DE WAPPER
KONINKLIJKE EN VADERLANDSLIEVENDE VERENIGING VAN OPRUSTGESTELDE OFFICIEREN VZW Zetel: Militair Kwartier West, 2930 Brasschaat Web – site: http://www.kvvoo-antwerpen.be/ E-mail:
[email protected] Rek Nr : IBAN: BE47 9799 9716 7580 BIC: ARSPBE22 KVVOO Eeuwfeestlaan 96, 2500 Lier Tf Schatbewaarder: 03 4801986 Tf KVVOO Uitstappen (open 2 uur vóór vertrek): +32 484542037 Jaargang 14 Nr 2
Agenda Schrijf tijdig in! Betalingen die na de Laatste Betalings Datum (LBD) toekomen worden niet in aanmerking genomen. Voor gewone activiteiten geldt de betaling aan de schatbewaarder als inschrijving. Voor gratis activiteiten inschrijven via
[email protected] of bij de secretaris (J. Vingerhoets). Tf 03 4806101. When?
Activiteit
Prijs
LBD
Vrij 26 Apr
Uitstap Keukenhof. Details Blz. 7. Org.: Mil Leys. Tf.: 03 2954060.
55
10 Apr
Din 11 Jun
Tweemaandelijkse maaltijd in het Hof van Reyen. Org.: Jan Vingerhoets. TF.: 03 4806101.
25
23 Mei
Zon 14 Jul
Speciaal! Fiets- en zwemtocht. Details op Blz. 4. Org.: Walter Celis. Td.: 03 4570419.
30
30 Jun
En verder
Mei-Jun: Cruise St Petersburg. Jun: Tweemaandelijkse maaltijd.
In dit Nummer...
Agenda
2
Het woordje van de voorzitter
3
Toekomstige activiteiten
4
Fietstocht
4
Mededelingen
6
Computerhoekje
8
Verhalen/Inzendingen van leden
9
1914-1918 Kroniek van de oorlog
9
Waarom?
10
Verslag Algemene Vergadering
11
Briegden
12
Toeristisch-Recreatieve informatie 2
15
Het woordje van de voorzitter Beste KVVOO-ers, Gemeten aan het aantal deelnemers was onze Algemene Vergadering van 5 maart een succes. Het gaat ons dus goed! KVVOO leeft: er is voldoende belangstelling voor onze activiteiten en die verlopen telkens in een opperbeste stemming. En, wat zeker belangrijk is: het ledenaantal blijft op peil. Hoewel..! De "jongeren" laten het afweten! Zij die onze rangen vervoegen zijn meestal al een tijdje op pensioen en laten zich door onze leden overtuigen om "toch eens te komen kijken" ...en ze blijven dan lid "omdat het best meeviel". Het is dus dank zij jullie dat we er niet op achteruit gaan! Het bestuur heeft zich al dikwijls afgevraagd waarom de nieuwe gepensioneerden zo moeilijk te overtuigen zijn om lid te worden. Er zijn vele redenen denkbaar: de mentaliteit is veranderd, de meesten nemen na hun loopbaan in het leger nog een job, enz... Maar het is zeker ook een feit dat wij onvoldoende gekend zijn bij de toekomstige gepensioneerden. Een poging om wat meer bekendheid te verwerven in de actieve eenheden van de provincie, ter gelegenheid van ons 125-jarig bestaan, was geen succes. We moeten ook durven toegeven dat onze activiteiten (met weinig of geen fysieke inspanningen) niet direct een wat jonger publiek aanspreken. Daarom is het initiatief van Walter Celis om een ganse dag te gaan fietsen (op zondag 14 juli) een gelegenheid om ons van onze sportieve kant te laten zien. En misschien kunnen we bij deze gelegenheid ook wat niet-leden overtuigen om de tocht mee te doen... We zullen ons ten andere verder moeten beraden hoe we pas gepensioneerden kunnen rekruteren, want als we er niet in slagen om ons ledenbestand te verjongen zullen we - vroeg of laat - wél achteruit gaan! John 3
Toekomstige Activiteiten FIETS– EN ZWEMTOCHT Een hele dag fietsen op de "Drie Verentocht"!!! Op zondag 14 juli wordt, op aanvraag van een aantal fietsliefhebbers, een volledige fietsdag georganiseerd. Op voorstel van deze routiniers kiezen we voor een zondag omdat we hopen op minder autoverkeer. De fietstocht kreeg de naam "Drie Verentocht" omdat we 3x een veer gebruiken om Rupel en Schelde over te steken, is in totaal ongeveer 60 km lang en wordt aan een rustig tempo afgelegd. Wie dat wenst mag ook één, twee of drie keer overzwemmen. De fiets blijft dan uiteraard op de overzetboot.* RV-punt is Hotel Essenza, Essendries 2 (kruising Aspot/Essendries) te 2870 KALFORT (Puurs). De reisweg hier naartoe en het juiste uur van vertrek vindt u in de volgende Wapper.
