Deel 10. Ontvangst dieren

Document: Werkboek Hygiënecode Runderslachterij Deel 10 Ontvangst dieren Opgesteld door: H. Rang Goedgekeurd door:

Versienummer: voorstel 30-06-09 Herzieningsdatum: Datum eerste versie: Pagina 1 van 17

Deel 10 Ontvangst dieren

©PVE 2009 wh rund deel 10 voorstel 30-06-09



Inhoudsopgave Deel 10 Ontvangst dieren 1 DEFINITIE...................................................................................................................................... 3 2 DOEL .............................................................................................................................................. 3 3 RICHTLIJNEN ............................................................................................................................... 3 3.1 3 3.2 4 3.3 4 3.4

Algemeen................................................................................................................................. Leveringsvoorwaarden ............................................................................................................ Voedselketeninformatie...........................................................................................................

Controle voedselketeninformatie ............................................................................................ 5 3.5 Controle bij ontvangst dieren .................................................................................................. 5 3.5.1 6 3.5.2 6 3.5.3 7 3.5.4 8 3.5.5 8 3.5.6 9 3.5.7 10 3.5.8 10 3.5.9 11 3.5.10 12 3.5.11 12

Controle welzijn dieren bij aankomst......................................................................... Controle dieridentificatie............................................................................................ Controle reinheid dieren ............................................................................................. Controle gezondheid dieren........................................................................................ Controle afwezigheid (vervoers)beperkingen ............................................................ Controle afwezigheid residuen dierbehandelingsmiddelen ....................................... Controle niet toegepast zijn niet-toegelaten stoffen ................................................... Controle afwezigheid zoönosen.................................................................................. Controle afwezigheid chemische contaminanten ....................................................... Controle afwezigheid fysische risico’s....................................................................... Controle nuchterheid ..................................................................................................

BIJLAGE 1: VOORBEELD VERKLARING VOEDSELVEILIGHEIDSCRITERIA....................... 13 BIJLAGE 2: FORMULIER VOEDSELKETENINFORMATIE ........................................................ 14 BIJLAGE 3: CONTROLELIJST ONTVANGST RUNDEREN......................................................... 16 BIJLAGE 4: EUROPESE NORMEN VOOR CONTAMINANTEN IN VLEES EN ORGANEN VAN RUNDEREN .................................................................................................................. 17



1


Definitie

Onder 'ontvangst dieren' wordt verstaan alle handelingen ten behoeve van het verkrijgen van dieren voor de slacht, zowel de administratieve als de materiële handelingen.

2

Doel

Het doel van de procedures voor de ontvangst van dieren is dat alle relevante informatie over de dieren voorhanden is zodra de dieren op de slachterij aanwezig zijn. Als de informatie daartoe aanleiding geeft, kunnen de werkwijzen in de slachterij worden aangepast. Zo voorkomt de slachterij gevaar voor de voedselveiligheid en aantasting van de hygiëne.

3

Richtlijnen

3.1

Algemeen

De slachterij moet procedures hebben ingevoerd die borgen dat de te slachten dieren voldoen aan een aantal “voedselveiligheidscriteria” en een dierenwelzijnscriterium (vanaf hier samen de “voedselveiligheidscriteria” genoemd)1. Op de achtergrond van deze voedselveiligheidscriteria en hun wettelijke basis wordt in paragrafen 3.3.1 t/m 3.3.11 nader ingegaan. De procedures houden achtereenvolgens in: - opnemen van de criteria in de leveringsvoorwaarden; - ontvangen en controleren van de voedselketeninformatie2; - uitvoeren van een materiële en een administratieve ingangscontrole; - vastleggen van de resultaten van de controles en de genomen corrigerende acties. De slachterij houdt een register bij waarin alle relevante informatie over de ontvangen dieren is opgenomen: - dag van ontvangst; - leverancier; - transportmiddel en transporteur; - aantal dieren en identificatienummers; - verklaring dat is voldaan aan de leveringsvoorwaarden; - ontvangen voedselketeninformatie2; - resultaten van uitgevoerde controles. Het register kan bestaan uit de controlelijsten die gebruikt worden bij de ontvangst van de runderen, met daarbij de van de leverancier ontvangen informatie (of verwijzingen daarnaar). Een voorbeeld van een controlelijst ontvangst runderen is opgenomen in bijlage 3.

1 2

Zie bijlage II, sectie II, punt 1, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). De voedselketeninformatie is bij het slachten van runderen verplicht per 1 januari 2010.



