de Toekomst 31 maart : VWS-Medewerkersdag Sg vertrekt naar Radboudumc Jouke de Vries Nederland als zandloperstaat Thema: Klaar voor

Thema: Klaar voor

de Toekomst

31 maart : VWS-Medewerkersdag

Sg vertrekt naar Radboudumc Jouke de Vries Nederland als zandloperstaat

30ste jaargang | eerste kwartaal | maart 2015

personeelsmagazine

Secretaris-generaal Leon van Halder, die verantwoordelijk is voor de dagelijkse gang van zaken op het ministerie, begint 1 april als voorzitter van de raad van bestuur van het Radboudumc. Minister Schippers prijst hem nog een keer.

Leon van Halder is iemand die mensen voor zich weet te winnen. Hij stelt vragen en brengt een persoonlijke noot in het gesprek. Als mensen zijn kamer uitlopen in de overtuiging dat het daar geboren plan hun eigen idee was, onderschatten ze de strategische onderhandelaar die hij is. Die eigenschap was een belangrijke basis voor de bestuurlijke akkoorden die VWS samen met het veld heeft kunnen sluiten. Zijn energie is onuitputtelijk en hij voert gesprekken op alle tijdstippen van de dag. Lukt het niet in één keer, dan laat hij het idee even sudderen en komt hij er later op terug. Zo kunnen we nu echt een slag maken in de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. Zijn hart ligt in de cure, maar hij stelde het met gemak open voor de care, sport en andere onderwerpen van VWS. “Een departement waar we wel eens wat trotser op mogen zijn”, zoals hij vaak zegt. Hij bezocht zo’n beetje alle directies toen hij secretaris-generaal werd. Dat tekent hem. Zelf de mensen ontmoeten. Zelf zijn oor te luister leggen. Weten waar het over gaat. Tot in zijn haarvaten gemotiveerd. En hij weet hoe je successen moet vieren. Op z’n Brabants; met elkaar en met koffie en gebak, ook in de buiten diensten. Bij het Radboudumc weten ze wie ze in huis halen. Een topbestuurder en een bevlogen mens. Ik ben wel benieuwd of we straks meer informatie kunnen krijgen over de precieze besteding van het academisch component! Leon, veel succes met deze mooie stap. Edith Schippers Minister VWS Artikelsnelcode 15#011

2 Diagonaal eerste kwartaal 2015

Thema:

Klaar voor de Toekomst

30ste jaargang | eerste kwartaal | maart 2015

20

24

12

8

10

18

Laura en Fransien over de Toekomst van VWS 8

sg Leon van Halder vertrekt naar Radboudumc 10

VWS-Medewerkersdag 31 maart: Klaar voor de Toekomst 12

Radboudumc internist Reinout van Crevel 18

Hans van der Loo vs. Gerda Quak niet vinken maar vonken 22 OP DE COVER: Op de voorgrond Laura van Gent (projectleider VWS-Medewerkersdag). Op de achtergrond de leden van de projectgroep VWS-Medewerkersdag, vlnr: Marc Fakkel, Marijke Heuff, Frederique van de Poll, Rein Jonkman, Lucy Aarnink, Anke van der Heul, Barbara Kuethe, Wendy Hazebroek, Diana Visser, Rosé Bastiaan, Dave Kumpe en Corriene Vijver – van de Pas. FOTO: René Verleg COLOFON Diagonaal en vws#Dia zijn de crossmediale personeelsmagazines van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hoofdredactie Rob Langeveld Eindredactie Douwe Anne Verbrugge Redactie Adriaan Duivesteijn, Hester Halfweeg, Demi Kleinmeulman en Gean Ockels Klankbordgroep Judith Haasbroek, Nico van Santen, Paul Schulpen en Marjolein van der Velde Vragen, opmerkingen, ingezonden brieven? Redactie, postbus 20350, 2500 EJ Den Haag, telefoon: (070) 340 6956, e-mail: [email protected] Secretariaat telefoon (070) 340 6000. Overname van tekst is mogelijk na overleg met de redactie Vormgeving www.enof.nl Druk Xerox/OBT Pensioen of uit dienst en de Diagonaal blijven ontvangen? Geef het door: [email protected]

3

Ik-acties

VWS’ers uit alle geledingen hebben gehoor gegeven aan de oproep om met ‘Ik-acties’ bij te dragen aan Klaar voor de Toekomst. Een aantal van hen verzorgt daarover ook een workshop tijdens de VWS-Medewerkersdag:

Katja Mur, directeur MEVA Ik-actie: mailmanieren voor VWS ‘Mijn Ik-actie is eigenlijk een Wij-actie. Want we hebben het met z’n vieren opgepakt. We vinden het hoog tijd om de e-mail-spam binnen VWS te beperken. Onze motivatie komt uit onze eigen tegenzin tegen de vele, vaak overbodige mails en vooral cc’s. We zijn ervan overtuigd dat wij een stuk minder efficiënt werken door hoe wij nu allemaal met onze e-mail omgaan. Daardoor lekt er energie. Het gaat ook ten koste van geconcentreerd werken. En collega’s hebben het gevoel dat ze altijd snel moeten reageren, ook ’s avonds. Daarom willen we de e-mail-spam beperken, door de mailverwachtingen te managen. Mailmanieren voor VWS dus. Die zijn straks niet meer weg te denken!’

Henning Wenker, projectleider Interim Beleidspool Ik-actie: resultaatgericht werken ‘Bij VWS kunnen we meer resultaatgericht werken. Althans, dat komt naar voren uit Klaar voor de Toekomst, het MTO (Medewerkerstevredenheidsonderzoek, red.) en de Ik-acties van enkele managers. Ik ben hierover met diverse VWS’ers in gesprek gegaan. Men vindt dat er binnen VWS, soms, een “pak jij dit even op” -cultuur heerst. Dit leidt tot onnodig werk, tegenvallende resultaten en frustratie. Ik ben ervan overtuigd dat managers en medewerkers dit kunnen voorkomen door vóóraf elkaar de juiste vragen te stellen. Om ze hierbij te ondersteunen heb ik samen met collega’s concrete tools ontwikkeld. Tijdens de VWS-Medewerkersdag geef ik een interactieve workshop over dit thema en deel ik deze tools uit.’

Mariken Leurs, plaatsvervangend directeur Sport Ik-actie: de Broedplaats ‘Tijdens de Managementconferentie daagden we elkaar uit tot nieuwe vergezichten. De energie die daar heerste, wil ik verder brengen. Zo ontstond het idee om een “Broedplaats” op te richten. Om maandelijks soortgelijke gesprekken te kunnen voeren, dwars door de organisatie heen. Inmiddels hebben we zo’n 15 managers die in wisselende samenstelling maandelijks met elkaar in gesprek gaan. Erg inspirerend! Net zoals de terugkoppelingen met de sg en de lunch met Bestuursraad en directeuren over flexibele inzet van ons allen. Nog leuk om te melden: door de mobiliteit van betrokken managers kennen we inmiddels ook deelname vanuit het CIBG en de IGZ.’


