De waarde van veiligheid aantonen

De waarde van veiligheid aantonen Het rendement van investeringen in veiligheidsprogramma’s die machineveiligheid verantwoorden Auteur: Lyle Masimore

Elk jaar lopen zes miljoen werknemers op de werkplek een niet-dodelijk letsel op. Dit kost bedrijven in de Verenigde Staten jaarlijks meer dan $ 125 miljard.1 Het primaire doel van een veiligheidssysteem is om lichamelijke letsels of materiële schade te verminderen. Daarnaast is het voor veiligheidsprofessionals en risicomanagers een voortdurende uitdaging om de waarde van een veiligheidssysteem aan te tonen.2 Veel van hen vinden het moeilijk de ‘willekeurige’ investeringen in veiligheidsgerelateerde bedrijfsmiddelen en trainingen die tot doel hebben arbeidsongevallen terug te dringen en verzekeringspremies te verlagen, ﬁnancieel te verantwoorden.

Veiligheidsprogramma’s Vergelijk dit eens met iets uit het alledaagse leven: het afsluiten van een autoverzekering. Het voorspellen van auto-ongelukken is moeilijk en je ertegen verzekeren kan een onbelangrijke uitgave zijn voor mensen die zichzelf een veilige bestuurder vinden. Toch moet je aan de andere weggebruikers denken die het risico op een auto-ongeluk goed verzekeren; een verzekering beschermt bestuurders niet alleen tegen zichzelf, maar ook tegen andere bestuurders. Net als bij het autorijden moeten werknemers in een productiefaciliteit hun eigen veiligheid beschermen. Ook zij moeten zich bewust zijn van de wijze waarop risicovolle gedragingen van collega’s op hen van invloed zijn. Te midden van al het lawaai, de talrijke machines en een handjevol mensen op de fabrieksvloer kan één fout een ernstig incident veroorzaken dat tot lichamelijk letsel kan leiden en desastreuze gevolgen voor de productie kan hebben. Net zoals een autoverzekering is investeren in veiligheid gebaseerd op “wat als”. Wat als er iets gebeurt en er onvoldoende veiligheidsmaatregelen zijn genomen? Wat als er iets gebeurt en de juiste veiligheidsmaatregelen zijn wel genomen? Wat als er niets gebeurt? Bij de meeste auto-ongelukken wordt de auto hersteld en de bestuurder medisch onderzocht. De kosten van deze reparaties en medische consultaties nemen in hoge mate af door van tevoren een verzekering af te sluiten. Investeringen in veiligheid werken nagenoeg hetzelfde. Als er van tevoren in veiligheidsprogramma’s en -systemen wordt geïnvesteerd, kunnen de financiële en personele gevolgen van ongevallen op de werkplek aanzienlijk worden verkleind. Hoewel het optreden van incidenten moeilijk voorspeld kan worden, moeten managers en leidinggevende financiële functionarissen van een bedrijf zich bewust zijn van de consequenties van een ondoeltreffende veiligheidsoplossing. Als veiligheidsengineers en risicomanagers de elementen van risicomanagement en de methodologie van een analyse van een veiligheidsinvestering begrijpen, kunnen ze een financiële verantwoording geven waardoor activiteiten veiliger worden en zowel arbeidsongevallen als de verzekeringskosten verminderen. De integratie van een veiligheidsoplossing om risico te beheersen is een proces dat de beste resultaten oplevert als de regie in handen is van een team waarin professionals met expertise op het gebied van operationeel beheer en risicomanagement zijn vertegenwoordigd, zoals risicomanagers, veiligheidsengineers en verzekeringsexperts. Daarnaast is het belangrijk begrip te hebben van de risico’s en de verschillende soorten risico’s die er op de fabrieksvloer bestaan. Bewustzijn van risico’s leidt vaak tot betere beslissingen die bijkomende kosten kunnen verminderen. Bedrijven kunnen de indirecte kosten verlagen als ze operators in een veilige omgeving laaten werken door hen veiligheidsoplossingen aan te bieden die in de machines, zijn geïntegreerd en zich richten op de eisen van een complete life-cycle van een machine.

2 | Het rendement van investeringen in veiligheidsprogramma’s die machineveiligheid verantwoorden

Deze whitepaper behandelt kernelementen van effectief risicomanagement- en veiligheidsprogramma’s, beoordeelt de premieregels van ongevallenverzekeringen en de risico’s die hierop van invloed zijn, bespreekt de gevolgen van de verzekeringspremies voor ongevallenverzekeringen en draagt ideeën aan voor het meten van mogelijke besparingen die pro-actieve veiligheidsinvesteringen op kunnen leveren.

Risicomanagement Risicomanagement is een proces dat uit twee stappen bestaat. Het omvat het bepalen van de risico’s die een investering in apparatuur met zich meebrengt en het beheersen van deze risico’s op een wijze die het meest geschikt is voor realisering van de investeringsdoelstellingen. Managers en financiële professionals van een bedrijf die in veiligheid investeren, kunnen de voordelen van deze investering moeilijk aantonen omdat de investering arbeidsongevallen zou kunnen voorkomen en kosten zou kunnen besparen. Door middel van risicomanagement kunnen professionals het niveau van de veiligheidsinvestering bepalen die aan hun behoeften voldoet en het beste op hun situatie is afgestemd.

