De Surinaamsche Bank N.V.1
Jaarverslag 2007
Inhoud
DSB
Bank
Mission Statement
4
Corporate Values
5
Gedicht
7
Organogram
8
Procuratiebevoegdheid
9
Prae-advies van de Raad van Commissarissen
10
Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers
Macro-economische beschouwing
12
Koersnoteringen
20
DSB Bank en respect
21
Het bedrijf van de bank
22
Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2007
36
Vennootschappelijke balans ná winstverdeling per 31 december 2007
37
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2007
38
Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2007
39
Geconsolideerde balans ná winstverdeling per 31 december 2007
40
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2007
41
Toelichting op de jaarrekening 2007
42
Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling
44
Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling
46
Vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening
47
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2007
49
Accountantsverklaring
50
Adressen
51
Colofon
52
Verslag van de directie
Jaarrekening 2006
Overige informatie
3
Jaarverslag 2007
Mission Statement
Het aanbieden van een verscheidenheid aan topkwaliteitproducten, tot stand gebracht door enthousiaste medewerkers. Onze leiderschapspositie en professionele kennis van het bankwezen, ons uitgebreid binnenlands kantorennet en het aangaan van strategische internationale allianties dienen als solide basis voor deze visie. In samenhang hiermee ligt een voortdurend streven tot het creëren van een win-win situatie voor zowel de bank als de cliënt, met als resultaat vergroting van de rentabiliteit. De win-win situatie houdt onder meer in: het opbouwen van zo gunstig mogelijke verdiensten voor onze cliënten, aandeelhouders en de samenleving in het algemeen.
DSB
Bank
Jaarverslag 2007
Corporate Values
DSB
Bank
Respect In ons jaarverslag 2006 presenteerden wij u onder andere onze “Corporate Values”. Op het daarin opgenomen “Respect” willen wij in dit verslag enigszins uitgebreider ingaan. In de samenleving beschouwen wij een mens met respect voor al wat leeft en ademt, respect voor mens, dier en plant, ergo respect voor het leven en het milieu in de ruimste zin van het woord, als een rechtsapen individu. Ter completering van deze karakterbeschrijving voegen wij eraan toe het hebben van respect voor recht en wet, inclusief ongeschreven wetten als morele normen en waarden.
Voor deze categorie mensen wordt hun zoektocht naar ZELF een zegetocht met eigenschappen als Zelfdiscipline, Zelfbeheersing en bovenal Zelfrespect. Mensen met zelfrespect zien wij met respect als een lichtend voorbeeld voor onze jeugd, onze generatie van morgen. Onze “Corporate Values” zijn een markante weergave van onze visie, waarbij duidelijk naar voren treedt dat het in zich verenigd moeten hebben van respect zowel als zelfrespect niet enkel geldt voor natuurlijke personen, maar zonder meer ook voor zichzelf respecterende bedrijven. Voor uw oriëntatie nemen wij onze “Corporate Values” in dit verslag wederom in extenso op.
Integriteit Boven alle criteria geldt bij ons: integriteit; integriteit in het denken en handelen, steeds en overal.
Respect Elk individu met zelfrespect geniet van ons respect. In de overtuiging van de waarde van verscheidenheid van inbreng en het geloof in gelijke kansen voor iedereen ligt onze kracht. Wij waarderen en stimuleren persoonlijke groei, ontwikkeling en ondernemende instelling van iedere individuele medewerker, hetgeen tot voordeel van alle partijen leidt.
Teamwork Teamwork is de sleutel tot ons succes als grootste bank van Suriname. Loyaliteit ten opzichte van de organisatie als geheel is bij ons primair. Deze eerlijkheid verplicht ons onze kennis en ervaring steeds bij te stellen en uit te bouwen en internationaal in te zetten in het belang van het bedrijf en onze cliënten.
Professionalisme Een optimale en consistente dienstverlening stelt de hoogste eisen aan ons professionalisme. Uit dien hoofde streven wij voortdurend naar innovatie, creativiteit en slagvaardigheid. Om een nauwe relatie met onze cliënten op te bouwen en in stand te houden, stellen wij ons met niet minder tevreden dan het leveren van de hoogste kwaliteit.
Milieu DSB Bank, als grootste bank, kent haar verantwoordelijkheden en kan niet heen om de ontwikkelingen op milieugebied en de daarmee gepaard gaande hoge eisen aan overheden en bedrijven. Wij stellen derhalve hoge eisen aan onszelf en vragen hetzelfde van diegenen die met ons in contact staan. 4
5
Jaarverslag 2007
DSB
Bank
Jeugd in jouw handen staat geschreven wat ouderen niet hebben verstaan dat Creolen en Javanen Chinezen, Hindoestanen moeten leven niet naast, maar met elkaar Te lang dat onze natie niet als volk maar uit groepen heeft bestaan Jeugd in jouw handen ligt het heden en morgen is jouw eigendom Besproei de dag met vreugde in arbeid Schilder een eigen horizon Vaar een kompas van positief denken met durf en daadkracht Die jij bouwt Geloof in jezelf, nieuwe generatie Sta recht Je bent niet fout Orlando Emanuels
Jaarverslag 2007
Procuratiebevoegdheid
Procuratiebevoegdheid Abdoelkariem-Abdoelbasier Z.N. mw. Adna B.I.P. drs. Bhagwandin P.A. mr. cams Bhola-Raghoebarsing A. mw.drs. Boldewijn H.R. Budel L.A.E. Debs Y. mw. Diepenbos van S. mw. B.HA. Heerenveen P.I. mw. drs. Henar H.L. mr. Hijlaard I. Hijlaard-Chin D.S. mw. Jaliens E.L. Kaliar R.A. Kaliar-Krolis H.B.A. mw. Kalipersad M. Kallan N.F.A. drs. Karg A.J. Kasto-Notopawiro S. mw. drs. Ketwaru-Boedhoe U. mw. mr. Koosman M.M. Lie Tjauw J. H. ir. Lo Fo Wong G.H. mw. drs. Loor M.P. drs. Martodimedjo E.M. Oostburg A.C.M. Peneux M.S.A. mw. drs. Proeve S.L.J. drs. Ramdhan H. Ramnath H.S. Rellum H.A.J. mw. Seedorf R.H. Sewberath Misser H.H. drs. Simson R.J. Tjin A Tam W.T.M. Tjokrosentono S. Wong Chung I.H. drs. QT Naam Bergraaf-Tan A Kiam M.B. mw. Chang-Sim A Sjoei I.G. mw. Edam-Morsen S.A. mw. Garcia Castro-Elias G. mw. Hanenberg E.G. Paal S.J. mw. Sylvester H.W. Wolff-Jong Sang R. mw. Wolff A.E.
DSB
Bank
Section Head Bills Payments & Settlements Officer Accounting & Reporting Corp.Lawyer/Compliance Officer/Corporate Secretary Department Manager Back Office Product Units Department Manager Suritrust Back Office Department Manager Suritrust Front Office Section Head Salary Administration & Compensation Department Manager Marketing Sr. Relationship Manager Chief Commercial Officer, CCO Section Head Support & Services Section Head Customer Desk Retail Banking Department Manager Financial Restructuring & Recovery Department Manager Corporate Banking Department Manager Back Office Lending Jr. Relationship Manager Nickerie Suritrust Relationship Manager Department Manager Payments & Settlements Jr. Relationship Manager Sr. Relationship Manager Section Head Treasury Back Office (P&S) MBAChief Operating Officer, COO QTAssistant Treasurer Chief Financial Officer, CFO Section Head Back Office Product Units Department Manager Retail Banking Human Resources Officer Chief Executive Officer, CEO Sr. Relationship Manager Sr. Relationship Manager Department Manager General Affairs Supervisor Finapar Sr. Relationship Manager Nickerie Branch Manager Department Manager Human Resources Department Manager Accounting & Reporting Sr. Relationship Manager Overige personeelsleden met procuratiebevoegdheid Branch Manager Ma Retraite Branch Manager Nieuwe Haven Branch Manager Kwatta Customer Service Representative Nickerie Branch Branch Manager Moengo Section Head Foreign Transfers (P&S) Branch Manager Kasabaholo Authorisation Officer Retail Banking Section Head Cash Retail Banking
PROC PROC B B A A A A A B B A B A A A A B B A B A B A B A A A B A B A A B A A A A A B B B B B B B B B
A= Algemene procuratiebevoegdheid B= Beperkte procuratiebevoegdheid
6
7
Jaarverslag 2007
Organogram 1)
8
DSB
Bank
Jaarverslag 2007
DSB
Bank
9
Jaarverslag 2007
Prae-advies van de Raad van Commissarissen
DSB
Bank
Jaarverslag 2007
DSB
Bank
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Ter voldoening aan het voorschrift van artikel 22 van de statuten hebben wij de eer u inzake de jaarrekening 2007 van DSB Bank het volgende te berichten. Wij hebben de vennootschappelijke balans per 31 december 2007, de vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2007 alsmede de toelichting daarop, waarbij zijn gevoegd de geconsolideerde balans per 31 december 2007, de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2007 en de toelichting daarop, doen onderzoeken en wij adviseren u de onderhavige jaarrekening, zoals die tezamen met de accountantsverklaring van BDO AbrahamsRaijmann & Partners Assurance N.V., door de directie ter behandeling wordt aangeboden, vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot décharge van de directie voor het bestuur en van de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Het geconsolideerde resultaat vóór belastingen bedroeg SRD 35.224.107. Na aftrek van belastingen ad SRD 12.825.501 rest ter verdeling een bedrag van SRD 22.398.606. Bij goedkeuring van de jaarrekening en het verwerkte voorstel tot winstverdeling zal over het boekjaar 2007 een contant dividend worden uitgekeerd van SRD 7.178.926 dat is SRD 3,30 per aandeel van SRD 0,10. Een deel hiervan, namelijk SRD 1,- is reeds betaalbaar gesteld als interim-dividend. Als slotdividend zal derhalve SRD 2,30 per aandeel worden uitgekeerd. Voorgesteld wordt verder om naast het contante dividend een bedrag van SRD 652.630, dit is SRD 0,30 per aandeel van SRD 0,10, ten laste van de nettowinst in aandelen uit te keren. Elk aandeel heeft hiermee recht op drie aandelen van SRD 0,10. De resterende nettowinst ad SRD 14.567.050 zal aan de reserve worden toegevoegd. Met deze voorstellen van de directie kunnen wij ons verenigen. Wij adviseren u dan ook deze voorstellen goed te keuren. Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakte rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 17 van de statuten, zijn aan de beurt om af te treden de heren Drs. S.E. Jharap en Ir. R. Shankar. Wij stellen u voor de heer Jharap, die zich herkiesbaar stelt, te herbenoemen. De heer Shankar zal na afloop van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders definitief aftreden, vanwege het bereiken van de statutaire leeftijdsgrens. De heer Shankar sluit hiermee een verbondenheid van in totaal 17 jaren met onze bank af, 3 jaren als agrarisch adviseur en14 jaren als lid van de Raad van Commissarissen. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor de aan onze bank bewezen diensten. In zijn plaats hebben wij de heer ???? bereid gevonden tot ons college toe te treden. Wij stellen uw voor de heer ??? te benoemen. Wij spreken met genoegen onze waardering en erkentelijkheid uit voor de wijze waarop de directie en alle andere medewerkers van de bank zich gedurende het boekjaar voor de vennootschap hebben ingezet. Paramaribo, 19 februari 2008 Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim RA J.J. Healy Jr. Dr. S.E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar 10
11
Jaarverslag 2007
Verslag van de directie
Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers
(in duizenden SRD m.u.v. de gegevens per aandeel)
2007
2006
2005
2004
2003
Rente
64.224
52.697
42.715
32.934
28.580
Overige baten
24.202
21.376
20.987
13.752
14.698
Totaal baten
88.426
74.073
63.702
46.686
43.278
Bedrijfslasten
47.051
40.122
38.672
40.420
35.495
DSB
Bank
Resultaten
Voorziening kredietrisico's
6.151
8.313
2.447
65
2.929
Bedrijfsresultaat voor belastingen
35.224
25.638
22.583
6.201
4.854
Nettowinst
22.398
16.398
14.362
3.959
2.729
7.831
5.569
4.525
348
674
Dividend Balans
268.264 409.366
Overige passiva
526.271 142.882 92.138 18.573 1.159.746 76.326
Balanstelling
1.346.783
159.747 327.646 388.605 170.917 73.300 9.747 912.135 51.733 1.046.915
27,08 1,87 188 31,9 53,1 46,8 6,84 10,4
24,61 1,71 185 32,6 49,8 45,8 7,00 11,8
26,47 1,76 165 34,2 52,9 39,3 6,91 9,4
10,51 0,57 116 54,0 62,2 13,4 6,34 7,7
11,08 0,47 122 44,0 49,5 18,0 4,24 6,9
10,30 3,30 0,30
1,88 0,64 -
1,65 0,52 -
0,45 0,04 -
0,31 0,08 -
35,0 42,35 47,25
34,0 8,42 9,00
31,5 6,89 7,70
8,8 5,58 7,30
24,7 3,07 5,00
Price/earnings ratio
4,59
4,79
4,67
16,22
16,13
Aantal medewerkers
350
326
328
348
343
Kasmiddelen Bankiers uitgezette gelden Kredieten Overige activa Eigen vermogen Bankiers opgenomen gelden Toevertrouwde middelen
114.342 289.729 302.071 161.702 59.947 7.393 750.943 49.561 867.844
97.620 280.468
765.451
100.422 233.148 203.985 93.248 26.776 6.735 565.932 31.360 630.803
252.020 135.343 48.560 6.966 662.825 47.100
Drs. S.L.J. Proeve
Drs. M.P. Loor
Chief Executive Officer
Chief Financial Officer
-Human Resources -Legal Affairs & Compliance -Branch Nieuw Nickerie -Internal Audit -Secretariat -Suritrust
- Accounting & Reporting -Organization & Information -Risk Management -General Affairs -Treasury -Financial Restructuring & Recovery
Ratio's (in %) Return on Equity Return on Assets Exploitation ratio Verhouding personeelskosten/baten Verhouding personeelskosten/lasten Winstratio Capital ratio BIS-ratio Gegevens per aandeel Nettowinst per aandeel Dividend per aandeel: contant in aandelen Dividend pay out ratio (in %) Eigen vermogen Beurskoers per ultimo
12
Ir. J.H. Lie-Tjauw
Mr. H.L. Henar
Chief Operating Officer
Chief Commercial Officer
-Back Office Lending -Back Office Product Units -Payments & Settlements -Information & Communication Technology
-Corporate Banking -Retail Banking -Marketing
13
Jaarverslag 2007
Verslag van de directie Macro-economische beschouwing Verslag van de directie Het directieverslag is ook dit jaar uit twee delen opgebouwd, waarbij in het eerste gedeelte de internationale financieeleconomische ontwikkelingen summier worden weergegeven, direct gevolgd door een beschrijving van de belangrijkste economische indicatoren van onze eigen economie. In het tweede gedeelte van het directieverslag wordt het accent gelegd op de beschrijving van de uitgangspunten van ons bedrijfseconomisch en commercieel beleid.
Internationale ontwikkelingen. Wij baseren onze reflecties op de analyses van het Internationale Monetair Fonds (IMF) zoals deze in diverse rapporten, waaronder het World Economic Outlook Report, worden gepresenteerd. In haar laatste World Economic Report, October 2007, beschrijft het IMF de terugval in de groei van de wereldeconomie. De prijsstijgingen van de belangrijkste grondstoffen op de wereldmarkt heeft zich in 2007 voortgezet, waardoor de landen die deze grondstoffen produceren van deze prijsimpuls hebben geprofiteerd. In de eerste helft van 2007 groeide de wereldeconomie volgens het IMF met meer dan 5%, waarbij de economische prestaties van China, India en Rusland zondermeer als spectaculair worden aangemerkt. In de geïndustrialiseerde economie heeft de groei van Japan, de Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie erg teleurstellende resultaten in 2007 te zien gegeven. In de tweede helft van 2007 werd de wereldeconomie geconfronteerd met een turbulente ontwikkeling op de financiële markten. De consequenties van de zogenoemde US subprime kredietcrisis zijn nu nog niet volledig te overzien, maar nu reeds staat vast dat het verregaande gevolgen heeft gehad voor de stabiliteit en daarmede ook de reputatie van het internationaal financieel bestel. De renteontwikkeling, de koersverhouding tussen de belangrijkste valuta en de recente toename van het gebruik van agrarische land ten behoeve van de productie van alternatieve energie (ethanol en biodiesel) hebben de wereldgemeenschap in 2007 met enkele fundamentele vraagstukken geconfronteerd. De implicaties van globalisatie, het voedseldistributievraagstuk en de uitbanning van armoede zijn meer dan ooit zaken geworden waar de wereldgemeenschap nadrukkelijk over moet nadenken opdat de ongelijkheid in de wereld en de daarmee samenhangende negatieve consequenties niet verder toenemen. In onze regio zijn ontwikkeling in Caricomverband voor dit verslag leidend geweest. Na de oprichting van de Caricom Single Market Economy (CSME) in 2006 blijkt ook in 2007 dat de mineralenproducerende landen ook hebben geprofiteerd van de hoge wereldmarktprijzen voor die producten. In tegenstelling tot 2006 zijn de producenten van landbouwgewassen (rijst, suiker en bananen) intussen ook in een betere situatie beland doordat de prijs van deze producten is toegenomen. De prijsstijging is vooral teweeggebracht door het verminderde aanbod van grond voor de productie van voedselgewassen. 14
Jaarverslag 2007
DSB
DSB
Bank
Het IMF laat zich in het eerder genoemd World Economic Report positief uit over de Caraibische regio, maar merkt evenwel nadrukkelijk op dat de overheden van de landen in dit gebied de huidige positieve ontwikkelingen moeten benutten om de hervormingen op fiscaal en budgetair gebied nu door te voeren, waardoor het investeringsklimaat kan worden verbeterd. Hierdoor zou op de middellange termijn een betere productiebasis tot stand komen die de risico’s van de huidige afhankelijkheid van wereldsmarktprijsontwikkelingen zou kunnen reduceren.