Wist je dat… … de VWS-Medewerkersdag 2015 op dinsdag 31 maart wordt gehouden in de Fokker Terminal in Den Haag? … het thema van de VWS-Medewerkersdag Klaar voor de Toekomst is? … op de VWS-Medewerkersdag VWS’ers workshops geven aan VWS’ers? … je zowel met bus (26 en 28) als fiets naar de Fokker Terminal kunt komen? … er ook speciale pendelbussen rijden, die tussen 8.30 en 9.15 uur vertrekken vanaf het busplatform van Den Haag Centraal? … je ook een ov-fiets kunt huren met je MobilityMixx-card? … in de Fokker Terminal vroeger vliegtuigen werden gebouwd door leerlingen van het Anthony Fokker School? … geen van die vliegtuigen ooit is uitgevlogen? … de VWS-Medewerkersdag ditmaal alleen is bedoeld voor VWS’ers van het kerndepartement? … zes directeuren in tweetallen workshops geven tijdens de VWS-Medewerkersdag? … op rijksportaal-VWS een informatieve ‘VWSMedewerkersdagpagina’ te vinden is? … op rijksportaal-VWS kort na de VWS-Medewerkersdag een videoverslag van de dag te zien zal zijn? … aanmelden vooraf noodzakelijk is? … de aanmeldlink te vinden is op de VWS-Medewerkersdagpagina op rijksportaal-VWS?

5

Blikveld

Hoe ziet de buitenwereld de Toekomst van VWS

tekst: Sander Grip portretfoto: René Verleg

De Zandloperstaat Hoogleraar Bestuurskunde Jouke de Vries ziet de overheid ingrijpend veranderen: decentralisatie van zorgtaken en centralisatie van veiligheidstaken zullen de komende decennia dominant blijven. ‘En zo verandert de overheid langzaam naar een zandloperstructuur. Breed in de top de centrale overheid die zich richt op safety & security, een kleine middenmoot faciliterende ministeries, en als basis de lokale overheid met individuele begeleiding en ondersteuning van de burger.’

Jouke de Vries (1960) • Studie politieke wetenschappen en bestuurskunde (UvA) • Universitair docent bestuurskunde in 1984, promotie in 1989 • Hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Leiden, tevens weten schappelijk directeur Campus Den Haag (1999) • Schrijft regelmatig in nationale en internationale tijdschriften, is columnist voor de Staatscourant en Republic • Hield Thorbecke Lezing 2005 • Stapt per 1 mei 2015 over naar de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) als hoogleraar Governance and public policy. Tevens zet hij een campus in Leeuwarden op


Meer dan in het verleden ziet De Vries grote veranderingen. ‘Jarenlang stelden regeringsverklaringen overheidskrimp voor, maar de resultaten bleven achter. Iedereen nam aan dat de overheid niet echt zou veranderen. Maar nu zien we concentratie van Rijksvastgoed bij Den Haag Centraal en ineens lukt het de overheid wel om in te dammen.’ De Vries noemt het een wonder dat er ministeries gefuseerd worden en bij elkaar hokken: ‘We zien echt een reductie van het aantal ambtenaren en dat is nieuw.’ Brede basis ‘De grootste verandering van dit moment is in mijn ogen de decen tralisatie. De welvaartsstaat die is opgebouwd op centraal niveau, hevelen we over naar provincies en gemeenten. Tegelijkertijd zie je gemeenten groter worden. Veel gemeenten geloven dat schaalvergroting de manier is om deze extra taken adequaat op te pakken. De decentralisatie gaat gepaard met ingrijpende technologische ontwikkelingen, zeker in de zorg. Nieuwe consumentenapparaten zijn te gebruiken voor allerlei vormen van zelfzorg. Met die technische ontwikkelingen gaat de zorg steeds meer richting preventie.

Ziekenhuizen verworden tot plekken voor uiterste nood; je moet wel heel ziek zijn om daar nog terecht te komen. Dit zal in mijn ogen leiden tot schaalvergroting en specialisatie. We staan nog maar aan het begin van die ontwikkeling. Het debat voor het werkterrein van het ministerie van VWS is nog maar net begonnen.’ Sterke staat ‘Naast decentralisatie is er in centralisatie een tegenbeweging. En dat is bijzonder. Decentralisatie en concentratie waren altijd als de pendule van een klok: de een volgde de ander.

‘We zien echt een reductie van het aantal ambtenaren en dat is nieuw’ Maar decentralisatie in de zorg gaat nu gepaard met centralisatie van veiligheidstaken. In die ontwikkeling speelt privacy nog slechts een bescheiden rol; terrorisme tegengaan vindt de burger belangrijker dan eigen privacy. Dat leidt tot een sterke staat die law and order op de eerste plaats stelt.

foto: Jan Kranendonk

Artikelsnelcode 15#012

Analoog aan de internationale discussie over militair of diplomatiek ingrijpen in conflicten, krijg je ook op nationaal niveau een verschil tussen hard power en soft power. De centralisatie gaat gepaard met interventies tot achter de voordeur; een moderne nachtwakerstaat die zich richt op vrede, veiligheid, internationale betrekkingen en defensietaken. Tegelijk leidt de gedecentraliseerde fluwelen staat tot ambtenaren die met discretionaire vrijheid aan de keukentafel zitten om je te helpen. Hier vind je de traditionele overheidstaken van jullie ministerie, volksgezondheid en welzijn, maar ook de werkvelden sociale zaken en werkgelegenheid vallen hieronder.’ Smalle middenmoot ‘Tussen de brede top en de bodem zit een derde laag: overheidsprocessen gericht op het faciliteren van andere processen. Deze plek is als die act met Chinese bordjes: je zet vijftien bordjes op stokjes en laat ze draaien. Je zorgt ervoor dat processen gestimuleerd worden: innovatie, economische zaken, landbouw, infrastructuur en milieu. Het is het niveau waarop de vraag om een vermindering van het

aantal regels het hardste doorklinkt. Want zo kunnen ondernemers het beste uit zichzelf halen en zo kan de overheid bedrijven ondersteunen als zij, zonder winstgevend te zijn, voor collectieve goederen zorgen.’ Zandloperstaat ‘Het geheel vormt een zandloper. In deze Zandloperstaat heeft de repressieve overheid landelijk een groot apparaat. In het midden bevinden zich kleine ministeries die decentralisatie steunen en ervoor zorgen dat lagere overheden, de basis van de zandloper, werkelijk maatwerk bieden. Jullie ministerie van VWS zit in die middenlaag. Jullie gaan steeds meer de – al dan niet aanwezige – beleidsruimte bij provincie en gemeente faciliteren als een ondersteunend departement.’ Het toekomstbeeld dat De Vries schetst zou zomaar eens een nieuwe bestuurs kundige theorie kunnen zijn. Maar hij zit nog wel met vragen over deze toekomst. ‘Waar staat de politiek; blijft die landelijk of wordt het lokaal? En gaan zij gemeenten beschouwen als gedeconcentreerde afdelingen van de rijksoverheid? Hoe gaan ondersteunende departementen om met de confrontatie tussen wat

er decentraal gebeurt en wat er internationaal gevraagd wordt?’ ‘Naast de tendens naar globalisering wint de lokale politiek aan belang. Het is een logisch gevolg van het feit dat de huidige issues ook vooral lokaal en regionaal zijn. Gas en windenergie zijn heftige issues, maar vooral regionaal van aard. Met de verdergaande decentralisatie is het de vraag of de politiek op nationaal niveau nog wel de legitieme plek is om deze zaken uit te vechten.’ Al met al heeft De Vries geen pasklaar antwoord op de vraag hoe de overheid er over tien of twintig jaar uitziet. ‘Dat is sowieso koffiedik kijken. Maar er gaat veel veranderen, daar zie ik de voortekenen van. Het is nog lastig te duiden welke kant het op gaat vallen.’