Veiligheidsprogramma’s Veiligheidsprogramma’s beperken de risico’s waar werknemers letsels kunnen oplopen en zo de activiteiten en de financiële situatie van een bedrijf kunnen schaden, omdat de productie wordt stopgezet en zo de inkomsten en/of winst beinvloeden. Of deze programma’s nu intern of extern door consultants of verzekeraars worden ontwikkeld, ze zorgen ervoor dat bedrijven hun verzekeringspremies beter kunnen beheersen, ze stimuleren betere bedrijfsprocedures door milieuvriendelijkere faciliteiten, ze verbeteren de bescherming van werknemers op de fabrieksvloer en ze bieden alle werknemers een veiligere werkomgeving. In de industrie zijn er verschillende soorten veiligheidsprogramma’s: • Gezondheid en veiligheid op het werk, zoals training en opleiding van werknemers ter voorkoming van arbeidsongevallen • Productveiligheid of veiligheidswaarschuwingen voor het correct gebruiken, onderhouden en herstellen van machines en apparatuur • Machineveiligheid, waaronder fysieke bescherming, veiligheidsbedieningselementen en veilige werkprocedures, zoals Lockout/Tagout (LOTO) • Milieuvriendelijkheid, zoals programma’s die lucht- of bodemvervuiling voorkomen • Veiligheid van bezittingen en apparatuur of bescherming van een kapitaalsinvestering, zoals het aanbrengen van een sprinklerinstallatie Of het veiligheidsprogramma nu van invloed is op mensen, de werkomgeving of de faciliteit, het algemene doel is het aantal incidenten te verminderen en een combinatie van programma’s en expertise te creëren om het risico op schade en de hieraan verbonden kosten te verkleinen.3 In de afgelopen jaren heeft de toenemende aandacht voor corporate governance als gevolg van de Sarbanes-Oxley-wet van 2002 ertoe geleid dat het senior management en raden van bestuur hun missieverklaring hebben uitgebreid met verwachtingen over een effectieve bijdrage aan veiligheid. Sommige institutionele beleggers hebben veiligheid een onderdeel gemaakt van hun beoordeling van de prestaties van een investeerder.4 Door toepassing van een ‘lean manufacturing’-strategie en de steeds maar groeiende wereldmarkt blijven fabrikanten het automatiseringsniveau verhogen, op locatie aanwezige voorraden verlagen en outsourcing uitbreiden. Deze elementen, die essentieel zijn voor het verlagen van de kosten en het handhaven van betaalbare prijzen, kunnen het succes van een bedrijf in gevaar brengen. Een niet-geplande onderbreking kan de leveringsketen van een bedrijf bedreigen. Deze schaarse middelen beïnvloeden de productiviteitsniveaus en de operationele kosten en vormen een gevaar voor het algehele gezondheid van een bedrijf. Door lagere voorraden lopen fabrikanten namelijk het risico inkomsten te verliezen telkens wanneer een productielijn eruit ligt. Er kunnen effectieve veiligheidsprogramma’s worden geïmplementeerd om dit risico te minimaliseren, zodat fabrikanten hun leveringsketens beter kunnen beschermen.

Het rendement van investeringen in veiligheidsprogramma’s die machineveiligheid verantwoorden | 3

Machineveiligheidsprogramma’s Machineveiligheidsprogramma’s bestaan doorgaans uit risicoanalyses, risicobeperkingsmaatregelen en met werkprocedures samenhangende training en supervisie. Het proces van risicobeoordeling, waaronder risico-identificatie (of gevarenidentificatie) en risico-inschatting, in combinatie met de bepaling van de vereiste risicobeperkende veiligheidsmaatregelen wordt gewoonlijk risicoanalyse genoemd en is een best practice aan het worden voor effectieve machineveiligheidsprogramma’s.

Figuur 1: Typisch risicoanalyseproces

Zoals uit figuur 1 blijkt, is een effectieve risicoanalyse een cruciale eerste stap in risicomanagement ze omvat het meten van twee risicogrootheden: de omvang van potentiële schade en de waarschijnlijkheid die schade optreedt. Een risico-identificatieproces analyseert de activiteiten van de werknemers en de risico’s die zij door de vastgestelde werkprocedures kunnen lopen vanwege tekortkomende training of ervaring. Daarnaast moet een risicoanalyse risico’s identificeren die inherent zijn aan de werknemers, apparatuur, de omgeving van een fabriek vanwege de mogelijke impact en ontoereikende veiligheids- of beschermingsmaatregelen in geval van incorrecte installatie of storingen van de apparatuur. De vaststelling van de omvang van de potentiële schade loopt van het negatiefste scenario, waarbij er sprake is van dodelijk letsel en downtime van machines, tot en met het positiefste scenario, waarbij er sprake is van risicovol gedrag en lagere productieniveaus. Op basis hiervan wordt de waarschijnlijkheid berekend dat bepaalde schade optreedt. Hoewel risicoanalyse een van de belangrijkste activiteiten in het proces van risicomanagement is, kunnen kwantificering en evaluatie problematisch zijn omdat er gewerkt wordt met vaak moeilijk te definiëren variabelen en waarschijnlijkheden. Dankzij een gedetailleerde en pro-actieve risicoanalyse hebben bedrijven echter een veel duidelijker beeld van de risico’s in hun fabriek en kunnen ze strategieën ontwikkelen om deze risico’s via een allesomvattend machineveiligheidsprogramma aan te pakken. Onlangs is de definitie van formele risicoanalyseprocessen op het terrein risico-identificatie, risicokwantificering en risicobeperking toegevoegd aan veel internationale en regionale normen, waaronder IEC 61508, IEC 61511 en IEC 62061. De in deze normen gedefinieerde risicoanalyseprocessen geven doorgaans op basis van een levenscyclusbenadering aan hoe een effectief proces voor het identificeren van machinegerelateerde risico’s moet worden geïmplementeerd, en ze kwantificeren het risiconiveau in termen van ernst, regelmaat van blootstelling en waarschijnlijkheid van vermijding. Het resultaat is een gekwantificeerd risiconiveau dat via beschermende maatregelen moet worden teruggebracht. Zodra de risico’s volledig in kaart zijn gebracht en begrepen, moeten ze weggenomen of zo veel mogelijk beperkt worden. Risicobeperkende maatregelen zijn vereist om de machine fysiek te verbeteren en zo lichamelijk letsel of materiële schade te voorkomen. Risicobeperking kan via een verscheidenheid aan activiteiten worden gerealiseerd (zie figuur 2). Een effectief middel om het risico voor werknemers te verkleinen is het gebruik van beschermingsapparatuur, zoals fysieke afschermingen, of van veiligheidsbesturingsproducten, zoals lichtschermen, veiligheidsrelais en trekkoordschakelaars.


