DE WAPPER KONINKLIJKE EN VADERLANDSLIEVENDE VERENIGING VAN OPRUSTGESTELDE OFFICIEREN VZW

DE WAPPER

KONINKLIJKE EN VADERLANDSLIEVENDE VERENIGING VAN OPRUSTGESTELDE OFFICIEREN VZW Zetel: Militair Kwartier West, 2930 Brasschaat Web – site: http://www.kvvoo-antwerpen.be/ E-mail: [email protected] Rek Nr : IBAN: BE47 9799 9716 7580 BIC: ARSPBE22 KVVOO Eeuwfeestlaan 96, 2500 Lier Tf Schatbewaarder: 03 4801986 Tf KVVOO Uitstappen (open 2 uur vóór vertrek): +32 484542037 Jaargang 14 Nr 6

Agenda Schrijf tijdig in! Betalingen die na de Laatste Betalings Datum (LBD) toekomen worden niet in aanmerking genomen. Voor gewone activiteiten geldt de betaling aan de schatbewaarder als inschrijving. Voor gratis activiteiten inschrijven bij de secretaris (Jan Vingerhoets). Tf 03 4806101. When?

Activiteit

Prijs

LBD

Din 03 Dec

Tweemaandelijkse maaltijd in het Hof van Reyen + Sint. Org.: Jan Vingerhoets. Tf.: 03 4806101.

25

21 Nov

Din 07 Jan

Nieuwjaarsmaaltijd in het hof van Reyen. Details blz. 4 Org.: Jan Vingerhoets. Tf.: 03 4806101.

48

20 Dec

Din 25 Feb

Algemene Vergadering in het Hof van Reyen. Details volgende De Wapper. Org.: Jan Vingerhoets. Tf.: 03 4806101.

En verder

Maart: Bezoek Antwerpen. April: Bezoek Ninove.

In dit Nummer...

Agenda

2

Het woordje van de voorzitter

3

Toekomstige activiteiten

4

Nieuwjaarsmaaltijd

4

Mededelingen

4

Computerhoekje

5

Verhalen/Inzendingen van leden

6

1914-1918 Kroniek van de oorlog

7

De eerste Mirage 5 stort neer

9

Naweeën Drie Verentocht

10

Toeristisch-Recreatieve informatie

12

Het Antwerps straatnamenboek

> LIDGELD 2014 2

zie bijgevoegd los blad

12

<

Het woordje van de voorzitter Beste KVVOO-ers, Onze secretaris heeft onlangs een statistiek opgemaakt van de leeftijdspiramide van onze leden. Ze bevestigt alleen maar wat we al lang wisten: ons ledenbestand veroudert … Enkele cijfers: voor de effectieve leden is de grootse leeftijdscategorie deze van de zeventigers (± 40%); dan komen de tachtigers (± 30%). Er blijft dus niet veel meer over voor de vijftigers en de zestigers! Tot nog toe konden we ons ledenbestand op peil houden omdat sommigen via persoonlijke contacten (nog steeds de beste methode!) collega’s niet-leden overtuigden om “toch eens te komen kijken” - die dan daarna lid werden. Maar de “jonge” gepensioneerden vinden schijnbaar moeilijk de weg naar onze vereniging: het interesseert hen niet echt of ze kennen het bestaan van KVVOO niet of ze kiezen na hun pensioen nog voor een nieuwe baan. Momenteel is er nog geen echt probleem, maar binnen afzienbare tijd (10 jaar?) zal dit wel voor een problematische situatie zorgen in onze vzw! De vraag “Hoe kunnen we deze trend ombuigen?” schijnt mij een discussie waard te zijn - die we bv. op een algemene vergadering zouden kunnen houden, omdat ik vind dat alle leden hierover hun mening moeten kunnen uiten. En dat brengt er mij toe om nu al te wijzen op onze volgende Algemene Vergadering van 25 februari 2014, die, zoals vorig jaar, zal doorgaan in het Hof van Reyen. Ze zal voorafgegaan worden door een receptie en (uiteraard!) gevolgd worden door een maaltijd. Bij die gelegenheid zal ook de film over onze cruise van mei/juni jl. worden vertoond. Meer in de volgende Wapper - maar hou die dag nu al vrij! -o-o-o-o-o-o-oDit is de laatste De Wapper van 2013, die hiermee zijn 14e jaargang afsluit!! Ik hoop dat wij elkaar ook in 2014 vaak kunnen ontmoeten en ik wens jullie intussen, mede in naam van de Raad van Bestuur, fijne kerst- en eindejaarsfeesten, een stabiele gezondheid en vele prettige dagen. John 3

