Deelnemersvergadering 30 september 2010
Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Notulen van de vergadering van 17 september 2009 3. Jaarverslag 2009 – goedkeuring en decharge 4. Stijgende levensverwachtingen plus rente: Towers Watson 5. Beleggingsresultaten 2009 en ontwikkelingen 2010: ING IM 6. Herstelplan – toelichting op het herstelplan en evaluatie – eventueel korten 7. Sluiting
2
3. Jaarverslag
3
Kernpunten 2009 • Er is een reservetekort en een dekkingstekort: herstelplan • Extra voorziening stijgende levensverwachtingen (4,5%) • 2008: Volledige toeslag verleend 2009: Geen toeslagen verleend 2010: Geen toeslagen verleend • Beleggingsbeleid voortgezet: duratie gelijk gehouden • Overgang van actief beheerd beleggen naar indexbeleggen m.b.t. aandelen • Herziening uitvoeringsmodel vermogensbeheer • Zelfevaluatie Bestuur
4
Belangrijke cijfers 2009 Rendement Benchmark Indexatie - actieven in % - gepensioneerden en premievrijen in % Dekkingsgraad Vereiste dekkingsgraad Minimum vereiste dekkingsgraad *) Dekkinggraad volgens herstelplan Pensioenvermogen in € mln Pensioenverplichtingen in € mln
2009 11,2% 9,2%
2008 -9,3% -6,3%
0,0%
2,52%
0,0%
1,87%
93,1% 88,4% 116,2% 114,6% 104,2% 89,4% 606,0 651,1
*) Deze is tot en met 2008 gesteld op 105,0% 5
546,5 617,9
Analyse resultaat 2009 in € mln
2009
2008
Premiebijdragen Pensioenopbouw incl. invaliditeitsopslag Pensioenuitvoeringskosten Vrijval uit kostenvoorziening Premieresultaat
24,0 -23,3 -1,3 0,7 0,1
22,5 -15,3 -1,2 0,2 6,2
Beleggingsresultaten Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen Wijziging marktrente Intrestresultaat
61,1 -16,0 19,7 64,8
-55,7 -23,0 -98,9 -177,6
Indexatie actieven Indexatie niet actieven Toevoeging voorziening toekomstige levensverwachting Toevoeging kostenvoorziening Overig Overig resultaat
0,0 0,0 -27,8 -10,8
-3,4 -7,0
Totaal resultaat 6
-38,6
-3,0 -13,4
26,3
-184,8
Beleggingen Beleggingsresultaten (rendement)
7
Strategische Beleggingsmix
Strategisch allocatie % Aandelen Vastgoed Vastrentende waarden Liquide middelen TOTAAL
8
27,5 7,5 65,0
100,0
Bandbreedtes min Max % % 22,5 2,5 57,5 -2,0
32,5 12,5 72,5 5,0
Feitelijke allocatie %
Eur x 1.000
30,4 5,2 64,4 0,0
181.049 30.797 384.507 174
100,0
596.527
Uitsplitsing Beleggingsresultaten 2009
2008
4,3% 1,3%
11,8% 18,3%
3,9% 4,2%
5,2% 5,6%
Aandelen portefeuille Rendement 30,7% -40,4% Benchmark 28,7% -37,7% (vanaf 1 april 2009 is sprake van indexbeleggen)
1,4% 2,5%
-2,9% -1,9%
Vastrentende portefeuille Rendement Benchmark
5 jaar 10 jaar
Vastgoed portefeuille Rendement Benchmark
12,3% 25,9%
-42,6% -47,7%
-1,0% -1,4%
5,6% 7,0%
Totale portefeuille Rendement Benchmark
11,2% 9,2%
-9,3% -6,3%
3,4% 4,0%
3,0% 3,8%
9
Voorziening pensioenverplichtingen
10
Rentetermijnstructuur ultimo 2008, medio 2009, ultimo 2009 (Bron: DNB) Rentetermijnstructuur (zero coupon rentes) 6,0% 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
looptijd in jaren per 31-12-2008
per 30-06-2009
per 31-12-2009
55
60
Dekkingsgraad De dekkingsgraad = Vermogen / Verplichtingen Dekkingsgraad eind 2007
:
123,2 %
Dekkingsgraad eind 2008
:
88,4 %
Dekkingsgraad eind 2009
:
93,1 %
Dekkingsgraad eind 1e kwartaal 2010
: ca. 94
%
Dekkingsgraad eind 2e kwartaal 2010
: ca. 89
%
12
Ontwikkeling rentetermijnstructuur in 2010 Bron: DNB Rentetermijnstructuur (zero coupon rentes) 6,0% 5,5% 5,0% 4,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