Figuur 2: Hiërarchie van beschermende maatregelen

De toepassing van een formeel risicoanalyseproces biedt bovendien het voordeel dat er gedocumenteerd wordt hoe de risico’s zijn verkleind of weggenomen via veiligheidsoplossingen of andere beschermende maatregelen. Het toepassen en documenteren van het risicoanalyseproces is een essentiële tool waarmee bedrijven hun conformiteit en GEP’s (Good Engineering Practices) voor een veilige werkomgeving kunnen laten zien. Dankzij de effectieve implementatie en documentatie van het proces, de resulterende beschermende maatregelen en trainingsprogramma’s kan een bedrijf in geval van een incident de risico’s op een proces verkleinen. Nadat het proces is geïmplementeerd en gedocumenteerd, is het belangrijk dat de juiste training en supervisie worden gegeven. Het is cruciaal dat operators een goed begrip hebben van de veiligheidsmaatregelen, waaronder het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Operators moeten getraind worden in een effectieve bediening van de machines en een veilige uitvoering van hun werkzaamheden. Hiertoe behoren tevens een duidelijke beschrijving van hun werkzaamheden en werkprocessen én een uiteenzetting van de taken die door gespecialiseerde en hiervoor getrainde onderhoudsmedewerkers moeten worden uitgevoerd. Een allesomvattend veiligheidsprogramma kan de activiteiten op de fabrieksvloer en de productiviteit over de hele linie verbeteren. Ter vereenvoudiging van de veelzijdige levenscyclus van machineveiligheid moeten risicoanalyse, risicobeperking en training en supervisie geïntegreerd worden en gezamenlijk de effectiviteit van het machineveiligheidsprogramma evalueren. Het is belangrijk dat alle werknemers die op de fabrieksvloer komen, van de toepasselijke veiligheidsmaatregelen en beschikbare training kunnen profiteren. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Vanwege budget- en tijdsbeperkingen kunnen veiligheidsengineers de tijd die nodig is voor het beoordelen van machinerisico’s en het nemen van veiligheidsmaatregelen, vaak alleen verantwoorden in het geval van nieuwe of uiterst gevaarlijke machines in een faciliteit. Deze houding is het gevolg van het ontbreken van een pro-actief risicomanagementstrategie of een allesomvattend machineveiligheidsprogramma dat is gebaseerd op de volle waarde van de veiligheidsinvestering. Bij nieuwe machines is het belangrijk in ogenschouw te nemen dat fabrikanten meer kosten kunnen maken en over het algemeen een hoger risico lopen wanneer OEM’s hun veiligheidsbehoeften en -verwachtingen niet begrijpen. Fabrikanten moeten tijdens de ontwerpfase van een machine samen met OEM’s werken aan maatregelen op het gebied van risico-identificatie en risicobeperking. Dit levert een veiligere machine op waarvan de ontwikkelkosten veel lager zijn en waarbij veiligheidsoplossingen van tevoren geïmplementeerd worden. Als er pas na de ontwikkeling werk gemaakt wordt van veiligheids- en beschermende maatregelen, zijn er uitgebreide (en dure) mechanische, elektrische en softwarematige aanpassingen vereist. Bovendien zijn de resulterende veiligheidsmaatregelen wellicht niet zo productief of effectief als de maatregelen die tijdens de ontwerpfase in de machine zijn geïntegreerd. Helaas komt het voor dat werknemers aanvullende veiligheids- en beschermende maatregelen proberen te omzeilen omdat ze hun werkzaamheden moeilijker in plaats van gemakkelijker en veiliger maken. Dit verhoogt het risico op bedrijfsongevallen. Vaak wordt er in de besluitvorming over de aanschaf van productieapparatuur geen rekening gehouden met veiligheids- en beschermende maatregelen. In deze gevallen kan de veiligheidsmanager een zwaarder trainings- en supervisieprogramma invoeren om het risico op schade


