defensiekrantnummer 16

defensiekrant

nummer 16 25 juli 2013

Reuze-heli hulp bij verhuizing 3

Warmte spelbreker tijdens Vierdaagse

4

Oud-top-schaatser bij uitreiking groene baret

5

Ultiem kat-en-muisspel

6

Onhoorbaar, onzichtbaar, onbemand

Foto Sgt1 Eva Klijn, AVDD

kunduz Bij de terugtrekking van de Geïntegreerde Politietrainingsmissie in Afghanistan wordt de grootste helikopter ter wereld ingezet. Een Russische Mi-26 vervoert missie-kritieke goederen van Kunduz naar het westelijker gelegen Mazar-e-Sharif. Daarvandaan vindt transport naar Nederland plaats. De Mi-26 is de zwaarste en sterkste helikopter die in serie wordt geproduceerd. Van deze machine liepen er in veertig jaar zo’n driehonderd van de lopende band. De megaheli kent

zowel militaire als burgeruitvoeringen. Nederland deed eerder een beroep op de Mi-26. In 2009 hielp een toestel bij de berging van een Chinook transporthelikopter, in

dienst bij een van de coalitiepartners. Op 1 juli werd de Nederlandse politietrainingsmissie afgerond. De eerste honderd militairen zijn vorige week huiswaarts gekeerd. De laatste

militairen, verantwoordelijk voor de redeployment, verlaten voor 1 november het gebied. || tekst

andré twigt

Landmachtkorporaal genomineerd voor prijs MBO den haag Korporaal-1 Bertus Peters is genomineerd voor de titel Landelijke Uitblinker MBO 2013. De landmachtmilitair volgt de opleiding tot ICT-beheerder (niveau IV) bij het Regionaal Opleidingscentrum Friese Poort. Peters liep stage tijdens zijn uitzending in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Daar zorgde hij op eigen initiatief voor een servicedesk die de verbinding tussen de uitgezonden militairen en hun thuisfront onderhoudt. Dat is onder de omstandigheden daar, met wisselende temperaturen en veel stof, niet gemakkelijk. De korporaal is bijzonder blij met zijn nominatie. “Ik zie het als een bewijs voor de goede samenwerking tussen het ROC en Defensie. Ik ben er trots op daar het gezicht van te mogen zijn. Stemmen op korporaal Bertus Peters kan tot 2 oktober 2013. De uitreiking van de prijs is op 10 oktober tijdens het zogenoemde Uitblinkersgala.

Toekenning HVO verruimd den haag Het ‘Besluit

Herinneringsmedaille Vredesoperaties’ (HVO) is gewijzigd . Voortaan kan de onderscheiding ook worden toegekend aan deelnemers aan missies die niet in strikte zin te boek staan als vredesmissie, maar hier wel aan gelijkgesteld worden.

De HVO werd volgens de huidige regels vooral toegekend aan Nederlandse burgers en militairen (of buitenlanders onder Nederlandse leiding) die hebben deelgenomen aan een vredesoperatie. Nu operaties gelijkgesteld kunnen worden aan vredesoperaties,blijkt het aantal operaties waarop de HVO van toepassing is groter. Dit laatste betekent onder meer dat ook de huidige inzet van Patriotsystemen in Turkije, nu te boek als NAVO-actie ter collectieve zelfverdediging, gelijkgesteld kan worden aan een ‘vredesoperatie’. De deelnemers komen in de toekomst dus voor de HVO in aanmerking. Ook civiel experts in dienst van de staat (niet behorende tot de krijgsmacht of politie) vielen in de oude regeling buiten de boot. De nieuwe regelgeving voorziet ook voor hen in de mogelijkheid met een HVO beloond te worden.

binnenland 2  defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013

Landmacht defileert in hartje Meer militaire samenwerking met China Brussel den haag Hydrografische data Generaal Hou ShuSen, één van China’s belangrijkste militairen, en Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp hebben op 15 juli in Den Haag gepraat over verdere militaire samenwerking.

Brussel

Twintig militairen van 13 Gemechaniseerde Brigade en twee Fenneks van het Operationeel Ondersteuningscommando Land hebben deelgenomen aan de Nationale Feestdag in Brussel. Bij die gelegenheid vieren de Belgen dat Koning Leopold I op 21 juli 1831 de eed aflegde. De eenheden van de landmacht maakten deel uit van het zogenoemde Benelux detachement. Met de deelname wil Nederland de samenwerking met België en Luxemburg onderstrepen. Het defilé werd voor het eerst afgenomen door de pas aangetreden Koning Filip.

Burgerpersoneelsfonds verstrekt meer leningen den haag De Stichting

Burgerpersoneelsfonds ministerie van Defensie (SBF) heeft over 2012 meer renteloze leningen verstrekt. Dat terwijl het aantal aanvragen voor financiële ondersteuning afnam. Het aantal giften verminderde wel, zo valt in het jaarverslag over 2012 te lezen.

Burgermedewerkers en postactieven die in financiële problemen zijn gekomen, kunnen een beroep doen op het fonds. Dat geldt ook voor medewerkers die zijn vertrokken met een SBK-regeling-2 of in de toekomst op een dergelijke regeling zijn aangewezen. Het SBF verleent hulp als de financiële nood een

sociale of medische achtergrond heeft. In het verslagjaar zijn 124 aanvragen ingediend voor een renteloze lening en/of gift. In 2011 waren dat er 136.

hoger

Het Burgerpersoneelsfonds honoreerde 36 leningen en 31 giften. Het verstrekte aantal leningen ligt daarmee hoger dan in 2011 (26). Aan het eind van het verslagjaar had de stichting negen aanvragen voor een renteloze lening in behandeling. Het saldo op de spaarrekening van het SBF bedroeg op 31 december 2012 € 180.113. Op dezelfde datum had de stichting € 1.040.929 in belegd vermogen.

