Argenta Bank- & Verzekeringsgroep nv
2011 G E C O M B I N E E R D
J A A R V E R S L A G
jaarverslag 2011
2
Overeenkomstig art. 95, 96 en 119 van het Wetboek van Vennootschappen stelt de raad van bestuur van Argenta Bank- en Verzekeringsgroep nv (hierna de Vennootschap) dit verslag op over de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening, gericht aan de aandeelhouders van de Vennootschap en haar dochtervennootschappen. Het jaarverslag is een gecombineerd verslag in de zin van art. 119, laatste lid van hetzelfde Wetboek en verstrekt de vereiste gegevens afzonderlijk voor de Vennootschap, die samen met haar dochtervennootschappen het geconsolideerd geheel (hierna de Argenta Groep, Argenta of de Groep) vormt. Verdere informatie over de jaarverslagen van de vennootschappen, opgenomen in de consolidatiekring, kunt u bekomen bij de raad van bestuur van de Vennootschap.
jaarverslag 2011
INHOUD
3 Woord van de voorzitter van de raad van bestuur
5
Bank van het jaar 2011
7
Algemeen financieel-economisch kader
8
Beschrijving van de structuur en de activiteiten van de Argenta Groep
10
Argenta in 2011
12
Beschrijving van de activiteiten van de Bankpool
17
Beschrijving van de activiteiten van de Verzekeringspool
21
Internationaal netwerk
24
Toelichting jaarrekeningen
25
Kengetallen Argenta Groep
26
Corporate governance
30
Individueel overzicht van de vennootschappen van de Argenta Groep
33
Raden van bestuur en raad van commissarissen
34
Auditcomité 35 Remuneratiecomité 35 Directiecomités, directie, leiding en gedelegeerd bestuurders
36
Risico en risicobeheer
38
Overige informatie
49
Jaarrekeningen 2011
51
Bijlagen 85
Bijkomende inlichtingen
94
4
jaarverslag 2011
jaarverslag 2011
WOORD VAN DE VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR
5 Ook het verzekeringsbedrijf presteerde uitstekend. De verkoop van schadeverzekeringen verliep vlot. En bij de levensverzekeringen was er een grote vraag naar spaarverzekeringen van tak 21 met gewaarborgde basisopbrengst. Tijdens de opleidingen van het kantorennet en tijdens informatieavonden voor het cliënteel werd hieraan met succes extra aandacht besteed.
Aangetrokken gelden in miljard EUR 30,7
31,9
33,1
28,9 27,3
2011 was een bijzonder jaar. In het Japanse Fukushima smolten kernreactoren weg na een tsunami, in NoordAfrika zorgde een volksopstand voor diverse regimewissels en in Europa en de VS zette de protestbeweging van de Indignados het kapitalistische maatschappijmodel ter discussie. Op financieel en economisch vlak werd de herneming van de activiteiten na de internationale bankencrisis van 2008 en 2009 in een vroeg stadium weer afgebroken. Dat was het gevolg van grote onzekerheid over de capaciteit van diverse landen om hun schulden terug te betalen. Vooral Griekenland, Portugal, Italië en Spanje kwamen in het vizier van de financiële markten. Het IMF, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank dienden tussenbeide te komen. Ter ondersteuning van de noodlijdende landen kwam er een Europees noodfonds, waarvoor ook een beroep werd gedaan op Chinees geld. Dat alles zorgde andermaal voor een bewogen jaar voor de banksector. Het schip van Argenta bleef echter mooi op koers. Door de focus op particuliere cliënten in België en Nederland en door een voorzichtig beleid raakte de Groep nooit in problemen. De aanzienlijke buffers om problemen op te vangen, bleven intact. De gezonde toestand van Argenta liet het toe om volop zijn traditionele rol te blijven vervullen: het inzamelen van spaargelden om die om te zetten in leningen. Terwijl de ingezamelde middelen nog licht stegen, namen de toegestane kredieten zelfs sterker toe. Zowel in België als in Nederland ging het uitstaande saldo aan kredieten aanzienlijk hoger. In Nederland was dat het gevolg van het hervatten van de verkoop van kredieten via het netwerk van zelfstandige bemiddelaars, in België kenden groene leningen - waarbij gezinnen fiscaal werden aangemoedigd om te lenen voor energiebesparende investeringen - een groot succes.
2007
2008
2009
2010
2011
5% Gemiddelde jaarlijkse groei van het geld dat het cliënteel Argenta toevertrouwt
Voor beleggingen was 2011 daarentegen een moeilijk jaar. De grote onzekerheden op de financiële markten duwden het cliënteel naar meer zekerheid. Op de staatsbon die eind 2011 werd uitgegeven, werd in het kantorennet voor meer dan 500 miljoen euro ingetekend. In het distributienet werden grote opleidingsinspanningen gedaan. Ook de instroom van veelal hoog opgeleide en ervaren kantoorhouders zorgde voor een verdere professionalisering van de dienstverlening.
jaarverslag 2011
woord van de voorzitter van de raad van bestuur
6 De winstontwikkeling is bijzonder degelijk, ook doorheen de donkerste jaren van de financiële crisis.
Nettowinst in miljoen EUR 93,1
94,1 82,5 73,0
Intussen behield Argenta Spaarbank nv haar goede kredietwaardigheid. De BBB+/A-2 rating werd bevestigd door het agentschap Standard & Poor’s.
47,5
2007
2008
2009
2010
2011
25% Gemiddelde jaarlijkse groei van de nettowinst sinds de crisis in 2008 de financiële sector ingrijpend veranderde
Core tier 1 eigen vermogen en ratio in miljoen EUR 1.123 957
612
710
669
15,3%
Bovendien kon Argenta eind 2011 zijn soliditeit nog versterken. De kantoorhouders en cliënten schreven voor bijkomend 35 miljoen euro in op nieuwe coöperatieve aandelen van Argenta Coöperatieve cvba (hierna Argen-Co). Hiermee werden ze indirect een stukje mede-eigenaar van Argenta. De combinatie van een gezonde winstontwikkeling en de uitbouw van een coöperatieve kapitaalinbreng leidde tot een substantiële versterking van het eigen vermogen van de vennootschap. De overheid werkte een andere regeling uit voor de bankenheffing, die financiële instellingen moeten betalen voor de staatsgarantie op het spaargeld. In juni 2011 had het Grondwettelijk Hof op vraag van Argenta immers een vorige wet nietig verklaard omdat ze geen rekening hield met het risicogehalte van de bank en omdat de taks nagenoeg uitsluitend werd berekend op de spaartegoeden die bij particulieren werden aangetrokken. Het Hof volgde de redenering dat dit discriminerend was en concurrentieverstoring tussen financiële instellingen in de hand werkte.
13,0% 7,3%
2007
9,0%
8,9%
2008
2009
Core tier 1 eigen vermogen
2010
2011
2012 wordt opnieuw een uitdagend jaar. De economische omstandigheden kondigen zich als moeilijk aan. Maar Argenta is goed gewapend om zijn rol te blijven spelen. De medewerkers en kantoorhouders staan hiervoor garant.
Core tier 1 ratio
83% De versterking van het Core tier 1 eigen vermogen van Argenta Bank- en Verzekeringsgroep sinds 2007
Jan Cerfontaine voorzitter van de raad van bestuur
jaarverslag 2011
BANK VAN HET JAAR 2011
Argenta is al sinds zijn oprichting in 1956 een familiale bank- en verzekeringsgroep. En dat in alle opzichten. Zo richt de Groep zich via een netwerk van zelfstandige kantoorhouders – van wie sommigen al in de derde generatie - uitsluitend tot een cliënteel van particulieren in België en Nederland. Argenta biedt hen bank- en verzekeringsproducten aan tegen een competitieve prijs, waarbij de Groep vanuit een langetermijnrelatie een maximaal voordeel voor de cliënt beoogt. Argenta is dan ook trots op de verkiezing tot bank van het jaar 2011 door Bankshopper.be. Intussen is Argenta uitgegroeid tot de op vier na grootste financiële groep in België.
Ondanks de vele verschuivingen in de financiële sector kent Argenta een grote stabiliteit. De Groep is nog steeds in handen van de stichtende familie. Sinds 2010 is het kapitaal niettemin ook opengesteld voor onze kantoorhouders en cliënten. Via het onderschrijven van aandelen in Argen-Co kunnen zij mede-aandeelhouder worden van hun bank en verzekeraar, wat de langetermijnbinding tussen Argenta en zijn cliënteel alleen maar versterkt. Ruim 65.000 vennoten hebben sinds 2010 hun vertrouwen in Argen-Co en Argenta gesteld.
verslag
7
jaarverslag 2011
ALGEMEEN FINANCIEEL ECONOMISCH KADER
8 Lage economische groei, verslechterde kredietwaardigheid en liquiditeitsproblemen bij Europese banken De economische achtergrond waartegen Argenta zijn activiteiten in 2011 moest ontplooien, was allerminst gemakkelijk. De financiële markten verkeerden ronduit in crisis. Wereldwijd werden de prognoses voor economische groei herhaaldelijk neerwaarts gecorrigeerd. Ook de kredietwaardigheid van diverse overheden werd verlaagd. En fundamentele politieke patstellingen verhinderden het vinden van een oplossing. In augustus werd een dieptepunt bereikt. De Amerikaanse overheid verloor haar hoogste kredietwaardigheidsbeoordeling AAA. Tegelijk stond een politieke impasse over de begroting het nemen van hoogstnodige fiscale stimulansen voor de Amerikaanse economie in de weg. Intussen diende de Chinese economie te worden afgekoeld om de evolutie van de inflatie te beheersen. In Europa nam de opeenstapeling van financiële en economische problemen eveneens onhoudbare proporties aan. Het leidde tot grote renteverschillen tussen diverse Zuid-Europese landen en Duitsland. Deze stijgende renteverschillen konden alleen worden afgeremd door rechtstreekse aankopen door de Europese Centrale Bank (de ECB) van Spaans, Italiaans en Portugees overheidspapier. In Griekenland was de financiële situatie zelfs volkomen uitzichtloos geworden. Alleen een grootscheeps reddingsplan kon soelaas bieden. De noodzakelijke middelen waren echter zo omvangrijk dat dit verregaande engagementen van Duitsland nodig maakte. De discussies over de voorwaarden sleepten bijzonder lang aan. Op de Europese top van 25 en 26 oktober werd uiteindelijk een kaderovereenkomst bereikt. De opgebouwde hoop tijdens de maandenlange aanloop naar een dergelijke politieke beslissing vertaalde zich onmiddellijk in enthousiasme op de financiële markten. Dit was van zeer korte duur. De aankondiging van een referendum over het reddingsplan vertraagde in sterke mate het proces. Al zorgde het onrechtstreeks voor de weg naar het herstel. In Italië en Griekenland werden populistische politici vervangen door technocraten. Zij hebben de taak om de pijnlijke maar noodzakelijke aanpassingen door te voeren. In Spanje gaf de verkiezingsuitslag dan weer voldoende slagkracht om dringende maatregelen uit te vaardigen. In het najaar verslechterden ook de renteverschillen tussen België en Duitsland in belangrijke mate. Tot dan was België redelijk gespaard gebleven. Een begrotingtekort
dat nog enigszins binnen de normen bleef en een beperkte, maar aanvaardbare economische groei zorgden daarvoor. Het tij keerde toen een van de Belgische systeembanken implodeerde en de Belgische staatsschuld in belangrijke mate deed oplopen. Het Belgische beleggerspubliek tekende echter zodanig massaal in op de nieuw uitgebrachte overheidsobligaties, dat hieruit een signaal van vertrouwen kon worden afgeleid en de Belgische rentespread met Duitsland geleidelijk terug kon afnemen. De liquiditeitssituatie van de Europese systeembanken bleef al die tijd zeer precair en er was een onderling wantrouwen. Ze dreigde in de tweede jaarhelft te ontsporen in een nieuwe bankencrisis. Zelfs na de belangrijke dalingen van de officiële rente in november bleven de liquiditeitsproblemen van een aantal Europese systeembanken toenemen. De ECB nam hierop het fundamentele besluit haar politiek niet meer af te stemmen op het herstel van de solvabiliteit van de banken, maar op de massale en quasi-onbeperkte voorziening van liquiditeit. Hiermee kon ze het vertrouwen in het bancaire systeem herstellen. De aandelenbeurzen kenden een geleidelijk en gestaag herstel sinds de dieptepunten in augustus, in lijn met het economisch herstel in de VS en de zachte landing van de Chinese economie. Het werd alleen nog tijdelijk onderbroken door ongunstige politieke gebeurtenissen in november. Bij de beleggers groeit de overtuiging dat de Amerikaanse bedrijven de monetaire impulsen van de centrale bank weten te vertalen in een positieve groei. Bovendien vertoont de Duitse economie een goede weerstand dankzij de ingebouwde flexibiliteit, de lagere rente en het geleidelijke herstel van de exportmarkten. In de eurozone zal de economie een milde recessie echter niet kunnen vermijden. In Spanje en Italië blijven bovendien verdere structurele ingrepen nodig om de financiële evenwichten te herstellen. Voor Portugal zullen dergelijke maatregelen zelfs gepaard moeten gaan met massale financiële steun van Europa en het IMF. In Griekenland vereist de economische toestand verregaande steun op korte termijn, maar kan hij op middellange termijn enkel worden gestabiliseerd met pijnlijke besparingen die de spilzucht van de overheid uit het recente verleden moeten corrigeren en de competitiviteit van de Griekse economie kunnen herstellen. Tijdens de eerste maanden van 2011 steeg de Duitse tienjaarsrente nog substantieel van 2,9 % naar 3,4 %. Deze situatie keerde echter drastisch in april. De vrees voor een terugval van de Europese economie deed de beleggers massaal vluchten naar de kwaliteit van Duitse, Nederlandse en Finse overheidsobligaties. Iets wat nog
jaarverslag 2011
9 6%
Voor Argenta Spaarbank is de Belgische bankenheffing belangrijk. De bankenheffing werd na de financiële crisis van 2008 middels de Programmawet van 23 december 2009 ingevoerd als tegenprestatie voor de staatsgarantie op het spaargeld. Ze trof Argenta Spaarbank echter onevenredig hard omdat ze nagenoeg alleen werd berekend op het spaargeld van particuliere spaarders en geen rekening hield met de risico’s die de banken namen met de ingezamelde gelden.
4%
2% België 10j Duitsland 10j
2012/01
2011/11
2011/09
2011/07
2011/05
2011/03
2011/01
0%
verscherpt werd door een opstoot van de kredietcrisis in augustus. Het bracht de Duitse rente eind 2011 op een historisch laag niveau van 1,7 %. De Belgische rente op 10 jaar kende initieel een vlak verloop. Ze schommelde lang rond 4 % en kon in het spoor van de sterkere Europese landen zelfs een daling laten noteren. In november echter zou deze rente met meer dan 200 basispunten spectaculair stijgen, nu in lijn met de ontwikkelingen in Italië en Spanje. Na de regeringsvorming in december en de opgelegde begrotingsmaatregelen kon de Belgische rente echter in belangrijke mate opnieuw dalen en werd het renteverschil met Duitsland teruggebracht tot niveaus die meer aanleunen bij de economische prestaties en begrotingspolitiek van ons land. 2,00% 1,75% 1,50% 1,25% 1,00% 0,75% 0,50% Euribor 6m ECB
0,25%
2012/01
2011/11
2011/09
2011/07
2011/05
2011/03
2011/01
0,00%
De Euribor- tarieven op 6 maanden kenden een vrij veranderlijk verloop in 2011 met een stijging van 1,2 % tot 1,8 % over de eerste maanden om na de officiële rentedalingen van de ECB in november terug te imploderen tot 1,5 % eind december, met de duidelijke intentie nog lager te gaan in het zog van de extreem lage repo-rente. Het expansieve monetaire beleid in Europa met massale verschaffing van liquiditeiten door de Europese Centrale Bank was daaraan niet vreemd.