te verkleinen. Als er bij de besluitvorming naast technische en operationele medewerkers een veiligheidsprofessional is betrokken, kan deze groep veiligheidsgerelateerde en risicobeperkende maatregelen voor nieuwe of bestaande apparatuur vaststellen en evalueren. Hierdoor kunnen fabrikanten onnodige arbeidsongevallen en onderbreking van de productie verminderen. Bij de beoordeling of nieuwe veiligheidsapparatuur correct is geïnstalleerd en of deze apparatuur een passend niveau van risicobeperking realiseert, moeten de volgende vragen worden gesteld: • Wat zijn de bestaande risico’s of welke nieuwe risico’s ontstaan er als we deze machine of dit proces kopen of aanpassen? • Hoe kunnen we deze risico’s beperken? • Welke producten, diensten en/of trainingen kunnen ondersteuning bieden? • Is het mogelijk dat veiligheidsissues of risico’s de operationele efficiency die de nieuwe apparatuur of het nieuwe proces oplevert, bedreigen of verminderen? Zo ja, welke corrigerende maatregelen zijn er dan nodig? • Worden de bestaande veiligheids- en beschermende maatregelen zo toegepast dat ze een passend niveau van risicobeperking realiseren en de efficiency van de productie optimaliseren? • Is bij de aanschaf van een nieuw apparaat het veiligheidssysteem in overeenstemming met de bestaande apparatuur in de faciliteit? Fysieke verbeteringen aan machines worden vaak in onvoldoende mate aangebracht. In veel gevallen worden ze alleen aangebracht nadat er iemand als gevolg van een machinestoring letsel heeft opgelopen. En zelfs dan gebeurt het uitsluitend om andere arbeidsongevallen te voorkomen. Als veiligheid bij het ontwerp van de machine als systeemcomponent was geïntegreerd, had het incident voorkomen kunnen worden. Hierdoor hadden bijkomende kosten als gevolg van schadeclaims van werknemers en verzekeringspremies voorkomen kunnen worden.

Een kijkje in de keuken van ongevallenverzekeringen Er zijn verschillende methoden om het risico op bedrijfsongevallen te verminderen: van schaarliften die het tillen van materiaal beperken, tot ergonomische oefeningen die herhaalde bewegingen terugdringen. Machineveiligheid is een van de effectiefste programma’s omdat het pro-actief bedrijfsongevallen voorkomt. Het verband tussen veiligheid en ongevallenverzekeringspremies is essentieel om de rol te kunnen begrijpen die het claimgedrag speelt. Veiligheidsinvesteringen kunnen ertoe leiden dat het claimgedrag verbetert. Een model kan deze investeringen verantwoorden.

Soorten ongevallenverzekeringen Bijna alle staten5 eisen dat werkgevers voor hun werknemers een ongevallenverzekering afsluiten bij de betreffende overheidsinstantie of bij een verzekeringsmaatschappij. Er is een grote verscheidenheid aan ongevallenverzekeringen met allemaal verschillende verzekeringstarieven. Werkgevers kunnen dus de verzekering kiezen die het beste hun claimgedrag weerspiegelt – mits ze financiële aannames over schade kunnen maken-, en die de bereidwilligheid weerspiegelt om de kosten en frequentie van bedrijfsongevallen te verlagen. De soorten ongevallenverzekeringen lopen van verzekeringen met vaste kosten tot verzekeringen met variabele kosten. Bij een verzekering met vaste kosten verandert de premie niet, ongeacht de schade die tijdens het polisjaar optreedt. Of een bedrijf nu één claim of 70 claims indient, het betaalt dezelfde premie. Bij een verzekering met variabele kosten is de premie afhankelijk van het claimgedrag. Een bedrijf dat 70 claims indient, betaalt meer dan een bedrijf dat maar één claim indient. Twee specifieke verzekeringen met variabele kosten zijn verzekeringen met een eigen risico en verzekeringen waarbij de premies achteraf worden berekend (retrospectief). Daarnaast zijn er ook verzekeringen in eigen beheer en verzekeringen met gegarandeerde kosten (zie tabel 1). Het belangrijkst verschil tussen al deze verzekeringen is het belang van de wijze waarop en van het tijdstip waarop het claimgedrag van invloed is op de premie en de cashflow. Verzekeringen met gegarandeerde kosten zijn geschikt voor veiligheidsprogramma’s waarbij het claimgedrag vóór aanvang van de polis bepalend is. Schadegevoelige verzekeringen daarentegen worden gekozen


als het claimgedrag tijdens de polisperiode bepalend is. De derde verzekering is identiek aan een verzekering met eigen risico, behalve dat de werkgever de verzekering in eigen beheer regelt en geen typische ongevallenverzekering hoeft af te sluiten. Elk bedrijf moet deze opties evalueren en de ongevallenverzekering kiezen die het beste op zijn behoeften is afgestemd.

Soort verzekering

Toelichting

Gevolgen van veiligheid op premie

Gegarandeerde kosten

Premie wordt bij aanvang van polis betaald en ligt gedurende looptijd van polis vast (op basis van loonkosten en functieclassificatie van werknemers).

Veiligheidsprogramma’s waarbij het claimgedrag vóór aanvang van de polis bepalend is, kunnen de premies verlagen.

Schadegevoelig • Retrospectief • Met eigen risico

Geschatte premie wordt bij aanvang van polis betaald (op basis van geschatte claimbedragen en andere kosten); premie wordt aan feitelijke claims aangepast zes maanden na einde van polis en daarna jaarlijks tot verzekeraar alle claims afsluit.

Veiligheidsprogramma’s waarbij het claimgedrag gedurende de looptijd van de polis bepalend is, kunnen de premies verlagen. Minder claims verbeteren de cashflow en beïnvloeden de winst- en verliesrekening positief.

In eigen beheer

De werkgever dient bij de staat een aanvraag in tot vrijstelling van het afsluiten van een ongevallenverzekering en tot regeling van de kosten van claims in eigen beheer; de werkgever schakelt een derde partij in om claims te beheren.

Werkgever betaalt claims (of betaalt vergoeding aan claimbeheerder van derde partij) op basis van feitelijk betaalde bedragen. Veiligheidsprogramma’s kunnen claimkosten verlagen.

*Opmerking: het claimgedrag beïnvloedt uiteindelijk op de een of andere manier elk soort verzekering.

