DEELPLAN CO2 NEUTRALITEIT. KMO-zone Dorpveld II. Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek BIJLAGE 4

DEELPLAN CO2 – NEUTRALITEIT KMO-zone Dorpveld II Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek BIJLAGE 4

Diepenbeek, juli 2011

Deelplan CO2-neutraliteit, KMO-zone Dorpveld II, juli 2011

INHOUD

1

INLEIDING (INRICHTINGSPLAN) .............................................................................................. 1 1.1 CO2-neutraal bedrijventerrein........................................................................................... 1 1.2 Inrichtingen op het openbaar domein ............................................................................... 1 1.2.1 Openbare verlichting 1 1.2.2 Windmolens 1

2

UITGIFTEPLAN........................................................................................................................... 2 2.1 CO2-neutraliteitsverplichting............................................................................................. 2 2.1.1 Definitie CO2 - neutraliteit 2 2.1.2 Aan te leveren bewijsstukken van de CO2 – neutraliteit 4 2.1.3 Sancties m.b.t. de CO2 - neutraliteit 5 2.2 Bijkomende bepalingen..................................................................................................... 5 2.2.1 Quickscan Rationeel energiegebruik (REG) 5 2.2.2 Maatregelenlijst 6 2.2.3 Quickscan Duurzame Energie 6 2.2.4 Windenergie Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.2.5 Aankoop van groene stroom 7

3

BEHEERPLAN ............................................................................................................................ 9 3.1 Controle van de CO2-neutraliteit ...................................................................................... 9 3.1.1 Controle 9 3.1.2 Centrale aankoop 10 3.2 Bijkomende bepalingen................................................................................................... 10 3.2.2 Quickscan Rationeel energiegebruik (REG) 10 3.2.4 Maatregelenlijst 10 3.2.5 Quickscan Duurzame Energie 11 3.2.7 Windenergie 11 3.2.9 Aankoop van groene stroom 11

4

VERKOOPSVOORWAARDEN MBT CO2-NEUTRALITEIT ..................................................... 13 4.1 Verkoopsvoorwaarden .................................................................................................... 13 4.1.1 Basisverplichting: CO2 - neutraliteit 13 4.1.2 Overige verplichtingen m.b.t. CO2 – neutraliteit 13 4.2 Sancties .......................................................................................................................... 14 4.2.1 Algemene sanctieclausules m.b.t. de basisverplichting 14 4.2.2 Maatregelspecifieke sancties 16

5

BIJLAGEN ................................................................................................................................. 18 5.1 Volmachtverklaring voor aankoop emissierechten ......................................................... 18 5.2 Volmachtverklaring voor opvragen elektriciteitsverbruik ................................................ 19 5.3 Maatregelenlijst ............................................................................................................... 21

Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek

Deelplan CO2-neutraliteit KMO-zone Dorpveld II , juli 2011

1

INLEIDING (INRICHTINGSPLAN)

1.1

CO2-neutraal bedrijventerrein

Alle bedrijven op het bedrijventerrein zullen een CO2 – neutraal elektriciteitsverbruik kennen, zoals minimaal gedefinieerd in het ministerieel besluit van 01 oktober 2007. Onderliggend deelplan beschrijft meer gedetailleerd de verschillende verplichtingen waaraan de kopers zullen moeten voldoen en welke acties de beheerder zal ondernemen om CO2-neutraliteit te bevorderen, controleren en te handhaven. Elk bedrijf heeft een aantal opties om tot een CO2 – neutraal elektriciteitsverbruik te komen. Hierbij is het aangeraden om onderstaande volgorde van werken te respecteren, gezien dit de meest duurzame en economisch verantwoorde strategie is: 1. Door Rationeel Energiegebruik, verder REG genoemd, beperkt men zoveel mogelijk het elektriciteitsverbruik. 2. Door Duurzame Energie, op het perceel zelf op te wekken, verder DE genoemd. Dit wil zeggen via technieken die geen CO2 – uitstoot tot gevolg hebben. 3. Door Groene Stroom, aan te kopen bij de energieleverancier, verder GS genoemd. 4. Door -indien toegestaan door de ontwikkelaar- Emissierechten, aan te kopen, verder ER genoemd. 1.2

Inrichtingen op het openbaar domein

1.2.1

Openbare verlichting

Vanuit haar voorbeeldfunctie zal de ontwikkelaar het elektriciteitsverbruik op het openbaar domein (straatverlichting) eveneens trachten te beperken. Dit kan door enkel efficiënte verlichtingsbronnen te selecteren, door het aantal branduren te beperken d.m.v. bv. aanwezigheidsdetectie, maar ook door het vermogen te dimmen tussen bepaalde nachtelijke uren, gedurende dewelke er nauwelijks of geen verkeer is. 1.2.2

Windmolens

"De ontwikkelaar gaat zo vroeg mogelijk na of de bouw van een windturbine mogelijk is op het bedrijventerrein. Voor de bouw van een windturbine is zowel een stedenbouwkundige vergunning als een milieuvergunning vereist. De afwezigheid van vogelrichtlijngebied is eveneens van belang voor een mogelijke vergunning. De vergunning van een windturbineproject van 3 of meer windturbines zal verder eenvoudiger zijn dan de vergunning van een solitaire windturbine (ook al zou deze volstaan om het volledige elektriciteitsverbruik te dekken). De stedenbouwkundige vergunning wordt steeds aangevraagd bij de provinciale stedenbouwkundige ambtenaar, overeenkomstig artikel 127 van het decreet ruimtelijke ordening. De Omzendbrief van 12 mei 2006 geeft een afwegingskader en randvoorwaarden voor de inplanting van windturbines. "


Deelplan CO2-neutraliteit, KMO-zone Dorpveld II ,juli 2011

2

UITGIFTEPLAN

In het uitgifteplan van dit deelplan CO2 - neutraliteit, worden de bezwarende maatregelen m.b.t. de kavels aangegeven met het oog op het bereiken en naleven van de CO2 - neutraliteit van het elektriciteitsverbruik op het terrein. 2.1

CO2-neutraliteitsverplichting

2.1.1

Definitie CO2 - neutraliteit

"De verplichting tot CO2 – neutraliteit gaat in per 1 januari van het jaar dat volgt op de ingebruikname van het gebouw door het bedrijf. Samengevat, moeten de bedrijven die zich op het bedrijventerrein vestigen op één van volgende wijzen CO2-neutraliteit bereiken: 1. door gebruik van groene stroom (aankoop of zelf geproduceerd), 2. door de aankoop en gebruik van garanties van oorsprong om het grijze elektriciteitsverbruik te compenseren, 3. door de aankoop van emissierechten (CER of ERU) de CO2 – emissies tengevolge van het elektriciteitsverbruik compenseren, 4. door de mogelijkheden vermeld in 1, 2 en 3 te combineren. Concreet worden de te compenseren CO2 – emissies, uitgedrukt in ton, als volgt berekend: De totale levering via het net van grijze (niet-groene) elektriciteit (in MWh) waar men geen garanties van oorsprong voor heeft gebruikt, wordt vermenigvuldigd met de emissiefactor 0,6 ton CO2/MWh. Indien men op het bedrijf elektriciteit opwekt op basis van fossiele brandstoffen, wordt hierbij de overeenkomstige CO2 – uitstoot opgeteld. Deze wordt berekend volgens de emissiefactoren in onderstaande tabel. De stroom die wordt opgewekt d.m.v. een kwalitatieve WKK mag eveneens geneutraliseerd worden door garanties van oorsprong te gebruiken. De emissiefactor is dan nul."

CO2-emissie-factor [kg CO2/meeteenheid]

Gemeten jaarenergiegebruik

Aardgas

0,18

kg CO2/kWh aardgas

WKK op aardgas

0,25

kg CO2/kWh elektrisch

gasolie (lichte stookolie)

2,66

kg CO2/liter

WKK op gasolie

0,37

kg CO2/kWh elektrisch

(extra) zware stookolie

3,11

kg CO2/kg

propaan / butaan

2,88

kg CO2/kg

Ingeval van zelfopwekking van stroom, is de koper verplicht met een nauwkeurige en verzegelde meterinstallatie het volume aan geproduceerde elektriciteit te laten registeren (volgens bijlage III: Nauwkeurigheidseisen voor de meetinrichting van het Technisch Reglement Distributie Elektriciteit

2


Deelplan CO2-neutraliteit, KMO-zone Dorpveld II, februari 2014

Vlaams Gewest van 4 april 2007 van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits‐ en

Gasmarkt). Indien deze meterinstallatie geen installatie van de netbeheerder betreft, moet de meterinstallatie vooraf aan de plaatsing goedgekeurd worden door de beheerder. Opmerking In het geval van lokale elektriciteitsproductie op het bedrijf zelf wordt de geproduceerde stroom ofwel via een bidirectionele elektriciteitsmeter ofwel via een apart leveringspunt weer op het net gestuurd . De totale levering van grijze stroom zoals hier bedoeld, is de netto levering in het geval van een bidirectionele elektriciteitsmeter. In het geval de geproduceerde stroom via een apart injectiepunt op het net gestuurd wordt, mag deze geïnjecteerde stroom NIET van de geleverde stroom afgetrokken worden, gezien deze elders reeds als groene stroom geteld wordt. "Een bedrijf dat een contract van 100% groene stroom heeft afgesloten met een energieleverancier, voldoet dus steeds aan zijn CO2 – neutraliteitsverplichting, en dient verder geen CO2 – emissies meer te compenseren. Een bedrijf dat slechts een percentage groene stroom aankoopt, zal steeds garanties van oorsprong of CO2 – emissierechten moeten aankopen en dit tijdig moeten aantonen aan de beheerder. Een garantie van oorsprong is een bewijsstuk dat aantoont dat de geleverde elektriciteit aan eindverbruikers afkomstig is uit hernieuwbare energiebronnen (artikel 1 van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juli 2005 tot wijziging van het besluit van de VR van 5 maart 2004 inzake de bevordering van elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare energiebronnen en van het besluit van de VR van 29 maart 2002 inzake de openbare dienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik). Om deze garanties van oorsprong te kopen en te gebruik moet het bedrijf volgende stappen nemen: - Hij vraagt een account aan op de certificatendatabank bij de VREG. - Hij neemt contact op met een partij waarvan hij groenestroomcertificaten kan kopen die nog bruikbaar zijn als garanties van oorsprong. - Eens deze op zijn account staan, kan hij deze ""voorleggen als garantie van oorsprong"". Hij kan een print-out van deze actie maken als bewijs naar de beheerder toe. De verhandelbare emissierechten die hiervoor in aanmerking komen, zijn de projectgebonden internationale emissiekredieten van het soort emissiereductie-eenheid, verder ERU genoemd, of de gecertificeerde emissiereductie-eenheid, verder CER genoemd. Deze verhandelbare emissiekredieten, moeten gestort worden op de persoonstegoedrekening van het Vlaams Gewest bij het Nationaal register. Kleinere KMO’s worden aangeraden om te vermijden emissierechten te moeten aankopen, omdat het een vrij specialistische aangelegenheid betreft, waaraan men redelijk wat tijd zal moet spenderen. " Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek

3


2.1.2

Aan te leveren bewijsstukken van de CO2 – neutraliteit

Uiterlijk op 31 maart van het jaar dat volgt op een jaar waarin de onderneming aan de CO2 neutraliteitsverplichting moet voldoen, rapporteert de onderneming aan de beheerder over de wijze waarop ze voldaan heeft aan de CO2 – neutraliteit. Deze rapportage gebeurt aan de hand van onderstaande tabel met bijhorende bewijsstukken: periode

startdatum

einddatum

elektriciteitsbron

verbruik

eenheid

Emissiefactoren

ton CO2

(*) jaar vb: 2011 jaar vb: 2011

1/01/2011

31/12/2011 levering grijze stroom via net

360

MWh

0,6

216

1/01/2011

31/12/2011 WKK op aardgas

250

MWh elek

0,18

45

TOTAAL AAN TE KOPEN EMISSIERECHTEN (ton CO2)

261

"(*) Indien gebruik wordt gemaakt van garanties van oorsprong ter compensatie van het gebruik van grijze stroom van het net of het gebruik van geproduceerde stroom via een kwalitatieve WKK, kan de emissiefactor gelijk gesteld worden aan nul. Toe te voegen bewijsstukken: 1. Facturen en eventueel contract elektriciteitsleverancier. Hierop moeten duidelijk de hoeveelheid afgenomen stroom, het percentage groene stroom en de leveringsperiode aangegeven zijn. De koper voegt eventueel een verklarende nota toe met de berekening van de hoeveelheid afgenomen grijze stroom. 2. Indien van toepassing: meterstanden van de elektriciteitsproductie op fossiele brandstoffen: aan te tonen via een foto. 3. Indien garanties van oorsprong aangekocht werden om de CO2 - uitstoot te neutraliseren: afdruk van de transactie in de certificatendatabank van de VREG, waarbij het garantie van oorsprong gebruikt werd zoals hierboven beschreven. 4. Indien emissierechten aangekocht moeten worden om de CO2 – uitstoot te neutraliseren: bewijs van storting van de CER's of ERU's op de persoonstegoedrekening van het Vlaams Gewest bij het Nationaal Register. Deze procedure is verplicht na te leven door elke koper. De beheerder zal de CO2 – neutraliteit en de overhandigde gegevens controleren. Hierbij kan de beheerder zich beroepen op een externe dienst die de metergegevens van op afstand inleest. De kopers zijn verplicht hiervoor een volmacht te geven aan de beheerder. "

4



2.1.3

Sancties m.b.t. de CO2 - neutraliteit

Bij niet-naleving van deze verbintenis zijn de sancties 'Aankoop voor rekening' en 'Beding houdende verhaal ingeval van terugvordering van subsidies' van toepassing. 2.2