Argenta Spaarbank heeft het Grondwettelijk Hof verzocht om de regeling betreffende de bankenheffing te vernietigen. Het principe van de bankenheffing was een soevereine politieke beslissing, maar de uitwerking ervan in de praktijk was onaanvaardbaar voor Argenta Spaarbank. Ze zou leiden tot ongelijke concurrentie, hetgeen op termijn onhoudbaar zou zijn. Op 23 juni 2011 volgde het Grondwettelijk Hof het standpunt van Argenta Spaarbank wegens discriminatie en vernietigde het de bankenheffing met ingang van 1 januari 2012. In december werd een nieuwe wet gestemd die de kredietinstellingen naar Belgisch recht een bijdrage oplegt voor de stabiliteit van de financiële sector en die voor de vaststelling van de bijdragen aan het Bijzonder Beschermingsfonds voor deposito’s ook rekening houdt met de risico’s die financiële instellingen voor de samenleving creëren. Argenta Spaarbank is van mening dat de nieuwe wet op een aantal punten tegemoet komt aan de kritiek die het Grondwettelijk Hof had laten gelden tegen de oude wet, maar dat er belangrijke aandachtspunten blijven. De factuur blijft zeer zwaar. Bovendien worden banken die zich uitsluitend richten tot de particuliere spaarder nog altijd zwaarder getroffen dan andere. Ten slotte benadeelt de voorgestelde weging van de risico’s eveneens de klassieke retailbanken. Ze kan hen ertoe aanzetten om hun kredietverlening af te remmen. Argenta Spaarbank sluit zich dan ook aan bij het standpunt van de afdeling niet-grootbanken van de sectororganisatie Febelfin, die deze scheeftrekking blijft aanklagen.
verslag
| Een nieuwe bankenheffing
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE STRUCTUUR EN DE ACTIVITEITEN VAN DE ARGENTA GROEP
10 | Structuur 86,76 % Investeringsmaatschappij Argenta nv (B)
Argenta Groep
Argenta Bank- en Verzekeringsgroep nv (B)
Argenta Assuranties nv (B)
Argenta-Life Nederland nv (NL)
13,24 % Argen-Co cvba (B)
Argenta Life Luxembourg s.a. (Lux)
Verzekeringspool
*Intra groep zijn alle deelnemingen (quasi) 100 %
Argenta Nederland nv (Nl)
Argenta Spaarbank nv (B)
Argentabank Luxembourg s.a. (Lux)
Bankpool
Bijkantoor (Nl)
jaarverslag 2011
11
Argenta Bank- en Verzekeringsgroep (hierna de Vennootschap) is de beleidsholding van de Argenta Groep. Haar operationele activiteiten bestaan uit de transversale risicofuncties (i.e. Interne Audit, Compliance en Groepsrisicobeheer) en de gemeenschappelijke diensten Human Resources, Centrale Staf en Communicatie, Ombudsdienst, Facilities, Distributieondersteuning en Inspectie, die op groepsniveau zijn georganiseerd. De Vennootschap heeft het statuut van een gemengde financiële holding (art. 49bis, 5° Wet 22 maart 1993 betreffende het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen). De Vennootschap consolideert en staat in voor de gemeenschappelijke aansturing van de verzekeringsactiviteiten van haar dochtervennootschap Argenta Assuranties, die het statuut heeft van een Belgische verzekeringsonderneming, en de bankactiviteiten van haar dochtervennootschap Argenta Spaarbank, die het statuut heeft van een Belgische kredietinstelling. De dochtervennootschappen van de Vennootschap, met name Argenta Assuranties en Argenta Spaarbank, hebben op hun beurt verscheidene dochtervennootschappen. Argenta Assuranties en zijn dochtervennootschappen worden hierna de Verzekeringspool genoemd. Argenta Spaarbank en haar dochtervennootschap worden hierna de Bankpool genoemd. De activiteiten van de Bankpool concentreren zich voornamelijk rond enerzijds het aantrekken van gelden in de retailmarkt onder de vorm van spaarrekeningen, zichtrekeningen, kasbons en obligaties en anderzijds het herplaatsen van deze gelden in hypothecaire leningen. Daarnaast worden ook deelbewijzen van collectieve beleggingsinstellingen evenals gestructureerde obligaties (“structured notes”) aangeboden.
Argenta Spaarbank consolideert haar activiteiten met die van Argentabank Luxembourg SA. De activiteiten die Argenta Spaarbank in Nederland uitoefent, worden niet in een dochteronderneming, maar in een bijkantoor georganiseerd. Sinds 2003 commercialiseert dit bijkantoor via tussenpersonen spaarrekeningen en termijnrekeningen, gekoppeld aan internetbankieren. De activiteiten van de Verzekeringspool behelzen zowel de sector van de levensverzekeringen als de sector van de niet-leven- of schade- en gezondheidsverzekeringen (in het bijzonder autoverzekeringen, burgerlijke aansprakelijkheid privéleven, brand- en hospitalisatieverzekering en rechtsbijstandverzekeringen). Argenta Assuranties consolideert de activiteiten van Argenta Life Nederland nv en Argenta Life Luxembourg S.A . Argenta-Life Nederland heeft het statuut van Nederlandse verzekeringsonderneming. Zij is uitsluitend actief in levensverzekeringen verbonden met hypothecaire spaarkredieten. Argenta Life Luxemburg heeft het statuut van Luxemburgse verzekeringsonderneming. Zij is actief in levensverzekeringen met tak 26-kapitalisatieverrichtingen en tak 23-beleggingsverzekeringen. Ten slotte heeft de Vennootschap een dochtervennootschap, Argenta Nederland nv die een emissievehikel is. De geografische markten waarin de Argenta Groep actief is, zijn België, Nederland en Luxemburg.
verslag
Beschrijving van de activiteiten van de Vennootschap
jaarverslag 2011
ARGENTA IN 2011
12
| Distributie Argenta bedient zijn cliënten in België via een netwerk van kantoren. Eind 2011 bestond het uit 513 verkooppunten, die werden beheerd door 420 zelfstandige kantoorhouders en hun 1.023 medewerkers. Zij werken op exclusieve basis voor Argenta. Bij de selectie van nieuwe kantoorhouders worden niet alleen de kennis en commerciële kwaliteiten van de kandidaten beoordeeld, maar wordt ook de cultuurovereenkomst met de Argenta-waarden geëvalueerd. De Groep hecht veel belang aan een langetermijnrelatie met aandeelhouders, kantoorhouders en cliënten. Het aantal kantoorhouders in tweede en derde generatie staat al op een indrukwekkend aantal van 86. In Nederland werkt Argenta samen met circa 1.700 onafhankelijke makelaars en met een tiental overkoepelende distributiecentrales zoals De Hypotheker, Welke Financiële Diensten en DAK. Zij bieden krediet-, spaar- en levensverzekeringsproducten van Argenta aan in concurrentie met die van andere aanbieders. In het Paritair Overleg Orgaan – een op grond van de Wet Handelsagentuur geïnstalleerd platform waarin tien gekozen kantoorhouders samen met Argenta onderhandelen over de commissies – werden een aantal akkoorden gesloten. Zo zijn een “Ondersteuningspremie” en een “Gezond Beleggen-premie” geïntroduceerd. Deze nieuwe commissievormen stimuleren de verdieping van de relatie van de cliënten in de vier productpijlers sparen en betalen, lenen, beleggen en verzekeren.
Gezinnen kiezen meerdere Argenta-producten
3-4 pijlers 2 pijlers 1 pijler
2011
2010
2009
%
%
% 100
111
141
100
103
109
100
101
97
Totaal = 682.000
Totaal = 700.000
Totaal = 719.000
Opmerkelijk is de snelle groei van verzekeringen en beleggingsproducten bij ons gezinscliënteel. Ook het aantal cliënten dat hun maandelijks loon en andere inkomsten bij Argenta in vertrouwen geeft, neemt snel toe. Argenta blijft geloven in de waarde van zijn distributienet. In 2011 werd er dan ook verder geïnvesteerd in de ondersteuning van de kantoorhouders en hun personeel. Meer dan 50 kantoorhouders investeerden in een nieuwbouw of in een grondige verbouwing van hun kantoor. Een hoger comfort voor de cliënten, een betere herkenbaarheid en een verhoogde veiligheid stonden daarbij centraal. Er werden afzonderlijke ruimtes voor adviesverlening gecreëerd en waar mogelijk werd een geldautomaat geplaatst. Op het vlak van dienstverlening investeerde Argenta in bijkomende ondersteuning van het kantorennet. Zo werden specialisten benoemd voor gezond beleggen, verzekeren en kredieten. Zij verzorgden in 2011 opleidingen voor kantoorhouders en hun bedienden.
jaarverslag 2011
Goedroen Andries Regiodirecteur Noord-Antwerpen:
“2011 was een ontzettend sterk jaar in groei, nieuwe kantoren, plaatsen ATM’s, clustercoachings over de verschillende pijlers, … En de informatieavonden ‘Uw vermogen gezond beleggen en overdragen’ waren een schot in de roos. Cliënten werden op een duidelijke, verstaanbare manier correct geïnformeerd over de mogelijkheden die Argenta kan aanbieden.” Onze cliënten voelen zich bij Argenta veilig. Wij, en ik denk als enige financiële instelling in België, kunnen zeggen dat wij een sterk partnership hebben met onze kantoorhouders, zelfs tot in de derde generatie.
De beste praktijken van individuele kantoren op gebied van kantoororganisatie, lokale marketing en het succesvol maken van afspraken met cliënten worden gedeeld op regionale en nationale vergaderingen. Speciale aandacht ging naar de eisen die de MiFID-regeling stelt aan advies- en verkoopgesprekken in de kantoren opdat cliënten juist financieel advies zouden krijgen. Naast de klassieke opleidingen en controles heeft Argenta ook een externe firma ingeschakeld voor zogenaamde ‘mystery shopping’. Ze zal jaarlijks twee keer een vijftigtal kantoren anoniem bezoeken om de toepassing van de nieuwe regels te toetsen. Argenta kan ten slotte met tevredenheid vaststellen dat 99 % van de effectieve bedrijfsleiders en de verantwoordelijken voor de distributie in de kantoren voldoet aan de vereisten van het permanente educatie puntensysteem dat door de wet van 22 maart 2006 betreffende bemiddeling in banken beleggingsdiensten en de distributie van financiële instrumenten (“Wet-Willems”) en de wet van 27 maart 1995 betreffende de verzekerings- en herverzekeringsbemiddeling en de distributie van verzekeringen (“Wet Cauwenberghs”) wordt opgelegd. Beide voorzien in een voldoende hoog vormingsniveau voor mensen uit de financiële sector die met het publiek in aanraking komen. De uitzonderingen hebben te maken met langdurige ziekte en overdracht van kantooreigendom.
| Marketing Op het gebied van marketing en publiciteit kiest Argenta bewust voor mond-tot-mondreclame en een lokale aanpak. Kantoorhouders bepalen, alleen of in groep, zelf hoe ze hun publiciteit voeren. De lokale campagnes worden door Argenta op voorhand gecontroleerd op producttechnische en juridische correctheid. Uitzonderlijk heeft Argenta in 2011 zelf twee mediacampagnes gelanceerd. In de zomer werd in landelijke dagbladen en in de kantoren de slagzin ‘Uw veilige bank zonder staatssteun. Bij ons krijgt U de bonus’ gebracht. De campagne speelde in op de grote onvrede bij het publiek over bonussen voor bankiers en de gezondheid van de banken. Argenta diende immers geen beroep te doen op de overheid om overeind te blijven in tegenstelling tot de Belgische grootbanken. De Groep betaalt ook geen bonussen uit aan directieleden. Rond de jaarwisseling was Argenta op tv te zien met de slagzin ‘Argenta zorgt ervoor’. Daarmee speelde de Groep in op de grote interesse van het cliënteel rond vermogensoverdracht van (groot)ouders naar kinderen. In aanvulling hierop werden 175 informatieavonden georganiseerd rond verschillende thema´s: gezond beleggen, verzekerd wonen en vermogensoverdracht. Argenta is ook aanwezig op landelijke en regionale beurzen.
Wat gebeurt er met uw geld als u er niet meer bent? Hoe laat u uw dierbaren zo veel mogelijk na? En de belastingdienst zo weinig mogelijk?
Ontdek het hier
of via www.argentazorgtervoor.be
verslag
13
jaarverslag 2011
ARGENTA IN 2011
14 | Human Resources De professionalisering van Argenta zet zich door in alle lagen van het bedrijf. Daarom wordt vanuit de directie Human Resources, die een nieuwe directeur kreeg, veel aandacht geschonken aan de opleiding en aanwerving van personeel voor de hoofdzetel. Ze biedt ook assistentie aan de kantoorhouders die bedienden aanwerven. 2011 was trouwens een druk jaar. Er werden meer dan 100 mensen gerekruteerd. Eind 2011 werkten 706 mensen op de zetels in België, Nederland en Luxemburg. In België waren 661 mensen in dienst. Het ging om 382 vrouwen en 279 mannen. De gemiddelde leeftijd bedroeg 36 jaar. Op de zetel in Nederland waren 16 mensen werkzaam, op de zetel in Luxemburg 29. De aanwezigheid van vrouwen in de directie is gegroeid naar 9 op 30. Om efficiënter te kunnen inspelen op de behoeften van cliënten en kantoorhouders stroomlijnde Argenta in 2011 zijn interne werking. Zo werd onder meer het aantal directeuren verminderd. Er kwamen geïntegreerde directies ‘Cliënten, Kanalen en Marketing’ en ‘Analyse, Applicaties en Architectuur ’ en een nieuwe directie Productmanagement Bank. Ook zijn er gestructureerde lijnen naar de filialen in Luxemburg en Nederland gecreëerd. De directeuren krijgen een grotere verantwoordelijkheid. Ze kunnen zelf meer initiatieven nemen rond onze vier productpijlers sparen en betalen, kredieten, verzekeren en beleggen. Intussen werden de voorbereidingen gestart voor de sociale verkiezingen die in 2012 georganiseerd worden. Ze verlopen in een constructieve sfeer.
Algemene beginselen van het loonbeleid voor de kaderleden en de bedienden De raad van bestuur van de respectievelijke vennootschappen van de Argenta Groep stelt, op advies van het remuneratiecomité, de algemene beginselen van het beloningsbeleid vast, en ziet toe op de tenuitvoerlegging ervan. In uitvoering van de algemene beginselen, vastgelegd door de raad van bestuur van de betrokken vennootschap, staat het directiecomité van de betrokken vennootschap in voor de tenuitvoerlegging van het beloningsbeleid voor de kaderleden en de bedienden (hierna de Loonpolitiek). De raad van bestuur zal door het directiecomité over de Loonpolitiek en eventuele wijzigingen daaraan worden geïnformeerd.