Voorwaarde om deze dag te organiseren is dat minstens 15 fietsers zich inschrijven vóór 01/07/2013. Niet-fietsers kunnen desgewenst deelnemen aan de maaltijd. Ook zij moeten zich inschrijven vóór 01/07/2013 (vermelden: vis of vlees). De baas zelf van het hotel " ESSENZA" en zijn vriendelijk personeel zullen de liefhebbers verwennen met een culinair diner voorafgegaan door een heerlijk aperitief voor de prijs van €30.00 - zoals gewoonlijk te betalen via de KVVOO-rekening (vermelden: vlees of vis). Het menu bestaat uit: - Amuse - Spiesje van scampi's op een bedje van Griekse pasta met fijne groentjes - Gebakken zalm met zachte bearnaisesaus en kruidenpuree OF Varkenshaasje met dragonsaus en gratinpatatjes -Trio van zoetigheden. 4
We rijden via het Hof van Coolhem over de mooie dijk van de Kleine Amer en de Vliet naar Hingene waar we door het park van het 18eeuwse Kasteel d'Ursel fietsen. Langs het domein De Notelaer- denk aan de Tv-serie De Stille Waters- bereiken we de Scheldedijk om het prachtige standbeeld van de Dijkgravin te bewonderen (beeldhouwster Mariette Coppens). Enkele km's verder houden we halt aan het grote sluizencomplex dat zorgt voor de verbinding Schelde-Zeekanaal Brussel/Schelde. Na het veer in Schelle/Wintam nemen we een lichte lunch in "Het Tolhuis" in Schelle om de nodige krachten op te doen voor de rest van de dag. In Hemiksem steken we de Schelde over met het Kallebeekveer en kunnen we even kijken naar de werkzaamheden voor de aanleg van een "gecontroleerd overstromingsgebied" in het kader van het Sigmaplan. Via Bazel met het Kasteel Wissekerke - vroeger ooit bewoond door de adellijke families VILLAIN XIV en de FELZ - rijden we door Kruibeke met een standbeeld herinnerend aan de grote overstromingsramp van 1976. Door een landelijk gebied met de Hoeven- en Groenroute, langs boerenbaantjes bereiken we Rupelmonde voor een welverdiende rust-, plasen drankpauze. Rupelmonde is de geboorte- Intussen is het Kallebeekveer gemoderniseerd t.o.v. het begin van plaats van de bekende cartograaf Gerard Crede vorige eeuw. mers = Mercator (1512 +1594) die met de publiGoed voor de deelnemers! catie van zijn atlassen beschuldigd werd van hekserij en daarvoor gevangen gezet werd in de kerkers van het Gravenkasteel. Na deze verfrissing (misschien kunnen de lekkerbekken wel van een smakelijke pannenkoek smullen!) verlaten we het Waasland om terug te keren naar ons vertrekpunt. Hopende op een ideaal fietsweer om te kunnen genieten van deze mooie natuur- en verentocht, verwacht ik een talrijke opkomst en een goed humeur van al de deelnemers. Op- en aanmerkingen zijn altijd welkom (Tel Nr 03/4570419). Sportieve groetjes. N.B.: De "klassieke" jaarlijkse fiets- en wandeltocht zal doorgaan op 16/08/2013 in de omgeving van Olen. Later volgen meer gegevens want de verkenning moet nog gebeuren. Walter * Gezien de aard van de fietstocht kon ik het echt niet laten om deze mogelijkheid toe te voegen. Larie en apekool uiteraard, maar dat had iedereen al lang begrepen. Lou 5
Mededelingen Necrologie Op 13 januari overleed in het A.Z. Klina te Brasschaat, na een slepende ziekte, Adrienne ("Adri") Decock (°1928), echtgenote van Roger Van Acker. Adri was een rustige, maar ook "operationele" dame die haar echtgenoot tijdens zijn loopbaan steeds heeft begeleid, zelfs als dit haar bracht naar Kongo en naar het MiddenOosten. Op een emotionele afscheidsplechtigheid in het uitvaartcentrum van Schilde was, spijts de slechte weersomstandigheden, een mooie delegatie van KVVOO aanwezig. Wij bieden hierbij Roger en zijn familie nogmaals onze oprechte deelneming aan. Op 25 februari overleed ons trouw lid Commandant b.d. Joris Degrande (°1930) in het AZ Sint-Augustinus te Wilrijk na een lang ziekteproces. Joris was een ancien van het 5 Li en hij diende o.a. lange tijd in het Kamp van Vogelzang. Na zijn pensionering heeft hij een tiental jaren gegidst voor Electrabel (in Doel en Kallo). Hij was een aangename gesprekspartner, die met veel humor kon vertellen. En hij hield van duidelijkheid en rechtlijnigheid. Zo heeft hij bvb. zijn ziekte nooit verzwegen, maar er moedig tegen gevochten. En zolang het ging, het laatst op 5 februari nog, kwam hij naar de bijeenkomsten van "zijn" KVVOO. Wij zullen hem daar missen! Op de uitvaartliturgie in de kerk van de Heilige Familie in Edegem waren dan ook zeer veel leden aanwezig. Hierbij nogmaals ons oprecht medeleven met echtgenote Nadine en de familie. Op 8 maart overleed Cdt Vl b.d. Eduard Somers. Hij had, zoals vele Belgische militaire piloten in de jaren 50, de opleiding in de USA gevolgd. Hij behaalde zijn brevet eind 1954 en werd jachtpiloot in het 23ste Smaldeel te Kleine Brogel. Na een omweg langs Goch, in Duitsland, kwam hij eind jaren 60 in de 15de Wing (transport) terecht, waar hij vloog tot zijn pensioen in 1976. Eddy was een levensgenieter en een zeer sociaal man die de laatste jaren te kampen had met zware medische problemen waar hij zeer moedig tegen gevochten heeft, steeds met de glimlach en een goed humeur. De begrafenis had plaats op 14 maart in Kapellen, een delegatie van KVVOO was aanwezig. Ook hier bieden wij onze oprechte deelneming aan aan de getroffen familie. Verder vernemen we het overlijden van: 30/11/2012: GenMaj b.d. Pierre Van Malderen (°1915) 06/12/2012: Maj b.d. Joseph Vaes (°1931) 07/12/2012: Kol Apo b.d. Max Gallez (°1915) 13/12/2013: Cdt b.d. Albrecht Van de Capelle (°1923) 01/01/2013: Kol b.d. Omer Van Wauwe (°1926) 30/01/2013: 1LZ b.d. Juliaan Coppejans (°1932) 01/02/2013: Cdt Vl b.d. Marc Proot (°1930) 6
07/02/2013: Cdt b.d. Raymond Mouqué (°1929) 18/02/2013: Kol Vl b.d. Marcel van de Velde (°1932) 23/02/2013: EreKol Robert Daelemans (°1921) 05/03/2013: Cdt b.d. Marcel Bekens (°1931)
Foundation Alexis Blumberg Op 14 april 2012 overleed Alexis Blumberg (zoon van ons lid Hortense BlumbergMollin). Hij was een getalenteerd musicus, componist en muziekdocent. Enkele van zijn vrienden hebben het initiatief genomen een Foundation Alexis Blumberg op te richten met als doelstellingen: - het bekend maken en uitdragen van zijn artistiek oeuvre; - een studiefonds oprichten voor zijn twee jongste dochters; - jong muzikaal talent aanmoedigen door het uitreiken van een Prijs Alexis Blumberg. In 2013 zal de Foundation twee concerten organiseren waarop u kennis zult kunnen maken met het werk van Alexis: - 16 april 2013 in de School of Arts KASK - Conservatorium Gent; - 26 april 2013 in het auditorium van de Nationale Bank te Antwerpen. Inlichtingen via e-mail
[email protected]. Vrijblijvend kunt u deze organisatie financieel steunen: Foundation Alexis Blumberg, Bredabaan 644, 2170 Merksem - IBAN BE60 0016 9054 2470.