Bijkomende bepalingen

Bovenstaande paragraaf bevat de basisverplichting waaraan elk bedrijf zal moeten voldoen vanaf het eerste volledige jaar in bedrijf. Gezien deze verplichting grote (financiële) consequenties kan hebben is het in de eerste plaats van groot belang dat de bedrijven gestimuleerd worden om te investeren in rationeel energiegebruik en duurzame energie. Onderstaande verplichtingen voor de kopers dienen in dit licht gezien te worden. Op lange termijn zal het bedrijf steeds wel varen bij deze investeringen. 2.2.1

Quickscan Rationeel energiegebruik (REG)

Omschrijving van deze maatregel "De quickscan REG scant de mogelijkheden van rationeel energiegebruik (enkel voor elektriciteit en in uitbreiding van overige brandstoffen) aan de hand van de bouw- en activiteitsplannen van de onderneming. Het betreft een scan die slechts enkele uren in beslag neemt en die er in hoofdzaak uit bestaat om een groot aantal REG maatregelen te overlopen en de toepasbaarheid ervan te bepalen in termen van statistisch gemiddelde terugverdientijden. Volgende onderwerpen moeten minstens behandeld worden: - De verlichting (regeling, efficiëntie en vermogens) - Koeling (actieve koeling zoveel mogelijk beperken dmv zonnewering, passieve koeling, grondbuizen, etc…) - Motoren en ventilatie - Alle elektrische installaties en apparaten - Beschikbare subsidies De quickscan REG moet uitgevoerd worden door een energiedeskundige. Op de website van EMIS-VITO is een lijst met energiedeskundigen te vinden. www.emis.vito.be/luss/organisaties.asp?techniek=energie-audit KMO's kunnen voor dit advies een subsidie aanvragen via de kmo-portefeuille. De energiedeskundige moet hiertoe wel een erkend dienstverlener zijn. Meer informatie is te vinden op de website www.kmo-portefeuille.be." Doel van deze maatregel De meerkost van energie-efficiënte toepassingen t.o.v. klassieke toepassingen is bij nieuwbouw veel kleiner dan bij renovatie, deze meerkost is vaak op 2 à 3 jaar terugverdiend. De quickscan REG moet de bouwheer een overzicht bieden van de verschillende opties die hij bezit om zijn toekomstig energieverbruik te doen dalen. Uit de quickscan REG zal dus blijken welke financiële inspanningen van het bedrijf bij de bouw en in de toekomst zullen verwacht worden in het kader van het behalen van CO2 – neutraliteit en wat voor het bedrijf de juiste investeringspolitiek is.


5


Verplichting koper Elke koper wordt verplicht een quickscan REG uit te laten voeren door een energiedeskundige die door de ontwikkelaar werd aangesteld en hiervoor de nodige gegevens te overhandigen. Het resultaat van de quickscan is een rapport met een overzichtstabel waarin per maatregel de meerkost en de terugverdientijd geraamd wordt (indien mogelijk). Een exemplaar is bestemd voor de koper, een tweede exemplaar is voor de ontwikkelaar. Sanctiebeleid Bij niet-naleving van bovenstaande maatregel is de sanctie 'Indeplaatsstelling' van toepassing. 2.2.2

Maatregelenlijst

Omschrijving van deze maatregel Er zijn een grote hoeveelheid standaard REG maatregelen gekend die reeds bij verschillende bedrijven zijn toegepast, met belangrijke besparingen op het elektriciteitsverbruik tot gevolg. Deze maatregelen zijn opgelijst, met vermelding van de grootte-orde van de investering en van de terugverdientijd. Doel van deze maatregel Wanneer men een nieuwe bedrijfssite bouwt, is kennis van de verschillende mogelijke REG maatregelen van bij de start een must. Implementatie ervan gebeurt immers vaak al vanaf de conceptfase. De koper kan aan de hand van de overhandigde lijst nagaan welke maatregelen voor zijn bedrijvigheid van toepassing zijn. Verplichting koper In bijlage bevindt zich een lijst met algemene REG maatregelen die helpen besparen op het elektriciteitsgebruik. Deze zijn door de ontwikkelaar reeds gefilterd aan de hand van de te verwachten bedrijvigheid op het nieuwe bedrijventerrein. De koper wordt niet verplicht deze maatregelen uit te voeren, omdat de toepasbaarheid ervan afhankelijk is van de situatie. De maatregelen worden vooral als hulpmiddel en aanbeveling aangereikt. 2.2.3

Quickscan Duurzame Energie

Omschrijving van deze maatregel "Met duurzame energie wordt groene elektriciteit bedoeld, die op het terrein zelf opgewekt wordt. Hierbij wordt in de eerste plaats gedacht aan photovoltaïsche panelen, opwekking van elektriciteit met biobrandstof (WKK) en met windmolens. Een Quickscan DE, uitgevoerd door een energiedeskundige, houdt in dat de haalbaarheid van duurzame energie op de nieuwe site aan de hand van de uitvoeringsplannen en de te verwachten verbruiken wordt onderzocht. Een quickscan is geen gedetailleerde studie maar eerder een snelle screening van het potentieel van het bedrijf, op basis van de ervaring van de auditor. De quickscan moet een idee geven van de grootte-orde van de terugverdientijd van de meerkost, de meerkost zelf, de potentiële energiebesparing en voorhanden subsidies.

6



Deze quickscan stemt overeen met de haalbaarheidsstudie naar alternatieve energiesystemen die reeds verplicht is voor nieuwe gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte van meer dan 1000m². De te onderzoeken technologieën verschillen naargelang de gebouwbestemming en de bruikbare vloeroppervlakte. In alle gevallen moeten warmtekrachtkoppeling en photovoltaïsche panelen onderzocht worden. De haalbaarheidsstudie moet via een samenvattend webformulier ingediend worden bij het Vlaamse Energieagentschap binnen de maand na het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning. Meer informatie kan men terugvinden op http://www.energiesparen.be/milieuvriendelijke/haalbaarheidsonderzoek " Doel van deze maatregel De meerkost van alternatieven t.o.v. klassieke energiesystemen is bij nieuwbouw veel kleiner dan bij renovatie, deze meerkost is vaak op 2 à 3 jaar terugverdiend. De quickscan DE moet de bouwheer een overzicht bieden van de verschillende opties die die hij bezit om zijn toekomstig energieverbruik te doen dalen. Uit de quickscan DE zal dus blijken welke financiële inspanningen van het bedrijf bij de bouw en in de toekomst zullen verwacht worden in het kader van het behalen van CO2 – neutraliteit en wat voor het bedrijf de juiste investeringspolitiek is. Verplichting koper Alle kopers (dus ook indien de vloeroppervlakte <1000m², en men dus niet verplicht is volgens het Ministerieel Besluit) worden verplicht een haalbaarheidsstudie conform het Ministerieel Besluit te laten uitvoeren. Hierbij wordt steeds de haalbaarheid van een WKK en van een photovoltaïsch systeem bepaald. Het resultaat van deze haalbaarheidstudie is een rapport met een overzichtstabel waarin per maatregel de meerkost en de terugverdientijd geraamd worden (indien mogelijk). Voor bedrijven met een vloeroppervlakte < 1000m², stelt de ontwikkelaar zelf een energiedeskundige aan die deze studie zal uitvoeren. De ontwikkelaar draagt hiervan de volledige kosten en verwacht van de koper volledige medewerking in het verschaffen van de nodige informatie. Een exemplaar van het rapport is bestemd voor de koper, een tweede exemplaar wordt overhandigd aan de ontwikkelaar, ten laatste 1 maand na het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning. Sanctiebeleid Bij niet-naleving van bovenstaande maatregel is de sanctie 'Indeplaatsstelling' van toepassing. 2.2.4

Aankoop van groene stroom

Omschrijving van deze maatregel Groene stroom is elektriciteit opgewekt uit duurzame energiebronnen. Het begrip wordt gebruikt om een onderscheid te maken met de gewone elektriciteit, die dan "grijze stroom" wordt genoemd. In het elektriciteitsnet is er fysisch gezien geen verschil tussen beide. Men kan bij meerdere leveranciers een contract van 100% groene stroom afsluiten. De VREG (Vlaamse Reguleringsinstantie voor de elektriciteits- en gasmarkt) houdt toezicht op de elektriciteitsleveringen via een systeem met garanties van oorsprong, zodat er geen groene stroom dubbel geteld kan worden. Doel van deze maatregel Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek

7


Wanneer men het stroomverbruik zoveel mogelijk tot een minimum beperkt heeft door toepassing van REG-maatregelen en ook de mogelijkheden van stroomopwekking op de site zelf ten volle heeft benut, is de eenvoudigste manier om CO2-neutraliteit te bereiken een leveringscontract van 100% groene stroom af te sluiten. Verplichting koper Elke koper is vrij te kiezen welke soort contract hij afsluit met één van de elektriciteitsleveranciers, maar hij is verplicht het afgesloten contract steeds voor te leggen aan de ontwikkelaar. Indien de koper het contract vernieuwt (andere leverancier, ander percentage groene stroom), dient hij dit onmiddellijk te melden aan de ontwikkelaar. Op deze manier dient de koper de ontwikkelaar continu op de hoogte te houden van de hoeveelheid groene stroom die hij aankoopt. De ontwikkelaar zal een gezamenlijke aankoop van groene stroom organiseren. Elk bedrijf kan aan de hand van een analyse van zijn facturen of geschat verbruik beslissen of deelname aan deze gezamenlijke aankoop financieel voordelen zal opleveren. Van de deelnemende bedrijven wordt een kleine financiële bijdrage gevraagd van 250 euro excl.BTW. Sanctiebeleid niet van toepassing

8



3

BEHEERPLAN

3.1

Controle van de CO2-neutraliteit

3.1.1

Controle

"In hoofdstuk 2.1 worden de verplichtingen van ieder bedrijf op het bedrijventerrein met betrekking tot de CO2 – neutraliteit beschreven. De beheerder zal de controle op een correcte naleving van deze bepalingen door ieder bedrijf uitvoeren. Volgende acties kunnen op initiatief van de beheerder ondernomen worden. Elk bedrijf is verplicht hieraan zijn volledige medewerking te verlenen opdat de beheerder zijn controlerende taak kan uitvoeren. 1. Steekproefsgewijze controle van het elektriciteitscontract. Elke leverancier van groene stroom moet aan de VREG bewijzen dat hij genoeg groene stroom heeft aangekocht of zelf heeft geproduceerd, om te kunnen instaan voor de stroomleveringen bij al zijn afnemers die voor groene stroom hebben gekozen. De beheerder kan daarom ter controle de VREG contacteren met de vraag om het groenpercentage in stroomleveringen na te gaan. Hiervoor kan men een mail sturen naar [email protected]. In deze e-mail moeten minstens volgende gegevens vermeld zijn: contactgegevens, de netbeheerder en de EAN-code van het aansluitingspunt waarvan men het groenpercentage wil controleren. 2. Monitoring van het elektriciteitsverbruik. De beheerder kan ervoor kiezen zich te beroepen op een externe dienst die de metergegevens van op afstand inleest. De kopers zijn verplicht hiervoor desgevallend een volmacht te geven aan de beheerder. Op deze manier kan de beheerder controleren of het opgegeven elektriciteitsverbruik overeenstemt met de werkelijkheid. 3. Controle ter plaatse De beheerder behoudt zich het recht een controle uit te voeren op de bedrijven ter plaatse, waarbij de verschillende meterstanden genoteerd kunnen worden, maar ook een controle gedaan kan worden op de aanwezigheid van elektriciteitsproductie op basis van fossiele brandstoffen. 4. Controle van de in te leveren bewijsstukken De beheerder controleert de correctheid en volledigheid van de in te leveren bewijsstukken van de CO2 – neutraliteit zoals beschreven in paragraaf 2.1.2. Indien de beheerder een tegenstrijdigheid ontdekt tussen de geleverde bewijsstukken en de reële situatie wordt de sanctieprocedure zoals beschreven onder paragraaf 2.1.3 toegepast. "


9


3.1.2

Centrale aankoop

niet van toepassing 3.2

Bijkomende bepalingen

Gezien de CO2 - neutraliteitsverplichting grote (financiële) consequenties kan hebben is het in de eerste plaats van groot belang dat de bedrijven gestimuleerd worden om te investeren in rationeel energiegebruik en duurzame energie. Onderstaande acties van de beheerder dienen in dit licht gezien te worden. Daar CO2 – neutrale bedrijventerreinen voor vele kopers onbekend zijn, is een goede uileg van dit begrip en de bijhorende implicaties in de eerste plaats noodzakelijk alvorens een akte ondertekend wordt. De beheerder zal trachten om de bedrijven op voorhand op een klare manier hierover informeren, zodat de kopers niet voor onaangename verrassingen komen te staan tijdens exploitatie. 3.2.1

Quickscan Rationeel energiegebruik (REG)

Omschrijving en doel van deze maatregel Zie paragraaf 2.2.1 van het uitgifteplan Acties van de beheerder De ontwikkelaar sluit een raamovereenkomst af met een energiedeskundige die voor alle kopers een quickscan REG uitvoert. Deze quickscan REG dient te gebeuren zodra de eerste schetsen of plannen van de bouw- en uitrustingswerken ter beschikking zijn en ten laatste één maand na het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning. De ontwikkelaar controleert of de koper aan deze verplichting tijdig en correct voldaan heeft. Sanctiebeleid Sanctie 3.2.2

Maatregelenlijst

Omschrijving en doel van deze maatregel Zie paragraaf 2.2.2 van het uitgifteplan Acties van de beheerder De ontwikkelaar biedt aan de bedrijven reeds vanaf het eerste verkoopsgesprek een maatregelenlijst aan, die de bedrijven reeds een eerste beeld geeft van mogelijke maatregelen die helpen besparen op het elektriciteitsverbruik. De ontwikkelaar kan hierbij maatregelen weergeven die enkel toespitsen op bepaalde technieken of sectoren. Zodoende wordt getracht zo veel mogelijk relevante maatregelen weer te geven.