Tabel 1: Soorten ongevallenverzekeringen*

Ongevallenverzekeringen beïnvloeden de timing van de cashflow en zijn daarmee direct van invloed op het financiële succes van een bedrijf. Een lagere claimfrequentie en minder zware claims hangen samen met verzekeringen met een eigen risico en verzekeringen in eigen beheer, omdat bedrijven de financiële gevolgen eerder merken en de cashflow sneller wordt beïnvloed. Verzekeringen met gegarandeerde kosten, schadegevoelige verzekeringen en verzekeringen in eigen beheer (deze volgorde geeft weer hoe snel de gevolgen voor de cashflow merkbaar zijn: van langzaamst naar snelst) bepalen elk op hun eigen manier welke voordelen het bedrijf wil behalen. Ze stellen het bedrijf in staat de beste optie te kiezen om hun ongevallenverzekering te financieren.

Premies van ongevallenverzekeringen De belangrijkste component van het risico dat een bedrijf loopt, is doorgaans de premie van de ongevallenverzekering. Vier belangrijke determinanten van de premie zijn loonkosten, functieclassificatie van de werknemers, locatie van de faciliteit en claimgedrag. Het terugdringen van de frequentie en de ernst van claims is waarschijnlijk het belangrijkste middel om de premie te verlagen. Figuur 3 toont verschillende factoren die het claimgedrag kunnen beïnvloeden, waaronder de directe en bijkomende oorzaken die de frequentie en ernst van claims bepalen.

Figuur 3: Structuur van ongevallen


Studies over ongevallenverzekeringsclaims In de bijna 100-jarige geschiedenis van ongevallenverzekeringen in de Verenigde Staten hebben veel bedrijven studies uitgevoerd of laten uitvoeren die ingaan op de ernst van een claim: van risicovol gedrag tot dodelijke ongevallen. Op deze wijze hebben ze vastgesteld hoe waarschijnlijk is dat een bepaalde gedraging in hun faciliteit voorkomt. De kans op risicovol gedrag is groter dan een dodelijk ongeval. De klassieke veiligheidspiramide van H.W. Heinrich6 (ontwikkeld in 1931; zie figuur 4) wordt vandaag de dag beschouwd als de belangrijkste grafische weergave van de verschillende soorten bedrijfsongevallen. Sindsdien hebben veel bedrijven eigen studies opgezet. In 2003 heeft ConocoPhillips Marine een studie uitgevoerd die aantoont dat er een groot verschil is tussen ernstige ongevallen en bijna-ongevallen (zie figuur 5).

Figuur 4: Veiligheidspiramide van H. W. Heinrich (1931)

Figuur 5: Veiligheidspiramide van ConocoPhillips Marine (april 2003) 7

Uit beide piramiden blijkt dat er altijd een grote verschil is tussen het ernstigste incident en een incident waarvoor geen claim wordt ingediend. In de veiligheidspiramide van ConocoPhillips Marine staan er tegenover elk dodelijk ongeval minstens 300.000 risicovolle gedragingen. Deze gedragingen omvatten activiteiten die niet in overeenstemming zijn met veiligheidsprogramma’s, -trainingen en -componenten op de machines. Hiertoe behoren ook het omzeilen van veiligheidscomponenten op machines of het overslaan van een veiligheidsstap in het productieproces dat de operator extra tijd kost. Met effectieve machineveiligheid en training kan het aantal risicovolle gedragingen en bijna-ongevallen worden verminderd. Hierdoor neemt ook de kans op dodelijke ongevallen af, want er is een lagere frequentie van risicovolle gedragingen. Het verschil kan worden verklaard op basis van afstand of tijd: bijvoorbeeld één centimeter verder of één seconde later en er was wel sprake geweest van een ongeval. Machineveiligheid kan een substantieel verschil bewerkstelligen en de frequentie en ernst van ongevallen en daarmee de premies van ongevallen verzekeringen in belangrijke mate beïnvloeden.

Indirecte kosten Vanwege de kwantificeerbare financiële gevolgen worden claims en verzekeringspremies beschouwd als kosten die direct samenhangen met bedrijfsongevallen. Indirecte kosten liggen opgesloten in de financiële en operationele gevolgen. Doorgaans is er geen vast bedrag of tarief aan toegewezen. Indirecte kosten kunnen meestal niet direct op de winst- en verliesrekening van een bedrijf worden vastgesteld zoals premies. Andere indirecte kosten zijn onder meer: overwerk om het verlies van een medewerker te compenseren of om de productie in te halen, tijd van managers of andere leidinggevenden om claims te onderzoeken en te verwerken, reputatieschade, ongemotiveerde medewerkers en gespannen werkrelaties. Hoewel indirecte kosten geen expliciete kosten zijn, moeten de gevolgen ervan niet worden onderschat. Uit het onderzoek van Liberty Mutual in 2001 is gebleken dat deze indirecte kosten drie- tot vijfmaal zo hoog als de directe kosten zijn. Liberty Mutual vergelijkt deze kosten daarom met een ijsberg: de directe kosten zijn het topje van de ijsberg en kunnen gemakkelijk worden waargenomen; de indirecte kosten daarentegen zijn hoger, omvatten een grote verscheidenheid aan issues en zijn moeilijk te beoordelen. Hoewel de kosten van veiligheid vooraf hoog kunnen lijken,


vergroten veiligheidsinvesteringen op de lange termijn niet alleen de veiligheid op de werkplek, maar verkleinen ze ook het risico op indirecte kosten die de financiële positie van het bedrijf nog meer schaden.

