INFORMATIE DOOR DESIRÉ DELANO BOUTERSE, PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK SURINAME, OVER DE ONTSTANE PROBLEMATIEK VAN STROOMVOORZIENING DOOR DE EBS, TEN BEHOEVE VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE (DNA) OP 26 AUGUSTUS 2014 Geachte Voorzitter, Mag ik beginnen u alvast dank te zeggen voor de gelegenheid mij geboden uw geacht College te kunnen informeren over de actuele situatie aangaande de stroomvoorziening in ons land. Vandaag precies een week geleden, hebben de Energie Bedrijven Suriname na een welkome periode van vloeiende en gegarandeerde stroomvoorziening, helaas opnieuw moeten overgaan tot een in ons land niet onbekend distributiesysteem voor stroom, namelijk het “load-‐shedden”. Bij een optredend tekort aan opgewekte stroomhoeveelheid, wordt de onvoldoende beschikbare hoeveelheid stroom gedistribueerd aan de samenleving, door middel van een verdeelsleutel en roulatie over gebieden en woonwijken: bij toerbeurt worden hierbij gebieden en woonwijken gedurende enkele uren van de dag afgesloten van stroomvoorziening, dus uitgeschakeld door de EBS. Een zeer ongewenste situatie, waartegen sinds de aanvang van onze regeerperiode het nodige is gedaan om uit genoemde situaties van ontoereikende hoeveelheden energie te komen en deze vooral ook te voorkomen. De Regering heeft er veel aan gedaan om continue voor voldoende stroomopwekking te zorgen om hierdoor de stroombehoefte van onze huishoudens en van onze bedrijven en instellingen, op elk moment te kunnen garanderen. Als Regering hebben wij ons heel veel moeite getroost en enorme investeringen van meer dan SRD.700 miljoen gedaan in het opvoeren van beschikbare energie. Met name zijn verbrandingsmotoren aangeschaft en aanverwante werken verricht om onze stroomvoorziening veilig te stellen voor onze snel groeiende economie. In deze dus, ten behoeve van de significant toegenomen economische en industriële bedrijvigheid, voor onze bestaande huishoudens en voor het steeds groeiend aantal nieuwe huishoudens, maar ook voor onze sociaal-‐educatieve, medische, culturele en sportinstellingen etc. Mag ik vaststellen, dat de behoefte aan energie een jaarlijkse groei van circa 8% doormaakte tot ongeveer eind 2010 en dat het al een zware en complexe opgave was om aan deze groeiende behoefte aan energie, steeds tijdig te kunnen voldoen. Wij zijn als samenleving niet onbekend met de ups en downs uit die periode: de zogenoemde black outs en het systeem van rantsoenering van stroom naar 1/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
de verbruikers toe, waren bekende middelen die moesten worden gehanteerd om onze huishouding draaiende te houden. Op dit punt gekomen mag ik u informeren dat toen de huidige Regering het bestuur van het land in augustus 2010 overnam, er een piek van 193 MW stroomverbruik was vastgesteld, terwijl dit stroomverbruik na vier jaar, nu een piek heeft bereikt van circa 235 MW. In oktober verwachten wij een stijging van de piek naar 258 MW! Wij hebben aldus te maken met een enorme groei van 75 MW in het piek-‐stroomverbruik, dus stellen wij vast een toename van het stroomverbruik in de piekuren van 2010 naar 2014, van circa 30% ! Buiten de piekuren gebruikten wij vóór 2010 circa 150 MW, thans is dit circa 200 MW. Ongetwijfeld een versnelde toename van onze economie, wat betekent een enorme druk op het bestuur van het land om deze versneld vergrootte behoefte aan energie, bij te benen! Voorwaar een hels karwei. Onnodig u te zeggen, dat voldoende beschikbare energie van fundamenteel belang is om een samenleving in stand te houden en dat deze beschikbaarheid van energie vooral ook van cruciaal belang is als zijnde de voornaamste voorwaarde voor verdere ontwikkeling van die samenleving. De garandering en veiligstelling van voldoende energie behoort daarom tot de allerhoogste prioritiet van het regeerbeleid. Mevrouw. de Voorzitter,
Mag ik u nu in vogelvlucht wat historische indrukken geven inzake investeringen in de energiesector. Vanaf het jaar 2000 tot het jaar 2010 is het geïnstalleerd vermogen van de EBS met 43 MW verhoogd door de aanschaf van vijf (5) MAN generatoren. In deze periode heeft Staatsolie geïnvesteerd in generatoren met in totaal 28 MW. Ook is met name in 2006, in de 161 KV-‐lijn vanuit Paranam naar Menckendam vernieuwd om de stroom vanuit Afobakka volledig te kunnen transporteren naar Paramaribo, zonder de grote verliezen, waarmee de verouderde 33 KV-‐transmissie-‐lijn kampte. Zonder meer zaken, Mevrouw de Voorzitter, van groot belang, zaken waarvoor grote investeringen en/of leningen werden gepleegd c.q. afgesloten. Deze