Toekomstige Activiteiten NIEUWJAARSMAALTIJD De Nieuwjaarsmaaltijd heeft plaats in de zaal “ORANGERIE” van het “Hof van Reyen” te Boechout (Oude Baan 39, 2530 Boechout, 03/455.08.94) op dinsdag 7 januari 2014. Aperitief vanaf 12.00 uur en maaltijd te 13.00 uur. MENU: * Aperitief met koude en warme hapjes. * Krokante zalm in brikdeeg met gember geparfumeerd met currysaus & gebakken groene asperges. * Velouté van prei & oesterzwammen * Gebakken hazenrug met grijze peper, saus geparfumeerd met cognac, mini bladerdeegje met bospaddenstoelen, gratin van aardappelen & knolselder. * Gratin van perziken met marsepein, honing sabayon & vanille-ijs. * Koffie/Thee – Versnaperingen. * Aangepaste wijnen. Datum: Prijs: LBD: Organisator:

dinsdag 7 januari. € 48. 20 december 2013, nadien worden geen in- of uitschrijvingen meer aanvaard. Jan Vingerhoets.

Mededelingen NECROLOGIE Wij vernamen het overlijden van twee ex-leden van KVVOO.  Cdt Vl b.d. Charles ("Charly") Delauré (°1933) overleed op 19 november ll. Charly was één van de pioniers van de C130: hij vloog de eerste toestellen van de VS naar België. Hij was lid van KVVOO tot 2007.  Wij vernamen ook dat de begrafenis van mevrouw Johanna Stevens, echtgenote van wijlen Luitenant-generaal Gonthier, plaats vond op 20 november ll. Ook zij was tot 2007 lid van onze kring. 18/09/2013: GenMaj b.d. Luc Stainier (°1934) 24/09/2013: LtKol b.d. Georges Leurquin (°1916) 18/10/2013: LtKol b.d. Daniel Piette (°1950) 01/11/2013: LtGen Vl b.d. Albert Debêche (°1919) 03/11/2013: Cdt Vl b.d. (LtAvn) Arie Van Riet (°1939) 11/11/2013: Kol (R) Wilfried Van Linden (Vicevoorzitter M&M-Antwerpen) 4

POSTBEDELING Sommigen van jullie hebben de laatste editie van De Wapper met vertraging ontvangen. Dit was te wijten aan het feit dat het adres gedeeltelijk bedekt werd door een te laag gekleefd posttariefetiket en ze dus teruggestuurd werden naar de secretaris en soms ook naar de redacteur. We moesten deze exemplaren dan ook weer versturen onder omslag of zelf in de brievenbus gaan steken. De adressen zullen voortaan wat meer naar rechts verschoven worden zodat dit (hopelijk) niet meer kan gebeuren. Jan

Computerhoekje Downloaden van You Tube YouTube hoef ik waarschijnlijk niet voor te stellen - het is de website waar filmpjes gepubliceerd worden die door iedereen legaal kunnen bekeken en gedownload worden, want met de publicatie staat de "uploader" automatisch zijn auteursrechten af. De site is momenteel eigendom van Google. Intussen staan er al ettelijke miljoenen filmpjes op de site en komen er naar schatting per dag tientallen miljoenen bezoekers voorbij… Voor diegenen die een filmpje willen binnenhalen om het op hun gemak "offline" te bekijken of door te sturen naar vrienden, bestaat er een interessant programmaatje dat het downloaden zeer eenvoudig maakt. You Tube Downloader vind je op youtubedownloader.com, waar je het bestand FreeYouTubeDownloaderInstallerIC.exe kunt downloaden naar je harde schijf. Het programma bestaat (nog) niet in het Nederlands, wel in het Engels, Frans en Duits. Bij het installeren (=dubbelklikken op het gedownloade EXE-bestand) moet je even oppassen: kies de Advanced installatie (en niet de aanbevolen Quick) en verwijder de 3 vinkjes die verwijzen naar het programma "Delta", omdat je anders programma's installeert die je waarschijnlijk niet nodig hebt. Je krijgt dan een nieuw scherm, waarna de eigenlijke installatie begint. Je moet eerst kiezen waar je een snelkoppeling wilt. Haal het vinkje weg onderaan bij “aanbevolen partner snelkoppelingen” en op het volgende scherm bij de voorgestelde installatie van "AVG PC Tuneup" (tenzij je dit programma denkt nodig te hebben). Als het programma opent krijg je het scherm bovenaan bladzijde 6: Bovenaan vul je de verwijzing naar You Tube in die je kopieert van de adresbalk in de browser (de URL die ik heb ingevuld verwijst bv. naar een filmpje over "ons" cruiseschip Costa NeoRomantica). In het midden kun je kiezen in welk formaat je het bestand wilt hebben (hier dus "AVI", een formaat dat je met de meeste spelers zonder enig probleem kunt afspelen) en de gewenste kwaliteit. 5