Spektakel in Steenwijk steenwijk De binnenstad van Steenwijk stond onlangs volledig in het teken van 43 Gemechaniseerde Brigade tijdens de zogeheten ‘BIZONdere’ Burendag. De inwoners van deze vestingstad konden zo eens goed kennismaken met de veelzijdigheid en professionaliteit van hun militaire buren. De meeste eenheden van 43 Gemechaniseerde Brigade zijn gelegerd op de Johannes Postkazerne in Havelte, gevestigd op steenworp afstand van Steenwijk. Onder het motto ‘beter een goede buur, dan een verre vriend’ greep de brigade zijn kans om zich te presenteren aan de inwoners tijdens de traditionele midzomerfeesten in de eeuwen oude stad.

hierbij voorop. Onder meer de schietvaardigheid en het uithoudingsvermogen konden worden beproefd. De echte durfals tokkelden vanaf de kerktoren naar beneden.

Op het marktplein werden diverse spectaculaire demonstraties gegeven door 45 Pantserinfanteriebataljon. Ook op andere locaties in de binnenstad haalden eenheden alles uit de kast om hun vaardigheden te tonen. Interactiviteit stond

Rectificatie In Defensiekrant nr.15 staat per abuis dat Defensie dit jaar zevenduizend nieuwe militairen nodig heeft. Dit is niet het goede aantal. Jaarlijks is de krijgsmacht op zoek naar circa drie- tot vierduizend nieuwe mensen.

China is net als Nederland actief in de bestrijding van piraten in de regio rond de Hoorn van Afrika. Beide krijgsmachten wisselen tijdens anti-piraterijoperaties in de Somalische wateren dan ook al veel informatie uit. Die maritieme contacten willen ze graag verder uitbreiden. Zo nodigt Defensie in november een Chinese taakgroep uit een aantal dagen aan boord van Zr. Ms. Johan de Witt te verblijven. Het amfibisch transportschip neemt dan als stafschip deel aan de EU-antipiraterijmissie Atalanta.

hospitaalschip is op een reis van vijf maanden in het verre oosten en in de regio van de Indische Oceaan. Op dit moment bevindt de Peace Ark zich in de Golf van Aden om samen te werken met de antipiratijeenheden in de regio. De delegatie kreeg uitleg over de medische voorzieningen, waaronder een demonstratie van traditionele Chinese geneeskunst.

Ook een overeenkomst voor datauitwisseling tussen de hydrografische diensten behoort tot de mogelijkheden voor verdergaande samenwerking. Het bevordert de veiligheid op bijvoorbeeld de Noordzee, waar veel Chinese schepen varen.

Chinese geneeskunst

Een medische delegatie van het fregat Zr. Ms. Van Speijk bezocht onlangs de Chinese Peace Ark. Dit

Bonden akkoord met Sociaal Statuut Uitbesteding DEN HAAG Defensie en de centrales van overheidspersoneel zijn het eens over een nieuw sociaal statuut Uitbesteding. Het gaat om afspraken over de manier waarop Defensiepersoneel overgaat naar een marktpartij en welke rechtspositionele en arbeidsvoorwaardelijke overgangsregelingen daarbij gelden. Met deze afspraken kan de ‘sourcingsagenda’ van Defensie worden uitgevoerd.

Als hoofdlijn geldt dat de betrokken medewerkers zoveel mogelijk overgaan naar de marktpartij en daar een passende functie krijgen. Maar er zijn uitzonderingen. Langdurig zieken en medewerkers die kort voor pensionering zitten, hebben een aparte positie en blijven daarom in dienst van Defensie en kunnen

eventueel bij de marktpartij gedetacheerd worden.

werkgarantie

Ook wil Defensie de arbeidsvoorwaarden bij overgang naar een marktpartij op zorgvuldige wijze regelen. Er zijn onder meer afspraken gemaakt over een

werkgarantie voor een bepaalde duur, loonaanvulling, compensatie van relevante secundaire arbeidsvoorwaarden en het opvangen van de pensioenconsequenties. Voor medewerkers die niet overgaan naar de marktpartij is het SBK 2012 onverkort van toepassing.

Zwaargewonde veteranen weer in hoger sferen breda Voor de derde keer op rij heeft de Defensie Paraschool dit jaar weer tandemsprongen uitgevoerd met in Afghanistan zwaar gewond geraakte veteranen. En net als bij de eerdere edities was de animo hiervoor overweldigend.

Het initiatief werd bedacht door commandant Defensie Paraschool kapitein André Voeten en groeide in korte tijd uit tot een evenement dat niet meer weg te denken is bij de erkenning van veteranen. “Er is duidelijk sprake van een win-winsituatie”, vertelt een enthousiaste Voeten, zelf ook zwaargewond geraakt in Afghanistan. "Aan de ene kant bieden we veteranen een unieke gelegenheid vanaf een dikke 3,5 kilometer een sprong te maken, aan de andere kant dragen deze toch bijzondere sprongen bij aan de geoefendheid van onze tandemmasters.”

binnenland

defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013  3

Warmte speelt lopers parten tijdens 97ste Vierdaagse

Blaren, blaren en nog eens blaren nijmegen De 97ste editie van de Nijmeegse Vierdaagse gaat niet de boeken in als de heetste ooit. Maar veel schelen deed het niet, met temperaturen tegen de dertig graden. Duizenden militairen uit 34 landen trotseerden het hete asfalt voor de tochten der tochten. Toch viel het aantal uitvallers reuze mee. Want al moest het kruipend, een heldenontvangst op de Via Gladiola wilde niemand missen.