looptijd in jaren per 31-08-2009
per 28-02-2010
per 31-08-2010
50
55
60
Deelnemers 2009
2008
Totaal
7.110
6.956
Premiebetalenden
2.205
2.223
Pensioengerechtigden
1.880
1.816
Premievrijen
3.025
2.917
Premies
€ 24,0 mln
€ 22,5 mln
Pensioenuitkeringen
€ 24,9 mln
€ 23,7 mln
Pensioenopbouw (inkoop)
€ 22,5 mln
€ 15,3 mln
14
Pensioenregeling De pensioenregeling = een collectieve beschikbare premieregeling Dit houdt in: • Verdeling van de premie op basis van middelloonregeling • Geen gegarandeerd recht • Premie is vast percentage pensioengrondslag (24%) • Werkgever heeft geen recht op overschotten • Werkgever heeft geen plicht tot bijstorten
15
Toeslagenbeleid • Beleid is op 1 januari 2005 ingevoerd • Doelstelling is om de overschotten te besteden aan toeslagen, voor zover de regelgeving dit toelaat • De toeslagverlening is voorwaardelijk: Als meer middelen aanwezig zijn dan benodigd voor de nominale verplichtingen (inclusief de vereiste buffers), kunnen toeslagen worden verleend
16
Volgorde toekenning middelen Beschikbare middelen worden, zoals omschreven in het pensioenreglement, in de onderstaande volgorde toegekend: 1. Herstel van kortingen op nominale aanspraken 2. Toeslagverlening volgens CPI en CAO 3. Inhaal toeslagverlening voor maximaal 5 jaar 4. Aanleggen van 10% buffer (boven vereiste reserves) 5. Extra toeslag in verhouding 3:2 (actieven: inactieven) Tijdens de duur van een korte termijnherstelplan worden geen toeslagen verleend!
17
Volgorde bij tekort Indien niet binnen de gestelde termijnen het dekkingstekort en / of reservetekort door middel van matiging van de toeslagverlening opgeheven kan worden, resteren de volgende maatregelen: 1. Beleggingsmix 2. Herverzekering 3. Korting van nominale aanspraken Het Bestuur kan gemotiveerd van deze volgorde afwijken. Hierop wordt teruggekomen tijdens de bespreking van het herstelplan en het eventueel korten.
18
Toeslagen over 2009 per 1 juli 2010 Uitgangspunten: • Financiële positie van het fonds ultimo 2009 • Pensioenreglement (artikel 25) • Herstelplan Per 1 juli 2010 zijn geen toeslagen verleend.
19
Inhaaltoeslagen Actieven 1 1 1 1 1
juli juli juli juli juli
2006 2007 2008 2009 2010
In te halen 0,63% 0,88% 0,00% 3,28% 1,51%
Verleende toeslag 50% 50% 100% 0% 0%
Pensioengerechtigden en premievrijen 1 1 1 1 1 20
juli juli juli juli juli
2006 2007 2008 2009 2010
In te halen 0,99% 0,58% 0,00% 1,94% 1,11%
Verleende toeslag 50% 50% 100% 0% 0%
Beleggingsbeleid 2009 Rente is de meest gevoelige variabele voor het Pensioenfonds i.v.m.: •
waardering rente-afhankelijke beleggingen
•
waardering op marktrente van pensioenverplichtingen (rentetermijnstructuur DNB)
Beleid: Vastrentende waarden, gelijke looptijd aan verplichtingen Zakelijke waarden moeten het extra rendement opleveren
21
Beleggingsbeleid 2009 (vervolg) • Vanaf 1 januari 2009 is het Pensioenfonds juridisch eigenaar van het belegde vermogen geworden • Per 1 april 2009 is m.b.t. aandelen een overgang geweest van actief beheerd beleggen naar indexbeleggen • Vastrentende portefeuille – Transparantie • Geleidelijk doorwerken aan herstel door voortzetten van beleid
22
Overgang van actief beheerd beleggen naar indexbeleggen Op 1 april 2009 heeft m.b.t. aandelen een overstap plaatsgevonden van actief beheerd beleggen naar indexbeleggen. Voordelen van indexbeleggen: • Lagere kosten • Rendement gelijk aan benchmark De index die gevolgd wordt is de MSCI (AC) World (Net) Index.