Als je als "Output format" MP3-player (audio only) kiest wordt enkel het audiospoor van een filmpje gedownload. Handig als je enkel de muziek wil hebben, zonder de beelden erbij. Tenslotte kan je het programma ook nog gebruiken om een videoprogramma dat op je harde schijf staat om te zetten in een ander formaat. Stel, je hebt ergens een bestand staan in het formaat FLV (Flash Video­ een formaat dat je op het internet vaak tegenkomt) en je wilt het omzetten in het meer courante WAV. Je zoekt dan het bestand op je harde schijf via de knop "..." bovenaan rechts, kiest het juiste formaat (in ons voorbeeld WAV dus), klikt op "download" en de klus is geklaard...

Onze deelnemerslijsten Sommige leden ontvangen blijkbaar de deelnemerslijsten (die automatisch gestuurd worden aan de deelnemers van een activiteit) niet of ze kunnen ze niet (of onvolledig) lezen. Enkele mogelijke oorzaken: Als je de e-mail niet ontvangt: De lijsten worden aan een groot aantal bestemmelingen gestuurd. De meeste emailprogramma’s zullen daarom het bericht als “spam” beschouwen. Als nu je emailprogramma werd ingesteld om “spam automatisch te verwijderen” krijg je deze e-mail dus nooit te zien. Oplossing: de instellingen voor “spam” aanpassen. Als je de tekst van de bijlage (=lijst) niet of niet volledig kunt lezen: De lijsten worden opgemaakt met het programma Excel van Microsoft. Als dit pro­ gramma niet op je computer staat kan het zijn dat je de lijst niet (of niet correct) kunt lezen. Oplossing: ga naar http://microsoft-excel-viewer.nl.softonic.com/ waar je het pro­ gramma “Microsoft Excel Viewer” gratis kunt downloaden. Als je deze viewer in­ stalleert zul je Excel-bestanden zonder problemen kunnen lezen. John 6

Verhalen/Inzendingen van onze leden John

1914 – 1918: kroniek van de oorlog in België (9) (De teksten uit deze Nederlandse kranten werden "vertaald"naar de nieuwe spelling.)

De Telegraaf - 16-08-1916 - Lier beboet - Nog altijd de 21e juli Ook het stedeke Lier bij Antwerpen heeft op 21 juli, België ’s nationale feestdag, een boete gekregen. Toen de morgen van de gedenkdag aanbrak, zagen de Duitsers op een hoge boom een Belgische vlag wapperen. Ze er af halen bleek te gevaarlijk, want de takken waarlangs men klimmen moest waren doorgezaagd en de stam had men dik met mest bestreken. De Duitsers hakten de ganse boom neer. En Lier kreeg een zware boete voor deze manifestatie. Te Antwerpen beperkte men de viering tot het dragen, door de dames, van kostuums in één der nationale kleuren. Door samen over de Meir te wandelen vertoonde men de kleuren der Belgische vlag. Veel heren hadden de hoge hoed, de “feestbuis” opgezet. Een schepen van Gent, vermoedelijk de gekende hoogleraar De Bruyne, zou aangehouden zijn om een dag vakantie aan de scholen gegeven te hebben, wel niet op maar toch ter ere van de 21 e juli.

Algemeen Handelsblad - 09-09-1916 - Wat de Duitsers uit België haalden In „Smoller's Fahrbuch für Gesetzgebung, Verwaltung und Volkswirtschaft", (1916, eerste uitgaaf) berekent prof. Karl Ballod, de bekende Duitse statistieker de hoeveelheid levensmiddelen, die de Duitse legers in de bezette gebieden hebben gevonden. Voor België en Noord-Frankrijk geeft hij aan 438 miljoen kg vlees, 657 miljoen kg aardappelen, 673 miljoen kg brood, 55 miljoen kg boter - wat 4 % van het vleesgebruik en 6 % van het broodgebruik in Duitsland uitmaakt. Daarenboven haalde Duitsland bij de aanvang van de oorlog uit België ruim 400.000 ton meel en tenminste 1 miljoen ton andere levensmiddelen. (Vrij België).