➔➔In vws#Dia reageert directeur-generaal Kees van der Burg op de visie van Jouke de Vries. 7

VWS’ers vinden…

De toekomst van VWS. Is ie spannend? Ongewis? Of vooral toch heel erg leuk? Een ding is zeker: de manier van werken gaat veranderen!

Klaar voor de Toekomst Fransien van ter Beek (37) programmamanager ‘Werken bij VWS’

‘Het werk als een latrelatie’

Fransien tekst: Hester Halfweeg foto’s: Kick Smeets Laura tekst: Hester Halfweeg foto’s: René Verleg


‘In de toekomst gaan we aan het werk en niet meer naar het werk. We zijn al met flexibel werken begonnen, dat gaat zich zeker door zetten. Het heeft tijd nodig, ook omdat het een andere manier vergt van het plannen van je werk. Het gaat om de kwaliteit van de ont- moeting met je collega’s, niet om de kwantiteit. Ik noem het ‘working apart together’. En vergelijk dat graag met ‘living apart together’. In een latrelatie weet een stel vaak beter wat er in de ander omgaat dan een stel dat samen in één huis woont. Die zien elkaar wel elke dag, maar maken vaak te weinig tijd voor een goed gesprek. Vorig jaar begon ik als programmamanager Werken bij VWS. Toen werden de VWS Toekomstgesprekken gehouden. Op de

VWS-Medewerkersdag op 31 maart presenteren we de uitkomsten in een brochure. We moeten ons steeds blijven afvragen: HOE willen we werken? Het nieuwe werken is daar slechts een onderdeel van. Mijn eigen toekomst zie ik weer bij een belangenorganisatie. Ik verlang nog wel eens terug naar mijn activistische tijd als voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond. Opkomen voor onderwijs, zorg of milieu; ik wil een bijdrage leveren aan een mooiere samenleving. Ik neem graag verantwoordelijk heid, sta liever niet aan de zijlijn. Ik ben niet iemand van het strak uitgestippelde pad. Geef me een doel waar ik achter sta, en ik ga ervoor.’

Laura van Gent (32) projectleider VWS-Medewerkersdag

‘Veranderen begint bij jezelf’ ‘Als je ziet wat er in de maatschappij allemaal verandert, dan is het logisch dat we op een andere manier gaan werken bij VWS dan we gewend zijn. De nieuwe manier van werken focust op verbinding over de grenzen van het bestaande. Klaar voor de Toekomst is daarom een mooi thema voor de VWS-Medewerkersdag. Met verbinden bedoel ik dat we in de toekomst steeds vaker kiezen voor een integrale aanpak. We moeten kijken welke belangrijke partijen een rol spelen vanuit de aard van hun werkzaamheden. Het is dan de kunst om de juiste partijen met elkaar te verbinden rondom een bepaald thema of vraagstuk. Technologieën en bijbehorende tools en apps gaan hierbij een steeds grotere rol spelen.

Een andere manier van werken vraagt om veranderingen. In processen, middelen, in het denken en het gedrag van medewerkers en in de wijze van leiderschap. Zelf ben ik als projectleider graag bezig met vernieuwing. In mijn werk is het vooral de maatschappelijke betrokkenheid die mij drijft. Ik vind het belangrijk om verbinding te leggen, zodat we elkaar kunt versterken. Vanuit verbinding kom je tot daadwerkelijke verandering.

➔➔In vws#Dia: Anke van der Heul en Dave Kumpe over de Toekomst van VWS.

Veranderen begint uiteindelijk bij jezelf. Niet alleen zeggen, maar ook gewoon doen en jezelf verbinden aan VWS Klaar voor de Toekomst!’

9

Sg Leon van Halder vertrekt naar Radboudumc

‘Ik wil per se werkzaam blijven in de zorg’ Twee slapeloze nachten had hij er van. Maar hij is zeker van zijn zaak. Leon van Halder vertrekt als secretaris-generaal van VWS. Per 1 april is hij voorzitter van de raad van bestuur van het Radboudumc in Nijmegen. Waar lag je wakker van? ‘VWS is veruit het mooiste ministerie om voor te werken. De organisatie steekt goed in elkaar, er werken hier zeer gemotiveerde medewerkers, de Bestuursraad barst van de energie en we hebben twee top bewindspersonen in huis. Beter kun je het niet treffen.’ Maar toch vertrek je! ‘Voordat ik van VROM naar VWS kwam, wilde ik eigenlijk al iets anders doen. Iets buiten de rijksdienst. In het veld staan. Aan de andere kant van de tafel zitten. Maar toenmalig VWS-minister Ab Klink maakte mij enthousiast voor de zorg. Daar heb ik geen seconde spijt van gehad. Zozeer zelfs dat dit bij mijn keuze voor het Radboudumc een prominente rol speelde: ik wil per se werkzaam blijven in de zorg. Ooit had ik de ambitie om burgemeester te worden. Maar ook al was mij nu de mooiste burgemeesterspost aangeboden, dan was ik niet bij VWS weggegaan. Deze baan bij Radboudumc is enorm uitdagend; in het veld en in de zorg!’ Wat is er zo mooi aan? ‘Bij Radboudumc heeft de persoons gerichte zorg hoge prioriteit. Wat is voor jou als patiënt de beste zorg? 10 Diagonaal eerste kwartaal 2015

Maatwerk dus. Wist je dat bij een groot percentage van alle mensen die een chemokuur ondergaat, de behandeling niet aanslaat? Toch wordt de chemokuur toegepast omdat men niet weet bij wie de kuur wel of geen effect heeft. Hier wordt veel onderzoek naar gedaan om dit te optimaliseren. Personalized healthcare.’

van me af. Het lukt mij goed om het in perspectief te plaatsten en volgens mij kan ik aardig goed relativeren.’

Ben je de politieke wereld van Den Haag moe? ‘Neeuh… Ik ben echt trots op alle beleidsontwikkelingen die de afgelopen jaren zijn ingezet. Heel mooi om te werken in een politiek-bestuurlijke omgeving.’