investeringen bleken evenwel bij lange na niet voldoende te zijn geweest, om het toen reeds bestaande verschil tussen de behoefte aan energie vanuit de samenleving en het aanbod van energie vanuit de Overheid te kunnen overbruggen. Black-‐ outs en rantsoeneringen, waren het logische gevolg van deze toenmalig heersende situatie van ontoereikende energie. U begrijpt, Mevrouw de Voorzitter, dat de huidige Regering vanaf haar aantreden een enorme inhaalslag in deze moest plegen om de toegenomen vraag naar energie te voldoen. Want, Mevrouw de Voorzitter, de voldoende beschikbaarheid van energie is en blijft een dringende en dwingende 2/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
vereiste voor verdere sociale en economische vooruitgang en meer nog, voor de instandhouding van de kwaliteit van ons leven. Wij als Regering hebben direct na ons aantreden, met de meeste spoed de nodige voorbereidingen hiertoe gepleegd door ondermeer vanaf 2011 vier energie-‐tops te houden in ons land over het energievraagstuk. Door deze tops kon er meer inzicht worden verkregen in wat er direct gedaan moest worden aangaande de actuele energie problematiek in ons land, terwijl tevens een duidelijker beeld kon worden geschetst omtrent het middellange en lange termijn beleid op dit fundamenteel stuk van energievoorziening en de behoefte-‐ontwikkeling in deze. Indachtig de verkregen vernieuwde en verdiepte inzichten, hebben wij ons energiebeleid hierop ingesteld en hebben wij vanaf 2011/2012 het staand vermogen aan energie verhoogd met maar liefst 97 MW. Er zijn namelijk drie generatoren van elk 21 MW eind 2013 geïnstalleerd aan de Saramaccastraat bij de EBS, samen 63 MW. Tevens heeft de Overheid als enig Aandeelhouder aan de Staatsolie Maatschappij N.V. groen licht gegeven voor de uitbreiding met 34 MW. Begin 2014 is deze 34 MW extra opwekvermogen geïnstalleerd. Let u wel: in deze periode is er in totaal bijkans 100 MW extra vermogen toegevoegd! Dit is vrijwel gelijk aan het jaarlijks gemiddelde dat aan hydro energie uit Afobakka geleverd wordt. Samenvattend: wij beschikken over 295 MW vermogen in tegenstelling tot 193 MW in 2010. Dit vermogen zou onder normale omstandigheden voldoende zijn om de achterstand van vóór 2010 in te lopen. Mogen wij constateren, Mevrouw de Voorzitter, dat ware het niet, dat wij juist nu, door het reeds ongeveer 12 maanden uitblijven van voldoende neerslag in en bij het Afobakka stuwmeer, geconfronteerd zouden worden met een aanhoudende lage waterstand, waardoor de Suralco vanaf 18 augustus jl. 30 MW minder stroom kan leveren aan de Overheid ten behoeve van de EBS, dan zouden wij nimmer in deze situatie van schaarste aan energie zijn beland. Juist in deze voor ons, gezien de verrichte grote beleidsinspanningen, gunstig gemaakte energiesituatie, waarin wij voldoende aan vermogen hebben geïnstalleerd om te kunnen voorzien in de dagelijkse behoefte van ons land. Mogen wij hier duidelijk vaststellen, Mevrouw de Voorzitter, dat de Regering door haar beleidsinspanningen zeer alert en op voortvarende wijze heeft geïntervenieerd in een levensgroot zorgpunt in onze maatschappij van tekort aan energie. Door vanaf 2011 hard te werken aan het in rap 3/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
tempo significant verhogen van het aanbod van energie vanuit de EBS en de Staatsolie Maatschappij N.V., kunnen wij allen, bedrijven, instellingen en huishoudens, genoegzaam beschikken over voldoende energie op elk gewenst moment! Bovendien ook nog met een positief uitzicht voor de komende circa twee jaar met een gegarandeerde en veilige stroomvoorziening. De gevolgen van klimaatsverandering, echter, waarbij in dit geval het natuurverschijnsel “El niño” is opgetreden, gepaard gaande met grote droogte met weinig tot geen neerslag gedurende maanden tot zelfs gedurende een jaar in het achterland, heeft gaandeweg een negatieve invloed op het waterniveau van het Afobakka stuwmeer gehad. Hierdoor is de hoeveelheid te leveren stroom met circa 30 MW afgenomen. Het besluit van de Regering rond augustus 2012 om honderden miljoenen SRD’s te besteden aan de aankoop van opwekmotoren voor de EBS en de Staatsolie Maatschappij ten aanzien van de algemene verhoging van de stroomopwekking in het land was dus reeds genomen. En ten tijde van de ontvangst van het schrijven van de SURALCO van 04 juli 2013 over de eerste tekenen van een extreem dalende trend van het waterniveau in het Afobakka-‐stuwmeer, waren wij reeds in volle planning met het verhogen van het opwekvermogen. Ik wil nogmaals onderstrepen het feit dat wij in 2014 te maken hebben met extreme droogte in ons achterland met als gevolg een extreem lage waterstand in het Afobakka-‐stuwmeer. In 2014 is de neerslag achter en in het stuwmeer circa 15 -‐ 20% minder dan in een normaal jaar. Voorzitter, dit betekent dat het peil in het stuwmeer 2.4 meter in deze tijd van het jaar lager is dan normaal. Geachte Voorzitter,