10



3.2.3

Quickscan Duurzame Energie

Omschrijving en doel van deze maatregel Zie paragraaf 2.2.3 van het uitgifteplan Acties van de beheerder De ontwikkelaar sluit een raamovereenkomst af met een energiedeskundige die voor alle kopers met een vloeroppervlakte < 1000m² een haalbaarheidstudie uitvoert conform de bepalingen in het Ministerieel Besluit. Hierbij wordt steeds de haalbaarheid van een WKK en van een photovoltaïsch systeem bepaald. Deze quickscan DE dient te gebeuren zodra de eerste schetsen of plannen van de bouw- en uitrustingswerken ter beschikking zijn en ten laatste één maand na het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning. De ontwikkelaar kan de overige kopers in contact brengen met één of meerdere bureaus die de vereiste expertise bezitten en controleert vervolgens of de koper aan deze verplichting tijdig en correct voldaan heeft. Indien hiervoor voldoende interesse is, kan de ontwikkelaar een raamovereenkomst sluiten bij één van deze dienstverleners, zodat de overige kopers kunnen genieten van een gunstiger groepstarief. Sanctiebeleid Bij niet-naleving van bovenstaande maatregel is de sanctie 'Indeplaatsstelling' van toepassing.

3.2.4

Windenergie

Omschrijving en doel van deze maatregel Zie paragraaf 2.2.7 van het uitgifteplan Acties van de beheerder "De ontwikkelaar onderzoekt de haalbaarheid van de realisatie van een windturbineproject op het bedrijventerrein. De ontwikkelaar zal desgevallend een grond verkopen aan een projectontwikkelaar die de vergunning regelt, het windturbineproject helemaal opbouwt en uitbaat. De windturbines leveren rechtstreeks aan het openbare elektriciteitsnet. Meerdere participatievormen voor de bedrijven worden overworgen. Hierbij wordt in eerste instantie gedacht aan: - obligaties; - aandelen; - de oprichting van een coöperatieve; - te koop aanbieden van de garanties van oorsprong aan de bedrijven."

3.2.5

Aankoop van groene stroom

Omschrijving en doel van deze maatregel Zie paragraaf 2.2.9 van het uitgifteplan Acties van de beheerder


11


"De ontwikkelaar zal steekproefsgewijs het elektriciteitscontract van verschillende ondernemingen controleren. Elke leverancier van groene stroom moet aan de VREG bewijzen dat hij genoeg groene stroom heeft aangekocht of zelf heeft geproduceerd, om te kunnen instaan voor de stroomleveringen bij al zijn afnemers die voor groene stroom hebben gekozen. De ontwikkelaar kan daarom ter controle steeds de VREG contacteren met de vraag om het groenpercentage in stroomleveringen na te gaan. Hiervoor volstaat een mail naar [email protected]. In deze email moeten minstens volgende gegevens vermeld zijn: 1. Contactgegevens (naam en e-mailadres). 2. De naam van de netbeheerder. 3. De EAN-code van het aansluitingspunt waarvan u het groenpercentage wil controleren. " "De ontwikkelaar zal in de toekomst, wanneer de meeste kavels in exploitatie zijn, een gezamenlijke aankoop van groene stroom organiseren. Elk bedrijf kan dan aan de hand van een analyse (prescreening) van zijn facturen of van zijn geschat verbruik beslissen of deelname aan deze gezamenlijke aankoop financieel voordelen zal opleveren. Opzet en insteek van de groepsaankoop is: - Gezamenlijk aankopen van groene elektriciteit. - Afzonderlijke contracten per bedrijf, gezien de startdatums verschillend zijn en er geen uniek aansluitingspunt is. - Voordelen: de wet van de grote getallen laten spelen, een zo juist mogelijke tijdskeuze maken in de markt, oog hebben voor individuele noden van elk bedrijf, zelfs binnen een groepsaankoop. " Sanctiebeleid niet van toepassing

12



4

VERKOOPSVOORWAARDEN MBT CO2-NEUTRALITEIT

4.1

Verkoopsvoorwaarden

4.1.1

Basisverplichting: CO2 - neutraliteit

Artikel 1: Basisverplichting CO2 – neutraliteit De koper verbindt zich ertoe de verplichting tot CO2 – neutraliteit zoals bepaald in Ministerieel Besluit van 1 oktober 2007 houdende de uitwerking van de CO2 – neutraliteit op de bedrijventerreinen zoals van tijd tot tijd gewijzigd (hierna: het M.B.) strikt na te leven, alsook de verplichtingen van onderhavige (verkoop)overeenkomst en het uitgifteplan betreffende rationeel en duurzaam energiegebruik. De koper erkent uitdrukkelijk dat elke schending van één van deze verplichtingen een wezenlijke tekortkoming van onderhavige overeenkomst uitmaakt. Bij niet-naleving van deze verbintenis zijn de sancties 'Aankoop voor rekening' en 'Beding houdende verhaal ingeval van terugvordering van subsidies' van toepassing. 4.1.2

Overige verplichtingen m.b.t. CO2 – neutraliteit

Artikel 2:Quickscan Rationeel Energiegebruik "De beheerder heeft op eigen kosten, […] een daartoe erkend energiedeskundige aangesteld voor het uitvoeren van een quickscan rationeel energiegebruik (hierna: ‘quickscan REG’) bij de gebruiker. De quickscan REG bevat ten minste, maar is niet beperkt tot: (i) een lijst met gepaste energiebesparingsmaatregelen, (ii) indien mogelijk, per maatregel een raming van de terugverdientijd, (iii) een overzichtstabel met de maatregelen en, indien mogelijk, terugverdientijden. Een gepaste energiemaatregel is elke energiemaatregel ten behoeve van het rationaliseren van het energiegebruik die, gelet op de geplande activiteit, inplanting en energiebehoefte, redelijkerwijs kan worden geacht nuttig te kunnen worden geïmplementeerd. De koper verleent zijn volledige medewerking aan het uitvoeren van de quickscan REG. De koper dient gelijktijdig met de ontwerpwerkzaamheden van de bouwwerken m.b.t. zijn kavel een quickscan energie te laten uitvoeren door [de energiedeskundige] en neemt daartoe tijdig contact op met [de energiedeskundige]. Op het eerste schriftelijk verzoek van [de energiedeskundige] overhandigt de koper alle informatie op schriftelijke of elektronische drager, naar voorkeur van de energiedeskundige, noodzakelijk of nuttig voor de quickscan REG. Uiterlijk 1 maand vanaf de poststempel van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning, verzendt de koper bij ter post aangetekende brief één van beide originele exemplaren van het rapport van de quickscan REG aan de beheerder. " Bij niet-naleving van bovenstaande maatregel is de sanctie 'Indeplaatsstelling' van toepassing.


13


Artikel 3: Quickscan Duurzame Energie De beheerder heeft op eigen kosten, […]aangesteld voor het uitvoeren bij de gebruiker van een haalbaarheidsstudie betreffende de technische, milieutechnische en economische haalbaarheid van alternatieve systemen zoals gedecentraliseerde systemen voor energievoorziening op basis van hernieuwbare energiebronnen, warmtekrachtkoppeling, stads/blokverwarming of -koeling indien beschikbaar, en warmtepompen zoals bepaald in het Besluit van de Vlaamse Regering van 11 maart 2005 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat van gebouwen (B.S. 17 juni 2005), zoals van tijd tot tijd gewijzigd en de toepasselijke uitvoeringsbesluiten ervan. Deze haalbaarheidsstudie beschrijft de haalbaarheid van ten minste, maar is niet beperkt tot, warmtekrachtkoppelinginstallaties en photovoltaïsche systemen. De koper verleent zijn volledige medewerking aan het uitvoeren van de haalbaarheidsstudie. De koper dient gelijktijdig met de ontwerpwerkzaamheden van de bouwwerken m.b.t. zijn kavel de haalbaarheidsstudie te laten uitvoeren door […] en neemt daartoe tijdig contact op met […]. Op het eerste schriftelijk verzoek van […] overhandigt de koper alle informatie op schriftelijke of elektronische drager, naar voorkeur van de […], noodzakelijk of nuttig voor de haalbaarheidsstudie. Uiterlijk 1 maand vanaf de poststempel van de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning, verzendt de koper bij ter post aangetekende brief één van beide originele exemplaren van het rapport van de quickscan REG aan de beheerder. Bij niet-naleving van bovenstaande maatregel is de sanctie 'Indeplaatsstelling' van toepassing.

Artikel 4: Aankoop van Groene Stroom niet van toepassing niet van toepassing Artikel 5: Kettingbeding De gebruiker verbindt zich ertoe om de bepalingen van deze overeenkomst en inzonderheid deze betreffende de maatregelen van artikel [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8] op te leggen aan iedere rechtsopvolger of rechtsverkrijger ten welke titel ook, en deze uitdrukkelijk de mogelijkheden te doen aanvaarden die de beheerder onder onderhavige overeenkomst heeft bij niet-naleving ervan. 4.2

Sancties

4.2.1

Algemene sanctieclausules m.b.t. de basisverplichting

Aankoop voor rekening Ingeval de beheerder vaststelt dat door de gebruiker in een aangegeven jaar, waarvoor de verplichting tot CO2-neutraliteit geldt, de verplichting tot CO2-neutraliteit niet werd gehaald, stelt hij deze bij aangetekend schrijven in gebreke om de maatregelen te treffen nodig voor het behalen van de CO2-neutraliteit en doet daarbij opgave van de hoeveelheid emissiekredieten die hij nodig acht om de CO2-neutraliteit voor het betrokken jaar te behalen. Indien de gebruiker binnen de 30 kalenderdagen vanaf de poststempel van voormelde aangetekende ingebrekestelling niet bewijst dat hij (zij) de verplichting tot CO2-neutraliteit heeft (hebben) gerealiseerd, heeft de beheerder een discretionair keuzerecht, maar niet de plicht, om voor rekening en risico van de gebruiker de emissiekredieten te kopen die nodig zijn voor het realiseren van de CO2-neutraliteit van de

14



gebruiker voor het gegeven jaar. Daartoe verleent (verlenen) de gebruiker een voor de duur van zijn verplichting tot CO2-neutraliteit onherroepelijk mandaat aan de beheerder om in eigen naam, maar voor rekening en risico van de gebruiker de hoeveelheid emissiekredieten te kopen die de beheerder opgegeven heeft in voormelde aangetekende ingebrekestelling. De gebruiker verzaakt hierbij uitdrukkelijk aan ieder recht om de aankoopprijs die de beheerder betaalt voor de aankoop van de emissiekredieten te betwisten, behoudens in het geval van bedrog door de beheerder. De gebruiker is gehouden om op eerste schriftelijk verzoek van de beheerder de aankoopprijs van de emissiekredieten verhoogd met 5% ter vergoeding van de administratieve kosten van de beheerder voor de vaststelling, opvolging en remediëring van de niet-naleving van de verplichting tot CO2neutraliteit, te betalen door storting of overschrijving op rekeningnummer (xxx-xxxxxxx-xx) van de beheerder. De betaaltermijn is 15 kalenderdagen vanaf de datum van het schriftelijk verzoek van de beheerder. Bij gebreke van betaling binnen deze termijn zal de gebruiker automatisch en van rechtswege, zonder voorafgaandelijke ingebrekestelling, een interest verschuldigd zijn gelijk aan de interestvoet van toepassing onder de Wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties. Aangezien de beheerder niet de plicht heeft om gebruik te maken van zijn discretionair keuzerecht tot aankoop van emissierechten voor rekening en risico van de gebruiker verzaakt de gebruiker onherroepelijk aan ieder recht tot betwisting van of recht op schadevergoeding wegens de niet-uitoefening ervan door de beheerder. Het discretionair keuzerecht van de beheerder houdt geen beperking in voor de beheerder om bij niet naleving van de plicht tot CO2-neutraliteit naar zijn keuze andere middelen van gemeen recht aan te wenden. Beding houdende verhaal ingeval van terugvordering van subsidies "Ingeval een subsidie geheel of gedeeltelijk wordt teruggevorderd door het agentschap omwille van de niet-naleving door de gebruiker van diens verplichting tot CO2-neutraliteit, bezorgt de beheerder middels aangetekend schrijven kopie van de beslissing of het voornemen van het agentschap aan de gebruiker met aanduiding van de niet-naleving van de plicht tot CO2-neutraliteit van de gebruiker die aanleiding geeft tot de terugvordering. Indien de gebruiker van oordeel is (zijn) dat de terugvordering door het agentschap moet aangevochten worden, dient hij (dienen zij) daartoe een gemotiveerd standpunt over te maken aan de beheerder binnen de 15 dagen na de poststempel van voormeld aangetekend schrijven van de beheerder en binnen dezelfde termijn het bedrag van de terugvordering te storten op een geblokkeerde rekening op naam van de gebruiker. Tevens dient de gebruiker binnen de 60 kalenderdagen de betwisting van de terugvordering daadwerkelijk te starten voor de administratieve of burgerlijke rechter. Bij gebreke hiervan wordt de gebruiker onherroepelijk geacht te verzaken aan het recht om de terugvordering door het agentschap of het doorrekenen van de financiële last daarvan naar de gebruiker te betwisten. Indien de terugvordering door het agentschap gebaseerd is op de niet-naleving door meerdere van de verplichting tot CO2-neutraliteit, geldt voorgaande regeling mutatis mutandis, waarbij het bedrag dat de individuele gebruikers gehouden zijn te storten op een geblokkeerde rekening bepaald wordt door de breuk met in de teller het bedrag van de terugvorderingen en in de noemer het aantal gebruikers wier schending van de verplichting tot CO2-neutraliteit aanleiding geeft tot de terugvordering.


