Pensioenproblematiek in lokale besturen.fm Page 3 Wednesday, February 25, 2009 4:21 PM
Inhoudsopgave DEEL 1: De pensioenproblematiek in lokale besturen Hoofdstuk 1: De financiering van de pensioenen van het vastbenoemd personeel van de lokale besturen .................................. 1.1 Vijf pensioenstelsels ................................................................... 1.2 Evolutie van de bijdragevoeten ................................................. 1.3 Reserves als instrumenten van beheer ....................................... 1.4 Toestand aansluitingen anno 2009 ............................................ 1.5 Oorzaken van de financieringsproblemen voor de pensioenen ............................................................................... 1.5.1 Oorzaken inherent aan de pensioenreglementering ...... 1.5.2 Het omslagstelsel van de RSZPPO, de fusieoperatie van gemeenten en de fusieoperatie van openbare ziekenhuizen ................................................................. 1.5.3 Het stijgende aantal gepensioneerden ........................... 1.6 Exsyspenstudie .......................................................................... 1.6.1 Basisscenario ................................................................. 1.6.2 Varianten op het basisscenario ...................................... 1.6.3 Conclusies ..................................................................... 1.7 Voorstellen van oplossingen ...................................................... 1.7.1 Uitgangspunten ............................................................ 1.7.2 Enkele denkpistes .......................................................... Hoofdstuk 2: De pensioenen van de contractuele personeelsleden van de lokale besturen .......................................................................... 2.1 Problematiek ............................................................................. 2.2 Tweede pensioenpijler voor de contractanten (sectoraal akkoord 2008-2013) .................................................
9 9 13 14 15 17 17
19 20 22 23 24 27 28 28 29
33 33 34
DEEL 2: Betaalbaarheid van de (lokale) ambtenarenpensioenen. Geen kant uit of welke kant op? Inleiding..................................................................................................
INHOUDSOPGAVE
39
3
Pensioenproblematiek in lokale besturen.fm Page 4 Wednesday, February 25, 2009 4:21 PM
Hoofdstuk 1: Aangename kennismaking met de pensioenstelsels op het lokale bestuursniveau ...................................................................... 1.1 Ambtenaren versus contractanten.............................................. 1.1.1 Ambtenarenpensioen versus werknemerspensioen......... 1.1.1.1 Toepassingsgebied ......................................... 1.1.1.2 Rudimentaire vergelijking ............................... 1.1.2 Aanneembaarheid tijdelijke diensten voor het ambtenarenpensioen ..................................................... 1.1.2.1 Gewezen contractanten.................................. 1.1.2.2 Diensten tijdens de proeftijd........................... 1.1.3 Aanvullend pensioen voor overheidscontractanten ........ 1.1.3.1 Wet Aanvullende Pensioenen.......................... 1.1.3.2 Voorontwerp van wet betreffende de aanvullende pensioenen voor contractuele personeelsleden in overheidsdienst................. 1.1.3.3 Tussentijdse stand van zaken .......................... 1.2 Uitgangspunten ......................................................................... 1.2.1 Basiswetgeving .............................................................. 1.2.1.1 Plaatselijke overheidsdiensten ......................... 1.2.1.2 Provincies ....................................................... 1.2.2 Autonomie..................................................................... 1.2.2.1 Algemene contouren...................................... 1.2.2.2 Feitelijke begrenzing? ..................................... 1.3 Pools.......................................................................................... 1.3.1 Situering ........................................................................ 1.3.2 Pool 1: gemeenschappelijk pensioenstelsel van de lokale overheden ........................................................... 1.3.2.1 Algemeen....................................................... 1.3.2.2 Toetredingsregels ........................................... 1.3.2.3 Aanvullende aansluiting.................................. 1.3.2.4 Cijfers ............................................................. 1.3.3 Pool 2: nieuwe bij de rszppo aangesloten besturen ........ 1.3.3.1 Algemeen....................................................... 1.3.3.2 Toetredingsregels ........................................... 1.3.3.3 Cijfers ............................................................. 1.3.4 Pool 3: bij een voorzorgsinstelling aangesloten besturen 1.3.4.1 Algemeen....................................................... 1.3.4.2 Cijfers ............................................................. 1.3.5 Pool 4: besturen met een eigen pensioenfonds .............. 1.3.5.1 Algemeen....................................................... 1.3.5.2 Cijfers .............................................................