De Telegraaf – 16-11-1916: De Duitse taal in België In het “Hoogduitse taalgebied" van België, nl in de gemeenten van de provincies Luik en Luxemburg, is de Duitse taal als diensttaal ingevoerd. Ook de Belgische autoriteiten zullen in officiële stukken de Duitse taal moeten gebruiken!

De Telegraaf – 27-02-1917 – Op de Noordzee Zeebrugge is de laatste dagen uit de lucht geweldig bestookt geworden. Ook op zee bemerken de Duitsers Engelse activiteit, nl eskaders convoyerende marinevaartuigen, waarvan ze op een afstand blijven. 7

Een neutraal vaartuig had onlangs een eigenaardige ontmoeting. Men bemerkte een afdeling Engelse torpedojagers. Eensklaps verscheen boven het neutrale vaartuig een luchtschip. Het daalde zo laag, dat men met elkaar spreken kon. Uit de ballon vroeg men eerst in het Frans, daarna in het Engels, inlichtingen. Het onderhoud duurde kort en was vriendschappelijk. “All right” klonk het en het gevaarte rees weer. Wat een gans andere wijze van onderzoek dan bij de Duitsers! De ballon kruiste voortdurend om het eskader, was nu aan ’t hoofd, dan links of rechts, zwenkte naar achteren en bleek verkenner. Het luchtschip voerde de Franse en Britse vlag.

De Telegraaf - 06/03/1917 - Interview C. Huysmans over de splitsing van België Dr. Hugo Schmidt, correspondent van “Politiken” heeft naar aanleiding van het bezoek der Vlaamse activisten aan de Duitse rijkskanselier en de door deze voorgestelde administratieve splitsing van België, een interview gehad met de Belgische afgevaardigde, Camille Huysmans, secretaris van de Internationale. “Ik betreur dat de Vlaamse activisten de Duitse regering verzocht hebben tijdens de bezetting over te gaan tot de splitsing in het bestuur van de Vlaamse en Waalse provincies van België, en dat wel om twee redenen: 1e in principe. Ik ben afkerig van de administratieve splitsing. Ik ben aanhanger van de culturele autonomie van Wallonië en Vlaanderen, maar ik verwerp iedere economische, politieke of administratieve scheiding van de Belgische provincies, een kleinburgerlijke opvatting welke het socialisme van de grootindustrie niet kan aanvaarden. 2e omdat het mij, uit een tactisch oogpunt vrij zonderling voorkomt, dat men op instelling van een duurzaam regime aandringt bij een regering die gedoemd is om te verdwijnen. Het resultaat van dit onbezonnen optreden zal eenvoudig zijn dat de Vlaamse beweging na de oorlog van deze praktijken te lijden zal hebben. Trouwens, naar mijn mening – en ik heb het reeds vaak gezegd – moet de regeling van de Vlaamse kwestie alleen aan de Belgen zelf worden overgelaten en zij moet niet door een buitenlandse regering opgelost worden, vooral niet wanneer deze regering de Duitse is, die sedert jaren niet opgehouden heeft, voornamelijk tegenover de Polen en de Denen, een politiek van uitroeiing te volgen.” Op de vraag wat hij dacht van de deputatie die in Berlijn geweest was, verklaarde de heer Huysmans dat hij de leden ervan niet kende, maar dat men ze in ieder geval grote domkoppen moest noemen. 8