Potentiële besparingen meten Bij het berekenen van het rendement van investeringen (ROI) of het interne rendementspercentage is het belangrijk dat de verwachte lagere frequentie en ernst van de claims als gevolg van de machineveiligheidscomponenten worden ingecalculeerd. Tevens zijn er immateriële zaken die meegewogen moeten worden. Behalve het bedrijf kunnen ook de vakbond of de ondernemingsraad bepaalde verwachtingen hebben. Het moet duidelijk zijn dat veiligheidsmaatregelen en -trainingen de motivatie en productiviteit kunnen verbeteren. Het is daarom noodzakelijk dat eerst geanalyseerd wordt welke invloed een veiligheidsinvestering precies op het bij een ongevallenverzekering behorende claimgedrag heeft. De risicomanager of veiligheidsprofessional van een bedrijf moet de historie van bedrijfsongevallen en claims goed kennen. Hoewel een historie van vijf jaar ideaal is, is drie jaar voldoende. Bij het analyseren van deze informatie is het belangrijk claims te identificeren die redelijkerwijs voorkomen hadden kunnen worden als er in veiligheid was geïnvesteerd.8 Deze claims kunnen bij een interne audit of een andere financiële beoordeling handig zijn om aannames te verantwoorden. De financiële afdeling kan eisen dat een kapitaalinvestering een bepaalde drempel overschrijdt, bijvoorbeeld een intern rendement van 20% of een terugverdienperiode van drie jaar. Daarnaast kan deze afdeling ook een model hebben ontwikkeld waarvan bij elke investering gebruikgemaakt moet worden.

Methodologie van een analyse van veiligheidsinvestering Als met behulp van een cashflowbenadering het verwachte rendement van een veiligheidsinvestering wordt berekend, moeten er verscheidene stappen worden genomen: Stap 1: Zorg voor een rapport met schadeclaims van de afgelopen drie of vijf jaar. Dit rapport moet per boekjaar het aantal claims en het totaal aan uitgaven bevatten.9 Met behulp van dit document kunnen er claims geïdentificeerd worden die voorkomen hadden kunnen worden als er een veiligheidsinvestering was gedaan. Stap 2: Bepaal schadebedragen op basis van geschatte definitieve waarden. Bepaalde claims blijven openstaan vanwege een lopende medische behandeling of om andere redenen. Hoewel de resulterende schade zal variëren, is de algemene verwachting dat de meeste claims in de loop van de tijd in waarde toenemen. In verzekeringstermen betekent “definitieve” de uiteindelijk betaalde waarde. Het kan verscheidene jaren duren voordat dit wordt gerealiseerd.10 Om de definitieve waarde te verkrijgen moeten actuarissen een schadecorrectiefactor toepassen op de totale uitgaven aan de claims voor elk polisjaar. De schadecorrectiefactoren kunnen verschillen als gevolg van onder meer de uitgekeerde verzekeringsbedragen, medische kosten, leeftijd en de aard van het letsel. Stap 3: Bereken het schadepercentage. Productievolumegegevens of de werktijd in het gebied voor dezelfde tijdsperioden als de claimgegevens kunnen geleverd worden door de voor de bedrijfsactiviteiten verantwoordelijke afdeling. Deel de definitieve bedragen uit stap 2 door het productievolume of de werktijd om het schadepercentage voor elk jaar te berekenen. Een percentage waarin de werktijd of het productievolume is opgenomen, is vaak een beter indicator van de veiligheidsprestaties. De gemiddelde schade moet daarom ook worden berekend. Stap 4: Pas het trendmatige of gemiddelde schadepercentage op het geschatte volume voor komende jaren toe. De afdelingen die verantwoordelijk zijn voor de bedrijfsactiviteiten of de planning, zullen volumeramingen voor komende jaren hebben. Door toepassing van het trendmatige of gemiddelde schadepercentage op het geschatte volume kunnen de claims voor komende jaren geschat worden en kunnen er aannames gemaakt worden over de kosten die met de implementatie van veiligheidsinvesteringen voorkomen kunnen worden.


Stap 5: Bereken de gevolgen voor de cashflow. Sommige claims zullen gedurende een bepaalde tijdsperiode open blijven staan. Toch is het belangrijk het effect van deze claims op de cashflow van een bedrijf te analyseren. Het voordeel van langdurende claims is dat ze tijdens de looptijd van de claim gerealiseerd worden. Dit betekent dat de vereffening van een claim gedurende een periode van meerdere jaren plaatsvindt. In het ‘Annual Statistical Bulletin’ van de National Council on Compensation Insurance uit 2004 worden de volgende vereffeningspercentages vermeld: • Jaar 1: 23% • Jaar 2: 28% • Jaar 3: 14% • Jaar 4: 8% • Jaar 5: 4% • Jaar 6 tot en met 15: 23% Deze percentages11 kunnen naargelang de aard van het letsel, het lichaamsdeel en de locatie enigszins afwijken. De verbeterde cashflows kunnen afgezet worden tegen de kosten van de veiligheidsinvestering. Stap 6: Maak een schatting van de indirecte kosten. Het is moeilijk bijkomende kosten in de investeringsanalyse te verwerken, maar ze zijn belangrijk voor het bepalen van het totale voordeel van een veiligheidsinvestering. Indirecte kosten laten zien wat incidenten voor de productieniveaus betekenen en welke uitgaven bedrijfsongevallen met zich mee kunnen brengen. Hierdoor wordt een investering in veiligheid op de fabrieksvloer nog sterker verantwoord. In figuur 6 staan de zes stappen van de hierboven beschreven methodologie voor een veiligheidsinvestering. Dit vereenvoudigde voorbeeld toont aan dat een investering van $ 65.000 een intern rendement van 25% oplevert en een positieve netto contante waarde heeft (> $ 34.000) op basis van een kortingspercentage van 7%. Als dit werkblad zodanig wordt veranderd dat de indirecte kosten tweemaal zo hoog zijn als de directe kosten, dan stijgt het interne rendement naar 167% of een netto contante waarde van $ 305.000. In beide gevallen blijkt de investering financieel verantwoord te zijn. Met betrekking tot de toepassing van deze analyse moeten de volgende punten in acht worden genomen: • De analyse veronderstelt dezelfde soorten claims (geraakt door een voorwerp, uitgegleden etc.) • De analyse veronderstelt dat alle voorkomende claims daadwerkelijk met de veiligheidsinvestering samenhangen • De analyse maakt gebruik van standaard schadecorrectiefactoren die de definitieve schade te hoog of te laag kunnen voorstellen • Het trendmatige of gemiddelde schadepercentage kan onnauwkeurig zijn • Het gebruik van een gemiddeld percentage veronderstelt dat het proces of de training niet gewijzigd is • Het toekomstige productievolume is als gevolg van de feitelijke bedrijfscondities onderhevig aan veranderingen • Vereffening van schadevergoedingen kan hoger of lager zijn • Cashflows sluiten andere met schadevergoedingen samenhangende uitgaven uit, waaronder begrepen, maar niet beperkt tot, kosten en vergoedingen voor verzekeraars en overheidslichamen. In veel ongevallenverzekeringen kan dit bedrag variëren van 10% tot 25% van de schadevergoedingen.