23
Maatschappelijk verantwoord beleggen Maximale mogelijkheden binnen huidige portefeuille: ING Investment Management: • vermogensbeheerder van de vastrentende portefeuille en vastgoed • houdt zich aan alle wet- en regelgeving en/of voorschriften • heeft de United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) ondertekend BlackRock: • Vermogensbeheerder van het index aandelenfonds • Op basis van MSCI (AC) World (Net) Index wordt belegd in de bedrijven gekoppeld aan deze index 24
Kosten Pensioenbureau 2008 - 2010
Bedragen x € 1.000 2010 prognose 1.200
Werkelijk 2009 Werkelijk 2008 1.289
Reden toename kosten 2008 / 2009: - Automatisering - Herstelplan
25
1.153
Structuur Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam
De Nederlandsche Bank
Autoriteit Financiële Markten
Beleggingscommissie
Accountant
Bestuur Advies vooraf
Adviserend actuaris
• Algemeen Bestuur (intern toezicht) • Dagelijks Bestuur
Verantwoordingsorgaan
Controle achteraf
Waarmerkend actuaris
Deelnemersvergadering
Pensioenbureau Vermogensbeheer
26
• Bestuursondersteuning • Financiële – en deelnemersadministratie
Risicoverzekering
Bestuur 2009 Dagelijks Bestuur Naam
De heer R.J. Feenstra (voorzitter) De heer H.P. van der Meer
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
werkgever werknemer
01-01-2010 01-01-2012
Algemeen Bestuur (Intern toezicht) Naam
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
De heer A. Kok De heer M.J.L. Heitman De heer F.L. van Oorschot De heer Y. van Steeg
werkgever werkgever werknemer pensioen
01-01-2012 01-01-2010 01-01-2012 01-01-2010
27
Bestuursleden Per 1 januari 2010 zijn de termijnen van de volgende Bestuursleden afgelopen; deze zijn voor 4 jaar herkozen en herbenoemd: Dagelijks Bestuur • R.J. Feenstra (herbenoemd door Raad van Bestuur) Algemeen Bestuur • M.J.L. Heitman (herbenoemd door Raad van Bestuur) • Y. van Steeg (herverkozen door pensioengerechtigden)
28
Verantwoordingsorgaan 2009 Naam
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
De heer M.N.M. de Jong (voorzitter)
werknemer
01-01-2010
De heer S.J.A. Bijpost
werknemer
01-01-2012
De heer J.H.H. Hertsenberg
werkgever
01-01-2012
De heer A.C. de Geus
werkgever
01-01-2010
De heer P.A. Clemens
pensioen
01-01-2010
De heer L. Philippen
pensioen
01-01-2012
29
Verantwoordingsorgaan Na de verkiezingen en benoemingen van 2010: • Dhr. P.A. Clemens is herkozen door de pensioengerechtigden • Dhr. M.N.M. de Jong is benoemd door de Raad van Bestuur • Dhr. G. Jansen is gekozen door de werknemers De heer A.C. de Geus heeft na 15 jaar zitting in Bestuur en 2 jaar zitting in Verantwoordingsorgaan te kennen gegeven ruimte te willen maken voor verjonging.
