defensiekrantnummer 24

defensiekrant

nummer 24 31 oktober 2013

Burgers schieten met scherp

2

Megadrugsvangst Zr. Ms. Amsterdam

4

Bommen gooien op de Sahara van het noorden

6 8 || foto: Robert

Koelewijn

HARDERWIJK Burgermedewerkers van de Koninklijke Marechaussee die bij de Arrestanten- en Passantenwacht (APW)

op Schiphol werken, volgden onlangs een schietopleiding voor het dienstwapen Glock 17. De specialisten van de APW hebben verschillende taken, waaronder arrestantentransport en ziekenhuisbewaking. Ook het beveiligen van de bijzondere zittingzaal in het nieuwe Justitieel Complex Schiphol gebeurt straks door zowel burgermedewerkers als marechaussees.

Minister draait deel pijnlijke maatregelen terug DEN HAAG De Johan Willem Frisokazerne sluit niet, 45 Pantserinfanteriebatal-

jon blijft behouden en het Joint Support Ship komt weldegelijk in dienst. Dat zijn enkele van de voorstellen die minister Hennis-Plasschaert vorige week deed in een brief aan de Tweede Kamer. De aanpassingen zijn mogelijk door een extra impuls van € 115 miljoen uit het akkoord tussen de regering en een aantal oppositiepartijen.

In de aanvullende brief op de nota ‘In het belang van Nederland’ schetst minister Hennis de gevolgen van de afspraken die het kabinet heeft gemaakt met Christen Unie, SGP en D66. “Deze bevatten voor ons goed nieuws. Daarvoor ben ik dankbaar. Voor het eerst sinds lange tijd komt extra geld vrij voor Defensie”. Bij het begrotingsakkoord stond naast de politieke wens voor het behoud van regionale werkgelegenheid, het behoud van operationele capaciteiten en personeel voorop. “De begrotingsafspraken doen niet af aan de analyse en richtinggevende keuzes uit de nota ‘In het belang van Nederland'. De

extra middelen stellen mij wel in staat een aantal pijnlijke maatregelen te verzachten of terug te draaien”, zegt Hennis.

Regionale werkgelegenheid

Met het behoud van Assen en 45 Pantserinfanteriebataljon wordt een van de zwaarste ingrepen in de operationele capaciteit van de krijgsmacht teruggedraaid. Ook komt dit de regionale werkgelegenheid ten goede. 45 Pantserinfanteriebataljon verhuist wel van Ermelo naar Havelte. In Ermelo vullen het Instituut Defensie Geneeskundige Opleidingen en de Koninklijke Militaire

School de vrijgekomen ruimte, waardoor in Ermelo het zwaartepunt komt te liggen op opleidingen en geneeskundige eenheden terwijl in Havelte het grootste gedeelte van 43 Gemechaniseerde Brigade wordt geconcentreerd.

Gemotoriseerd

13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot wordt een gemotoriseerde brigade. Hierdoor bestaat de kern van de Koninklijke landmacht straks uit 3 capaciteiten. Daarmee kan in alle inzetscenario’s een bijdrage worden geleverd: een luchtmobiele brigade, een gemechaniseerde brigade en een gemotoriseerde brigade.

Simulator

Ook wordt de komende jaren extra geïnvesteerd in een simulator voor de Chinook-helikopter. Dit heeft direct en blijvend effect op de operationele beschikbaarheid van de CH-47. »»Lees verder op pagina 2

Hoge Koreaanse onderscheiding krijgt plek in Schaarsbergen

Digitaal rijbewijs voor Defensiemedewerkers

Defensie grijpt in bij gifstoffen in flat Ede EDE Specialisten van Defensie zijn op vrijdag 18 oktober ingezet bij een onderzoek naar de aanwezigheid van gevaarlijke chemicaliën in Ede. Dit gebeurde in nauwe samenwerking met de civiele hulpdiensten. De stoffen werden gevonden in de kelderbox van een overleden natuurkundedocent. De broer van de man tipte de brandweer. Vanwege mogelijk gevaar moesten ruim honderd bewoners hun woning verlaten. Het Detectie-, Identificatieen Monitoringteam van Defensie zorgde voor metingen in elke laag van de woning. Teamleider kapitein Carlo Engelbert van Bevervoorde: “Deze alarmering is iets waar deze nieuwe eenheid al een tijdje op ‘wachtte’. Als het dan eindelijk zover is, ben je trots om deze klus voor de samenleving te mogen klaren.” De giftige stoffen werden na de metingen ingepakt door het Landelijk Team Forensische Opsporing. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft de stoffen voor nader onderzoek afgevoerd naar bij TNO. Dit instituut moet uitzoeken welke chemicaliën in welke hoeveelheden zijn gevonden.

binnenland

2  defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013 »»Vervolg van pagina 1 De maatregel om vliegbasis Leeuwarden vooruitlopend op de invoering van de F-35 om te vormen van een ‘Main Operating Base’ naar een kleinere ‘Deployable Operating Base’ komt te vervallen.

De belangrijkste gevolgen op een rijtje: •

Karel Doorman

De Karel Doorman, het Joint Support Ship (JSS), komt toch in de vaart, in eerste instantie als bevoorradingsschip. Er blijkt internationale belangstelling te bestaan voor medegebruik van het schip. In Europees en NAVO-verband is er een tekort aan ondersteuningsschepen. Minister Hennis onderzoekt de mogelijkheid de Karel Doorman met andere landen te gebruiken. Het huidige bevoorradingsschip, Zr. Ms. Amsterdam, gaat na indienststelling van het JSS uit de vaart.