De eerste Mirage V stort neer (slot) Charles de Fabribeckers de Cortils de Grâce Mirage 5 BR, op 28 maart 1972 Door God verlaten … of toch bijna! 28 maart 1972: Tac Eval in de 2de Wing in Florennes. Bij de terugkeer van een lange verkenningsvlucht op lage hoogte in een Mirage 5 BR, vraagt de controle van Florennes me te klimmen en te wachten op grotere hoogte wegens een gesimuleerde aanval op de basis. Ik laat weten dat ik ‘short on fuel’ ben. Niet belangrijk, ik moet klimmen naar het wachtcircuit. Veel brandstof besparen, doe je daar natuurlijk niet mee. Hoe dan ook, het zal niet lang duren. Maar helaas, het duurt wel lang. En er hangen cumulonimbus over het begin van de baan. Men geeft me eindelijk de toestemming om te dalen. Ik vlieg de brij binnen en terwijl ik daal blokkeert mijn stick (ijsvorming op de vleugels). Ik laat dat weten. Ik probeer wat stalls en denk dat ik zal kunnen landen met de motor en het voetenstuur. Een delta is goed voor die dingen. Maar het hoeft niet: op ongeveer 6.000 voet deblokkeert de besturing zich vanzelf. Ondertussen is het vliegveld van Florennes overgegaan naar ‘RED’, de slechtste meteorologische condities. De sneeuwstorm is nu overal. Naar voren zie ik helemaal niets. Men stuurt me naar Kleine Brogel (KB), met de gretigheid van een controle die niets te maken wil hebben met de problemen die zich aandienen. De lamp FUEL LOW is al een tijdje ON, eigenlijk al vanaf mijn daling naar Florennes (Ik dim de lamp, dat is minder enerverend). Veel oproepen op de radio, dus onmogelijk iets te zeggen. En geen radarcontact, niet met Kleine Brogel (te ver), niet met de radarcontrole van Glons, niet met de basis Luik Bierset (de meteo – sneeuw of elektriciteit – maakt de radarschermen onbruikbaar). Ik laat weten dat ik wegens brandstoftekort KB niet kan bereiken. Men stuurt me naar Luik. Na heel wat “we can’t see you’s” denkt (?) de controleur van Luik dat hij me ziet en neemt me onder zijn hoede. Ik daal direct richting baan. Bij de boodschap “you’re over the treshold now” kijk ik op en ontwaar aan mijn zijkant – vooraan was nog steeds niets te zien – op ‘nine o’clock HIGH’ de hoek van het dak van een boerderij. Wow! … Men heeft me ongetwijfeld verward met een ander vliegtuig voor me! Ik vlieg rechtdoor op 2/300 voet in de hoop dat ik geen terril zal tegenkomen en arriveer boven een hel verlichte baan met burgervliegtuigen aan mijn linkerkant. Heel even denk ik dat ik boven de luchthaven van Keulen-Bonn ben. 9

Helaas, ik heb geen tijd om een radiofrequentie te zoeken. Rekening houdend met de hoeveelheid brandstof probeer ik een 360 needle and ball om zo te proberen voor de baan uit te komen. Ik zal landen, waar ik ook ben, en welke baan er ook in gebruik is. Ik bevind me boven een autosnelweg … Het is wel degelijk Luik, maar ik heb mijn bocht verkeerd berekend, de baan is te ver naar rechts! Geen fuel meer. Dus waarom niet! Ik besluit te landen op een ander type baan. De wielen zijn uit; ik daal, ik ben er bijna. Ik zie een grote vrachtwagen. Ik spring erover en beeld me het gezicht van de chauffeur in, rechtop zijn remmen. Maar daar recht voor me, opdoemend uit de sneeuwvlokken, het zwarte silhouet van een brug! Adrenaline! In een reflex trek ik aan de stick zo hard de BR het kan verdragen, met alles eruit. Dat was pretty close. Very, very close …’ Het vliegtuig heeft wat hoogte gewonnen, en op dat moment, schreeuwt de controleur van Luik me toe: “I have you in contact!’ Ik antwoord: “I doubt I’ll make it…” Maar goed, ik heb het gehaald. De controleur geeft me een GCA (Ground Controlled Approach) in de vorm van een scherpe spiraalbocht. Op zicht had ik hem niet scherper kunnen draaien. Good luck: no flame out. On final! Maar, ik heb niet moeten remmen. De motor geeft er midden op de baan de brui aan. Ik vraag de toren: “What’s the name of the radarist”? “WHY???” antwoordde een woedende stem! Ik herkende ze: het was Kolonel Soufnonguel (commandant van de vlieggroep van Bierset). “Because I’d like to offer him a bottle of champ”. “Aah ok”. Ik rol de baan af. Een Clark sleept me naar een hangar. Iets later, met een volle tank, keer ik terug naar Florennes, waar de omstandigheden ondertussen beter zijn. Met, zoals ik zie in mijn logboek, enkele loopings om dat te vieren. Niemand heeft er ooit aan gedacht om me te bedanken. Zelfs niet die onverantwoordelijken die in Florennes met cumulonimbus boven de baan, totaal niet in staat waren om die operationele crisis te beheren, wat hun piloten verplichtte krankzinnige risico’s te nemen. Charles de Fabribeckers