4
45 45 45 45 46 51 51 52 53 53
55 56 59 59 59 60 60 60 61 62 62 64 64 66 66 67 67 67 69 72 72 72 73 73 73 73
INHOUDSOPGAVE
Pensioenproblematiek in lokale besturen.fm Page 5 Wednesday, February 25, 2009 4:21 PM
1.3.6
1.4
1.5
1.6
Pool 5: fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie ............................................................................ 1.3.6.1 Algemeen ....................................................... 1.3.6.2 Verdeling van de pensioenlast ........................ 1.3.6.3 Financiering.................................................... 1.3.6.4 Ristorno’s........................................................ 1.3.6.5 Bijkomende correcties..................................... 1.3.6.6 Cijfers ............................................................. 1.3.7 Provincies....................................................................... 1.3.8 Spreiding over de pools ................................................. Financiering ............................................................................... 1.4.1 Repartitiestelsel .............................................................. 1.4.1.1 Principe .......................................................... 1.4.1.2 Berekeningsgrondslag..................................... 1.4.1.3 Evolutie van het bijdragepercentage ............... 1.4.2 Correctiemechanismen .................................................. 1.4.2.1 Fonds voor egalisatie van het percentage van de pensioenbijdragen............................... 1.4.2.2 Boni kinderbijslag ........................................... 1.4.2.3 Reservefonds van de pensioenen .................... Samenloop van diverse evoluties in de lokale sector met een impact op de pensioenfinanciering ............................................ 1.5.1 Probleemstelling ............................................................ 1.5.2 ‘Gemengde’ besturen .................................................... 1.5.3 Politiehervorming........................................................... 1.5.4 Ziekenhuissector ............................................................ 1.5.5 Regionalisering van de lokale rechtspositieregeling ........ 1.5.6 Wanverhouding tussen ambtenaren en contractanten ... Bijzondere commissie van de pensioenen van de plaatselijke besturen.....................................................................................
Hoofdstuk 2: (On)betaalbaarheid van het pensioenstelsel van de lokale ambtenaren? ................................................................................ 2.1 Doel van de Exsyspenstudie ....................................................... 2.2 Basisscenario .............................................................................. 2.2.1 Algemeen ...................................................................... 2.2.2 Bespreking per pensioenstelsel ....................................... 2.2.2.1 Gemeenschappelijk pensioenstelsel van de lokale overheden ............................................ 2.2.2.2 Pensioenstelsel van de nieuw bij de RSZPPO aangeslotenen ................................................ 2.2.2.3 Niet-gesolidariseerde pensioenstelsels............. 2.2.2.4 Totaliteit van de lokale pensioenstelsels ..........
INHOUDSOPGAVE
74 74 74 75 76 77 77 78 79 81 81 81 83 83 86 86 89 91 91 91 92 93 94 95 95 98
99 99 100 100 101 101 101 102 102
5
Pensioenproblematiek in lokale besturen.fm Page 6 Wednesday, February 25, 2009 4:21 PM
2.3
2.4
Varianten op het basisscenario ................................................... 2.3.1 Algemeen ...................................................................... 2.3.2 Resultaten...................................................................... 2.3.2.1 Geen significante invloed ............................... 2.3.2.2 Wel een significante invloed ........................... 2.3.2.3 Verhoging van de pensioenleeftijd met twee jaar................................................................. 2.3.2.4 Schrapping van de tijdelijke diensten bij de pensioenberekening ....................................... 2.3.2.5 Voortzetting van de waargenomen dalende trend op het gebied van de vaste benoeming..................................................... 2.3.2.6 Ombuiging van de waargenomen dalende trend op het gebied van de vaste benoeming..................................................... Andere scenario’s.......................................................................
Hoofdstuk 3: Enkele denkpistes ............................................................. 3.1 Algemeen .................................................................................. 3.2 Begeleidende interventies naar aanleiding van de onderscheiden hervormingen in de lokale sector........................ 3.2.1 Afschaffing van de ‘gemengde’ besturen ....................... 3.2.2 Correcte ristorno’s voor het gewezen politiepersoneel ... 3.2.3 Eerlijke ziekenhuisfactuur ............................................... 3.2.3.1 Financiering door de hogere overheid ............ 3.2.3.2 Simulatie ter illustratie .................................... 3.2.4 Monitoring van de mogelijk verschillende beloningspolitiek naargelang van het gewest................. 3.3 Veralgemeende aansluiting ........................................................ 3.3.1 Argumentatie................................................................. 3.3.2 Vrijwillig of verplicht?..................................................... 3.4 Diverse maatregelen .................................................................. 3.4.1 Gelijkstelling tussen tijdelijke en vastbenoemde statutairen ..................................................................... 3.4.2 Verruiming van het loonbegrip ...................................... 3.4.3 Invoering van een uniforme werkgeverspensioenbijdrage ........................................................... 3.4.3.1 Identieke pensioenbijdrage voor de contractanten zoals voor de ambtenaren........ 3.4.3.2 Identieke pensioenbijdrage voor de ambtenaren zoals voor de contractanten........ 3.4.3.3 Nieuwe pensioenbijdrage op de totale loonmassa ......................................................
6
104 104 104 104 105 105 106
107
108 109 111 111 112 112 113 114 114 114 116 116 116 117 119 119 119 121 121 122 124
INHOUDSOPGAVE
Pensioenproblematiek in lokale besturen.fm Page 7 Wednesday, February 25, 2009 4:21 PM
3.4.4 3.4.5
3.5
3.6
Globale bijdrage RSZPPO ............................................... Aanpassing van het bijdragepercentage aan de evolutie van de statutaire tewerkstelling ...................................... Aanpassingen bij benoeming van overheidscontractanten.......... 3.5.1 Financiële verrekening van de tijdelijke diensten............. 3.5.2 Interactie met het opzetten van een aanvullend pensioenstelsel ............................................................... Stimuleren van de vaste benoeming? ......................................... 3.6.1 Algemeen ...................................................................... 3.6.2 Uitklaring van het tewerkstellingsbeleid ten aanzien van de gesubsidieerde contractuelen ....................................
125 126 128 128 129 130 130 131
Uitleiding
INHOUDSOPGAVE
7