Maar wat precies weet je niet? ‘Nou ja, ik denk dat anderen mij eerder zien als een stevig onderhandelaar.’

Maar ik bedoel: Nijmegen is geen Den Haag… ‘Het uitvergroten van incidenten in politiek Den Haag is soms vervelend. Voorbeeld? Wat mij echt raakte was de discussie over de integriteit van topambtenaren. Over luxereisjes enzo. Terwijl wij allemaal keihard werken om zo’n goed mogelijk beleid neer te zetten. Het lastige is dat je niet kunt reageren op dat soort onzinbericht geving. Die strijd verlies je altijd, dus kun je ’m beter niet aangaan. Maar aan de andere kant: het glijdt ook makkelijk

Ben je als bestuurder ook zo? Iemand die goed relativeert? ‘Dat weet ik niet. Als daar reden voor is, spreek ik een collega-bestuurder daar op aan. Ben ik even scherp.’

Ga je dan het conflict aan? ‘Dat kan onderdeel zijn van het onderhandelen. Twee jaar geleden stond er veel op het spel in de onderhandelingen met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). Het ging toen hard tegen hard tussen ons en de LHV onder leiding van Steven van Eijck, toen nog de bestuursvoorzitter van de LHV. Maar wel altijd in een goede sfeer omdat wij allebei onze rol konden relativeren.’ Is het niet ‘tricky’ om als topambtenaar van VWS bij een ziekenhuis te gaan werken? Het Radboudumc zal wel blij met jou zijn, je weet precies hoe de hazen lopen bij VWS.

tekst: Douwe Anne Verbrugge foto: René Verleg

Hoeveel kilometer doe je dan? ‘Zo’n acht kilometer.’ In een beetje redelijke tijd? ‘Nee. Ik ben iedere keer weer blij dat ik het gehaald heb.’

‘Een van speerpunten van Radboudumc is dat er hard wordt gewerkt aan het bestendigen en uitbreiden van duurzame netwerken. Daar ben ik onderdeel van. Bij een ziekenhuis staat alles in het teken van de relatie tussen dokter en patiënt. De raad van bestuur zorgt ervoor dat de dokter zo goed mogelijk gefaciliteerd wordt om zijn werk optimaal uit te voeren. Iedereen moet vanuit zijn positie zijn of haar werk doen. Daar is de raad van bestuur voor.’

Verhuis je naar Nijmegen? ‘Nee, ik blijf in Den Haag wonen. Op maandag en dinsdag reis ik op en neer en de rest van de week overnacht ik in Nijmegen. En ja, ik krijg weer een chauffeur.’ Gaat een cd van André Hazes mee de auto in? ‘Haha, jazeker. Maar ook de nieuwe cd van Racoon. En voor de gemoedsrust Beethoven. Het is eigenlijk zo dat ik tijdens het hardlopen vooral Nederlandstalige muziek en Heavy Beat luister.’

Schoolkrantvraag: Wat was jouw hoogtepunt bij VWS? ‘Toen ik directeur-generaal was, hebben we akkoorden gesloten met de vertegenwoordigers van eerstelijnszorg, de ziekenhuiszorg en de geestelijke gezondheidszorg. De verhoudingen waren in het begin stroef. Maar door de onderhandelingen die we – met drie verschillende VWS-teams – voerden, groeide er iets moois. Ons teamwork was enorm inspirerend en met de uitkomsten van de onderhandelingen kon de zorgwereld echt vooruit.’ En nu laat je VWS achter als een organisatie die bijna ‘Klaar voor de Toekomst’ is? ‘Het traject “Klaar voor de Toekomst” wordt breed gedragen binnen de organisatie. Dat gaat ook zonder mij wel goed komen.’ Je vertrekt op het hoogtepunt? ‘Zo kun je het ook zien.’ 11

Je zult maar adviseur interne communicatie bij VWS zijn... Of organisator van de VWS-Medewerkersdag... Of projectleider Klaar voor de Toekomst... iBewust Werken, de 4 manieren van, Breinaaldsessies, Broedplaats, Etagecafés, ik-wij-zij, Beter Bewust, In Gesprek over de Toekomst, Werken bij VWS, Bricks, Bytes & Behaviour, Lean (‘Continu verbeteren’), TPAW (Tijd- en Plaats- en Apparaatonafhankelijk Werken), 3-5-7 (waar is dat gebleven?), Inspiratiesessies, ‘het vak van ambtenaar’, de Week van..., HNW in De Resident.

(Nooit helemaal)

Klaar voor de Toekomst tekst: Rob Langeveld illustratie: Saskia Wigbold

Artikelsnelcode 15#013


Op ’t oog een wirwar van termen en trajecten die bijna allemaal wel ergens zijn verknoopt met dat ene, alles overkoepelende VWS-thema: Klaar voor de Toekomst. De VWS-Medewerkersdag, op 31 maart in de Fokker Terminal, geeft inzicht in de inmiddels bereikte resultaten. Hét moment om te ontdekken dat op de weg naar de Toekomst van VWS inmiddels forse stappen zijn gezet. Vandaar: ‘De VWS-Medewerkersdag, die mág je niet missen’.

Ape-trots Nog even terug naar het begin. Bij zijn aantreden als secretaris-generaal (eind

2013) richt Leon van Halder zijn blik snel op de toekomst van VWS. In zijn introductie-video-interview (te vinden via vws#Dia3), openbaart hij zijn voorliefde voor André Hazes-muziek én zegt hij: ‘we mogen ape-trots zijn op ons werk en dat mogen we veel meer uitdragen’. Kort daarop verzamelt hij zes enthousiaste directeuren om met VWS’ers uit alle geledingen ‘in gesprek’ te gaan.

Buddy’s VWS maakt kennis met het fenomeen ‘buddy’s’, enthousiaste medewerkers die de zes directeuren en de sg onder steunen: Klaar voor de Toekomst is

geboren. Arnout Hagens is Klaar voor de Toekomst-man van het eerste uur. Hij herinnert zich: ‘Ik kreeg een rol als organisator, want met alle ideeën was er behoefte aan structuur. Op een gegeven moment waren er wel zo’n dertig mensen bij betrokken.’

‘Compernollen’ Buddy’s en directeuren nemen het voortouw en proberen zoveel mogelijk collega’s mee te krijgen in hun traject. Via in- en externe inspiratiesessies (‘Compernollen’ is bij VWS inmiddels een werkwoord geworden…), ik-wij-zijbijeenkomsten en niet te vergeten

tijdens ‘Expeditie VWS’, de midden managementconferentie van afgelopen zomer. In de Diagonaal van juni 2014 onderstreept de sg nog eens: ‘Onze werkwijzen moeten zich aanpassen aan de toekomstige vraagstukken. De buitenwereld naar binnen halen,

➔➔ 13

decentraliseren waar mogelijk is, flexibel werken, meedenken. Het zijn termen die al jaren de ronde doen, maar nu nog meer dan ooit gaat het werkelijkheid worden.’