Hello Schoten! Het 55e volksdansfestival "Hallo Schoten!" gaat dit jaar door van 12 tot 19 juli 2013. Zoals elk jaar kunnen onze leden via KVVOO kaarten reserveren voor de galavoorstelling van 19 juli om 20.00 uur. Deelnemende groepen en prijs (verleden jaar: 22 €) zijn nog niet gekend. De tickets zullen vanaf mei bij de organisatoren kunnen besteld worden. Geïnteresseerden kunnen zich vanaf nu en tot 15 mei inschrijven (liefst) via
[email protected] of per telefoon. Betaling zal gevraagd worden zodra de juiste prijs bekend is. Verdere inlichtingen zullen op onze website verschijnen zodra ze beschikbaar zijn.
7
Computerhoekje Kopen op internet Kopen op internet blijkt hoe langer hoe meer in de smaak te vallen. Het is natuurlijk gemakkelijk: vanuit de luie zetel kan men kiezen, vergelijken en bestellen... en het bestelde wordt dan nog netjes thuis geleverd ook. Vermits internetwinkels vaak weinig personeel en winkelruimte nodig hebben zijn de prijzen bovendien meestal zeer concurrentieel! Aantrekkelijk... maar toch is het best enkele regels in acht te nemen: 1. Kies voor grote en/of gekende winkels (met duidelijke verkoopsvoorwaarden en garantieregels). 2. Vergelijk: naargelang de aard van het product kan de prijs nogal verschillen van winkel tot winkel; 3. Maak uw bestelling nooit via een openbaar netwerk: doe het thuis; 4. Sommige winkels vragen een toepassing ("app") te installeren "om het shoppen te vergemakkelijken". Kijk goed na welke rechten je hiermee toekent! 5. Tik het adres van de winkel in; vertrouw niet op "links", die u, zonder dat u het merkt, naar een nep-website kunnen sturen. Internetshoppen kan wel degelijk voordelig zijn. Wie van plan is een apparaat aan te kopen, kan bv. eens een kijkje nemen op de sites van drie "groten" - al is het maar om de prijzen te vergelijken: Coolblue (www.coolblue.be) is gevestigd in Antwerpen. De site is een beetje "moeilijk" georganiseerd: zo zijn er 113 "shops" (één voor elke productcategorie), maar eens de weg gevonden gaat het vlot. Als je bestelt met een kredietkaart of "betaling bij ontvangst" wordt de bestelling de volgende dag gratis aan huis geleverd. Pixmania (http://www.pixmania.be/be/nl/home.html) is een Franse maatschappij die voor België vanuit Brussel werkt. Voor Pc's e.d. levert zij enkel "Franse" toestellen (d.w.z. Franstalige software), maar voor andere apparaten loont het zeker de moeite eens te gaan kijken. Betalen kan via krediet- of betaalkaart en de levering volgt op enkele dagen thuis of bij een zelfgekozen postpunt. Voor de levering moet een (kleine) vergoeding worden betaald. Conrad (http://www.conrad.be/ce/nl/Welcome.html) is Duits, maar voor de Benelux is er een filiaal in Nederland. Als je voor meer dan € 25 bestelt en gebruik maakt van "Sofortbanking" (=betaling via uw bank met uw "digipas") wordt de bestelling gratis geleverd. John 8
Verhalen/Inzendingen van onze leden 1914 – 1918: kroniek van de oorlog in België (5) (De teksten uit deze Nederlandse kranten werden "vertaald"naar de nieuwe spelling.) Nieuwe oorlogsactie in België (Het Centrum van 29-09-1914) Het is niet volkomen duidelijk, wat er precies in België geschiedt. Sommigen menen dat een beleg van Antwerpen zal worden begonnen, anderen dat alleen de vesting nauw ingesloten zal worden om te verhinderen dat het garnizoen nog langer uitvallen kan doen. Vast staat, dat er vrij grote Duitse legermachten uit Aken in westelijke richting opgetrokken zijn en ook. dat er hier en daar in 't Noorden van dat arme landje weer Belgische troepen verschijnen. Zaterdag en zondag hebben de Duitsers opnieuw de stad Mechelen beschoten, hetgeen een groot deel der teruggekeerde bevolking nogmaals heeft verdreven. Een bom is op het station ontploft nabij een stilstaande trein, de rails zijn daar ter plaatse verwrongen en de ruiten der rijtuigen gesprongen. Stukken van allerlei voorwerpen lagen bij aankomst van de trein te Antwerpen nog op de wagons. Het bos van Buggenhout is het toneel geweest van aanhoudende schermutselingen. Geweer- en mitrailleurvuur knetterde onophoudelijk. Bij de uitgang van het bos, nabij de halt van Boskant, op de spoorweg naar Aalst, hadden de Duitsers een hoeve in brand gestoken, doch het moorddadig vuur der Belgen heeft hen verplicht de wijk te nemen en de loopgraven te ontruimen, die zij tussen Boskant en Opwijk hadden gegraven. Onze batterijen stonden te Opstal, ten oosten van Lebbeke, vanwaar zij de laatste Duitsers uit Boskant verdreven en de Duitse stellingen te Opwijk en Merchtem beschoten. Opwijk moest ontruimd worden door de Duitsers die het er te warm kregen, en de vijand was verplicht meer zuidelijk nieuwe stellingen in te nemen; tussen Merchtem en Wolvertem. Ook langs de kant van Lebbeke is de strijd de ganse dag vinnig geweest. Zaterdag bevonden Duitse patrouilles zich nog in de verwoeste huizen van Sint-Gilles bij Dendermonde, maar zij werden verplicht terug te trekken, verrast als zij werden door de onverwachte verschijning onzer troepen. In alle haast trachtten zij hun loopgraven te bereiken en moesten, naar gemeld wordt, twee hunner batterijen in de steek laten. Onze batterijen waren opgesteld langs de spoorweglijn en brachten de vijand gevoelige verliezen toe. De Duitsers kozen tenslotte het hazenpad, enkele krijgsgevangenen, waaronder een erg gewonde, achterlatende. Vanuit de oude redoute van Dendermonde hield de Duitse achterhoede het laatst stand om de aftocht der hoofdmacht in de richting Aalst te dekken. Ook die redoute werd ingenomen door de Belgen en toen was de aftocht der Duitsers volledig en waren ook, aan die zijde, de Belgische wapens overwinnaar in de slag. De verliezen der Belgische troepen zijn niet groot en bepalen zich voornamelijk bij gewonden. De Duitsers hadden veel doden en gewonden: 60 gewonde Duitsers zijn zondag te Antwerpen binnengebracht. 9