Het ontwerp van Loonpolitiek werd opgesteld door de directie Human Resources, voor alle functies binnen alle werkmaatschappijen van de Argenta Groep. Human Resources stelt in functie van de interne en externe omstandigheden wijzigingen voor wanneer deze zich opdringen. Wijzigingen vereisen steeds de goedkeuring van het directiecomité van de betrokken vennootschap. Het loon van de medewerkers, bedienden en kaderleden van de Argenta Groep bestaat uitsluitend uit een vast bedrag zoals vastgelegd in de toegepaste barema’s, uitgezonderd voor de functie van regiodirecteur, waarvoor bij geleverde prestaties tegenover de vooraf gedefinieerde doelen een variable vergoeding kan worden verdiend. Voor de “Identified Staff” zijn de beloningsprincipes dezelfde als voor andere functies binnen de Argenta Groep. Ook voor deze functies zal de Loonpolitiek het voorwerp uitmaken van een specifieke aanbeveling van het remuneratiecomité. De individuele objectieven voor “Identified Staff” worden echter geformuleerd op een wijze die de onafhankelijke werking niet in de weg kan staan. Zo zullen er geen business-gerelateerde objectieven worden afgesproken waarvan verwacht wordt dat de betrokkene deze controleert.
Loonpolitiek Algemeen De Loonpolitiek bepaalt welke barema’s van toepassing zijn voor welke functies. De barema’s worden toegekend in functie van het gewicht (moeilijkheidsgraad, verantwoordelijkheid, niveau van vereiste scholing en specialisatie) van een functie. Omwille van technische bedrijfseenheid en praktische redenen van o.a. mutaties tussen de vennootschappen van de Argenta Groep is de Loonpolitiek van de Argenta Groep primair afgestemd op de CAO van de spaarbanken (PC 308). Dit betekent dat de Argenta Groep voor de verloning van alle medewerkers werkt met de barema’s van slechts één, en niet van verschillende paritaire comités. Het betreft de barema’s van het Paritair Comité 308 van de Spaarbanken. Human Resources houdt toezicht op de Loonpolitiek en volgt ook de overige CAO’s op die van toepassing zijn binnen de Argenta Groep (PC 218 voor Investar en de Vennootschap, PC 306 voor Argenta Assuranties). In geval er afwijkingen zijn in het nadeel van de PC’s 218 en 306 zal Human Resources het betrokken directiecomité informeren en een oplossing voorstellen om dit nadeel op te vangen. De Argenta Groep streeft ernaar zijn medewerkers te vergoeden op een marktconforme manier. Dit wil zeggen dat de gehanteerde lonen in het verlengde liggen van
jaarverslag 2011
de vergoeding die medewerkers elders in gelijkaardige functies krijgen. Om de marktconformiteit van de Loonpolitiek te kunnen evalueren, neemt Human Resources regelmatig deel aan de Hay-salarisenquête. Op basis hiervan worden de lonen van de Argenta Groep voor de verschillende functieniveaus vergeleken met diverse benchmarks. Op basis van deze vergelijking maakt Human Resources voorstellen over aan de directiecomités om eventuele ongelijkheden weg te werken. Variabele verloning enkel voor de functie regiodirecteur Binnen de Argenta Groep wordt alleen aan de functie regiodirecteur een variabele verloning toegekend bovenop een vast marktconform gedeelte. Dit wil zeggen dat de grootte van de vaste vergoeding voldoet aan de eisen van bedrijfsinterne consistentie met andere soortgelijke rollen en dat er bovenop dit salaris een variabele vergoeding kan worden verworven, mits het bereiken van bepaalde doelstellingen die zich onder meer situeren op het vlak van competentiebegeleiding zowel in commerciële als eerstelijn risk en compliance aspecten van het extern distributienet. Bij het volledig bereiken van alle doelstellingen ontvangt de regiodirecteur een bijkomende variabele vergoeding die maximaal 18 % van het vaste jaarsalaris kan bedragen.
Extralegale voordelen Alle personeelsleden van de Argenta Groep genieten bovenop de gewone vergoeding – maandwedde, enkel en dubbel vakantiegeld, dertiende maand – een hospitalisatieverzekering en maaltijdcheques. Van de hospitalisatieverzekering kan het hele gezin mee genieten tegen een kleine maandelijkse bijdrage, ongeacht het aantal gezinsleden. Personeelsleden (bedienden) vanaf looncategorie vier krijgen ook nog een groepsverzekering als bijkomend extralegaal voordeel. Personeelsleden genieten voor de producten en diensten van de Argenta Groep de beste tarieven die voor het cliënteel gelden. Voor bepaalde functies kunnen bedrijfswagens worden toegekend.
verslag
15
jaarverslag 2011
ARGENTA IN 2011
16 | Interne audit
| Risico en Risicobeheer
De interne auditafdeling van de respectieve vennootschappen van de Argenta Groep wordt op het niveau van de Vennootschap aangestuurd en georganiseerd. Ze dekt alle activiteiten van de dochtervennootschappen, in het bijzonder Argenta Assuranties en zijn respectieve dochtervennootschappen en Argenta Spaarbank en haar respectieve dochtervennootschappen.
De missie van Risicobeheer is om erover te waken dat rekening houdend met de diverse externe factoren intern een adequaat risicobeleid gevoerd wordt.
Alle rapporten worden besproken in het directiecomité en in het auditcomité. Zwakke punten in de organisatie worden naar boven gebracht en verbeterd.
| Compliance Compliance staat voor alle maatregelen die erop gericht zijn opdat Argenta voldoet aan de externe wet- en regelgeving. Hiertoe moeten alle diensten ook werken volgens de regels die daartoe intern zijn uitgevaardigd. Op die manier wil de Groep haar reputatie hoog houden en haar integriteit bewaken. Argenta werkt hiervoor zowel met geautomatiseerde monitoring als met gerichte controles. In 2011 lag de focus op de strijd tegen het witwassen van geld, de financiering van het terrorisme, het voorkomingsbeleid en de bijzondere mechanismen, de naleving van de privacy, de naleving van de gedragsregels, de toepassing van de MiFID-regelgeving en de toepassing van specifieke wetgeving voor de bank- en verzekeringssector. Over de uitgevoerde controles en specifieke opdrachten wordt gerapporteerd aan het directiecomité. Alle aanbevelingen worden opgenomen in een risicodatabank. Compliance werkt ook preventief door een permanente sensibilisering en opleiding van het personeel via e-learning-modules. In 2011 werd de module ‘Witwassen en het bestrijden van terrorisme’ geactualiseerd. Voorts worden specifieke opleidingen gevolgd bij de sectororganisatie Febelfin.
Kris Wauters Directeur Portfolio, Project- en Procesmanagement: Credo (haiku)
“Focus behouden, En met voldoende passie Verder en beter.”
Een gedetailleerde bespreking is opgenomen vanaf pag. 38
Informatie- & Communicatie- Technologie (ICT) 2011 was een druk jaar voor onze informaticadiensten. Zowel op het hoofdkantoor als in de kantoren werd het pc-park volledig vernieuwd. Dit past in een meer cliëntgerichte werkwijze. In de kantoren kunnen verzekeringspolissen nu onmiddellijk worden ingevoerd en afgedrukt, zowel voor levens- als voor schadeverzekeringen. Argenta investeert veel tijd en geld in de vernieuwing van client- en transactieapplicaties in de kantoren. Hoewel de belangrijkste implementaties in 2012 zullen plaatsvinden, stond het jaar 2011 sterk in het teken van deze ICTverbeteringen. De beschikbaarheid van het internetbankieren in België klokte voor 2011 af op 98,26 %. Een verdere structurele verbetering van het internetplatform is beoogd. Voor de activiteiten in Nederland is de bankapplicatie vervangen door dezelfde standaardapplicatie die Argenta ook in België gebruikt. Het onderhoud van het hardware-informaticaplatform en de datacenters werd volledig uitbesteed.
| Ombudsdienst Argenta hecht veel belang aan een goede relatie met het cliënteel. Daarbij hoort ook een goede behandeling van klachten. Binnen de Groep werkt daarom een centrale ombudsdienst. Cliënten, kantoorhouders en derden kunnen er terecht met klachten. Wie ondanks alle zorgen geen voldoening vindt bij deze ombudsdienst, kan vervolgens aankloppen bij de Bemiddelingsdienst Banken-Kredieten-Beleggingen en bij de Ombudsman van de Verzekeringen. Argenta Spaarbank is lid van de Bemiddelingsdienst Banken-Kredieten-Beleggingen, Argenta Assuranties van de Ombudsman van de Verzekeringen.
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN VAN DE BANKPOOL
| Betalingsverkeer
Argenta kende in 2011 een sterke groei in kredietverlening. De toekenning van hypotheekleningen in België steeg met een derde tot 893 miljoen euro. Daardoor nam de globale portefeuille van uitstaande kredieten toe tot een niveau van 6,3 miljard euro. Het aandeel van de portefeuille in het balanstotaal blijft nu constant.
Argenta Spaarbank kende een stabiel jaar met een gestage groei in inlages en een stijgend aantal cliënten. Voor velen is Argenta nu de eerste bankier geworden. De portefeuille zichtrekeningen groeit aan met 13 %.
Onder impuls van de geplande afschaffing van de fiscale voordelen voor groene leningen verdrievoudigde de productie van leningen op afbetaling. De productie bedroeg 129 miljoen euro.
Het aantal kaarten (zowel Bancontact als MasterCard) neemt toe tot 1,1 miljoen.
| Bijkantoor
Argenta Spaarbank vormt samen met haar dochter de Bankpool van Argenta. Voor een situering van de activiteiten van de Bankpool in het geheel van de Groep zie pag. 11.
Kenmerkend is ook dat het aandeel van het aantal mensen dat gebruik maakt van de bankverhuisdienst om naar Argenta over te stappen aanzienlijk groter is dan het natuurlijk marktaandeel van de Groep.
| Kasbons Wegens de lage rentevoeten en een aangekondigde verhoging van de roerende voorheffing lieten veel cliënten hun vervallen effecten uitbetalen op een spaarrekening of herbelegden ze die in spaarverzekeringen. Die laatste zijn nog fiscaal interessant en laten successieplanning toe. Eind 2011 zorgde de aangekondigde invoering van een taks op de omzetting van materiële kasbons voor een uitzonderlijk drukke periode. Spaarders kozen ervoor te anticiperen op de wetswijziging door hun effecten versneld aan te bieden voor dematerialisering. Kasbons verliezen aan aantrekkingskracht. Het marktaandeel van Argenta in kasbons is altijd zeer hoog geweest, hetgeen de uitzonderlijke drukte in de kantoren in december 2011 verklaart.
| Kredieten Op het gebied van kredieten werd werk gemaakt van de automatisering van onze systemen om zo een snellere aanvaarding van de kredietdossiers te bewerkstelligen.
Ira De Weerdt Teamleider Kredietaanvragen
“Dankzij ons team hebben wij de massa kredietaanvragen snel en adequaat verwerkt”.
Inzake de Nederlandse activiteiten van Argenta Spaarbank werden in 2011 een reeks belangrijke stappen gezet die een nieuwe periode van groei aankondigen. De actieve verkoop van hypotheken werd succesvol hernomen. De productie steeg tegenover vorig jaar met 1 miljard euro tot 1,2 miljard euro. De portefeuille bedraagt nu 11,1 miljard euro, inclusief 2 effectiseringstransacties, ten bedrage van 2,9 miljard euro. De spaartegoeden bleven zo goed als stabiel met een inlage van ongeveer 1 miljard euro.
Hilde Coussens Teamleider Sparen Bijkantoor Nederland
“Al meer dan 250.000 Nederlandse cliënten kozen voor Argenta. Dit aantal groeit nog dagelijks aan”.
Beide resultaten zijn opmerkelijk tegen de achtergrond van de huidige marktomstandigheden in Nederland: een krimpende huizenmarkt met prijsdalingen en een dalende hypotheekmarkt. De marges op hypothecaire leningen zijn echter gestegen, wat nog enigszins de druk op de spaarmarkt kon compenseren. Het directiecomité en de raad van bestuur hebben zich uitgebreid over de opportuniteiten voor Argenta in Nederland gebogen, wat resulteerde in de ontwikkeling en goedkeuring van een strategisch plan voor Nederland. Een belangrijk onderdeel van dit plan is de
verslag
17
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN VAN DE BANKPOOL
18
distributiestrategie. Argenta wil in de komende jaren een duidelijke beweging maken naar selectieve distributie van hypothecaire leningen, waarmee meer grip op het netwerk wordt beoogd. Op het vlak van de operaties zijn de nieuwe beheersovereenkomst met Quion voor het beheer van de portefeuille hypothecaire leningen en de succesvolle migratie van internetbankieren naar het bankplatform Thaler (Callataÿ & Wouters) belangrijke mijlpalen die de groei in de komende jaren mee zullen ondersteunen. Tot slot is ook de organisatie in Nederland hertekend en werd in het vierde kwartaal begonnen met de invulling van sleutelfuncties op het gebied van productontwikkeling, risicobeheer en compliance.
| Argentabank Luxemburg Argentabank Luxemburg zal zich in de toekomst nog uitsluitend toeleggen op haar activiteiten als fondsenbeheerder en administratief agent. De retailactiviteit van Argentabank Luxemburg werd in 2011 immers stopgezet. Voorts worden de activiteiten als betaalagent en bewaarder voor de Luxemburgse emissies van Argenta afgebouwd, parallel aan de uitdoving van de obligatieportefeuille. De laatste obligatie vervalt op 29 juni 2014.
jaarverslag 2011
Instellingen voor Collectieve Belegging (ICB’s) en gestructureerde obligaties Het uitstaande bedrag van deelbewijzen van ICB’s, geplaatst door Argenta Spaarbank voor rekening van cliënten, kende in 2011 door het ongunstige beursklimaat een minder sterke groei dan de jaren voordien. Toch groeit de portefeuille met 58,8 miljoen euro.
1987 opgericht. Het hoofddoel is de aandeelhouders een zo hoog rendement te verschaffen door middel van investeringen in een selectie roerende waarden, in acht genomen dat het risico beperkt blijft. Elf compartimenten beleggen uitsluitend in aandelen, gespreid over verschillende landen, regio’s en sectoren. Daarnaast is er één obligatiecompartiment en één gemengd compartiment, dat zowel in obligaties als in aandelen belegt. Er worden door Argenta Spaarbank ook deelbewijzen van instellingen voor collectieve belegging in open architectuur verdeeld. Argenta Spaarbank distribueert 6 ICB’s gepromoot door Petercam nv, 5 ICB’s beheerd door Carmignac Gestion SA en 7 fondsen beheerd door Edmond de Rothschild Asset Management. Hierdoor diversifieert Argenta Spaarbank haar aanbod. Het fondsenaanbod is complementair.