Minder banen weg

Door alle heroverwegingen neemt het eerder voorziene verlies van 2.400 arbeidsplaatsen af tot 1.000. De exacte personele gevolgen worden momenteel uitgewerkt. || tekst: Evert

•

•

De Johan Willem Frisokazerne in Assen blijft open. 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel en de andere daar gevestigde eenheden verhuizen niet. 45 Pantserinfanteriebataljon verhuist van Ermelo naar Havelte. In Ermelo vullen het Instituut Defensie Geneeskundige Opleidingen en de Koninklijke Militaire School de vrijgekomen ruimte. 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot gaat verder als 13 Gemotoriseerde Brigade. Een combinatie van andere wielvoertuigen (Bushmaster, Mercedes-Benz, Fennek en Boxer) vervangt de CV90. De helft van deze CV90´s (44) wordt afgestoten. De andere helft wordt aangehouden voor opleiding en training, als logistieke reserve en voor reservedelen. Dit levert een aanzienlijke structurele

heeft een direct en structureel effect op de operationele beschikbaarheid van de Chinook. Dit komt ook de getraindheid en inzetbaarheid van andere eenheden ten goede.

besparing op. •

•

•

De opzet van 3 verschillende brigades – 1 gemechaniseerde, 1 gemotoriseerde en 1 luchtmobiel - biedt meer mogelijkheden voor samenwerking met België en Duitsland. De motorisering van een luchtmobiele bataljon is door deze aanpassing niet meer noodzakelijk. De maatregel om de vliegbasis Leeuwarden vooruitlopend op de invoering van de F-35 om te vormen van een Main Operating Base naar een kleinere Deployable Operating Base vervalt. Dit heeft ook een positief effect op de werkgelegenheid ter plekke en in de regio. Een simulator voor de Chinook-helikopter komt in gebruik om personeel op te leiden en gekwalificeerd te houden. Deze investering

•

Het Joint Support Ship komt vooralsnog in dienst als bevoorrader en met een gereduceerde bemanning. Het huidige bevoorradingsschip Zr. Ms. Amsterdam gaat uit dienst en wordt afgestoten.

•

De marinierscompagnie op Aruba blijft.

•

Het eerder voorziene verlies aan arbeidsplaatsen neemt met ongeveer 1.400 af, van 2.400 naar 1.000. Hoeveel medewerkers hierdoor extern bemiddeld moeten worden, is nog niet duidelijk maar de minister verwacht dat dit aanzienlijk minder is dan eerst gedacht.

Brouwer

Willemstad “Een mijlpaal”, noemt commandant

Bij de onderschepping en aanhouding van de opvarenden speelden het DASH 8-patrouillevliegtuig van de kustwacht en de maritieme helikopter NH90 een hoofdrol. De volgeladen drugsboot met vier man aan boord werd gespot op een bekende route richting de Dominicaanse Republiek en Haïti. Volgens piloot luitenant-ter-zee-1 Sander van der Wal waren het de moderne sensoren van de NH90 die de helibemanning op het juiste spoor zette. “We zijn er achteraan

gegaan en hebben we de smokkelaars tot stoppen gedwongen. We zijn net zo lang bij de boot gebleven totdat de Amsterdam in de buurt was.”

Van de markt

“Met deze onderschepping erbij hebben we dit jaar in nauwe samenwerking met onze partners en de Kustwacht Caribisch Gebied meer dan tienduizend kilo drugs ‘van de markt’ gehaald. Dit is een resultaat waar we als marine en kustwacht trots op zijn”, vindt Swijgman.

INCIRLIK Ruim negentig Nederlandse militairen vormen de nieuwe lichting die de komende drie maanden de twee Patriot-luchtverdedigingssystemen in Zuid-Turkije gaan bedienen. Eerder wisselden de militairen die werkzaam zijn bij de staf en de logistieke ondersteuning. Sinds januari waken Nederlandse militairen over de miljoenenstad Adana. De Patriotsystemen beschermen de bevolking tegen aanvallen met ballistische raketten vanuit het onrustige buurland Syrië. Behalve Nederland beschikken alleen Duitsland en de Verenigde Staten over de nieuwste versie van dit systeem. Ook deze bondgenoten hebben eenheden ontplooid in Turkije. De meeste militairen bij de Patriotmissie zijn afkomstig van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando uit Vredepeel. Vanwege hun specialisme reist het merendeel voor de tweede keer af naar Turkije.

Megadrugsvangst Zr. Ms. Amsterdam Zeemacht Caribisch Gebied brigadegeneraal der mariniers Dick Swijgman de vangst van bijna veertienhonderd kilogram cocaïne van het stationsschip Zr. Ms. Amsterdam. De drugs hebben een straatwaarde van ruim veertig miljoen euro.

Nieuwe aanwas Patriotmissie

Gezamenlijke luchtruimbewaking Benelux

Technasium zet techniek op de kaart GOUDA Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert

ging onlangs terug naar het Antoniuscollege, de school waar ze 22 jaar geleden haar VWO afrondde. Hier opende de bewindsvrouw het Technasium, een nieuwe opleiding voor HAVO en VWO waarin wetenschap centraal staat.

Je ziet ze wel eens staan in een bouwput, naast de waterkant of in het ziekenhuis: de ingenieur, bouwkundige of radioloog. Toch is voor veel leerlingen onduidelijk wat voor werk deze technici nou precies doen. Het pas geopende Technasium in Gouda brengt met het vak Onderzoek & Ontwerpen daarin verandering. Hennis-Plasschaert: “Door projecten als het ontwerpen van een stadspark of een schaatsbaan maken leerlingen op speelse wijze kennis met techniek”, aldus de minister, die uiteraard het belang van technici voor Defensie benadrukte: “Defensie is de grootste technische werkgever van Nederland. Jaarlijks zijn 4500 nieuwe mensen nodig. Een groot deel van hen zijn technici.” Voor een kennismaatschappij als de Nederlandse zijn technici steeds belangrijker. Geen

wonder dat het gebrek aan goed opgeleide techneuten het kabinet zorgen baart. Om die reden is het ‘Techniekpact 2020’ gesloten. Hierin staan afspraken tussen bedrijfsleven, het onderwijs en de overheid. Het openen van ‘technasium-opleidingen’ is er één van.

BRUSSEL Nederland en

België gaan samen het luchtruim bewaken. Dat kwamen minister Jeanine Hennis-Plasschaert en haar Belgische ambtgenoot Pieter de Crem in Brussel overeen. Met de intentieverklaring geven de bewindslieden aan op korte termijn een formeel verdrag tot samenwerking op te stellen.

Vorig jaar stelden experts vast dat de luchtmachten van beide landen geen technische of operationele belemmeringen zien voor samenwerking. De samenwerking is naar verwachting in 2016 een feit.

reportage

defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013  3

Centrum voor Mens en Luchtvaart speelt grote rol in honderd jaar militaire luchtvaart

Wereldwijde koploper in Soesterberg Soesterberg Grote Nederlandse luchtvaartpioniers

werden zo’n honderd jaar geleden door schade en schande wijs. Ze leerden dat het menselijk lichaam niet geschikt is om op kilometers hoogte met grote snelheid te vliegen. G-krachten, zuurstoftekort en extreem lage temperaturen speelden hen parten. Jaren later werden enkele Nederlandse militaire vliegers opgeleid tot luchtvaartfysioloog of vliegerarts. Zij bezorgden Nederland met hun baanbrekende onderzoeken internationale faam. Het vliegmedisch instituut groeide uit tot het huidige wereldwijd toonaangevende Militaire Centrum voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg. Wat heeft de militaire luchtvaart aan ons Nederlanders te danken?