In aller vroegte beginnen de detachementen vrijdag vanaf Kamp Heumensoord aan de laatste etappe. De ‘dag van Cuijk’ is zeker geen gelopen race. Met de glorieuze intocht in het vooruitzicht moet nog een flink aantal kilometers door Nederasselt en Beers worden afgelegd. Op militaire rustplaatsen lappen de verzorgers van het Rode Kruis zo goed als ze kunnen de wandelaars op. Het is lopende bandwerk. Ook de collega’s van 400 Geneeskundig Bataljon maken overuren. Wie ‘even’ een blaar wil laten doorprikken, houdt rekening met fikse wachttijden, oplopend tot wel vier uur. “Vooral op dinsdag speelde de warmte veel lopers parten”, blikt commandant hospitaal, kapitein Laura Chardet terug. “Een enkeling had last van hittestuwing en uitdroging. Daarbij ging het vooral om veel, heel veel blaren. Gemiddeld draait het geneeskundig personeel diensten van zestien tot zeventien uur. Om de patiëntenstroom aan te kunnen, hebben we extra mankracht uit Ermelo laten komen.” Op de verzorgingsplaats bij de pontonbrug in Cuijk praten kapiteins Simone van der Drift en

Jeanette Duijst elkaar moed in. Met nog een kwart van de route te gaan, is het een kwestie van doorbijten. Duijst: “We wisten totaal niet wat we konden verwachten, maar na de eerste, zware dag gaat het verrassend goed.” Of beide artsen-in-opleiding medisch gezien beter zijn voorbereid? “Nee hoor”, lacht Van der Drift. “Blaren maken geen onderscheid.” Volgens adjudant Henry (Landelijk Opleidings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee) helpt ervaring je zeker door vier straffe dagen. “Het is nu mijn zesde keer en ik heb echt nergens last van. Hoewel… het is vaak gewoon een kwestie van geluk.”

Uiterlijk voorkomen

Cuijk is ook de plek waar de operationeel commandanten het prestigieuze ‘Vaantje’ uitreiken aan de eenheid die vier dagen uitblinkt in correct gedrag. Een commissie beoordeelt de detachementen op onder meer discipline, geoefendheid en uiterlijk voorkomen. Deden de reservisten vorig jaar nog goede zaken, nu gaan 42 Brigade Verkenningseskadron, de Koninklijke Militaire School Luchtmacht Vliegbasis Woensdrecht, District NoordOost van de marechaussee en

mariniers van het Aruba Marinedetachement er met de groepsonderscheiding vandoor.

warm welkom

Dan, nog zo’n twaalf kilometer verder op Charlemagne is de buit voor militairen feitelijk binnen. Hier krijgen zij hun Vierdaagsekruisje. Toch wil niemand het feest op de Via Gladiola missen. Dus hup, het uniform fatsoeneren, de pijn verbijten en trots het centrum binnenmarcheren. Want zo’n warm welkom maakt alle leed in één keer goed.

Alternatieve Vierdaagse Op het hoofdkwartier van de internationale vredesmacht ISAF in Kabul liepen zo’n tien Nederlanders het alternatieve wandelevenement. Vanwege de veiligheidssituatie en de hitte werd op de compound vier avonden lang een parcours gelopen van tien rondjes van één kilometer. Ruim dertig militairen van het luchtmachtdetachement deden hetzelfde in Mazar-e-Sharif. Ook in Turkije werd door personeel van de Patriotmissie een variant op de Vierdaagse gelopen. Uiteraard liepen de militairen wel met minimaal tien kilo bepakking.

Band blijft

Deze editie werd bekend dat de band tussen de Vierdaagse en Defensie de komende jaren blijft bestaan. Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Kruif tekende hiervoor een samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Nijmegen en Stichting DE 4DAAGSE. Het wandelevenement krijgt in ieder geval tot en met 2017 steun van de krijgsmacht, in de vorm van manschappen en middelen. Dit gebeurt sober, in afgeslankte vorm, zoals nu al merkbaar was. Het aantal militaire rustplaatsen ging van drie naar twee. De opbouw

van Heumensoord en het leggen van een pontonbrug wordt voortaan bij wijze van oefening gedaan.

|| tekst: kap

Marlous de Ridder

|| foto’s: kpl-1 Zadrach Salampessy

Links Die arme voeten. Rechtsboven Overal waar militairen komen, worden zij liefdevol toegejuicht. Rechtsonder Vreugde tussen wandelbuddy’s na vier dagen afzien. Midden 20 Natresbataljon (onderdeel van 11 Luchtmobiele Brigade) marcheert over de pontonbrug bij Cuijk. De winnaar van het ‘Vierdaagsevaantje 2012’ moet zich dit keer tevreden stellen met een tweede plek .

binnenland 4  defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013

EOD beleeft een explosief weekend wassenaar Een harde knal. De grond trilt. Toeschouwers op het strand bij Wassenaar reageren geschrokken wanneer de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) hier de vliegtuigbom uit Moerkapelle tot ontploffing brengt. Het weekend van 13 juli was tamelijk explosief voor de EOD. Naast de bom uit Moerkapelle gaat eveneens een bij Westervoort gevonden Britse 500-ponder de lucht in. Zo is het gegaan. Ergens in 1944 rolt een gloednieuwe vliegtuigbom van de lopende band die vrij kort daarna tijdens de Tweede Wereldoorlog, boven Moerkapelle wordt gedropt. Zeventig jaar later graaft een nietsvermoedende kraanmachinist van de GasUnie de blindganger uit de klei. Hij belt het alarmnummer, waarna officier van dienst eerste luitenant Peter Zaal, collega-EOD’er Bernard Egberink en zijn ploeg polshoogte komen nemen. Probleem: onder de 500-ponder liggen twee gasleidingen en de kerosineleiding van Schiphol. Boven de bom bevindt zich een hoogspanningskabel en de aanvliegroute naar Rotterdam/The Hague Airport. “Alsof dat nog niet genoeg is, liggen ook nog de A12 en de spoorlijn Utrecht-Den Haag op steenworp afstand. Zonder overdrijven is dit een zeer complexe situatie”, constateert Zaal. Een paar dagen later pompt men de pijpleidingen leeg, de spoorlijn, het luchtruim en de snelweg worden afgesloten voor alle verkeer. Om de omgeving zo min mogelijk tot last te zijn, begint de EOD bij het krieken

van de dag met het ruimen van het projectiel. “Een kleine beweging kan tot ontploffing leiden”, laat Zaal zich eerder ontvallen. “Gelukkig heeft de bom uit Moerkapelle geen moeilijke ontsteker.”