Bank
Thans zullen wij de volgende aspecten van onze economie aan een nadere beschouwing onderwerpen: -
het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling de monetaire ontwikkeling de ontwikkeling van de betalingsbalans de overheidsfinanciën de staatsschuld de ontwikkeling van de productiesector
Het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling Ook in 2007 is de wisselkoersverhouding van onze eigen munt vis á vis de Amerikaanse Dollar stabiel gebleven.
Nationale ontwikkelingen. Vanuit een economisch perspectief bezien mogen wij tevreden op het jaar 2007 terugblikken. Onze economie heeft de groei die reeds in 2005 en 2006 merkbaar was voortgezet en rapporten van het IMF en rating agencies zoals Standard & Poor’s betitelen ons land als één met een enorme groeipotentie. De prijsgevoeligheid van onze belangrijkste exportsectoren is evenwel een factor die, zoals wij reeds vorig jaar hadden bepleit, onze beleidsmakers ertoe moet bewegen de productiebasis van ons land verder te diversificeren. Het is daarom verheugend te mogen vermelden dat de President van de Republiek Suriname, Zijne Excellentie Drs. R.R. Venetiaan, in de tweede helft van het vorig jaar het besluit heeft genomen dat de Raad van Ministers hem van advies moet dienen over de instelling van een stabilisatiefonds. Wij zijn namelijk van oordeel dat ons land de exportrevenuen en belastingopbrengsten deels kan aanwenden om startende ondernemingen in met name het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) te ondersteunen. De opzet van een garantiefonds voor het MKB in ons land zou onzes inziens een nadere studie rechtvaardigen. In de editie van Doing Business 2008 hebben de Wereldbank en de International Finance Corporation ons land op een lijst van 178 landen op de 142ste plaats gesteld. Als het om snelheid en complexiteit gaat voor het beginnen van een onderneming. Zonder verder in detail te gaan zijn wij van oordeel dat een dergelijke perceptie op internationaal niveau ten detrimente van ons land is en dat wij gezamenlijk er alles aan moeten doen om de aantrekkelijkheid van ons land voor lokale alsook buitenlandse inversteerders te verhogen. Op 19 december 2007 publiceerde Standard & Poor’s de laatste rating van ons land. Deze rating vertoont wederom een verbetering ten opzichte van de vorige. De rating voor de externe positie veranderde van B naar B+ met een stabiel vooruitzicht voor verdere verhogingen. De Rating voor de nationale positie welke op 11 december 2006 al op B+ stond is thans op BB- met eveneens een stabiel vooruitzicht. Met deze verbetering van de rating van ons land en complimenteren wij de autoriteiten wederom voor het gevoerde fiscale en monetaire beleid, maar wijzen er tegelijkertijd op dat onze economie qua structuur en efficiëntiegraad nog voor veel verbetering vatbaar is. Onze roep voor vernieuwing van de deviezenwetgeving is in dit verband zeker gepast.
Zoals tot nog toe gebruikelijk is deze analyse mede gebaseerd op de statistische data van de Centrale Bank van Suriname, de Financiële Nota 2008 van het Ministerie van Financien alsmede cijfermatige informatie van het Algemeen Bureau voor de Statistiek. Wij complimenteren de Centrale Bank van Suriname wederom dat reeds per 30 januari 2008 de monetaire statistieken per ultimo 2007 voor nadere analyse beschikbaar zijn.
Tabel 1
Verkoopkoers CBvS voor de USD in SRD bankpapier in 2007
Verkoopkoers
1/1
31/3
30/6
30/9
2,800
2,800
2,800
2,800
31/12 2,800
Bron: Centrale Bank van Suriname
De verhouding tussen de Amerikaanse Dollar en de Euro is in 2007 erg volatiel geweest en heeft met name voor in Euro genoteerde importen wel degelijk invloed op onze economie gehad. Voornamelijk negatieve ontwikkelingen in de sub prime van de Verenigde Staten van Amerika en daardoor ook een beginnende crisis binnen de financiële sector vinden de weerslag op de economie van de USA en daardoor ook op de andere economieën in de wereld, met name de EURO-zone. Was de
Tabel 2 Omschrijving Binnenlandse liquiditeitenmassa
EUR / USD-verhouding aan het begin van het jaar nog in de orde van 1.31; aan het einde van het jaar was deze verhouding rond de 1.47. Onderstaande tabel 2 geeft een toename van de inflatie over 2007 aan hetgeen ons inziens vooral te wijten is aan de invloed van olieprijsstijgingen op onze economie alsmede de gevolgen van de importen uit het Eurogebied.
Geldontwaarding 2007
2006
2005
2004
2003
1.360,1*
1.082,0
880,2
785,7
614,3
8,4 2,775
4,7 2,775
15,8 2,775
9,0 2,721
23,7 3,007
0
0
2,0
-9,5
10,9
(x SRD mln.) Inflatie in % Gemiddelde USD-koers (vrije valutamarkt) Relatieve mutatie van de koers Bron: Centrale Bank van Suriname Algemeen Bureau voor de Statistiek en DSB Bank * Voorlopige cijfers
De toename van onze exportopbrengsten, vooral als gevolg van prijsstijgingen op de wereldmarkt, hebben onzes inziens de druk van de olierekening en de consequenties van de dure Euro enigszins gemitigeerd, waardoor de druk op de wisselkoersverhouding ten opzichte van de Amerikaanse dollar achterwege is gebleven. Een terugval van de exportprijzen zou bij gelijkblijvende omstandigheden nadelige invloeden op onze economie hebben waardoor wij ook hier verbreding van onze verdiencapaciteit bepleiten.
De monetaire ontwikkeling Ook in 2007 vertoont de binnenlandse liquiditeitenmassa een verdere groei tot SRD 1.360,1 mln. Van binnenlandse liquiditeitscreatie was in het verslagjaar geen sprake waardoor de toename van de binnenlandse liquiditeitenmassa volledig toe te schrijven is aan de liquiditeitstoevoer uit het buitenland. Hierdoor vertoont de monetaire reserve een spectaculaire groei van ruim 68%, welke vooral te danken is aan de groei van de nettodeviezenpositie. Door de forse stijging van de monetaire reserve zijn de ratio’s ten opzichte van M1, M2 en de importen verder verbeterd. De monetaire reserve/M1 ratio was per ultimo 2007 100% hetgeen zonder meer als een goede prestatie van de monetaire autoriteiten mag worden aangemerkt. De monetaire reserve/M2 ratio was per ultimo 2007 87% hetgeen ten opzichte van 2006 een verdere verbetering aangeeft.
15
Tabel 3
Tabel 5
Omvang en samenstelling van de Monetaire Reserve (in mln. SRD)
Omschrijving
2007*
2006
2005
2004
2007*)
2003
1.087,5
639,4
395,8
357,3
Goud
94,4
62,2
43,3
23,9
21,9
Totaal
1.181,9
701,6
439,1
381,2
270,8
Netto deviezenpositie
Balansen der Algemene Banken (in mln. SRD)
248,9
Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers
2007*
2006
2005
2004
2003
434,8
370,2
309,2
269,4
Giraal geld
742,9
571,1
463,7
428,1
209,5 337,6
1.177,9
941,3
772,9
697,5
547,1
Termijndeposito's < 1 jaar
114,6
89,1
62,9
51,3
34,1
Oneigenlijke spaargelden
40,9
31,2
25,2
20,8
16,8
Goudcertificaten (met het karakter
26,9
20,4
19,2
16,1
16,4
Totaal primaire liquiditeiten (M¹)
van binnenlandse liquiditeit) Totaal secundaire liquiditeiten Binnenlandse liquiditeitenmassa (M²)
182,4
140,7
107,3
1.360,1
1.082,0
880,2
88,2 785,7
67,3 614,4
Monetaire reserve in % van M¹
100
75
57
55
49
M²
87
65
50
49
44
Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers
De monetaire reserve/invoer ratio is per verslagdatum voor het derde kwartaal 2007 beschikbaar en ook deze ratio vertoont zoals eerder gezegd een verdere verbetering. Per ultimo 2007 was deze ratio 28% hetgeen inhoudt dat de monetaire
16
225,2
362,5
252,7
244,0
146,6
203,1
199,5
162,7
99,0
Vorderingen op de private sector
543,6
389,6
330,4
258,5
234,5
Beleggingen op de binnenlandse kapitaalmarkt
306,3
208,9
157,9
100,6
71,4
(8,9)
(11,1)
(0,0)
(0,0)
(0,0)
2.035,3
1.519,7
1.173,7
1.101,0
817,4
231,5
187,2
162,4
137,7
107,7
3.784,6
2.871,0
2.276,6
2.004,5
1.555,2
Totaal
Chartaal geld
2003
521,3
Diverse binnenlandse activa
Omschrijving
2004
Vorderingen op liquiditeitscreërende instellingen
Buitenlandse activa
Binnenlandse liquiditeitenmassa (in mln. SRD)
2005
Kortlopende vorderingen op de overheid
(waarvan de overheid)
Tabel 4
2006*)
Activa
Passiva Schulden met het karakter van binnenlandse liquiditeit
851,9
660,0
531,5
484,5
375,5
Verplichtingen aan liquiditeitscreërende instellingen
65,9
34,7
44,1
35,4
61,3
Kortlopende verplichtingen uit hoofde
32,0
27,5
40,1
3,3
1,1
435,4
van ontwikkelingssamenwerking Lang aangetrokken binnenlandse middelen a. eigenlijke spaargelden b. termijndeposito's >1 jaar c. overige Kapitaal en reserves Buitenlandse passiva Diverse binnenlandse passiva Totaal
318,0
258,5
212,2
172,1
(368,2)
(280,6)
(227,1)
(187,0)
(151,0)
(67,2)
(37,4)
(31,4)
(25,2)
(21,1)
(0,0)
(0,0)
(0,0)
(0,0)
(0,0)
194,6
157,3
131,0
105,7
68,6
1.954,5
1.149,11
1.110,2
1.021,9
759,8
250,3
214,4
161,2
141,4
116,8
3.784,6
2.871,0
2.276,6
2.004,5
1.555,2
Bron: Centrale Bank van Suriname *Voorlopige cijfers
reserve ongeveer 3,4 maanden import dekt. Als wij nagaan dat deze ratio enkele jaren terug ongeveer de helft van het huidige niveau had dan is het evident dat onze monetaire positie een aanmerkelijke verbetering doormaakt.
In 2007 heeft de Centrale bank van Suriname de kasreserve niet verder aangepast. Voor SRD bleef de kasreserve vereisten op 25% terwijl de financieringsruimte voor het zogenoemde
7% woningbouwprogramma van 9% tot 10% werd verruimd. De kasreserve vereisten voor het vreemde valuta bedrijf werd op 33,3% gehandhaafd.
17
In tabel 5 wordt de positie van de algemene banken per ultimo 2007 belicht, waarbij het vermeldenswaard is dat de overheid haar crediteurenpositie verder heeft verminderd tot SRD 146,6 mln. De vordering op de private sector vertoont daarentegen een groei van 40% tot SRD 543,6 mln, terwijl ook de belegging op de binnenlandse kapitaalmarkt een groei van ruim 47% aangeeft. De binnenlandse activa bedragen per ultimo 2007 ruim 53% van het balanstotaal van de algemene banken. Per ultimo 2006 was deze verhouding ongeveer hetzelfde. De eigen vermogenspositie van de algemene banken is ten opzichte van ultimo 2006 met ruim 23% aangegroeid tot SRD 194,6 mln. per ultimo 2007. Ondanks deze groei merken wij op dat de kapitalisatiegraad van de banken erg laag is en in
Tabel 6
2007 zelfs is afgenomen tot 5,1% (2006:5,5%). Het behoeft in dit verband geen betoog dat de banken hun prudent beleid moeten voortzetten en hun eigen vermogenspositie zoveel als mogelijk verder opvoeren teneinde hun weerbaarheid op een acceptabelen niveau te brengen.
De ontwikkeling van de betalingsbalans De betalingsbalans van ons land laat wederom een verbetering zien. Onze belangrijkste exportproducten hebben in de eerste drie kwartalen van 2007 een gestadige stijging van de exportwaarde te zien gegeven, waarbij het opvalt dat vooral prijsstijgingen tot deze waardetoename geleid hebben.
Betalingsbalans op kasbasis (in mln. USD) 2007 *)
2006 3)
2005*)
2004
Goederen uitvoer
941,3
931,1
677,7
633,3
Goederen invoer
794,7
868,8
841,6
592,8
Saldo goederenrekening
146,6
62,3
-163,9
40,5
13,3
-50,6
-169,2
-178,9
159,9
11,7
-333,1
-138,4
-3,4
-6,3
0,1
0,6
-164,5
-158,5
111,5
-13,7
5,7
7,5
6,6
0,5
-166,8
-157,3
118,2
-13,1
Nog te rubriceren posten ²)
112,7
232,3
231,7
188,4
Saldo niet-monetaire sector
105,8
86,7
16,8
35,9
Omschrijving
Saldo onzichtbaar verkeer ¹) Saldo lopende rekening Saldo overheidskapitaalverkeer Saldo particulier kapitaalverkeer Herwaardering monetair goud Saldo kapitaalrekening
Bron: Centrale Bank van Suriname * Voorlopige cijfers 1) omvat diensten, primaire inkomens en inkomstenoverdrachten 2) incl. aan- en verkopen vreemde valuta van en aan ingezetenen en mutaties van vreemde valuta rekening van ingezetenen. 3) Per ultimo derde kwartaal
De overheidsfinanciën Uit de Financiële Nota 2008 halen wij enkele data die de situatie van staatsfinanciën goed illustreren.
Tabel 7 Omschrijving
2006 begroting
2007 begroting
2008 begroting
Ontvangsten en schenkingen
1.504.704.900
1.836.536.000
1.889.743.000
Lopende Ontvangsten
1.283.129.200
1.584.179.000
1.720.513.000
Totaal Belastingen Ontvangsten
1.037.750.000
1.253.100.000
1.299.200.000
- Directe belastingen
478.900.000
603.200.000
627.000.000
- Indirecte belastingen
558.850.000
649.900.000
672.000.000
Niet belasting Onvangsten
245.379.200
331.079.000
421.313.000
221.575.700
252.357.000
169.230.000
Uitgaven en leningen minus aflossingen
1.837.322.600
2.162.899.000
2.294.700.708
Lopende Uitgaven
1.391.043.400
1.628.899.000
1.641.013.708
- Lonen en salarissen
614.818.000
737.369.000
748.648.000
- Overige goederen en diensten
365.772.300
432.439.400
423.148.000
- Subsidies en Bijdragen
324.629.300
387.932.000
394.461.000
85.823.800
71.056.600
74.764.708
Totale kapitaaluitgaven
446.279.200
534.102.000
653.687.000
Kapitaaluitgaven
224.703.500
281.745.000
484.457.000
Schenkingen
221.575.700
252.357.000
169.230.000
Aflossingen
155.077.500
150.546.000
122.973.292
Tekort/surplus lopende rekening
-107.914.200
-44.618.000
79.499.292
Tekort/surplus totale rekening
-332.617.700
-326.363.000
-404.957.708
Tekort/surplus totale rek.(incl. Afl.)
-487.695.200
-476.909.000
-522.931.000 7.494.705
Kapitaal Ontvangsten Schenkingen
- Interest Leningen minus aflossingen
BBP (x SRD 1000)
18
5.545.047
5.851.619
Tekort/surplus lop.rek. In % v/h BBP
-1,9
-0,8
1,1
Tekort/surplus lop.rek. In % v/h BBP
-6,0
-5,6
-5,4
Tekort/surplus in % BBP (incl.afl.)