Het Centrum voor Mens en Luchtvaart (CML) is wereldwijd hét kenniscentrum voor selectie, keuring én opleiding en training van militaire vliegers. Maar ook op het gebied van onderzoek en advies van

persoonlijke vliegveiligheidsuitrusting behoort het CML tot de top van de wereld. Maar liefst 21 (NAVO-) landen zien het centrum als hun grote voorbeeld. Zelfs Japan en Amerika kijken bij ons de kunst af.

Hoofd afdeling luchtvaart- en bewegingsfysiologie van het CML luitenant-kolonel Ted Meeuwsen wijdt dat aan de juiste inzet van mensen, middelen en doelgroeponderzoek: “Wij hebben mensen en middelen op het hoogste niveau. En dat komt doordat onze fysiologen, psychologen, artsen, onderzoekers en ontwerpers luisteren naar de bemanning. Wat hebben zij psychisch en lichamelijk nodig om zo optimaal mogelijk te kunnen functioneren? En welke uitrusting helpt daarbij? Dat bedenken ze niet vanuit een ivoren toren. Dát is onze kracht.”

Vliegereisen

De eerste vlieghelden kwamen er een eeuw geleden achter dat vliegen meer inhield dan het besturen van een toestel alleen. Op kilometers hoogte kregen ze last van duizeligheid, misselijkheid en onderkoe-

lingsverschijnselen. Na onderzoek bleken het gevolgen te zijn van sterke G-krachten, hun evenwichtsorgaan dat uit balans raakte en de ijle koude lucht. Omdat niet alle problemen op te lossen zijn met training en de juiste uitrusting, stelde men een reeks eisen op. Toekomstig vliegpersoneel moest voortaan zowel psychisch als fysiek worden gekeurd. Op de voet gevolgd door Groot-Brittannië en Amerika is Nederland nog steeds leidend in het opstellen van deze voorschriften. Recent startte de afdeling luchtvaartgezondheidzorg van het CML een onderzoek naar een nieuwe techniek om het hart te analyseren. Hiermee kan de lichamelijke gezondheid van luchtvarenden nog beter worden geanalyseerd. Meeuwsen: “Ik verwacht dat dit een baanbrekende vernieuwingen oplevert voor de luchtvaartgeneeskunde.”

Gezagsverhoudingen

Ook op het gebied van trainen en opleiden is het CML toonaangevend. De afdeling Luchtvaartpsychologie ontwikkelde een aantal jaar geleden bijvoorbeeld de veiligheidstraining Crew Resource Management (CRM). Dit om incidenten aan te pakken als gevolg van een falende samenwerking in de cockpit. De training richt zich op het maken en strikt naleven van afspraken over communicatie en samenwerking, waarbij de traditionele gezagsverhoudingen buiten spel worden gezet. Centraal hierbij staan de niet-technische vaardigheden, zoals communicatie, besluitvorming en leidinggeven. CRM bleek zo succesvol, dat zelfs de spoedeisende zorg van het ziekenhuiswezen de CRM-principes overnam.

Geavanceerde apparatuur

Verder traint Nederlands vliegpersoneel met de meest geavanceerde apparatuur. De mensencentrifuge voor het oefenen met G-krachten, de desoriëntatiedemonstrator voor het omgaan met een verstoord evenwichtsorgaan, hypobare (‘hoogte’) kamers voor het leren herkennen van de verschijnselen van zuurstoftekort en de nachtzichttrainingsruimte om in het donker de meest optimale prestaties neer te zetten. Alle vier zijn onder voorzitterschap van het CML ontwikkeld. De nieuwste ster aan het firmament is de vliegtuigsimulator die door 360 graden om zijn as te tollen ook G-krachten kan opwekken. Uniek in de wereld en te vinden in Soesterberg. De simulator, die zowel een F-16, Chinook, KDC-10 en C130 kan nabootsen, werd de eerste vijf jaar van zijn bestaan als onderzoeksmiddel gebruikt. Sinds een jaar trainen Nederlandse vliegers in het apparaat. Meeuwsen: “Deze simulator kan in de toekomst een fantastische aanvulling zijn op trainingsvluchten met een echt toestel.”

Toekomstplannen

Momenteel ontwerpen onderzoekers van het CML een nieuw zuurstofsysteem voor helikoptercrews en onlangs leverden ze samen met de fabrikant de nieuwste versie van de G-broek op. De ontwerpen, prototypes en definitieve producten werden afgelopen dinsdag op het symposium ‘Honderd jaar toegepaste lucht- en ruimtevaartkennis’ gepresenteerd. Nationale en internationale partners van het CML waren aanwezig, waaronder TNO, het Nationaal Lucht- & Ruimtevaartlaboratorium en diverse universiteiten. Maar ook de (buitenlandse) industrie kwam in groten getale op de bijeenkomst af. Maar liefst vijftien (inter)nationale sprekers praatten het vakgenootschap bij. Meeuwsen: “Kennisuitwisseling op platformen als deze zorgen voor nieuwe plannen. En die hebben de toekomst.” Foto linksonder De nieuwste vliegsimulator is uniek in z'n soort en alleen nog te vinden in Soesterberg. Het apparaat kan door 360 graden om zijn as te tollen ook G-krachten opwekken. Linksboven Luitenant-kolonel Ted Meeuwsen: “Heli’s vliegen steeds langer en hoger. Om dit nog verantwoorder te doen, ontwikkelen we nu een persoonlijk zuurstofsysteem voor helikoptercrews. Dit is het prototype dat we momenteel nog verbeteren.” Rechts De nieuwe G-broek blaast zichzelf van onderaf op i.p.v. andersom. Volgens Meeuwsen werkt dit veiliger en efficiënter doordat het bloed geleidelijk van onder naar boven wordt gestuwd. Een te hoge bloeddruk in de onderbenen wordt hierdoor voorkomen.