Raven Bij de ruiming in Westervoort zet Defensie een Raven 'onbemand verkenningsvliegtuigje' in. Met zijn scherpe camera’s spot het toestelletje enkele lieden, die zich ondanks de lijvige waarschuwingscampagne toch in de gevarenzone bevinden. Politie begeleidt hen naar veiliger oorden. Het was voor het eerst dat een Raven voor een bomruiming vloog.

Hoe anders is dat in Westervoort. Het projectiel ligt in de IJssel en kan niet onderwater worden gedemonteerd. Zware roestvorming en een gestage algen- en schelpengroei maken dat onmogelijk. Bovendien is een van beide ontstekers afgebroken. Gevolg: ruim vierduizend inwoners van Arnhem en Westervoort moeten binnen blijven. Bewoners van twee nabijgelegen boerderijen verblijven tijdelijk elders. Eerst wordt de op scherp staande bom uit het water getakeld en in een piramide van zand gelegd. Vervolgens wordt het ding ter plekke onschadelijk gemaakt. Om half acht ’s ochtends klinkt een doffe knal en is het gevaar geweken. Inwoners van Arnhem en omstreken kunnen weer opgelucht ademhalen. || tekst

tlnt rosalien van damme

|| foto’s avdd

Op het strand bij Wassenaar graaft men een kuil, waarin de 500-ponder uit Moerkapelle wordt gelegd. Rechts Hoewel de EOD jaarlijks ruim tweeduizend keer uitrukt, komt het niet vaak voor dat twee bommen achter elkaar geruimd worden.

Oud-topschaatser bij uitreiking groene baret

Erben Wennemars bij de commando’s roosendaal Voormalig topschaatser Erben Wennemars was onlangs bij de intocht van veertien nieuwbakken commando’s. Op de Engelbrecht van

Nassaukazerne in Roosendaal werden zij met groot applaus door familie, vrienden en collega’s onthaald. Daarna ontvingen de militairen hun groene baret. Wennemars voegde zich in het holst van de nacht bij de zogenoemde commandantenmars, die de acht weken durende Elementaire Commando Opleiding afsluit. Deze tocht was volgens de oud-sportman vrij pittig. “Ik moest half rennen om ze bij te houden. Wat deze jongens doen, is vergelijkbaar met topsport. Zij bewijzen dat je meer kunt dan je denkt. Bij de start zag ik een jongen

die telkens achterraakte en dat goed moest maken door stukjes te rennen. Ik dacht: dat houdt hij nooit vol. Maar toen ik uren later nog eens kwam kijken, liep hij er nog gewoon bij.”

compliment

Wennemars geeft tegenwoordig lezingen over het bedrijven van topsport en de mentale kant daarvan.

Dat aspect speelt ook bij de commandotraining een grote rol. Zo ook toen enkele aspiranten tijdens het marsen achterbleven en door hun commandant werden aangespoord bij te trekken. “Toen dat gelukt was, dacht ik dat hij ze wel een complimentje zou geven, maar dat deed hij niet. ‘Ze deden datgene wat van ze verwacht werd’, luidde het commentaar.”

‘Tijdens de ECO worden militairen

klaargestoomd voor het uitdagende werk van commando. De lichting die onlangs de groene baret ontving, startte acht weken daarvoor met 29 man. Van hen haalden er dus veertien de eindstreep. Na de loodzware ECO zijn de aspiranten er nog niet bepaald. Aansluitend volgen zij een jaar lang de Voortgezette Commando Opleiding. Daarin

worden de mannen basis-opgeleid om speciale operaties uit te voeren. Daarnaast volgen zij een individuele opleiding tot sniper, medic, communicatie- of demolitiespecialist. Vervolgens stromen ze in bij een van de vier commandotroepencompagnieën. || tekst elnt

joost ploegmakers

|| foto's leo van westerhoven

reportage

defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013  5

Rechts Goed verscholen speuren de luchtverdedigers het luchtruim af op zoek naar gevechtshelikopters.Linksonder Na de zoveelste helikopter-kill geniet een tevreden Bravo-team van 13 Luchtverdedigingsbatterij ‘Ypenburg’ nog even na. Op de voorgrond boerderijhond Floyd, een onmisbare schakel bij de opsporing. Midden Gevechtsheli’s en luchtverdedigers zijn ‘gezworen vijanden’, maar tijdens deze oefening konden ze vooral veel van elkaar leren. Linksboven Herladen van de Stinger lanceerinrichting op de Fennek.

Luchtverdedigers binden strijd aan met Apaches

Ultiem kat-en-muisspel ruurlo Er heerst een serene rust op het erf van boer Tonny Hoitink. Maar als boerderijhond Floyd luid blaffend het weiland in holt, weten de onder de mestvaalt verscholen kanonniers van 13 Luchtverdedigingsbatterij al hoe laat het is: naderende Apache gevechtshelikopters!

“Floyd is onze beste early warning radar. Hij hoort die heli’s lang voordat wij ze zien of horen”, zegt kanonnier Sebastiaan de Groot terwijl hij de Stinger schoudert. En jawel, even later komt een Apache laag en hard over de puik gecamoufleerde stelling gejakkerd. Er klinkt een luide pieptoon als de Stinger zijn doel lockt. “Afgevuurd en…een kill”, juichen de luchtverdedigers enthousiast.