3.2


Leveringsvoorwaarden

Als beginpunt van de borging zorgt het bedrijf dat de leverancier zich er aan verbindt, dat bij levering van runderen aan de voedselveiligheidscriteria wordt voldaan. Dit kan bijvoorbeeld met een afleververklaring of met opname van de criteria in de leveringsvoorwaarden. Ter borging van de voedselveiligheidscriteria wordt opgenomen dat de te leveren dieren: - adequaat zijn geïdentificeerd; - schoon zijn; - gezond zijn; - niet afkomstig zijn van een bedrijf of een gebied waarvoor met het oog op de gezondheid van mens en dier een verplaatsingsverbod dan wel een andere beperking geldt, tenzij de bevoegde autoriteit daarvoor toestemminggegeven heeft; - niet binnen de wachttermijn van toegediende dierbehandelingsmiddelen worden afgeleverd; - geen niet-toegelaten middelen toegediend hebben gekregen; - niet zonder melding daarvan afkomstig zijn van een bedrijf waar op de mens overdraagbare ziekten aanwezig zijn; - niet verontreinigd zijn met schadelijke stoffen; - niet zonder melding daarvan verontreinigd zijn met “vreemde lichamen” als injectienaalden of inwendige identificatiemiddelen; - (met ingang van 1 januari 2010:) worden geleverd met de relevante voedselketeninformatie. Ter bevordering van een hygiënisch slachtproces wordt bovendien voorgeschreven dat de dieren bij aankomst nuchter zijn (i.e. minimaal zes uur voor slachting geen melk of voer). In bijlage 1 is een voorbeeld opgenomen van een verklaring dat aan de voedselveiligheidscriteria wordt voldaan.

3.3

Voedselketeninformatie

Vanaf 1 januari 2010 moet “voedselketeninformatie” met te slachten runderen geleverd worden, en wel 24 uur van tevoren3. Deze gegevens moeten ook 24 uur van tevoren ter beschikking gesteld worden aan de dierenarts van de VWA.4 De VWA kan toestaan dat de 24-uurseis niet geldt voor runderen die via de markt of via een verzamelplaats worden aangeleverd. De voedselketeninformatie omvat de volgende aspecten: a) de status van het bedrijf van herkomst of de regionale gezondheidsstatus van de dieren; b) de gezondheidsstatus van de dieren; c) de toegediende geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik of andere behandelingen die de dieren binnen een relevante periode5 hebben ondergaan, tezamen met de data van toediening of behandeling en wachttijden, wanneer er een wachttijd is; d) de aanwezigheid van ziekten die de veiligheid van het vlees in het gedrang kunnen brengen; e) indien relevant voor de bescherming van de volksgezondheid, de resultaten van de analyses van de bij de dieren genomen monsters of van andere voor het diagnosticeren van ziekten die de veiligheid van vlees in het gedrang brengen, genomen monsters, met inbegrip van monsters die in het kader van de bewaking en de bestrijding van zoönosen en residuen worden genomen; f) de relevante verslagen van slachthuizen over de resultaten van eerdere antemortem- en postmortemkeuringen van dieren van hetzelfde bedrijf van herkomst, met name verslagen van de officiële dierenarts; 3

4

5

Zie bijlage II, sectie III, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). Zie bijlage II, sectie III, punt 5, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). Onder de “relevante periode” wordt een periode verstaan die afhangt van de aard van het product; e.e.a. is in het VKI-formulier (zie bijlage 2) nader uitgewerkt..




g) de productiegegevens, wanneer die ziekten aan het licht kunnen brengen; en h) naam en adres van de dierenarts die normaliter het bedrijf van herkomst diensten verleent. Het bedrijf maakt afspraken met zijn leveranciers hoe aan de verplichting tot het leveren van voedselketeninformatie wordt voldaan. Dit kan op verschillende manieren. Er zijn nog geen definitieve afspraken gemaakt over de vorm waarin VKI voor runderen zal worden gecommuniceerd. Wel hebben de productschappen een voorstel voor een VKI-formulier rund opgesteld. Dit formulier is opgenomen in bijlage 2 van dit Werkboek. Zodra een (eventueel) ander formulier is ontwikkeld, wordt dit Werkboek op dit punt aangepast. De leverancier van de runderen vult het formulier met alle relevante informatie in en zendt dit 24 uur voor levering per fax of e mail aan de slachterij. Een elektronische versie van het formulier komt beschikbaar op de website van de PVE.

3.4

Controle voedselketeninformatie

Gecontroleerd wordt (vanaf 1 januari 2010): - of de voedselketeninformatie (24 uur voor de aanvoer van de dieren)* aanwezig en compleet is; - of de voedselketeninformatie aanleiding geeft tot aangepaste procedures in de slachtlijn. * In overleg met de VWA is vrijstelling van deze eis mogelijk voor runderen die via de markt of via een verzamelplaats worden aangevoerd. Na ontvangst van de VKI, maar minimaal 24 uur voor de aanvoer van de dieren, onderneemt de slachterij de volgende acties: - controleren van de beschikbare informatie op de formulieren op volledigheid; - opvragen van aanvullende informatie als de voedselketeninformatie niet volledig is; - beslissen of de dieren voor slacht worden geaccepteerd; - opstellen van afwijkende slachtprocedures als de VKI daar aanleiding voor geeft; - informeren van de VWA over de ontvangen VKI en de genomen beslissing. De werkwijzen rond het opvragen, ontvangen en controleren van VKI worden in een protocol opgenomen. Het protocol beschrijft ook hoe de VKI aan de VWA wordt voorgelegd en hoe de VWA de VKI voor gezien tekent. In bijlage 4 van dit deel staat een controlelijst ontvangst runderen. In deze lijst is ook de controle op de VKI opgenomen. De beslissingen die op basis van VKI worden genomen worden schriftelijk vastgelegd.