Het succes van de pensioenspaarfondsen spruit voort uit een langjarig goed rendement, een lage kostenstructuur en een bijzondere aandacht in het distributienet. Over een periode van tien jaar is het Argenta Pensioenspaarfonds (hierna Arpe) met grote voorsprong de nummer 1. Het haalt over die tijdspanne als enige een hogere return dan de fictieve kapitalisatievoet van 4,75 % die de fiscus gebruikt voor de berekening van de anticipatieve heffing. Argenta Pensioenspaarfonds Defensive (hierna Arpe Defensive) werd eind 2010 gelanceerd. Dit fonds komt als aanvulling op het meer dynamische Argenta Pensioenspaarfonds, dat Argenta Spaarbank al een tiental jaren aanbiedt. Argenta Spaarbank ontwikkelde het nieuwe product omdat steeds meer beleggers en spaarders de voorkeur geven aan een defensiever profiel voor hun pensioensparen. Arpe Defensive belegt voor maximum 40 % in aandelen en heeft risicoklasse 2 op een schaal van 0 (laagste risico) tot 6 (hoogste risico). Dit fonds was meteen een schot in de roos. Als enige in de financiële markt kon Arpe Defensive in 2011 een positieve return voorleggen. Argenta-Fund sicav is een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs recht. Ze werd in
Argenta Fund of Funds, opgericht eind 2009, is een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs recht met 3 compartimenten (Defensief, Neutraal en Dynamisch). Het is een dakfonds en belegt zijn activa hoofdzakelijk in rechten van deelneming van andere ICB’s. De relatief stabiele prestatie van de belangrijkste fondsen leidde tot slechts een beperkt aantal verkopen in vergelijking met de concurrentie en tot een stijgend marktaandeel. Het online-beleggingsplatform, dat sinds 2008 beschikbaar is voor alle cliënten, breidde zijn succes verder uit. De verlaging van de transactiekosten zorgde voor een verdubbeling van de activiteit. Ook de massale interesse in de staatsbon eind 2011 zorgde voor bijkomende transacties.
Overzicht van de deelbewijzen van Instellingen voor Collectieve Belegging (ICB’s) gedistribueerd door Argenta Spaarbank. 2010
2011
verschil
%
Argenta-Fund sicav
In miljoen euro
302,0
230,9
- 71,1
- 23,5 %
Argenta Pensioenspaarfonds
453,0
534,4
+ 81,5
+ 18,0 %
Argenta Pensioenspaarfonds Defensive
4,7
37,2
+ 32,4
+ 684,5 %
Petercam-fondsen
110,8
97,7
- 13,1
- 11,9 %
Carmignac-fondsen
501,1
523,9
+ 22,8
+ 4,5 %
Rothschild-fondsen
3,6
5,5
+ 1,8
+ 50,6 %
16,0
20,6
+ 4,6
+ 28,6 %
1.391,3
1.450,1
+ 58,8
+ 4,2 %
Argenta Fund of Funds Totaal
verslag
19
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN VAN DE BANKPOOL
20 Argenta Spaarbank distribueert daarnaast gestructureerde obligaties (structured notes) uitgegeven door BNP Paribas nv en BNP Paribas Arbitrage Issuance bv. Tot eind 2011 vonden er 73 uitgiftes plaats. In 2011 realiseerde Argenta
een aangroei van 90,4 miljoen euro of 13,4 % groei, waardoor de totale portefeuille 767 miljoen euro bedroeg per einde 2011.
Overzicht van de structured notes gedistribueerd door Argenta Spaarbank In miljoen euro Gestructureerde obligaties
2010
2011
verschil
%
676,7
767,1
+ 90,4
+ 13,4 %
Impact van het algemeen financieel-economisch kader op de activiteiten van de Bankpool In de context van een turbulente wereldeconomie, een milde recessie in Europa en specifieke uitdagingen in België kunnen Argenta Spaarbank en de Bankpool een goed rapport voorleggen. De balans is verder gegroeid en de winst blijft gezond. Op het gebied van kredietverlening aan bedrijven en overheden zette de Bankpool zijn voorzichtig beleid verder. De risico’s per tegenpartij en de liquiditeit van de posities worden nauwlettend in het oog gehouden. Door de keuze voor relatief laag risico wordt dikwijls aan rendement ingeboet. Dit is een bewuste keuze. Het gewogen risicovolume van alle activa is hierdoor net zoals vorig jaar verder gedaald. Samen met een toename in het eigen vermogen zorgt dat voor een verdere verbetering van de solvabiliteitsratio tier 1 eigen vermogen. Ook aan de leverage-ratio wordt veel aandacht besteed. Aangezien het eigen vermogen van Argenta Spaarbank relatief sterker gegroeid is dan het balanstotaal daalt de leverage tot een comfortabel niveau. De aangetrokken gelden op balans stegen sterker dan vorig jaar. De terugval van kasbons en termijnrekeningen werd meer dan gecompenseerd door het succes van de hoogrentende gereglementeerde spaarrekening, die haar inlage met meer dan 1 miljard euro zag stijgen. Wat de producten buitenbalans betreft, zijn er twee evoluties. De pijler beleggingen, die de Bankpool blijft promoten als diversificatie, kende een veel kleinere groei dan in 2010. Dat was het gevolg van het benarde economische klimaat. De effectenbeurs kwam vaak negatief
in het nieuws met sterke koersevoluties. Anders was het met de staatsbon. Dat product, dat de laatste jaren weinig mensen kon bekoren, werd temidden van de turbulenties op de Belgische financiële markten door premier Leterme gepromoot. De emissie van december haalde een inlage van in totaal 5,7 miljard euro. De productie bij de Bankpool was goed voor 519 miljoen euro of 9,11 % van het totaal. De FSMA stelde in juli nieuwe regels voor financiële producten op. Daardoor werd een moratorium of tijdelijke stilstand opgelegd voor bijzonder ingewikkelde gestructureerde producten, waartoe Argenta Spaarbank vrijwillig is toegetreden. Het is belangrijk dat de cliënt zo transparant mogelijk een product wordt aangeboden. Elke cliënt moet weten wat hij koopt. Het resultaat van de Bankpool werd beïnvloed door een stijging van de rentemarge waarbij zowel de renteopbrengsten als -kosten verbeteren. De exploitatiekosten blijven onder controle. Aanzienlijk zijn wel de gestegen kosten voor de bijdrage aan de depositobescherming als gevolg van de nieuwe wetgeving. Deze bedroegen 15 basispunten in plaats van 13,1 basispunten vorig jaar. In 2009 betaalde Argenta Spaarbank 10 miljoen euro aan premies voor de depositobescherming, twee jaar later wordt dit 34 miljoen euro. Argenta Spaarbank heeft een voorziening aangelegd via het Fonds voor Algemene Bankrisico’s.
| Rating Eind 2011 bevestigde Standard & Poor’s de rating BBB+/A-2 van Argenta Spaarbank, met een blijvend stabiele outlook. De liquiditeits- en kapitaalpositie en de kwaliteit van de activa worden beoordeeld als belangrijke sterktes.
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN VAN DE VERZEKERINGSPOOL
Voor een situering van de activiteiten van de Verzekeringspool in het geheel van de Groep zie pag. 11. Binnen de verzekeringssector is Argenta Assuranties een sterke groeier. In de rangschikking van alle Belgische verzekeraars volgens het totale incasso schoof de Groep in 2010 van de veertiende naar de dertiende plaats. De verwachting is dat de progressie de komende jaren wordt voortgezet.
| Levensverzekeringen De toename van de activiteiten is uitgesproken in de verkoop van spaar- en beleggingsverzekeringen. Over de periode 2009-juni 2011 was Argenta Assuranties de grootste groeier op de Belgische markt. Argenta Assuranties verkocht niet minder dan 36.000 nieuwe polissen. Vooral de spaarverzekeringen Oct-a-vie en Argenta-Flexx deden het erg goed. Het totale incasso in tak 21-spaarverzekeringen met een gewaarborgde minimumopbrengst steeg van 198 miljoen euro in 2010 naar 522 miljoen euro in 2011. De producten komen tegemoet aan de wens van het cliënteel om op een veilige manier en met een gegarandeerd rendement hun vermogen op te bouwen en past bijgevolg binnen de vierpijlerstrategie en de meerjarige campagne Gezond Beleggen van Argenta. Dit compenseerde ruimschoots de terugval van het incasso in tak 23-beleggingsverzekeringen, waarbij de opbrengst afhankelijk is van de prestatie van beleggingsfondsen. Als gevolg van het slechte beursklimaat en het vrijwillige moratorium op de verkoop van bijzonder ingewikkelde gestructureerde producten daalde dit over dezelfde periode van 98 miljoen euro naar 48 miljoen euro.
| Winstdeling levensverzekeringen Voor 2011 zal – onder voorbehoud van goedkeuring door de Algemene Vergadering – voor de polissen die op 31 december 2011 nog in voege zijn een winstdeling toegekend worden op basis van de volgende verdeelsleutels:
Unit
Winstdeling
Brutorendement
2,75 %
0,50 %
3,25 %
2,80 %
0,45 %
3,25 %
3,00 %
0,35 %
3,35 %
3,05 %
0,30 %
3,35 %
3,25 %
0,20 %
3,45 %
3,30 %
0,20 %
3,50 %
3,60 %
0,20 %
3,80 %
3,75 %
0,20 %
3,95 %
4,75 %
0%
4,75 %
• een brutorendement van minstens 3,25 % • en een minimumwinstdeling van 0,20 % (behalve voor contracten met een gegarandeerde rentevoet van 4,75 %)
| Schuldsaldoverzekeringen De vernieuwde verzekeringsrichtlijnen met betrekking tot de gelijke behandeling van mannen en vrouwen zorgt voor juridische onduidelijkheid. Op 1 maart 2011 oordeelde het
Koen Maenhout Senior productbeheerder leven- en beleggingsverzekeringen
“Argenta is er niet alleen voor sparen en lenen, maar heeft ook alles in huis om attractieve beleggingsverzekeringen aan de man te brengen. Daaraan draag ik graag op professionele wijze bij !”
Europese Hof van Justitie op vraag van de consumentenorganisatie Test-Aankoop dat op basis van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie met ingang van 21 december 2012 geen onderscheid tussen mannen en vrouwen meer toegelaten is in de verzekeringspremies en –prestaties. Argenta Assuranties heeft meer dan 80.000 schuldsaldoverzekeringen in portefeuille. De aanpassing geldt echter alleen voor nieuwe contracten die na 21 december 2012 worden onderschreven.
| Woningverzekeringen In schadeverzekeringen kende Argenta Assuranties een mooie vooruitgang. De portefeuille woningpolissen kende een groei van 12,6 % tot zowat 96.000 verzekeringen. Vooral de productformules Verzekerd Wonen (bijna 54.000) en Verzekerd Wonen Plus met BA Familiale (meer dan 33.000) zijn in trek. Het totale incasso steeg met 18,2 % tot 16,2 miljoen euro. De schadelasten bleven onder controle, ondanks een lichte stijging van de uitkeringen door een versnelde afhan-
verslag
21
jaarverslag 2011
BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEITEN VAN DE VERZEKERINGSPOOL
22 deling van dossiers van oudere voorvalsjaren en de eindejaarsstormen van 2010, die in 2011 hun beslag kregen. De tarieven werden in 2011 niet aangepast.
| Autoverzekeringen De autoverzekeringen kenden een sterke groei. De totale portefeuille steeg met 17,1 % tot bijna 85.000 polissen. Het totale incasso auto steeg met 18,5 % tot 28,2 miljoen euro. Dit was het resultaat van een toename van 15,7 % voor de ontvangen premies voor de verplichte verzekeringen BA motorrijtuigen en van 23,0 % voor de omniumpolissen. Voor de autoverzekeringen trad Argenta Assuranties toe tot de RDR-schadeafhandeling. Daardoor kunnen ongevallen sneller worden afgehandeld. De vergoedingen voor BA auto blijven onder controle, al stijgt de schadelast van 84 % naar 91 % van de geïnde premies. Dat komt door het niet verhogen van de premies voor BA auto in 2011 en door hogere voorzieningen in dossiers met zwakke weggebruikers.
| BA familiale en rechtsbijstand De portefeuille van BA familiale kende een groei van 16,6 % tot een totaal van meer dan 58.000 polissen. Ruim de helft ervan is gekoppeld aan een contract verzekerd wonen. Het incasso steeg met 11,5 % tot 2,9 miljoen euro. De schadelasten zijn onder controle. De vergoedingen daalden van 53 % naar 31 % van de ontvangen premies. Niettemin is er een verlies in deze activiteit van 1,2 miljoen euro in 2011 omdat enkele zware schades onmiddellijk doorwegen op een kleine portefeuille. Voor rechtsbijstand familiale en rechtsbijstand motorrijtuigen werd in december een lichte premieverhoging doorgevoerd.
| Hospitalisatieverzekeringen Argenta Assuranties is een van de grootste aanbieders op de Belgische markt voor individuele hospitalisatieverzekeringen. Voor het tweede jaar op rij paste de maatschappij niet de medische index, maar de consumptie-index toe om de premies de gestegen kosten te laten volgen. De aanpassing betrof overigens alleen de eenpersoonskamers. Voor de twee- of meerpersoonskamers werd geen verhoging doorgevoerd. Toch behoudt Argenta Assuranties nog altijd een voorzichtige houding aangezien de onzekerheid op lange termijn rond de ontwikkeling van medische kosten, de vergrijzing
en het wettelijke kader. Zo had de beroepsorganisatie Assuralia bij de Raad van State een beroep tot nietigverklaring ingesteld tegen het Koninklijk Besluit van 1 februari 2010 tot vaststelling van de specifieke indexcijfers bedoeld in artikel 138bis-4, § 3, van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst dat bepaalt hoe de medische index moet worden berekend. Op 29 december 2011 besliste de Raad van State tot een gedeeltelijke vernietiging van het geviseerde Koninklijk Besluit. Door die voorzichtige aanpak daalde het aantal hospitalisatiepolissen bij Argenta Assuranties licht.
| Totaaloplossing De mogelijkheid van Argenta Groep om op scharniermomenten in het leven van haar cliënten een totaaloplossing te kunnen bieden met hypotheekleningen, schuldsaldoverzekering en woonpolis blijkt succesvol. De commerciële aansturing voor verzekeringen gebeurt trouwens samen met die van de bank rond de campagnes van Gezond Beleggen en Verzekerd Wonen. De komende jaren wil Argenta Assuranties dezelfde koers varen. De Groep zal daarbij oog hebben voor een gezonde portefeuille met een sterke diversificatie van de risico’s. Daarom blijft de focus gericht op het aanbieden van verzekeringen aan particulieren en gezinnen. Bij BA privéleven en autoverzekeringen behoort Argenta trouwens tot de maatschappijen die van de consumentenorganisatie TestAankoop de beste quoteringen krijgen. Op sectorniveau neemt Argenta Assuranties actief deel aan een reeks werkgroepen bij de beroepsorganisatie Assuralia. Argenta is in 2011 overigens ook toegetreden tot de conventie “Storm” van Assuralia, die bij calamiteiten in een snelle regeling voor de slachtoffers voorziet. Op operationeel vlak ging de uitbesteding van de schadeafhandeling via de gespecialiseerde dienstverlener Van Ameyde in 2011 goed van start. Niet minder dan 18.000 dossiers werden via dit kanaal afgehandeld. Het heeft de kwaliteit en snelheid van de schadebehandeling door Argenta Assuranties structureel verbeterd.
| Argenta-Life Nederland 2011 is, in de eerste plaats dankzij het hernemen van de actieve verkoop van hypotheken door Argenta Spaarbank, commercieel het beste jaar sinds de start van de activiteiten van Argenta-Life Nederland geweest. Behalve de sterk gestegen verkoop van hypothecaire leningen en de eraan gekoppelde levensverzekeringen op zich, profiteerde Argenta-Life Nederland ook van de groeiende zorg bij de consumenten om vooral veilige producten te kiezen. Dat resulteerde in meer dan 111 miljoen euro technische reserves ultimo 2011 en een premie-incasso van meer dan 32 miljoen euro over heel 2011.
jaarverslag 2011
Argenta-Life Nederland zal in de komende jaren mee kunnen profiteren van het door de raad van bestuur van Argenta Spaarbank goedgekeurde strategisch plan voor Nederland. Een belangrijk onderdeel van dit plan is de distributiestrategie. Argenta kiest voor een selectieve distributie, waarmee meer grip op het netwerk wordt beoogd. Op het vlak van de operaties is het vermeldenswaard dat ondanks de sterk toegenomen productie prioriteit is gegeven aan een snelle en kwaliteitsvolle verwerking van alle verzekeringsaanvragen. Tot slot zijn ook de nodige stappen ondernomen voor definitieve invulling van de eind 2010 open gevallen directiefunctie.
| Argenta Life Luxemburg De verkoop van nieuwe levensverzekeringen is in 2011 stopgezet in navolging van het stopzetten van de retailactiviteiten van Argentabank Luxemburg. Argenta hecht een groot belang aan een adequate service voor de beheerswerkzaamheden voor bestaande cliënten en polissen.