15


Het bedrag gestort op de geblokkeerde rekening kan alleen worden vrijgegeven na voorlegging van een definitieve gerechtelijke uitspraak of dading, voor overschrijving op de rekening van, al naar gelang de inhoud van de gerechtelijke uitspraak of de dading, het agentschap of de gebruiker. De gebruiker dient verder op eigen kosten en risico de terugvordering te betwisten en de maatregelen in rechte of buiten rechte te treffen die hij daartoe passend acht. De beheerder zal daartoe desgevraagd zijn naam lenen, tenzij deze betwisting naar zijn oordeel tergend en roekeloos is. Indien de gebruiker de terugvordering door het agentschap niet (tijdig) betwist overeenkomstig het voorgaande, is hij onherroepelijk gehouden het bedrag van de terugvordering te storten of over te schrijven op het rekeningnummer (xxx-xxxxxxx-xx) van de beheerder. Indien de terugvordering door het agentschap geba-seerd is op de niet-naleving door meerdere gebruikers van de verplichting tot CO2-neutraliteit, geldt voorgaande regeling mutatis mutandis, waarbij het bedrag dat de individuele gebruikers gehouden zijn te storten op een geblokkeerde rekening bepaald wordt door de breuk met in de teller het bedrag van de terugvorderingen en in de noemer het aantal gebruikerswier schending van de verplichting tot CO2-neutraliteit aanleiding geeft tot de terugvordering. " 4.2.2

Maatregelspecifieke sancties

Indeplaatsstelling "Indien de beheerder vaststelt dat de maatregel zoals vastgesteld in artikel [3,4,5,6,] niet is uitgevoerd, stelt hij de gebruiker bij aangetekend schrijven in gebreke de maatregel onmiddellijk uit te voeren. Indien de uitvoering van de maatregel niet is aangevat binnen de 30 kalenderdagen na de poststempel van de aangetekende ingebrekestelling en de gebruiker de beheerder daarvan niet de schriftelijke bevestiging met de passende bewijsstukken heeft overgemaakt, heeft de beheerder het discretionair keuzerecht, maar niet de plicht, de maatregel zoals vastgesteld in artikel [3,4,5,6,] zelf uit te voeren of te doen uitvoeren voor rekening en risico van de gebruiker, zonder voorafgaande rechterlijke machtiging. Aangezien de beheerder niet de plicht heeft om gebruik te maken van zijn discretionair keuzerecht, verzaakt de gebruiker onherroepelijk aan ieder recht tot betwisting van of recht op schadevergoeding wegens de niet-uitoefening ervan door de beheerder. De beheerder geeft bij aangetekend schrijver kennis aan de gebruiker van zijn beslissing om de maatregelen zelf uit te voeren of te doen uitvoeren. Deze beslissing houdt tevens de plicht in voor de gebruiker om te verschijnen op de door de beheerder vastgelegde datum teneinde een tegensprekelijke plaatsbeschrijving op te maken van de staat van de uitvoering van de maatregel. Bij gebrek aan aanwezigheid van de gebruiker wordt de door de beheerder verrichte plaatsbeschrijving onweerlegbaar geacht tegensprekelijk te zijn. De maatregel wordt uitgevoerd op kosten en risico van de gebruiker. De gebruiker is daarenboven de administratieve kosten van de vaststelling van de niet-uitvoering, de ingebrekestelling van de gebruiker, de implementatie en de opvolging van deze maatregel verschuldigd, dewelke worden begroot op 5% van de factuur voor de uitvoering van de maatregel. De gebruiker is gehouden het bedrag van de factuur voor de uitvoering van de maatregel, verhoogd met 5% zoals hiervoor bepaald, te betalen op het rekeningnummer van de beheerder (xxx-xxxxxxx-xx) binnen de 15 dagen na de poststempel van het aangetekend schrijven van de beheerder aan de gebruiker waarin deze wordt uitgenodigd de betaling uit te voeren. Bij gebreke van betaling binnen deze 16



termijn zal automatisch en van rechtswege de interest zoals bepaald in toepassing van de Wet van 2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van de betalingsachterstand bij handelstransacties, verschuldigd zijn. De maatregel wordt getroffen op kosten en risico van de gebruiker en deze blijft aansprakelijk voor de tekortkomingen van de uitvoerder van de maatregelen alsook voor de vertraging in de uitvoering. "


17


5

BIJLAGEN

5.1

Volmachtverklaring voor aankoop emissierechten

VOLMACHT Naam firma: _____________________________________ Adres (straat + nummer): __________________________ Postcode: _______________________________________ Gemeente: ______________________________________ Naam contactpersoon: _____________________________ Geeft volmacht aan naam ontwikkelaar: om met de gestorte bedragen op de bankrekening xxx-xxxxxxx-xx CER en/of ERU’s aan te kopen tegen de gemiddelde marktwaarden van de maand, volgend op de maand waarop de voorschotfacturen gestort werden. Datum: ______________________ Ondertekening:

18



5.2

Volmachtverklaring voor opvragen elektriciteitsverbruik

VOLMACHT Naam firma: _____________________________________ Adres (straat + nummer): __________________________ Postcode: _______________________________________ Gemeente: ______________________________________ Naam contactpersoon: _____________________________ Geeft volmacht aan naam ontwikkelaar om de verbruiksgegevens van elektriciteit te raadplegen via NPS (Indexis) of enig ander systeem dat de meterstanden van op afstand kan inlezen en om het percentage groene stroom op te vragen via de VREG. De volgende EAN nummers in kwestie zijn: 54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

54144____________

Datum: ______________________ Ondertekening:


19

Deelplan CO2-neutraliteit KMO-zone Dorpveld II , juli 2011

5.3

Maatregelenlijst

Rubriek

Maatregel

Min. Besparing

Max. Besparing

Min. TVT (jaar)

Max. TVT (jaar)

lift

installeer een energiezuinige lift

5%

10%

-

-

lift

breng een thermostatische regeling aan op de liftmachinekamerverwarming

1%

3%

2

4

100 à 250 euro

lift

breng een liftvolgordeschakeling aan

-

-

2

4

offerte

keuken

verbeter de deurafdichting op koelapparatuur door het vervangen van afdichtrubbers Schakel het licht in de koelcel via deurcontact uit

1%

3%

3

6

offerte

1%

3%

2

4

offerte

keuken


Investering (euro)

Beschrijving

De aanschaf van een energiezuinige lift is zinnig op een natuurlijk moment zoals bij verbouwing, nieuwbouw, of noodzakelijke vervanging van de lift. Doordat bij de aanschaf van een nieuwe lift vaak andere aspecten belangrijker zijn (aanschafkosten, technische mogelijkheden, vormgeving) wordt de energiezuinigheid van de liftmotor over het hoofd gezien. Een juiste keuze kan een behoorlijke besparing op de energierekening opleveren. Een moderne elektronisch geregelde liftmotor is vaak energiezuiniger dan de conventionele liftmotoren en zal zich op termijn terugverdienen. Een thermostatische regeling op de verwarming van de liftmachine kamer zorgt ervoor dat de ruimtetemperatuur niet te hoog oploopt. In principe is deze verwarming bedoeld om de ruimte vorstvrij te houden. Een dergelijk regeling kan dan ook op 5 graden C worden afgesteld. Een liftvolgorde schakeling zorgt ervoor dat meerdere liften niet tegelijk in werking worden gezet. Het voordeel hiervan is dat er wordt bespaard op de elektriciteitsrekening. Doordat het 'gelijktijdig afgenomen vermogen' door deze schakeling laag blijft, wordt er bespaard op de energierekening.

Schakel lampen door middel van een deurcontact: vaak wordt vergeten deze lampen uit te schakelen. Met name gloeilampen, produceren veel warmte. Dit kan voor te grote opwarming zorgen van de produkten. Gebruik daarom geen gloeilampen in koelmeubel, maar energiezuinige lampen zoals TLD-, of spaarlampen. De warmte afgifte van deze lampen is gemiddeld 70% minder.

21


keuken

pas strokengordijn toe voor roll-in koelmeubelen

5%

10%

2

4

keuken

pas leidingisolatie toe op koelapparatuur

1%

3%

1

2

2 à 4 euro/m

keuken

pas koelmeubels toe met een goede isolatie

5%

10%

-

-

offerte

keuken

pas warmteterugwinning toe van condensorwarmte van de koelinstallatie

1%

3%

0

3

keuken

pas energiezuinige koelmeubels toe

10%

30%

0

5

keuken

pas strokengordijn toe voor horizontale koelmeubelen

5%

10%

2

4

22


80 à 150 euro/m Roll-in koelmeubelen verliezen veel koude aan de voorzijde. Deze koude moet weer aangevuld worden. In de winter is de ontwijkende koude daarnaast ook nog verantwoordelijk voor een extra warmtevraag in de winkel. Met behulp van een strokengordijn kan het energieverlies zowel tijdens als buiten openingsuren beperkt worden. Een stroken-gordijn heeft namelijk weinig invloed op de toegankelijkheid. Een rolgordijn kan alleen buiten openingstijden gebruikt worden om energieverlies te beperken, omdat de toegankelijkheid van het koelmeubel door deze maatregel sterk afneemt. Een strokengordijn levert daarom een hogere energiebesparing op dan een rolgordijn. De isolatie is afhankelijk van de temperatuur in de koelleiding en de diameter van die leiding. Isolatie van koelleidingen bespaart u al snel 60 tot 80% van het energieverlies dat door de leidingen wordt veroorzaakt. Oudere koelmeubels hebben vaak een slechtere isolatie dan moderne meubelen. Vaak was de isolatiewaarde van deze koelmeubelen fabriek af al laag, maar het kan ook zijn dat de isolatie in de jaren slechter is geworden. Als u gebruik maakt van koelen vriesmeubelen en/of koelen vriescellen, kunt u de warmte die daarbij vrijkomt gebruiken voor verwarming van de ruimte of van tapwater. Bij vervanging van de aanwezige boiler of geiser kunt u een warmte terugwinboiler aanschaffen. Dit is een boiler die de warmte van de condensor van een koel-/vriesmeubel of koel-/vriescel gebruikt voor het opwarmen van tapwater. offerte

Steeds meer apparaten zijn voorzien van een energie-label. Daarop wordt door de letters A (efficiënt) t/m F (inefficiënt) aangegeven hoe het met de energieefficiency van het apparaat staat. Verder staat op het label vermeld wat het te verwachten energiegebruik is, wat de inhoud van de koel-/vriesruimte is en wat het geluidsniveau is. 80 à 150 euro/m Koelmeubelen met verticaal presentatievlak verliezen veel koude aan de voorzijde. Deze koude moet weer aangevuld worden. In de winter is de ontwijkende koude daarnaast ook nog verantwoordelijk voor een extra warmtevraag in de winkel. Met behulp van een strokengordijn kan het energieverlies zowel tijdens als buiten openingsuren beperkt worden. Een strokengordijn heeft namelijk weinig invloed op de toegankelijkheid. Een rolgordijn kan alleen buiten openingstijden gebruikt worden om energieverlies te beperken, omdat de toegankelijkheid van het koelmeubel door deze maatregel sterk afneemt. Een strokengordijn levert daarom een hogere


energiebesparing op dan een rolgordijn.

keuken

vervang veel kleine koel/vriesapparaten door 1 groot apparaat

10%

30%

4

8

offerte

Vele kleine koelmeubelen hebben bij elkaar een hoger verbruik dan één grotere koelmeubel. Het is het overwegen waard om oudere koelkasten te vervangen door èèn grotere. Een oude koelkast slaat soms heel erg vaak aan en gebruikt daardoor veel energie. Daarnaast is een nieuwe koelkast vaak milieuvriendelijker, ook bij de aanschaf van een nieuw koelmeubel adviseren wij u om bij de aanschaf van een nieuwe koelmeubel op het energiegebruik en op de milieuvriendelijkheid van de koelvloeistof (geen CFK''s of HFK''s) te letten.

keuken

maak de afzuiginstallatie regelbaar

3%

6%

-

-

offerte

Een goede instructie aan het personeel is vaak de basis voor het optimaal schakelen. Voor het schakelen van ventilatie zijn diverse mogelijkheden: een tijdschakelaar, gekoppeld aan het gasfornuis en de frituur (bij het aanzetten van de gaspitten), een goed bedienbare handschakelaar

keuken

voorzie warmhoudapparaten van een timer

10%

20%

1

2

20 à 60 euro


Schakel apparatuur die u niet gebruikt uit. Zorg voor een optimale planning, waarbij er met name op wordt gelet dat de apparatuur niet onnodig lang aanstaat. Schakelklokken worden meestal een keer (bijvoorbeeld door de installateur) ingesteld en verder wordt daar nooit meer naar gekeken. Zelfs aanpassing voor zomer-/ wintertijd wordt vaak overgeslagen. Daarom is het goed om af en toe eens te controleren of de schakeltijdstippen juist zijn ingesteld. Met name de overbrugging van zon- en feestdagen en/of speciale activiteiten zijn vaak de oorzaak van verkeerd ingestelde schakeltijden.