De oorlog (Algemeen Handelsblad van 20-10-1914) LONDEN, 19 Oct. De „Daily Chron." verneemt uit Frankrijk, dat ondanks de grote gestrengheid van de censuur het bekend is geworden, dat de vijand in de laatste drie dagen zeer ver achteruit is gedrongen, door de met onweerstaanbare kracht oprukkende bondgenoten. Het gevecht was vooral zeer bloedig; tussen de draadversperringen, waar het vuur der mitrailleurs grote verwoestingen aanrichtte. De Duitsers waren uitgeput, de gevangenen waren ziek, hongerig en afgemat. Een correspondent van de „Daily News" in Frankrijk zegt, dat de geest van de verbonden troepen die is van mannen, die weten dat ze er beter voor staan dan de Duitsers, die dat trouwens ook weten! BERLIJN, 19 Oct. De generale staf meldt uit het grote hoofdkwartier van hedenmorgen: Een aanval van de vijand in het gebied westelijk en noordwestelijk van Rijsel werd door onze troepen afgeslagen; de vijand leed grote verliezen. Op het oostelijk oorlogsterrein is de toestand onveranderd. PARIJS, 19 Oct. De vijand heeft met zwaar geschut het front Nieuwpoort-Vladslo (ten oosten van Diksmuide) beschoten. Zonder succes echter. De troepen der geallieerden en in de eerste plaats het Belgische leger hebben niet alleen nieuwe aanvallen afgeslagen, maar zijn opgerukt tot Roeselare. Op onze linkervleugel tussen de Leie en het kanaal van La Bassée zijn wij vooruitgegaan in de richting van Rijsel. Zeer hardnekkig wordt gevochten op het front La Basseé-Ablain. In deze beide plaatsen winnen wij voet voor voet terrein. Ten noorden en ten zuiden van Arras strijden onze troepen zonder onderbreking sinds meer dan tien dagen met een volharding en een moed, die zich geen enkel ogenblik verloochend hebben. In de buurt van Chaulnes hebben wij een hevige tegenaanval afgeslagen en enig terrein gewonnen. Op onze rechtervleugel in Elzas ten westen van Colmar, zijn onze voorposten op de linie Bonhomme-Barres-Sulzern. Meer in het Zuiden houden wij nog steeds Thann bezet. N.v.d.r: De perceptie durft dus wel eens te verschillen van land tot land...
Waarom? Een beetje cultuur … Waarom bevatten flessen wijn 75 cl en geen liter zoals bijna alle andere flessen drank die wij kopen? Waar komt deze uitzondering vandaan? De inhoud van een fles wijn werd gestandaardiseerd in de 19e eeuw en sedertdien doen de wildste theorieën in verband met deze zonderlinge maat de ronde. Zo zou ze overeenstemmen met of te wijten zijn aan: - De longcapaciteit van een glasblazer. - Het gemiddeld verbruik tijdens een maaltijd. - De beste manier om wijn te conserveren (goedkope, dagelijkse wijn -vin premier prix- wordt verkocht in plastieken flessen van 1 liter). - De gemakkelijkheid van transport. - En andere … 10
Het antwoord komt met geen enkele van al deze theorieën overeen. Het gaat simpelweg over een praktische en historische organisatie. In die tijd waren de grote afnemers van de producten van de Franse wijngaarden de Engelsen. En onze Engelse buren hebben nooit dezelfde meetsystemen gehad als wij. Hun inhoudsmaat was de ‘Imperial Gallon’, gelijk aan precies 4,54609 liter. Om van de conversie geen hersenbreker te maken, transporteerden ze de Bordeaux in okshoofden van 225 liter, hetzij afgerond 50 gallon. En 225 liter komt overeen met 300 flessen van 75 cl. Welnu, 300 is een veel gemakkelijker getal om berekeningen te maken dan 225. Ze hadden dus: 1 okshoofd, 50 gallon, 300 flessen. Op die manier stemde een gallon overeen met 6 flessen. Dat is trouwens ook de reden waarom vandaag kisten wijn voor de verkoop nog steeds in de meeste gevallen 6 of 12 flessen bevatten. En zoals een oude Bretoen zei: Je kunt beter zat zijn dan stom, dat duurt minder lang. Lou
Beknopt verslag van de Algemene Vergadering van 05 maart 2013 De Algemene Vergadering van de KVVOO had plaats in de Ridderzaal in het Hof van Reyen te Boechout. Er waren 52 leden aanwezig en 4 leden hadden een volmacht gegeven. De vergadering wordt door de Voorzitter geopend om 11u05. Na het gebruikelijke eerbetoon aan 6 overleden leden worden 9 nieuwe leden (5 effectieve en 4 toegetreden) verwelkomd. Daarna wordt de agenda afgehandeld: - inleiding door de voorzitter, waarin hij o.a. het ledenaantal van KVVOO vermeldt: 214. De viering 125 jaar KVVOO was een succes. De voorstellen van de studiegroep voor samenwerking KVOO-KVVOO werden door KVOO afgewezen. Wegens moeilijke opvang van grotere groepen in het Bataljon Artillerie zullen de volgende AV waarschijnlijk ook in Boechout plaatsvinden, gekoppeld aan de maaltijd van februari; - goedkeuring van de notulen van de vorige AV; - herverkiezing van GenMaj b.d. J. Schellemans, BdeGen Vl b.d. L. Vranckx en Kol b.d. E. Leys als bestuursleden. Allen worden met handgeklap verkozen; - de resultaten van de begroting 2012 (negatief saldo van € 10) worden voorgesteld en goedgekeurd na voorlezing van het verslag van de controleur, waarbij ontheffing aan de penningmeester en de bestuursleden wordt verleend; - het overschot op het “Fonds 2012” wordt nu “Steunfonds” genoemd en aangevuld met € 805; 11