Negen maanden Wie rijksportaal er nu op naslaat, ziet bevestigd dat het niet bij (wilde) plannen en ideeën is gebleven. Negen maanden later, op 31 maart 2015, wordt de volgende stap gezet. Tijdens de VWS-Medewerkersdag, tevens de laatste werkdag van Leon als sg, ontvangt elke VWS’er een handzame brochure waarin de speerpunten van Klaar voor de Toekomst kleurrijk en overzichtelijk zijn samengebracht. Programmamanager Fransien van ter Beek kan de bijbehorende kernbegrippen inmiddels dromen: ‘Veilig & Plezierig, Gezond, Slagvaardig, Flexibel, Professioneel en Efficiënt.’

Fransien: ‘We zijn nu op het punt dat we laten zien wat we hebben bereikt. De rode draad uit de Toekomst-gesprekken is duidelijk. Daar kunnen we de komende jaren mee door.’

‘Mijn ideaalbeeld is dat elke VWS’er weet waartoe wij op aarde zijn’ Arnout is nu opnieuw gekoppeld aan Klaar voor de Toekomst en qualitate qua dus ook betrokken bij de VWS-Medewerkersdag. Wat is voor hem de kracht van Klaar voor de Toekomst? Arnout: ‘Het heeft vernieuwing in zich en biedt ruimte voor eigen initiatief en

eigen verantwoordelijkheid. Er kan véél, dat is de kracht.’ Fransien vult aan: ‘De kracht is dat het mensen heeft geactiveerd om zelf bijdragen te leveren. Klaar voor de Toekomst zorgt ervoor dat de verschillende projecten worden gebundeld en elkaar zo kunnen versterken.’ Voelen jullie dat Klaar voor de Toekomst breed gedragen wordt binnen VWS? Arnout: ‘Behoorlijk breed. Klaar voor de Toekomst is bekend en het lééft. Collega’s van andere departementen vinden het “ongelooflijk” als ze horen hoeveel VWS’ers uit zichzelf hebben meegedaan. Maar het kan natuurlijk niet continu top of mind zijn. Het moet een golfbeweging zijn.’ Fransien: ‘Eerlijk antwoord? Ik benader het positief, want er zijn tot nu toe ruim

Brochure Veilig & Plezierig VWS wil een ministerie zijn waar iedereen zich welkom en veilig voelt, waar werknemers trots op zijn en waar ze veel werkplezier hebben. We krijgen vertrouwen, vrijheid én (gezamenlijke) verantwoordelijk heid van elkaar en onze managers. Gezond VWS zet zich onder het motto ‘Nederland gezond en wel’ in voor de kwaliteit van leven van elke Nederlander. Intern geven we handen en voeten aan onze missie door zelf het goede voorbeeld te geven en de gezondheid en vitaliteit van onze eigen medewerkers te stimuleren.


Slagvaardig VWS wil een slagvaardige organisatie zijn die doel-, resultaat- en oplossingsgericht werkt. De bewindslieden optimaal ondersteunen bij hun politiek/bestuurlijke opdracht is onze taak. We werken daarbij van buiten naar binnen, zoeken samenwerking met anderen en kijken verder dan de grenzen van onze eigen afdeling en organisatie. Flexibel VWS wil een wendbare organisatie zijn die zich makkelijk aanpast aan wisselende omstandigheden. Dat vraagt om pragmatische en flexibele mensen, systemen en structuren. Het vraagt ook om aandacht voor de ontwikkeling van onze mensen.

250 mensen actief mee bezig geweest. Mijn ideaalbeeld is dat elke VWS’er weet waartoe wij op aarde zijn en wat dat vraagt van onze werkwijze. En er dan ook zo naar handelt! Zo ver zijn we momenteel nog niet.’ Wat betekent Klaar voor de Toekomst voor het dagelijks werk van de VWS’er? Fransien: ‘De kernwaarden van VWS moeten doorklinken in alles wat je doet en in elke beslissing die je neemt. Ook bijvoorbeeld als je een nota of Kamerbrief schrijft. Vraag jezelf dan af: draagt dit bij aan een oplossing van het probleem?’ Arnout: ‘Misschien merk je het niet direct in je dagelijks werk, maar dat je in gesprek kunt gaan over de toekomst is heel waardevol. Dat heeft bijvoorbeeld opgeleverd dat we straks veel betere ict-middelen krijgen.’

Waarom mág je de VWSMedewerkersdag niet missen? Arnout: ‘Het wordt een heel toffe dag. Eén van de weinige gelegenheden om door alle lagen van de organisatie heen met elkaar in gesprek te gaan.’ Fransien: ‘Omdat het jóuw kans is om mee te praten over hoe we verder gaan. Néém je invloed!’ Is er toekomst voor Klaar voor de Toekomst na het vertrek van Leon? Fransien: ‘Er liggen knalgoeie kernwaarden voor de opvolger van Leon. Een mooie uitdaging om aan die begrippen verder inhoud te geven.’ Arnout: ‘Ik denk: zeker! Een nieuwe sg zal nieuwe accenten leggen, maar er is een mooie basis gelegd.’ En kun je ooit helemaal Klaar zijn voor de Toekomst? Fransien: ‘Nee, je moet altijd blijven

Professioneel VWS wil professioneel zijn en ambtelijk vakmanschap leveren: deskundig, integer, objectief en met gevoel voor politiek en maatschappij. Ons optreden draagt bij aan het bereiken van maatschappelijke doelen en het gezag van de overheid. Efficiënt VWS wil een efficiënte organisatie zijn. Ons beleidswerk kan efficiënter door een ondersteuning die ontzorgt. De inzet van onze middelen kan efficiënter door kosten te besparen met standaardisatie, gedeelde diensten en een betere bezetting van werkplekken.

innoveren en ontwikkelen. Als je denkt dat je klaar bent, word je ingehaald door de actualiteit.’ Arnout: ‘Nee. Nooit. Gelukkig maar.’