Het bouwen van nieuwe en het renoveren van oude onderstations alsmede de aanleg van transmissie-‐ en distributieleidingen, vergt veel tijd. De Regering is juist de laatste tijd druk doende dit laatste af te maken en de energie-‐cirkel in deze te completeren, om de stroom tot in de fabrieken, tot in de huizen en instellingen te kunnen transporteren. Wij kunnen heel veel verzetten, Mevrouw de Voorzitter, misschien zelfs ook bergen, maar niet alles! Met nog een beetje tijd, waren ook alle voorzieningen rond voor wat betreft het transport-‐gedeelte van het geïnstalleerd vermogen, was de extreme droogte niet ingetreden. Maar wij zullen, -‐ dat beloven wij via u aan uw geacht College en aan ons volk -‐, er alles aan blijven doen om versneld dit laatste gedeelte in de kringloop van de energievoorziening met name van installatie van het vermogen tot aan het brengen van de stroom voor de huishoudens etc., rond te krijgen.
Terwijl de Regering op volle kracht draait om dit grote karwei te klaren, komt er een terugval door
4/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
middel van het optreden van een natuurverschijnsel. Wij hebben hier duidelijk te maken met “overmachtssituatie”, Mevrouw. de Voorzitter. Tegelijkertijd moet het mij wel van het hart, dat in deze wel eerder het nodige gedaan had kunnen c.q. moeten worden, om tenminste het leed van de verbruikers, van de samenleving te verzachten. Want wanneer wij vanaf juli 2013 van de Suralco, of van wie dan ook een bericht, of zo u wilt een indicatie krijgen dat een negatieve ontwikkeling, of in elk geval een dreiging daartoe op til is, dan was het zaak dat wij op onze qui-‐vive hadden moeten zijn en direct een fase van alertheid hadden moeten inluiden. Zulks is helaas achterwege gebleven, mogelijk vanwege de enorme drukte om in snel tempo steeds meer energie te produceren en met het treffen van de vele voorzieningen om de verdeling hiervan ten behoeve van de burgers rond te krijgen. Ik wil hierbij niets vergoelijken, maar wij hebben als Regering wel hieruit geleerd om zulke zaken die om de hoek komen kijken, ook met de nodige flexibiliteit en veerkracht mee te nemen in ons bezig zijn. Wij betreuren het Mevrouw de Voorzitter dat dit heeft plaatsgevonden en danken het volk via u, voor het getoonde begrip en voor haar ondersteuning. Intussen zal de Regering, Mevrouw de Voorzitter, voortgaan met het blijven vergroten van het opwekvermogen, zowel nu, op middellange als op lange termijn. Voor de middellange termijn is zonne-‐energie in gevorderde studie en wordt al minstens een project in het binnenland uitgevoerd. Zonne-‐energie is hernieuwbare, goedkopere energie dan de dure dieselolie. Het gebruik van zonne-‐energie zal daarom door de Regering gestimuleerd worden. Wij laten ook studies verrichten over opwek-‐capaciteit door middel van afval-‐energie vanuit resthout, rijstkaf, huisvuil en de opwekking met minder dure brandstof zoals kolen en gas. De Regering blijft vooruit kijken, vooral als het gaat om de voor ons allen kostbare energie. Ik kan u nu al zeggen, Mevrouw. de Voorzitter, dat de structurele oplossing voor de chronische problematiek van onze stroomvoorziening, ligt in waterkracht, met het voordeel dat energie uit water dat relatief ruim voorradig is in ons land, schone energie is. In dit verband en gezien de huidige en te verwachten toekomstige omstandigheden van steeds duurder wordende aardolie, onze steeds sneller groeiende nationale economie, de steeds meer ontoereikende hoeveelheid stroom uit het Afobakka stuwmeer, hebben wij als doel voor de lange termijn, ons toe te leggen op de uitvoering van waterkracht-‐projecten. Wij zullen wat dit betreft voor de toekomst echter voor onze energievoorziening een goede mix moeten hebben van Hydro, thermisch en andere hernieuwbare energiebronnen. Immers een volledige afhankelijkheid van Hydro-‐energie, kan bij wisselende klimatologische omstandigheden, wederom leiden tot een tekort. In het kader van veiligstelling van energievoorziening is het goed, naast het voorgaande, om hier ook te vermelden, dat de Regering nog 5/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
steeds voor ogen heeft, de interconnectie tussen Suriname en zijn buurlanden, waarmee wederzijds energie garantie wordt geboden. Mevrouw. de Voorzitter.