23


keuken

pas schakelklokken en timers op keukenapparatuur toe

10%

20%

1

2

20 à 60 euro

keuken

vervang elektrische apparaten door gasgestookte apparaten

30%

50%

-

-

offerte

keuken

pas een gasgestookte hoogrendement frituur toestel toe

10%

20%

-

-

keuken

dek koelmeubels handmatig of automatisch af

20%

40%

0

5

keuken

hanteer en controleer de juiste bewaartemperaturen

1%

5%

0

0

keuken

reinig regelmatig koelen condensorlichamen van koelen vriescellen

1%

3%

0

0

24


Schakel apparatuur die u niet gebruikt uit. Zorg voor een optimale planning, waarbij er met name op wordt gelet dat de apparatuur niet onnodig lang aanstaat. Schakelklokken worden meestal een keer (bijvoorbeeld door de installateur) ingesteld en verder wordt daar nooit meer naar gekeken. Zelfs aanpassing voor zomer-/ wintertijd wordt vaak overgeslagen. Daarom is het goed om af en toe eens te controleren of de schakeltijdstippen juist zijn ingesteld. Met name de overbrugging van zon- en feestdagen en/of speciale activiteiten zijn vaak de oorzaak van verkeerd ingestelde schakeltijden. Elektrisch verwarmen van apparatuur is 2,5 keer zo duur als het verwarmen met aardgas. Diverse merken en typen apparaten kunnen onderling in energieverbruik sterk verschillen. Wij adviseren u daar bij de aanschaf van nieuwe apparaten op te letten. Een HR-friteuse is zuiniger in het energieverbruik, heeft een beter frituurprodukt, een langere levensduur, een hogere frituursnelheid en een grotere capaciteit. Tevens verbruikt een HR-friteuse minder frituurvet door zijn lagere constante baktemperatuur van 150°C. De HR-friteuse bespaart, bij een minimaal verbruik van 10 kilo produkt, tot circa 60% op de energiekosten ten opzichte van een gasfriteuse en ca. 70% ten opzichte van een elektrische friteuse. Dek de opening van koelen vriesmeubelen tijdens sluitingsuren af. U voorkomt zo infiltratie van warmere omgevingslucht èn warmtestraling op de produkten. Dek verticale meubelen met rolgordijnen af. In horizontale meubelen kunt u de produkten op de laadlijn afdekken met aluminium folie. Sommige moderne meubelen zijn uitgerust met een automatische nachtafdekking.

nihil

Stel de temperatuur van koelen vriescellen en meubelen optimaal af. Een lagere bewaartemperatuur heeft vaak weinig effect op de houdbaarheid van het product. Daarnaast stijgt het electriciteitsverbruik met ongeveer 5 % per graad Celcius dat de temperatuur daalt. Via de condensor moet de koelapparatuur de warmte naar buiten afvoeren. De condensor is een soort radiator van metalen lamellen. Deze lamellen worden na verloop van tijd stoffig en vuil. De koelmachine vraagt dan meer energie om de warmte toch af te kunnen voeren. Daarnaast kunnen er storingen optreden. Een vervuilde condensor gebruikt tot 15% meer energie. Dit betekent bijvoorbeeld voor een breed diepvrieseiland van 2,5 m lengte € 200,- extra energiekosten per jaar. Reinig daarom regelmatig de condensor. Doe dit voorzichtig, bijvoorbeeld met een zachte borstel.


keuken

verbeter de plaats van koelapparatuur (koel, niet zonbeschenen) (geen tocht)

2%

4%

-

-

nihil

keuken

laat de deuren van koelcellen niet open staan

2%

4%

0

0

nihil

keuken

schakel de au bain marie''s en andere warmhoudapparatuur later in

3%

6%

-

-

keuken

deel afwasrekken van afwasmachines goed in laat de afwasmachine niet onnodig draaien sluit de vaatwasmachine aan op het warmwatercircuit (indien mogelijk)

2%

4%

-

-

2%

4%

-

-

10%

20%

3

6

keuken keuken


offerte

De plaats van een koelmeubel is van invloed op het elektriciteitsverbruik: Tocht verstoort de werking van een koude-luchtgordijn. Vooral hoge verticale meubelen zijn hier gevoelig voor. Tocht veroorzaakt vermenging van warme lucht uit de winkel met koude lucht uit het meubel. Dit kost extra energie en de kans op invriezen van de verdamper is groter. Soms staat een koelmeubel in de luchtstroom van een plafondventilator of een verwarmingsapparaat. Dit is nadelig voor het gekoelde produkt en vraagt meer koelcapaciteit en energie.Lampen, met name gloeilampen, produceren veel warmte. Dit kan voor te grote opwarming zorgen van de produkten. Gebruik daarom geen gloeilampen boven koelmeubelen, maar energiezuinige lampen zoals TLD-, of spaarlampen. De warmte afgifte van deze lampen is gemiddeld 70% minder.Ook de omgevingstemperatuur heeft grote invloed op het energiegebruik van koelmeubelen. Laat die temperatuur daarom niet te hoog worden. Het aanpassen van omgevingsinvloeden is vaak van organisatorische aard. Bekijk of het koelmeubel verplaatst moet worden of andere maatregelen nodig zijn. De investering hangt af van de maatregelen. Als u de deuren van koelen vriescellen nodeloos openhoudt, verliest u kou en dus energie. Bovendien vermindert de levensduur van de compressoren; deze moeten het koudeverlies immers weer compenseren. Houd de deuren dus zo kort mogelijk open. Een open deur werkt gemakkelijk, maar de kwaliteit van de opgeslagen producten kan nadelig beïnvloed worden door de warme lucht die dan binnenkomt. Bovendien moet de koeling (compressor) het verlies aan koude compenseren. Vaak wordt warmhoudapparatuur al aangeschakeld op het moment dat de keuken 's morgens in gebruik wordt genomen. Door hier zorgvuldig mee om te gaan, en de apparatuur in te schakelen als dat nodig is, kan hierop aanzienlijk bespaard worden. Wasmachines en vaatwassers zijn meestal grote energiegebruikers. De vermogens lopen uiteen van 3 tot 80 kW. Wasmachines en vaatwassers zijn meestal grote energiegebruikers. De vermogens lopen uiteen van 3 tot 80 kW. Als u vaak gebruik maakt van de vaatwasmachine kunt u besparen door gebruik te maken van 'hot-fill'. Het water wordt dan niet elektrisch door de vaatwasmachine verwarmd maar vanuit een aparte gasboiler of geiser warm aangevoerd. Niet iedere vaatwasmachine biedt deze mogelijkheid. Let daarop bij de aanschaf van een nieuwe machine. Bovendien stelt het toepassen van hot-fill enige eisen aan het gebruik van de apparatuur.

25


Alg.

installeer schakelklokken op apparaten

Alg. Alg.

plaats kWh tussenmeters installeer een gebouwbeheersysteem

Alg.

gebruik energiezuinige PC's

Alg.

voer energiezorg in, stel procedures vast voor de identificatie en beoordeling van energieaspecten

Alg.

creëer een draagvlak binnen de organisatie voor de invoering van energiezorg

Alg.

Alg.

26

10%

20%

1

2

20 à 60 euro

2%

2%

1 2

5 8

offerte

30

40

7%

7%

1

1

-

-

0

0

neem bij de ontwikkelingen van nieuwe processen de energieaspecten mee

0%

50%

0

0

maak gebruik van de ''stand van de techniek'' bij invoer van energiezorg

-

-

-

-


800 euro / TFT scherm 5% vd energiekosten

nihil

Schakel apparatuur die u niet gebruikt uit. Zorg voor een optimale planning, waarbij er met name op wordt gelet dat de apparatuur niet onnodig lang aanstaat. Daarnaast adviseren wij u om, indien mogelijk, zoveel mogelijk gebruik te maken van laagtariefuren bij gebruik van elektrische apparatuur. (kopieerapparaten, printers, drankenautomaat,...) Een gebouwbeheerssysteem is een systeem die de verschillende energetische en gebruiksfuncties van het gebouw kan besturen. Deze zijn er in verschillende soorten: een eenvoudige systeem waarme u de regelingvn de centrale verwarming op afstand kunt bestuderen, of een uitgebreider systeem die de techniek in het hele gebouw kan bestuderen. Verlichting, koelsysteem, verwarming, ventilatie etcetera. Het voordeel is dat de controle in principe groter is. Vanaf één of meerdere werkplekken kan beoordeel worden of instellingen aangepast of veranderd moeten worden. Ook is er een betere controle op het systeem. Doordat er veel aanbod is op de markt zijn de investeringen afhankelij van uw wensen en de compliceerdheid van de systemen binnen uw gebouw. Toepassen van energiezuinige PC's (natuurlijke ventilatie, onderbreken beeldschermspanning bij het niet actief zijn etc.) Energiezorg is het op structurele en economisch verantwoorde wijze uitvoeren van organisatorische, technische en gedragsmaatregelen om het gebruik van energie (incl. energie voor de productie en het gebruik van grond- en hulpstoffen) te minimaliseren. Om energiebesparing te kunnen realiseren is het noodzakelijk dat er binnen de organisatie een draagvlak wordt gecreërd. Dit betekent dat directie, management achter de invoering van energiebeheer staan. Zonder dit draagvlak is het moeilijk energiezorg in te voeren. Bij ontwikkeling van nieuwe processen maar ook bij de aanschaf van nieuwe apparatuur hoort bij de afwegingen het energieverbruik als onderdeel van de operationele kosten mee te tellen. Dit bij voorkeur in procedures vastleggen. De "stand der techniek" geeft aan dat moderne technieken worden toegepast. Niet alleen de energiezuinigheid van de maatregele, maar ook de investering, terugverdientijd, gebruiksvriendelijkheid, productiecapaciteit zijn belangrijk bij de aanschaf van een nieuwe machine of maatregel. Alle aspecten tellen mee.


Alg.

leg de taakverdeling en verantwoordelijkheden voor invoer energiezorg vast rapporteer regelmatig aan management bij de invoer van energiezorg

-

-

-

-

-

-

-

-

Alg.

bepaal opleidings,scholings en voorlichtingsbehoeften voor invoer energiezorg

-

-

-

-

Onwetendheid kan de groei van het energiezorgsysteem beperken: stimuleer het volgen van cursussen zoals energieregsitratie, rapporteren, energiezorg etcetera. Hierdoor zal energiezorg sneller geimplementeerd worden.

Alg.

stel een verantwoordelijk aan die energiezorg in zijn/haar takenpakket opneemt

-

-

1

1

Alg.

evalueer minimaal 1 maal per jaar (voortgang energiezorg)

5%

10%

0

0

Alg.

registreer en beoordeel energieverbruiken

4%

4%

1

1

Stel iemand verantwoordelijk voor de invoering van energiebeheer. Geef deze persoon tijd en/of budget. Dit is essentieel omdat energiebeheer anders niet serieus wordt genomen (kan) worden. Energiezorg moet een deel uitmaken van het takenpakket van de energebeheerder De directie hoort in een energiezorgsysteem minimaal één keer per jaar het zorgsysteem te evalueren en zo nodig bij te stellen. Dit is onderdeel van de Deming-Circle (Plan, Do, Check en Act). De meter registreert precies wat uw gebouw verbruikt. Als uw gebouw een kleinverbruiker is leest het energiebedrijf éénmaal per jaar de meter af en stuurt u vervolgens de eindafrekening. Door zelf maandelijks uw energieverbruik te registreren krijgt u een beter beeld van uw verbruik. Deze maandelijkse verbruiken zijn beter te verklaren dan het jaarverbruik. U weet dan bijvoorbeeld nog dat de verlichting extra lang gebrand heeft omdat het een donkere maand was of dat er veel avondbijeenkomsten waren. Of dat het een extra koude maand was, zodat er meer gas verbruikt is.

Alg.

vergelijk en toets metingen en registraties aan de hand van landelijk bekende kengetallen

-

-

-

-

Alg.

organiseer motivatiecampagnes

2%

2%

-

-

Alg.


Bij implementatie van energiezorg is het belangrijk dat ieder zijn of haar taak weet binnen de organisatie. Op deze wijze wordt duidelijkheid geschapen bij medewerkers en personeel. Energiebeheer slaagt alleen als iedereen, van hoog tot laag, er aan meewerkt. Om dit te bereiken is het van belang dat zowel de directie als de overige medewerkers periodiek kort en bondig genformeerd worden. Op basis van de rapportage kunt u besluiten of er maatregelen nodig zijn.

2% vd energiekosten

Door een goede analyse krijgt u inzicht in het energiegebruik en de daaraan verbonden kosten voor uw bedrijf/organisatie. Door de energie-rekeningen van een aantal jaren te vergelijken krijgt u een beeld van het verloop. offerte

Gedragsmatige maatregelen die de nodige 'energie' en 'tijd' vergen voordat het gedrag in de goede zin is veranderd. Bijv. licht uit als u de ruimte verlaat. Het uitloven van prijzen voor goede besparingsideeën werkt stimulerend, maar ook motivatiecampagnes kunnen het energetisch gedrag van medewerkers en personeel veranderen.

27


Alg.

stel een goede instructie samen over de bediening van de apparatuur

2%

10%

-

-

Alg.

maak een instructie voor het juiste gebruik van installaties

5%

10%

1

5

1000 euro/st

Alg.

maak personeel milieu- en kosten bewust

5%

10%

0

0

nihil

Alg.

optimaliseer de instellingen van schakelklokken

10%

15%

0

0

nihil

Alg.

schakel apparatuur (volledig) uit buiten gebruikstijden

0

0

Koeling

pas adiabatische ruimtekoelsystemen toe

1

3

28

4%

10%


offerte

Doordat apparatuur vaak niet goed bediend wordt kan er energieverspilling ontstaan. In sommige gevallen is de slijtage en het energieverbruik hoger. Een goede duidelijke instructie is belangrijk. Een korte, communicatief goede instructie waar duidelijk uit blijkt hoe het apparaat bedient moet worden kan veel ergernis en energie besparen. Het gebruik van installaties, met name de opstart en afschakelprocedures, het gebruik van toegansgdeuren, etc. heeft vaak een grote invloed op het energieverbruik. Het op schrift stellen van bedieningsinstructies en het handhaven er van kost relatief weinig in verhouding tot de opbrengsten. Uit onderzoek blijkt dat u 5-10% energie- en milieukosten kunt besparen door werknemers te confronteren met de daarmee gepaard gaande kosten. Eenmalige acties beklijven meestal niet. U zult daarom periodieke informatie moeten verstrekken om uw personeel mee te laten werken en denken aan het omlaag brengen van de kosten. Schakelklokken van bijvoorbeeld verlichting, ventilatoren, ruimtekoeling en centrale verwarming worden meestal een keer (bijvoorbeeld door de installateur) ingesteld en verder wordt daar nooit meer naar gekeken. Zelfs aanpassing voor zomer-/ wintertijd wordt vaak overgeslagen. Daarom is het goed om af en toe eens te controleren of de schakeltijdstippen juist zijn ingesteld. Met name de overbrugging van zon- en feestdagen en/of speciale activiteiten zijn vaak de oorzaak van verkeerd ingestelde schakeltijden. Handmatig (of met schakelklokken) kan forse besparing realiseren. Zaken zoals licht uit, verwarming uit, koffiezetapparatuur uit, kunnen jaarlijks voor honderden euro's besparen. Het is aan te bevelen om hier iemand voor verantwoordelijk te stellen binnen de organisatie Adiabatische koeling wordt toegepast in combinatie met warmteterugwinning. Door verdamping van vocht daalt de temperatuur van de afvoerlucht en kan de toevoerlucht in de warmteterugwinunit gekoeld worden. De warmteterugwinunit moet wel geschikt zijn voor met vocht verzadigde afvoerlucht. Meestal kan hiermee slechts een deel van de koelbehoefte gedekt worden. De hoeveelheid koeling hangt af van de hoeveelheid mechanische ventilatie. Adiabatische koeling is mogelijk bij een ventilatiedebiet van 5.000 m3 en hoger. De terugverdientijd op de meerkosten van een adiabatische koeling ten opzichte van een warmteterugwinunit is 1 tot 3 jaar.


