De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de Directie Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE 30.000 HOOFDREDACTEUR Martin Zijlstra EINDREDACTEUR André Twigt (070 - 339 78 05) BEZOEKADRES Het Dienstencentrum gaat verhuizen. Vanaf 22 februari is ons nieuwe bezoekadres: Kalvermarkt 2, Den Haag. Post kunt u sturen naar Dienstencentrum Defensiemedia POSTADRES Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58L E-MAIL defensiekrant@ mindef.nl DEFENSIESITE www.defensie.nl REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) - 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326. ABONNEMENTEN Per jaar €13,61. Voor het buitenland €15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon 0900 - 226 52 63 of via www.aboland.nl. In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZIGING Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT Grafische Dienst, AVDD Den Haag DRUK OBT bv, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.