|| tekst jopke rozenberg-van || lisdonk || foto's Archief CML

binnenland

4  defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013

Vliegers droppen het echte spul op de Vliehors

Bommen gooien op de Sahara van het noorden VLIEHORS Om zijn doelwit te lokaliseren, komt eerste luitenant-vlieger Roel heel even

boven het maaiveld uit. Vervolgens rolt hij zijn F-16 om en duikt vanaf 250 voet op een blauwe container af, die midden tussen de duinen staat. Een druk op de knop bevrijdt de Mk 82 bom van de linkervleugel. 250 pond explosieven detoneert. In een microseconde is de zeecontainer schroot. “Voor we een aanval uitvoeren, plannen en berekenen we alles”, vertelt Roel na zijn landing even later op vliegbasis Volkel. “We houden met alles rekening om op een veilige manier een maximaal effect te bereiken.” Veiligheid staat volgens Roel voorop. Altijd! De vlieger moet zichzelf en zijn kist onder controle houden en de wapens gecontroleerd inzetten. “Je werkt dichtbij de grond en gooit bommen die voor je neus exploderen. Je moet dus simpelweg aan de kant voordat rondvliegende bomfragmenten in je vluchtpad komen.”

dellijk de Weapon Malfunction Procedure. “Ook dat soort drills moet je perfect in de vingers hebben”, vindt Roel. “99 van de 100 keer gaat alles goed. Maar die ene keer dat het fout gaat, moet je er klaar voor zijn.” Geen wonder dat vliegers het grootste deel van de tijd bezig zijn met oefenen. Ook het afgooien van bommen wordt vaak getraind. Om het gewicht en de daarmee samenhangende veranderingen in aerodynamica, in snelheid en wendbaarheid te simuleren, oefent de luchtmacht vaak met nepbommen, oftewel Inerts.

Nepbommen

Helemaal zonder gevaar is vanaf lage hoogte bombarderen bepaald niet. Los van fouten in de uitvoering, houden vliegers ook rekening met defecten. Komt een bom niet los van het bomb rack dan volgt hij onmid-

‘Met echte bommen werken is toch anders’

Perfect voorbereid

Vandaag hangen er wel echte bommen onder het toestel. Roel: “Met dat echte spul werken, is toch anders. Je hebt dan meteen een ‘hot weapon attitude’. Je checkt en dubbel checkt alles nog wat vaker en je bent scherper dan normaal.” Bovendien realiseert de vlieger zich dat hij het maximale uit deze oefening moet halen. “De volgende live bom die ik gooi, is misschien niet op Vlieland, maar in een oorlogsgebied. Daarop wil ik perfect voorbereid zijn.”

Bommen op Sahara

De vliegers deponeren hun explosieve lading op de Vliehors, een circa zeventien vierkante kilometer grote schietrange op het westelijke deel van Vlieland.“Het oefenen met live ammunition is uniek in Nederland”, vertelt commandant Detachement Vliehors majoor Pieter Bruinink. “De ‘Sahara van het

noorden’ (bijnaam Vliehors, red.) is het enige oefengebied in een omgeving met veel leeg luchtruim en weinig bewoning. De gunstige ligging en dat alle soorten ongeleide oefenmunitie mag worden afgeworpen en afgeschoten, maken de Vliehors tot een populaire oefenlocatie. Bruinink: “Oefengebieden in Duitsland en België liggen veelal ingeklemd tussen bebouwd gebied en civiel luchtruim. Dat maakt de Vliehors ook bij de buurlanden populair. Wekelijks hebben we vliegtuigen uit het buitenland te gast. In het korte winterseizoen (15 september-1 maart) wanneer live gooien is toegestaan, heeft de range aan klandizie niet te klagen.”

Meetploeg

Overigens gebeurt het slechts enkele weken per jaar dat echte bommen worden afgeworpen, vanwege de limiet van zeventig explosieve vijfhonderd ponders per jaar. Bovendien moet de luchtmacht voldoen aan geluid- en veiligheidsnormen. Zo dient een meetploeg van de Sectie Geluidshinder op het eiland Texel telkens geluidsmetingen te verrichten. Bij overschrijding

van de norm wordt ‘het bombardement’ stopgezet. Verder moet een ploeg van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie op Vlieland aanwezig zijn om eventuele blindgangers onschadelijk te maken.

‘Oefenen met live ammunition is uniek in Nederland’ Ondanks beperkingen is de schietrange van onschatbare waarde voor de luchtmacht. De relatief korte afstand tot de velden Leeuwarden, Volkel, Gilze-Rijen, de vele oefenmogelijkheden en de kans nieuwe procedures, vliegtuigen en bewapening uit te testen, is goud waard. Bruinink: “Voor het trainen van vrijwel alles dat vliegt, is dit gebied perfect.”

|| tekst: ELNT

Wouter Helders

|| foto’s: Jeroen Liebers

Voordat eertste luitenant Roel (linksboven en rechtsonder) arriveert, heeft crew chief sergeant-1 Evert van de Pol het toestel al grondig geïnspecteerd. Van de Pol: “We controleren de vitale delen. Zijn de banden op spanning, zien we lekkages of is er iets mis met de ‘drukjes’ (verschillende hydraulische systemen, olie, etc, red.), dan houden we het toestel aan de grond.” De vlieger doet altijd een finale inspectie.

binnenland

defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013  5

Specialisten trainen gespreksvaardigheden in hartje Amsterdam

Orde scheppen in de chaos AMSTERDAM

“Kijk, het leger”, roept een voorbij fietsende Amsterdammer verbaasd als vijf militairen in gevechtstenue het Centraal Station binnenlopen. De hoofdstad is tijdens oefening Borculo omgedoopt tot buitenlands missiegebied. Aan honderdveertig reservisten en hun beroepscollega’s van 1 Civiel en -Militair Interactiecommando (1 CMI Co) de taak de situatie in kaart te brengen. Tijdens Borculo is Amsterdam geen vrolijke, toeristische stad. Een zwaar uit de hand gelopen etnisch conflict heeft de metropool in een chaotische bende veranderd. De illegale handel tiert welig en tot overmaat van ramp is de politie corrupt. Aan de militair specialisten de opdracht informatie te verzamelen. Op die manier krijgt de commandant van 1 CMI Co de gegevens die nodig zijn om de stad onder controle te krijgen. Waar het allereerst om draait, zijn gesprekken. Niet alleen met de Amsterdamse middenstand, maar ook met vertegenwoordigers van de gemeente en lokale instanties, waaronder KPN. “Dat klinkt simpel,” zegt fieldworker bij 1 CMI Co opperwachtmeester Raymond Keuning. “Maar dat is het absoluut niet.” Binnen korte tijd moet hij met een volslagen vreemde rollenspeler een vertrouwensband opbouwen om erachter te komen wat de problemen zijn en hoe de maatschappij is opgebouwd. “De ervaring leert dat niet iedereen de waarheid spreekt, daar moet je alert op zijn.” Vooral dát is belangrijk, want de specialisten stellen aan de hand van gesprekken een advies op. Daaraan heeft de commandant niets wanneer er leugens in staan. Keuning: “Alleen met betrouwbare informatie kunnen wij de bevolking en de missie het best van dienst zijn.”