- de planning van de begroting 2012 (negatief saldo van € 285) wordt voorgesteld en aanvaard; - er wordt een overzicht gegeven van de geplande activiteiten voor 2014 (met o.a. een korte reis naar Berlijn in september en een 6-tal uitstappen); - de voorzitter bedankt de leden voor hun aanwezigheid en nodigt hen uit voor aperitief en maaltijd. De vergadering wordt beëindigd om 11u50. Buiten vergadering wordt vermeld dat op 25 augustus en 1 september 2013 in Mechelen de Hanswijkcavalcade plaatsvindt, dit is slechts om de 25 jaar mee te maken. Jan Vingerhoets
John Schellemans
De brug over het Albertkanaal te Briegden is opgeblazen Wij hebben het op TV kunnen zien. Dat roept bij mij enkele bedenkingen op. Op 11 mei 1940 hebben drie Belgische vliegtuigen geprobeerd die brug met bommen van 50 kg te vernielen om de Duitsers tegen te houden. Het is niet gelukt omdat ze alle drie door de Duitsers of door de Belgen zelf naar beneden geschoten zijn. Het heeft dus 72 jaar geduurd om die brug op te blazen! Nu is het gelukt met een lading van… De oude 750 kilo! De Fairey Battles van de Aéronautique Militaire hadden alleen bommetjes van 50 kilo. Men wist dat die te licht waren maar men vertrouwde er op dat het misschien wel zou lukken omdat alle bruggen over het Albertkanaal ondermijnd waren. Met één voltreffer, zo redeneerde de generale staf, kon men allicht de springlading doen ontploffen. “Ontploffing door sympathie” heet dat in militair jargon. Maar nu zijn we gerust. De brug is opgeblazen. Het Albertkanaal kan verbreed worden. Als de Duitsers terugkeren zullen zij het veel moeilijker hebben over een bredere vaart te geraken. Tenzij zij weer van die vlotbruggen meebrengen. Maar nu zijn wij beter gewapend: op het nabije vliegveld van Kleine Brogel hebben wij twee eskaders F-16 staan. Die zijn veel rapper dan de Fairey Battles van 1940 die op Evere stonden, maar op 10 mei 1940 uitgeweken waren naar een “geheim” vliegveld te Aalter. Pour la petite histoire: die bommen waren in 1940 een Belgenmop. Toen het 5de smaldeel met zijn Fairey Battles op Aalter geland was en er zich geïnstalleerd had, kwam een telefoontje van de generale staf met het bevel drie bruggen over het Albertkanaal te bombarderen die niet opgeblazen waren. De Duitsers hadden ze bij verrassing overgestoken. Die bij Vroenhoven was onverwacht bezet door Duitse Falschirmjäger die er met zweefvliegtuigen vlakbij geland waren. Dat was nog nooit gebeurd. De gendarmen die er op stonden te kijken dachten dat het een vliegtuig was met motorpanne dat een noodlanding maakten en stapten er naartoe om procesverbaal op te stellen want in België mogen vliegtuigen alleen op vliegvelden landen… 12
Er waren er ook op het fort van Eben-Emaal geland. Zij hadden het fort ingenomen eer het een schot kon lossen. Toen onze mannen in het fort zich realiseerden dat de oorlog begonnen was, moesten ze eerst nog de munitie voor de kanonnen uit de kelder gaan halen. Ondertussen bliezen de Falmschermjäger de kazematten op, met de kanonnen en de mitrailleurs. Het grootste, het sterkste, het modernste fort in WestEuropa is gevallen zonder één schot te hebben gelost! Na dat telefoontje kwam men op Aalter die 10 mei tot de ontdekking dat men de verkeerde bommen had. Zij wogen maar 50 kilo en dat was niet genoeg om een betonnen brug te vernielen. Om de bruggen te bombarderen was grote precisie vereist. Er zou dus laag moeten gevlogen worden. Dan waren tijdsontstekingen nodig om te voorkomen dat onze vliegtuigen zouden vernield worden in vlucht door de ontploffing van hun eigen bommen. Helaas! Men was in de haast de dozen met de ontstekers vergeten. Die stonden nog in Evere. Nog een geluk dat de generale staf terugbelde om de aanval af te gelasten en te bevelen daar mee te wachten tot ’s anderendaags, omdat de verrassing bij dageraad een voordeel zou zijn. Daardoor hadden onze mannen de tijd een auto naar Evere te sturen om de vergeten ontstekers te gaan halen. Men wist gelukkig waar men ze gelaten had. Zij zaten veilig achter slot en grendel: in één van de cachotten van wachtlokaal nr. 1, aan de ingang van het vliegveld op de hoek van de Jules Bordetlaan. Er werd dus een auto naar Evere gezonden om de ontstekers te gaan halen. Toen die tegen de morgen terug kwam op Aalter stelde men vast dat de mannen zich van doos vergist hadden. Zij hadden niet de tijdsontstekers meegebracht maar contactontstekers! Er was echter geen tijd meer te verliezen: de aanval moest bij dageraad gebeuren. Dus