-8,8
-8,2
-7,0
Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2008
19
Jaarverslag 2007
Jaarverslag 2007
DSB
DSB
Bank
De situatie van staatsfinanciën laat een verbetering zien en wel zodanig dat het exploitatie tekort in 2007 naar verwachting in 2008 in een overschot zal worden omgezet. Het totaal tekort
Tabel 8
zal naar verwachting evenwel toenemen tot circa SRD 528 mln hetgeen volgens becijfering van het Ministerie van Financiën op 7% van het BBP neerkomt.
De Bruto Binnenlandse schuld naar de verschillende schuldcomponenten over 2002 - juni 2007 (in miljoenen SRD)
Omschrijving Schatkistpapier Obligatie leningen
Bank
Tabel 9
Totale Bruto Binnenlandse en Buitenlandse in mln. US$ op kasbasis
Omschrijving
2002
juni 2007*
141,05
154,88
204,2
253,09
237,53
257,28
Buitenlandse schuld
370,79
381,86
382,05
387,56
388,55
384,86
Totaal
511,84
536,74
586,25
640,65
626,08
642,14
Binnenlandse en Buitenlandse schuld obv. De Wet op de Staatsschuld
2002
2003
2004
2005
2006
juni 2007*
Binnenlandse schuld
141,05
154,88
245,87
289,91
264,42
275,27
101,3
138,3
189,3
221,9
242,1
230,6
Buitenlandse schuld
430,17
455,59
516,03
486,42
490,49
474,94
Totaal
571,22
610,47
761,9
776,33
754,91
750,21
2,54
2,65
2,75
2,78
2,78
2,78
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Wisselkoers Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota
w.o. voorschotten (ex.Art 21 van
De ontwikkeling van de productiesector
de Bankwet) en andere kortlopende 113,8
172,2
265,5
184,3
243,4
163,8
158,3
152,8
147,2
141,7
138,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankwezen
0,0
0,0
0,0
7,5
10,1
10,1
Schulde aan diverse binnenlandse bedrijven
1,1
0
24,9
55,7
79
89,1
92,1
w.o. Korte termijn leningen bij het Bankwezen
2006
Binnenlandse schuld
Ultimo
Leningen
w.o. Geconsolideerde schuld bij de CBvS
2005
Feitelijke Binnenlandse en Buitenlandse schuld
-1992 - 1997
schulden bij de CBvS
2004
2003
De bauxietsector (4 REGELS RUIMTE VOOR TEKST OPENLATEN)
w.o. Lange termijn leningen bij het
Tabel 10
Gegevens van de bauxietmaatschappijen
Omschrijving
Productie in metrieke ton 2007
Achterstallige betalingen aan bedrijven Afgeroepen garanties
n.b
n.b
22,4
5,8
n.b
n.b
n.b.
n.b.
0
0
3,1
3,1
Binnenlandse schuld in mln SRD (feitelijke schuld) 358,3
410,4
561,6
703,6
660,3
715,2
Niet afgeroepen overheidsgaranties
n.b
n.b
16,6
18,4
16,5
21
Niet opgenomen committeringen op leningen
n.b
n.b
112,2
81,4
46,8
29
Niet opgenomen committeringen op garanties
n.b
n.b
8,2
8,4
11,5
0
358,3
410,4
676,2
806
735,1
765,2
Bron: Ministerie van Financiën Financiële Nota 2008 n.b.= niet beschikbaar
Bauxiet
00000
4.945.400
4.756.998
Aluinaarde
00000
2.132.800
1.939.615
In tegenstelling tot voorgaande rapportages hebben wij als bij dit onderdeel van het verslag laten leiden door informatie van het Bureau voor de Staatsschuld. Dit bureau baseert haar cijfermatige analyse op de definitie in de Staatsschuld zoals deze in de Wet op de Staatsschuld (SB2002 No. 27). Deze wettelijke definitie wijkt af van internationaal gebruikelijke formuleringen omdat de latente verplichtingen uit hoofde van garanties
Export in metrieke ton 2007
2006
0
Export in mln. USD 2005
2007
0
0
0
000000
2.127.200
1.946.383 00000
2006
2005
0
0
642,5
449,9
Bron: Bauxiet Instituut Suriname
De aardoliesector
De agrarische sector
De ontwikkelingen in deze sector vertonen een gestadige vooruitgang. In 2007 is het de Staatsolie Maatschappij gelukt om de dagproductie boven de 15.000 vaten per dag te brengen. Wij juichen deze productietoename toe aangezien daarmee een verdere bijdrage aan de economische productie in ons land wordt geleverd.
Het verslag van het Ministerie van landbouw Veeteelt en Visserij over 2006 is een dankbare bron gebleken voor informatie over deze voor ons land 2 belangrijke sector. De ontwikkelingen op mondiaal niveau zijn van dien aard dat het aanbod van voedsel krapper wordt. Ons land profiteert nu reeds daarvan doordat wij met prijsstijging op de wereldmarkt voor rijst worden geconfronteerd.In 2007 is het beplantte areaal met circa 20% toegenomen en zijn de vooruitzichten, in elk geval op korte termijn, goed te noemen. Ook de bananenteelt maakt een goede ontwikkeling door en het is aan te bevelen verdere benutting van ons agrarisch potentieel te stimuleren (privatisering.
(4 REGELS RUIMTE VOOR TEKST OPENLATEN)
Overige sectoren
Tabel 8 laat de ontwikkeling van de staatsschuld per ultimo 2007 zien.
20
2005
De goudsector
Totale binnelandse schuld in mln. SRD volgens de definitie in de Wet op de Staatsschuld
2006
en nog niet opgenomen bedragen onder een bepaald financieringscontract in de Surinaamse situatie wel tot de Staatsschuld worden gerekend. Andere schuldelementen die internationaal wel als schuld worden bezien worden in de wettelijk gehanteerde definiëring niet tot de staatsschuld gerekend. De totale schuldpositie van de Staat per ultimo 2007 wordt in onderstaande tabel 9 weergegeven.
De toerisme sector is ook in 2007 nadrukkelijk in beeld gebleven bij investeerders. Het Royal Torarica Hotel is op 23 december 2007 geopend en de bouw van het Mariott Courtyard Hotel gaat gestaag voort. In 2007 is het Berg en Dal ecoresort project van de Kerstengroep van start gegaan en wij zijn verheugd dat dit project van internationale allure ondersteuning geniet van organisaties als de IDB en Suriname Conservation Foundation. Het project is naast haar commerciële waarde ook vanwege het gemeenschapsontwikkelingsnaspect van bijzonder belang voor onze economie. 21
Jaarverslag 2007
Koersnoteringen
DSB
Bank
Wisselkoersen Centrale Bank van Suriname per 31 december 2007 Wissels, cheques en overboekingen
Bankpapier
Vreemde valuta
aankoop
verkoop
aankoop
verkoop
US Dollar (USD)
2,710
2,780
2,710
2,780
Euro (EUR)
3,982
4,085
3,970
4,095
Pond Sterling (GBP)
5,419
5,559
5,381
5,569
Ned. Ant. Gulden (ANG)
1,507
1,563
1,507
1,563
Arubaanse Florin (AWG)
1,507
1,563
1,507
1,563
Braziliaanse Real (BRL)
1,513
1,576
1,508
1,576
Trinidad & Tobago Dollar (TTD)
0,429
0,445
0,424
0,445
Barbados Dollar (BBD)
1,346
1,390
1,341
1,390
Eastern Caribbean Dollar (XCD)
0,996
1,029
0,991
1,029
Guyana Dollar (per 100 GYD)
1,307
1,361
1,302
1,361
Bovenstaande koersen zijn richtkoersen Bron: Centrale Bank van Suriname
Koersontwikkeling op de vrije valutamarkt (per ultimo van de maand) Middenkoers
Middenkoers
Depreciatie in %
Depreciatie in %
Maand
USD
EURO
(USD-YTD)
(EURO-YTD)
januari
2,785
3,599
0,000
0,000
februari
2,783
3,660
- 0,090
1,709
maart
2,780
3,698
- 0,180
2,751
april
2,790
3,775
0,180
4,905
mei
2,792
3,755
0,233
4,349
juni
2,800
3,735
0,598
3,793
juli
2,790
3,835
0,180
6,572
augustus
2,800
3,830
0,539
6,433
september
2,788
3,933
0,090
9,282
oktober
2,795
4,017
0,359
11,616
november
2,795
4,150
0,341
15,326
december
2,793
4,090
0,269
13,658
Jaarverslag 2007
DSB Bank en integriteit
Vorig jaar zijn wij gestart met het belichten van onze corporate values, zoals die op pagina vijf beschreven zijn. Wij doen dit in het besef dat onze organisatie alleen succesvol kan zijn als onze medewerkers, maar ook u als onze aandeelhouder, continu herinnerd worden aan de waarde die wij als organisatie hieraan hechten. Onze corporate values zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en van enige nevenschikking is er hoegenaamd geen sprake. Voor dit verslag is integriteit als corporate value gekozen. Integer handelen leidt tot vertrouwen en het is uw vertrouwen dat maakt dat onze bank na 142 jaren nog immer een prominent onderdeel uitmaakt van de financiële sector in Suriname. Maar waarom is vertrouwen zo belangrijk? En indien het daadwerkelijk zo belangrijk is, hoe kunnen wij het vertrouwen dat u in ons heeft verder vergroten?
DSB
Bank
Met recht kunnen wij stellen dat integriteit in alle beslissingen van de organisatie centraal staan. Wij houden onze verantwoordelijkheid als commerciële instelling altijd voor ogen, maar zullen dat nooit laten prevaleren boven integriteit; immers onze reputatie is ons grootste goed. Vanuit de leiding van de bank wordt alles gedaan om onze medewerkers hierin te ondersteunen en te begeleiden, doch het aanvaarden van integriteit als een professionele verantwoordelijkheid is nog immer een persoonlijke keuze van elke medewerker afzonderlijk. Met trots vermelden wij dat onze medewerkers deze keuze hebben gemaakt, waarmee tevens het fundament is gelegd voor de naleving van de overige corporate values. Deze keuze van onze medewerkers is uiteindelijk in het belang van onze cliënten, onze aandeelhouders en onze eigen organisatie.
Het antwoord hierop is dat zonder uw vertrouwen er geen toestroom zou zijn van kapitaal naar onze bank, met een stilstand van onze bedrijfsvoering tot gevolg; immers, niemand zal zijn geld toevertrouwen aan een niet integere financiële instelling. Daarnaast is het een feit dat als wij niet het vertrouwen genieten van onze toezichthouder, wij evenmin in staat zouden zijn voort te gaan met het uitvoeren van onze bancaire activiteiten.
Bron: DSB Bank N.V.
Verkoop- tevens wederinkoopwaarde Powisi Goudcertificaten Coupure 5 gram
Sur. Dollar (SRD) 4611,73
10 gram
1.223,47
50 gram
6.117,25
100 gram
12.234.50
500 gram
61.172,52
1.000 gram
122.345,11
Goudprijs LME: 833,75 USD per troy oz. (31,1035 gr.) Bijdrage drukkers- en administratiekosten: eenmalig SRD 0,80 per certificaat Bron: Centrale Bank van Suriname
22
23
Jaarverslag 2007
Het bedrijf van de bank ALGEMEEN Aan onze aandeelhouders Met de focus op constante verbetering van de efficiëntie en kwaliteit van onze organisatie, is het ons gelukt de financiële doelstellingen voor 2007 te halen. De reeds eerder door ons genoemde criteria bij liquiditeit, solidiliteit en rentabiliteit zijn ook in 2007 de uitgangspunten voor ons financieel beleid geweest. Het management van de bank onderschrijft de bovenvermelde criteria omdat daarmede een noodzakelijke voorwaarde wordt gecreëerd om verhoging van ‘shareholders value’ te verwezenlijken.Met veel genoegen presenteren wij een nettowinst van SRD 22.398.000 hetgeen een stijging betekent van ruim 36% ten opzichte van het jaar daarvoor. Het resultaat over 2007 is gerealiseerd in een dynamische markt waar wij ons steeds moesten aanpassen aan veranderende omstandigheden, zowel nationaal als internationaal. Op nationaal niveau constateren wij een verhevigde concurrentie, niet alleen tussen banken onderling maar ook tussen banken en andere financiële instellingen, waardoor de margeverkrapping in een sneller tempo heeft plaatsgevonden dan op basis van de monetaire indicatoren het geval zou zijn. Door onze sterke marktgerichte focus zijn wij in staat geweest, ondanks deze concurrentie, onze marktleiderschapspositie te behouden. Internationaal zijn wij met name op het vlak van onze buitenlandse beleggingen nadrukkelijk onderhevig geweest aan de renteontwikkeling in Europa en de Verenigde Staten. Ons Asset and Liability Management heeft ons in staat gesteld op een adequate manier in te spelen op de volatiliteit in deze markten. Het geconsolideerde balanstotaal per eind 2007 vertoont ten opzichte van eind 2006 een stijging van ruim 28% tot SRD 1.347.000. Wij spreken onze dank uit aan alle medewerkers voor de getoonde inzet en toewijding waarmee zij de bank ook in boekjaar 2007 hebben ondersteund. Onze clientèle in binnen- en buitenland zijn wij ook veel dank verschuldigd voor het in ons gestelde vertrouwen.
De jaarrekening Evenals voorgaande jaren presenteren wij ook nu de ontwikkelingen binnen ons bankbedrijf. Dit is af te lezen uit de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en uit de ontwikkeling van het bedrijf van de bank zoals in het overzicht “Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers” tot uiting komt. In navolging van de vorig jaar ingezette gedragslijn hebben wij ook dit jaar een balans vóór winstverdeling in het jaarverslag opgenomen. In lijn met het prae-advies van de Raad van Commissarissen hebben wij de balans na winstverdeling evenwel aangewend voor analyse- en vergelijkingsdoeleinden. De statutenwijziging van onze dochteronderneming N.V. Kankantrie Beleggingsmaatschappij is inmiddels een feit. De nieuwe vennootschap is thans operationeel onder de naam DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. waarin onze bank en Assuria elk voor 50% deelnemen. Tussen Assuria en DSB Bank is er in dit verband een separate jointventure-overeenkomst gesloten.
24
Jaarverslag 2007
DSB
DSB
Bank
Bank
Conform de strategie van het management om op de internationale markt onze activiteiten te ontplooien, zijn reeds voorbereidingen getroffen ten behoeve van het voldoen aan de internationale standaarden. In dit kader zal de BIS-ratio zoals voorgeschreven door Basel II als schaduwgraadmeter worden toegepast. Met betrekking tot de nieuwe accounting standards kunnen we opmerken dat we reeds een aantal zaken zullen voorbereiden om te zijner tijd de International Financial Reporting Standard (IFRS) te kunnen overgaan. Hierover zijn wij in continue overleg met onze externe accountant.
1.400.000
Balans
1.200.000
Het aandeel van de kredietverlening in vreemde valuta binnen de totale kredietportefeuille is gedaald ten opzichte van 2006 (2007:60,8% vs. 2006:63,5%). Hiermee is de dalende trend voortgezet (2005:63,8% en 2004:68%). De verkleining van de discrepantie tussen de rentetarieven voor vreemde valuta en de SRD kredietverlening ligt daaraan ten grondslag. Ter ondersteuning van het beleid van de Centrale Bank van Suriname zullen wij eraan blijven werken om in de komende tijd de dollarisatiegraad verder terug te brengen. De passiva van de bank bestaan hoofdzakelijk uit twee componenten namelijk de door cliënten aan de bank toevertrouwde middelen en het eigen vermogen. Ten aanzien van de samenstelling van de aangetrokken middelen merken wij voor 2007 vergeleken met 2006 op dat het aandeel van de spaarrekeningen ongewijzigd is gebleven namelijk 39% terwijl het aandeel van de girorekeningen is gedaald van 49% naar 47% Het aandeel van termijndeposito’s bedraagt 13% (2006: 12%). Dit is geheel in overeenstemming met ons beleid om het aandeel van lang aangetrokken middelen te doen toenemen. Het eigen vermogen nam in het verslagjaar toe van SRD 73,3 mln. naar SRD 99,3 mln. een toename van ongeveer 26%. In lijn met onze doelstelling ter verbetering van de soliditeit bepleiten wij wederom een daarop afgestemd dividendbeleid. Met name is het passend dat gezien de internationale ontwikkelingen, een groot deel van de netto winst in de financiële sector wordt toegevoegd aan de algemene reserves. Dit om enerzijds als buffer te dienen in verband met de vele risico’s waar die sector aan onderhevig is en anderzijds om in te spelen op de vraag naar grote kredieten die onze grote postengrens overschrijden. Onze gedragslijn is om 35% van de netto winst uit te keren. Met het oog op een snellere groei van het weerstandsvermogen is er ook een optie om een gedeelte van het dividend niet in cash maar in stockdividend aan de aandeelhouders beschikbaar te stellen. De solvabiliteitsratio zoals door de Centrale Bank van Suriname is gesteld, bedroeg 10,4% per eind 2007 waarmee wij geheel voldoen we aan de internationale norm van 8%.