Achterdochtig

Het team van Keuning heeft een afspraak met Sandra Rijken, normaal gesproken werkzaam bij de

Verbetering

De commandant van 1 CMI Co overste Jan Vonk heeft het scenario tot in de puntjes uitgewerkt. “Dit jaar zat de oefening nog beter in elkaar dan voorgaande edities. Met verschillende dubbelrollen maakten

we het de specialisten nog moeilijker overzicht te bewaren. Zo was de directeur naast juwelier ook werkzaam bij het havenbedrijf. Ook handelden sommige agenten in diamanten. Alleen met de juiste gesprekstechnieken kwam de

waarheid boven tafel en wisten de specialisten orde in de chaos te scheppen.”

|| tekst: TLNT Rosalien van Damme || foto’s: SGT Eva Klijn

Voedsel en Warenautoriteit. Nu speelt ze een achterdochtige communicatieadviseur. Het gerucht gaat dat een lading drugs verstopt zat in melkpoeder. Het team wil de feiten boven water. “Hier weet ik niets van”, ontkent Rijken. “Wat komen jullie hier eigenlijk doen en waarom zou ik jullie vertrouwen?”Rijken slaat haar armen over elkaar, leunt naar achteren terwijl haar mondhoeken naar beneden hangen. Ze neemt een gesloten houding aan, waarbij haar ogen versmallen tot spleetjes. De militairen zijn duidelijk te snel begonnen met het afvuren van gerichte vragen. Nu moeten ze alle zeilen bijzetten om het vertrouwen te winnen.

'Vaak praat je eerst over koetjes en kalfjes' “Zagen jullie hoe goed deze dame in haar rol zat?”, zegt Keuning tijdens de nabeschouwing. “Fantastisch om te zien hoe ze haar lichaamstaal en mimiek gebruikte.” Voor het team was dit een belangrijk leermoment. “Je kunt niet gelijk over de brug komen met al je vragen”, gaat Keuning verder. Vaak praat je eerst een half uur over koetjes en kalfjes om vertrouwen te winnen en een intieme sfeer te creëren. Pas dan durven mensen gevoelige informatie op tafel te leggen, die ons inzicht geeft in bijvoorbeeld criminele activiteiten.”

foto boven: De militairen bespreken de laatste ontwikkelingen in het missiegebied, voordat ze het centrum in trekken foto onder: “Het team van Keuning heeft een afspraak op Schiphol met een medewerker van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Misschien kan zij hen meer informatie geven over het missiegebied.

De oprichting van 1 Civiel en –Militair Interactiecommando "Het concrete bewijs dat Nederland verder gaat op het pad van de 3D-benadering (Diplomacy, Defense and Development, red.)." Dat zei Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp tijdens de oprichting van de nieuwe eenheid op 17 oktober. De nieuwe eenheid bestaat uit militairen van alle krijgsmachtonderdelen en wordt aangestuurd door de Koninklijke Landmacht. Het 1 CMI Co vormt bij uitzendingen de verbinding tussen de commandant van de missie en civiele autoriteiten, non-gouvernementele organisaties en internationale instanties. De eenheid telt 90 beroepsmilitairen en 900 reservisten, die in het dagelijks leven specialist zijn op diverse gebieden. Het gaat onder andere om ingenieurs, juristen, landbouwen irrigatiespecialisten, accountants, planologen, bestuurskundigen of deskundigen in communicatie en cultuur.

Oprichtingsceremonie van 1 Civiel en –Militair Interactiecommando.

reportage

6  defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013

Hoge Koreaanse onderscheiding krijgt plek in Schaarsbergen Schaarsbergen Zestig jaar na het ingaan van de wapenstilstand tussen Noord- en

Zuid-Korea, heeft de zeer hoge onderscheiding die Nederlandse militairen ontvingen, een vaste plaats gekregen. Afgelopen vrijdag overhandigde de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal Ton van Ede, de versierselen en oorkonde behorend bij de Taeguk met Gouden Ster aan het museum van de Vereniging Oud-Korea Strijders in Schaarsbergen.

De Taeguk met Gouden Ster is vergelijkbaar met Ridder Grootkruis Militaire Willems-Orde, de hoogste onderscheiding binnen de WillemsOrde. Het grootkruis wordt slechts bij hoge uitzondering toegekend. Koningin Wilhelmina was een van de dragers van de onderscheiding.

Vergetelheid

Nederland vergat de missie in Korea van de Verenigde Naties (VN) snel. Vreemd, want 4.748 militairen van marine en landmacht werden uitgezonden. 122 militairen sneuvelden en nog altijd zijn er drie militairen vermist. De Nederlanders hebben hard gevochten, want drie van hen ontvingen de Militaire Willems-Orde , vijf de Bronzen Leeuw, 21 het Bronzen Kruis en vier het Kruis van Verdienste. Aan veertien werd de Silver Star toegekend en 21 de Bronze Star V. Hoe ontstond het conflict in Korea? Nadat Japan in augustus 1945 capituleerde, vulden de geallieerde legers van de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten (VS) het machtsvacuüm op. De Sovjet-Unie bezette het noordelijke deel van het land, de VS het zuidelijke. Noord-Korea werd een communistische dictatuur, terwijl Zuid-Korea ‘democratisch’ was. De spanningen in het gebied liepen op en vanaf mei 1949 raakten Noord-Koreaanse eenheden regelmatig slaags met Zuid-Koreaanse. De Noord-Koreaanse leider Kim Il-Sung dacht dat de verovering van Zuid-Korea een paar weken zou kosten en begon op 25 juni 1950 een verrassingsaanval. In zes weken tijd slaagden de Noord-Koreanen erin het Zuid-Koreaanse leger en de Amerikaanse eenheden terug te dringen tot de zuidoostelijke punt van het schiereiland. Begin september kwam de aanval tot stilstand. Nog diezelfde maand sloeg de Ameri-

kaanse bevelhebber generaal Douglas MacArthur terug met een landing bij Inchon aan de westkust bij Seoel. Hij slaagde erin de Noord-Koreanen terug te dringen tot aan de grens met China. Mao Zedong voelde zich hierdoor bedreigd en stopte met de inzet van Chinese ‘vrijwilligers’ de oprukkende geallieerden. Op de 38e breedtegraad kwamen beide partijen definitief tot stilstand.