werden verkeerde contactontstekers maar opgeschroefd en kregen de piloten de opdracht wat hoger te vliegen. Daardoor zou het mikken minder nauwkeurig zijn en werden onze vliegtuigen gemakkelijke schietschijven. Zo komt het dat de helft van de negen Belgische Fairey Battles die op 11 mei bij dageraad aanvielen (in drie groepen van telkens drie toestellen, één groep van drie per brug), door de Belgische luchtafweer naar beneden geschoten werden. Onze soldaten schoten op alles wat vloog. Het was niet de enige verrassing. Het “reglement in vredestijd” voorzag dat munitie ’s avonds uit veiligheidsredenen uit de mitrailleurs moest verwijderd worden uit de vliegtuigen. Maar nu was het oorlog. De generale staf had echter nagelaten daar de aandacht op te vestigen. Het “reglement in oorlogstijd” schreef voor de munitie in de mitrailleurs te laten. Dus hadden onze mannen in Aalter de avond tevoren plichtsgetrouw en volgens het boekje de munitie uit de Fairey Battles verwijderd bij het slapengaan op 10 mei. ’s Anderendaags stegen de vliegtuigen voor dag en dauw op: negen Fairey Battles, telkens drie toestellen die naar elk van de bruggen te Vroenhoven, Briegden en Veldwezelt vlogen. In ieder toestel zaten een piloot en een boordschutter: 18 man in totaal. Eens in de lucht werd gecontroleerd of de boordwapens functioneerden. Zo stelde men vast dat men in de haast vergeten was munitie mee te brengen. Die was in Aalter blijven staan. 13
Ons Belgisch Vliegwezen trok op 11 mei 1940 dus naar de oorlog zonder kogels… De Fairey Battles vlogen zo laag mogelijk en werden beschoten door het Belgisch leger waar zij passeerden. Zes werden er naar beneden geschoten, de helft daarvan door Belgische luchtafweer, een door een Duitse Messerschmitt Bf-110 bij Gent. Zes Gloster Gladiator-jachtvliegtuigen van Schaffen moesten de Fairey Battles beschermen maar die waren elders al in De nieuwe een luchtgevecht gewikkeld met Messerschmitts Bf-109 van de Luftwaffe. Toen de Battles bij de bruggen aankwamen klommen de overgeblevenen hoger om buiten het uitwerkingsbereik van de bommen te blijven. Zij werden nu beschoten door de Duitsers die er nog een paar naar beneden schoten. Enkele bommen ketsten af op de kasseien van het brugwegdek en vielen in het water. De andere misten hun doel. Geen enkele van de bruggen werd vernield. In totaal verloren zeven van de 18 bemanningsleden het leven. Vijf anderen werden gewond. Heel dat verhaal werd mij gedaan door Daniël Jordens, op 11 mei 1940 adjudantvlieger en één van de drie vliegers die de brug te Briegden moest vernielen. Zelf was hij bij Diepenbeek door het Belgisch leger naar beneden geschoten. De motor was geraakt. Hij liet de Battle klimmen om zijn boordschutter toe te laten er met zijn valscherm uit te springen en sprong toen ook. Toen hij landde kwamen Belgische soldaten toegelopen. Hij riep hen in het Vlaams toe dat hij OK was. Maar het waren Walen die geen Vlaams verstonden en dachten dat hij een Duitser was. Omdat hij een vliegoveral droeg was zijn nationaliteit hen niet meteen duidelijk. Hij werd voor alle zekerheid krijgsgevangen genomen en opgesloten in de kelder van een nabijgelegen woning waar de soldaten een wachtpost hadden geïnstalleerd. Kort daarna trokken de Belgen weg: de Duitsers waren op komst. Zij bevrijdden Daniël Jordens, die in zijn beste Duits uitlegde dat hij “Flieger” was,”abgeschossen” en “Kriegsgefangen” maar ze lieten hem niet uitspreken. Zij zegden: “Schon gut! Gehe zurück zu ihrem Geschwader”. Jordens verwijderde zich met bekwame spoed, leende een fiets die in het nabije dorp tegen een gevel stond en peddelde er mee terug naar Aalter. De wereld is klein! Wie had het historisch bevel tot de aanval op 11 mei 1940? Lucien Van Maele, de broer van onze hoofdredacteur Baan Van Maele op Het Laatste Nieuws. Toen ik daar in 1960 mijn carrière begon was Lucien er directeur van de Sociale Dienst! Voor de oorlog was hij beroepsofficier geweest. In mei 1940 was hij majoor bij de staf van de Aéronautique Militaire. Toen de staf besliste de bruggen te bombarderen was hij degene die dat telefonisch moest mededelen. Ook dat cachot op Evere waar de ontstekers achtergebleven waren, ken ik!. Ik heb in 1955 in Evere mijn militaire dienst gedaan als onderofficier bij de UDA en heb er wacht geklopt in de “corps de garde n°1”, aan de hoek van de Haachtsesteenweg en de Jules Bordetlaan te Evere. Van het wachtlokaal maakten ook de cachotten waarvan hoger sprake deel uit. Maar in mijn tijd waren de ontstekers al weg. Er zat slechts één gestrafte in, zo herinner ik mij: de kok van de "Ménage". Hij had boter gestolen van het leger. Dat was een zwaar vergrijp. Kwam onmiddellijk na landverraad. Ge begrijpt dus dat als ik die brug nu op TV de lucht heb zien ingaan, dat bij mij nogal wat herinneringen heeft opgeroepen! Herman De Wulf 14
Toeristisch-recreatieve Informatie HET ANTWERPS STRAATNAMENBOEK
Klipstraat Geraniumstraat Lange en Korte Van Sterbeeckstraten Sint Amandusstraat
