Deelnemersvergadering 29 september 2011
Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken
2. Notulen van de vergadering van 30 september 2010 en 22 november 2010 3. Jaarverslag 2010 – goedkeuring en decharge 4. Beleggingen: ING IM 5. Pensioenakkoord: Towers Watson 6. Herstelplan, actuele financiële positie pensioenfonds
7. Sluiting
2
3. Jaarverslag
3
Kernpunten 2010 • Er is een reservetekort en een dekkingstekort: herstelplan
• Pensioenaanspraken met 3% gekort • Stijgende levensverwachtingen • Gesprekken met de werkgever over de financiële positie van het pensioenfonds • Inzichtelijker structuur vermogensbeheer • Communicatie • Deskundigheid
4
Belangrijke cijfers 2010 Rendement Benchmark Indexatie - actieven in % - gepensioneerden en premievrijen in % Korting pensioenaanspraken Dekkingsgraad Vereiste dekkingsgraad Minimum vereiste dekkingsgraad Dekkingsgraad volgens herstelplan Pensioenvermogen in € mln Pensioenverplichtingen in € mln
5
2010 12,0% 10,6%
2009 11,2% 9,2%
0,0%
0,0%
0,0% 0,0% 3,0% 0,0% 95,6% 93,1% 112,4% 116,2% 104,2% 104,2% 94,1% 89,4% 675,5 706,7
606,0 651,1
Analyse resultaat 2010 Euro x miljoen Premiebijdragen Pensioenopbouw incl. invaliditeitsopslag Pensioenuitvoeringskosten Vrijval uit kostenvoorziening Premieresultaat
2010 24,6 -21,9 -1,2 0,7 2,2
2009 24,0 -23,3 -1,3 0,7 0,1
Beleggingsresultaten Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen Wijziging marktrente Intrestresultaat
72,0 -8,3 -52,0 11,7
61,1 -16,0 19,7 64,8
Indexatie actieven Indexatie niet actieven Korting opgebouwde pensioenaanspraken Toevoeging voorziening toekomstige levensverwachting Toevoeging kostenvoorziening Overige Overig resultaat
0,0 0,0 19,6 -21,0 0,0 1,4 0,0
0,0 0,0 0,0 -27,8 -10,8 0,0 -38,6
13,9
26,3
Totaal resultaat 6
Beleggingen Beleggingen Euro x miljoen
Beleggingsresultaten (rendement)
665,8 700
612,2
594,3
599,4 539,5
600
500
400
300
200
(5,1%)
(-3,0%)
(-9,3%)
(11,2%)
(12,0%)
Vastgoedbeleggingen Aandelen
100
Vastrentend
0 2006
7
2007
2008
2009
2010
Strategische Beleggingsmix Strategische allocatie %
Bandbreedtes min. max. % %
Feitelijke allocatie 2010 %
Euro x 1.000
Aandelen
27,5
22,5
32,5
28,8
190.824
Vastgoed
7,5
2,5
12,5
4,5
29.634
65,0
57,5
72,5
66,7
442.454
-5,0
5,0
0,0
160
100,0
663.072
Vastrentende waarden Liquide middelen TOTAAL
100,0
Uitsplitsing Beleggingsresultaten 2010
2009
9,3% 7,6%
4,3% 1,3%
4,6% 4,8%
5,5% 5,7%
Aandelen portefeuille Rendement Benchmark
21,1% 20,5%
30,7% 28,7%
3,7% 4,4%
2,2% 2,9%
Vastgoed portefeuille Rendement Benchmark
1,6% 0,2%
12,3% 25,9%
-0,5% 0,2%
7,1% 8,8%
12,0% 10,6%
11,2% 9,2%
3,2% 3,5%
3,9% 4,4%
Vastrentende portefeuille Rendement Benchmark
Totale portefeuille Rendement Benchmark
9
5 jaar 10 jaar
Vastrentende waarden 2010 Euro x 1.000
Matching portefeuille: Euro Staatsobligaties Niet staatsobligaties Lening op schuldbekentenissen Subtotaal Return Portefeuille: Participaties in beleggingsfondsen: Bedrijfsobligaties Hoogrentende obligaties Obligaties opkomende markten harde valuta Obligaties opkomende markten lokale valuta
10
256.107 75.391 2.553 334.051
79.033 16.855 9.718 17.571
Subtotaal
123.177
Totaal
457.228
Voorziening pensioenverplichtingen Euro x miljoen 800
706,7 651,1
700
617,9
600
497,0
489,1
500
400
300
Voorziening zieke deelnemers Kostenvoorziening
200
Pensioengerechtigden Premievrijen
100 Actieven 0
2006
11
2007
2008
2009
2010
Dekkingsgraad De dekkingsgraad = Vermogen / Verplichtingen 2007:
123,2%
2008:
88,4%
2009:
93,1%
2010:
95,6%
12
Invloeden op de dekkingsgraad Invloeden op dekkingsgraad 2007 t/m 2010 5,0%
2,7%
0,0% -2,5%
-5,0% -10,0%
-2,7%
-7,1% -10,4%
-11,7%
-15,0%
-20,0% -25,0% -30,0%
-29,7% Vastrentende en zakelijke waarden
Toevoeging Kosten voorziening
Wijziging marktrente
Toeslagen/korten Overige
Bijstelling levensverwachting
Overige Totaal
13
Deelnemers 2010
2009
Totaal
7.233
7.110
Premiebetalenden
2.236
2.205
Pensioengerechtigden
1.928
1.880
Premievrijen
3.069
3.025
Premies
€ 24,6 mln
€ 24,0 mln
Pensioenuitkeringen