Het beleid van de bank ter verbetering van de kapitalisatiegraad wordt, evenals in vorige jaren, voortgezet. Het doen van forse toevoegingen aan de algemene reserve staat derhalve hoog op de prioriteitenlijst van de bank. Voorts voldoen wij geheel aan de voorgeschreven liquiditeitseisen van de Centrale Bank van Suriname.
Geconsolideerde balanstelling (x SRD 1.000) 1.346.783
1.046.915 867.844
1.000.000 765.451
800.000
Het resultaat uit financiële transacties heeft in het verslagjaar een stijging laten zien en dit is vooral te danken aan de toename van conversiedeals. De stijging van de personele lasten met 17,1% tot SRD 28,2 mln is voor een groot deel toe te schrijven aan de toegekende looncorrectie en het inwerking treden van de in het verslagjaar getekende nieuwe CAO. De netto toevoeging aan de voorziening kredietrisico’s bedroeg in het verslagjaar SRD 2,1 mln. minder dan het jaar daarvoor. De reden hiertoe is gelegen in een betere kredietbewaking en het wegvallen van voorziening op diverse non performing loans door uitwinning. Het geconsolideerde bedrijfsresultaat vóór belastingen nam toe met SRD 9,6 mln. bijkans 37,4% ten opzichte van 2006. Deze stijging is een gevolg van de toename van de totale baten met SRD 14,3 mln.(19,3%) tot SRD 88,4 mln., terwijl de totale lasten met SRD 4,7 mln. toenamen tot SRD 53,2 mln.(9,8%) Ons beleid waarbij kostenbeheer een voorname plaats inneemt blijkt goed te hebben gefunctioneerd.
630.803
600.000 400.000 200.000 0 2003
2004
2005
2006
Geconsolideerde balanstelling (x USD 1.000) 485.327
500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0
377.267 285.616
Kapitaal en reserves (X SRD 1.000)
2007
312.737
242.617
92.138
100.000 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0
73.300 59.947 48.560
26.776
2003
2004
2005
2006
2007
Kapitaal en reserves (x USD 1.000) 33.203
40.000
2003
2004
2005
2006
2007
2600*
2,680*
2,775*
2,775*
2,775*
De Winst- en Verliesrekening
35.000
26.414 21.603
30.000
De rentemarge is gestegen met SRD 11,5 mln. (ruim 21,8%) naar SRD 64,2 mln. Dit resultaat is behaald middels opbrengsten uit de kredietverlening enbinnenlandse en buitenlandse beleggingen.
25.000
De provisies namen toe met 10,8% tot SRD 20,3 mln. Deze stijging kwam hoofdzakelijk uit de activiteiten betalingsverkeer, vermogensbeheer en service charges. Ook BNETS heeft enigszins aan deze toename bijgedragen.
5.000
18.119
20.000 15.000
10.298
10.000
0
2003
2004
2005
2006
2007
2600*
2,680*
2,775*
2,775*
2,775*
25
Corporate Banking Economische ontwikkeling komt vooral tot stand door activiteiten van ondernemingen. Onze afdeling Corporate Banking vervult een cruciale rol bij de begeleiding van bedrijven omtrent hun financieringsstructuur en de daaruit voortvloeiende invulling van eigen en vreemd vermogen. Deze afdeling wordt bemenst door professionals die ondernemingen op maat gesneden oplossingen bieden. Naast de gebruikelijke verschaffing van investeringskredieten en werkkapitaal heeft onze bank in 2007 een tweetal emissies van aandelen succesvol begeleid. Daarnaast worden wij via deze afdeling geconsulteerd voor cashmanagement en treasury vraagstukken, documentaire kredieten en vermogensbeheer.
Kredietverlening In 2007 hebben wij een groei van onze kredietportefeuille weten te realiseren die hoger is geweest dan het jaar daarvoor. Deze groei bedroeg in het jaar 2007 circa 35% (2006: 29%) hetgeen mede toe te schrijven is aan de positieve macro-economische ontwikkelingen in 2007. Doordat de wisselkoers van onze munt vis a vis de Amerikaanse dollar reeds geruime tijd stabiel is en er eveneens sprake is van lage inflatie, vertoont de SRD debetrente een neerwaartse trend. Gevolg hiervan is geweest dat de SRD-kredietvraag is toegenomen. Daarnaast is er ook een verhoogde vraag naar USD-kredieten geweest.
Kredietbeheer en bewaking Het geformuleerde beleid inzake een strakker kredietbewaking- en incassoprogramma is ook in dit verslagjaar succesvol gebleken. Met genoegen rapporteren wij een verdere afname van het aandeel van de zogenaamde non-performing loans in onze kredietportefeuille. Wij gaan door met het bewerkstelligen van een verdere reductie van dit aandeel in 2008 naar internationaal acceptabelere normen. Mede vanwege de verbetering van de ratio van de non-performing loans zijn de rente-opbrengsten extra toegenomen ondanks verder verkrappende marges. 26
Ook in het jaar 2007 hebben wij kredietaanvragen in behandeling genomen welke onze “grote postengrens” te boven gingen.Wij hebben door constructief samen te werken met enkele collegabanken in zowel binnen- als buitenland, invulling kunnen geven aan de financieringsbehoefte van enkele van onze cliënten welke genoemde grens te boven ging. In dit verband memoreren wij onze deelname in een financieringsprogramma welke aan C. Kersten & Co. beschikbaar werd gesteld. Onder auspiciën van de Inter American Development Bank (IDB) hebben wij tezamen met Inter American Investment Corporation (IIC), Sagicor Merchant Ltd. Trinidad, Finabank en verzekeringsmaatschappij Assuria N.V. in de meerjarige financieringsbehoefte van het Kersten concern voorzien. Bij de totstandkoming van deze overeenkomst mochten wij terugkijken op een uniek samenwerkingstraject met internationale dimensie waarbij opgemerkt wordt dat deze financiering de eerste IDB lening aan een private onderneming in Suriname betreft.
Retail Banking:
Finapar
Retail Banking neemt in het bedrijf van de bank een belangrijke plaats in. De dienstverlening aan individuele personen, verenigingen en bedrijven, zonder kredietfaciliteiten, wordt via deze afdeling geleid. In het verslagjaar hebben de activiteiten van onze afdeling Retail Banking in het teken gestaan van verdere optimalisatie van de dienstverlening. Verruiming van de openingstijden door introductie van de zaterdagopenstelling van het hoofdkantoor, het Agentschap Nickerie en het kantoor te Moengo (het laatste één keer per maand) is een in het oog springend initiatief geweest en mag als een absoluut hoogtepunt worden gezien. De buitengewoon enthousiaste reactie van het publiek heeft bevestigd dat hiermee invulling aan een grote behoefte wordt gegeven. Verdere uitbreiding van openingstijden wordt om deze reden overwogen. Diversificatie van ons productenpalet en ontwikkeling van nieuwe producten heeft veel aandacht gekregen.
Onder de merknaam Finapar voeren wij al vele jaren het huurkoopfinancieringsproduct. Niet alleen voertuigen en zogenaamde white goods (koelkasten, wasmachines, drogers, etc.) komen in aanmerking voor deze financieringsvorm, maar ook (landbouw-) machines. Als gevolg van enkele gerichte commerciële acties hebben wij deze portefeuille significant zien stijgen. Met de reeds ingezette verdere stroomlijning van onze administratieve processen is nu reeds een vergroting van ons marktaandeel merkbaar. Vanwege onze focus op het vergroten van het marktaandeel zal de in 2007 aangekondigde inzet van ons kantorennet voor de verkoop van dit product in 2008 worden geëffectueerd.
Triple 7 In de tweede helft van het verslagjaar zijn wij als lead bank opgetreden voor een consortiale lening aan de Energie Bedrijven Suriname N.V. (EBS). Na overleg met deze cliënt nodigden wij de Finabank en de Volkscredietbank uit om deel te nemen in deze financiering. Dit krediet werd begin 2008 geformaliseerd.
Vooruitzichten Het is te verwachten dat de in 2007 gerealiseerde sterke groei ook in 2008 zal worden voortgezet. Deze verwachting is gebaseerd op de inmiddels geformuleerde commerciële plannen voor 2008 en de positieve ontwikkelingen van onze economie. Verwacht wordt dat in 2008 het renteverschil tussen de SRDen USD-kredieten verder zal afnemen. Hierdoor zal er een omslag plaatsvinden in de vraag naar SRD-kredieten. Uitgaande van de nog steeds hoge dollarisatiegraad van onze economie is het niet uitgesloten dat via het beleid van de monetaire autoriteiten een renteverhoging voor vreemde valuta kredieten geformuleerd zal worden.
De 7*7*7 (triple 7)-actie, waarbij op 07-07-07, de eerste zaterdag waarop de bank voor het publiek geopend was, 7 weken lang op de zaterdag een persoonlijke lening van maximaal 7 maal het maandsalaris tegen 7% rente per jaar afgesloten kon worden, kan als een daverend succes beschouwd worden. Monetaire stabiliteit, loyale, flexibele en enthousiaste medewerkers en up to date IT-voorzieningen hebben ervoor gezorgd dat DSB Bank aan de grote vraag van cliënten naar deze unieke persoonlijke lening kon voldoen. De beschikbaarheid van SMS-diensten hebben ons in staat gesteld onze cliënten op een gemakkelijke manier te informeren over de status van hun leningsaanvragen.
Distributiekanalen Het verslagjaar wordt gekenmerkt door een sterke toename van het gebruik van onze distributiekanalen: Automated Teller Machines (ATM’s), POS-apparaten (Point-of-Sales: betaalautomaten in bijvoorbeeld winkels), Phone Banking en Internetbanking. Het aantal betaaltransacties via onze POS-apparaten nam met meer dan 30% toe en het aantal transacties via onze ATM’s vertoonde een stijging van ruim 10%. Deze toename van het aantal ATM- en POS-transacties is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het toenemend gastgebruik (er is sprake van gastgebruik wanneer een kaarthouder van een andere bank gebruik maakt van onze ATM’s - en POS-apparaten). In 2007 hebben wij een toename van meer dan 40% van het aantal gastgebruik ATM-transacties genoteerd; voor POS-transacties constateren wij een toename van meer dan 100% (de laatste 6 maanden van 2007 ten opzichte van de laatste 6 maanden van 2006). Deze statistieken geven aan dat onze strategie om via BNETS ons uitgebreid ATM- en POS-netwerk ook beschikbaar te stellen aan cliënten van andere banken in Suriname, succesvol is.
27
Momenteel leveren deze gastgebruiktransacties nog een bescheiden bijdrage aan de opbrengsten van onze bank. Om onze ATM- en POS-dienstverlening verder uit te breiden hebben wij als eerste lokale bank in Suriname ons ATM- en POS-netwerk aangesloten op het MasterCard netwerk. In het verslagjaar hebben wij de voorbereidingen daartoe getroffen en het verheugt ons u te kunnen informeren dat wij begin 2008 deze dienstverlening beschikbaar hebben kunnen stellen. Het is thans mogelijk dat houders van een MasterCard creditcard en een debitcard voorzien van het Maestro logo (de Europese pinpassen) geld kunnen opnemen bij onze ATM’s en betalingen kunnen verrichten via onze POS- terminals. Onze Phonebanking dienstverlening heeft eveneens een sterke groei doorgemaakt; via deze dienst zijn in 2007 ruim vijf keer meer handelingen dan in 2006 verricht. Vanaf de introductie van Internetbanking in 2005 constateren wij jaar op jaar een sterke groei van het aantal betalingsopdrachten. In 2007 is het aantal lokale betalingsopdrachten toegenomen met 80%; het aantal internationale betalingsopdrachten zelfs met 90%. In 2008 zal ons Internetbanking systeem gebruikersvriendelijker worden gemaakt en zullen de aanwendingsmogelijkheden verder worden uitgebreid.
Kantoor J.A. Pengel Internationale Luchthaven Het in november 2006 geopende kantoor in de aankomsthal op de Johan Adolf Pengel Internationale Luchthaven heeft conform de verwachting goed gepresteerd en voorziet in een dringende behoefte. Het reizend publiek maakt in steeds toenemende mate gebruik van de aangeboden dienstverlening. Met het vooruitzicht dat de nieuwe aankomst- en vertrekhal waarschijnlijk in 2008 gereed zal zijn, hebben wij nu reeds afspraken gemaakt met de leiding van de luchthaven om ons kantoor van de huidige locatie te verplaatsen naar de nieuwe terminal.
28
Payments en Settlements (P&S) De activiteiten op het gebied van het binnenlands en buitenlands betalingsverkeer zijn ondergebracht op de afdeling Payments & Settlements. Deze afdeling bedient zich van geavanceerde programmatuur, waaronder SWIFT, welke bijdraagt aan een vlotte afhandeling van betalingsopdrachten. De kwalitatief goede dienstverlening en onze scherpe tarifering leiden tot een verdere toename van ons marktaandeel. Wij constateren dat binnen onze bank het volume aan cheques en giro’s (paper payments) stationair blijft. Het volume aan betalingsopdrachten gegeven via onze Giro Betaal Dienst (GBD) en Internetbanking (electronic payments) neemt echter sterk toe. Door deze electronische aanlevering zijn wij in staat meer betalingsopdrachten in een kortere tijd te verwerken. In 2008 zal P&S zich erop richten om de efficiëntie van het betalingsverkeer verder op te voeren en een voorname rol te spelen bij de ontwikkeling van producten waarmee elektronisch betaalgemak nog meer bereikbaar wordt.
Treasury Het werkgebied van deze afdeling is sterk onderhevig aan de uitkomsten van het monetair beleid, zowel in Suriname als in het buitenland. Na verlagingen van de rente op schatkistpapier door de Centrale Bank van Suriname in 2005, 2006 en 2007, is per 1 januari 2008 een verdere verlaging doorgevoerd en wel van 8% naar 7,5%. Hiermee geven de monetaire autoriteiten een nadrukkelijk signaal dat, gelet op het gevoerde monetair beleid, verdere rentedalingen van onze lokale munt te verwachten zijn. Vanwege de goede liquiditeitspositie van de Staat Suriname is de Centrale Bank van Suriname in 2007 ertoe overgegaan geplaatst Schatkistpapier niet te verlengen. Ook heeft de Centrale Bank van Suriname naar aanleiding van de grote behoefte aan het woningbouw financieringsprogramma, de toelaatbare financiële ruimte van de algemene banken verder opgerekt. Het kasreservepercentage voor de SRD is per 1 januari 2007 verder verlaagd naar 25% (2006: 27,5%). Voor het vreemde valutabedrijf bleef in 2007 het percentage van 33 1/3 gehandhaafd.
Om bedrijfseconomische redenen hebben wij in 2007 de rente voor SRD-kredieten verder verlaagd. Hierdoor zijn wij in staat geweest onze marktpositie uit te bouwen en de dollarisatiegraad te verlagen. Met ons beleid ondersteunen wij nadrukkelijk de doelstellingen van monetaire politiek zoals deze door de Centrale Bank van Suriname worden gevoerd, omdat wij van mening zijn dat dit de lange termijn macro-economische stabiliteit ten goede komt. In 2007 hebben wij de rentepercentages voor SRD-kredieten tweemaal verlaagd: per 1 februari 2007 naar 13% per annum en per 1 mei 2007 hebben wij dit percentage verder verlaagd naar 11% per annum. Eveneens hebben wij de kredietprovisie op SRD rekening-courant kredieten verlaagd met 0,1% per maand. Deze verlagingen zijn met name ingegeven geweest door de monetaire stabiliteit van de afgelopen periode alsmede de verlaging van het kasreservepercentage van de Centrale Bank van Suriname per 1 januari 2007. Door deze verlagingen van de SRD-debetrentes is het renteverschil met de vreemde valuta kredieten kleiner geworden. Het verschil tussen deze rentes is na jaren op het laagste niveau. Mede daardoor is er groei van de SRD-kredietverlening te bespeuren. Overigens is trots een verhoging van de vreemde valuta rentepercentages het vreemde valuta kredietbedrijf gestaag blijven groeien.