Impact van het algemeen financieel-economisch kader Argenta Assuranties realiseerde in 2011 een stevige groei. Bij de schadeverzekeringen werden de ambities uit het businessplan gerealiseerd. Auto-, brand- en familiale verzekeringen zagen zowel het aantal polissen, het premieincasso als het marktaandeel stijgen. En ook de levensverzekeringen kenden een aanzienlijk succes. In Nederland is er sterke groei van het aantal spaarhypotheekverzekeringen gerealiseerd.
Om toekomstige uitkeringen te garanderen, herbelegt Argenta Assuranties een deel van de ontvangen premies. Hierbij houdt de maatschappij vast aan de strenge regels van de financiële beleidslijn. De overheidsobligaties in portefeuille werden nauwlettend in het oog gehouden. In 2011 werd voorzichtig gestart met de opbouw van een beperkte aandelenportefeuille die door de doelgerichte spreiding van risico’s erin slaagde beter te presteren dan de Eurostoxx 50. Ondanks de voorzichtige herbeleggingspolitiek bouwde Argenta Assuranties voorzieningen op voor zijn effectenportefeuille en voor zijn beperkt volume perpetuele leningen aan financiële instellingen. In 2011 diende Argenta Assuranties voor het eerst bij te dragen aan de depositobeschermingsregeling. Deze heffing bedraagt 2,7 miljoen euro. Verder werden de administratiekosten onder controle gehouden. Argenta Assuranties hield de winstgevendheid op peil en kon de beoogde resultaten realiseren. Het positieve resultaat liet toe een voorziening aan te leggen via het Fonds voor Toekomstige Toewijzingen en een winstdeling voor de polishouders toe te kennen die bij de beste in de Belgische markt behoort. Om Argenta Assuranties de mogelijkheid te geven verder te groeien, werd een kapitaalverhoging van 30 miljoen euro uitgevoerd. Ze voldoet ruim aan de solvabiliteitsvereisten. De overstap naar het nieuwe solvabiliteitskader, Solvency II, wordt voorbereid.
verslag
23
jaarverslag 2011
INTERNATIONAAL NETWERK
24 Gegevens betreffende het bestaan van bijkantoren De Vennootschap De Vennootschap heeft geen bijkantoren.
De andere vennootschappen van de Argenta Groep Argenta Spaarbank heeft een bijkantoor in Nederland, gevestigd te Breda, Essendonk 30, dat werd opgericht in 2003. In april 2006 werd de nieuwe productie van hypotheken ook effectief bij het Nederlandse bijkantoor ondergebracht, naast de al bestaande bancaire activiteiten.
Gegevens betreffende buitenlandse vennootschappen van de Argenta Groep Buitenlandse dochtervennootschap Argenta Spaarbank Argentabank Luxemburg is een Luxemburgse kredietinstelling, die zich sinds 2011 nog uitsluitend toelegt op haar activiteit als fondsenbeheerder en administratief agent. De activiteit als retailbank werd stopgezet en Argentabank Luxemburg beperkt zich sinds 2011 tot een aantal institutionele cliënten waarvoor ze de bewaring van effecten verzorgt, voor zover deze uitgegeven zijn door haarzelf of door Argenta Nederland. Argentabank Luxemburg behoudt momenteel ook haar rol als betaalagent voor de eigen obligaties. Een portefeuille die, gezien de stopzetting van nieuwe emissies, uitdovend is en volledig zal verdwijnen tegen 2014.
Buitenlandse dochtervennootschappen Argenta Assuranties Argenta-Life Nederland heeft het statuut van Nederlandse verzekeringsonderneming. Zij is uitsluitend actief in de aanbieding van levensverzekeringen verbonden met hypothecaire spaarkredieten. Argenta Life Luxemburg heeft het statuut van Luxemburgse verzekeringsonderneming. Zij is hoofdzakelijk actief in tak 26-kapitalisatieverrichtingen en tak 23-beleggingsverzekeringen.
Buitenlandse collectieve beleggingsinstellingen, gepromoot door Argenta Spaarbank Argenta-Fund sicav is een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs recht. Argenta Fund of Funds sicav is eveneens een beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs recht. Het is een fonds van fondsen (ook wel dakfonds genoemd). Dit betekent dat de tegoeden van de diverse compartimenten zullen belegd worden in andere beleggingsinstellingen.
Argenta Nederland Argenta Nederland is een emissievehikel en heeft een resterende uitgegeven obligatieportefeuille van 110 miljoen op haar balans waarvan 60 miljoen op vervaldag komt in 2013 en 50 miljoen in 2014.
jaarverslag 2011
TOELICHTING JAARREKENINGEN
Bespreking van de enkelvoudige jaarrekening van de Argenta Bank- en Verzekeringsgroep over het boekjaar 2011 Het balanstotaal van de Vennootschap bedraagt 732.649.366 euro. Naast de financiële vaste activa onder de vorm van participaties in verbonden ondernemingen ten bedrage van 729.050.621 euro beschikt de Vennootschap over 3.598.745 euro vlottende activa. De winst van het boekjaar bedraagt 10.418.178 euro. Na de voorgestelde winstverdeling bedraagt het eigen vermogen 670.912.771 euro volgens de balans per 31 december 2011. Om een vollediger beeld te krijgen van de huidige situatie van de Vennootschap dient deze jaarrekening in samenhang gelezen te worden met de geconsolideerde jaarrekening van de Vennootschap. De te bestemmen winst van het boekjaar bedraagt 10.418.178 euro. Voorgesteld wordt om de te bestemmen winst van het boekjaar, als volgt te verdelen: • aan de wettelijke reserve: • aan de beschikbare reserve
Bespreking van de geconsolideerde jaarrekening van de Argenta Bank- en Verzekeringsgroep over het boekjaar 2011 Balans en resultatenrekening Het geconsolideerd balanstotaal bedraagt 35.215.580.970 euro . Dat betekent een stijging met 1.370.356.044 euro of 4,05 %. De geconsolideerde winst van het boekjaar bedraagt 93.111.728 euro. Dit betekent een stijging van de winst met 12,87 % tegenover vorig jaar. De renteopbrengsten stijgen met 4,30 % tot 1.166.995.865 euro. De rentekosten nemen af met 0,35 % en bedragen 769.059.443 euro. De premies en andere opbrengsten verzekeringen stijgen met 74,08 % tot 680.961.544 euro. De technische kosten verzekeringen stijgen eveneens met 57,46 % tot 710.870.712 euro. De ontvangen provisies van 65.503.043 euro zijn 5,89 % hoger dan vorig jaar. De betaalde provisies stijgen met 16.571.321 euro of 14,15 % tot 133.668.191 euro
520.909 euro 9.897.269 euro
Er wordt ook voorgesteld om 59.160.927 euro te onttrekken aan de reserves en dit bedrag uit te keren aan de aandeelhouders.
Het voorbije jaar werden per saldo 57.810.023 euro meerwaarden uit realisatie van beleggingseffecten gerealiseerd. Dat is minder dan de 67.427.710 euro in 2010. De bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen zijn met 7,17 % toegenomen en bedragen nu 40.995.886 euro. De overige beheerskosten stijgen met 14,66 % tot 107.358.636 euro.
Eigen vermogen en ratio’s Na de voorgestelde winstverdeling bedroeg het eigen vermogen 1.249.990.607 euro volgens de balans per 31 december 2011. Vergeleken met 1.149.328.698 euro per 31 december 2010 is dat een toename met 8,76 %. De solvabiliteitsratio bedraagt 21,29 % en de gearing ratio 4,81% tegenover respectievelijk 18,06 % en 4,21 % vorig jaar. De cost-incomeratio bedraagt 71,98 % tegenover 73,04 % vorig jaar.
verslag
25
jaarverslag 2011
Kengetallen (Argenta Groep)
26 | Geconsolideerd balanstotaal in miljard euro
40 35,2
35 30
+0,7
+1,6
+2,2
+1,4
+2,4 %
+5,3 %
+7,0 %
+4,0 %
25 20
31,6
30,0
29,3
33,8
15 10 5 0 2007
2008
2009
2010
2011
| Kredieten aan particulieren in miljard euro
20 Andere leningen
17,2
15,8
15,4
15
15,2
14,7
Hypotheken België Hypotheken Nederland
6,6
6,8
-8,3 %
10
5
-1,4
6,7
-0,4
-0,7
-2,3 %
6,5
+0,5
-4,7 %
6,5
+3,6 %
10,3
8,6
8,3
7,8
8,1
2007
2008
2009
2010
2011
0
| Obligaties en vastrentende effecten in beleggingsportefeuille in miljard euro
20 18,1
17,3
15
Obligaties van publiekrechtelijke emittenten
14,2 11,3 9,2
10
5
8,7
+2,9
+3,1
+0,8
+25 %
+22 %
+4,6 %
7,7
9,1
2,9
3,6
5,1
8,1
9,4
2007
2008
2009
2010
2011
4,5
+6,8
1,6
+151 %
Obligaties van andere emittenten
0
jaarverslag 2011
27
in miljoen euro
800 700
692,6
600
90,5
Incasso Schade & Gezondheid Incasso Leven
500 400 300
315,4
285,0
75,4
-30,4
200 100
240,0
331,8
-9,6 %
74,7 210,3
404,4
+288,2
84,0
+71,2 %
83,5
+46,8
+72,6
+16,4 %
+21,9 %
248,3
320,5
602,1
2010
2011
0 2007
2009
2008
| Eigen vermogen op balans in miljoen euro
1.400 1.250,0 1.200
1.149,3
1.000
978,5
906,5
860,0
166,0
136,0
800 600
+46,5
+72,0
+170,8
+100,7
+5,4 %
+7,9 %
+17,5 %
+8,8 %
400 200
860,0
906,5
978,5
1.013,3
1.084,0
2007
2008
2009
2010
2011
0
| Aantal verkooppunten in België in eenheden
600
579
566
554
500
524
513
2010
2011
400 300 200 100 0 2007
2008
2009
Coöperatief kapitaal Eigen vermogen exclusief coöperatief kapitaal
verslag
| Incasso verzekeringen
jaarverslag 2011
Kengetallen (Argenta Groep)
28 | Tewerkgestelden in eenheden
In de verkooppunten
2.500
2.000
1.500
2.106
2.139
2.134
2.118
2.149
1.426
1.438
1.440
1.431
1.443
680
701
694
687
706
2007
2008
2009
2010
2011
Op de zetels (België + Nederland + Luxemburg)
1.000
500
0
| Nettowinst en ROE in miljoen euro
120 100
Nettowinst 94,1
+13 % +13 %
-50 %
80
93,1
ROE
82,5
73,0 +54 %
60
47,5 40
12,3 %
5,5 %
8,1 %
8,4 %
8,1 %
2007
2008
2009
2010
2011
20 0
| Tier 1 eigen vermogen en ratio in miljoen euro
1400
Tier 1 eigen vermogen 1.222,6
1200 1.057,0
1000 800
810,2 712,0
769,2
600 400 200
8,5 %
10,3 %
10,2 %
14,4 %
16,6 %
2007
2008
2009
2010
2011
0
Tier 1 ratio
jaarverslag 2011
29
| Samenvatting van de grafische voorstellingen Bedragen in euro
31-12-10
31-12-11
absoluut
in %
1. Geconsolideerd balanstotaal
33.845.224.926
35.215.580.970
+1.370.356.044
+4,0 %
2. Ingezamelde gelden van het publiek (*)
31.920.673.648
33.052.101.153
+1.131.427.505
+3,5 %
3. Kredieten aan particulieren
14.680.217.177
15.208.231.394
+528.014.217
+3,6 %
4. Obligaties en andere vastrentende effecten
17.306.724.200
18.101.037.392
+794.313.192
+4,6 %
a. van publiekrechtelijke emittenten
8.093.694.603
9.394.747.753
+1.301.053.150
+16,1 %
b. van andere emittenten
9.213.029.597
8.706.289.639
-506.739.958
-5,5 %
404.436.039
692.559.884
+288.123.844
+71,2 %
6. Eigen vermogen volgens balans
1.149.328.698
1.249.990.607
+100.661.909
+8,8 %
7. Reglementair eigen vermogen
1.327.504.793
1.565.725.061
+238.220.268
+17,9 %
82.493.527
93.111.728
+10.618.201
+12,9 %
5. Totaal premie-incasso verzekeringen
8. Nettowinst 9. Verkooppunten in eenheden
524
513
-11
-2,1 %
10. Tewerkgestelden in eenheden
2.118
2.149
+31
+1,5 %
a. in de exclusieve kantoren
1.431
1.443
+12
+0,8 %
687
706
+19
+2,8 %
b. op de zetel
(*) klassieke spaarfondsen, verzekeringen leven en collectieve beleggingen
| Overzicht 2008-2011 aangroei Bedragen in euro
31-12-07
31-12-11
absoluut
actuariële groei in %
4 jaar in %
1. Geconsolideerd balanstotaal
29.329.092.571
35.215.580.970
+5.886.488.399
+20,1 %
+4,7 %
2. Ingezamelde gelden van het publiek (*)
27.285.664.099
33.052.101.153
+5.766.437.054
+21,1 %
+4,9 %
3. Kredieten aan particulieren
17.201.443.377
15.208.231.394
-1.993.211.983
-11,6 %
-3,0 %
4.503.280.228
18.101.037.392
+13.597.757.164
+302,0 %
+41,6 %
859.974.573
1.249.990.607
+390.016.034
+45,4 %
+9,8 %
579
513
-66
-11,4 %
-3,0 %
2.106
2.149
+43
+2,0 %
+0,5 %
4. Obligaties en andere vastrentende effecten 5. Eigen vermogen volgens balans 6. Verkooppunten in eenheden 7. Tewerkgestelden in eenheden
(*) klassieke spaarfondsen, verzekeringen leven en collectieve beleggingen en collectieve beleggingen
| Ratio’s 31-12-10
31-12-11
1. Eigen vermogen volgens balans / balanstotaal
3,40 %
3,55 %
2. Nettorendement eigen vermogen (ROE)
8,43 %
8,10 %
3. Risk asset ratio (Bazel norm)
18,06 %
21,29 %
4. Tier 1
14,38 %
16,63 %
5. Renteopbrengsten / balanstotaal (Asset yield )
3,31 %
3,31 %
6. Winst / renteopbrensten (Profit margin )
7,37 %
7,98 %
7. Winst / balanstotaal (Asset yield x Profit margin)
0,24 %
0,26 %
Definities: 2 = Nettowinst / eigen vermogen volgens balans (begin van het jaar) 3 = Totaal reglementair eigen vermogen / gewogen risicovolume 4 = Tier 1 eigen vermogen / gewogen risicovolume
verslag
aangroei 2011
jaarverslag 2011
CORPORATE GOVERNANCE
30
Van links naar rechts. Zittend: Jan Cerfontaine, Karel Van Rompuy, John Heller. Staand: Marc Mathijsen, Dirk Van Dessel, Rob Rymenans, Marc De Moor, Bart Van Rompuy, Marie-Claire Pletinckx, Geert De Haes, Walter Van Pottelberge, Jean-Paul Van Keirsbilck, Elke Vanderhaeghe, Gert Wauters, Dirk Van Rompuy, Geert Ameloot.
jaarverslag 2011
| Raden van bestuur
| Remuneratiecomité
De raad van bestuur van de Vennootschap vergaderde het afgelopen jaar twaalf maal over diverse relevante onderwerpen, waarvan eenmaal op schriftelijke wijze.