€ 26,3 mln
€ 24,9 mln
Pensioenopbouw (inkoop)
€ 21,2 mln
€ 22,5 mln
14
Pensioenregeling De pensioenregeling is een collectieve beschikbare
premieregeling • Verdeling van de premie op basis van middelloonregeling • Geen gegarandeerd recht
• Premie is vast percentage pensioengrondslag (24%) • Werkgever heeft geen recht op overschotten • Werkgever heeft geen plicht tot bijstorten
15
Beleid korten opgebouwde pensioenen • Opgebouwde pensioenen en dus ook de uitkeringen worden evenredig gekort. • De uitkeringen worden na een eventueel herstel van de korting weer hersteld naar het oorspronkelijke, niet gekorte pensioenbedrag. Er wordt geen nabetaling gedaan. • De opgebouwde pensioenen, die nog niet zijn ingegaan, worden na een eventueel herstel van de korting bij de werknemers en ex-werknemers hersteld met het bedrag waarmee is gekort.
16
Toeslagenbeleid • Doelstelling is om de overschotten te besteden aan toeslagen, voor zover de regelgeving dit toelaat. • De toeslagverlening is voorwaardelijk: Als meer middelen aanwezig zijn dan benodigd voor de nominale verplichtingen (inclusief de vereiste buffers), kunnen toeslagen worden verleend.
17
Volgorde toekenning middelen Beschikbare middelen worden, zoals omschreven in het pensioenreglement, in de onderstaande volgorde toegekend: 1. Herstel van kortingen op opgebouwde aanspraken 2. Herstel van kortingen op de jaarlijkse pensioenopbouw
3. Toeslagverlening volgens CPI en CAO 4. Inhaal toeslagverlening voor maximaal 5 jaar 5. Aanleggen van 10% buffer (boven vereiste reserves) 6. Extra toeslag in verhouding 3:2 (actieven: inactieven) Tijdens de duur van een korte termijn herstelplan worden geen toeslagen verleend en geen kortingen hersteld! 18
Volgorde bij tekort Indien niet binnen de gestelde termijn het dekkingstekort en / of reservetekort door middel van matiging van de toeslagverlening opgeheven kan worden, resteren de volgende maatregelen: 1. Beleggingsmix 2. Herverzekering 3. Korting van nominale aanspraken
Het bestuur kan gemotiveerd van deze volgorde afwijken.
19
Toeslagen/herstel over 2010 per 1 juli 2011 Uitgangspunten: • Financiële positie van het fonds ultimo 2010 • Pensioenreglement (artikel 23 en 25) • Herstelplan
Voordat er weer toeslagen worden verleend worden eerst de gekorte pensioenaanspraken hersteld. Zolang er sprake is van een korte termijn herstelplan: • Geen herstel korting • Geen toeslagen 20
Inhaaltoeslagen Actieven 1 1 1 1 1
juli juli juli juli juli
2007 2008 2009 2010 2011
In te halen 0,88% 0,00% 3,28% 1,51% 1,26%
Verleende toeslag 50% 100% 0% 0% 0%
Pensioengerechtigden en premievrijen 1 1 1 1 1 21
juli juli juli juli juli
2007 2008 2009 2010 2011
In te halen 0,58% 0,00% 1,94% 1,11% 1,93%
Verleende toeslag 50% 100% 0% 0% 0%
Beleggingsbeleid 2010 Vastrentende portefeuille is in 2010 inzichtelijker ingericht
•
Risico „s beheersbaar
•
Derivaten ten behoeve van het afdekken van renterisico zichtbaar
Nieuwe opzet vermogensbeheer •
Nauwer betrokken bij aansturing risicoprofiel
•
Meer countervailing power
•
Controle risicoprofiel bij pensioenfonds
22
Beleggingsbeleid 2010 (vervolg) Overstap naar niet beursgenoteerd direct vastgoed fonds
•
Geschikt voor lange termijn belegger
•
Minder risicovol en bewegelijk
•
Minder liquide
Aanstelling (extern) operationeel adviseur •
Versterking op het terrein risico- en vermogensbeheer
•
Ondersteunen pensioenbureau bij monitoren portefeuille
•
Ondersteunen in de selectie van beleggingsproducten en vermogensbeheerders
23
Beleid renterisico Het pensioenfonds is het meest gevoelig voor de rente door:
•
Waardering rente-afhankelijke beleggingen
•
Waardering op marktrente van pensioenverplichtingen (rentetermijnstructuur DNB)
Beleid: •
Matchingportefeuille, gelijke looptijd aan verplichtingen (65% van de portefeuille)
•
Returnportefeuille moet het extra rendement opleveren (35% van de portefeuille)
24
Beleid aandelen Indexbeleggen: • De MSCI (AC) World (Net) Index wordt sinds april 2009 gevolgd.