Koeling

pas topkoeling in plaats van airconditioning (volledige koeling) toe

4%

10%

nvt

nvt

offerte

"Top"koeling is een ruimtekoelsysteem met een relatief kein vermogen. Deze systemen kunnen slechts enkele graden koelen (hier komt de naam vandaan: "top"koeling). Een dergelijke "top"koeling zorgt voor een acceptabeler binnentemperatuur in de zomermaanden. Een temperatuurverschil met de buitenlucht van max. 5°C vinden de meeste mensen prettig. Als u in de zomer ruimtekoeling gebruikt, is het af te raden het temperatuurverschil met buiten groter te maken. Het is niet prettig om van binnen naar buiten tegen een muur van warmte aan te lopen, of van buiten naar binnen in een koelkast terecht te komen. Grotere verschillen kunnen bovendien nadelige effecten hebben op de gezondheid. Ook het hoge energieverbruik is een argument om de temperatuur niet te veel te verlagen. Het gebruik van een "Top"koeling verhoogt dus het comfort. De investeringskosten zijn vaak ook lager doordat het een kleiner gedimensioneerd koelsysteem is.

Koeling

breng buiten- of binnenzonwering aan

-

-

-

-

offerte

Koeling

direct afzuigen van verlichting

1%

3%

-

-

offerte

Buiten- of binnenzonwering wordt vaak onderschat. Door zonwering toe te passen wordt de warmtebelasting door de zon fors minder. Een zonwering kan ook vaak de warmteklachten voor een groot deel voorkomen. Een zonwering in combinatie met een ruimtekoelsysteem kan ervoor zorgen dat het koelsysteem kleiner gedimensioneerd kan zijn, waardoor op investeringskosten en energiekosten bespaard kan worden. Door verlichtingsarmaturen te koppelen aan een ventilatiesysteem wordt de door de lampen ontwikkelde warmte rechtstreeks afgezogen naar buiten, of eventueel gebruikt in combinatie met een warmtepomp. Doordat de warmte wordt afgezogen hoeft deze niet weggekoeld te worden door ruimtekoeling. Hierdoor wordt energie bespaard. Houdt er rekening mee dat het afzuigsysteem op tijd wordt aan- en uitgeschakelt.

Koeling

direct afzuigen van warmteproducerende apparatuur pas koelplafonds toe

1%

3%

-

-

offerte

5%

15%

-

-

offerte

Koeling


Toepassing van een koelplafond betekent dat de ruimte wordt gekoeld via het plafond. Hierbij wordt gebruik gemaakt van koele lucht die met een lage luchtsnelheid (door het grote plafondoppervlak) in de ruimte wordt geblazen. Daarnaast zorgt het plafond voor een "koude ervaring" doordat de gebruikers van de ruimte warmte uitstralen naar het plafond. Een dergelij plafond bespaard energie, is onderhoudsarm en heeft een lange technische levensduur.

29


Koeling

breng een toerenregeling op de koelmachine aan

2%

6%

-

-

offerte

De capaciteit van de compressor kan op verschillende manieren geregeld worden. Sommige daarvan (bijvoorbeeld cilinderafschakeling) verlagen de capaciteit, maar nauwelijks het elektriciteitsverbruik. Als de capaciteit van een compressor vaak omlaag geregeld moet worden kan frequentieregeling rendabel zijn. Deze maatregel is alleen rendabel bij nieuwbouw of renovatie. De maatregel is toepasbaar bij vervanging van een compressor die regelmatig op deellast draait en vooral rendabel bij meerdere compressoren.

Koeling

Pas absorptiekoeling toe

1%

3%

5

7

offerte

Koeling

pas vrije koeling toe

-

-

-

-

offerte

Behalve door elektrische compressiekoeling kan ook koude geproduceerd worden door toepassing van absorptiekoeling. Absorptiekoeling is koeling op basis van restwarmte. Voor absorptiekoeling zijn grote hoeveelheden warmte nodig van > 95 °C. Voorwaarde is dat in de nabije omgeving van de koelinstallatie deze hoge temperaturen (als restwarmte uit processen of op basis van een gasmotor of stadsverwarming) beschikbaar zijn. In dat geval is een grote energiebesparing mogelijk. Absorptiekoeling heeft verder een lager elektrische vermogen en is betrouwbaar. Vaak wordt een absorptiekoelinstallatie gecombineerd met elektrische koeling voor het opvangen van pieken. Absorptiekoeling is toepasbaar ingeval restwarmte aanwezig is van een voldoende hoog temperatuursniveau (> 95°C). Deze maatregel is alleen mogelijk als het gehele jaar een niet te sterk wisselende koelbehoefte aanwezig is en een aanbod van restwarmte dat goed op de koelbehoefte aansluit. De maatregel is vooral toepasbaar bij nieuwbouw of renovatie. Bij aanwezigheid van voldoende grote basis koudevraag (> 400 kW) en lage warmteprijs in relatie tot de elektriciteitsprijs is absorptiekoeling een rendabele optie. Bij toepassing van vrije koeling wordt er gedurende de periode dat er lagere buitentemperaturen zijn dan de temperatuur van het retourwater uit een gebouw/proces eerst gebruik gemaakt maken van vrije koeling door de koelmachine. Indien de vrije koeling niet voldoende is zal alsnog met mechanische koeling bijgekoeld worden. Het voordeel hiervan is dat een deel van het jaar de koelmachines nog niet in werking treden. De koelpompen daarentegen wel. Voordeel hiervan is dat aanzienlijk (30-35%) bespaard wordt op het stroomverbruik

30



Koeling

breng een pompschakeling/toerenregeling aan

35%

35%

1

4

Koeling

pas windgekoelde condensors toe

10%

20%

5

15

Koeling

pas een compressor met een hoog rendement toe

5%

15%

2

10

offerte

Hierbij gaat het om het Installeren van een hoog rendement (HR) compressor in plaats van een conventionele compressor voor de koelapparatuur. Het elektriciteitsverbruik kan 5% tot 25% lager zijn dan voor een conventionele compressor voor koelapparatuur. Toepasbaar bij vervanging compressor; vervroegd uit gebruik nemen van compressor kan soms ook rendabel zijn. De kosten van een HR compressor zijn afhankelijk van het type, het vermogen en de eventueel extra benodigde voorzieningen. Besparing tussen de 5% en 25% op het energieverbruik van de compressor is mogelijk. Terugverdientijd 2-8 jaar. (bron: milieuwinst.nl)

Koeling

pas een tweetoerenmotor voor de condensor ventilator toe

2%

4%

3

6

offerte

Bij vervanging van de ventilator van een condensor kan ernaar gestreefd worden het elektriciteitsverbruik van de ventilator te minimaliseren. Toepasbaar bij vervanging van een ventilatormotor. Als de capaciteit van de ventilator wordt berekend op de maximaal te verwachten belasting kan een tweetoerenmotor interessant zijn. Als niet het volledige vermogen nodig is, kan de ventilator voldoende circulatie in stand houden. Als de ventilator een constante capaciteit moet leveren kan een hoogrendementventilator rendabel zijn.


200 à 600 euro

Met een schakeling/toerenregeling op de koudwaterpompen van de koeling van het gebouw kan de hoeveelheid koud water aangepast worden aan de koudebehoefte. De kosten van een toerengeregelde koudwaterpomp variëren tussen EUR 1.000,- en EUR 1.800,- De kosten zijn afhankelijk van het type pomp, de capaciteit van de pomp en de eventueel extra benodigde voorzieningen. De pomp moet aangesloten worden op de klimaatregeling van het gebouw. De besparing van 35% á 65% op de (elektrische) aandrijfenergie van de pomp zorgt voor een terugverdientijd van 1 tot 4 jaar. Bij windgekoelde condensors wordt geen ventilator gebruikt om te koelen, maar buitenlucht. Er moet voldoende ruimte zijn om de windgekoelde condensor buiten (in de schaduw) te kunnen opstellen. De maatregel is met name toepasbaar bij nieuwbouw of renovatie. Deze besparingsmaatregel is rendabel als er gedurende 5 jaar met 4.000 bedrijfsuren per jaar gebruik zou worden gemaakt van een installatie vanaf 250 kW. De werkelijke kosten zijn afhankelijk van de bouwkundige kosten voor het opstellen van de luchtgekoelde condensor. De besparingen kunnen bepaald worden door de hoeveelheid te besparen condensorventilatorvermogen vermenigvuldigd met het aantal draaiuren per jaar.

31


Koeling

pas automatische ontluchting toe

5%

25%

2

5

Installeer op koelinstallaties waar de zuigdruk in de buurt van het vacuum komt een automatische ontluchter. Deze verwijdert in de gasfase de niet condenseerbare gassen (zuurstof en stikstof) uit het koudemiddel. Hierdoor zal de condensatiedruk bij een gelijkblijvende koelcapaciteit verlaagd kunnen worden. Hierdoor stijgt het rendement van de koelinstallatie. Deze optie is vooral van toepassing als de verdampingstemperatuur lager is dan -25C

Koeling

laat niet onnodig verlichting en apparatuur aanstaan

5%

15%

0

0

Koeling

laat minimaal 1x per jaar een rendementsmeting per koelmachine uitvoeren

1%

3%

0

5

offerte

Koeling

periodiek onderhoud plegen: o.a. schoonmaken koellichamen, condensors

1%

4%

0

0

nihil

Schakel apparatuur die u niet gebruikt uit. Zorg voor een optimale planning, waarbij er met name op wordt gelet dat de apparatuur niet onnodig lang aanstaat. Tijdens de onderhoudswerkzaamheden is aan te bevelen een rendementsmeting van de koelmachine uit te voeren. Een koelmachine met een laag rendement verbruikt meer energie, maar het is ook mogelijk dat de benodigde capaciteit niet wordt behaald. Hierdoor kan schade ontstaan aan de koelmachine én aan de te koelen produkten. Een goed onderhoud is de basis van een optimaal energiebeheer. Dankzij vervuiling en een onjuiste afstemming van de verschillende componenten daalt de efficiëntie van de koelproces aanzienlijk. Onderhoud is dus noodzakelijk om het proces met een zo hoog mogelijk rendement te laten verlopen. Daarnaast komt goed onderhoud de levensduur van de installatie ten goede en kunnen problemen vroegtijdig worden onderkend. Zonder onderhoud verbruikt een koelinstallatie 5% meer elektriciteit dan een systeem dat periodiek schoongemaakt en opnieuw afgesteld wordt. De terugverdientijd moet kleiner zijn dan een jaar anders is een onderhoudscontract niet lonend.

Koeling

systematisch vastleggen van de optimale instelgegevens en jaarlijks controleren

1%

4%

0

0

nihil

Koeling

koel onbenutte ruimten niet

-

-

0

0

nihil

32


Vastleggen van meetgegevens en tijdens een jaarlijkse controle is een onderdeel van energiezorg. Hierdoor wordt voorkomen dat het koudesysteem onbetrouwbaar wordt en uitvalt. Leg afspraken met de onderhoudsinstalateur vast en laat een logboek vastleggen Ruimten die voorzien zijn van een eigen koelsysteem hebben vaak een eigen regeling in de ruimte zelf. Schakel het koelsysteem uit als de ruimte niet gekoeld hoeft te worden. Dit kan handmatig gedaan worden, maar ook met bijvoorbeeld een schakelklok of een aanwezigheidssensor.