Erfenis Met het vertrek van Leon van Halder voor de deur, mag het hier best nog eens worden benadrukt: Klaar voor de Toekomst is de erfenis die de sg achterlaat in De Hoftoren én, straks, in De Resident. Fransien en Arnout zijn unaniem: ‘Echt goed dat hij is begonnen van onderop, en niet weer van bovenaf.’ Het zij de nieuwe Radboud-baas dan ook vergeven: dat hij Beter Bewust tijdens zijn laatste nieuwjaarstoespraak omturnde tot Bewust Beter, was niet meer dan een ‘slip of the tongue’. Of misschien toch een bewuste, of een Freudiaanse, verspreking…

Zo werken we bij VWS; zo zorgen we dat er een organisatie staat waar medewerkers plezierig en veilig werken aan het motto

‘Nederland gezond en wel’

15

In De Hoftoren

Liever vandaag dan morgen Klaar voor de Toekomst. Dat is een mooie uitdaging voor VWS. Het doet me denken aan een oude campagne van onze toekomstige huisgenoot SZW. In 1989 lanceerde dit ministerie de leus: ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid.’ Doel was meiden te stimuleren een vak te leren zodat ze later in hun eigen levensonderhoud konden voorzien. Economisch zelfstandigheid, heet dat. Ter ondersteuning van de campagne werd een poster gemaakt waarop drie meiden stonden. Alle drie met zo’n typisch jaren tachtig kapsel: een permanent. Inmiddels zijn we 26 jaar verder. De permanentjes zijn verdwenen, meiden scoren beter in het voortgezet onderwijs dan jongens maar de helft van de Nederlandse vrouwen is nog wél economisch afhankelijk van haar man… Dat was niet de bedoeling van de campagne. Veel vrouwen, ook hoogopgeleiden, kiezen voor thuisblijven bij de kinderen, een deeltijdbaan en een man die niet minder dan 5 dagen in de week kan werken. En als die man er dan vandoor gaat kan de vrouw financieel niet voor zichzelf zorgen.Ik ga er van uit dat onze voor bereidingen op De Resident meer vruchten afwerpen.De stemming zit er in ieder geval al goed in. Veel VWS’ers willen liever vandaag dan morgen terug. En dankzij ons gedwongen verblijf in De Hoftoren zijn we al aardig voorbereid. We werken met steeds minder papier, hebben officieel geen eigen kamer meer en beginnen doordrongen te raken van de regels van het nieuwe werken.

‘Dankzij ons verblijf

in De Hoftoren zijn we al aardig voorbereid’

Straks, na 22 mei, moet blijken of onze voorbereidingen succesvol zijn. Natuurlijk zijn er mensen die gaan klagen. En wellicht is het in het begin zo druk dat iemand in het restaurant moet werken. Of, voor sommigen nog erger: thuis. Maar als we ons die eerste weken flexibel opstellen, komt het vast allemaal goed. Dan kunnen we over 25 jaar terugkijken naar de foto’s van nu. Ons verbazen over de kapsels en baarden en vaststellen dat flexibel werken wel heel veel voordelen heeft. Zo veel dat mannen ook in het huishouden werken en vrouwen economisch zelfstandig zijn. Paul Steinhoff communicatieadviseur ‘Verhuizen’ en speechschrijver Reageren? Mail naar [email protected] 16 Diagonaal eerste kwartaal 2015

Corriene van de Vijver 1979

Corriene van de Vijver (1979) begon in maart 2014 bij VWS. Bij de directie MEVA is zij juridisch beleids medewerker waar ze vooral met informatieuitwisseling in de zorg bezig is. samenstelling: Barbara Kuethe

1979 Bij mijn opa en oma thuis in Brabant. Drie op een rij; mijn tweelingbroer Michiel, in het midden mijn oudste broer Peter en rechts zit ik. Ik ben in Schijndel opgegroeid, een mooi rustig dorpje waar iedereen elkaar kent.

1986

1986 Als kind speelde ik uitsluitend met Barbies. Ik kreeg daar nooit genoeg van, een echt ‘poppenmeisje’. Vooral het aankleden van Barbies vond ik erg leuk. Vele jaren later heb ik dan ook de modevakschool gedaan. Ik ontwerp en maak nog steeds veel kleding, vooral kinderkleding. Een hobby waar ik veel plezier aan heb.

2002

2002 Ik studeerde privaatrecht in Tilburg. Mijn specialisatie was gezondheidsrecht, mijn scriptie ging over de bewaartermijn van medische dossiers. Grappig dat ik daar bij VWS ook mee aan de slag kon. De foto is gemaakt bij mijn afstuderen, met mijn begeleider Sjaak Nouwt (nu werkzaam bij KNMG).

2006

2006 In 2006 heb ik twee maanden vrijwilligerswerk gedaan in Zuid-Afrika. Ik wilde aanvankelijk iets met poezen doen; het werden leeuwen, haha dat zijn tenslotte ook katachtigen! Een mooi educatief project voor de bescherming en het behoud van leeuwen. 2013 Deze foto is gemaakt bij mijn afscheid bij mijn vorige werkgever Binnenlandse Zaken. Gezondheidsrecht liet mij niet los, ik heb op dit gebied nog wat bijgespijkerd en kon toen de overstap maken naar VWS. De VWS-torens doemden al aan de horizon!

2013

2014 Vorig jaar ben ik getrouwd, in een zelf gemaakte trouwjurk wel te verstaan! Ik woon in Den Haag met mijn man en twee zoons. Het mooiste aan Den Haag vind ik de zee. De ruimte, het geluid van de golven, het gevoel van het water aan je voeten en de zilte lucht. Voor mij het summum van ontspanning.

2014

17

Reportage

Reinout van Crevel

‘Het gaat om zoveel meer dan pil Dokter Reinout van Crevel is internist in het Radboudumc in Nijmegen. Zijn werk is onderverdeeld in patiëntenzorg, onderzoek naar infectieziekten en onderwijs. Dat loopt behoorlijk door elkaar: ‘Op een gemiddelde werkdag ben ik met alle drie mijn taken bezig. Ik weet soms aan het eind van de dag niet meer waar ik die dag allemaal mee bezig geweest ben.’

tekst: Sander Grip foto’s: Rob Gieling

De dag begint om 7.45 uur in de polikliniek. Na drie patiënten gesproken te hebben, gaat Van Crevel om 8.30 uur naar het cytokine-overleg. ‘In dit overleg in ons laboratorium voor experimentele geneeskunde lichten onderzoekers hun werk toe voor een zaal collega’s en professoren. We zijn ooit begonnen met het onderzoek naar

cytokines – boodschapper-eiwit tussen ontstekingscellen. We onderzoeken tegenwoordig veel meer, maar op het gebied van cytokines zijn we nog steeds leidend. Daarom is die naam blijven hangen.’

Snel door Na het overleg gaat Van Crevel snel door naar een multidisciplinair overleg met microbiologen en orthopeden. De vergaderzaal zit in een ander deel van het ziekenhuiscomplex. Direct is duidelijk hoe snel Van Crevel schakelt. Het kost hem nog geen minuut om volledig gefo-

Internist Dr. Reinout van Crevel studeerde geneeskunde in Amsterdam. Hij specialiseerde zich in infectieziekten en is werkzaam in het Radboud universitair medisch centrum in Nijmegen.


len en bloeduitslagen alleen’ cust mee te denken over de beste behandelmethoden voor patiënten die, nadat zij een knie- of heupprothese hebben gekregen, kampen met nare infecties. Nog voor het overleg afgerond is, moet Van Crevel alweer door. Vanaf 9.30 uur spreekt hij patiënten. Voor hem een belangrijk deel van zijn dag. ‘Op de polikliniek begeleid ik veel mensen met HIV, maar ook met andere infecties en aandoeningen. Ik zie relatief veel kwetsbare mensen, bijvoorbeeld asielzoekers. Bij hen gaat het om zoveel meer dan “pillen” alleen. Ik spreek hen over hun angsten, familie in hun thuisland, finan-

ciële problemen. Mede door een goede band op te bouwen, helpen we ze om dagelijks hun medicatie in te nemen. Voor sommigen ben ik de enige met wie ze over hun ziekte kunnen praten.’