Figuur 6: Analysemodel voor veiligheidsinvesteringen


Aanbevelingen Zoals is aangegeven, is het essentieel dat bij de analyse van veiligheidsinvesteringen niet alleen naar de directe kosten wordt gekeken, maar ook naar de indirecte kosten. Als bij het berekenen van de waarde van veiligheidsinvesteringen met beide kostenelementen rekening wordt gehouden, kan eenvoudig in beeld worden gebracht dat de financiële voordelen van het implementeren van een pro-actief veiligheidsprogramma als integraal onderdeel van een ’lean manufacturing’-strategie substantieel zijn. Werk samen met de afdelingen die verantwoordelijkheid zijn voor het veiligheids- en risicomanagement. Ze beschikken niet alleen over een grote schat aan gegevens, maar de professionals van deze afdelingen kunnen ook geloofwaardigheid aan de analyse van een veiligheidsinvestering toevoegen. Tijdens een interne audit of een andere beoordeling kan een financieel planner aanvullende informatie eisen die de aannames en andere gegevens ondersteunt. Als er naar deze afdelingen kan worden verwezen, is het waarschijnlijker dat de fabriek of het bedrijfsonderdeel de investering ondersteunt. Een veiligheidsprogramma bevat veel elementen. Daarom is het belangrijk dat veiligheidsprofessionals van een bedrijf bij de besluitvorming betrokken worden. Ze zijn bekend met het overkoepelende veiligheidsprogramma van het bedrijf. Om te waarborgen dat de investering het maximale rendement oplevert, mogen nieuwe elementen het overkoepelende veiligheidsprogramma niet schaden, of het nu om het milieu, bedrijfsveiligheid of voorkoming van materiële schade gaat. Ontwikkel een standaardproces voor het implementeren van risicoanalyses voor machines. Implementeer een machineveiligheidsprogramma dat op basis van een pro-actieve benadering gevaren en risico’s analyseert en risicobeperkende beschermende maatregelen definieert. Idealiter omvat het proces een brede visie op veiligheid en productiviteit waarin gegevens uit een diversiteit aan functionele gebieden worden verwerkt. Daarnaast wordt het gedocumenteerd om de bestaande, oorspronkelijke (‘as-built’) standaard van de machine te ondersteunen. Het proces moet gebaseerd zijn op een bedrijfsstandaard of een gepubliceerde standaard waarover consensus is en die door OSHA is vastgesteld als bedrijfsstandaard op basis van geldende industriestandaarden. Het belangrijkste is dat het proces consistent geïmplementeerd moet worden voor zowel nieuwe als bestaande apparatuur. Ontwikkel een machineveiligheidsspecificatie voor aangeschafte OEM-apparatuur en voor modificaties van bestaande apparatuur. Met dit document, dat de eisen beschrijft die een gestandaardiseerde benadering van het ontwerp en de bouw van een veiligheidssysteem moeten waarborgen, kunnen bedrijven de consistentie behouden en de risico’s verkleinen. Naleving van de machineveiligheidsspecificaties moet de kans verkleinen dat OEM-apparatuur niet met de vereiste veiligheidsfuncties is uitgerust en de variatie in zowel de componenten als de toepassing van veiligheidsapparatuur binnen de fabriek terugdringen. Inconsistent gebruik van veiligheidsproducten kan tot issues met betrekking tot de opslag en ondersteuning van apparatuur leiden. Door inconsistent gebruik kan het moeilijk zijn te waarborgen dat fabrieksmedewerkers de veiligheidsproducten correct hanteren en onderhouden. Idealiter vergemakkelijken bedrijfsspecificaties het vaststellen en implementeren van standaarden op basis van eisen voor producten en machines die de bedrijven van OEM’s aanschaffen en gebruiken. Het is niet alleen belangrijk veilige machines te hebben, maar ook de veiligheidsproducten moeten voldoen aan veiligheidsgerelateerde ontwerpstandaarden, zoals EN-ISO 14119 (de oude EN 1088) of IEC 61508. Als deze eisen aan OEM’s kenbaar worden gemaakt, kunnen bedrijven ervoor zorgen dat op de fabrieksvloer de richtlijnen worden nageleefd. Hierdoor kunnen onvoorziene boetes van de OSHA of andere organisaties worden voorkomen. Maak gebruik van een ‘lean manufacturing’-strategie. Dankzij een allesomvattende veiligheidsstrategie die gebruikmaakt van standaardprocessen en goed doordachte en geïntegreerde machineveiligheidssystemen kan de productiviteit aanzienlijk toenemen. Door een reductie van bijvoorbeeld overproductie, bewerkingen, voorraden en bewegingen kan het management ‘lean manufacturing’-principes invoeren en tegelijkertijd de risico’s verkleinen en bedrijfsongevallen verminderen. Het is belangrijk hierbij zowel productie- als stafmedewerkers te betrekken, zoals engineers, operators, financieel medewerkers, senior managers en ontwerpers. Zij kunnen de productiviteit en veiligheid verbeteren omdat dit belangrijke elementen van hun dagelijkse werkzaamheden zijn.