Voordelen Index beleggen: • Lagere kosten • Rendement gelijk aan benchmark
25
Maatschappelijk verantwoord beleggen Maximale mogelijkheden binnen huidige portefeuille: AZL Vermogensbeheer (onderdeel van ING): • Vermogensbeheerder van de vastrentende portefeuille en vastgoed • Houdt zich aan alle wet- en regelgeving en/of voorschriften • Heeft de United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) ondertekend.
26
Maatschappelijk verantwoord beleggen BlackRock: • Vermogensbeheerder van het index aandelenfonds • Op basis van MSCI (AC) World (Net) Index wordt belegd in de bedrijven gekoppeld aan deze index. Altera Vastgoed: Maatschappelijk verantwoord beleggen was een criterium bij de selectie • Minimaliseren op pragmatische wijze meetbaar het gebruik van water en energie • Passen optimaal duurzaamheid bevorderende maatregelen toe. 27
Pensioenuitvoeringskosten
2010
2009
2008
Pensioenbureau
1.194
1.289
1.153
Vermogensbeheer
1.257
1.102
1.775
Euro x 1.000
28
Structuur Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam De Nederlandsche Bank
Autoriteit Financiële Markten
Beleggingscommissie
Accountant
Bestuur Advies vooraf
Adviserend actuaris
• Algemeen Bestuur (intern toezicht) • Dagelijks Bestuur
Verantwoordingsorgaan
Controle achteraf
Waarmerkend actuaris
Deelnemersvergadering
Pensioenbureau
Vermogensbeheer
29
• Bestuursondersteuning • Financiële – en deelnemersadministratie
Risicoverzekering
Bestuur 2010 Dagelijks Bestuur Naam
De heer R.J. Feenstra (voorzitter) De heer H.P. van der Meer Algemeen Bestuur (Intern toezicht) Naam
De heer A. Kok De heer M.J.L. Heitman De heer F.L. van Oorschot De heer Y. van Steeg 30
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
werkgever werknemer
01-01-2014 01-01-2012
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
werkgever werkgever werknemer pensioen
01-01-2012 01-01-2014 01-01-2012 01-01-2014
Verantwoordingsorgaan 2010 Naam
Gekozen/ Benoemd
Einde zittingsduur
De heer M.N.M. de Jong (voorzitter)
werkgever
01-01-2014
De heer S.J.A. Bijpost
werknemer
01-01-2012
De heer J.H. Hertsenberg
werkgever
01-01-2012
De heer G. Jansen
werknemer
01-01-2014
De heer P.A. Clemens
pensioen
01-01-2014
De heer L. Philippen
pensioen
01-01-2012
31
Beleggingscommissie De heer A. Kok (voorzitter) De heer R.J. Feenstra De heer H.P. van der Meer De heer E. Velthuis
32
Zelfevaluatie Bestuur Zelfevaluatie onder begeleiding van een extern adviseur. De volgende onderwerpen zijn aan bod gekomen: • Kernverantwoordelijkheden • Deskundigheid • Het bestuur als team • Proces van besturen Naar aanleiding hiervan zijn de volgende afspraken gemaakt:
• Communicatieplan • Diversiteit bestuur • Vergaderstructuur • Deskundigheid • Financiering pensioenregeling 33
Bevindingen Intern Toezicht over verslagjaar 2010 In het jaarverslag is de rapportage van het Intern Toezicht opgenomen. Zij hebben het volgende beoordeeld:
• Procedures en evenwichtige besluitvorming; • Functionering dagelijks bestuur; • De wijze waarop omgegaan wordt met de risico „s op de lange termijn.