Kruisbestuiving

De oefening Decisive Thunder brengt twee gezworen vijanden, luchtverdedigers en gevechtshelikopters, samen in een uitdagend scenario. Het ultieme kat-en-muis-spel: vind de ander voordat hij jou vindt en schakel hem uit voordat hij jou te pakken neemt. “Het uitgangspunt bij deze oefening is een kruisbestuiving van kennis en vaardigheden”’ zegt oefenleider kapitein Ton van den Berg. “We confronteren de

Apache-bemanningen met een modern geïntegreerd luchtverdedigingsnetwerk, bewapend met zowel Stinger Launch System op de Fennek voertuigen als draagbare, schouder afgevuurde Stingers. Daarnaast nemen ook NASAMS luchtverdedigingssystemen deel die gebruiken maken van AMRAAM-raketten die vanaf een lanceerinstallatie op de grond worden afgevuurd. Dat biedt onze luchtverdedigers van het DGLC (Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando) de kans te trainen op bewaking van een stuk luchtruim tegen laagvliegende gevechtsheli’s. De helikoptercrews op hun beurt kunnen hun vaardigheden aanscherpen in laagvliegtactieken en het ontwijken en aangrijpen van radarsystemen.”

Prachtig terrein

Om dat mogelijk te maken is een gebied uitgezocht in Oost-Nederland waar voor deze gelegenheid

door de helikopters van 301 Squadron laag mag worden gevlogen. Erg laag… “Gelukkig heb ik geen koeien buut’n stoan, anders had het hier niet gekund”, zegt boer Tonny, voor de gelegenheid gehuld in t-shirt met de tekst ‘Boer zijn, da’s mooi man!’ De luchtverdedigers bewaken een specifieke corridor die door de heli’s moet worden doorkruist, al zullen die dat doen door gebruik te maken van de beschutting van het terrein (bosrand, bomenrijen). “Dit is prachtig terrein voor die heli-boys”, zegt groepscommandant wachtmeester Loek Vogels. “Hun kracht is kruip-door/sluip-door en dat kunnen ze hier perfect beoefenen. Aan de andere kant brengt ze dat tevens in onze vuurlinie: een piloot merkt dan niet eens dat we hem op de korrel hebben, en eenmaal goed gericht is het altijd raak! Kortom: we leren van elkaar hoe we elkaar beter kunnen maken.”

Moeilijke tegenstander

Net als de mannen van stelling 1 (man portable Stinger) vindt ook de bemanning van de Stinger-lanceerinrichting op de Fennek de Apache sowieso een moeilijkere tegenstander dan fixed wing gevechtsvliegtuigen. “De infrarood van onze Stingers heeft in deze omstandigheden soms moeite onderscheid te maken tussen de warme boomtoppen en het warmtebeeld van de helikopter. Daar zijn de heli’s in het voordeel. Daarom is dit een uitdagende oefening, met voldoende spanning en leermomenten”, verwoordt voertuigcommandant korporaal-1 Melvin van Hesteren de mening van de luchtverdedigers.

Goudmijn

Dat enthousiasme is er ook aan ‘ de andere kant’, bij de helikopterbemanningen. “In deze oefening hebben we een goudmijn aan tactische data verzameld”, zegt vlieger

eerste luitenant Stephan Westerbeek van Eerten. “Daarmee zetten we een flinke stap in de beantwoording van de vraag ‘Hoe goed zijn onze tactieken met laagvliegen tegen de radars en shooters van de air defenders?’ Bij de

‘Dit is prachting terrein voor de heli-boys’ bestrijding van de radarsystemen hebben we de werkelijkheid heel dicht benaderd, omdat we hier konden en mochten vliegen met onze transponders uit, waardoor opsporing voor de jongens op de grond erg moeilijk werd. Ik denk dat we als ‘gezworen vijanden’ allebei maximale trainingswaarde uit een oefening als deze halen. Voor herhaling vatbaar!” || tekst

leo de rooij

|| foto’s kap andré bongers (dglc)

achtergrond 6  defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013

Nieuw type ScanEagle operationeel

Onhoorbaar, onzichtbaar, onbemand deelen Vrrvrrvrrvrrvrr - PSSSSSSSHT! En weg is ‘ie. Binnen een seconde brengt de katapult de ScanEagle op een snelheid van zo'n 90 kilometer per uur. Beetje bij beetje glijdt de ‘vliegende verrekijker’ uit zicht om uren onzichtbaar en onhoorbaar te speuren. Sinds eind juni ook boven Nederlands grondgebied.

Luchtvaartterrein Deelen is het nieuwste jachtgebied voor de ScanEagle. Boven zee of boven land, maakt dat iets uit voor een onbemand vliegend systeem? Wel degelijk. Nederland is namelijk verboden terrein voor de ‘klassieke’ ScanEagle, zoals is ingezet bij de antipiraterijmissie. Want de analoge datatransmissie van het vliegtuigje kan de civiele telecommunicatie verstoren. Geen bezwaar wanneer je opereert in de Somalische kustwateren, maar wel boven het dichtbevolkte Nederland. De nieuwe versie van de ScanEagle werkt met digitale datatransmissie. En dat maakt de weg vrij om ook onbemand boven Nederlands grondgebied te vliegen. “Al zal het nog een tijd duren voor we het systeem buiten Deelen mogen

inzetten”, benadrukt Jos Wolse, senior medewerker onbemande luchtvaartuigen bij de Defensie Materieel Organisatie. “We doen nu ervaring op in een heel beperkt stuk militair luchtruim. Maar in een noodsituatie, zoals bij een grote industriebrand in Moerdijk of Pernis kan de ScanEagle al worden ingezet om verkenningen uit te voeren voor de brandweer en politie.”