Marine

De Veiligheidsraad van de VN zette direct na de aanval een troepenmacht op onder Amerikaanse leiding. De VN deed een beroep op de Nederlandse regering onder leiding van premier Willem Drees. Die bood op 3 juli 1950, een week na de Noord-Koreaanse inval, de in Indonesië gestationeerde torpedobootjager Hr.Ms. Evertsen aan. Ook de Nederlandse schepen (de torpedobootjager Hr.Ms. Van Galen, Hr.Ms. Piet Hein en Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau) kregen verschillende taken toebedeeld. Gemiddeld voerde elk Nederlands schip ongeveer tien patrouilles uit langs de westkust van Korea.

Regelmatig moesten de schepen een Amerikaans of Brits vliegdekschip escorteren. De Nederlandse schepen kregen daarnaast opdracht aanvoerlijnen te beschermen en vijandelijke troepenconcentraties, versterkingen en infrastructuur te bombarderen. Wegens buitengewoon verdienstelijk optreden ontvingen de vier Nederlandse schepen de Koreaanse Distinguished Unit Citation. Voor de twee fregatten die na de Maurits naar Korea gingen, Hr.Ms. Dubois en Hr.Ms. Van Zijll, was het allemaal minder spannend. Zij beperkten zich hoofdzakelijk tot patrouilleren. Eind december 1954 besloot minister van Oorlog en Marine Staf dat het laatste schip op 24 januari 1955 terug zou keren. In totaal hebben meer 1.300 marinemannen bij Korea gediend.

Landmacht

Het Nederlandse kabinet zat vanwege de kosten niet te wachten op ook nog eens het sturen van een landmachteenheid. Onder grote Amerikaanse druk gaf men op 11 augustus 1950 toe en werd het Nederlands Detachement Verenigde

Naties (NDVN) opgericht. De Koninklijke Landmacht (KL) deelde het bataljon administratief in bij het Regiment Van Heutsz. Er meldden zich 1.670 vrijwilligers waarvan er uiteindelijk zo’n vijfhonderd overbleven. Uiteindelijk werden het 636 militairen. De kwaliteit van de militairen was goed door de gevechtservaring, opgedaan in Nederlands-Indië in de periode 1946-1949. De eenheid werd op Amerikaanse leest geschoeid, net als de Nederlandse mariniers. Daardoor kon tijdens de reis met wapens van de mariniers worden getraind. De Amerikaanse instructeurs van het United Nations Reception Centre in Taegu waren verbaasd over de vaardigheid van de Nederlanders met de wapens. Het bataljon, onder bevel van luitenant-kolonel M.P.A. den Ouden, arriveerde op 23 november in Pusan. Het bataljon werd als vierde bij het Amerikaanse 38th ‘Rock of the Marne’ Regiment gevoegd. Tijdens verschillende acties in de maanden die volgden, waarbij de militairen in de voorste linies meevochten, lieten in totaal 122 Nederlandse militairen het leven. Op 11 februari 1951 vielen Chinese eenheden de commandopost van het bataljon aan. Luitenant-kolonel Den Ouden sneuvelde daarbij en nog veertien andere Nederlandse militairen. Den Ouden ontving postuum een Militaire WillemsOrde. Bij gevechten ten westen van

Wonju om Heuvel 325 verdienden eerste luitenant J. Anemaet en soldaat J.F. Ketting Olivier (beide postuum) de Militaire WillemsOrde. Tijdens het offensief om Hyonni, Inje en Kansong in april 1951 sneuvelden 20 NDVN’ers en raakten 31 gewond. Van 20 december 1951 tot 7 april 1952 vocht het NDVN in de IJzeren Driehoek tussen de plaatsen Chorwon, Pyonggang en Kumhw). Acties leverden NDVN’ers verschillende Amerikaanse onderscheidingen op. Het NDVN moest in de tweede helft van maart 1953 vier Chinese aanvallen op zijn bataljonsvak afslaan, met acht doden en tientallen gewonden als gevolg. De bestandsonderhandelingen in Panmunjon resulteerden op 8 juni 1953 in een akkoord. Door het aangekondigde bestand probeerden de Chinezen op het laatste moment nog terreinwinst te behalen. Het NDVN kreeg te maken met het tweede. Chinese militairen overvielen een bataljonspatrouille en vijf Nederlanders sneuvelden. Na het ingaan van het bestand op 27 juli onthieven de Amerikanen het bataljon op 30 september van zijn taken. Het NDVN werd na terugkeer in Nederland op 15 december 1954 officieel opgeheven. De inzet van het NDVN werd met één Presidential Unit Citation en twee Distinguished Unit Citations beloond.

|| tekst: Bert van Elk || foto’s: archief NIMH

binnenland

defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013  7

België en Nederland militair steeds hechter

vijf vragen aan...

‘Elkaar versterken, daar gaat het om’ BERGEN HOHNE Grapjes maken over het Belgische leger? Die tijd hebben we gehad. Na twintig jaar reorganisaties is er geen reden meer een grote broek aan te trekken. Om op het slagveld een sterke vuist te maken, hebben we ook de zuiderburen hard nodig. De luchtmacht en marine van beide landen werken al langer intensief samen. De groene tak van beide krijgsbedrijven begint zich snel te ontwikkelen.

majoor Laurens-Jan Vijge, Training Lead van het Nederlandse detachement voor de F-35 Operationele Test & Evaluatie (OT&E). De eenheid begon deze week in de Verenigde Staten met de vliegeropleiding.

1

  Wat houdt de vliegopleiding precies in? De training start met uitleg over de technische werking van het nieuwe toestel. Daarna volgen vluchten in een vliegsimulator om zowel de vliegtuigsystemen en de vliegeigenschappen van de F-35 te leren kennen. Het gebruik van de simulator is erg belangrijk omdat de eerste vlucht in een F-35 meteen solo is. Alle F-35’s zijn uitgevoerd met slechts één stoel. Er is dus geen plaats voor een instructeur.