Samenstelling kredietportefeuille in SRD en vreemde valuta per 31 december 2006
SRD
40% (2006: 36,5%)
VV
60% (2006: 63,5%)
Samenstelling van de aangetrokken middelen per 31 december 2006 Termijndeposito’s Girorekeningen
13%(2006: 12%)
48% (2006: 49%)
Spaarrekeningen 39%(2006: 39%)
De sectorale spreiding van de kredietportefeuille per eind december 2006 electr./gas en water woningbouw 9.0%(2006:7,7%)
0.0%(2006:0%)
agrarische sector 2.2%(2006:2,2%)
visserij 0.5%(2006:0,3%)
bosbouw
0.0%(2006:0%)
industrie
mijnbouw
0.9%(2006:1,1%)
11.1%(2006:9,5%)
overige 26.1% (2006:19,1%)
2.8%(2006:1,4%)
dienstverlening 8.9%(2006:14,7%)
constructie
overheid 0.6%(2006:0,9%)
transport,opslag, communicatie 1.1%(2006:1,2%)
handel 36.7% (2006:41,9%)
Bovenstaande tabel geeft het aandeel van de verschillende sectoren in onze kredietportefeuille per 31 december 2007 weer. Onder de kop overige zijn opgenomen de consumer kredieten en alle andere kredieten, die niet in de overige rubrieken zijn vervat. Opmerkelijke stijgingen in onze portefeuille zijn waarneembaar in de sectoren constructie, woningbouw en industrie. De stijging van deze twee sectoren is met name toe te schrijven aan de regeling van de Centrale Bank van Suriname inzake de financiering van de woningbouw uit de kasreservemiddelen. De stijging in de sector industrie is het gevolg van de toename van de financieringen aan onder andere de frisdrankproducerende industrie. Van de sector handel stellen wij een afname in onze portefeuille vast. 29
DSB
Bank
Per 1 mei 2007 zijn ook de rentepercentages voor de termijndeposito’s in de diverse geldsoorten verhoogd. Verder zijn meer mogelijkheden gecreëerd voor termijndeposito’s met een langere looptijd. Halverwege het verslagjaar constateerden wij een verkrapping van het aanbod van vreemde valuta. De Centrale Bank van Suriname heeft door middel van het afsluiten van valuta termijncontracten met de deviezenbanken het tekort opgevangen. Zowel aan de creditzijde (aangetrokken middelen) als aan de debetzijde (kredietverlening) constateren wij een afname van onze dollarisatiegraad. Het vreemde valuta aandeel in de aangetrokken middelen bedroeg per 31 december 2007 60,0% (2006: 64,3%) en bij de kredietverlening bedroeg dat 60,8% (2006: 63,5%) In juni 2007 is het Treasury systeem Metabank vervangen door Opics® Plus van Misys, een vooraanstaande software ontwikkelaar op het gebied van Treasury. Hiermee zijn wij in de gelegenheid de dienstverlening naar de cliënt toe verder te optimaliseren en het productassortiment uit te breiden. Het Opics® Plus systeem maakt het ook mogelijk essentiële management informatie op elk tijdstip te verkrijgen, waardoor wij beter in staat zijn onze van markt- en liquiditeitsrisicobeheersing verder op te voeren.
Moengo Door het opraken van de bauxietvoorraden in het Coermotibogebied zijn de mijnactiviteiten daar aanzienlijk teruggebracht. Er zijn evenwel voldoende andere mogelijkheden om in deze regio economische ontwikkeling op gang te houden. De voorgenomen goudexploitatie in het Nassaugebied is daar één van. Ook is het Ministerie van Landbouw Veeteelt en Visserij al geruime tijd bezig met het interesseren van private partijen om grootschalige landbouwontwikkeling (Patamacca) tot stand te brengen. Daarnaast is de regio ook bekend om de ruime voorraden exploiteerbaar bos ten behoeve van de houtkap.
30
Ook in 2007 verrichtte dit kantoor de circulatietaken van de Centrale Bank van Suriname in het district Marowijne. Als gevolg van de toegenomen handel met Frans Guyana en het personenverkeer stellen wij een toename van bancaire dienstverlening vast.
Nickerie In het verslagjaar herdachten wij de 85ste verjaardag van onze vestiging in Nickerie. Ten behoeve van onze cliënten en andere genodigden werd er ter gelegenheid daarvan gerecipieerd. Onze jarenlange verbondenheid met het district Nickerie werd gememoreerd en diverse (sociale-) instellingen werden met donaties bedacht. Na jaren van tegenvallende ontwikkelingen op de wereldmarkt constateren wij in het verslagjaar een kentering van met name prijzen voor rijst, een verandering die een behoorlijke productie-impuls heeft teweeggebracht in het district Nickerie. In 2007 is de productie in hectaren gemeten met bijkans 25% gestegen. Een dergelijke ontwikkeling constateren wij ook in de bananensector. Uit het verslag van het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij uit 2006 blijkt dat export van bananen qua volume dat jaar met 22,5% is toegenomen waardoor de totale exportwaarde is gestegen tot USD 13 miljoen. Voor 2007 is het te verwachten dat mede gelet op de verdere uitbreiding van het beplante areaal en de positieve ontwikkelingen met betrekking tot de wereldmarktprijzen, de exportwaarde verder zal toenemen. Wij wijzen nadrukkelijk op dat de huidige positieve wereldmarktontwikkeling ons in staat stelt het beschikbare landbouwareaal beter te benutten, maar dat dit ook inhoudt dat de infrastructuur (zowel de natte als de droge) kwalitatief moet worden verbeterd. Daarnaast is het ook belangrijk dat de bevoorrading van mest- en bestrijdingsstoffen planmatiger plaatsvindt.
Nickerie heeft vanwege zijn locatie als grensdistrict een belangrijke rol in de doorvoerhandel naar Guyana. Wij hebben in het verslagjaar een verdere toename gemerkt van de financiële afhandeling van doorvoertransacties via ons kantoor in dit district. In lijn met onze verwachting hebben wij in 2007 een ontwikkeling in het district Nickerie ten aanzien van de exploratie van mijnbouwmogelijkheden geconstateerd. Inspelend op de behoeften van de bewoners van met name Apoera en omstreken hebben wij reeds geruime tijd Point of Sales faciliteiten aldaar beschikbaar.
Risk Management Department: Algemeen Onze marktleiderschapspositie is enerzijds gebaseerd op onze commerciële kracht, maar anderzijds nadrukkelijk verbonden met de mate waarin wij als bankinstelling de diverse risicogebieden waarmee wij worden geconfronteerd, beheersen. Risicobeheersing is een onlosmakelijk onderdeel van al onze bankactiviteiten. Ons beleid op dit stuk wordt aangestuurd door een drietal afdelingen: Legal Affairs & Compliance, Risk Management en Internal Audit. Het is gebaseerd op de principes van Enterprise Risk Management. Als uitvloeisel van dit beleid is een besluit genomen om een Risk Committee te installeren, waarvan het mandaat zal zijn gebaseerd op een Risk Charter. Het concept van dit document wordt nu bediscussieerd. De Risk Committee is een beleidsvoorbereidend forum waarin onder meer de volgende disciplines actief zullen participeren: Internal Audit, Risk Management, Legal & Compliance, Organisation & Information (O &I).
Kredietrisico Kredietrisico kan worden omschreven als de bestaande en/of toekomstige aantasting van het vermogen en het resultaat van onze bank door wanprestatie van debiteuren. Dit risico wordt bij ons afgedekt door middel van vooraf geformuleerde beleidsuitgangspunten, een systematische wijze van kredietanalyse, organisatorische maatregelen en een goed functionerend informatiesysteem met betrekking tot meting en bewaking van de portefeuille. Ons beleid is geheel in overeenstemming met de regelgeving van de Centrale Bank van Suriname op het gebied van kredietvoorzieningen. Gelet op het belang van het kredietbedrijf voor onze bank, wordt het kredietrisico als één van de belangrijke elementen van ons risicobeheersingssysteem beschouwd. Daarom wordt er uitgebreide aandacht besteed aan het formuleren van kredietstandaarden en wordt middels rapportages periodiek de voortgang van de kredietfaciliteiten gevolgd. Hiermee wordt gestreefd naar het beperken van de stagnerende kredieten binnen internationaal aanvaardbare bancaire normen.
Marktrisico Onder marktrisico wordt verstaan de bestaande en/of toekomstige aantasting van vermogen en resultaat van de bank als gevolg van fluctuaties van marktprijzen. Als primaire bron voor dit risico kan de wijziging in rente en koersen worden aangemerkt. Risk management legt zich toe op het bewaken van die bankactiviteiten waarvan wijzigingen van koersen en rente direct effect hebben op de inkomsten en het kapitaal van de bank. In de Assets and Liabilities Committee (ALCO) worden de risico’s die zich onder deze noemer manifesteren inzichtelijk gemaakt en wordt de strategie en het beleid voor beheersing uitgestippeld. Onze bank heeft in het kader van haar vastgelegd beleggingsbeleid steeds meer te maken met ontwikkelingen op de internationale geld- en kapitaalmarkt. De Risk Management Department (RMD) moet ter beheersing van deze risico’s limieten en andere beleggingscriteria bewaken en periodiek daarover rapporteren.
31
Liquiditeitsrisico
Information & Communication Technologie (ICT)
Beheersing van dit risico is erop gericht te waarborgen dat onze bank te allen tijde aan haar korte termijn betalingsverplichtingen kan voldoen zonder dat dit gepaard gaat met onaanvaardbare kosten en verliezen. Dit wordt onder andere bereikt doordat wij beschikken over een adequaat management informatie systeem en de controle die op basis daarvan door RMD wordt uitgeoefend. Daarnaast vindt periodiek rapportage over dit risicogebied in ALCO verband plaats.
Om de grootste en leidende commerciële bank in Suriname te blijven en verder uit te bouwen, plegen wij ieder jaar weer grote investeringen in onze ICT-infrastructuur. Naast het betrekken van soft- en hardware van toonaangevende leveranciers investeren wij ook continu in de ontwikkeling van kennis en vaardigheden van onze medewerkers. Permanente educatie op het gebied van ICT, het actief participeren in User Groups van onze software leveranciers en het bijwonen van internationale conferenties op ICT-gebied maken een vast onderdeel uit van de activiteiten van onze medewerkers. Tevens worden regelmatig diverse externe audits uitgevoerd om de kwaliteit van de ICT-dienstverlening te kunnen blijven waarborgen; voor 2008 is uitbreiding hiervan voorzien. Dat deze ingezette strategie succesvol is, blijkt uit een reeks van bankproducten welke wij de afgelopen jaren met goed resultaat hebben geïntroduceerd. Onze bank beschikt over het grootste ATM-netwerk in Suriname. In de districten Nickerie, Marowijne, Saramacca, Para en Wanica hebben wij als eerste bank de ATM geïntroduceerd. Daarnaast hebben wij op de Productiebeurs 2007 wederom als eerste bank de mobiele ATM op de markt gebracht. Met de mobiele ATM geven wij invulling aan onze strategie om daar te zijn waar onze klanten zijn. De statistieken van de mobiele ATM op de genoemde productiebeurs geven aan dat er veel vraag is naar deze vorm van dienstverlening; in 2008 zullen wij die uitbouwen. In 2008 zullen wij ook de mogelijkheden van de ATM-dienstverlening verder uitbreiden teneinde het onze cliënten nog makkelijker te maken zaken met ons te doen. Na de introductie van Phonebanking, Internet Banking met Straight Through Processing, Easycell en Easycall in 2005, hebben wij in de afgelopen twee jaren een sterke groei in het gebruik van deze producten geconstateerd. In 2007 is Easycell Top-Up aan dit productassortiment toegevoegd. Momenteel zijn deze producten alleen nog beschikbaar voor onze cliënten die van Telesur een mobiele telefoonaansluiting hebben. Uitbreiding van Easycell Top-Up ligt in het verschiet.
Operationeel risico Dit risico treedt op als er sprake is van directe of indirecte verliezen die het gevolg zijn van ontoereikende of gebrekkige interne processen en systemen, menselijk handelen dan wel van externe gebeurtenissen. Risk management heeft in het verslagjaar in diverse projecten ondersteuning gegeven om ten behoeve van de IT-gerelateerde producten de risk assessment uit te voeren en advies uit te brengen omtrent het managen van de risico’s. Hierbij is op intensievere wijze samengewerkt met de afdelingen O&I en ICT. In dit kader worden de risico’s voornamelijk gemitigeerd door het naleven van procedures.
Integriteitrisico Hieronder wordt verstaan de aantasting van de reputatie, alsmede de bestaande en de toekomstige bedreigingen van het vermogen en het resultaat van onze bank als gevolg van een ontoereikende naleving van wet- en (interne) regelgeving.
32
Ten tijde van het schrijven van dit verslag hebben wij ons ATMen POS-netwerk aangesloten op het MasterCard netwerk. De acceptatie van MasterCard creditcards en internationale pinpassen voorzien van het Maestro logo is nu mogelijk op ons ATM- en POS-netwerk. Geheel in lijn met het Banking+ concept zijn deze diensten 24/7 beschikbaar. Ten einde dit concept verder te verbeteren, zijn wij verheugd u te informeren dat wij in 2007 ons “High Availability” project hebben afgerond welke erop gericht is de beschikbaarheidsgraad van ons ICT-platform verder te verhogen. Dit betekent niet alleen dat onderbrekingen van de dienstverlening in verband met noodzakelijk onderhoud aan het systeem tot een minimum zullen worden teruggebracht, maar ook dat het thans mogelijk is om in geval van calamiteiten de ICT-dienstverlening binnen enkele uren te kunnen voortzetten op een externe uitwijklocatie. Naast het actief participeren in productontwikkeling bestaan de dagelijkse werkzaamheden van de afdeling ICT uit het ontwikkelen en instandhouden van de geautomatiseerde gegevensverwerking van onze bank. De ICT-afdeling zorgt ervoor dat de geautomatiseerde systemen (soft- en hardware) iedere dag weer beschikbaar zijn voor de medewerkers en cliënten. Indien nodig worden deze systemen aangepast dan wel uitgebreid met funtionaliteiten opdat de effectiviteit en efficiëntie van onze medewerkers verder kan worden verhoogd.
Organisation & Information De afdeling Organisation & Information richt zich voornamelijk op proces management en het efficiënt inrichten van onze organisatie. Met de installatie van de Steering Committee Business Process Management (SCBPM) is in het verslagjaar conform voornemen het Business Process Management(BPM) methodiek verder gestructureerd binnen onze organisatie. Hiermee is een forum gecreëerd om alle zaken die te maken hebben met het verbeteren van de interne organisatie aan de orde te stellen en hieromtrent besluiten te nemen. Deze methodiek heeft haar nut bewezen voor de organisatie daar enkele processen/diensten al zijn geanalyseerd en de knelpunten
zichtbaar zijn gemaakt. Hiervoor zijn reeds oplossingsmodellen gepresenteerd aan het SCBPM op het gebied van verbetering van de ATM-dienstverlening en de afhandeling van de persoonlijke lening.
General Affairs Deze afdeling heeft een belangrijke rol bij het uitbreiden en in stand houden van ons fysieke distribitienetwerk. Vanwege oorzaken van interne aard zal de voor 2006 aangekondigde renovatie van ons kantoor Nieuwe Haven in 2008 worden opgestart. Ter bevordering van de werklust van onze medewerkers hebben wij uitvoering gegeven aan ons beleid en is onder andere het meubilair van onze kantoren in het verslagjaar verder aangepast. Ook is de ingezette trend tot kostenbeheer bestendigd, onder meer vanwege het handhaven van een stringent inkoopbeleid en het gedurende het jaar continu volgen van de ontwikkeling van een aantal kostensoorten. In het verslagjaar vonden de voorbereidingen plaats voor de bouw van een nieuw en modern kantoor te Lelydorp in het district Wanica. De “groundbreaking ceremony” vond plaats op 13 december 2007 met de onthulling van een driedimensionale tekening en een gedenkplaat door onze directeur in aanwezigheid van onder andere de burgervader van het district Wanica en andere notabelen. Het streven is erop gericht in het eerste kwartaal van 2008 de eerste steenlegging te doen, en verwachtbaar is dat tegen het eind van het jaar de bouwkundige oplevering van dit modern en aan de eisen van deze tijd aangepast kantoor plaatsheeft. Gelet op de aard van ons bedrijf wordt continu aandacht aan beveiliging geschonken. Het heeft dan ook een vaste plaats binnen ons beleid, immers het bieden van een veilige omgeving voor onze klanten en medewerkers is, naast de bewaking en beveiling van de bedrijfseigendommen, van primair belang. Bij alle projecten wordt dit aspect nadrukkelijk in ogenschouw genomen opdat onze organisatie maximaal profijt heeft van deze op preventiegerichte aanpak. Ter optimalisering van het veiligheidsgevoel zijn in het verslagjaar een aantal maatregelen genomen welke in 2008 verder zullen worden uitgebouwd. 33
Internal Audit Department
Legal & Compliance
Zoals in het jaarverslag 2006 reeds was vermeld, heeft deze afdeling een verruiming van haar werkgebied doorgemaakt. Dit verruiming leidt ertoe dat er meer operationele audits worden uitgevoerd en minder (traditioneel) financieel gerichte. De business partnerfunctie komt tot uiting in de aanpak bij de operationele audits en ook bij de adviserende taken van deze afdeling naar de andere afdelingen dan wel de directie. In het verslagjaar is met name ondersteuning verleend bij de opzet van een Enterprise Risk Management (ERM) structuur en een Business Process Management systeem. Deze activiteiten vonden plaats in samenwerking met Risk Management, Compliance respectievelijk Organisation & Information.