Stipje

De komende tijd staat voor de ScanEagle teams bij 107 Aerial Systemsbatterij in het teken van één ding: trainen, trainen, trainen. Opperwachtmeester Cees Wittenberg – met ruim 120 operationele vlieguren bij Somalië de meest ervaren Nederlandse ScanEagle vlieger – brengt als vlieginstructeur de operators van 107 de fijne kneepjes bij. Zijn ervaring is welkom, want het vliegen

Civiele inzet boven Nederland Defensie zet onbemande vliegtuigen ook in op verzoek van civiele autoriteiten, zoals hoofdofficieren van Justitie, directeuren van de Veiligheidsregio’s en burgemeesters voor ondermeer: • Bestrijden van crises, zoals grote branden. • Bestrijden van calamiteiten, zoals een dijkdoorbraak. • Het handhaven van de orde, ondersteuning bij grote evenementen. • Het strafrechtelijk handhaven van de rechtsorde, zoals opsporing van drugskwekerijen.

boven land vergt namelijk wel wat extra’s van de operators. Wittenberg: “Nederland heeft een klein en druk luchtruim. Je hebt hier te maken met sport- en zweefvliegtuigjes. Dat betekent dat je jezelf goed moet inlezen en inleven in het gebied waarin je vliegt.” Omgekeerd geldt dat ook, benadrukt eerste luitenant Jan Beusink, officier operationele gereedheid. “De luchtverkeersleiding moet ook even aan ons wennen: onbemand is eng.” Een gevoel dat door praktijkervaring valt weg te nemen, verwacht Beusink. “We volgen gewoon de gangbare procedures. Alleen praat je niet rechtstreeks met dat stipje op de radar, maar met ons grondstation. We moeten even aan elkaar wennen.”

Gameboy-generatie

Aan de leergierigheid van de ScanEagle-ploeg zal het niet liggen, stelt Wittenberg. “We hebben een heel gemotiveerde crew. Onbemande vliegtuigen zijn natuurlijk gewoon hot.” Dat onderstreept de batterijcommandant, majoor Albert Horlings. “Het is hightech materiaal, maar deze gameboy-generatie pikt het heel snel op.” Want de ScanEagle biedt veel operationele kansen, rekent Wolse

voor. “Onbemande vliegende systemen voorzien in een grote operationele behoefte. We hebben ze voor 3D-taken, oftewel: werk dat dull, dangerous of dirty is”, legt hij uit. “Denk aan het saaie werk, zoals surveillances: urenlang boven een Afghaanse quala hangen. Dat vergt langdurige concentratie van de operators. Grondpersoneel kun je rouleren, het verkenningswerk gaat ondertussen gewoon door.”

eyes on target

Wittenberg: “De grote meerwaarde van de ScanEagle is dat je langdurig eyes on target hebt. Je kunt een gebied of object onhoorbaar en onzichtbaar observeren en gedurende die tijd allerlei patronen in kaart brengen.” Ook zijn de systemen in heikele situaties inzetbaar, zoals bij grote luchtafweerdreiging of chemische vervuiling. “Te gevaarlijk om verantwoord vliegers in te zetten”, geeft Wolse aan. “Gaat je onbemande toestel verloren dan verlies je alleen een airframe, geen mensenleven.”

Vogel

De nieuwste ‘vogel’ van 107 Aerial Systemsbatterij vormt een welkome aanvulling op het arsenaal, vertelt majoor Horlings. “De lange inzetduur, de grote actieradius en het feit

X-200 ScanEagle Aantal: 6 In gebruik bij: 107 Aerial Systemsbatterij Spanwijdte: 3.11 meter Lengte: 1.48 meter Camera: daglicht- of infraroodcamera Maximale startgewicht: 22 kilo Brandstof: kerosine Bereik: meer dan 70 kilometer Vliegduur: ruim 16 uur

dat je de ScanEagle ook met een infraroodcamera kunt uitrusten om ‘s nachts te opereren, maken dit systeem een ideaal middel voor de situational awareness van een eenheid”, valt Horlings samen.

breed palet

“De nieuwe ScanEagle geeft ons gewoon veel meer mogelijkheden om informatie te verzamelen. Over een jaar zijn we inzetgereed en kunnen we waar ook ter wereld op missie. Met de Raven, de ScanEagle en het F-16 fotoverkenningssysteem RecceLite beschikken we dan over een breed palet van systemen om inlichtingen te verzamelen.” || tekst ingmar

kooman

|| foto's sgt1 dave de vaal, avdd

innovatie

defensiekrant nr 16 – 25 juli 2013  7

innovatie = onze toekomst De Defensiekrant neemt enkele innovatieve projecten onder de loep. In deze aflevering het Guardion combat management systeem aan boord van Zr.Ms. Johan de Witt, een nieuw middel in de strijd tegen Somalische kapers.

Defensie beschermt onze vrijheid, veiligheid en welvaart. In Nederland en daarbuiten. Om deze belangrijke taak goed en veilig te vervullen, hebben onze mensen de juiste en modernste systemen en uitrusting nodig. Daarom investeren we in innovatie en kunnen we ons land verdedigen, civiele diensten ondersteunen en de strijd aangaan met terroristen en piraten.

Slimme software vergroot slagkracht bij anti-piraterijmissie

Muisklikkend op missie

den helder Piraten opgepast! Zr.Ms. Johan de Witt is op missie met een sterk gemoderniseerd combat management systeem (CMS) . Dankzij deze

nieuwe operationele software kan de bemanning de gevechtskracht van het schip optimaal benutten. Grootschalige verbouwingen? Maanden in dok? Niets daarvan. Zr.Ms. Johan de Witt heeft net de grootste operationele verbetering in jaren achter de rug. En al dat nodig was, was het draaien van een installatiedvd’tje.

spierkracht en staal

Hoewel het schip niet letterlijk is verbouwd, is de operationele bovenkamer van het landing platform dock wel grondig vertimmerd. Want bits en bytes zijn in de hedendaagse marine immers net zo min weg te denken als spierkracht en staal.

steunt de operationele gebruiker in vrijwel alle aspecten”, zegt Theun van Dijk, hoofd productie en waarnemend directeur van CAMS Force Vision. Een voorbeeld? “Stel, je speurt dicht onder de kust naar piraten. Door de drukke scheepvaart is het daar zoeken naar een speld in een hooiberg. Het CMS analyseert de scheepsbewegingen, ziet de trends. Een afwijking daarop kan aanleiding zijn voor een nader onderzoek.”