3.5

Controle bij ontvangst dieren

Bij ontvangst van de dieren wordt gecontroleerd of de verklaring aanwezig is dat de dieren voldoen aan de voedselveiligheidscriteria. Daarnaast wordt voor zover mogelijk gecontroleerd of de dieren inderdaad aan die criteria voldoen. Ook het welzijn van de dieren bij aankomst in de slachterij wordt gecontroleerd. Het bedrijf neemt de controles en de mogelijke corrigerende acties op in schriftelijke procedures. Het resultaat van de controles en de getroffen corrigerende maatregelen worden schriftelijk vastgelegd. Aanwijzingen voor de controlemaatregelen en corrigerende acties bij afwijkingen zijn hieronder weergegeven. Een controlelijst voor de ingangscontrole is opgenomen in bijlage 4.




3.5.1 Controle welzijn dieren bij aankomst Gecontroleerd wordt: - of het welzijn van de runderen bij aankomst bevredigend is. Het welzijn van de runderen bij aankomst op de slachterij moet geborgd zijn.6 Voor deze borging is het noodzakelijk dat het welzijn van de dieren regelmatig gecontroleerd wordt. Hierbij vindt controle plaats of de maximale beladingsgraad voor runderen niet is overschreden. Ook gaat het bedrijf na of er tekenen zijn die wijzen op een verminderd welzijn, zoals huid- of pootbeschadigingen of onrust. Melkkoeien mogen niet met overvolle uier worden aangeleverd. Melkgevende runderen worden zo spoedig mogelijk geslacht of, als de slacht wordt uitgesteld, iedere twaalf uur gemolken. Het bedrijf neemt de controlemaatregelen op in een protocol. Hierin wordt opgenomen welke acties bij afwijkingen worden ondernomen, zoals terugkoppeling naar vervoerder, handelaar of rundveehouder en/of geïntensiveerde controle bij bepaalde zendingen. De controleresultaten en de genomen corrigerende acties worden schriftelijk vastgelegd.

3.5.2

Controle dieridentificatie

Gecontroleerd wordt: - of de aangevoerde dieren adequaat zijn geïdentificeerd; en - of de nummers van de dieren overeenkomen met die op de begeleidende documenten. Het bedrijf moet procedures hebben die garanderen dat de dieren naar behoren zijn geïdentificeerd.7 Een goede dieridentificatie is een essentiële voorwaarde voor het proces van tracking en tracing bij het optreden van problemen met de diergezondheid en met de voedselveiligheid. Bovendien is de identificatie noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de eisen aan de etikettering van rundvlees. Een rund is volledig geïdentificeerd en geregistreerd indien twee oormerken zijn aangebracht en het rund is opgenomen in het bedrijfsregister en in het centrale computerbestand (I&R). Bij dieren die niet afkomstig zijn uit Nederland zal de identificatie plaatsvinden met behulp van het runderpaspoort. De nummers van de dieren moeten ook voorkomen op de begeleidende documenten en in de vooraf verstrekte voedselketeninformatie. In een schriftelijke procedure legt het bedrijf vast hoe gecontroleerd wordt of de dieren voldoen aan de eis van “naar behoren geïdentificeerd zijn”, zoals opgenomen in de leveringsvoorwaarden. Dit houdt in dat de bedrijven een intern controle-protocol opstellen waarin o.a. wordt beschreven: • hoe de slachthuisexploitant controle doet op de identificatie van de dieren die aangeboden worden voor de slachting; alle dieren, ongeacht de leeftijd, moeten worden gecontroleerd; • hoe het bedrijf de leeftijd van de aangeboden slachtdieren aantoont; • hoe van alle slachtdieren die ter slachting worden aangeboden de leeftijd wordt vastgesteld (voor benodigde acties in het kader van de BSE-bestrijding zijn de grenzen van 12, 24, 30 en 48 maanden cruciaal, zie tekst in kader); • hoe het bedrijf de I&R-gegevens aanlevert en controleert; de I&R-gegevens die het moet controleren zijn: haarkleur, geslacht, aanwezigheid van ID-code moederdier, geboortedatum, geboorteplaats of UBN geboortebedrijf en de levensloop; • hoe het bedrijf handelt bij een geval van onvolledige I&R; • hoe het bedrijf controleert of dieren zijn aangevoerd met een I&R blokkade (zie punt 3.3.4). 6

7

Zie bijlage II, sectie II, punt 2, onder a, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). Zie bijlage II, sectie II, punt 2, onder a, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004).