Het remuneratiecomité werd aan het einde van het jaar 2011 opgericht binnen de raad van bestuur van de Vennootschap en functioneert tevens ten behoeve van de raden van bestuur van Argenta Spaarbank en Argenta Assuranties. Het remuneratiecomité is samengesteld uit drie leden, namelijk een onafhankelijk lid van de raad van bestuur van de Vennootschap, een bestuurder die de familiale aandeelhouder vertegenwoordigt en de voorzitter van de raad van bestuur van de Vennootschap.
De Argenta Groep De raad van bestuur van de verschillende vennootschappen van de Argenta Groep, evenals het directiecomité van Argenta Spaarbank en van Argenta Assuranties, vergaderden het afgelopen jaar regelmatig over de diverse relevante onderwerpen.
| Auditcomité Het auditcomité werd opgericht binnen de raad van bestuur van de Vennootschap en functioneert tevens ten behoeve van de raden van bestuur van Argenta Spaarbank en Argenta Assuranties. Het auditcomité evalueert of de bedrijfsrisico’s voldoende worden onderkend door de bedrijfsleiding en of de gepaste maatregelen worden genomen om ze onder controle te houden. Het comité bestaat uit leden van de raad van bestuur van de Vennootschap. Het gaat in het bijzonder om de onafhankelijke leden en enkele bestuurders die de aandeelhouders vertegenwoordigen. Het auditcomité van de Vennootschap vergaderde vijf maal en bracht hierover telkens verslag uit aan de raad van bestuur. Het comité ziet erop toe dat het voldoende informatie krijgt over de werking van de onderneming. De prioriteit gaat daarbij naar de activiteiten met de hoogste risico’s. Het comité steunt vooral op de onderzoeken en rapporten van de interne auditafdeling. Deze afdeling heeft haar werkzaamheden zo gepland dat alle bedrijfsactiviteiten minstens eenmaal om de vier jaar worden doorgelicht. Verder worden ook rapporten van de revisoren, het actuariaat, de risk-afdeling en de compliance in het comité besproken. Het is belangrijk dat deze afdelingen in volle onafhankelijkheid kunnen werken en rapporteren. Het comité ziet erop toe dat dit ook zo gebeurt en dat de medewerkers van deze afdelingen over de nodige competentie en ervaring beschikken. In de meeste gevallen wordt aan een rapport een lijst van aanbevelingen toegevoegd. Het comité ziet erop toe dat deze aandachts- en actiepunten door het management worden onderschreven en dat de uitvoering ervan binnen een redelijke termijn geschiedt. Elke aanbeveling krijgt daarom een score die de ernst van het probleem en de dringendheid van de oplossing benadrukt. Het comité volgt dan ook zeer nauwgezet de uitvoering op van de aanbevelingen die een hoge score krijgen.
Het remuneratiecomité is verantwoordelijk voor de opvolging van het beloningsbeleid van de Argenta Groep. Het comité volgt de evolutie van de vergoedingen en incentiveringsprogramma’s binnen de Groep en doet algemene aanbevelingen aan de raad van bestuur. Het comité onderzoekt jaarlijks de compliance van het verloningsgedrag van de Groep met het beloningsbeleid. Het comité heeft zijn werkzaamheden pas ten volle aangevat in het jaar 2012 en zal hierover in een volgend jaarverslag rapporteren. Overzicht van de leden van de raad van bestuur, auditcomité en remuneratiecomité zie pag. 34 en 35.
| Directiecomité Het directiecomité bepaalt de krijtlijnen waarbinnen de verschillende groepsvennootschappen hun activiteiten en hun verantwoordelijkheden kunnen uitoefenen. Het directiecomité van de verschillende vennootschappen van de Argenta Groep, vergaderden het afgelopen jaar regelmatig over de diverse relevante onderwerpen. Overzicht van de leden van de directiecomités en leiding zie pag. 36.
Bezoldiging van de leiding van de Argenta Groep De bezoldiging van de uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders van de vennootschappen van de Argenta Groep wordt vastgesteld door de respectievelijke raden van bestuur, op voorstel van het remuneratiecomité.
Bezoldiging van de niet uitvoerende bestuurders De bezoldiging van de onafhankelijke leden van de respectievelijke raden van bestuur van de vennootschappen van de Argenta Groep bestaat uitsluitend uit een door de respectievelijke algemene vergaderingen vastgestelde vaste bezoldiging. Deze vaste bezoldiging is met ingang van 1 januari 2012 voor alle onafhankelijke bestuurders en bestuurders die de familiale aandeelhouder vertegenwoordigen, dezelfde.
verslag
31
jaarverslag 2011
CORPORATE GOVERNANCE
32 Voor de deelname aan bijzondere comités die worden opgericht in de schoot van de raad van bestuur (het auditcomité en het remuneratiecomité), ontvangen de nietuitvoerende bestuurders een bijkomende vergoeding per bijgewoonde bijeenkomst. Deze vergoeding is dezelfde voor alle leden van zulk comité. De voorzitter van zulk comité ontvangt een hogere vergoeding. De voorzitter van de respectievelijke raden van bestuur is een bestuurder die de familiale aandeelhouder vertegenwoordigt. Hij heeft een vaste bezoldiging die verschilt van de vergoeding van de andere niet-uitvoerende bestuurders. De vergoeding van alle niet-uitvoerende bestuurders wordt betaald door de Vennootschap en via de kostendeling omgeslagen over alle vennootschappen van de Argenta Groep waarin de betrokken bestuurder een mandaat heeft.
De vergoeding van de leden en de voorzitter van de directiecomités worden daarom op groepsniveau bepaald en omgeslagen over de drie genoemde kernvennootschappen overeenkomstig de regels van de tussen deze vennootschappen bestaande “Overeenkomst van Kostendelende Vereniging”. De navolgende rapportering verstrekt een toelichting bij de vergoeding van de directieleden van de Argenta Groep, ongeacht de identiteit van de vennootschap die de vergoeding effectief betaalde. In 2011 bedroeg het basissalaris van John Heller (CEO van de Argenta Groep, en voorzitter van de directiecomités van de Vennootschap, Argenta Assuranties en Argenta Spaarbank) 305.809 euro. De heer Heller werd met ingang van 1 oktober 2010 tot CEO van de Argenta Groep aangesteld.
Bezoldiging van de uitvoerende bestuurders De leden van de directiecomités (alsook hun voorzitter) van de vennootschappen van de Argenta Groep hebben een schriftelijke overeenkomst op grond waarvan zij een vergoeding ontvangen waarvan de omvang uitsluitend bepaald wordt op basis van de gepresteerde tijd (uurvergoeding). De vergoeding omvat aldus geen elementen die kunnen aanzetten tot het nastreven van kortetermijndoelstellingen die niet stroken met de objectieven van de Argenta Groep op langere termijn. De vergoeding is in omvang beperkt doordat het bedrag ervan door de raad van bestuur van de betrokken vennootschap vooraf wordt bepaald, en doordat het aantal voor vergoeding in aanmerking komende uren, in de geschreven overeenkomst wordt beperkt. Aanpassingen van de uurvergoeding of het aantal voor vergoeding in aanmerking komende uren gebeuren steeds met inachtneming van de doelstelling zoals bepaald in art. 7i van het Reglement van de CBFA van 8 februari 2011 aangaande het beloningsbeleid van financiële instellingen. De uurvergoeding is dezelfde voor alle leden van de directiecomités, met uitzondering van de voorzitter. Het aantal voor vergoeding in aanmerking komende uren is dezelfde voor alle leden van de directiecomités, met uitzondering van de voorzitter. Bij de aanvang van het mandaat kan de uurvergoeding van het nieuwe lid van het directiecomité evenwel lager zijn en dit gedurende een periode van maximaal drie jaar, waarin de uurvergoeding progressief toeneemt tot zij het niveau bereikt van de overige leden van de directiecomités. De samenstelling van en de taakverdeling binnen de directiecomités van de drie kernvennootschappen van de Argenta Groep (de Vennootschap, Argenta Assuranties en Argenta Spaarbank) is in hoge mate geïntegreerd.
De bijdrage voor het aanvullend pensioen en invaliditeit van John Heller bedroegen over het jaar 2011 55.959,22 euro. In 2011 bedroeg de totale directe bezoldiging van de uitvoerende bestuurders van de Argenta Groep (exclusief deze van de voorzitter van het directiecomité) 1.658.825,65 euro. De bijdrage voor het aanvullend pensioen en invaliditeit van de directieleden bedroeg 128.316,49 euro in 2011. Er werden in 2011 geen opzegvergoedingen aan bestuurders of leden van het directiecomité uitbetaald. De uitvoerende bestuurders genieten een beëindigingsvergoeding die, behoudens bij herroeping van het mandaat omwille van een zware fout, gelijk is aan een vergoeding van 18 maanden. Het bedrag van deze vergoeding wordt bepaald op basis van de jaarlijkse brutovergoeding en berekend over de 24 maanden voorafgaand aan de beslissing tot beëindiging van de overeenkomst, of berekend over de volledige periode van het mandaat indien dit korter zou zijn dan 24 maanden. De termijn van 18 maanden wordt herleid tot : • 12 maanden indien de beëindiging plaatsvindt nadat de bestuurder de leeftijd van 58 jaar heeft bereikt, maar voordat hij de leeftijd van 61 jaar heeft bereikt; • 9 maanden indien de beëindiging plaatsvindt nadat de bestuurder de leeftijd van 61 jaar heeft bereikt, maar voordat hij de leeftijd van 63 jaar heeft bereikt; • 6 maanden indien de beëindiging plaatsvindt nadat de bestuurder de leeftijd van 63 jaar heeft bereikt, maar voordat hij de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt.
jaarverslag 2011
INDIVIDUEEL OVERZICHT VAN DE VENNOOTSCHAPPEN VAN DE ARGENTA GROEP
33
| Argenta Bank- en Verzekeringsgroep naamloze vennootschap Belgiëlei 49-53 – 2018 Antwerpen RPR Antwerpen 0475.525.276 KREDIETINSTELLING | Argenta Spaarbank naamloze vennootschap Belgiëlei 49-53 – 2018 Antwerpen RPR Antwerpen BTW BE 0404.453.574 | Argenta Spaarbank nv heeft een bijkantoor in Nederland: Bijkantoor Nederland Essendonk 30, NL – 4824 DA Breda VERZEKERINGSONDERNEMING Argenta Assuranties naamloze vennootschap Belgiëlei 49-53 – 2018 Antwerpen RPR Antwerpen BTW BE 0404.456.148 KREDIETINSTELLING | Argentabank Luxembourg naamloze vennootschap naar Luxemburgs recht 27, Boulevard du Prince Henri L – 1724 Luxembourg R.C. Luxembourg B 35185 LEVENSVERZEKERINGSONDERNEMING | Argenta Life Luxembourg naamloze vennootschap naar Luxemburgs recht 27, Boulevard du Prince Henri L – 1724 Luxembourg R.C. Luxembourg B 36509 BEHEERMAATSCHAPPIJ | Argenta Nederland naamloze vennootschap naar Nederlands recht Olympic Plaza Fred. Roeskestraat 123 NL - 1076 EE Amsterdam H.R. Amsterdam 33215872 LEVENSVERZEKERINGSONDERNEMING | Argenta-Life Nederland naamloze vennootschap naar Nederlands recht Essendonk 30 NL - 4824 DA Breda H.R. Amsterdam 33301491
VERSLAG
BELEIDSHOLDING
jaarverslag 2011
RADEN VAN BESTUUR(8) EN RAAD VAN COMMISSARISSEN(9)
Voorzitter: J.N. Cerfontaine bvba (1) J. Heller S. Duchateau Leden: K. Van Rompuy Raco nv (2) Advaro bvba (3) Parus Beheer bvba (4) Ter Lande Invest nv (5) MC Pletinckx bvba (6) J. Heller G. Ameloot G. Wauters D. Van Dessel G. De Haes M. De Moor M. Mathijsen Cristal Investment S.à.r.l. (7) S. Duchateau M. Waterplas E. Es
(1) met als vaste vertegenwoordiger J.Cerfontaine (2) met als vaste vertegenwoordiger B. Van Rompuy (3) met als vaste vertegenwoordiger D.Van Rompuy (4) met als vaste vertegenwoordiger J.-P. Van Keirsbilck, zetelend als onafhankelijk lid (5) met als vaste vertegenwoordiger W. Van Pottelberge, zetelend als onafhankelijk lid (6) met als vaste vertegenwoordiger M.C. Pletinckx, zetelend als onafhankelijk lid (7) met als vaste vertegenwoordiger R. Frère (8) volgens de Belgische respectievelijk de Luxemburgse handelswetgeving (9) volgens de Nederlandse handelswetgeving Toestand op 26 januari 2012
Argenta Fund of Funds
Argenta-Fund
Argenta Life Luxembourg
Argentabank Luxembourg
Argenta-Life Nederland
Argenta Nederland
Argenta Assuranties
Argenta Spaarbank
Argenta Groep
34
jaarverslag 2011
AUDITCOMITE
De volgende niet-uitvoerende leden van de raad van bestuur van de Vennootschap zetelen in het auditcomité: • Parus Beheer bvba*, vast vertegenwoordigd door J.-P. Van Keirsbilck, tevens voorzitter van het auditcomité van de Vennootschap; • Ter Lande Invest nv*, vast vertegenwoordigd door W. Van Pottelberge; • J.N. Cerfontaine bvba, vast vertegenwoordigd door J. Cerfontaine; • Raco nv, vast vertegenwoordigd door B. Van Rompuy; • MC Pletinckx bvba*, vast vertegenwoordigd door M.C. Pletinckx. *onafhankelijke leden in het auditcomité in de zin van artikel 526ter van het Wetboek van Vennootschappen
REMUNERATIECOMITE
Dit comité werd opgericht op 25 oktober 2011. De volgende niet-uitvoerende leden van de raad van bestuur van de Vennootschap zetelen in het remuneratiecomité: • Ter Lande Invest nv*, vast vertegenwoordigd door W. Van Pottelberge, tevens voorzitter van het remuneratiecomité van de Vennootschap; • J.N. Cerfontaine bvba, vast vertegenwoordigd door J. Cerfontaine; • Advaro bvba, vast vertegenwoordigd door D. Van Rompuy. *onafhankelijk lid in het remuneratiecomité in de zin van artikel 526ter van het Wetboek van Vennootschappen
De heren J.-P. Van Keirsbilck en W. Van Pottelberge en mevrouw M.C. Pletinckx zijn al jarenlang actief in de financiële sector, zowel in de bank- als verzekeringssector. De heer J.-P. Van Keirsbilck heeft daarin actieve ervaring opgedaan als auditor, de heer W. Van Pottelberge als voorzitter van de directiecomités van een bank en een verzekeringsonderneming en mevrouw M.C. Pletinckx als voorzitter en lid van diverse directiecomités van een bankverzekeraar. Alle leden beschikken over deskundigheid op het gebied van interne audit en boekhouding.