In het algemeen stond het jaar 2007 in het teken van bestendiging en verdere uitbouw van het bestaande compliance beleid en de verdere uitvoering van reeds goedgekeurde compliance projecten. Voor wat het eerste betreft mag in het kort gesteld worden dat de bank haar compliance- (c.q. integriteits-) beleid onverkort heeft voortgezet. De verdere uitvoering van reeds goedgekeurde projecten brengt ons onder andere op het ingezette traject om anti-money laundering software aan te schaffen voor de bank. Overwogen wordt om ter zake de verdere uitbouw van onze customer due diligence activiteiten, een identity systems pakket aan te schaffen.
Op basis van de in 2006 genomen besluiten ten aanzien van de opzet van een Audit Committee, zijn in het verslagjaar vorderingen geboekt met de formulering van een internal audit department charter en een audit committee charter. Beide documenten zijn ondertussen op bestuursniveau besproken en zullen op korte termijn worden afgerond. De Caribbean Association of Audit Committee Members (CAACM) welke in 2006 is opgericht en waarvan wij mede grondleggers zijn, heeft in het verslagjaar haar eerste jaarvergadering te St. Lucia gehouden; aan de vergadering was ook een trainingsprogramma voor audit managers gekoppeld. Deze associatie, die professionalisering van de audit functie in bedrijven in de Caribische regio nastreeft, moet uiteindelijk ertoe bijdragen dat onze regio een betere perceptie bij investeerders krijgt, waardoor het investeringsniveau positief wordt beïnvloed.
Naast het bovenstaande hebben wij in het afgelopen jaar de compliance activiteiten voortdurend geëvalueerd. Deze evaluatie was noodzakelijk gelet op de steeds toenemende risicograad van bancaire dienstverlening. Bij deze evaluatie nam onze bedrijfscultuur een voorname plaats in. De conclusie is dat het compliance-bewustzijn diep geworteld is in het verantwoordelijkheidsgevoel van onze medewerkers. Dit uit zich in grote mate van solidariteit en unanimiteit onder hen wanneer het erop aankomt de integriteit van onze bank, ons belangrijkste bezit, te beschermen. Daarmee wordt uiteraard ook het belang van de gehele Surinaamse samenleving gediend. Het op een dergelijke wijze sluiten van de gelederen binnen onze bank verkleint de kansen op succes voor diegenen die haar zouden willen misbruiken. Compliance is voor ons geen modewoord; het staat centraal in al onze bancaire handelingen. Een strikte naleving van wet- en regelgeving en van het beleid van de bank met de daarbij horende procedures is ons aller streven opdat de goede reputatie van de bank behouden blijft en er geen breuk ontstaat in het vertrouwen dat de samenleving in ons stelt.
Medio november 2007 is onze bank officieel lid geworden van de wereldwijde beroepsorganisatie van Internal Auditors, het IIA (Institute of Internal Auditors), Inc. (Florida, USA). Het lidmaatschap van deze organisatie stelt onze bank beter in staat ondersteuning te vinden bij de uitwerking van diverse audit activiteiten. Onder andere wordt gebruikt gemaakt van de door de IIA voorgeschreven ‘Professional Practices Framework’. Daarnaast kan onze bank gebruik maken van de uitgebreide (trainings-) faciliteiten en het organisatorische netwerk van dit instituut. 34
In het kader van de steeds verdergaande professionalisering van onze compliance afdeling werd in november 2007 deelgenomen aan de ‘ACAMS European Money Laundering Conference and Exhibition’, alwaar effectieve strategieën werden besproken teneinde moneylaundering en terroristen financiering tegen te gaan. Met de participatie aan deze conferentie is tevens het ACAMS-hercertificeringstraject voor onze Compliance Officer van start gegaan.
Marketing Een van de belangrijkste doelstellingen van de marketing afdeling in 2007 was het onder de aandacht van het publiek brengen van het modern bankieren concept. Hieronder verstaan wij het leveren van onze diensten gedurende 24 uur per dag en zeven dagen in de week. Dit houdt in dat de klant er ook de deur niet meer voor uit hoeft, maar hij/zij vanuit elke situatie door ons bediend wordt. Gemak staat altijd voorop. Producten en diensten die tot deze categorie behoren worden bij DSB Bank onder de naam Banking+ in de markt gezet. Onder het label Banking+ hadden wij reeds in 2005 Internet Banking, Phone Banking, Bill Payment voor de bedrijven Telesur en EBS, Easycell en Easycall op de markt gebracht. In het verslagjaar is Banking+ verder uitgebreid met de producten DSB SMSAlert, Bill Payment met de KLM en de SLM, Easypc en Easycell Top-Up. Easypc is ontwikkeld in samenwerking met Telesur en Nado Computers. In dit samenwerkingsverband is een product tot stand gekomen waarbij tegen aantrekkelijke voorwaarden een computer (desk- of laptop) met internetverbinding verkregen kan worden. Bevordering van computergebruik onder met name de schoolgaande jeugd is een belangrijke doelstelling van dit programma. Met Easycell Top-Up wordt onze cliënten de mogelijkheid geboden om door middel van verzending van een SMS-bericht het beltegoed van de mobiele telefoon op te waarderen. Vanuit elke plek en op elk tijdstip van de dag is het dus mogelijk beltegoed te kopen.
Als bank die midden in de samenleving staat hebben wij ook in 2007 onze steun gegeven aan organisaties en projecten die het welzijn van de samenleving voorop stellen. De organisaties/projecten waar DSB Bank haar steentje aan heeft bijgedragen hebben het welzijn van onderwijs, sport, kunst en cultuur, milieu en sociaal zwakkeren als doelgroep in hun vizier. Tot deze organisaties/ projecten behoren onder andere: Federatie van Beeldende Kunstenaars, Filmfestival, Theater Thalia, Scholengemeenschap Lelydorp, Cabellschool, Eugenio Pacellischool, Go Glo Project, Natuurkunde Olympiade, SISME vakantieplan, Poverty Requiem, Esther Stichting, Jazz festival, Mobiele oogpoli en het Diakonessenhuis. Ons marketingbeleid is erop gericht om met onze professionele medewerkers en onze moderne IT- infrastructuur de markt zodanig te bedienen dat een lange termijnrelatie met klanten tot stand kan komen. Deze aanpak zal erin resulteren dat wij veel agressiever dan voorheen de markt zullen benaderen met oplossingsmodellen die aansluiten bij de behoeften van het publiek.
Suritrust Deze 100% dochter van onze bank houdt zich bezig met het voor rekening en risico van cliënten beleggen van vermogen in bijvoorbeeld hypotheken. Daarnaast is zij mede belast met de uitvoering van het door de Centrale Bank van Suriname geïnitieerde 7% woningbouwprogramma en verzorgt zij merkinschrijvingen ter bescherming van het intellectueel eigendomsrecht van onze relaties. Zij maakt deel uit van onder andere de besturen van Stichting IntEnt (Internationalization of Enterpreneurship) en Stichting Voorzieningsfonds voor Particuliere Werknemers in Suriname. Suritrust is één van de twee uitvoerders van de Low Income Shelter Program projecten, het financieringsprogramma van de Stichting Toerisme Surinamen (STS). Het subsidiegedeelte van het eerstgenoemde programma wordt geheel door de InterAmerikaanse Ontwikkelingsbank gedragen, terwijl het STSprogramma door de EU is gefinancierd.
35
Jaarverslag 2007
Jaarverslag 2007
DSB
DSB
Bank
Vermogensbeheer 2007 Aantal vermogenscliënten
2006
2005
221
214
201
245.432
219.417
174.048
Gemiddeld per cliënt (x SRD 1.000)
1.010
1.025
866
Aantal debiteuren
2887
2483
Uitstaand deb.bedrag (x SRD 1.000) 229.181
191.770
2076 150.618
Beheerd vermogen (x SRD 1.000)
Het beheerd vermogen nam in 2007 toe met 12%. Deze toename (SRD 26.015.000,--) is voornamelijk afkomstig uit SRD-beleggingen. Wij stellen een toename met 16% vast van het aantal debiteuren. Het gemiddeld uitstaand bedrag per debiteur is SRD 229.000,--.
7% woningbouwprogramma Dit woningbouw financieringsprogramma welke door de Centrale Bank van Suriname werd geïnitieerd, werd in het boekjaar voortgezet. Als gevolg van de uitgevaardigde verruimingsmaatregel zijn wij in staat geweest meer cliënten te faciliteren met als resultaat dat wij per ultimo 2007 ruim 50% meer aan hypothecaire kredieten hebben verstrekt ten opzichte van 2006. Als aanvulling op het bovenstaande programma hebben wij, gelet op de grote behoefte aan woningbouwfinanciering,in december 2007 een nieuw product ontwikkeld, dat in januari 2008 op de markt is gebracht.
Merkinschrijvingen Evenals in voorgaande jaren hebben wij in 2007 een toename gemerkt van de rol die wij op dit gebied vervullen. Het is evident dat onze positie als marktleider met goede contacten in het buitenland hieraan bijdraagt.
Low Income Shelter Program (LISP) De samenwerking met het LISP is in 2007 voortgezet. In 2007 hebben wij 878 cliënten geaccommodeerd. Hiervan hebben 56 een lening bij ons afgesloten. De overigen hebben een subsidie van het LISP ontvangen. Het aantal cliënten met een lening komt hierdoor op 212 met een totaal van SRD 2.527.176,-aan uitgegeven hypotheken. Dit is een toename van 42% ten opzichte van 2006. Vanaf 2003 is het LISP in totaal 3700 cliënten van dienst geweest. Wij zijn eind 2004 gestart en hebben tot en met 2007 in totaal 1943 cliënten kunnen faciliteren. De middelen uit het LISP zijn reeds besteed. Thans is men bezig met de evaluatie van het programma. Het ziet ernaar uit dat een tweede LISP binnenkort van start zal gaan.
Stichting Voorzieningsfonds voor Particuliere Werknemers in Suriname Het beheerd vermogen liet in 2007 een toename zien van 24%.
36
Bank
Internationalization of Entrepreneurship (IntEnt).
Personeelsinformatie
Dit programma waarbij ondersteuning aan startende ondernemingen wordt geboden, is in 2007 gecontinueerd. In het boekjaar zijn totaal 8 kandidaat-ondernemers op marktverkenning geweest. Hiervan zijn reeds 2 gestart met hun bedrijf. Het totaal aantal gestarte bedrijven is hierdoor gekomen op 60. De overige kandidaten zijn doende hun ondernemingsplan af te ronden. In mei 2008 zullen 13 kandidaat-ondernemers in de gelegenheid gesteld worden om gezamenlijk hun marktverkenning uit te voeren. Het is de bedoeling dat allen 3 weken aaneengesloten begeleid zullen worden door onze adviseurs. Voorts zullen diverse workshops georganiseerd worden. In januari 2008 is Stichting IntEnt Suriname officieel geïntroduceerd aan het publiek. De stichting heeft naast facilitering van migrantenondernemers, ook stimulering van het lokaal midden- en kleinbedrijf ten doel.
Aan het begin van het jaar 2007 bedroeg de personeelsbezetting van DSB Bank 326, exclusief 28 parttimers en 3 seniore medewerkers. In de loop van het jaar hebben 7 medewerkers de pensioengerechtigde leeftijd bereikt; het dienstverband met 1 medewerker werd beëindigd. In het verslagjaar zijn 24 personen aangenomen, waardoor per ultimo 2007 de totale bezetting 344 bedroeg, exclusief 20 parttimers en 6 seniore medewerkers.
DSB Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. (DAVG) De activiteiten van deze vennootschap hebben zich in 2007 voornamelijk gericht op de verkoop van bouwrijpe kavels op de projecten te Charlesburg en Tout Lui Faut. Teneinde de activiteiten van deze vennootschap verder op te voeren, hebben de twee aandeelhouders, DSB Bank en Assuria NV, besloten een extra kapitaalverruiming van in totaal USD 1 miljoen te plegen. De daadwerkelijke storting van deze kapitaalinbreng is evenwel nog niet verricht, omdat het bestuur van de vennootschap daartoe enige formaliteiten moet afronden.
Human Resources Ons Human Resource beleid is erop gericht de capaciteiten van onze medewerkers continu te ontwikkelen. Hiermede zijn wij in staat het medewerkerspotentieel op een adequate en effectieve wijze te verbinden aan de realisatie van de strategische doelstellingen van onze bank. Wij blijven hierdoor in staat onze zakelijke uitstraling en de kwaliteit van onze dienstverlening verder uit te bouwen.
Collectieve Arbeidsovereenkomst 2007-2008 Aan het einde van de eerste helft van het verslagjaar hebben wij met De Surinaamsche Bank Werknemers Organisatie (DSBWO) de Collectieve Arbeidsovereenkomst voor de periode 20072008 afgesloten. De Bank en DSBWO hebben zich wederom gecommitteerd om gezamenlijk te blijven werken aan goede en gezonde arbeidsverhoudingen in ons bedrijf.
Jubilarissen Ook in het jaar 2007 hebben wij een groot aantal jubilarissen gehuldigd. In onze traditie is het goed gebruik dat iedere jubilaris persoonlijk door de directeur wordt toegesproken op de jubileumdag. 35 Medewerkers herdachten hun 121/2-jarig jubileum, 2 kregen de ‘25 Year Button’ opgespeld, 5 jubilarissen herdachten hun 30-jarig jubileum en 4 medewerkers hun 35jarig dienstverband. In 2007 vierde de heer Leendert Budel, Manager Suritrust, zijn 40-jarig jubileum. De medewerkers die 25, 35 en 40 jaar in dienst zijn, ontvingen het vererend getuigschrift van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven.
In het verslagjaar ontvingen 20 medewerkers een diploma voor een door hun gevolgde specifieke opleiding of training: op het niveau van MBO, HBO, post-HBO.
Studiefonds Voor de studerende kinderen van onze medewerkers budgetteren wij jaarlijks een bedrag als financiële tegemoetkoming in de kosten voor het volgen van onderwijs in Suriname. In het verslagjaar hebben wij in totaal 226 kinderen geaccommodeerd (2006: 220 kinderen) en verdeeld naar de volgende onderwijsniveau’s: GLO 106 leerlingen, MULO/LTS of LBGO 43 leerlingen, VWO 39 studenten en HBO/universiteit 38 studenten.
Bedrijfsgezondheidszorg In het kader van het continu verbeteren van de kwaliteit van de gezondheid van onze medewerkers hebben wij in de tweede helft van het verslagjaar voorbereidingen getroffen voor het opstellen en uitvoeren van programma’s voor een Alcohol & Drugsbeleid en een Periodiek Medisch Onderzoek (PMO).
Benoemingen / promotie
Nieuwe bedrijfskleding
Onderstaande medewerkers zijn benoemd tot stafmedewerker of hebben een promotie gemaakt binnen een van de staffuncties. Per 1 januari 2007 werd de heer drs. Aniel Ghisaidoobe benoemd tot stafmedewerker in de functie van Senior Officer op de afdeling Organisation & Information en mevrouw Peggy Heerenveen werd benoemd tot Senior relationship Manager.De heer Jimmy Nanhekhan B.Sc. werd op 1 juni van het verslagjaar benoemd tot stafmedewerker in de functie van Senior Officer System Development bij ICT. De heer Mr. Henri Henar werd op 1 augustus 2007 benoemd tot Vice President in de functie van Chief Commercial Officer (CCO). De heer Devanand Pultoo werd op 1 oktober 2007 benoemd tot stafmedewerker in de functie van Junior Relationship Manager op de afdeling Corporate Banking. Op dezelfde datum werd mevrouw Saskia van Diepenbos B.HA benoemd tot Department Manager Marketing op de afdeling Marketing. De bank wenst alle medewerkers succes toe in hun nieuwe functie.
Na een gedegen voorbereiding waarbij rekening is gehouden met de wensen van onze medewerkers zullen wij in de loop van 2008 ons nieuw bedrijfsuniform introduceren.
Trainingen/Opleidingen In het kader van ons striven naar permanente educatie van onze medewerkers is in het verslagjaar een aantal trainingsmogelijkheden aan onze medewerkers geboden. Onder andere is ter verbreding van de assurantiekennis een honderdtal medewerkers getraind door Assuria. Daarnaast hebben in het verslagjaar ruim 70 front-office medewerkers en hun directe leidinggevenden deelgenomen aan een ‘sales improvement’ training waarbij het accent werd gelegd op het verder verbeteren van de communicatieve vaardigheden, klantgerichtheid en persoonlijkheid van de medewerker.Verder hebben 3 medewerkers de opleiding Qualified Treasurer met succes afgerond, terwijl 2 medewerkers de bachelor’s graad in Bedrijfkundige Informatica hebben behaald.