In deze procedure wordt aangegeven hoe alle dieren bij aankomst op de identificatiegegevens worden gecontroleerd en hoe wordt gecontroleerd dat de identificatie van de dieren overeenkomt met die op de vooraf ontvangen voedselketeninformatie en op de vervoersdocumenten. Tevens geeft het protocol aan dat dieren zonder adequate identificatie en dieren waarover geen voedselketeninformatie is ontvangen apart worden gehouden en dat hiervan melding wordt gemaakt aan de VWA. Bij ontvangst van de dieren controleert de slachterij op de aanwezigheid van de benodigde identificatie. Per partij dieren wordt nagegaan of alle dieren geïdentificeerd en geregistreerd zijn en of de identificatienummers overeenkomen met de in de voedselketeninformatie en de vervoersdocumenten opgegeven nummers. Deze laatste overeenstemmingscontrole kan plaatsvinden aan de hand van de gegevens die tijdens het slachten beschikbaar komen. Indien blijkt dat dieren zonder adequate identificatie zijn aangeleverd, worden corrigerende acties ingezet, een en ander conform VWA-instructie RA 05: Identificatie van runderen op het slachthuis. De resultaten van de controles en de getroffen corrigerende maatregelen worden schriftelijk vastgelegd.

BSE-bestrijdingsmaatregelen in relatie tot de leeftijd van het rund Boven 12 maanden: • Als specifiek risicomateriaal wordt beschouwd: de schedel, exclusief de onderkaak, inclusief de hersenen en ogen en het ruggenmerg. Boven 24 maanden: • Als specifiek risicomateriaal wordt beschouwd:de wervelkolom, exclusief de staartwervels, de doornuitsteeksels en de dwarsuitsteeksels van de hals-, borst- en lendenwervels en de crista sacralis mediana en de alea sacrales (kam en uitsteeksels van het heiligbeen), maar inclusief de achterwortelganglia. • Bij noodslachting (categorie-4-dieren) van runderen uit de “nieuwe EU-listaten” (Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Bulgarije en Roemenië) vindt een BSE-test plaats. Boven 30 maanden: • Bij runderen uit de “nieuwe EU-lidstaten” vindt een BSE-test plaats. Boven 48 maanden: • Bij alle runderen vindt een BSE-test plaats. N.B.: Ongeacht de leeftijd van het rund worden de volgende materialen beschouwd als specifiek risicomateriaal: de darmen van het duodenum t/m het rectum, het mesenterium (darmscheil) en de tonsillen.



3.5.3


Controle reinheid dieren

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring dat de dieren schoon zijn aanwezig is; en - of de dieren bij aanvoer op het slachthuis niet uitzonderlijk verontreinigd zijn. De Europese regelgeving bepaalt dat het bedrijf procedures moet hebben die garanderen dat de dieren schoon zijn bij aanlevering op het slachthuis.8 Als dit niet het geval is moet het slachthuis de VWA op de hoogte stellen en “passende maatregelen” treffen. Deze bepalingen hebben tot doel verontreiniging van het vlees te voorkomen. Runderen kunnen in uiteenlopende mate verontreinigd zijn met modder, mest, urine, strooisel en zand. Daarnaast kunnen de dieren incidenteel verontreinigd zijn met bloed door recent opgelopen verwondingen. Met deze verontreinigingen kunnen pathogene bacteriën, zoals Salmonella, Campylobacter en verotoxine producerende E. coli op het vlees terechtkomen. Dit gebeurt tijdens het onthuiden (met name bij het aansnijden). Uit onderzoek is gebleken dat de kans op besmetting toeneemt met de verontreiniging van de vacht. Natte vachten leveren daarbij een extra risico op. Bij de ontvangst van de dieren wordt de mate van verontreiniging en de natheid van de vachten beoordeeld. Dit gebeurt aan de hand van een door de slachterij zelf op te stellen protocol. In dit protocol beschrijft de slachterij diverse klassen van verontreiniging van de vacht, met daarbij de acties die per categorie genomen worden om verontreiniging van het vlees te voorkomen. In de praktijk van de runderslachterij betekent dit dat bij vuile of natte dieren de slachtprocedures worden aangepast. Het staat de bedrijven echter ook vrij andere maatregelen te nemen, zoals het reinigen (en drogen) van de vacht of delen daarvan of het scheren van de vacht (m.n. van het deel waar de vacht wordt aangesneden). Het opstellen van het protocol is een verantwoordelijkheid van het bedrijf zelf. Maak voor een bruikbare indeling in “verontreinigingscategorieën” gebruik van bestaande indelingen, zoals die van de Britse Food Standards Agency (zie www.food.gov.uk/multimedia/pdfs/redmeatsafety.pdf) of van het Belgische Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (zie http://www.favvafsca.be/home/pub/doc/autre/vade-nl/2007-06-11_18_Vademecum_BrochureSchonedierenDe%20Smedt-versie5.pdf). In het geval dat verontreinigingen aanwezig zijn die verontreiniging van het vlees zou kunnen veroorzaken, stelt het bedrijf de VWA op de hoogte. Het bedrijf neemt de maatregelen die het bij de betreffende “verontreinigingscategorie” heeft beschreven om verontreiniging van het vlees en de slachtlijn te voorkomen. De constateringen en de getroffen maatregelen worden schriftelijk vastgelegd.