Houd rekening met issues op het gebied van corporate governance. Het senior management en de raad van bestuur kunnen erop staan dat het lijnmanagement formeel veiligheidssystemen evalueert. Ze kunnen harde bewijzen eisen die aantonen waarom investeren in een veiligheidsprogramma essentieel voor de gezondheid van het bedrijf is. Daarnaast willen ze weten welke invloed dit op de andere faciliteiten van het bedrijf heeft. Hoewel besparingen en de terugverdieneffecten van investeringen vanwege de afwijkende rechtssystemen en aangeboden ongevallenverzekeringen per land kunnen verschillen, blijft het belang van veiligheid onverminderd groot. Daarom moet goed nagedacht worden over de veiligheidsbehoeften die buitenlandse fabrieken hebben, en over de toepasselijke standaarden. Omdat verzekeringspolissen en ongevallenverzekeringen verschillend zijn, moet een ter zake kundige consultant of fabrikant geraadpleegd worden voordat een beslissing wordt genomen.

Samenvatting Door de implementatie van veiligheidsprogramma’s en een risicoanalyse van de faciliteit kunnen de met bedrijfsongevallen samenhangende kosten verlaagd worden. Het voorkomen van bedrijfsongevallen blijft voor veel werkgevers een van de hoogste prioriteiten, omdat de effecten ervan de productie kunnen verhogen, ‘lean manufacturing’-doelstellingen ondersteunen en de motivatie van de werknemers verbeteren. Managers en financieel professionals moeten het belang van veiligheid en de voordelen van investeringen in veiligheidsprogramma’s en -componenten onderkennen. Dankzij risicomanagementprogramma’s kunnen bedrijven risico’s effectief analyseren en hun behoeften aan veiligheidsinvesteringen bepalen.

Meer informatie De machineveiligheidsengineers van Rockwell Automation beschikken over een grote expertise op het gebied van risicoanalyse. Zij kunnen risicobeperkende mogelijkheden identificeren die tot minder bedrijfsongevallen, een hogere productiviteit en tevredenere werknemers leiden. Ga voor meer informatie over risicoanalyse of machineveiligheid naar http://www.rockwellautomation.com

Noten 1. http://www.osha.gov/OshDoc/data_General_Facts/jobsafetyandhealth-factsheet.pdf 2. Doorgaans is een stafmedewerker van de financiële afdeling verantwoordelijk voor het beheer van de bedrijfsverzekeringen. 3. Kosten van een risico worden gedefinieerd als de som van de verzekeringspremies, claims die binnen het eigen risico vallen, claimbeheer, kosten van de risicomanagementafdeling (zoals salaris, reiskosten en secundaire voorwaarden) en andere hiermee samenhangende kosten (zoals vergoedingen aan de staat, beoordelingen en consultants). 4. http://www.calstrs.com/INVESTMENTS/cginvestresponse.aspx 5. Texas, New Jersey, South Carolina en Massachusetts kunnen toestaan dat een werkgever niet aan de vereiste van een ongevallenverzekering hoeft te voldoen, hoewel hij wel de toepasselijke financiële vereisten moet nakomen. Toch kan de werkgever de volgende verweermogelijkheden op basis van het gewoonterecht kwijtraken: aanrekenbare nalatigheid, veronderstelling van risico en nalatigheid van een andere werknemer. Daarom moeten de afdelingen die verantwoordelijk zijn voor juridische zaken en risicomanagement, de financiële en juridische gevolgen van een dergelijke beslissing goed afwegen. 6. Heinrich, H. W., Industrial Accident Prevention, 4th Edition. New York: McGraw-Hill Book Company, Inc., 1959. 7. http://www.socp.org/archive/03-02-04/3-2-04Presentation/1 8. Het is mogelijk dat uw bedrijf ook bijna-ongevallen bijhoudt. U kunt aanvoeren dat deze in een claim hadden kunnen resulteren als die ene seconde of centimeter (of beide) net aan de verkeerde kant had gezeten! Hiermee wordt blootstelling aan risico’s aangegeven en het kan zijn dat u met dit element rekening wilt houden. 9. Het totaal aan uitgaven is de schatting van de ongevallenverzekeraar over de waarde van de claim. 10. De meeste werkgevers voegen aan de balans een post toe voor niet-betaalde schadeclaims en de bijbehorende verzekeringskosten en -uitgaven. De periodetoerekening en procedures voor het schatten van claims kunnen verschillen. 11. De ernst van een claim is van invloed op het vereffeningspercentage. Omwille van de eenvoud moeten deze percentages volstaan.

Allen-Bradley, LISTEN. THINK. SOLVE. en Rockwell Software zijn handelsmerken van Rockwell Automation, Inc. Merken die niet van Rockwell Automation zijn, vormen het eigendom van hun respectieve eigenaars.

Publicatie SAFETY-WP004B-NL-P – Juli 2007

Copyright © 2007 Rockwell Automation, Inc. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in de Verenigde Staten.

De waarde van veiligheid aantonen

Recommend Documents