Eerst even de Brugstraat en de Dahliastraat. Die stonden op de kaart van de vorige Wapper tussen Oude Steenweg en Oranjestraat, maar konden niet besproken worden, anders werd het artikel te lang. BRUGSTRAAT, rue du pont De opening van de Brug‑ en Dahliastraten werd op 24 Augustus 1872 door de Com -missie van Openbare Werken in den Gemeenteraad voortgebracht. Te dezer plaats was de oude Spaansche vesting versterkt geworden door het bastionwerk van den Dam (1811‑1813). Onze straat werd geheeten naar de Sint Jansbrug die over de eerste bastionvest lag en waar de nieuwe straat juist op uitgaf. DAHLIASTRAAT Op de lage gronden tusschen "Dyck en Steenwegh buyten de Roode Poorte". Onwettig geopend in 1865, werd zij op 24 Augustus 1872 officieel erkend en genaamd naar den naam sinds 1869 voorgesteld. Maakt deel van de bloemnamengroep in Sint Amandskwartier gegeven: Geranium, Tulp, Pioen, Reseda, Dahlia, ter herinnering aan de bloemkwekerijen en de hoveniers 15
hoven ter plaatse. De Dahlia (naar den Zweedschen botanist Dahl) is van oorsprong een Mexicaanse bloem. Ze werd bij ons een sierplant en men speelde zoo in de verkregen soorten dat Conscience van een Dahliakoorts kon verhalen. SINT AMANDUSSTRAAT In de jaren 1840‑1860 was de bevolking van Sint Willibrords zoo gestegen, dat een nieuwe parochie diende gesticht. Deze werd opgericht bij K.B. van 28 December 1864. Voor de kerk werd een plaats gevonden dezerzijds Stuivenberg, tusschen de weg van Sint Willibrords naar Sint Jacobskapel en den weg naar Dambrugge. E.H. Dausi, als pastoor aangeduid, koos als patronen der parochie, de patronen van zijn geboortedorp Sint Amandus en Sinte Dymphna. Dat kwam des te passender voor, daar de namen van Sint Willibrords en Sint Amandus als apostelen van Antwerpen gekoppeld zijn en Sinte Dymphna, naar de toen nog geloofde legende, te Antwerpen aan wal kwam. Zooals in de meeste gevallen behield echter de volksmond maar één naam, Sint Amandus. Wanneer nu de twee straten bezijden de nieuwe kerk te noemen waren, evenals die welke op de zijbeuken uitgeven, werden door de commissie (Gerrits‑Mathot) de namen van twee bouwmeesters voorgesteld, Bourla en Stoop, maar in den gemeenteraad vond men beter "deze twee laatste terug te brengen in de buurt der kunstenaars nevens Van Cuyck en Durlef' en de straten nevens Sint Amanduskerk te noemen naar twee "geloofsverkondigers". Zoo kwamen er Sint Amandus en Sint Willibrordus. In de Vita Amandi is Antwerpen niet vernoemd, maar naar den giftbrief van Robingus (726) ‑om wiens echtheid getwist wordt‑ was het Sint Amandus die de eerste burchtkerk stichtte. Sint Amandus (589‑679?) kennen we door die vita die zijn leerling Bandmond zou geschreven hebben. Hij wordt ons voorgesteld als episcopus adpraedi-candum, d.i. als missionaris zonder bepaald bisdom. Na veel prediken bij Vlamingen, Friezen, Slaven, bleef hij drie jaar bisschop van Maastricht, stichtte veel kloosters, werkte vooral te Gent (Sint Amandsberg) en stierf in het klooster Elnon (Saint Amand). Zijn vita, dat misschien honderd jaar later opgesteld is dan men tot hiertoe meende, geeft den indruk dat tal van herinneringen uit het Merovingsche bekeeringstijdvak op zijn beroemden naam zijn te samen gebracht. (Feestdag 6 Februari) N.v.dr. Patroon van: Gent, bierbrouwers, apothekers, wijnhandelaren, herbergiers, kuideniers. Patroon tegen: oogziekten, reumatiek, huidziekten, koorts, stuipen, verlammingen, Engelse ziekte, veeziekten. 16
EVERAERTSTRAAT Op de Stuivenberggronden. Geopend als steeg (1863), werd zij nadien doorgetrokken tot aan het fort Stuivenberg, op grond van Mevr. Wed. Simons. Onwettig geopend kreeg zij officiële goekeuring op 29 Juni 1869. Werd Everaertstraatje geheeten naar een der eigenaars van de eerste gronden, (Evrard of Everaerts?) die er ook een molen bezat. VAN KERCKHOVENSTRAAT Dit is de oude Kerkhofstraat waarvan men in 1846 de lijnrichting opgaf als volgt: "Allant de la rue Dambrugge á côté du Cimetière jusqu'á l'habitation du sieur Ceulemans au Pothoek". Het College beslist op 27 April 1888: "Overeenkomstig het voorstel van de heer J. Groesser, lid van den Gemeenteraad, dd. 22 April, zal de Kerkhofstraat voortaan worden geheeten Van Kerckhovenstraat, ter eere van den Antwerpschen schrijver P. F. Van Kerckhoven. Pieter Frans Van Kerckhoven, dichter, romanschrijver en dramaturg, geboren te Antwerpen den 10 Nov. 1818, overleden den 1 Aug. 1857. Hij deed studiën in de geneeskunde te Bologne, kwam terug in 1840 om zich te wijden aan de beoefening der Vlaamsche letteren. In 1849 bekwam hij eene plaats als bediende op het Stadhuis te Antwerpen en werd er bureeloverste. De omzetting Kerkhof‑Van Kerckhoven gebeurde ook wel met het oog op de belangen der grondeigenaars ter plaatse, die zich door den straatnaam ‑die duidde op het verdwenen Stuivenbergkerkhof‑ benadeeld oordeelden. GERANIUMSTRAAT Bij Collegiaal besluit van 22 Mei 1869 werden een groot aantal nieuw geopende straten gedoopt der vroegere 5e wijk. Hierbij waren de Geranium‑, Tulpen‑ en Erwtenstraten. (De Resedastraat is sindsdien verdwenen). Deze namen herinneren aan de hoveniers en bloemenkwekers die bij het aanleggen dier straten op dit grondgebied woonden, zij zijn gekozen geworden naar de bloemen of bloembollen die meest te koop werden geboden. De Nederlandsche naam van Geranium (Grieksch, geranion) is ooievaarsbek. Het is een der elf geslachten van de geraniaceën. Geraniums zijn er wel 80 soorten, waarvan verschillende ook inheemsch. Om het makkelijk en overvloedig bloeien, de aangepastheid bij licht te vinden gevetten zandgrond, de gemakkelijke vermenigvuldiging door wortelscheuring of zaad, werd de geranium de aangeduide plant voor het hofje en de huisvensters in de stadsagglomeratie die nog iets van "der natueren bloeme'" wil behouden. 17