Stichting Pensioenfonds Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft naar aanleiding van het financieel resultaat over het boekjaar 2006 besloten, na goed overleg met haar actuaris, de ingegane en uitgestelde pensioenen aan te passen met 10% per 01 januari 2007. Per 01 januari 2006 bedroeg deze verhoging gemiddeld 10%.
Personeelsvereniging Onze Personeelsvereniging, opgericht op 13 april 1951 en thans onder leiding van mevrouw Diana Hijlaard-Chin, heeft ook in 2007 een groot aantal activiteiten ontplooid voor onze medewerkers en gezinsleden.Bij deze personeelsevenementen geniet de vereniging onze volle ondersteuning. Vermeldenswaard zijn: de zoekactie naar paaseitjes voor onze junior DSB’ers onze deelname aan de Nickerie Avond Tweedaagse en de geslaagdenavond waarbij alle kinderen van onze medewerkers die geslaagd zijn voor het GLO, VOJ of het VOS eindexamen in de bloemetjes worden gezet. Verder memoreren wij de Bigi Sma Dey voor onze gepensioneerde medewerkers, de geslaagde familyday en gedurende het gehele jaar de verkoop van recent uitgebrachte boeken.
37
Jaarverslag 2007
DSB
Bank
Jaarrekening
Pensioen In de loop van het verslagjaar hebben de volgende medewerkers de pensioengerechtigde leeftijd bereikt: mevrouw Yvonne Plettenberg en mevrouw Henna de MeesJuriaans (Accounts Receivable & Payable), de heer Rudi Simson (Assistant Teller), mevrouw Florence Allon (Tea Lady), de heer William Abendanon ( Accounting and Reporting), mevrouw Rita Wolff (Customer Services Representative), mevrouw Shirley Paal(Section Head Foreign Transfers). De bank betuigt haar dank aan deze trouwe medewerkers.
In memoriam Helaas hebben wij in 2007 afscheid moeten nemen van de volgende gepensioneerden: de heer Wilfred Wong A Tsoi (2 januari 2007), de heer Henk de Bruin (12 maart 2007) en mevrouw Elfriede van Zichem-Neslo (24 september2007).
38
39
Jaarverslag 2007
Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
Vennootschappelijke balans ná winstverdeling per 31 december 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
ACTIVA
ACTIVA Kasmiddelen
268.257
159.734
Kasmiddelen
268.257
159.734
Bankiers
409.310
327.592
Bankiers
409.310
327.592
59.348
90.249
3.000
3.750
523.271
384.855
12.127
9.788
Schatkistpapier - Aan de overheid - Aan de private sector Aandelen Deelnemingen Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen Overige activa Overlopende activa
90.249
3.000
3.750
523.271
384.855
12.127
9.788
Aandelen Deelnemingen
Kredieten:
- Overige toevertrouwde middelen Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen
- Aan de private sector
4.079
1.301 51.821
4.427
5.489
Overige activa Overlopende activa
4.872
5.516
1.342.881
1.040.095
18.573
9.747
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
4.079
1.301
54.190
51.821
4.427
5.489
4.872
5.516
1.342.881
1.040.095
18.573
9.747
PASSIVA Bankiers Toevertrouwde middelen:
Toevertrouwde middelen: - Spaarrekeningen
- Aan de overheid
54.190
PASSIVA Bankiers
Schatkistpapier
59.348
Kredieten:
355.221
- Spaarrekeningen
449.219
355.221
710.527
556.914
- Overige toevertrouwde middelen
710.527
556.914
38.419
17.092
45.598
22.661
5.645
3.391
449.219
21.181
17.861
1.224.991
951.479
Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen
5.645
3.391
21.181
18.861
1.232.170
957.048
Kapitaal
218
218
Kapitaal
870
218
Reserve
36.136
25.307
Reserve
50.703
36.136
28
28
28
28
40.537
36.918
40.537
36.918
22.398
62.471
92.138
73.300
99.317 1.342.881
16.398 1.040.095
1.342.881
1.040.095
Gestelde garanties
20.564
10.089
Gestelde garanties
20.564
10.089
Documentaire kredieten
16.835
10.575
Documentaire kredieten
16.835
10.575
Agioreserve Reserve herwaardering Winst lopend jaar
Paramaribo, 21 februari 2008 Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
40
Jaarverslag 2007
Directie Drs. S.L.J. Proeve
Agioreserve Reserve herwaardering
Paramaribo, 21 februari 2008
Directie Drs. S.L.J. Proeve
Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
41
Jaarverslag 2007
Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
Jaarverslag 2007
Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
ACTIVA
BATEN Rentebaten
80.615
64.769
Kasmiddelen
268.264
159.747
Rentelasten
16.485
12.148
Bankiers
409.366
327.646
64.130
52.621
Schatkistpapier
59.348
90.249
2.107
2.018
14.981
13.962
3.000
3.750
523.271
384.855
Rentemarge Opbrengst uit effecten en deelnemingen Provisie Resultaat uit financiële transacties Totale baten
3.360
2.521
84.578
71.122
LASTEN Personeelskosten Andere beheerskosten
26.471
22.705
14.008
Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector Aandelen
12.127
9.788
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
61.550
58.986
Overige activa
4.985
6.378
Overlopende activa
4.872
5.516
1.346.783
1.046.915
11.283
Afschrijvingen
4.390
4.242
Bedrijfslasten
44.869
38.230
PASSIVA Bankiers
5.701
8.253
Totale lasten
50.570
46.483
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
34.008
24.639
11.610
8.241
Mutaties voorziening kredietrisico's
Belastingen Winst ter verdeling
22.398
16.398
Toevertrouwde middelen:
18.573 ------------------
- Spaarrekeningen
449.219
355.221
- Overige toevertrouwde middelen
710.527
556.914
40.202
22.852
Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen
6.254
3.391
22.691
19.921
1.228.893 -----------------RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend In aandelen Toevoeging reserve
Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
42
958.299 ------------------
Kapitaal
218
218
2.175
1.740
Reserve
36.136
25.307
5.003
3.829
Agioreserve
653
-
14.567
10.829
22.398
16.398
28
28
Reserve herwaardering
40.537
36.918
Winst lopend jaar
22.398
62.471
99.317 -----------------1.346.783
Paramaribo, 21 februari 2008
9.747 ------------------
Directie Drs. S.L.J. Proeve
16.398 -----------------1.046.915
Gestelde garanties
20.564
10.089
Documentaire kredieten
16.835
10.575
Paramaribo, 21 februari 2008
Directie Drs. S.L.J. Proeve
Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
43
Jaarverslag 2007
Geconsolideerde balans ná winstverdeling per 31 december 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
ACTIVA
Jaarverslag 2007
Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2006
(in duizenden SRD)
DSB
Bank
2007
2006
BATEN
Kasmiddelen
268.264
159.747
Rentebaten
80.615
64.845
Bankiers
409.366
327.646
Rentelasten
16.391
12.148
59.348
90.249
Rentemarge
64.224
52.697
3.000
3.750
472
409
20.324
18.327
Schatkistpapier Kredieten: - Aan de overheid - Aan de private sector
523.271
384.855
Aandelen
12.127
9.788
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
61.550
58.986
Overige activa
4.485
6.378
Overlopende activa
4.872
5.516
1.346.783
1.046.915
PASSIVA Bankiers Toevertrouwde middelen:
18.573
------------------
------------------
- Spaarrekeningen
449.219
355.221
- Overige toevertrouwde middelen
710.219
556.914
Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen
47.381
28.421
6.254
3.391
22.691
19.921
1.236.072 -----------------Kapitaal Reserve Agioreserve Reserve herwaardering
Gestelde garanties Documentaire kredieten
Paramaribo, 21 februari 2008 Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
44
9.747
870 50.703 28 40.537
963.868 -----------------218 36.136 28 36.918
92.138 ------------------
73.300 ------------------
1.346.783
1.046.915
20.564 16.835
10.089 10.575
Directie Drs. S.L.J. Proeve
Opbrengst uit effecten Provisie Resultaat uit financiële transacties
3.406
2.640
88.426
74.073
Personeelskosten
28.247
24.118
Andere beheerskosten
14.374
11.611
Totale baten LASTEN
Afschrijvingen
4.430
4.393
Bedrijfslasten
47.051
40.122
6.151
8.313
Totale lasten
53.202
48.435
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
35.224
25.638
Belastingen
12.826 22.398
9.240 16.398
2.175
1.740
5.003
3.829
Toevoeging voorziening kredietrisico's
Winst ter verdeling
RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Interim-dividend Slotdividend In aandelen Toevoeging reserve
Paramaribo, 21 februari 2008
-
-
14.567
10.829
22.398
16.398
Directie Drs. S.L.J. Proeve
Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S. E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar
45
Jaarverslag 2007
Toelichting op de jaarrekening 2007
DSB
Kredieten
De toelichting heeft betrekking op zowel de vennootschappelijke als de geconsolideerde financiële overzichten.
Deze post omvat leningen in de corporate- en consumersfeer waaronder rekening-courantkredieten, de huurkoopkredieten en persoonlijke leningen. Waar nodig wordt een per post bepaalde voorziening getroffen tegen het risico van oninbaarheid. Deze voorziening voor specifieke debiteuren wordt in de balans in mindering gebracht op de post “Kredieten”.
In de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening worden de cijfers verwerkt van de ondernemingen waarin DSB Bank een belang heeft van 50% en meer. In de consolidatie zijn in verband hiermee de 100% deelnemingen in de Surinaamse Trustmaatschappij N.V., de Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. en de Surinaamse Computer Maatschappij N.V. betrokken. De activa en passiva alsmede de resultaten van deze deelnemingen zijn voor 100% in de geconsolideerde balans respectievelijk in de geconsolideerde winst- en verliesrekening opgenomen, na eliminatie van intergroepsverhoudingen. De verkoop van 50% aandelen van de deelneming N.V. Kankantrie Beleggingsmaatschappij is in het verslagjaar 2006 geëffectueerd. De ten name stelling van de onderneming is gewijzigd in DSB-Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. In de consolidatie zijn de cijfers van DSB-Assuria Vastgoed N.V. voor 50% meegenomen.
Aandelen Deze betreffen aandelen in locale ondernemingen welke worden gewaardeerd tegen beurswaarde met inachtneming van een afwaardering van 10%. De meerwaarde als gevolg van de waardering tegen de beurswaarde is opgenomen in het eigen vermogen (Reserve herwaardering), een en ander onder aftrek van een voorziening voor latente belastingen. De waardering van de aandelen BNETS heeft tegen de verkrijgingsprijs plaatsgevonden.
Deelnemingen De deelnemingen worden gewaardeerd tegen de intrinsieke waarde per 31 december van het boekjaar. De vorderingen en schulden op c.q. aan deelnemingen, welke eveneens hieronder zijn begrepen, worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Grondslagen van valuta-omrekening
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
De activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de geldende marktkoersen per 31 december 2007. De koersverschillen welke ontstaan bij de waardering van de valutaposities worden, evenals de resultaten ontstaan bij aan- en verkoop van vreemde valuta, in de resultatenrekening opgenomen onder “Resultaat uit financiële transacties”.
De bankgebouwen inclusief terreinen zijn gewaardeerd tegen de actuele waarde. Deze is vastgelegd op basis van een externe taxatie in december 2007. De afschrijvingen op de bankgebouwen vinden lineair plaats over de gebruiksduur van 40 jaar (2,5% per jaar).
Grondslagen van waardering ACTIVA Kasmiddelen Deze betreffen de wettige betaalmiddelen zowel in lokale als vreemde valuta en vorderingen op de Centrale Bank van Suriname. De kasmiddelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Schatkistpapier De onder dit hoofd opgenomen schatkistpromessen, uitgegeven door de Centrale Bank van Suriname, zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De looptijd is vastgesteld op maximaal 6 maanden.
DSB
Bank
Algemeen
Grondslagen voor consolidatie
Jaarverslag 2007
De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs minus lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische gebruiksduur; voor inventarissen is deze gesteld op 5 jaar, transportmiddelen en personal computers 3 jaar en overige computerapparatuur 4 jaar.
PASSIVA Toevertrouwde middelen Hieronder zijn inbegrepen de schulden in rekening-courant, spaargelden en depositogelden. Zij worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Voorzieningen Hieronder zijn inbegrepen voorzieningen voor latente belastingverplichtingen, medische kosten personeel, pensioenverbetering, reorganisatie en overige specifieke risico’s, waaronder het frauderisico.
Bank
De voorziening latente belastingverplichtingen heeft betrekking op het verschil in waardering volgens de bedrijfseconomische jaarrekening en die volgens de fiscale jaarrekening voor wat betreft de bankgebouwen en aandelen. Over het waarderingsverschil van de terreinen wordt geen latentie gevormd. De latente belastingverplichting wordt berekend tegen het geldende nominale tarief. De voorziening medische kosten is gevormd ter dekking van de rechtens de CAO bestaande verplichting tot vergoeding van ziektekosten aan personeel dat bij onze instelling met pensioen gaat. Door het actuarieel bureau Lo Fo Wong is een actuariële berekening gemaakt over de hoogte van de voorziening medische kosten, welke in een aantal toekomstige jaren zal worden opgebouwd rekening houdende met verdere actuariële ontwikkelingen.
Grondslagen van de resultaatbepaling De baten en lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering. Baten worden verantwoord in het jaar waarin de diensten zijn verricht. Lasten worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De belasting wordt berekend op basis van het verantwoorde resultaat tegen de geldende nominale belastingtarieven, rekeninghoudend met fiscaal niet-aftrekbare kosten en fiscaal vrijgestelde opbrengsten.
De pensioenaanspraken van de medewerkers zijn ondergebracht in de Stichting Pensioenfonds van De Surinaamsche Bank N.V. De voorziening voor pensioenverplichtingen wordt berekend onder verantwoordelijkheid van het actuarieel bureau Lo Fo Wong. De pensioengrondslag wordt bij de aanvang van het deelnemerschap en vervolgens per 1 januari van elk daarop volgend jaar vastgesteld. De financiering hiervan vindt plaats door middel van maandelijkse stortingen door DSB Bank, naar rato van een percentage ad 20% van de salarissen. Daarnaast zal het fonds zelf bijdragen aan deze financiering. Ingaande 1 januari 2006 heeft een stelselwijziging plaatsgevonden, waarbij het personeel een eigen bijdrage doet van 7% van het salaris. In verband met de voortzetting van de herstructurering van het bankbedrijf is voor de verwachte kosten een reorganisatie voorziening gevormd. De voorziening voor frauderisico is gevormd ter dekking van het eigen risico onder andere van claims bij frauduleuze handelingen. De voorziening assurantie, welke inmiddels naar nihil is gebracht diende ter dekking van verliezen in geval van eventuele onderverzekering van objecten.
Swaps Per 31 december 2007 had DSB Bank N.V. voor een bedrag van USD 8.000.000 aan valutaswaps uitstaan. De verplichtingen en schulden inzake de swapdeals komen in omvang en looptijd met elkaar overeen; derhalve zijn deze posities gesaldeerd opgenomen. De koersverschillen inzake de valutaverplichting van de bank zijn onder “Overige schulden” opgenomen.
Overige activa en passiva Voor zover in het voorgaande niet anders staat vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. 46
47
Jaarverslag 2007
Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling
DSB
(in duizenden SRD m.u.v. de gegevens per aandeel)
DSB
Bank
Vennootschappelijke balans Kasmiddelen
Jaarverslag 2007
Bank
Vennootschappelijke balans
Geconsolideerde balans
2007
2006
2007
2006
268.257
159.734
268.264
159.747
(in duizenden SRD) Deelnemingen
Hieronder zijn opgenomen de wettige betaal-
In de vennootschappelijke balans zijn onder deel-
middelen, alsmede de direkt opeisbare tegoeden
nemingen opgenomen de deelname in het kapitaal,
bij de Centrale Bank van Suriname.
alsmede het saldo van vorderingen en schulden op
Samenstelling: Kassen Centrale Bank van Suriname
Bankiers uitgezette gelden
2007
2006
4.079
1.301
1.933
1.996
Geconsolideerde balans 2007
2006
de deelnemingen. De deelnemingen betreffen
40.781
48.968
40.788
48.981
227.476
110.766
227.476
110.766
Surinaamse Trustmaatschappij N.V.,
268.257
159.734
268.264
159.747
Financierings maatschappij Paramaribo N.V.,
409.310
327.592
409.366
327.646
Surinaamse Computer Maatschappij N.V. en N.V. Kankantrie Beleggingsmaatschappij (50% deelneming)
Hieronder zijn opgenomen de vorderingen op de binnen- en buitenlandse banken.