30
Beleggingscommissie De heer A. Kok (voorzitter) De heer R.J. Feenstra De heer H.P. van der Meer De heer E. Velthuis
31
Zelfevaluatie Bestuur 2009 Zelfevaluatie onder begeleiding van een extern adviseur. De volgende onderwerpen zijn aan bod gekomen: -
Betrokkenheid kernverantwoordelijkheden
-
Deskundigheid
-
Het Bestuur als Team
-
Proces van Besturen
Naar aanleiding hiervan zijn de volgende afspraken gemaakt: -
Communicatieplan
-
Diversiteit Bestuur
-
Vergaderstructuur
-
Deskundigheid
-
Financiering Pensioenregeling
32
Bevindingen Intern Toezicht over verslagjaar 2009 In het jaarverslag is de rapportage van het Intern Toezicht opgenomen. Zij hebben het volgende beoordeeld: -
beleidsprocedures en –processen / bestuursprocedures en –processen en de checks and balances binnen het Pensioenfonds
-
de wijze waarop het Dagelijks Bestuur functioneert en de wijze waarop dat Bestuur de haar toegekende taken, verantwoordelijkheden uitvoert
-
de wijze waarop het Dagelijks Bestuur omgaat met de risico ‘s op lange termijn
Oordeel: Het Dagelijks Bestuur en met hen de Directeur van het Pensioenbureau hebben naar behoren transparant gefunctioneerd.
33
Oordeel Verantwoordingsorgaan over verslagjaar 2009 (zie vanaf pag. 44 jaarverslag 2009)
De principes van goed pensioenbestuur zijn goed toegepast In het oordeel zijn de volgende onderwerpen opgenomen: - Risicomanagement - Communicatie - Maatschappelijk verantwoord beleggen - Kwaliteitsysteem
34
Communicatie 2009 • Onderhoud en verdere uitbouw van de communicatiemiddelen: - Pensioensite (www.bnpf.nl) - Startbrief - Overzicht medewerkers pensioenbureau • Persoonlijke nieuwsbrieven met betrekking tot herstelplan • Regelmatig nieuwsberichten op de pensioensite (www.bnpf.nl) • Beleggingsnieuws op de pensioensite (www.bnpf.nl) • Uniforme Pensioenoverzichten voorgeschreven door de AFM • In 2009 voor het eerst Uniform Pensioenoverzicht voor Pensioengerechtigden
35
Pensioensite www.bnpf.nl
36
Pensioenbureau 2009 / 2010 Annemieke Aalsters
- Pensioenadministratie (accent op waardeoverdrachten)
Jeroen van der Star
- Pensioenadministratie (accent op uitkeringen)
Marja van Rossum
- Financiële administratie
Theo Meulemans
- Financiële en pensioenadministratie
Ina Endenburg
- Secretaresse
Matthijs Mons
- Beleidsmedewerker
Lucie Duynstee
- Directeur Pensioenbureau
37
Ontwikkelingen 2010 -Herstelplan - Hierover later meer.
38
Ontwikkelingen 2010 (vervolg) Beleggingen Vastgoed Per 30 juni 2010 (gedeeltelijke) overstap naar een direct vastgoedfonds dat woningen en winkels belegd (nietbeursgenoteerd, bij Altera). Kenmerken direct vastgoedfonds / niet-beursgenoteerd: • Niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen zijn geschikt voor de lange termijn belegger • Niet-beursgenoteerd vastgoed is illiquide. Geen probleem vanwege relatief beperkt belang • Belegging in niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen minder bewegelijk en risicovol Per 30 september 2010 overstap van restant.
39
Ontwikkelingen 2010 (vervolg) Vastrentende portefeuille •
De vastrentende portefeuille wordt momenteel transparanter ingericht
•
De eerste stappen hier naartoe zullen naar verwachting eind oktober zijn afgerond
•
Van een transparante vastrentende portefeuille zijn de risico’s beter beheersbaar
Aanstelling (externe) operationeel adviseur •
In juni heeft het Bestuur een operationeel adviseur aangesteld
•
De operationeel adviseur versterkt de organisatie op het terrein van risicobeheer en vermogensbeheer
40
Jaarverslag
Vragen?
41
AAN DEZE PRESENTATIE KUNNEN GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND, DE STATUTEN EN REGLEMENTEN ZIJN BEPALEND