Uitwisseling De middag staat in het teken van onderzoek. Zo spreekt Van Crevel met de twee promovendi die hij begeleidt. Zij onderzoeken de immunologische reactie op tuberculose. ‘Ik ben zelf ook gepromoveerd op deze ziekte’, vertelt hij. ‘We hebben een uitwisseling van onderzoekers met Bandung, in Indonesië. Hierbij

focussen we op de vraag waarom de ziekte zich bij de ene persoon openbaart en bij de ander niet. Verder sta ik aan het hoofd van een Europees programma dat de samenhang tussen suikerziekte en tuberculose onderzoekt. En we doen in Indonesië onderzoek naar tuberculose in de hersenen.’ Even kijkt Van Crevel voor zich uit. Hij overdenkt de enorme variëteit in zijn werk. Dan besluit hij met een twinkeling in de ogen: ‘Door onderzoek te kunnen combineren met individueel patiëntencontact is mijn werk zo veelzijdig. Ik geniet daar intens van.’ Hij staat op. Tijd voor de volgende afspraak.

‘Voor sommigen ben ik de enige met wie ze over Artikelsnelcode 15#014

hun ziekte kunnen praten’

19

Ook VWS

Wat gebeurt er bij de partners van VWS? samenstelling: Barbara Kuethe

RIVM

Gevaarlijke stoffen Het zoeksysteem van de website ‘Risico’s van stoffen’ is vernieuwd. Professionals kunnen nu heel eenvoudig de specifieke informatie vinden die voor hen van belang is wat betreft de ‘stoffen regelgeving’. Vergunningverleners, handhavers en bedrijven gebruiken de site om na te gaan welke normen in welke situatie gelden voor welke stoffen. Zie: rivm.nl/rvs

NZa

‘Verbetering zorgkantoren nodig’ De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) constateert in zijn onderzoek ‘Uitvoering AWBZ 2013’ dat de uitvoering van de AWBZ-taken door enkele zorgkantoren zorgelijk is. Acht van de elf zorgkantoren voeren de AWBZ op goede wijze uit, zoals zorgkantoor DSW die over 2013 opnieuw de volle 100% scoort. Andere zitten echter net boven de minimale grens van 55%. Zo scoort Achmea 63% en Salland 59%, een ‘magere’ voldoende. 20 Diagonaal eerste kwartaal 2015

IGZ

Inspectie nieuwe stijl Zoals een slang eens in de zoveel tijd zijn oude vel afwerpt en groter en sterker de wereld tegemoet treedt, zo vernieuwt ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zich. Op vrijwel alle vlakken. Zoals de nieuwe centrale huisvesting in Utrecht waarbij het nieuwe werken volledig is doorgevoerd. Maar ook een andere organisatiestructuur, een kwaliteitsmanagementsysteem in wording en een nieuw informatiesysteem dat veel rijkere informatie genereert. Dat levert completere beelden op van de organisaties die onder toezicht gesteld zijn. Missstanden worden nu nog sneller aangepakt. De IGZ heeft een aantal vernieuwingen doorgevoerd in het zogenoemde primaire proces. De focus is gelegd op de vijf grootste risico’s voor gezondheidsschade: grote veranderingen in de zorgsector, bestuurlijke verantwoordelijkheid, medicatieveiligheid, intramurale ouderenzorg en disfunctionerende beroepsbeoefenaren. Daarnaast heeft de IGZ zwaar ingezet om de afhandeling van gemelde incidenten te uniformeren en te stroomlijnen. De IGZ is naar eigen zeggen ‘Klaar voor de Toekomst!’.

Tom Janssen

Beslommeringen VWS’ers Linda Hilhorst en Tjebbe Ypma schrijven om en om over hun beslommeringen bij het ministerie.

Toekomstgericht herdenken De gruwelijkheden op het nieuws moeten zeker voor een jonge generatie ontluisterend zijn. Dacht ik. Maar als ik er met mijn pubers over spreek, blijk ik er grotere moeite mee te hebben dan zij. Hoe zie ik weer licht in duistere tijden? Ik keek op tv naar een herdenking samen met Hannah, een kind van Joodse ouders. Hannahs moeder overleefde het leven in een concentratiekamp, als enige van een gezin met tien kinderen. Hannah praatte in één ruk door tijdens de beelden: ‘Als 10-jarige kreeg ik door hoe erg de concentratiekampen voor mijn ouders zijn geweest, een keer zei ik tegen mijn moeder dat ik “honger” had. De hel brak los. “Honger, hoe durf je het te zeggen”, riep ze driftig. “Honger is een maag die protesteert terwijl je met je blote voeten in de sneeuw staat, zonder onderbroek aan”, schreeuwde ze het haast uit.’ Hannah vervolgde: ‘Na de oorlog ontbrak het ons materieel aan niets, thuis was het een zoete inval, maar het kon opeens omslaan in een koude oorlogssfeer en ijzige stiltes, dus hielden we ons koest. Toch: ik begrijp en vergeef ze. Ben ik een tweede generatie oorlogsslachtoffer? Ja, wat betreft de concentratiekampen. Het voelde alsof ik er zelf geweest was. De pijn, het verdriet en de angst hebben zich fysiek in mij genesteld. Daardoor ben ik geworden wie ik ben. Ik heb kanker. Maar mijn achtergrond helpt mij in mijn gevecht tegen deze ziekte.’ ‘Eigenlijk zijn we allemaal indirect slachtoffer van de eeuwige strijd die, steeds weer opnieuw, om ons heen wordt uitgevochten. En dan mogen we ons nog gelukkig prijzen,wij hebben nooit echt een oorlog meegemaakt.’ Daarmee beëindigt Hannah haar monoloog. Zo’n verhaal geeft weer moed… Tjebbe Ypma 21

Niet vinken,, Om ‘Klaar voor de Toekomst’ te zijn, heeft de Bestuursraad (BR) van VWS de afgelopen anderhalf jaar gesprekken gevoerd, een reeks programma’s opgestart en veranderingen ingezet. Over de aanpak zijn de meningen verdeeld, zoals VWS’er Gerda Quak en adviseur gedragsverandering Hans van der Loo laten zien. Na de gesprekken van vorig jaar, vallen onder ‘Klaar voor de Toekomst’ nu een heleboel trajecten. Is het noodzakelijk dat deze allemaal tegelijk lopen? Gerda: ‘Ik krijg als feedback wel dat mensen het veel trajecten vinden. De BR probeert ze zoveel mogelijk aan elkaar te verbinden. En aan actuele dossiers: hoe letten wij op onze rol? Ik hoor positieve geluiden over Beter Bewust. Verhuizen speelt nu ook. Daarom sluit Werken bij VWS daarop aan: welke faciliteiten hebben wij nodig om toekomstbestendig te werken? Uit de gesprekken met medewerkers is als eerste pijler voortgekomen dat we graag van elkaar willen weten wat we doen. Daarom werkt de BR nu aan het “Verhaal van VWS”.’ Hans: ‘Heel goed en essentieel, maar ik zou begonnen zijn met het “Verhaal van VWS”. Je moet mensen een richtpunt geven, ergens waar ze naartoe kunnen werken. “Klaar voor de Toekomst” lijkt nu een bestuurderstruc, een titel waar van alles onder gegooid kan worden, zonder echte keuzes te hoeven maken. Maak liever eerst als BR duidelijk waar je ambitie ligt. Met het verbinden van bestaande trajecten gaat veel energie verloren.’