Samenstelling: Kapitaal en reserves Kredieten
526.271
388.605
526.271
388.605
Vorderingen
Hieronder zijn opgenomen de vorderingen
2.146
(695)
4.079
1.301
54.190
51.821
61.550
58.986
48.184 6.006 54.190
45.664 6.157 51.821
55.531
52.787
6.019
6.199
61.550
58.986
7.676 128 45.058 52.862 4.678 48.184
7.495 181 41.687 49.363 3.699 45.664
13.598
11.854
4.678
3.699
55.531
52.787
6.157 3.260 9.417 3.411 6.006
4.425 5.005 9.430 3.273 6.157
6.199
4.599
3.271
5.024
9.470
9.623
3.451
3.424
6.019
6.199
4.427
5.489
4.985
6.378
4.872
5.516
4.872
5.516
uit de kredietverlening. Samenstelling: Kredieten aan de overheid Kredieten aan de private sector
Onroerende goederen en bedrijfsmiddelen
3.000
3750
3.000
3750
523.271
384.855
523.271
384.855
Samenstelling:
526.271
388.605
526.271
388.605
Onroerende goederen
Ten behoeve van de kredietverlening
Bedrijfsmiddelen
worden zekerheden bedongen: Garanties van de overheid Hypotheken Effecten Overige zekerheden
3.000
3.750
3.000
3.750
305.786
258.848
305.786
258.848
1.257
942
1.257
942
216.228
125.065
216.228
125.065
526.271
388.605
526.271
388.605
Onroerende goederen: Aanschafwaarde 1 januari Investeringen Herwaarderingen Afschrijvingen
De kredietverlening is verspreid over de volgende sectoren: Overheid Agrarische sector en visserij Industrie, bosbouw en mijnbouw Handel en dienstverlening
0,6%
0,9%
0,6%
0,9%
Bedrijfsmiddelen: Boekwaarde 1 januari
2,7%
2,5%
2,7%
2,5%
11,7%
10,6%
11,7%
10,6%
45,5%
56,6%
45,5%
56,6%
Constructie en installatie
2,8%
1,4%
2,8%
1,4%
Transport, opslag en communicatie
1,1%
1,2%
1,1%
1,2%
8,8% 26,8%
7,7% 19,1%
8,8% 26,8%
7,7% 19,1%
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
Woningbouw Overige
Aanschaffingen Afschrijvingen
Overige activa
352
1.744
46.259
42.888
60.209
56.486
Onder overige activa zijn de bedragen opgenomen die niet overlopend zijn of niet onder andere
Aandelen Hieronder zijn opgenomen de aandelen in lokale maatschapijen
12.127
9.788
12.127
9.788
specifiek omschreven balanshoofden gerubriceerd kunnen worden, zoals saldi van nog te verrekenen posten in het betalingsverkeer, alsmede de te vorderen inkomstenbelasting.
Overlopende activa pnder overlopende activa zijn opgenomen nog te ontvangen interest en vooruitbetaalde kosten. Onder overlopende activa zijn opgenomen nog te ontvangen interest en vooruitbetaalde kosten.
48
49
Jaarverslag 2007
Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling
DSB
Bank
Vennootschappelijke balans (in duizenden SRD) Bankiers opgenomen middelen
2007 18.573
2006 9.747
Jaarverslag 2007
Vennootschappelijke en geconsolideerde winsten verliesrekening Vennootschappelijke winst- en verlies rekening
Geconsolideerde balans 2007 18.573
2006 9.747
Hieronder zijn opgenomen de schulden aan
DSB
Bank
(in duizenden SRD) Rentemarge
2007
Geconsolideerde winst- en verlies rekening
2006
2007
2006
64.130
52.621
64.224
52.697
2.107
2.018
472
409
472 1.635
409 1.609
472 -
409 -
2.107
2.018
472
409
14.981
13.962
20.324
18.327
12.393
11.654
12.395
11.654
767
588
978
757
Betreft het voordelig saldo tussen de rentebaten uit hoofde van de kredietverlening, beleggingen en overige uitzettingen, en de
de binnenlandse en buitenlandse banken.
rentelasten van de opgenomen en toevetrouwde middelen. Toevertrouwde middelen
1.159.746
912.135
1.159.746
912.135
Hieronder zijn opgenomen de door klanten toevertrouwde middelen, zoals rekening-courant-
Opbrengst uit effecten en deelnemingen
verhoudingen, spaargelden en deposito's.
Hieronder zijn opgenomen de dividenden uit
Samenstelling:
Spaargelden
449.219
355.221
449.219
355.221
Deposito's
157.914
111.396
157.914
111.396
aandelen van lokale maatschappijen. In de vennootschappelijke winst- en verliesrekening is onder deze post
Rekening-courant Overige schulden 4) Overlopende passiva
552.613
445.518
552.613
445.518
mede opgenomen de nettowinst van de deelnemingen.
1.159.746
912.135
1.159.746
912.135
Samenstelling: Effecten
45.598
22.661
47.381
22.661
5.645
3.391
6.254
Deelnemingen
3.391
Hieronder zijn opgenomen de nog te betalen
Provisie
kosten alsmede nog te betalen interest.
Betreft de vergoedingen verkregen uit de dienstverlening in het binnenlands en buitenlands betalingsver-
Voorzieningen
21.181
18.861
22691
19.921
--
239
--
239
13.953
12.175
13.953
12.175
6.330
5.434
6.330
5.434
346 552
461 552
346 552
461 552
Resultaat uit financiële transacties
--
--
1.510
1.060
Betreft de met vreemde valutahandel
21.181
18.461
22.691
19.921
92.138
73.082
92.138
73.082
Samenstelling: Voorziening pensioenverbetering Voorziening voor latente belastingverplichtingen Voorziening ziektekosten Voorziening voor frauderisico Voorziening in verband met reorganisatie Overige voorzieningen
Eigen vermogen Samenstelling:
keer, het assurantiebedrijf en de overige diensverlening. Samenstelling: Betalingsverkeer Assurantiebedrijf Overige
1.821
1.720
6.951
5.916
14.981
13.962
20.324
18.327
3.360
2.521
3.406
2.640
26.471
22.705
28.247
24.118
19.697
16.942
21.017
18.062
2.302
1.918
2.434
2.041
3.222
3.310
3.546
3.480
behaalde koersresultaten. Personeelskosten: Hieronder zijn opgenomen de salarissen, gratificaties,
Kapitaal
870
218
870
218
Reserves
91.268
73.082
91.268
73.082
voorzieningen ten behoeve van het personeel.
92.138
73.300
92.138
73.300
Samenstelling: Salarissen (inclusief gratificaties e.d.)
sociale lasten, pensioenvoorzieningen en overige
Pensioenlasten Sociale lasten en overige personeelskosten
Verloop van het kapitaal: Stand begin boekjaar
218
218
218
218
Dividend in aandelen t.l.v de nettowinst
652
-
652
-
870
218
870
218
73.082
58.729
73.082
58.729
Voorzieningen
1.250
535
1.250
535
26.471
22.705
28.247
24.118
Verloop van de reserves: Stand begin boekjaar Mutatie Algemene Reserve als gevolg van vrijval herwaarderingsreserve met betrekking tot desinvesteringen en afschrijvingen Mutatie Reserve Herwaardering Toevoeging uit de winst
--
458
--
458
3.619
2.066
3.619
2.066
14.567
10.829
14.567
10.829
91.268
73.082
91.268
73.082
In het kapitaal wordt geparticipeerd door ASSURIA met 49%, de Republiek Suriname met 10% en institutionele en particuliere beleggers met 41%. ) Onder overige schulden zijn de bedragen opgenomen die niet overlopend zijn of dat niet onder andere specifiek omschreven balanshoofden gerubriceerd kunnen worden, zoals saldi van nog te verrekenen posten in het betalingsverkeer, alsmede de nog niet verdiende rente op persoonlijke leningen.
4
50
51
Jaarverslag 2007
Vennootschappelijke en geconsolideerde winsten verliesrekening (in duizenden SRD) Andere beheerskosten:
DSB
Bank
Jaarverslag 2007
Overige informatie
DSB
Bank
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2006 Vennootschappelijke winst- en verlies rekening
Geconsolideerde winst- en verlies rekening
2007
2007
14.008
2006 11.283
14.374
2006 11.611
(in duizenden SRD)
2007
2006
35.224
25.638
(12.826)
(9.240)
16.398
16.398
4.430
4.393
Het verloop van de financiële middelen
Deze post omvat de huisvestingskosten,
kan worden geïllustreerd met behulp van de onderstaande
kantoorbehoeften, automatiseringskosten, reclame- en
kasstroomoverzicht.
advertentiekosten en overige algemene kosten. 3.164
2.633
3.336
2.789
713
656
735
680
Automatiseringskosten
3.372
2.903
3.380
2.906
Belastingen over het bedrijfsresultaat
Communicatie- en transportkosten
2.873
3.210
2.914
3.251
Bedrijfsresultaat na belastingen Afschrijvingen
Samenstelling: Huisvestingskosten Kantoorbehoeften
Overige
Afschrijvingen
3.886
1.881
4.009
1.985
14.008
11.283
14.374
11.611
4.390
4.242
4.430
4.393
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat vóór belastingen
Toename/Afname voorzieningen
992
(1.914)
Toename vorderingen op banken
(81.720)
(37.917)
(137.666)
(86.534)
Toename kredietverlening
Betreft de afschrijvingen op gebouwen en
Afname/Toename schatkistpapier
bedrijfsmiddelen.
Afname/Toename overige- en overlopende activa
Samenstelling: Afschrijving op gebouwen Afschrijving op bedrijfsmiddelen
969
979
969
3.273
3.430
3.424
Toename/Afname schulden aan banken
4.393
Toename/Afname overige- en overlopende passiva
4.390 Voorziening kredietrisico's
Toename toevertrouwde middelen
979 3.411
5.701
4.242 8.253
4.430 6.151
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
waardecorrecties op vorderingen.
Investeringen in materiële vaste activa (netto)
Samenstelling: Vrijval specifieke voorzieningen Mutaties in de waardecorrecties op vorderingen
(386)
2.037
(1974)
247.611
161.192
8.826
2.354
21.564
2.667
119.373
58.279
---------------------
8.313
Hieronder zijn opgenomen de mutaties in de
Toevoeging specifieke voorzieningen
30.901
16.549
10.704
16.999
10.764
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
(10.848)
(2.451)
(10.848)
(2.451)
5.701
8.241
6.151
8.313
Aandelen Dividend in kontanten
9.240
Mutatie liquide middelen
(3.623)
---------------------
(55) (7.178) (7.233)
Belastingen Betreft de inkomstenbelasting over het brutoresultaat De belasting verschuldigd over fiscaal niet-aftrekbare
11.610
8.241
12.826
--------------------108.517
---------------------
(6.768)
---------------------
(537) (5.569) (6.106)
--------------------45.405
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Alleen die mutaties zijn in aanmerking genomen welke tot een wijziging in de liquide middelen aanleiding hebben gegeven. Koersverschillen op saldi van liquide middelen in vreemde valuta zijn in het kasstroomoverzicht verwerkt in het resultaat vóór belastingen.
afschrijvingen wordt ten laste gebracht van de onder voorzieningen opgenomen belastinglatentie
52
53
Jaarverslag 2007
Accountantsverklaring Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, Directie en Raad van Commissarissen van de Surinaamsche Bank N.V. ACCOUNTANTSVERKLARING Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2007van De Surinaamsche Bank N.V., te Paramaribo bestaande uit de vennootschappelijke balans per 31 december 2007, de vennootschappelijke winst-enverliesrekening over 2007, de geconsolideerde balans per 31 december 2007 en de geconsolideerde winst-enverliesrekening over 2007 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Jaarverslag 2007
DSB
DSB
Bank
Bank
DSB Bank
Dochtermaatschappijen
Paramaribo
Surinaamse Trustmaatschappij N.V. (SURITRUST)
Hoofdkantoor Henck Arronstraat 26-30 P.O. Box 1806 Telefoon: (597) 471100 Telex: SURBANK SN 134 SURBANK SN 287 Telefax: (597) 411750 (597) 477835 E-mail:
[email protected] Website: www.dsbbank.sr Swift: SURBSRPA
Kwatta Kwattaweg 226 – Hoek Washingtonstraat Telefoon: (597) 440468/471100 Beheerder: Mevr. S. Morsen
Verantwoordelijkheid van de accountant
Nieuwe Haven
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Van ‘t Hogerhuysstraat 62 Telefoon: (597) 402100/471100 Beheerder: Mevr. I. Chang
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de enkelvoudige jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van De Surinaamsche Bank N.V. per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.
Ma Retraite Coronastraat 4 – Hoek Plutostraat Telefoon: (597) 451345/471100 Beheerder: Mevr. M.B. Bergraaf-Tan A Kiam
Henck Arronstraat 32 Paramaribo Telefoon: (597) 420033 (597) 471100 Telefax: (597) 420050 Manager: Dhr. L.A. Budel
Financieringsmaatschappij Paramaribo N.V. (FINAPAR) DSB Nieuwe Haven Van ‘t Hogerhuysstraat 62 Paramaribo Telefoon: (597) 402100/471100 Telefax: (597) 403560 Manager: Dhr. R. Seedorf
Surinaamse Computer Maatschappij N.V. (SCM) Dr. J.F. Nassylaan 53-55 Paramaribo Telefoon: (597) 471100/424186 Telefax: (597) 472132 Manager: Dhr. J. Chen Poun Joe
Kasabaholo
DSB-Assuria Vastgoed Maatschappij N.V.
Kasabaholoweg 29 Telefoon: (597) 431541/431788/471100 Beheerder: Dhr. H. Sylvester
Henck Arronstraat 32 Paramaribo Telefoon: (597) 420033 (597) 471100 Telefax: (597) 420050 Manager: Dhr. M.R. Duttenhofer
District Marowijne Moengo Kapitein Chris Silosweg 3 Telefoon: (597) 0341245/0341220 Beheerder: Dhr. E.G. Hanenberg
District Nickerie Nieuw Nickerie Landingstraat 6 P.O. Box 11 Telefoon: (597) 0231381/0231311 Telefax: (597) 0231884 Beheerder: Dhr. R.J. Simson
Website: Internet Banking: Phone Banking: Callcenter:
www.dsbbank.sr https://my.dsbbank.sr 900 MYDSB (69372) 471100 ext. 279, 307, 321
Paramaribo, 21 februari 2008
District Para BDO AbrahamsRaijmann & Partners Assurance N.V.
54
DSB Zanderij Branch Aankomsthal Jopie Adolf Pengel Luchthaven Telefoon: (597) 0325308 Telefax: (597) 0325307 Beheerder: Mevr. M. Blokland 55
Jaarverslag 2007
Colofon
DSB
Bank
Zoals de illustraties laten zien, hebben wij als illustratiethema van dit jaarverslag voor u gekozen “Jeugd”. “Jeugd”, kort en krachtig, maar desalniettemin een heel actueel onderwerp. Onze Jeugd, ons Spes Patriae, de Hoop van het Vaderland treedt momenteel immers op zoveel manieren, op zoveel fronten op de voorgrond en verdient dus alleszins onze aandacht. 140 Peuter- Papegaaitjes bezoeken met Kerst bejaardentehuizen om seniorenburgers op een “concert” te trakteren. Jongeren, van heel jong tot tieners toe laten zich niet onbetuigd. Ze organiseren diverse activiteiten en doen mee aan onder andere het DSB Kerstconcert. En als wij onze jongeren - studenten van het Voortgezet Onderwijs en de Universiteitvoor het voetlicht brengen, dan merken wij dat die een substantiële bijdrage leveren aan goede radio- en televisieprogramma’s; ook nemen zij deel aan spreekcontesten en discussies. In die programma’s is hun verlangen naar vooruitgang en verandering duidelijk, ze roepen op tot eenheid tot veel meer zelfwerkzaamheid en tot het nalaten van alle problemen op de schouders van de regering te schuiven. Uit deze categorie Jeugd dienen zich de kandidaten voor het Nationaal Jeugd Parlement aan. De uit het Jeugd Parlement voortgekomen Jeugd Ambassadeurs worden door hun spreekvaardigheid en hun voordracht en gedegen argumentatie van hun standpunten in Caricom jeugdverband beschouwd als “trendsetters” voor het Caribische gebied. Het zal waarschijnlijk niemand verwonderen als mede door de inzet van deze jongeren het Surinaams volkslied een wijziging ondergaat. “Opo kondreman, un opo” wordt dan “Wroko kondreman, un wroko”.
Redactie:
Dhr. O. Emanuels Marketing DSB Bank
Vormgeving:
Offsetdrukkerij Westfort N.V.
Grafische vormgeving:
Drukkerij Leo Victor
Fotografie:
Marketing DSB Bank Andy Sabiran Ramon Sastro
Speciale dank:
56