Koeling

voorkom gelijktijdig koelen en verwarmen, "dode zone" ingeven

3%

20%

0

0

nihil

Koeling

vertraagd inschakelen van compressoren

5%

15%

2

4

offerte

Koeling

verbeter de toerenregeling van de koelmachine

1%

3%

-

-

offerte

Koeling

pas het pompvermogen aan op de installatie

2%

20%

-

-

offerte

Koeling

Koppeling van condensors bij deellast

25%

25%

2

5

offerte

Koeling

plaats condensors in koele ruimten

0

0

Ventilatie

maak ventilatierooster(s) afsluitbaar

3

7

1%

3%


offerte

De verwarming en het koelsysteem mogen niet tegelijkertijd aangeschakeld staan. Dit kan voorkomen als één van beide installaties niet goed staat ingesteld. Een goede afstelling, maar ook een "dode zone" ingeven kan deze situatie voorkomen. Deze instelling houdt in dat de beide installaties niet tegelijkertijd in bedrijf kunnen komen doordat er rekening is gehouden met de temperatuurafstellingen. Indien de koudeinstallatie door de ijstemperatuur wordt geregeld, en de temperatuur overschreden wordt, wordt de compressor ingeschakeld. Door gebruik te maken van een regeling die ervoor zorgt dat de compressoren vertraagd inschakelen kan onnodig draaien van de compressor worden voorkomen. Deze maatregel is rendabel als de compressoren regelmatig minder dan 15 minuten draaien. De capaciteit van de compressor kan op verschillende manieren geregeld worden. Sommige daarvan (bijvoorbeeld cilinderafschakeling) verlagen de capaciteit, maar nauwelijks het elektriciteitsverbruik. Als de capaciteit van een compressor vaak omlaag geregeld moet worden kan frequentieregeling rendabel zijn. Deze maatregel is alleen rendabel bij nieuwbouw of renovatie. De maatregel is toepasbaar bij vervanging van een compressor die regelmatig op deellast draait en vooral rendabel bij meerdere compressoren. Een te groot pompvermogen heeft een negatief effect op de capaciteit en energieverbruik van het koelsysteem. Zorg dat de capaciteit van de pompen bij het koelsysteem passen Bij veel koelinstallaties heeft elke compressor zijn eigen condensor. Bij afnemende koudevraag wordt met behulp van een cascaderegeling steeds een volgende compressor (met bijbehorende condensor) afgeschakeld. Door de dan nog draaiende compressoren toch alle condensors te laten bedienen kan het condensoroppervlak relatief verhoogd worden. Bij toenemende koudebehoefte kunnen de compressoren alsnog weer hun eigen condensors bedienen. De maatregel is toepasbaar bij meerdere compressoren die dankzij een onderlinge koppeling vaak afgeschakeld worden.De investering is gering (regelmechanisme en leidingwerk).

ventilatieroosters die het hele jaar open staan kunnen voor overventilatie zorgen. Dit betekent dat er teveel wordt geventileerd en dat erveel warmte verloren gaat. Bij renovatie is het raadzaam om afsluitbare ventilatieroosters aan te schaffen

33


Ventilatie

pas zelfregelende ventilatieroosters toe

1%

3%

5

10

Ventilatie

pas warmteterugwinning uit ventilatielucht toe

5%

25%

4

10

offerte

De meeste door ventilatie afgezogen lucht voert u waarschijnlijk rechtstreeks naar buiten af. Om die luchtafvoer te compenseren is de aanvoer van verse buitenlucht noodzakelijk. Dit kan plaatsvinden door een gemechaniseerd toevoersysteem waarin lucht eventueel ook nog gefilterd en opgewarmd wordt (luchtbehandelingskast). Meestal vindt toevoer echter plaats via de deuren, ramen, spleten en kieren. De lucht wordt in dat geval opgewarmd door de radiatoren. In beide gevallen kost het echter energie. Als u warmte uit de afgevoerde lucht terugwint èn gebruikt voor het opwarmen van de verse buitenlucht, bespaart u energie. Er zijn een aantal mogelijkheden om warmte uit afzuiglucht te winnen: · een warmtewiel; · een kruisstroomwisselaar; · een heat pipe systeem; · een twin coil systeem. Afhankelijk van de aanwezige voorzieningen en de plaats daarvan, kan één van deze mogelijkheden worden toegepast. Het rendement van genoemde apparatuur ligt tussen de 45 en 75%.

Ventilatie

breng een regeling voor ventilatiehoeveelheid aan

0%

50%

-

-

offerte

Het gasverbruik ten behoeve van de opwarming van ventilatielucht is evenredig met de hoeveelheid toegevoerde en afgevoerde lucht. Het aanpassen van de hoeveelheid naar behoefte levert ''s winters een gasbesparing op. De behoefte kan gemeten worden middels sensoren (CO2, stof) of op basis van ervaring worden vastgesteld (inschakelmomenten apparatuur, pauzes e.d.)

Ventilatie

breng schakelklokken aan

5%

25%

1

3

offerte

Voor het schakelen van ventilatie zijn diverse mogelijkheden: · een tijdschakelaar; · gekoppeld aan de verlichting; · een bewegingssensor; · gekoppeld aan de luchtvochtigheid (bij douches); · gekoppeld aan luchtkwaliteit bijvoorbeeld CO2-gehalte); · gekoppeld aan het gasfornuis en de frituur (bij het aanzetten van de gaspitten); · gekoppeld aan gebruik van machines zoals zaagbanken, freesbanken, lasapparaten enz. Indien de verlichting is/wordt gekoppeld met de ventilatie, adviseren wij u aan de ventilatie een tijdvertraagde schakeling te koppelen. Hierdoor kunnen condens, luchtjes, etc. nadat het licht uit is worden afgezogen, voordat de ventilatie uitschakelt.

34


400 à 1000 euro Zelfregelende ventilatieroosters zijn er in verschillende soorten en maten te verkrijgen. Het voordeel is dat deze roosters altijd de juiste luchthoeveelheid door laten voor eenoptimale ventilatie. De investering kan uiteenlopen


Ventilatie

plaats overwerktimers op de mechanische ventilatie

5%

10%

2

5

offerte

Ventilatie

pas een toerentalregeling toe op de ventilator

2%

4%

3

6

offerte

Ventilatie

verlaag de luchtweerstand door het vergroten van het filteroppervlak

0%

20%

-

-

offerte

Ventilatie

pas een gelijkstroomventilator toe

0%

5%

2

3

offerte

Een gelijkstroomventilator voor een mechanisch systeem met twee of drie standen bespaart 250 kWh per jaar. Dat is 50% ten opzichte van een standaard wisselstroom ventilator die gemiddeld 500 kWh per jaar verbruikt.

Ventilatie

pas natuurlijke ventilatie toe

0%

100%

-

-

offerte

Met name in hoge hallen kan door openingen in het dak een natuurlijke ventilatie op gang worden gebracht zonder dat er elektrische energie voor ventilatoren nodig is. Door de dakopeningen (bij voorkeur automatisch) instelbaar te maken kunt u de ventilatie aanpassen aan de behoefte.

Ventilatie

deel het ventilatiesysteem in naar gebouwdelen met eigen gebruikstijden

2%

6%

-

-

offerte

Een gebouw moet gevntileerd worden naar behoefte: zorg ervoor dat ruimten die niet in gebruik zijn, of niet geventeleerd hoeven te worden een beperkte hebben. (indien mogelijk,let op de relatieve luchtvochtigheid!)

Ventilatie

pleeg periodiek onderhoud (mech.vent.)

1%

3%

-

-

offerte

Ventilatie

reinig regelmatig filters en warmtewisselaars (mech.vent.)

1%

3%

-

-

offerte

Ventilatie

verbeter de bedieningsmogelijkheden ventilatieroosters en ramen

1%

3%

3

7

10 à 150 euro

Onderhoud aan ventilatiesystemen zijn essentieel. Vervuilde filters, defecte regelingen en versleten motoren zijn problemen die voor eenhoger energieverbruik kunnen zorgen,maar ook de gezondheid parten kunnen spelen. Laat uw installateur regelmatig het systeem controleren. Laat regelmatig de filters in uw venyilatiesysteem conreoleren en indien nodig vervangen. Doordat filters dichtslippen vermindert de ventilatie van het gebouw, waardoor gezondheidsproblemen, maar ook vochtproblemen kunnen ontstaan. Ramen en ventilatieroosters moeten goed bruikaar zijn voor een optimale ventilatie. Dit betekent dat deze ook eengoed kierdichting moeten hebben om overventilatie te voorkomen.


Als u de afzuigventilator in het toilet niet de hele dag laat draaien, maar koppelt aan de verlichtingsschakelaa of een overwerktimerr, dan bespaart u al gauw zo'n 150 kWh per jaar zonder dat iemand dit merkt. In deze berekening is de nadraaitijd meegenomen. Doordat er minder warme lucht wordt afgezogen gaat er minder warmte verloren. Daarmee bespaart u nog eens zo'n 100 m3 aardgas per afzuigventilator. Een toerentalregeling kan voor een optimaal "debiet"zorgen. Door middel van een toerentalgeregelde ventilator is het systeem om de juiste hoeveelheid ventilatielucht te ventileren. Het elektrisch vermogen van ventilatoren is evenredig met het debiet en de drukval. De keuze van de drukval over een filter beinvloedt het energieverbruik. Een groter filteroppervlak resulteert in een lager energieverbruik.

35


Ventilatie

stel de ventilatievoud van ruimten goed in

2%

4%

-

-

offerte

Ventilatie

verbeter of regel de verdeling van de luchthoeveelheid in

2%

5%

-

-

offerte

Ventilatie

pas een cascaderegeling toe op de ventilatoren

0%

50%

-

-

offerte

Ventilatie

pas schakelklokinstellingen aan

5%

25%

0

0

nihil

Schakelklokken van bijvoorbeeld verlichting, ventilatoren, ruimtekoeling en centrale verwarming worden meestal een keer (bijvoorbeeld door de installateur) ingesteld en verder wordt daar nooit meer naar gekeken. Zelfs aanpassing voor zomer-/ wintertijd wordt vaak overgeslagen. Daarom is het goed om af en toe eens te controleren of de schakeltijdstippen juist zijn ingesteld. Met name de overbrugging van zon- en feestdagen en/of speciale activiteiten zijn vaak de oorzaak van verkeerd ingestelde schakeltijden.

Ventilatie

goed instellen van ventilatietijdstippen

5%

25%

0

0

nihil

Denk goed na wanneer u de ventilatie wilt laten draaien, bijvoorbeeld: Als u de afzuigventilator in het toilet niet de hele dag laat draaien, maar koppelt aan de verlichtingsschakelaar of een overwerktimer, dan bespaart u al gauw zo'n 150 kWh per jaar zonder dat iemand dit merkt. In deze berekening is de nadraaitijd meegenomen. Doordat er minder warme lucht wordt afgezogen gaat er minder warmte verloren. Daarmee bespaart u nog eens zo'n 100 m3 aardgas per afzuigventilator. De besparingen op de mechanische afzuiging zijn vrij eenvoudig te berekenen op basis van het vermogen van de ventilator en het aantal uren dat deze niet hoeft te draaien.

Ventilatie

schakel de ventilatie uit na het gebruik van ruimten

2%

8%

0

0

nihil

5%

15%

1

4

20 à 100 euro

Geef een goede en duidelijke instructie aan het personeel om de ventilatie van de gebruikte ruimte uit te schakelen. Dit wordt in de regel regelmatig vergeten, waardoor veel elektriciteit en warmteverloren gaat. Pas een schakelklokken toe om de verlichting in pauzes en na werktijd uit te

Verlichting breng een schakelklok (verlichting)

36


Zorg ervoor dat een ruimte niet teveel (droge lucht) maar zeker niet te weinig wordt geventileerd (vochtproblemen). De juiste afstelling is belangrijk bij mechanische ventilatie, maar ook bij natuurlijke ventilatie. Vochtproblemen zijn in veel gevallen te wijten aan te weinig ventilatie Zorg ervoor dat een ruimte niet teveel (droge lucht) maar zeker niet te weinig wordt geventileerd (vochtproblemen). De juiste afstelling is belangrijk bij mechanische ventilatie, maar ook bij natuurlijke ventilatie. Vochtproblemen zijn in veel gevallen te wijten aan te weinig ventilatie. De hoeveelheid inlaat lucht is eventueel mechanisch te regelen Het gasverbruik ten behoeve van de opwarming van ventilatielucht is evenredig met de hoeveelheid toegevoerde en afgevoerde lucht. Het aanpassen van de hoeveelheid naar behoefte levert 's winters een gasbesparing op. De behoefte kan gemeten worden middels sensoren (CO2, stof) of op basis van ervaring worden vastgesteld (inschakelmomenten apparatuur, pauzes e.d.). Bij groepen ventilatoren kunt u de gewenste hoeveelheid eenvoudig aanpassen aan de behoefte door ventilatoren bij en af te schakelen (cascade).


aan

schakelen;

Verlichting breng een lichtgevoelige sensor of daglichtafhankelijke schakeling aan op de buitenverlichting aan

5%

20%

1

3

20 à 100 euro

Verlichting pas een dimregeling (verlichting) toe

10%

40%

3

7

50 à 150 euro

Verlichting pas een daglichtafhankelijke schakeling toe (EVSA+sensor)

1

10

Verlichting pas aanwezigheidsafhankelijke schakeling (verlichting) toe

5%

20%

1

4

20 à 100 euro

Verlichting pas veegpulsen met behulp van gebouwautomatisering (verlichting) toe

2%

10%

5

10

230 euro/stk

Verlichting pas hoog frequente voorschakelapparatuur toe (HF)

20%

40%

3

7

60 à 150 euro

Verlichting vervang gloeilampen door PL/SL lampen

60%

80%

1

4

4 à 12 euro

Verlichting pas TL-armaturen met een hoger rendement toe

5%

40%

2

5

20 à 100 euro


Het aantal uren dat verlichting brandt en het niveau waarop, is bepalend voor het uiteindelijke energiegebruik. Op verschillende wijzen kunnen zowel het aantal branduren als de intensiteit worden beperkt. Het regelen van de verlichting naar behoefte levert een grote kostenbesparing op. Verlichting automatisch uitschakelen bij afwezigheid van mensen door bewegingsschakelaar Automatisch traploos regelen van het lichtniveau gekoppeld aan de hoeveelheid invallend zonlicht. Dit kan per groep, maar ook per lamp

Verlichting kan automatisch in- of uitgeschakeld worden bij nadering van mensen: Verlichting automatisch uitschakelen bij afwezigheid van mensen door bewegingsschakelaar of infrarood aanwezigheidssensoren In pauzes en na afloop van de werkzaamheden blijft de verlichting in kantoren vaak aan staan. Als het u niet lukt om het gedrag te verbeteren op dit gebied kunt u technische maatregelen nemen om op vaste tijdstippen alle verlichting uit te schakelen. Dit kunt u bereiken door veegpulsen op het net te zetten waarop speciale lichtschakelaars reageren. Aanpassen van de conventionele TL-verlichting tot HF-verlichting. Om dit te realiseren wordt elk armatuur voorzien van een voorschakelapparaat. Deze aanpassing geeft een besparing op het elektriciteitsver-bruik. Het aantal armaturen bepaalt zowel de reductie in energiegebruik als de benodigde investeringen. De besparing wordt geschat op 20% van het geïnstalleerd vermogen voor de TL-verlichting. Bijkomend voordeel is dat de levensduur van de TL-buizen toeneemt. De conventionele gloeilampen vervangen door energiezuinige spaarlampen. Bij dezelfde lichtopbrengst verbruikt een spaarlamp ongeveer 60 tot 70% minder elektriciteit dan een gloeilamp. Vervanging is alleen mogelijk als voldoende ruimte rond de lamp beschikbaar is (spaarlamp is iets groter dan gloeilamp). Spaarlampen zijn relatief duur maar bij een bedrijfstijd van minimaal 1.000 uur per jaar is vervanging al rendabel. Nevenvoordeel is dat de spaarlampen een veel langere levensduur hebben dan gloeilampen zodat de onder-houds--kosten van de verlichtingsinstallatie dalen. Gewone TL-verlichting kan worden vervangen door (Hoog-Frequent) TLverlichting voorzien van elektronische voorschakelapparaten.