verslag
35
jaarverslag 2011
DIRECTIECOMITES, DIRECTIE, LEIDING EN GEDELEGEERD BESTUURDERS
Argenta Fund of Funds
Argenta-Fund
Argenta Life Luxembourg
Argentabank Luxembourg
Argenta-Life Nederland (1)
Argenta Nederland (1)
Argenta Assuranties
Argenta Spaarbank Bijkantoor (1)
Argenta Spaarbank
Argenta Groep
36
Voorzitter: J. Heller E. Schoepen H. Bettens Leden: G. Ameloot G. Wauters D. Van Dessel G. De Haes M. De Moor M. Mathijsen J.H. Scholts D.P. Stolp S. Van Engen P. Arrazola de Oñate S. Borzellino M. Waterplas F. Lommelen I. Collin (1) volgens de Nederlandse vennootschapswetgeving. Toestand op 1 maart 2012
Externe mandaten en persoonlijk belang van de bestuurders De bestuurders melden dat er gedurende het boekjaar geen verrichtingen of beslissingen hebben plaatsgevonden die vallen onder de toepassing van artikel 523 W.Venn. De volgende bestuurders van de Vennootschap hebben over het voorbije boekjaar externe mandaten uitgeoefend (buiten de Argenta Groep of hun eigen managementvennootschap):
1. Walter Van Pottelberge (vaste vertegenwoordiger van Ter Lande Invest nv) heeft externe mandaten in: • Justitia nv, met maatschappelijke zetel te 2140 Borgerhout, Plantin en Moretuslei 295, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Private Insurer nv, met maatschappelijke zetel te 1160 Brussel, Tedescolaan 7, financiële instelling, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Unibreda comm. v., met maatschappelijke zetel te 2140 Borgerhout, Plantin en Moretuslei 303, nietuitvoerend vennoot;
jaarverslag 2011
• Vanbreda International nv, met maatschappelijke zetel te 2140 Borgerhout, Plantin en Moretuslei 299, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Vanbreda Risk & Benefits nv, met maatschappelijk zetel te 2140 Borgerhout, Plantin en Moretuslei 297, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Stichting Edgard Castelein en C. Jussiant, met maatschappelijke zetel te 2000 Antwerpen, Markgravestraat 12, instelling van openbaar nut, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als voorzitter van de raad van bestuur; • Cryo-Save Group nv, met maatschappelijke zetel te 7201 HB Zutphen, Ijsselkaai 8, naamloze vennootschap, beursgenoteerd op Euronext Amsterdam, als lid Raad van Commissarissen; • Gudrun Group nv, met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Kunstlaan 50, naamloze vennootschap, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Inventive Designers nv, met maatschappelijke zetel te 2660 Antwerpen, Sint-Bernardsesteenweg 552, naamloze vennootschap, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • TheraSolve bvba, met maatschappelijke zetel te 2070 Zwijndrecht, Jozef Cardijnstraat 1, besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Xenarjo cvba, met maatschappelijke zetel te 2800 Mechelen, Jef Denynplein 14, coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Capricorn Venture Partners nv, met maatschappelijke zetel te 3000 Leuven, Lei 19/1, naamloze vennootschap, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder.
2. Marie-Claire Pletinckx (vaste vertegenwoordiger van MC Pletinckx bvba) heeft externe mandaten in: • Nationale Suisse Verzekering nv, met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Tweekerkenstraat 14, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Europese Goederen-en Reisbagage Verzekeringsmaatschappij nv, met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Tweekerkenstraat 14, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder; • Mensura Gemeenschappelijke Verzekeringskas, met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Zaterdagplein 1, niet genoteerd op een gereglementeerde markt, als bestuurder.
verslag
37
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
38 Identificatie van de risico’s die eigen zijn aan de activiteiten van de Argenta Groep en haar entiteiten Algemeen Wegens haar activiteiten wordt de Argenta Groep blootgesteld aan verschillende risico’s. Het marktrisico, inclusief het algemene en specifieke renterisico, vormt het voornaamste risico. Andere belangrijke risico’s zijn de verzwakking van de economische activiteit in België en de risico’s verbonden aan de beperkte geografische spreiding van de bedrijfsactiviteiten, het kredietrisico, het operationeel risico, het liquiditeitsrisico, het verzekeringsrisico, het strategisch risico, het businessrisico, het reputatierisico, de risico’s verbonden aan schuldfinanciering, en de risico’s verbonden aan wijzigingen in de wet- en regelgeving. Het niet onder controle houden van deze risico’s kan negatieve gevolgen hebben voor de financiële prestaties en reputatie van Argenta Groep.
Marktrisico Algemeen Het grootste financiële risico voor de Argenta Groep is het marktrisico. Het marktrisico waaraan de Argenta Groep is blootgesteld, is de mate waarin de reële of toekomstige waarde van een financieel instrument of toekomstige kasstromen zal schommelen als gevolg van veranderingen in marktprijzen. Marktrisico verzamelt in die betekenis drie types risico waaraan de Argenta Groep kan worden blootgesteld, m.n. renterisico, valutarisico en overige prijsrisico’s: • Wijzigingen van de rentevoeten, rentecurves en rendementsspreidingen kunnen de rentemarge tussen de kosten voor uitlening en ontlening aantasten voor de Bankpool en een onevenwicht veroorzaken tussen gegarandeerde rente in polissen en ontvangen rente voor de Verzekeringspool; • Wisselkoersschommelingen tasten de waarde van in buitenlandse munteenheden uitgedrukte activa en passiva aan en mogelijkerwijs ook de inkomsten die worden verkregen uit de handel die in buitenlandse munteenheden wordt gevoerd; • De prestaties van de financiële markten kunnen de waarde van de beleggings- en handelsportefeuille van de Argenta Groep doen schommelen. Renterisico Het belangrijkste marktrisico waaraan (in hoofdorde) de activiteiten van de Bankpool (en dus in het bijzonder Argenta Spaarbank) worden blootgesteld, is het renterisico, dat in de eerste plaats resulteert uit veranderende
marktprijzen, onverwachte veranderingen in investeringsrendementen en veranderingen in correlatie met interestvoeten tussen verschillende financiële instrumenten. Als financiële dienstengroep met aan het hoofd een gemengde financiële holding zijn zowel de resultaten als de eigen vermogenspositie van de Argenta Groep onderhevig aan schommelingen die worden veroorzaakt door marktrisico’s. Het professionele beheer van deze marktrisico’s - gelet op de specifieke strategische positionering van Argenta Spaarbank als spaarbank - is vooral toegespitst op het oordeelkundige beheer van het renterisico, als voornaamste component van het marktrisico. De resultaten en de eigen vermogenspositie van Argenta Spaarbank vertonen een bepaalde sensitiviteit voor wijzigingen in diverse rentetarieven vermits een belangrijk onderdeel van de bedrijfsstrategie erin bestaat om middelen op korte tot middellange termijn aan te trekken - hoofdzakelijk via spaardeposito’s en kasbons geplaatst bij retailcliënteel - en deze te herinvesteren via diverse vormen van kredieten en beleggingen. Vermits deze herbeleggingen in looptijd niet noodzakelijk overeenstemmen met de aangetrokken middelen, ontstaat hierdoor enerzijds een looptijdmismatch die aanleiding geeft tot de vorming van een transformatieresultaat op basis van de renteverschillen tussen de diverse looptijden. Anderzijds zal de waardering van de financiële posities afhankelijk zijn van de schommelingen van deze rentetarieven. Als gevolg hiervan wordt de brutowaarde van het bedrijf (het verschil tussen de aan marktwaarde gewaardeerde investeringen en de financiering hiervan) beïnvloed. De intensiteit van de waardeschommelingen van de financiële posities ten gevolge van de schommelingen van de rentetarieven wordt bepaald door de orde van grootte van de gekozen “duration gap”. Deze parameter geldt als maatgetal voor de gewogen looptijdmismatch, waarmee in belangrijke mate de rentesensitiviteit kan worden bijgestuurd. Deze duration gap vormt dan ook één van de belangrijkste instrumenten waarmee Argenta Spaarbank op basis van haar inzichten in de toekomstige renteontwikkelingen, richting geeft aan haar bedrijfsresultaten en tevens rekening houdt met de potentiële impact hiervan op de brutowaarde van het bedrijf als richtgetal voor haar eigen vermogenspositie. Omwille van het belang van deze parameters werd een strikt kader afgesproken waarbij de raad van bestuur van Argenta Spaarbank eenduidige en specifieke richtlijnen heeft opgelegd. De toegelaten duration gap werd hierbij zodanig bepaald dat de brutowaarde van het bedrijf bij een plotse stijging van het algemene rentepeil van 1 %, geen grotere schommeling zal ondergaan dan 10 %. Intern hanteert Argenta Spaarbank een renterisicolimiet op basis van de aangepaste marktwaarde van het eigen vermogen (MVE): deze limiet bedraagt -10 %/1 %. Deze interne limiet staat naast de prudentiële observatieratio van
jaarverslag 2011
- 20 %/2 %, die berekend wordt op basis van het nuttig eigen vermogen (NEV). De duration gap kan vervolgens op flexibele wijze en op korte termijn worden bijgestuurd op basis van financiële instrumenten maar kan ook op langere termijn worden aangepast door een fundamentele wijziging in de positionering van bepaalde activiteiten te overwegen: (i) De eerstgenoemde vorm van aanpassing van de rentesensitiviteit wordt uitgevoerd door middel van gangbare en liquide financiële instrumenten, die via de kapitaalmarkten ter beschikking staan zoals o.a. interest rate swaps en caps. Dergelijke exogene instrumenten worden o.m. aangewend in het kader van de beheersing van het renterisico en zijn onderhevig aan een strikt beleid inzake tegenpartijrisico’s. Ingevolge de interest rate swaps, die Argenta Spaarbank heeft afgesloten als indekking tegen een rentestijging, heeft het uitblijven van een rentestijging een negatief effect op de rentemarge. (ii) De tweede reeks maatregelen hebben betrekking op endogene bijsturingen waarbij op basis van de prijspolitiek voor deposito’s en kasbons, de toegepaste marges en het acceptatiebeleid van kredieten in diverse looptijdsegmenten, de rentegevoeligheid van de portefeuille op structurele wijze kan worden bijgestuurd. Een dergelijke bijsturing is evident gericht op de fundamentele strategische positionering van Argenta Spaarbank terwijl de eerder genoemde exogene maatregelen eerder een tactisch karakter hebben, maar wel gelden als een aanvulling op de in beginsel nagestreefde endogene bijsturing van de balans. Argenta Spaarbank besteedt bij haar processen voor risicobeheersing veel aandacht aan een coherente interne organisatie, die haar in staat moet stellen deze activiteiten oordeelkundig, objectief en efficiënt uit te voeren en hieromtrent tijdig en volledig te rapporteren aan de diverse bevoegde beleidsorganen. In de eerste plaats betreft dit het Asset and Liability committee (hierna Alco), een beleidsorgaan dat rechtstreeks toeziet op de actieve positionering inzake renterisico, met specifieke verantwoordelijkheden bij de bewaking van het dagelijkse beheer van de financiële posities en rapportering aan het directiecomité. Het Alco heeft als permanente opdracht om zowel (de gevoeligheid van) het netto interest inkomen te optimaliseren als om de marktwaardegevoeligheid van het eigen vermogen binnen gestelde limieten te houden. De Argenta Groep geeft prioriteit aan endogene (bij-) sturingen. Het renterisico vereist, zoals ieder ander risico, een risicobuffer onder de vorm van eigen vermogen. Hoewel noch de Europese, noch de Belgische regelgevers of toezichtautoriteiten voor het renterisico op heden precieze eigenvermogensverplichtingen hebben vastgesteld, bepaalt Argenta Spaarbank hiervoor in haar ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) een bepaald volume aan vereist eigen vermogen. De verdere ontwik-
keling van haar activiteit als klassieke spaarbank en dus (onder meer) transformatiebank (i.e. een bank waarvan de activiteit bestaat in het omzetten (transformeren) van op korte termijn aangetrokken geld naar op lange(re) termijn uitgezette beleggingen), vereist vanzelfsprekend een continue opvolging (en aanvulling wanneer nodig) van dit vereiste eigen vermogen. De rentemarge staat sedert begin 2009 onder druk ten gevolge van de lage rentestand, en in het bijzonder het negatief effect op de rentemarge van Argenta Spaarbank ten gevolge van de indekkinginstrumenten (i.e. interest rate swaps) tegen rentestijging. De blijvend lage rente over boekjaar 2011 heeft een negatief effect van deze interest rate swaps op de rentemarge tot gevolg gehad. De sterke afhankelijkheid van de rente-inkomsten van Argenta Spaarbank heeft aanleiding gegeven tot een belangrijke koerswijziging van de Argenta Groep. Om strategische redenen wil Argenta Spaarbank haar renterisico verminderen en minder afhankelijk zijn van de renteinkomsten en renteontwikkelingen. Daarom werd enkele jaren geleden besloten veel meer nadruk te leggen op feebusiness, met name de verkoop van buitenbalansproducten waarbij het financieel risico eerder bij de cliënt ligt. Om de rentabiliteit van Argenta Spaarbank minder afhankelijk te maken van het rente-inkomen heeft Argenta Spaarbank belangrijke inspanningen geleverd om de fee-business te activeren. De uitvoering van dit strategisch besluit werd grondig voorbereid en wordt sedert 2008 geïmplementeerd. Deze nieuwe pijler “fee-business” (of “beleggen”) moet naast de pijlers “sparen en betalen”, “kredieten” en “verzekeren” een diversificatie van het inkomen van Argenta Spaarbank teweeg brengen en de kwaliteit van de winst verbeteren. De eerste effecten hiervan zijn nog niet substantieel, maar ze dragen wel bij om de negatieve impact van de rente-indekkingen op het resultaat van Argenta Spaarbank te compenseren. De winstkwaliteit kent aldus een verbetering, doch blijft beïnvloed ingevolge het effect van de rente-indekkinginstrumenten. Ook langs de verzekeringszijde wordt bijzonder veel aandacht besteed om de fee-business te activeren, in het bijzonder via de zgn. tak 23-verzekeringen. De combinatie van endogene en aanvullende exogene ALM-indekkingen verzekert dat de commerciële strategie van de Argenta Groep (o.a. de langetermijnrelaties met de gezinnen, de cliëntgerichte benadering, de groei van hypotheken, de duurzame en rendabele groei van de depositoportefeuille en de uitbouw van de vier pijlers) volledig kadert binnen het goedgekeurde Risico Appetijt Framework (hierna het RAF). Valutarisico De Argenta Groep is enkel actief in de Benelux en doet geen andere beleggingen dan in euro, waardoor zij geen valutarisico loopt, en overweegt ook niet om posities in andere munten dan de euro te nemen.
verslag
39
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
40 Overige prijsrisico’s De Argenta Groep is eveneens blootgesteld aan prijsrisico’s (andere dan renterisico en valutarisico) die de reële of toekomstige waarde van financiële instrumenten (zoals de obligatieportefeuille van Argenta Spaarbank en Argenta Assuranties) of toekomstige kasstromen doen schommelen als gevolg van de prestaties van de financiële markten en de veranderingen in marktprijzen. Veranderingen in marktprijzen kunnen worden veroorzaakt door factoren die specifiek gelden voor het individuele financiële instrument of de emittent hiervan (bijvoorbeeld schuldenlast en inschatting terugbetalingcapaciteit van een bepaalde staat), of door factoren die alle soortgelijke op de markt verhandelde financiële instrumenten beïnvloeden (bijvoorbeeld wereldwijde crisis op de financiële markten). De Bankpool doet geen beleggingen in individuele aandelen, zodat zij slechts een beperkt risico op aandelen loopt ten gevolge van een aantal beleggingen in instellingen voor collectieve belegging, die onderliggend in aandelen beleggen. Het per 31 december 2011 aanwezige aantal rechten van deelneming in instellingen voor collectieve belegging kwam historisch op de balans bij de oprichting van nieuwe compartimenten door de instellingen voor collectieve belegging waarvan Argenta Spaarbank promotor is. De Verzekeringspool beschikt op grond van de door de raad van bestuur van Argenta Assuranties goedgekeurde financiële beleidslijn over de mogelijkheid om – in beperkte mate – beleggingen in aandelen te doen. Per 31 december 2011 werd een beperkte aandelenportefeuille opgebouwd, voor een bedrag van 19,6 miljoen euro.
een grote afhankelijkheid van de internationale economische en politieke omgeving.