Zie het CMS als het operationele brein van het schip. De slimme software centraliseert alle informatie van de sensor-, wapen- en communicatiesystemen en presenteert die data op een overzichtelijke manier aan de gebruiker. Die is zo verzekerd van een optimale situational awareness.

oogopslag

Uit een wolk aan informatie moet je dus de juiste gegevens zien te destilleren. Afhankelijk van je missie beschikt de bemanning behalve over elektronische kaarten bijvoorbeeld ook over civiele databases van het scheepsverkeer of databases van elektronische oorlogsvoeringssystemen. Guardion geeft je zo de juiste data, op het juiste moment en in de juiste context.

“Elke operator beschikt nu over een wereld aan informatie op zijn beeldscherm”, stelt luitenant-ter-zee 1 George Pastoor, hoofd operationele dienst van de Johan de Witt. “Softwarematig worden we optimaal ondersteund. En het functioneert net zo gemakkelijk als je computer thuis. Dat maakt het oorlogsvoeringsproces veel eenvoudiger.” Ook commandocentrale officier luitenant-ter-zee 2 OC Björn

Willekes Macdonald is een tevreden gebruiker. “Je ziet je sensordata in één oogopslag, zonder dat je verdrinkt in de informatie. Dat vergroot je handelingssnelheid en je denkruimte. Kortom, je haalt veel meer uit de mens.” En dus ook meer uit de missie? Dat blijkt de komende maanden. || tekst Ingmar

Kooman

|| infographic paul koebrugge, avdd

1

Informatiestromen

“Systemen aan boord worden steeds complexer, de informatiestromen nemen alleen maar toe. Al die informatie gaat het menselijk bevattingsvermogen te boven”, schetst Casper van Beurden, medewerker van Defensies eigen softwareontwikkelaar CAMS Force Vision, onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie.

slimmer

“De bemanning werkt met steeds slimmere sensoren en wapens”, legt hij uit. “Het nieuwe Guardion CMS zorgt ervoor dat ze echt maximaal inzetbaar zijn.” Zo krijgt de gebruiker ondermeer een overzichtelijke keuze uit de verschillende operationele opties. Zoals: hoe laat je een boordhelikopter landen of hoe doorzoek je een bepaald gebied? “Deze update van het CMS onder-

dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Graag 'Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar [email protected], ovv naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd.

Guardion Combat Management System 1

CMS verzamelt informatie via radio, satelliet en databases

2

CMS analyseert deze informatie

3

CMS presenteert de informatie, identificeert verdacht schip, Johan de Witt onderneemt actie

3

2

Woningen

Reünie

Te koop: Eibergen, Botterweg 7, vrijst.

Te koop: Rotterdam Blijdorp, stadhou-

Op donderdag 19 september wordt de

Op donderdag 26 september houdt

middels garage gesch. 6-kmr eengezinswoning. Opp. 530 m². Bjr 2000. Rustig gelegen, toch nabij centrum. Inp. garage. Modern inger. keuken. Prachtig aangel. tuin. Vr.pr.: € 325.000,- k.k. Inf. 06-14512495. Zie www.funda.nl.

dersplein 47, royaal en licht 3-kmr appartement. in gezellige wijk. Voll. gemod. in 2010. Nabij A13/A20, 10 min. loopafs. van CS. Vr.pr.: € 139.900,- k.k. Zie www. funda.nl

reünie LDA-personeel (schepelingen en OVA’s) werkzaam bij het Korps Mariniers in Doorn (veteranen, post-actief en actief dienend). Ontvangst vanaf 08.45 uur, einde 15.00 uur. Locatie VBHKAZ Doorn. Entreeprijs € 15,- p.p. overmaken op Royal Bank of Scotland, rek.nr. 056.99.93.040, BIC Code: RBOSNL2A. IBAN: NL47RBOS0569993040 t.g.v. derdenfonds 10510076  o.v.v. Reünie LDA/OVA’S en uw naam en voorletters. sluitingsdatum za 31 aug. Inf. [email protected]

13 Herstelcompagnie een reünie voor alle (oud) medewerkers. De ontvangst is om 10.00 uur op de RvS kazerne te Oirschot. Voor eten en drinken wordt gezorgd. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Uw aanmelding dient uiterlijk 19 september te zijn ontvangen en kan geschieden via [email protected] of via de Facebook pagina van 13 Herstelcompagnie, waar tevens meer informatie te vinden is.

Te koop: Eindhoven, Frankrijkstraat 16,

Diversen

karakteristiek  jaren ’30 2/1 kapwoning, nabij centrum en uitvalswegen. Op 15 min. afstand van VLB EHV en de RVSkazerne. € 215.000,-. Kijk op funda voor meer infoen foto’s of bel 06-13779839.

Gezocht: Handboek Korps Mariniers( recente versie) voor verzamelaar exmarinier, ook andere spullen zijn van harte welkom. B.Schinkel, [email protected].

binnenland 8  defensiekrant nr 16 – 16 juli 2013

Bison Counter: infanteristen, searchers, EOD’ers en bomhonden

IED-keten compleet getraind harskamp Tegengaan van geïmproviseerde explosieven. Daar draaide het om tijdens oefening Bison Counter. Teams van 11 Pantsergeniebataljon,

explosievenspeurhonden van de luchtmacht en de EOD deden mee. Naast opsporen en onschadelijk maken lag de nadruk op forensisch onderzoek naar de herkomst van de bommen. Dat laatste blijkt op de oefenlocatie Oostdorp een hele toer. In het scenario is namelijk een complicerende factor gesleuteld die het vergaren van bewijsmateriaal bemoeilijkt: oefenvijand. Die moet eerst door de mannen van 45 Pantserinfanteriebataljon worden uitgeschakeld. “Natuurlijk willen wij alle informatie veiligstellen”, zegt compagniescommandant kapitein Serverino Renfrum. “Maar als je onder druk van vijand naar binnen moet, komt bomruimen wel op de tweede plaats.” Tijdens en na het gevecht blijkt er voor de search teams nog zat spul over voor de searchteams van 11 Pantsergeniebataljon. Zo treffen infanteristen onder meer een jerrycan aan waaruit een snoertje steekt. Meteen roepen de mannen de Explosieven Opruimingsdienst in. De bomexperts gaan niet direct zelf op onderzoek uit, maar laten eerst een explosieven-speurhond aan het voorwerp ruiken. Meteen slaat de viervoeter aan, waarna de EOD met behulp van een robot het explosief onschadelijk maakt. Later op de dag treffen de teams een wapenarsenaal aan. Ook komt bij een riool een blauwe vuilniszak met wapens aan