Naweeën van de “drie verentocht” (Dit verslag over de fietstocht van juli ll. moest eigenlijk in de vorige De Wapper ver­ schijnen…maar geraakte niet tot bij de redac­ tie. Sorry Walter!) Lou had er een fiets- en zwemtocht van gemaakt maar gelukkig is er niemand verdronken! Zoals altijd hadden de afwezigen weer eens ongelijk. Spijtig waren enkele K.V.V.O.O.-ers er niet bij wegens allerlei omstandigheden: familieen verjaardagsfeesten, medische reden enz. 10

Met de toelating van het bestuur mochten enkele bevriende sportievelingen ( vrienden van Roland en van mijzelf) ook deelnemen zodat ik voldoende fietsers en eters bij elkaar kreeg. Het werd een reuze succes: iedereen al of niet puffend, met of zonder pijnlijke "poep" maar met grote dorst heeft genoten van de 59 km lange tocht (het varen niet inbegrepen). Hoewel sommige deelnemers moeilijkheden ondervonden om het juiste adres te vinden( oude GPS!) waren toch 15 enthousiaste fietsers stipt op tijd op het RV-punt Hotel Essenza. Met Toine als bezemwagen - rood hesje en groen fluitje - en met de twee vrijwillige wegkapiteins Roland en Ludo om het verkeer te regelen, vertrok een gele sliert (hesjes uitgedeeld door Viviane), voor een ganse fietsdag. De bezienswaardigheden zoals het schilderachtige dorpje Eikevliet, het Kasteel d'Ursel, de Notelaersdreef (waar schokbrekers hun werk deden), de Dijkgravin, het sluizencomplex van het zeekanaal Brussel/Schelde, de werken van het Sigmaplan, de kastelen in Basel, Kruibeke en Rupelmonde werden reeds beschreven in onze vorige "De Wapper". Een bijkomend en gesmaakt ommetje werd gemaakt om de Abdij van Hemiksem te bezichtigen. Deze abdij heeft een hele geschiedenis achter zich en een welgevuld verleden. In 1243 kwamen de Cisterciënzers van Vremde naar Hemiksem waar met de hulp van de Hertogen van BrabantHendrik I en II- een nieuwe abdij ge­ bouwd werd. Er wordt aangenomen dat de monniken nauw betrokken wa­ ren bij de ontginning van de klei in de Rupelstreek ( Paepe steen = baksteen). In 1578 onder druk van de Beelden­ storm werd de abdij tijdelijk verlaten en met de Franse Revolutie werd de orde opgeheven en de kerk afgebroken. In 1672 werd de abdij grotendeels verwoest door een hevige brand maar in de 17 e/18e eeuw ontstonden de huidige gebouwen die achtereenvolgens werden gebruikt als correctionele gevangenis, als militair depot en na de WO II als interneringskamp voor collaborateurs. Uiteindelijk werd de abdij in 1973 een beschermd gebouw. In 1988 werd het aangekocht door de gemeente en het doet nu dienst als administratief centrum en heemkundig museum. In één van de vleugels zijn serviceflats voorzien.” (N.v.d.r. In de abdij is ook het “Gilliot en Roelants Tegelmuseum” naar de fabriek Gilliot en de kunstenaar Joseph Roelants gevestigd. Prachtige stukken, absoluut de moeite waard). Joseph Roelants (1881-1962) werd in 1919 aangesteld als tekenaar op tegels en samensteller van decoratieve keramiekpanelen bij de Manufactures Cé­ ramiques d'Hemixem, Gilliot et compagnie. Zijn werk was wereldwijd bekend. Het Roelantsmuseum opende in 1988 zijn deuren in de Sint-Bernardusabdij. In 1990 werd de Gilliotzaal geopend met werken van Roelants, Sonja Leemans en Ignace Verwilghen. Verder kan u hier gietvormen, speciale tegels, loonboeken en foto’s uit de oude fabriek bezichtigen. 11