Voor het korte termijnbeleid is het goed te vermelden, dat de funderingen voor uitbreiding van nog eens 55 MW: 21 MW bij de EBS en 34 MW bij de Staatsolie Maatschappij reeds gereed zijn. Het gaat hierbij om circa 275 miljoen Srd.. Hierin is inbegrepen het 161 KV onderstation te Kwatta alsmede transmissie-‐verbindingen naar diverse onderstations. Dit alles, naast andere te treffen voorzieningen voor nieuw te bouwen onderstations en voor het reviseren van oude onderstations. Voor wat betreft de huidige acties en die op korte termijn, mag ik u informeren, Mevrouw de Voorzitter, dat de Regering alle opties bekijkt om de tijd van het ongerief te verkorten. Wij noemen in dit verband (a) het eventueel binnenhalen van Emergency Power en (b) het versneld afbouwen van de transmissie-‐lijn van Staatsolie naar Menckendam. Hierdoor zal 20 MW extra vermogen getransporteerd worden naar de gebruikers. Mag ik deze gelegenheid te baat nemen om vanuit deze plaats een woord van erkentelijkheid uit te spreken over initiatieven vanuit de gemeenschap in het algemeen en in het bijzonder van die delen van het bedrijfsleven die aangeboden hebben hun noodaggregaten in piekuren in te zetten ter ontlasting van het net. Mevrouw. de Voorzitter,
De Regering is voortvarend bezig en overziet de energiesituatie in ons land. Wij kunnen allen in dit land, via u Mevrouw de Voorzitter, geruststellen, dat zaken ter blijvende ontwikkeling van de energievoorziening goed op het spoor zijn, zowel voor nu, voor de midden-‐lange alswel voor de lange termijn. De Regering blijft in goed dialoog met de Suralco. Voortdurend wordt door ons samen met de Suralco gekeken naar alle mogelijkheden om het kortstondig opgetreden ongerief, heel snel tot het verleden te doen behoren. Wij nemen met uw goedvinden, Mevrouw de Voorzitter, de vrijheid om u en geachte leden van uw College dank te zeggen voor de kritische bijdragen, die zij in de afgelopen week ten aanzien van deze materie hebben geleverd. Emoties zijn bij zo een gevoelige materie begrijpelijkerwijs ook losgekomen, want vaststaat dat de aanwezigheid van voldoende energie een levenszaak is voor ons allen. Hoe het ook zij, de kritische kanttekeningen van uw College, de commentaren hierbuiten van de gewaardeerde pers alsmede van commentatoren en analytici in onze samenleving, zijn ons zeer ter harte gegaan en wij nemen alles mee, voor nog betere kwaliteit van ons werk. Wij doen, Mevrouw de Voorzitter, een beroep op geheel ons volk om zoveel mogelijk energie,-‐ en laten wij hierbij direct ook drinkwater erbij noemen -‐, en drinkwater efficiënt te gebruiken. Verspilling 6/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
gaat ons uiteindelijk allen de das om doen, hoezeer wij ons ook de enorme inspanningen getroosten, zowel in kapitaal, in menskracht, in organisatie. Het is in ons aller belang. Wij hebben alle geloof en vertrouwen in ons volk hierbij en zeggen hartgrondig dank aan ons gehele volk, voor hun begrip, medewerking en steun als hun waardevolle en onmisbare bijdrage bij de oplossing van deze ongewenste situatie. Wij zijn intussen via de media al volop bezig met een bewustwordingscampagne voor efficiënt en verantwoord energiegebruik en willen als Overheid u voorgaan door vanaf morgen, woensdag 27 augustus, de airco’s van alle overheidskantoren uit te doen en deze slechts van 10.00 – 14.00 uur aan te doen. Deze oproep geldt voor het gehele land en in het bijzonder voor de districten Paramaribo, Wanica, Commewijne, Para en Saramacca. Alleen al het opvolgen van deze instructie, zal een bijzondere bijdrage zijn aan de oplossing van het huidige probleem, dat ons aller probleem is. Mag ik hiermee, Mevrouw de Voorzitter, u danken voor de gelegenheid mij geboden.
7/7 Informatie aan DNA inzake energie problematiek President D.D. Bouterse
26 augustus 2014