Aan welke veranderingen is VWS nog niet toegekomen? Gerda: ‘De “Manieren van VWS”. We willen graag betere managers zijn, met elkaar verkennen hoe we de medewerkers beter kunnen bedienen. Daar willen wij het komende jaar ruimte voor vrijmaken. We hebben een grote slag te slaan, want tot nu toe hebben we alleen over de inhoud van het werk gesproken.’ Hans: ‘Dit klinkt vrijblijvend, als een Nieuwjaarsvoornemen. Ik adviseer om hier steviger op in te zetten. In “ruimte maken” zou ik als medewerker niet zomaar zin hebben. Geef heldere kaders aan en maak duidelijk hoe je mensen erbij gaat betrekken.’

Wat is de werkwijze om de veranderingen te implementeren? Gerda: ‘Wij willen niets opleggen, maar open het gesprek met elkaar aangaan:

Gerda Quak (45) is sinds begin 2014 directeur Organisatie, Bedrijfsvoering en Personeel. Daarvoor werkte zij als leidinggevende bij de Belastingdienst. Zij trekt samen met vijf andere directeuren en de sg de kar van ‘VWS, Klaar voor de Toekomst’. 22 Diagonaal eerste kwartaal 2015

tekst: Gean Ockels foto’s: René Verleg

Tegenpolen

maar vonken hoe vinden we dat het anders kan en hoe kunnen we dat vormgeven? Iedereen is hier goed geschoold. We vinden dat elke VWS’er zelf zijn eigen verantwoordelijkheid daarin moet nemen. Voor je eigen werk, binnen je team, naar de buitenwereld: ik, wij, zij.’ Hans: ‘Ik ben het niet eens met die aanpak. Het is mij te laconiek. Praten met “goed geschoolde” mensen leidt niet per se tot gewenste verandering. Je moet mensen niet vragen naar hun behoefte, maar ze een visie voorleggen.’ Gerda: ‘Klopt. Daarom hebben de directeuren ook afspraken met elkaar gemaakt. Maar de mening van medewerkers en middenmanagers vinden wij ook belangrijk. Werkplezier kan beïnvloed worden door kleine wensen die redelijk eenvoudig in een team te realiseren zijn.’ Hans: ‘Input is belangrijk, maar ik vind dat leiders one step beyond moeten staan. Het grote plaatje laten zien, gerichte vragen stellen en mensen gericht in stelling brengen. En niet draagvlak krijgen voor wat al bedacht is, dat is heel topdown en traditioneel.’ Gerda: ‘Ik vind het eerder bottum up. We willen richting geven aan ons werk. En voor het Werken in De Resident heeft onze BR duidelijk stelling genomen om meer digitaal te ondersteunen.’

Wat gaat nog niet zo goed? Gerda: ‘De eerste verhuizing ging niet zo goed, maar de Bestuursraad heeft daar lering uit getrokken. Verder kost veranderen gewoon tijd.’ Hans: ‘Dat hoeft niet. Veel veranderingen kunnen in 90 dagen, dat is wetenschap pelijk bewezen. Maar dan moet je van te voren aan een aantal voorwaarden voldoen. 1. Je moet het écht willen. Wat levert de meeste positieve energie op? 2. Creëer een messcherp beeld van wat je wilt bereiken. Zonder containerbegrippen zoals integer of professioneel, want dan vragen mensen zich af: wat gaan we morgen anders doen dan vandaag? 3. Zoek mensen die er écht voor voelen; bewegingen ontstaan door een aantal mensen die enthousiast zijn. Niet mensen die vinken, maar vonken. En wees niet bang voor weerstand; zet die mensen even in de wacht, ze komen vanzelf wel mee. 4. Maak heel concreet wat je wilt bereiken. Nieuw gedrag kan net zo concreet beschreven worden als Het Nieuwe Werken.’ Gerda: ‘VWS is een grote organisatie. Wij hebben wel degelijk uitgangspunten voor alle VWS’ers benoemd, zoals de spelregels voor het Werken in De Resident. Maar ik vind het zo gek nog niet dat wij als directeuren aanvullend met de VWS-medewerkers in gesprek gaan.’

Socioloog Hans van der Loo (60) is adviseur in gedragsverandering en prestatieverbetering in organisaties en was betrokken bij grootschalige cultuurveranderingen bij onder andere Pon, Rabobank en Rijkswaterstaat. Hij publiceert en geeft presentaties over dit onderwerp en is als gastdocent verbonden aan verschillende universiteiten. 23

in het

werkveld

Nicolien Ultee is jeugdreclasseringswerker en gezinsvoogd bij de William Schrikker Groep. Zij begeleidt Brian Rampadath, die in aanraking kwam met de kinderrechter.

Nicolien, wat verandert er voor jullie? ‘In ieder geval de aansturing. Legt de kinderrechter een maatregel op, dan is het straks niet de Raad voor de Kinderbescherming die ons inschakelt maar de gemeente. Jongeren merken daar in principe weinig van.’

Prima geregeld, dus? ‘De vraag is of zij straks dezelfde zorg krijgen. Wij hebben bijna 75 jaar ervaring met verplichte begeleiding, ondertoezichtstelling en voogdijmaatregelen bij hoofdzakelijk jongeren met een licht verstandelijke beperking. Instanties zoals wij moeten door de veranderingen anders gaan denken om jongeren de juiste zorg en vaste begeleiding te bieden.’

Brian, wat is voor jou het belangrijkste? ‘Ik wil een begeleider die me begrijpt en steunt. Iemand die me de goede richting op kan sturen. Ik heb meerdere begeleiders gehad, maar het is verwarrend als je steeds moet switchen.’

Vaste begeleiding werkt dus beter? ‘Absoluut. Ik zet me meer in omdat Nicolien en ik elkaar begrijpen. Mijn begeleiding loopt tot de zomer van 2016. Als ik Nicolien houd, dan kan ik tegen die tijd wel op eigen benen staan. Maar dan moet het wel één persoon blijven.’

foto: René Verleg

tekst: Sander Grip

de Toekomst 31 maart : VWS-Medewerkersdag Sg vertrekt naar Radboudumc Jouke de Vries Nederland als zandloperstaat Thema: Klaar voor

Recommend Documents