Bevindingen: Dagelijks bestuur en met hen de directeur van het pensioenbureau: • Hebben naar behoren en transparant gefunctioneerd; • Verdere professionalisering organisatie; • Bestuur is constant alert en goed geïnformeerd. 34
Oordeel verantwoordingsorgaan over verslagjaar 2010 In het oordeel zijn de volgende onderwerpen opgenomen: • Financiële positie pensioenfonds • Vermogensbeheer • Governance Beoordeling: • In openheid verantwoording afgelegd door het bestuur
• Bestuur heeft rond kortingsdossier adequaat gehandeld • Complimenten pensioenbureau
35
Communicatie 2010 • Onderhoud en verdere uitbouw van de communicatiemiddelen: - Pensioensite (www.bnpf.nl) - Startbrief • Persoonlijke nieuwsbrieven met betrekking tot herstelplan en tot het korten van pensioenen • Regelmatig nieuwsberichten op de pensioensite (www.bnpf.nl) • Beleggingsnieuws op de pensioensite (www.bnpf.nl) • Uniforme Pensioenoverzichten voorgeschreven door de AFM 36
Pensioensite www.bnpf.nl
37
Pensioenbureau 2010 Annemieke Aalsters
- Pensioenadministratie (accent op waardeoverdrachten)
Jeroen van der Star
- Pensioenadministratie (accent op uitkeringen)
Marja van Rossum
- Financiële administratie
Theo Meulemans
- Financiële en pensioenadministratie
Ina Endenburg
- Secretaresse
Matthijs Mons
- Beleidsmedewerker
Lucie Duynstee
- Directeur pensioenbureau
38
Ontwikkelingen 2011 Herstelplan en actuele financiële positie. Hierover later meer.
39
Ontwikkelingen 2011 Beleggingen Valutarisico binnen aandelen portefeuille vanaf het tweede kwartaal grotendeels afgedekt Verkoop niet-staatsobligaties uit de vastrentende portefeuille
Aanstelling van nieuwe strategisch adviseur
40
Ontwikkelingen 2011 Governance Bestuur: Jasper Leenders, sinds februari, benoemd lid van het Bestuur Arie Kok, sinds februari, gekozen lid door pensioengerechtigden Verantwoordingsorgaan: Martijn Klinkhamer is de opvolger van Harry Hertsenberg Benoemingen en verkiezingen in bestuur en in het verantwoordingsorgaan
41
Jaarverslag Vragen? 42
6. Herstelplan
43
Dekkingsgraad Dekkingsgraad = Vermogen / Verplichtingen
werkelijk
herstelplan
2008
86,9%
2009
93,1%
89,4%
2010
95,6%
94,1%
1e kwartaal 2011
ca. 97%
2e kwartaal 2011
ca. 96%
Dekkingsgraad augustus 2011
ca. 91%
Dekkingsgraad eind 2011 volgens evaluatie herstelplan:
44
99,3%
Invloeden op dekkingsgraad •
Premie
•
Levensverwachtingen
•
Rendement
•
Marktrente
45
Vergelijking Rendementen “APPELS EN PEREN”
BPF Bouw Ballast Nedam
46
2009
2010
8%
10%
11%
12%
Vergelijk Dekkingsgraden DEKKINGSGRADEN
BPF Bouw Ballast Nedam
47
2009
2010
2011, aug.
108,4%
106,2%
102,5%
119,5%
93,1%
95,6%
90,8%
112,4%
vereiste
Concrete maatregelen herstelplan vanaf 2009 • Geen toeslagen verlenen gedurende dekkingstekort • De hoogte van de korting die in het herstelplan was opgenomen bedroeg 6,7%, uitgaande van de cijfers van eind 2008 • Hoogte (eventuele) korting zal ieder jaar worden vastgesteld • Actuele dekkingsgraad wordt ieder kwartaal op de pensioensite gepubliceerd • Korten opgebouwde rechten en uitkeringen doorgevoerd van 3% per 31 december 2010 Uitgangspunten concrete maatregelingen: • Evenredige belangenbehartiging • Beleid zoals omschreven in pensioenreglement
48
Evaluatie Herstelplan begin 2011 • Geen nieuwe korting op basis van cijfers eind 2010, na verwerking van de toegepaste korting van 3%, omdat de werkelijke dekkingsgraad op het meetmoment hoger is dan vereist volgens het herstelplan.
49
Ontwikkeling dekkingsgraad volgens evaluatie herstelplan (situatie eind 2010) 120 115 110 105 100 95 90 85 80 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Vereist Eigen Vermogen
Min. vereist eigen vermogen
Dekkingsgraad volgens oorspronkelijk herstelplan
Dekkingsgraad volgens evaluatie herstelplan 2010
Dekkingsgraad volgens evaluatie herstelplan 2011
Feitelijke dekkingsgraad
Huidige financiële situatie • Geen korting benodigd op basis van cijfers eind 2010, op het formele meetmoment • Momenteel weer achterstand op het herstelplan • Begin 2012 evaluatie op basis cijfers eind 2011
• Indien achterstand dan uiterlijk 1 april 2013 korten
51
Herstelplan Vragen? 53