37


Verlichting pas spiegeloptiekarmaturen toe

5%

40%

2

5

20 à 100 euro

Bestaande verlichting kan een hoger rendement krijgen door de armaturen aan te passen. Ook bijvoorbeeld koofverlichting kan veel zuiniger door goede reflectors toe te passen of wandstralers te gebruiken.

Verlichting pas werkplekverlichting toe

1%

3%

2

5

20 à 80 euro

In een multifunktionele werkruimte worden vaak verscheidene typen werkzaamheden uitgevoerd. Het verlichtingsniveau dat daarbij nodig is kan soms flink variëren. Het zou niet verstandig zijn om die plaatsen waarvoor de hoogste eisen gelden als uitgangspunt te nemen voor de gehele hal. Beter is het om alleen daar waar dat nodig is, een hogere verlichtingssterkte te creëren. Bijvoorbeeld door middel van werkplekverlichting. Deze optie is interessant als de verlichting dicht bij de werkplek kan worden aangebracht. In een opslagruimte is het meestal niet nuttig werkplekverlichting toe te passen.

Verlichting pas hoog frequente verlichting toe Verlichting plaats reflectoren achter open TLlampen

50%

50%

5 1

15 3

20 à 50 euro

Oude TL-balken (z.g. montagebalken) hebben vaak geen reflector. Het gevolg daarvan is dat veel licht verloren gaat. Toepassing van een reflector achter de bestaande balk verhoogt het rendement met ongeveer 50 %.

5%

20%

5

10

120 à 350 euro

Een reflecterende koker voor het transport van buitenlicht is vooral van toepasing op donkere ruimtes. Doordat het licht in de koker door het dak heen wordt getransporteerd is dit (overdag) een forse lichtbron. Een kunstmatige lichtbron hoeft dan niet toegepast worden.

Verlichting pas lichtwering toe (hinderlijke lichtinval voorkomen)

-

-

Verlichting pas infra rood sensoren op terreinverlichting toe

1

3

0

0

-

-

-

-

Verlichting pas een kunststof lichttoetredingssysteem toe (reflecterende koker)

Verlichting maak armaturen en lichtsensoren 20% regelmatig schoon Verlichting vervang lampen tijdig (in verband met verminderde lichtopbrengst) Verlichting schilder ruimten in lichte kleuren 5%

38

40%

20%


nihil

offerte

Maak minimaal één maal per jaar de armaturen en lampen schoon. Door vervuiling gaat een deel van het rendement verloren.

Het toepassen van lichte vloeren en scheidingswanden bespaart elektriciteit vanwege reflectie. In sommige gevallen is hierdoor ca 50 % minder licht nodig. Hierdoor kan het geïnstalleerd vermogen omlaag worden gebracht.


Verlichting pas het verlichtingsniveau aan (aan gebruik ruimten)

5%

40%

3

6

offerte

Voor verschillende toepassingen gelden verschillende verlichtingsnormen/sterktes, waarvan een aantal zelfs is opgenomen in de Arbo-wet. Voorbeelden hiervan zijn onder andere: gang 100 lux, magazijn 200 lux, kantoor/lokaalruimte 400 lux en de sportspecifieke verlichtingsnormen (van NOC/NSF). De verlichting dient hierop aangepast te zijn.

Verlichting verdeel de verlichting over meerdere groepen

5%

20%

5

10

offerte

De verlichting in (delen van) ruimten die niet worden gebruikt, kan lager of uit worden geschakeld. Daar moeten wel schakelmogelijkheden voor zijn. Vooral keukens, toiletten, kantines en opslagruimten verdienen de aandacht.

Verlichting pas schakelklokinstellingen aan (verlichting)

5%

40%

0

0

nihil

Verlichting regel een lager verlichtingsniveau tijdens de nacht (bijv. hal)

20%

40%

0

0

nihil

Verlichting schakel verlichting uit in ongebruikte ruimten

20%

40%

0

0

nihil

Verlichting schakel verlichting uit bij voldoende lichtinval

5%

40%

0

0

nihil

Verlichting pas een centrale lichtbediening naar functionaliteit toe

5%

40%

3

7

offerte

5à6 €/kWh/Jaar offerte

DE

plaats photovoltaïsche panelen

9

12

DE

plaats een WKK op biomassa

3

8


Controleer regelmatig de instellingen van de schakelklokken. Het komt regelmatig voor dat ondanks een schakelklok de verlichting voor niets staat de branden. Gedurende de nacht is een laag verlichtingsniveau vaak voldoende. Controleer verder of er niet teveel verlichting brandt op plaatsen waar dit niet werkelijk nodig is. Het aantal uren dat verlichting brandt en het niveau waarop, is bepalend voor het uiteindelijke energiegebruik. Op verschillende wijzen kunnen zowel het aantal branduren als de intensiteit worden beperkt. De verlichting in (delen van) ruimten die niet worden gebruikt, moet lager of uit worden geschakeld. Daar moeten wel schakelmogelijkheden voor zijn. Vooral keukens, toiletten, kantines en opslagruimten verdienen de aandacht. Alert omgaan met verlichtinh kan vaak veel elektriciteit besparen. Schakel de verlichting uit indien dit mogelijk is. Geef medewerkers instructies en motiveer personeel om alert met verlichting om te gaan. Een centrale lichtbediening heeft het voordeel dat er meer controle over de verlichting kan worden uitgeoefend. Dit geldt overigens vaak voor algemene ruimtes zoals gangen, hallen, magazijn etc. Daarnaast is een centrale onderverdeling naar functionaliteit een te bevelen. D0oordat er gebruik wordt gemaakt van eenduidige schakelmogelijkheden kunnen er selectief bepaalde lichtgroepen geschakeld worden. photovoltaïsche panelen wekken elektriciteit op uit zonlicht. Een WKK wekt gelijktijdig warmte en elektriciteit op. Een goede WKK - installatie heeft 5000 draai-uren op een jaar.

39


perslucht

gebruik zo weinigmogelijk luchtaandrijvingen

80%

80%

-

-

offerte

perslucht

pas een frequentieregeling toe op de compressor

0%

30%

1

10

offerte

perslucht

pas PLC toe voor de besturing van de compressor

5%

15%

1

10

2000 - 5000 €

perslucht

pas voor een lage druk circuit een aparte compressor toe

6% per bar

8% per bar

-

-

offerte

perslucht

benut de afvalwarmte van compressoren

5%

20%

1

10

offerte

perslucht

regel de werkdruk terug buiten werkuren (indien de compressor niet uit kan)

0%

6%

-

-

offerte

40


Het rendement van een persluchtgereedschap of -cilinder is 5%. Elektrische gereedschappen (bijvoorbeeld hoogfrequent) heeft een aanzienlijk hoger rendement. Bij nieuwe inrichtingen of apparatuur daarom proberen het gebruik van perslucht te vermijden. Bij een sterk fluctuerende persluchtvraag staat een gewone compressor een groot deel van de tijd op nullast te draaien. Het opgenomen vermogen van een schroefcompressor bedraagt dan altijd nog 25-30% van het vollastvermogen! Met een frequentieregelaar kan de vraag beter gevolgd worden zonder dat het rendement noemenswaardig terugloopt. Toepassen bij nieuwe compressoren of in overleg met leverancier op bestaande. Met name wanneer er meerdere compressoren opgesteld staan van verschillende capaciteit is een zogenaamde variabele volgorderegeling aantrekkelijk. Een PLC zorgt u er voor dat op ieder moment de optimale combinatie van compressoren in bedrijf komt. Daarnaast kunt u de druk elektronisch regelen in plaats van met een pressostaatregeling. De leveringsdruk is daarvan gemiddeld lager (minder energie). Wanneer een aanzienlijk deel van de perslucht op een lagere druk gebruikt wordt dan de netdruk, dan kunt u door toepassing van een separate lagedrukcompressor energie besparen. Voor beoordeling van deze optie moet behalve de investering voor de compressor ook gekeken worden naar de benodigde aanpassingen aan het leidingnet. Circa 80% van het elektrisch vermogen van een compressor wordt in warmte omgezet. Deze warmte komt vrij op een temperatuurniveau rond de 60 °C en is nuttig inzetbaar. Wanneer buiten werktijd de druk lager kan zijn, bijvoorbeeld omdat kritische apparatuur buiten bedrijf is of omdat leidingverliezen aanmerkelijk kleiner zijn, kunt u de netdruk omlaag brengen. Hierdoor neemt het netverlies door lekkages af.


perslucht

controleer leidngen regelmatig op lekkage

1%

2%

0

0

0

perslucht

zuig koude lucht aan

2% per 10°C

3% per 10°C

1

5

offerte

perslucht

verlaag de werkdruk

6% per bar

8% per bar

0

0

0

perslucht

pas voor het weekend een kleine compressor toe

1%

3%

3

10

offerte

perslucht

pas blaaspistolen met venturi toe

10%

70%

1

7

25€/stuk


Kleine lekjes in de persluchtleiding kunnen voor een forse toename in het elektriciteitsverbruik zorgen. Controleer het leidingnet daarom regelmatig op lekkages. Metingen hebben aangetoond dat compressorinstallaties met een capaciteit van 500 m3 per uur een gemiddeld lekverlies van 8% hebben. Bij installaties tot 1.000 m3 per uur is dat zelfs 12%. Dit zijn gemiddelden en beslist geen maxima. Zelfs lekverliezen van 30% vormen geen uitzondering. U kunt lekkage verminderen door: ·lekkages ten gevolge van veroudering van slangen, inwendig aangetaste koppelingen, verroesten of versleten afsluiters etc. op te sporen en te verhelpen; de lekdichtheid regelmatig te controleren; ·agressieve en roestbevorderende oliewater vuilemulsie en vuil te verwijderen. Daardoor worden afdichtingen minder snel poreus en bros en zullen ze minder snel slijten; de relatieve vochtigheid van de perslucht voldoende te verlagen, zodat geen aantasting en roestvorming plaatsvindt èn geen schurende roestdeeltjes in het systeem terecht komen. Besparing Een lek met een diameter van 1 mm zorgt bij een werkdruk van 7 bar voor een extra energiegebruik van 1.000 kWh (€ 100,-) per jaar. Bij 3 mm is dat 10.500 kWh (€ 1000,-) en bij 5 mm gaat het om 30.000 kWh (€ 3000,-). Koude lucht heeft een hogere soortelijke massa dan warme lucht. Hierdoor levert de compressor meer lucht bij nagenoeg gelijk opgenomen compressorvermogen. Hoe lager de werkdruk, hoe minder energie de compressor gebruikt om lucht te comprimeren. Voor vele toepassingen is een werkdruk van 5 bar voldoende. Een goede methode is om proefondervindelijk de optimale werkdruk vast te stellen. Hierbij wordt een werkdruk ingesteld, waarna wordt bekeken of deze werkdruk voldoet. Hierna wordt de werkdruk iets lager ingesteld, totdat de grens is bereikt. Deze methode voldoet uitstekend om een optimale werkdruk vast te stellen. Indien de kleinste opgestelde compressor in weekendsituatie vaak in- en uitschakeld (1-5 keer per vijf minuten), dan verbruikt deze onnodig veel energie. In dit soort situaties kunt u overwegen een kleine (weekend) compressor op te stellen. Dimensioneer deze zodanig, dat de grote compressor zeker niet in komt. Door de venturi-werking wordt de potentiële energie van de perslucht gebruikt om omgevingslucht te versnellen. Bij eenzelfde uittredesnelheid van de lucht vragen blaaspistolen met venturi minder lucht. Besparing op het persluchtverbruik van de persluchtpistolen.

41


perslucht

pas persluchtafsluiters per machine toe

2%

5%

1

3

200 €/stuk

perslucht

voorkom gebruik van snelkoppelingen in persluchtsystemen

20%

40%

-

-

-

perslucht

pas tweetraps compressoren toe

10%

15%

5

8

€ 500-1000/kW

perslucht

sluit niet gebruikte persluchtleidingen buiten gebruiksuren af

2%

3%

3

5

1000 €/streng

42


Door een magneetventiel te koppelen aan de hoofdschakelaar van de machine bereikt u dat perslucht wordt afgesloten als de machine uit staat. Bespaart op de lekverliezen in de machine zelf. Besparing ten opzichte van energieverbruik compressoren. Voorkom het gebruik van snelkoppelingen of kies koppelingen met een hoge bestendigheid tegen slijtage, een lage stromingsweerstand, een dubbele o-ring en een hogere veiligheid. Besparing ten opzichte van energieverbruik compressoren. Tweetraps compressoren met tussenkoeling resulteren in een rendementsverhoging van ca 10%. Door de koeling van de perslucht na de eerste trap is minder energie nodig deze vervolgens te comprimeren tot de einddruk. Besparing ten opzichte van energieverbruik compressoren. Door gedeelten van het persluchtnet af te sluiten met behulp van een streng zijn lekverliezen in het afgesloten gedeelte te voorkomen. Bij het op druk laten komen van het persluchtnet is het verstandig een bypass bij de streng te monteren ter voorkoming van te hoge luchtsnelheden in de leidingen. Besparing ten opzichte van energieverbruik compressoren.

DEELPLAN CO2 NEUTRALITEIT. KMO-zone Dorpveld II. Autonoom Gemeentebedrijf Diepenbeek BIJLAGE 4

Recommend Documents