3.5.4

Controle gezondheid dieren

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat de dieren gezond zijn - of de dieren bij aankomst op het slachthuis gezond zijn. Het slachthuis moet procedures hebben om te garanderen dat de dieren gezond zijn, voor zover het bedrijf dit kan beoordelen.9 Het bedrijf kan deze garantie geven door van de afnemer de garantie te eisen dat de dieren gezond zijn en hierop te controleren. Hoewel de controle op de gezondheid van de aangevoerde dieren de primaire verantwoordelijkheid van de keuringsdierenarts is, heeft ook het bedrijf hier een eigen verantwoordelijkheid in. Het bedrijf moet procedures opstellen en de dieren bij aankomst 8 9

Zie bijlage II, sectie II, punt 2, onder d, van Verordening (EG) nr. 853/2004. Zie bijlage II, sectie II, punt 2, onder e, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004).




op gezondheid controleren. Als bij de ingangscontrole afwijkingen aan de gezondheid van de dieren worden ontdekt, neemt het bedrijf zelf corrigerende maatregelen, in de vorm van het afwijzen van de dieren voor de slacht of het aanpassen van de slachtprocedures. De afwijkingen worden ook onder de aandacht van de VWA-dierenarts gebracht.

3.5.5

Controle afwezigheid (vervoers)beperkingen

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat de dieren niet zonder toestemming afkomstig zijn van een bedrijf of uit een gebied met beperkingen; - of ten aanzien van het bedrijf of gebied van herkomst inderdaad geen beperkingen gelden. Het slachthuis moet procedures hebben om te garanderen dat er voor de dieren geen beperkingen gelden, dan wel dat aan de voorwaarden waaronder levering is toegestaan, is voldaan.10 De verklaring dat dit het geval is (voor zover het de gezondheidsstatus betreft die van belang is voor de veiligheid van het vlees) is in de voedselketeninformatie opgenomen. De controle op het voldoen aan deze voorwaarde vindt plaats via het I&R-systeem. Als ten aanzien van de dieren een beperking geldt, is deze in het I&R-systeem opgenomen. Als dieren geleverd worden waarvoor een leveringsverbod geldt, is sprake van een overtreding en wordt de AID ingeschakeld. Deze dieren mogen niet worden geslacht. Indien de beperking inhoudt dat aan de levering voorwaarden zijn verbonden, wordt gecontroleerd of aan deze voorwaarden is voldaan. Als de voorwaarden betrekking hebben op de wijze waarop de dieren worden geslacht, worden hiervoor procedures vastgesteld. Alle al dan niet geautoriseerde leveringen van dieren met beperkingen en de getroffen maatregelen worden aan de VWA gemeld. Het bedrijf legt de resultaten van de uitgevoerde controles en de eventuele corrigerende acties schriftelijk vast.

3.5.6

Controle afwezigheid residuen dierbehandelingsmiddelen

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat de dieren zich niet in wachttermijnen van toegediende middelen bevinden; - of inderdaad alle wachttermijnen zijn geëerbiedigd. Van de slachterij wordt geëist dat haar kwaliteitsborging garanties biedt dat wordt voldaan aan de communautaire regelgeving inzake residuen.11 In praktijk betekent dit dat de slachterij moet borgen dat de wachttermijnen zijn geëerbiedigd. Deze borging kan worden gegeven aan de hand van de voedselketeninformatie, die immers de relevante informatie m.b.t. de toegediende dierbehandelingsmiddelen moet bevatten.12 De samenvatting van deze informatie dient te zijn dat de leverancier kan verklaren dat de dieren niet binnen de wachttermijn van toegediende dierbehandelingsmiddelen worden afgeleverd. Daarom controleert de slachterij bij ontvangst van de voedselketeninformatie de aanwezigheid en volledigheid van de gegevens. Bij afwezigheid van de informatie worden de betreffende dieren niet geslacht en wordt de ontbrekende informatie opgevraagd. Dieren die zich nog in wachttermijnen bevinden worden niet geslacht. 10

Zie bijlage II, sectie II, punt 2, onder c, van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). 11 Zie hoofdstuk II, artikel 4, punt 5, onder b van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). 12 Zie bijlage II, sectie III, punt 3, onder c, van Verordening (EG) nr. 853/2004.




Afwijkingen worden aan de VWA gemeld. Het bedrijf legt de resultaten van de uitgevoerde controles en de eventuele corrigerende acties schriftelijk vast.

3.5.7

Controle niet toegepast zijn niet-toegelaten stoffen

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat bij de dieren geen niet-toegelaten stoffen zijn gebruikt. Uitsluitend voor het gebruiksdoel toegelaten dierbehandelingsmiddelen mogen worden toegepast voor zover dat volgens de geldende gebruiksvoorschriften gebeurt. De slachterij heeft de verplichting te garanderen dat geen verboden stoffen zijn toegepast.13 De leverancier moet verklaren dat hieraan t.a.v. de geleverde dieren is voldaan. De slachterij controleert of deze verklaring aanwezig is. De verificatie hiervan vindt plaats in de vorm van de keuring van levende en geslachte dieren door of in opdracht van de VWA. Het bedrijf legt de resultaten van de uitgevoerde controles en de eventuele corrigerende acties schriftelijk vast. Indien afwijkingen worden geconstateerd wordt de VWA op de hoogte gesteld.