De Geranium werd dan ook een der bijzonderste artikelen van de steedsche bloemisterij. En het paste wel er een straat naar te noemen, toen dat hovenierskwartier een ander stadium van stadsleven inging. KLIPSTRAAT, rue de l'écueil Geopend door de familie Mertens‑Sneyders op hare gronden in 1876‑1877. Op 26 Aug. 1919 werd op verzoek van bewoners de naam Klipstraat gegeven in vervanging van dien van Klipsteeg. De naam Klipsteeg weten we verder niet uit te leggen. WALENSTRAAT In 1863 vragen de H.H. Haze‑Spitaels en De Beys om eene nieuwe straat te mogen trekken op hunne gronden op Stuivenberg, tussen de Van Sterbeeckstraat en de Kerkhofstraat (nu Van Kerckhovenstraat). De opening dezer straat werd goedgekeurd bij K.B. van 5 Mei 1863. Walen was rond 1566 de algemeene naam voor de Waalsch‑ of Franschsprekende vreemdelingen, die langzamerhand en in 't geheim in de stad waren gekomen, ondanks de herhaalde verwittigingen der goed ingelichte Margareta van Parma aan het Magistraat en die nu onder Jan van Marnix vormden "een verloren hoop van vrijbuiters" bereid tot den opstand. Ze werden verslagen te Austruweel. De slag bij Austruweel
KORTE EN LANGE VAN STERBEECKSTRAAT De Lange Van Sterbeeckstraat werd in 1858 onwettig geopend op de gronden der familie De Beys. Deze toestand werd geregeld in 1861 en de straat alsdan gekasseid. Hare benaming werd gegeven ter herinnering aan Frans Van Sterbeeck, vermaard plantkundige, geboren te Antwerpen in 1631, aldaar overleden in 1693. Hij studeerde in godsgeleerdheid. Later werd hij Kanunnik van de collegiale kerk te Hoogstraeten. Van Sterbeeck legde zich reed vroeg op de plantenstudie toe en was in betrekking met alle geleerde plantenkundigen van zijnen tijd; hij deed ook verscheidene reizen tot het verzamelen van materiaal. Hij schreef verscheidene werken in het Latijn en in het Vlaamsch over plantenkunde en liet deze door gravuren verluchten o.a. zijn "Theatruin-fungorum "(toneel der Kampernoeliën) een zijner voornaamste werken. Lou 18
Grapje. Bij sommigen heeft een piloot blijkbaar een wat aparte reputatie Een plattelandsprediker uit Georgia had een zoon, David. Hij vond dat het hoog tijd werd dat de teenager eens diep zou gaan nadenken in verband met het kiezen van een beroep maar, zoals vele jongeren, wist ook deze niet echt wat hij wel zou willen doen en bovendien maakte hij zich daar ook weinig zorgen over. Op een dag, toen de zoon naar school was, besliste de vader om zich aan een experiment te wagen. Hij ging naar de kamer van zijn zoon en plaatste vier voorwerpen op diens lessenaar: een bijbel, een zilveren dollar, een fles whisky en een Play Boy magazine. "Tegen dat hij terugkomt uit school", zei de prediker tot zichzelf, "verstop ik mij achter de deur en kijk ik welk voorwerp hij neemt. Als het de bijbel is dan wordt hij vast prediker zoals ik, is het de zilveren dollar dan brengt bij het later beslist tot zakenman of manager en dat is OK, maar kiest hij voor de fles whisky dan krijgen we te maken met een nietsnut van een dronkaard en, God, dat zou bijzonder spijtig zijn. Het ergst van al zou echter de keuze voor het magazine zijn, dan zal hij door het leven gaan als een klaploper van een rokkenjager, ik mag er niet aan denken. De oude man wachtte met angst in het hart achter de deur en hoorde al snel de voetstappen van zijn zoon, die al fluitend naar zijn kamer trok. De jongen mikte zijn boeken op het bed en kreeg plots de voorwerpen op zijn lessenaar in de gaten. Nieuwsgierig kwam hij dichterbij om ze te inspecteren. Tenslotte nam hij de bijbel en stak hem onder zijn arm, pikte de zilveren dollar op en stak hem in zijn zak, opende de fles whisky en nam een flinke slok onderwijl de blote meid op het binnenblad van de Play Boy bewonderend. "Lieve God, heb medelijden met mij", fluisterde de oude prediker met afkeer, "hij wordt piloot”. Lou
Enkele merkwaardige uitspraken Brokken voor dieren kosten heden ten dage stukken van mensen! Toen de zakenman op de fles ging raakte hij aan de drank. Aan de waterkant zat een corpulente visser zijn lijn te verzorgen. Toen ik de prijs van de sla zag kreeg ik een krop in de keel. Mag men op zondag weekdieren eten? Met de moeder van twaalf kinderen ging het, buiten verwachting, zeer goed. Lou 19
UV
Belgische Krijgsmacht
DE WAPPER TWEEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT April - Mei 2013
Verantwoordelijke uitgever en afzender:
Redactie:
Jan VINGERHOETS Planeetstraat 34 Bus 3 2500 Lier Tel.: 03/4806101 E-mail:
[email protected]
Leo VRANCKX Buizegemlei 66 2650 EDEGEM Tel.: 03/4572446 E-mail:
[email protected] 20