2

  Waar vinden de opleidingen plaats? De opleidingen voor de F-35, zowel voor vliegers als voor technisch personeel, worden op Eglin Air Force Base gegeven. Hier leiden instructeurs personeel van de Amerikaanse krijgsmacht, het Verenigd Koninkrijk en nu dus ook de Nederlandse luchtmacht op. De opleidingen voor de F-35A, de voor Nederland bestemde variant, voeren we in nauwe samenwerking met de Amerikanen uit.

man technisch personeel vanaf begin 2015 te kunnen deelnemen aan de operationele testfase; een samenwerkingsverband tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Die testen worden uitgevoerd op Edwards Air Force Base.

4

  Wat is het verschil tussen de F-16 en de F-35? De F-35 is veel geavanceerder dan de F-16 en kan alle missietypen aan. Het toestel is bijvoorbeeld opgewassen tegen moderne afweersystemen. De F-35 beschikt over state of the art sensoren waarmee alle relevante info direct voor de vlieger beschikbaar is. Alle informatie kan ook met collega’s in de lucht of op de grond worden gedeeld. Voor de vlieger wordt de taak als informatiemanager daarom ook steeds belangrijker.

Op het Duitse schietterrein Bergen Hohne vond vorige week de aftrap voor die veel omvangrijkere coöperatie plaats. Dat gebeurde met weinig bombarie. De Charlie compagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon Garde Fuseliers ´Prinses Irene´ ondersteunde de Chasseurs Ardennais tijdens een Combat Readiness Evaluation (Creval) van de NAVO (Battlegroup in 2014). Op zich niets bijzonders, want dit soort een-tweetjes komen wel vaker voor, maar dan voornamelijk met Vlaamse eenheden.

Battlegroup

De jagers uit de Ardennen zijn afkomstig uit Wallonië en daar spreken ze Frans, een taal die de gemiddelde Nederlander niet machtig is. Om te laten zien dat die verregaande samenwerking ook hun menens is, legden de Walen zich zowel tijdens de Creval als voor de komende periode als Battlegroup toe op het Engels. `Dit is uniek`, roept kapitein Sven van der Haas uit. De liaison officier grapt dat met de cursus die de onder/officieren volgden oude tijden gaan herleven. In vroeger tijden waren er ook sterke

militaire banden tussen het noorden en het zuiden. Onder druk van bezuinigingen zou het samenwerkingsverband dat België en Nederland nu met elkaar aangaan weleens baanbrekend voor de NAVO kunnen zijn.

Behoefte

Brigadecommandant kolonel stafbrevethouder Philippe Boucké maakt er gewag van dat binnen het bondgenootschap veel waardering bestaat voor de wijze waarop beide luchtmachten en marines de handen ineen sloegen. En ondanks dat de landlegers al veel samendoen, ziet hij nog steeds mogelijkheden. Zo hebben de Belgen behoefte aan onbemande verkenningsvliegtuigen, waarin de Nederlanders kunnen voorzien. Ook de CV90 is voor de zuiderburen van grote waarde. Zeker nadat ze in 2015 afscheid nemen van de Leopard 1 gevechtstank, waarmee het rupsvoertuig uit de inventaris verdwijnt.

Hoge ogen

"De terreinvaardigheid van een CV90 is ongekend groot", geeft Boucké

toe. “Duikt die behoefte op, dan is het fijn een beroep op ‘den ander’ te mogen doen.” Dat is overigens wederzijds, vindt de kolonel. De Belgische pantserinfanterie is opgebouwd rondom het Pirana wielvoertuig, dat vooral bij een soft approach hoge ogen gooit. Boucké: “In stedelijk gebied wordt een Pirana doorgaans makkelijker aanvaard en veroorzaakt hij minder schade dan een pantserrups. Ik weet zeker dat we met ons personeel en materieel elkaar goed kunnen aanvullen.” De brigadecommandant vergeet niet te melden dat het Belgische leger straks de beschikking heeft over de Spike, een antitankwapen van de nieuwste categorie, dat meedogenloos afrekent met het modernste materieel. “Een Pirana, uitgerust met een dertig of negentig mm kanon én met een ´Spikeploeg onderin’, neemt het op tegen een breed scala aan doelen.” Maar er is meer waarmee België en Nederland elkaar kunnen ondersteunen. Zo verdient het aandacht nogmaals te bekijken welke opleidingen, trainingen en vooral oefeningen gezamenlijk gedaan kunnen worden. Als aanzet daarvoor spraken beide landen af voortaan de jaarplannen naast elkaar te leggen. En waartoe moet dit allemaal leiden? Bocké vertelt dat op termijn gezamenlijk operaties opzetten haalbaar moet zijn. “De tijd zal het leren, maar dat we die kant uitgaan is wel duidelijk. Elkaar waar nodig versterken, daar gaat het om.”

|| tekst: André Twigt || foto’s: SGT Eva klijn

Een ander verschil is dat de F-35 zonder externe bewapening of brandstoftanks vliegt. Hierdoor behoudt het toestel tijdens de vlucht de vliegeigenschappen van een straaljager. De aanblik van een   Hoeveel Nederlands persovolgeladen F-16 is echt anders. Die neel neemt eraan deel? De klas wordt in de vliegergemeenschap voor de vliegopleiding bestaat uit één Nederlandse en vijf Amerikaan- vaak aangeduid als bombtruck. se vliegers. Vanaf begin 2014 volgt de gefaseerde opleiding van nog eens drie Nederlandse vliegers die   Wanneer gaat u werkelijk de ook samen met Amerikaanse lucht in met de F-35? Volgens de collega’s in een klas zitten. Verder huidige planning halverwege begint op 12 november de opleiding december. Het personeel van het van zes crewchiefs, gevolgd door operationele testteam begint nu opleidingen voor avionica en zo snel mogelijk met de opleidinwapentechniek. Dit alles is erop gen om in 2015 goed voorbereid gericht om met ongeveer twintig aan de testfase te beginnen.