3.5.8

Controle afwezigheid zoönosen

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat de runderen niet zonder melding daarvan afkomstig zijn van een bedrijf waar op de mens overdraagbare ziekten aanwezig zijn. Zoönosen zijn op de mens overdraagbare dierziekten. De voedselketeninformatie (VKI) moet informatie bevatten over “de aanwezigheid van ziekten die de veiligheid van het vlees in het gedrang kunnen brengen”. Deze melding heeft betrekking op de aanwezigheid van zoönosen op het bedrijf en niet bij de betreffende dieren. Als bekend is dat bij een dier een zoönose aanwezig is, zal het dier immers ziek zijn en mag het niet worden geslacht. Deze informatie is beschikbaar via de VKI. Indien bij het slachten blijkt dat een rund aan een zoönose lijdt, zijn bepaalde wettelijke beperkingen van kracht. Bepaalde delen van dieren met dergelijke aandoeningen zijn niet geschikt voor humane consumptie en zullen bij de keuring worden afgekeurd. Ook kunnen bepaalde delen onder voorwaarde van invriezen worden goedgekeurd. Indien bekend is dat dieren komen van bedrijven waar zoönosen heersen, zijn extra hygiënemaatregelen gewenst. De dieren en het vlees kunnen immers een bron van verontreiniging vormen. Deze voorzorg is ook nodig als dieren worden aangevoerd uit landen waar bepaalde zoönosen voorkomen. De beoordeling hiervan kan in de tijd veranderen; ten tijde van het opstellen van deze code (juni 2009) geldt dit voor runderen uit Bulgarije of Roemenië. In deze landen komt veel echinococcose voor. Dit heeft gevolgen voor de keuring en de keuringsbeslissing m.b.t. de ingewanden van borst- en buikholte. De slachterij communiceert tijdig met de VWA dat deze dieren worden aangevoerd en zorgt dat deze dieren apart worden geslacht.

13

Zie hoofdstuk II, artikel 4, punt 5, onder b van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004).




De volgende zoönosen zijn in de EU-wetgeving expliciet genoemd:14 - BSE; - cysticercose; - tuberculose; - brucellose. Het aangifteplichtig-zijn van BSE, tuberculose en brucellose geldt hierbij als extra waarborg voor het niet-aanwezig zijn van deze zoönosen. Als BSE aanwezig is, draagt de overheid er zorg voor dat alle dieren die hierdoor een vergroot risico op BSE hebben (verwante dieren en het geboorte- en voercohort) worden opgespoord en vernietigd. Als tuberculose of brucellose aanwezig is, is dat via het I&R-systeem (zie punt 3.5.5) herkenbaar. Ook van andere, niet bij name genoemde overdraagbare aandoeningen moet de aanwezigheid gemeld worden. Voorbeelden hiervan zijn campylobacteriose en salmonellose. Het gaat hierbij om daadwerkelijke infecties en niet om zogenaamd “symptoomloos dragerschap”. Het bedrijf stelt de VWA-dierenarts op de hoogte van gemelde zoönosen. De controle op de afwezigheid van niet-gemelde zoönosen en de beheersmaatregelen die getroffen moeten worden wanneer zoönosen aanwezig blijken te zijn is een verantwoordelijkheid van de VWA. De procedures bij voorwaardelijke goedkeuring (invriezen) dienen te worden beschreven (zie deel 11, onderdeel procedures).

3.5.9

Controle afwezigheid chemische contaminanten

Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat chemische contaminanten boven de EG-normen afwezig zijn. De slachterij moet in haar kwaliteitsborging garanties bieden dat haar producten “voldoen aan de communautaire regelgeving inzake contaminanten”.15 Om dit te kunnen, moet het bedrijf normen stellen aan contaminanten in de te slachten dieren. Het gaat hierbij om de stoffen waarvoor de Europese Unie normen heeft opgesteld: lood en cadmium, dioxinen en dioxineachtige PCB’s, benz(a)pyreen en een aantal bestrijdingsmiddelen. Een overzicht van de normen voor vlees, organen en vet is opgenomen in bijlage 5. Een leverancier zal geen kennis hebben van de actuele gehalten aan schadelijke stoffen in de dieren. Wel zou hij kennis kunnen hebben van omstandigheden die het mogelijk of aannemelijk maken dat sprake is van gehalten aan schadelijke stoffen die de normen te boven gaan. Voorbeelden hiervan zijn incidenten met verontreinigd voer en dieren die geweid zijn op gronden met een bekende bodem- of waterverontreiniging, die kennelijk niet ernstig genoeg zijn voor algemene beperkende maatregelen (zie 3.3.4). In sommige van deze gevallen zal de voedselketeninformatie gegevens kunnen bevatten over dieren van het hetzelfde bedrijf die eerder zijn onderzocht (zie paragraaf 3.3.9). Afwijkingen worden aan de VWA gemeld. De verificatie van de afwezigheid van te hoge gehalten aan contaminanten vindt plaats door steekproefsgewijs onderzoek door de VWA in het kader van de vleeskeuring en het Nationaal Plan Residuen (NPR). Blijkens dit onderzoek komen deze verontreinigingen niet of slechts incidenteel voor bij in Nederland geslachte runderen, zodat geen reden is voor aanvullende beheersmaatregelen.