De groep reed zeer gedisciplineerd (wat had je anders verwacht?) en volgde gezwind het tempo van de leider( op tandem met Viviane). De elektrische fietsen reden achteraan en de ietwat normale vooraan in het spoor van de tandem. Er werd niet alleen getrapt maar ook gelachen en “getetterd” (zelfs de vogeltjes luisterden aandachtig en deden moeite om boven sommige vrouwenstemmen uit te komen!) tijdens de rit doorheen de prachtige en schilderachtige natuur. Rust-, drank- en plaspauze werden genomen in het Tolhuis (wat smaakte de Omer toch lekker en fris), in ’t Wilgenhof en in ’t Loze Vissertje in Rupelmonde. Hier in de stad van Mercator waren sommigen nog dapper genoeg om een wandelingske te maken en foto's te nemen van Reinaert de Vos, de Graventoren en het hele gezelschap (bravo Frank). Om 16.30 uur werd het laatste veer genomen en klokslag 18.00 uur stonden we opnieuw aan ons vertrekpunt waar we verwelkomd werden door de niet-fietsers waaronder onze voorzitter en secretaris met hun dames. Een frisse apéro met lekkere hapjes en een gazpacho-soepje werden ons door het vriendelijk personeel van het hotel aangeboden. Nadien genoten de 24 aanwezigen van een delicieus diner: echt super! De chef-kok en zijn helpers kregen dan ook een welverdiend en dankbaar applaus. Enkele moedigen of plakkers bleven nog wat nakaarten op het terras en spoelden het laatste stofje met plezier door. De anderen reden voldaan en tevreden huiswaarts. Om te besluiten: het was een succesrijke, zonnige, gezellige en aangename fietsdag doorheen pittoreske dorpjes en in een wondermooie natuur. Op mijn vraag of dit voor herhaling vatbaar is kreeg ik volmondig een positief "JA" als antwoord. Walter

Toeristisch-recreatieve Informatie HET ANTWERPS STRAATNAMENBOEK (Aflevering 44) SCHIJNPOORTWEG De Schijnpoort was een werk van bevesting van 1860. Zij stond met wal en vest kruis-wijze over den ouden loop van het groot Schijn, een beetje beneden den Tweemont. Zoo loopt dan ook deze weg door het laagste gedeelte van het Loobroek, tusschen de bedamming die we thans Pothoekstraat heeten en de rivier zelf. De Latijnsche vorm scindus komt voor in de oude Kronijken. Als Vlaamsche vormen kennen we scintfort in 1209, Scintbroc in 1244, Scine op het einde van de XIIIe eeuw. De naam Schijn is gegeven geworden aan geheel het rivierennet ten Noorden der stad, Laarsche beek, Schootensche beek, enz… 12

EENDRACHTSTRAAT, rue de l’Union

Maatsweg

Het college van 21 maart 1873 besluit, aan de straat getrokken door de Heer L. Claeys, op zijne gronden gelegen aan den Schijnweg, den volgenden naam te geven: “Eendrachtstraat”. HALENSTRAAT Vroeger Pothoekstraat. Het college van 29 Okt. 1920 beslist … “het gedeelte der Pot -hoekstraat gelegen tusschen de Visé en Onderwijstraat, te herdopen in Haelenstraat. Haelen is een der Belgische gemeenten welke het meest geleden hebben door den inval der Duitsers. In de omgeving van Haelen grepen de groote gevechten plaats (12 Aug. 1914) tusschen de Belgische en Duitsche ruiterijdivisies. Om 8½ uur begonnen de Duitschers den aanval en om 14 uur moesten de Belgen na een hardnekkige weerstand achteruitwijken voor de overmacht. Na een marsch van 21 km onder brandende hitte, komen de 4e en 24e Linieregimenten ter hulp. Zonder te rusten gaan de Belgen aanstonds tot het offensief over. Om 18 uur is de vijand overal op de vlucht. De Belgen verloren te Haelen 22 officieren en 1100 manschappen. Meer dan 3000 Duitschers werden ’s anderendaags begraven. “Halen” is reeds vermeld in ’t jaar 746. Het werd toen gegeven aan de abdij van Sint Truiden. 13

JOS VERHELSTPLEIN Dateert van na 1926 en staat dus niet in mijn boek. Wie Jos Verhelst is en wat hij met Antwerpen te maken heeft kon ik ook niet achterhalen. Er zijn er te veel met die naam. POMPOENSTRAAT Idem voor deze straat. Onbekend in 1926. KORTE en LANGE VELDSTRAAT, rue des champs Op 6 februari 1857 gaf het gemeentebestuur zijne toestemming tot het openen der Veldstraat tusschen Scholier- en Pothoekstraten.

Zwembad Veldstraat. Het oudste publieke zwembad van Antwerpen .

In 1862 keurt het Collegede benaming Veldstraat goed in een schrijven aan den toezichter der stadswerken: “La nouvelle rue entre la rue Scoliers et la rue Pothoek ayant été nommée par les habitants “veldstraat”, nous ne voyons pas d’inconvéniant à ratifier cette dénomination.