het licht. Het Weapon Identification Team interesseert zich ook hiervoor. Specialisten van de eenheid zijn getraind in het achterhalen wie de bommenmakers zijn en welke trends er bij het fabriceren van IED’s zijn. De Nederlandse specialisten doen het niet allemaal in hun eentje tijdens Bison Counter. Ook zijn experts uit onder meer Zweden, Hongarije, de Verenigde Staten, Tsjechië en België present. Zweden is met twintig man het sterkst vertegenwoordigd. Majoor Johnny Nilsson: “In Afghanistan opereerden we veel samen met de NAVOpartners. Maar nu die missie erop zit, worden dit soort oefeningen steeds belangrijker. Door samen te oefenen, leren we veel van elkaar.” De IED-ketenstrategie is onder meer ontwikkeld tijdens missies in Afghanistan. Tegenwoordig wordt ook in Nederland regelmatig een beroep gedaan op deze eenheden, bijvoorbeeld bij de vondst van een verdacht pakketje. Ook kunnen zij de politie ondersteunen bij huiszoekingen, bijvoorbeeld bij een dreiging van aanwezige boobytraps. || tekst elnt

joost ploegmakers

|| foto's sm gerben van es, avdd

Sportvacatures den haag

Het Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS) zoekt kandidaten voor verschillende sportieve functies. Zo is er een assistent-coach voor de militaire voetbalploeg nodig.Belangstellenden bezitten minimaal het diploma TC3 en koesteren de ambitie door te gaan voor TC2. Ze hebben affiniteit met de militaire sport en ervaring als trainer op minimaal het niveau derde klasse KNVB. Reacties (inclusief CV) voor 1 augustus op [email protected]. Meer informatie bij de chef d’equipe van de voetbalequipe, luitenant-kolonel Vincent Dijks. Tel. 06 13 29 76 00.

bims zoekt

Het BIMS zoekt ook een chef d’equipe en een trainer-coach voor de militaire zwemploeg (lifesaving). Voor beide functies geldt: affiniteit met de militaire sport hebben en ervaring binnen de zwemsport/ lifesaving. Gegadigden voor de

functie van trainer-coach bezitten het diploma zwemtrainer AB. Reacties (inclusief CV) voor 1 september op [email protected]. Meer weten? Bel HBIMS luitenantkolonel Ruben Driever, tel.06 22 41 26 15.

tot slot

Tot slot zoekt het BIMS een trainercoach voor de militaire pistoolschietploeg. De beoogde functionaris verzorgt het trainingsplan en monitort de daaruit voortvloeiende individuele trainingsplannen. Ook begeleidt hij schutters tijdens wedstrijden. De pistoolploeg doet in 2015 op de onderdelen Center Fire en Military Rapid Fire mee aan de Militaire Wereldspelen in Zuid-Korea. Reacties (incl. CV) voor 6 september naar [email protected]. Meer informatie bij chef d’equipe luitenantkolonel (r) Mark de Jong. Tel. 06 41 39 94 71 en/of jong_de_mark@ hotmail.com.

Rechts Een EOD’er in bompak gaat op onderzoek uit. Linksboven Een Zweedse militair onderzoekt een aangetroffen pistool. Linksonder Een bomhond besnuffelt de ruimte op zoek naar explosieven.

Landmachters waken over Europees sporttalent utrecht Ruim 130 militairen van de landmacht hebben onlangs de organisatie van het

European Youth Olympic Festival (EYOF) in Utrecht ondersteund. De militairen van 12 Infanteriebataljon luchtmobiel controleerden onder meer de toegang, zetten atletenzones af en hielden toezicht op de orde en veiligheid tijdens de sportwedstrijden. Specialisten van 400 Geneeskundig Bataljon (Operationeel Ondersteuningscommando Land) stonden bovendien stand by voor bijstand aan de EHBO-dienst van de organisatie. "Leuk om te doen", vond korporaal 1 Joyce van den Berg. Donderdagavond postte ze bij de EHBO op de atletiekbaan Maarschalkerweerd. "Dit is een mooie afwisseling met ons dagelijks werk. Onze hoofdtaak hier is beveiligen. We ondersteunen de EHBO alleen als de nood aan de

man komt. Dat is gelukkig niet nodig geweest."

Convenant

NOC*NSF en Defensie", aldus bestuursvoorzitter Henny Smorenburg van het festival. "We konden hun hulp goed gebruiken."

Het EYOF is een 2-jaarlijks evenement voor jonge sporters uit heel Europa. De talenten waren de hele week op de Utrechtse universiteitscampussen gehuisvest en werden vanaf het plein voor de Kromhoutkazerne, het landmachthoofdkwartier, vervoerd naar de sportterreinen in de stad. De ondersteuning van de landmacht vloeit voort uit de structurele samenwerking tussen de nationale sportkoepel NOC*NSF en Bureau Internationale Militaire Sport. "We zijn heel blij met het convenant tussen

COLOFON De Defensiekrant is een tweewekelijkse uitgave van de Directie Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE 30.000 HOOFDREDACTEUR Martin Zijlstra EINDREDACTEUR André Twigt (070 - 318 69 87) BEZOEKADRES Kalvermarkt 32, Den Haag. Post kunt u sturen naar Dienstencentrum Defensiemedia POSTADRES Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58L E-MAIL [email protected] DEFENSIESITE www.defensie. nl REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) - 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326. ABONNEMENTEN Per jaar €13,61. Voor het buitenland €15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon 0900 - 226 52 63 of via www.aboland.nl. In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZIGING Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT Grafische Dienst, AVDD Den Haag DRUK OBT bv, Den Haag. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.