3.5.10 Controle afwezigheid fysische risico’s 14

15

Zie bijlage I, sectie IV, hoofdstuk XI, van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004). Zie hoofdstuk II, artikel 4, punt 5, onder b van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004).




Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat zonder melding in de dieren geen injectienaalden en andere ‘vreemde lichamen’ aanwezig zijn; - of melding wordt gemaakt van de aanwezigheid van ‘vreemde lichamen’; - of het dier/ de dieren die het betreft adequaat zijn gemerkt. Het slachthuis moet met zijn kwaliteitsborging de garantie kunnen bieden dat het vlees “geen sporen van fysische risico’s zoals vreemde lichamen” vertoont.16 Als “vreemde lichamen” (voorwerpen) in de dieren aanwezig zijn of kunnen zijn moet dit aan de slachterij gerapporteerd worden. Bij runderen gaat het hierbij om injectienaalden die tijdens de behandeling van de dieren afbreken. Als dit gebeurt, moet het dier gemerkt worden of moet het I&R-nummer van het dier genoteerd worden. Als niet duidelijk is welk dier in een groep dieren dit betreft, geldt dit voor de hele groep. De slachterij beschrijft de controleprocedures. Ook beschrijft de slachterij in een procedure hoe gehandeld wordt als een dier wordt aangeleverd dat gemerkt is vanwege de aanwezigheid van een afgebroken injectienaald. Als onduidelijk is in welk(e) dier(en) zich de afgebroken injectienaald (of ander voorwerp) bevindt, worden maatregelen genomen om dit te achterhalen. Runderen worden normaliter gemerkt met oormerken. Als op experimentele basis met onderhuidse chips of maagbolussen wordt gewerkt, moet de aanwezigheid hiervan uiteraard ook aan de slachterij gemeld worden. Het bedrijf legt de resultaten van de uitgevoerde controles en de eventuele corrigerende acties schriftelijk vast. Indien afwijkingen worden geconstateerd wordt de VWA op de hoogte gesteld.

3.5.11 Controle nuchterheid Gecontroleerd wordt: - of de verklaring aanwezig is dat de dieren nuchter zijn; - of de dieren daadwerkelijk nuchter zijn. Nuchter aanleveren van runderen (i.e. binnen zes uur voor slachting zonder voer) zorgt ervoor, dat de pensen van de runderen niet overvol zijn. Hierdoor wordt de kans op besmetting door het aanprikken van het maagdarmkanaal beperkt. Daarnaast wordt de handling van de maagdarmpakketten minder zwaar en ontstaat er bij het legen van de pens minder afval. De slachterij beschrijft de controleprocedures. Ook beschrijft de slachterij in een procedure hoe gehandeld wordt als een dier niet nuchter is aangeleverd. In de meeste gevallen wordt het niet-nuchter zijn van een rund pas bij de slacht opgemerkt. Als zich dat voordoet, neemt de slachterij passende maatregelen om besmetting te voorkomen. Het bedrijf legt de resultaten van de uitgevoerde controles en de eventuele corrigerende acties schriftelijk vast. Om herhaling te voorkomen, worden leveranciers op de hoogte gesteld van geconstateerde afwijkingen (niet-nuchter aangeleverde dieren).

Bijlage 1: Voorbeeld verklaring voedselveiligheidscriteria 16

Zie hoofdstuk II, artikel 4, punt 5, onder c, van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (PB L 139, 30.04.2004).




Voedselveiligheidscriteria, op te nemen in inkoopspecificaties of afnemersverklaring De leverancier van de runderen verklaart over de geleverde dieren het volgende: -

-

de runderen zijn conform de wettelijke Europese bepalingen geïdentificeerd: alle in Nederland geboren en getogen runderen dragen twee I&R-merken; de runderen zijn niet uitzonderlijk verontreinigd; de runderen zijn gezond; zij zijn geen drager van besmettelijke dierziekten of van andere ziekten die het vlees ongeschikt maken voor consumptie; indien van toepassing zal expliciet worden aangegeven welke dieren aandoeningen hebben die bijzondere aandacht tijdens het slachtproces noodzakelijk maken; de runderen worden niet binnen de wachttermijn van toegediende dierbehandelingsmiddelen afgeleverd; de runderen zijn niet behandeld met niet-toegelaten middelen; de runderen vertonen geen op de mens overdraagbare ziekten; de runderen zijn niet verontreinigd met schadelijke stoffen; de runderen zijn nuchter (geen voer binnen zes uur voor slachting); de runderen zijn niet zonder melding daarvan verontreinigd met “vreemde lichamen” zoals bijvoorbeeld injectienaalden of inwendige identificatiemiddelen; (vanaf 1 januari 2010:) de runderen worden geleverd met alle relevante en wettelijk voorgeschreven voedselketeninformatie.