De Korte Veldstraat was in 1890 nog een privaatweg welke naderhand, als steeg, onwettig bebouwd werd. Vandaag kennen we dus gewoon de Veldstraat. ERWTENSTRAAT, rue des pois De opening dezer straat (op de gronden Govaerts en Jacobs) om de Veldstraat met de Lange Koolstraat te verbinden, werd toegestaan in 1862. Zij werd gedoopt bij collegiaal besluit van 22 Mei 1869 met de Tulp- en Geraniumstraten. Naast de hoveniers die handelen in bloemplanten en bloembollen, heeft men op de moestuinvruchten gedacht die hier werden gewonnen. FAMILIESTRAAT De opening der Familie- en Nikkelstraten werd goedgekeurd bij Koninklijke besluiten van 4 Aug. en 10 Nov. 1888. Het College beslist op 30 Juni 1890: “De nieuwe straat, op gronden van de familie Heirmans, tusschen de Onderwijs- en de Van Helmontstraten, zal den naam voeren van Familiestraat”. NIKKELSTRAAT Het College beslist op 30 Juni 1890, de twee nieuwe straten tusschen de Veld- en de Onderwijsstraten, op gronden van de familiën de Mot, Scholte en c.s., zullen worden genoemd te weten: de straat die het dichtst bij de Erwtenstraat komt Familiestraat, de andere Nikkelstraat. 14

AUGUST SNIEDERSTRAAT In de XIIe eeuw behoorden deze gronden tot de Sint Michielshoeve van Potflite. ’t Is de uiterste straat aangelegd in den bocht van den alouden Pothoekdijk. Geopend op eigendom der familiën Schul en de Caters, tusschen de Onderwijs- en de Lange Veld­ straten, werd zij benaamd op 20 Okt. 1905, naar den pas overleden Snieders. August Sniederss (Bladel 1825, Borgerhout 1904), kwam in 1844 op de drukkerij Van Dieren, uitgever van Het Handels­ blad en mocht reeds, in 1849 Vleeschouwers opvolgen als hoofdopsteller van het blad, welk ambt hij bekleedde tot 19 Juli 1900. Zoo stond hij vijftig jaren op de bres, eerlijk en vurig voor godsdienst, zeden, taal en volksgezindheid. Terzelfdertijd schreef hij jaar op jaar romans en novellen die hem deden huldigen als een onzer eerste letterkundigen. In 1925 werd zijn honderdste geboortedag luisterrijk herdacht. ONDERWIJSSTRAAT, rue de l’ enseignement Op Stuivenberg, tusschen Pesthuizen en Kerkhof, naar het Loobroek heen. Het zuidelijk deel onzer straat werd getrokken in 1878 door het Weldadigheidsbureel dat den naam voorstelde, het verdere gedeelte tot de Pothoekstraat in 1882. Genaamd in samenhang met de Spaar- en Matigheidsstraten waar ze kruiswijs door loopt. MAATSSTRAAT en MAATSWEG, chemin des compagnons In 1843 was er een oude losweg (de huidige Maatsweg) welke eene boerderij bediende, deze weg kwam uit in de Damstraat (Pothoekstraat). Daar was ook een perceel achtergrond dat later eene steeg werd (de Maatssteeg). Het College van 23 December 1878 besluit: “de nieuwe steeg in de Schijnpoortweg aangevraagd door Pauwels, Gervais en Van Hooghte, zal geheeten worden Maats­ steeg”. Men kreeg ingang tot die steeg door den hoger aangehaalden losweg. De Maatssteeg werd rond 1884 als straat doorgetrokken op gronden van HH. Felix Ceulemans (raadsheer) en A. van der Keylen, waarna zij bij Collegiaal besluit van16 Febr. 1891 Maatsstraat wordt geheeten. Het College van 15 Sept. 1910 besluit om alle vergissingen te vermijden, het gedeelte van den hoogervermelden losweg tusschen de Maatsstraat en de Lange Pothoekstraat, dat tot hiertoe met deze laatste straat genummerd was den naam te geven van Maatsweg, chemin des compagnons. Lou 15

Goede maatjes

UV

Belgische Krijgsmacht

DE WAPPER TWEEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT December 2013 - Januari 2014

Verantwoordelijke uitgever en afzender:

Redactie:

Jan VINGERHOETS Planeetstraat 34 Bus 3 2500 Lier Tel.: 03/4806101 E-mail: [email protected]

Leo VRANCKX Buizegemlei 66 2650 EDEGEM Tel.: 03/4572446 E-mail: [email protected] 16