3

5

|| tekst Kap

Jaap Wolting Boven Belgische en Nederlandse infanteristen gezamenlijk in de opmars. Onder De CV90 is voor de zuiderburen van grote waarde. Zeker nadat ze in 2015 afscheid nemen van de Leopard 1 gevechtstank,

en verder

8  defensiekrant nr 24 – 31 oktober 2013

Militairen beëdigd Achttien militairen van het VuursteunCommando in ’t Harde, (13 Korps Veldartillerie en 5 Korps Rijdende Artillerie) zijn afgelopen vrijdag beëdigd op de Markt in Nunspeet. Dit gebeurde in aanwezigheid van militaire en civiele autoriteiten. De beëdiging is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de loopbaan van een militair. Hij spreekt daarin uit dat hij trouw belooft aan de Koning, gehoor-

zaamheid aan de wetten en onderwerping aan de krijgstucht.

|| Foto: Kees

Leusink

Digitaal rijbewijs voor Defensiemedewerkers DEN HAAG – Met een laatste klik van de muis rondt

secretaris-generaal Erik Akerboom met goed resultaat het examen af. Als eerste kan hij zich trotse eigenaar van het nieuwe ‘digitale rijbewijs’ noemen. Het bewijst dat Akerboom zich bewust is van de risico’s die werken in een digitale (cyber)omgeving met zich meebrengt.

“Het oogmerk is dat iedereen bij Defensie de toets voor het digitale rijbewijs een keer aflegt. Het is een laagdrempelig en naar ik verwacht aansprekend hulpmiddel”, legt beveiligingsautoriteit kolonel Alex van Nieuwburg uit. Het doel van het digitaal rijbewijs is weldegelijk serieus. Van Nieuwburg: “We willen het beveiligingsbewustzijn van medewerkers verder vergroten en daarmee de digitale weerbaarheid van de organisatie én de beveiliging van onze informatie en informatiesystemen verbeteren.”

rijbewijs luitenant-kolonel Hans Edelhausen, “Het rijbewijs illustreert de theorie ook met voorbeelden uit de praktijk, zoals phishing-pogingen, incidenten met USB-sticks en ontwikkelingen in het cyberdomein.”

Digi-vaardig

Het digitaal rijbewijs bestaat uit filmpjes, aansprekende foto’s, voorbeelden en tips verdeeld over meerdere modules waarin bepaalde onderwerpen worden behandeld. “De do’s en don’ts brengen de makers helder in beeld”, aldus Edelhausen. Met het doorlopen van

Test jouw digi-vaardigheid Ben jij voldoende op de hoogte van de risico’s die het werken in de digitale omgeving met zich meebrengt? Test jezelf. Vanaf woensdag 30 oktober kunnen alle Defensiemedewerkers via intranet hun digitale weerbaarheid beproeven.

de vijf modules en het afleggen van de afsluitende test laten de deelnemers zien hoe digi-vaardig ze zijn. Edelhausen: “Ik ben zeer benieuwd wie alle vragen goed weet te beantwoorden.”

|| Tekst: ELNT Wouter Helders || Foto’s: Wim Salis (AVDD)

Ook Defensie is steeds meer afhankelijk van ICT. Uit onderzoek blijkt dat technische maatregelen alleen niet voldoende zijn om informatie en computers te beschermen. Van Nieuwburg: “Het is een cliché, maar de mens is de zwakste schakel in de beveiligingsketen. Door collega’s bewuster te maken van de risico’s en ze te laten zien wat ze wèl en niet moeten doen, zijn ze beter voorbereid op het werken in de digitale wereld.”

Beveiligingsbewustzijn

Generaal b.d. Peter van Uhm onthulde de naam van het nieuwe sportcomplex

Nieuw sportcomplex voor revalidatiecentrum DOORN ‘Vincam’, oftewel ‘Ik zal overwinnen’ is de naam

van het nieuwe sportcomplex op Militair Revalidatie Centrum (MRC) Aardenburg. Zowel het zwembad, als de sporthal en de fitnesszaal ondergingen een metamorfose en beschikken over de nieuwste snufjes. Zo kunnen revalidanten met een speciale app hun vorderingen bijhouden. Het MRC is met deze aanpassingen nu het modernste sportcomplex binnen de revalidatie in Nederland. “Het nieuwe sportcomplex voorziet in de doelen die MRC Aardenburg heeft: militairen beter maken zodat ze kunnen terugkeren naar operationele inzetbaarheid”, zei commandant MRC Aardenburg luitenantkolonel Jeroen Hulst.

Virtueel

Voor de mobiliteitstraining is een speciale loopband aangeschaft. Met dit apparaat kan onder invloed van de zwaartekracht de belasting van het lichaam worden opgevoerd. Later dit jaar komt er nog een virtueel systeem van twee loopbanden bij. Die bootsen praktische oefensituaties na, zoals lopen op straat in een virtuele omgeving.

Hier komt het digitale rijbewijs om de hoek kijken, dat ontwikkeld is als bijdrage aan de landelijke campagne ‘Alert Online 2013 Smart Security’. Die gaat volgende week van start. Samensteller van het digitale

Geen DEKAATJES meer De advertentiekolom DEKAATJES in de Defensiekrant is met ingang van 1 november gestopt. Deze beslissing houdt verband met de komende digitalisering van de Defensiekrant per 1 januari volgend jaar. Vanaf die datum houdt de papieren versie op te bestaan. De hier afgedrukte advertenties zijn nog enkele nabranders.

Aan de SG de eer als eerste een poging te wagen het digitaal rijbewijs te veroveren.

dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Graag 'Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar defensiekrant@ mindef.nl, ovv naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd.

Woningen Te koop: Almere Poort, Belgiëstraat 42a, luxe 2-kmr appartement met 3 Franse balkons, overdekte eigen

parkeerplaats. Ligging op 15 min van Amsterdam ,nabij uitvalswegen en OV! Vr.pr.: € 139.500,- k.k. Zie www.funda.nl

Te huur: Harderwijk, Boerhaavelaan 60, gestoff. appartement. Bjr 2008. Opp. 55 m². Direct te betrekken, dichtbij station, winkels, uitvalswegen. Zie: funda & marktplaats of bel 06-4209 7090 of mail [email protected].

Diversen Gezocht: Oude werkende camera’s voor het goede doel. Heeft u nog een digitale camera liggen die u weg wilt doen? Schenk ze aan Stichting Jadilah Anak en maak de arme kinderen in Indonesië blij! Bij interesse bel: 0614552393 of zie www.stichtingja. wordpress.com

COLOFON De Defensiekrant is een tweewekelijkse uitgave van de Directie Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. De Defensie krant wordt geproduceerd door het Mediacentrum Defensie OPLAGE 30.000 HOOFDREDACTEUR Martin Zijlstra EINDREDACTEUR André Twigt (070 - 318 69 87) layout Angela van Klaveren BEZOEKADRES Kalvermarkt 32, Den Haag POSTADRES Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58L E-MAIL [email protected] DEFENSIESITE www.defensie.nl DRUK OBT bv, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.