Bijlage 2: VKI-formulier Op het moment van verschijnen van dit voorstel 930-06-09) was er nog geen definitieve inhoud van het VKI-formulier vastgesteld. Zodra dit wel het geval is, zal het formulier op deze plaats worden opgenomen.







Bijlage 3: Controlelijst ontvangst runderen Controlelijst ontvangst runderen Uitgevoerd door:

Datum:

aanwezige informatie

aard afwijking informatie aanwezig informatie juist informatie aanwezig informatie juist oormerken aanwezig informatie aanwezig nummers oormerken en informatie komen overeen onderdeel van leveringsvoorwaarden ondertekende verklaring

leverancier aantal dieren

identificatienummers verklaring voedselveiligheidscriteria adequate identificatie dieren zijn schoon; dieren zijn gezond; geen wachttermijnen; geen verboden middelen; geen zoönosen; geen schadelijke stoffen; geen “vreemde lichamen”; voedselketeninformatie. welzijn dieren voedselketeninformatie (VKI) a. bedrijfsstatus b. gezondheidsstatus dieren

Tijd:

informatie afwezig of onjuist informatie afwezig of onjuist oormerken en/of informatie ontbreken of komen niet overeen

geen onderdeel leveringsvoorwaarden en geen ondertekende verklaring

geen overbelading overbelading geen afwijkingen aan afwijkingen aan dieren dieren na controle op de aanwezigheid van de informatie moet beoordeeld worden of de informatie aanleiding geeft voor aangepaste procedures in de slachtlijn informatie aanwezig informatie afwezig of aantoonbaar onjuist bij slachterij bekend informatie aanwezig informatie afwezig of aantoonbaar onjuist bij slachterij bekend

c. diergeneesmiddelen d. zoönosen op bedrijf e. analyseresultaten f. resultaten eerdere keuringen VWA/KDS

informatie aanwezig

informatie afwezig of aantoonbaar onjuist

informatie aanwezig


informatie aanwezig


informatie aanwezig bij slachterij bekend


informatie aanwezig


informatie aanwezig bij slachterij bekend


g. productiegegevens

h. NAW dierenarts

Corrigerende actie nodig? Ja / Neen Omschrijving actie:

Actie ondernomen? Ja / Neen Actie ondernomen door: Paraaf:


aard afwijking


Bijlage 4:


Europese normen voor contaminanten in vlees en organen van runderen

lood17 Maximumgehalte (mg/kg vers gewicht) Vlees van runderen (met uitzondering van slachtafvallen)

0,10

Slachtafvallen van runderen

0,50

cadmium18 Maximumgehalte (mg/kg vers gewicht) Vlees van runderen (met uitzondering van slachtafvallen)

0,050

Lever van runderen

0,50

Nier van runderen

1,0

dioxinen en dioxineachtige PCB’s18 Maximumgehalte Som van dioxinen (WHO-PCDD/F-TEQ)

Maximumgehalte Som van dioxinen en dioxineachtige PCB’s (WHO-PCDD/F-PCB-TEQ)

3,0 pg/g vet

4,5 pg/g vet

Lever van runderen (≧ 1% vet)

6,0 pg/g vet

12,0 pg/g vet

Vet van runderen

3,0 pg/g vet

4,5 pg/g vet

Vlees van runderen (met uitzondering van slachtafvallen) (≧ 1% vet)

benzo(a)pyreen19 Maximumgehalte (µg/kg vers gewicht) Rundvet

2,0 pg/g vet

bestrijdingsmiddelen20 Maximumgehalten voor 67 met name genoemde stoffen Producten met GN-code 0201: Vlees van runderen, vers of gekoeld Producten met GN-code 0202: Vlees van runderen, bevroren

zie bijlage II van Richtlijn 86/363/EEG22

Producten met GN-code 0206: Eetbare slachtafvallen van runderen, (…..) vers, gekoeld of bevroren

17 18 19 20

Bron: Afdeling 3 van de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1881/2006 (PB L 364 van 20.12.2006, blz. 5) Bron: Afdeling 5 van de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1881/2006 (PB L 364 van 20.12.2006, blz. 5) Bron: Afdeling 6 van de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1881/2006 (PB L 364 van 20.12.2006, blz. 5) Zie bijlage II van de Richtlijn van de Raad van 24 juli 1986 tot vaststelling van maximumgehalten aan residuen van bestrijdingsmiddelen in en op levensmiddelen van dierlijke oorsprong (86/363/EEG) (PB L 221 van 7.8.1986, blz. 43)


Deel 10. Ontvangst dieren

Recommend Documents