Kredietrisico Algemeen Het kredietrisico is het risico dat een tegenpartij niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen. Dit kan het gevolg zijn van insolventie van een cliënt of tegenpartij. Dit risico ontstaat zowel bij de traditionele kredietverlening als bij beleggingsactiviteiten. De risico’s in verband met wijzigingen van de kredietkwaliteit en de inbaarheid van door tegenpartijen verschuldigde leningen en bedragen zijn onlosmakelijk verbonden met een groot deel van de activiteiten van de Argenta Groep. Een daling van de kredietkwaliteit van de leners en de tegenpartijen van de Argenta Groep of een algemene verslechtering van de Belgische of mondiale economische omstandigheden of een daling die wordt veroorzaakt door de systeemrisico’s, kunnen de inbaarheid van uitstaande leningen en de waarde van de activa van de Argenta Groep aantasten en een verhoging van de voorziening voor slechte en twijfelachtige leningen, alsook andere voorzieningen, nodig maken. Wat kredietrisico betreft, is de Argenta Groep actief op twee grote assen: de markt van de hypothecaire kredietverlening aan particulieren enerzijds en de beleggingsportefeuille bestaande uit plaatsingen op de interbancaire- en kapitaalmarkt anderzijds.
Risico’s verbonden aan de beperkte geografische spreiding van de bedrijfsactiviteiten (Benelux)
De portefeuille hypothecaire kredieten van de Argenta Groep bedroeg per 31 december 2011 15,2 miljard euro. De portefeuille ‘obligaties en andere vastrentende effecten’ (inclusief herfinancierbaar overheidspapier) bedroeg per 31 december 2011 18,1 miljard euro.
De Argenta Groep voert het grootste deel van haar bedrijfsactiviteiten uit in België en in Nederland. Daarnaast voert zij ook beperkte bancaire en verzekeringsactiviteiten in Luxemburg (via Argenta Life Luxembourg S.A. en Argentabank Luxembourg S.A.).
Concentratie van kredietrisico Het kredietrisico verhoogt naarmate er concentraties van het kredietrisico ontstaan. Het kredietrisico van de Argenta Groep verhoogt hierbij omwille van de sectorconcentratie en de geografische concentratie.
Vooral in België en Nederland hangen de activiteiten van de Argenta Groep af van de mate waarin haar cliënten een beroep doen op bancaire diensten, financieringsdiensten, beleggingsdiensten, verzekeringsdiensten en andere financiële diensten. Aangezien de Argenta Groep de meeste van haar activiteiten thans in België en in Nederland uitvoert, worden haar prestaties beïnvloed door het niveau en de cyclische aard van de zakelijke activiteiten in België en in Nederland, die op hun beurt worden beïnvloed door de binnenlandse en internationale economische en politieke gebeurtenissen.
Argenta Spaarbank heeft een concentratie in kredietverlening aan particulieren in België en Nederland, meer bepaald de hypothecaire leningen voor particulieren. Dit maakt Argenta Spaarbank sterk afhankelijk van de ontwikkelingen in de huizenmarkt en de terugbetalingcapaciteit van de particuliere kredietnemer in België en Nederland. De Argenta Groep heeft een concentratie in schuldinstrumenten van de Belgische overheid en van andere Europese overheden. Dit maakt de Argenta Groep in sterke mate afhankelijk van de kredietwaardigheid van de Belgische en andere Europese overheden.
Voor haar activiteiten in Luxemburg, vooral gericht op het beheer van beleggingsfondsen, geldt naast een (beperkte) afhankelijkheid van de binnenlandse economie en politiek,
De Argenta Groep heeft een sterk gespreide beleggingsportefeuille met een concentratie op de Belgische overheid van nominaal 7,1 miljard euro.
jaarverslag 2011
De portefeuille bevatte per 31 december 2011 811 miljoen euro nominale exposure op de overheidsschuld van de Zuid-Europese landen Portugal, Italië en Spanje en daarnaast Ierland, waarvan 508 miljoen euro op Italië. De exposure op deze landen heeft een korte resterende looptijd waardoor het resterende bedrag per 31 december 2012 zal terugvallen tot 424 miljoen euro. De op 31 december 2011 aanwezige latente minwaarden op deze exposure bedroegen 83,1 miljoen euro. Deze latente minwaarden hebben slechts een beperkte potentiële impact op het eigen vermogen van de Argenta Groep waardoor de eigen vermogenssterkte van de Argenta Groep steeds gevrijwaard blijft. Uit een simulatie op de eigen vermogensratio blijkt dat bij een realisatie van deze minwaarden (wat momenteel niet aan de orde is) de tier 1 ratio van de Argenta Groep zou dalen van 16,63 % naar 15,88 % (rekening houdend met de latente belastingsimpact), wat nog steeds een ruim overschot geeft t.o.v. de onder Bazel II van toepassing zijnde vereiste. De Argenta Groep heeft Griekse overheidseffecten in portefeuille voor een nominaal bedrag van 7,5 miljoen euro. De Argenta Groep heeft met deze effecten deel genomen aan het initiatief van de private sector voor de afbouw van de Griekse overheidsschuld. Voor de deelname aan dit vrijwillige programma werd een waardevermindering aangelegd van 5 miljoen euro wat de nettoboekwaarde van deze exposure terugbracht op 2,5 miljoen euro
Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico heeft betrekking op een situatie waarin een entiteit van de Argenta Groep niet in staat zou zijn om te voldoen aan de liquiditeitseisen van deposito- of andere contracthouders, zonder onaanvaardbare verliezen te lijden bij het vrijmaken van activa. Dit is derhalve het risico dat de Argenta Groep over onvoldoende financiële middelen beschikt om te voldoen aan verplichtingen wanneer deze moeten worden voldaan op vervaldatum of dat deze verplichtingen alleen kunnen worden voldaan na realisatie van activa aan uitzonderlijk hoge kosten. Zoals bij elke bankverzekeringsgroep bestaat er ook bij de Argenta Groep een bijzondere aandacht voor de opvolging van het liquiditeitsrisico. Anders dan bij de Bankpool hangt het liquiditeitsrisico van de Verzekeringspool nauw samen met de technische voorzieningen en worden de dekkingsmeerwaarden van de technische voorzieningen op kwartaalbasis gerapporteerd. Een belangrijk onderdeel van het liquiditeitsrisico is het risico dat de Verzekeringspool bepaalde activa op het gewenste moment niet kan kopen of verkopen, omdat er op de markt te weinig geïnteresseerde tegenpartijen zijn.
onvoorziene dalingen of wijzigingen van de financieringsbronnen, kan gevolgen hebben voor het vermogen van een dergelijke financiële instelling om haar verplichtingen na te komen wanneer zij verschuldigd worden.
Operationeel risico Algemeen De Argenta Groep loopt operationele risico’s. De activiteiten van de Argenta Groep zijn afhankelijk van het vermogen om een erg groot aantal transacties efficiënt, nauwkeurig en in overeenstemming met de beleidslijnen (“policies”) en wet- en regelgeving te verwerken waardoor de Argenta Groep blootgesteld wordt aan operationele risico’s (ten gevolge van onder meer schending van witwasbepalingen, schending van confidentialiteitsverplichtingen en uitvoering niet-toegelaten transacties). Operationele risico’s en verliezen kunnen het gevolg zijn van fraude, fouten van werknemers, het niet voldoende onderbouwen van transacties of het niet verkrijgen van de correcte interne toelating, de niet-naleving van wettelijke voorschriften en gedragsregels, defecten van apparatuur, natuurrampen of defecten van externe systemen, zoals die van de leveranciers of tegenpartijen van de Argenta Groep. De Argenta Groep heeft een relatief beperkt aantal producten en diensten wat het operationeel risico beperkt kan houden. Algemeen wordt echter ook aangenomen dat operationele risico’s in de bedrijven gaandeweg zullen toenemen. Dit is dan onder meer toe te schrijven aan de snel wijzigende technologische omgeving (met onder meer ook internet en e-commerce), de toenemende complexiteit en multiplicatie van producten alsmede de algemene trend van uitbesteding van niet-kernactiviteiten. Hoewel de Argenta Groep maatregelen heeft genomen om de risico’s te controleren en eventuele verliezen te beperken en daarnaast aanzienlijke middelen uittrekt voor de ontwikkeling van efficiënte procedures en de opleiding van personeel, is het niet mogelijk procedures toe te passen waarmee men al deze operationele risico’s steeds op een volstrekt efficiënte wijze kan controleren. Externe dienstverleners De Argenta Groep is blootgesteld aan het risico van beëindiging van belangrijke overeenkomsten met externe dienstverleners. Een dergelijke beëindiging kan leiden tot discontinuïteit of vertraging van belangrijke bedrijfsprocessen waartegen de Argenta Groep zich zo veel als mogelijk indekt door middel van een adequaat bedrijfscontinuïteitsbeleid en transitiebepalingen in de betreffende overeenkomsten.
Verzekeringsrisico Het onvermogen van een financiële instelling, hierbij inbegrepen de respectieve entiteiten van de Argenta Groep, om te anticiperen op en rekening te houden met
De Verzekeringspool loopt als verzekeraar het risico op een wanverhouding tussen de uitkeringen ten gevolge van
verslag
41
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
42 schadegevallen en de ontvangen premies en aangelegde voorzieningen. Dat risico kan zijn oorsprong vinden in een mogelijke foutieve prijszetting of het mogelijk ontbreken van aangepaste technische voorzieningen. Deze kunnen dan weer het resultaat zijn van onder meer onvoorspelbare schadegevallen of sterk gewijzigde marktomstandigheden (financieel risico). Inzake schade- en gezondheidsverzekeringen zijn de resultaten van de Verzekeringspool grotendeels afhankelijk van de mate waarin de werkelijke uitkeringen in overeenstemming zijn met de uitgangspunten die bij de prijsstelling van producten en bij het bepalen van de hoogte van de technische voorzieningen en de aansprakelijkheid op schadevergoeding zijn gehanteerd. Naarmate de werkelijke resultaten minder gunstig zijn dan werd aangenomen bij het bepalen van die verplichtingen, kan dat de winst drukken. Inzake levensverzekeringen bestaat het verzekeringsrisico onder meer uit het risico op polisafkopen, polisuitkeringen (in geval van overlijden) en poliskosten. Veelal loopt de Verzekeringspool risico wanneer het aantal polisafkopen toeneemt, omdat het voor de Verzekeringspool niet altijd mogelijk is om de afsluitkosten bij de verkoop van een product volledig terug te verdienen. Jaarlijks worden de hypotheses met betrekking tot afkopen, kosten, polisuitkeringen geëvalueerd tijdens het Embedded Value proces.
Strategisch risico Het strategisch risico, waaraan de Argenta Groep blootgesteld is, is het risico op beïnvloeding van de huidige en toekomstige winsten en kapitaal door slechte beleids- of operationele beslissingen, slechte implementatie van beslissingen of gebrek aan aanpasbaarheid (responsiveness) aan veranderende marktomstandigheden (zowel commercieel als financieel).
staan een slechte diversificatie van de winsten (earnings) of de onmogelijkheid om een voldoende en degelijk niveau van profitability te bewaren. Om het businessrisico, waaraan de Argenta Groep blootgesteld is, zo goed als mogelijk op te vangen heeft de Argenta Groep, naast haar klassieke activiteiten, een strategische keuze gemaakt voor de verkoop van producten die fee-income genereren. Deze vierde activiteitenpijler, beleggen, moet naast de pijlers verzekeren, kredieten, sparen en betalen een grotere diversificatie van de gegenereerde winst tot stand brengen. Belangrijk hierbij is tevens de aandacht die er geschonken wordt aan de crossselling om zoveel mogelijk cliënten in meerdere pijlers te werven. Met betrekking tot de winstgevendheid van de producten van de Bankpool wordt bij de prijszetting rekening gehouden met funds transfer pricing om de winstbijdrage per product te bepalen. Voor de verzekeringsproducten baseert de Verzekeringspool zich op profit testing.
Reputatierisico De Argenta Groep loopt voortdurend een reputatierisico. Het reputatierisico is het risico op schade (verlies) door het verslechteren van de reputatie of standing veroorzaakt door een negatieve perceptie van het imago van de organisatie bij zijn cliënten, tegenpartijen, aandeelhouders en/of regulerende instanties. Het is een second order risk, m.a.w. een risico dat voortvloeit uit een ander risico, maar wel een eigen impact heeft. De Argenta Groep beschouwt dit risico als een verticaal risico, met andere woorden een risico dat alle andere risico’s doorkruist. Door het opvolgen en beheren van de andere risico’s wordt het reputatierisico eveneens beheerd.
Risico’s verbonden aan schuldfinanciering Teneinde de strategische doelen, zoals bepaald in de businessstrategie, te bereiken stelt de Argenta Groep middelen ter beschikking (o.m. communicatiekanalen, systemen, mensen, netwerken, managerstijd en managerscapaciteiten). De uiteindelijke realisatie van de businessstrategie hangt af van de adequaatheid van ter beschikking gestelde middelen en de wijze waarop deze middelen worden aangewend en zal permanent geëvalueerd worden.
Businessrisico Het businessrisico is het risico dat de huidige en toekomstige winsten en kapitaal beïnvloed worden door veranderingen in businessvolumes, of door veranderingen in marges en kosten; beide veroorzaakt door veranderende marktomstandigheden of de onmogelijkheid om er als organisatie op in te spelen. Ook wordt onder dit risico ver-
De Argenta Groep doet een beroep op financiering door middel van schulden aangegaan tegenover derden onder de vorm van kasbons, obligaties, tier 1 obligaties en achtergestelde obligaties. Hoewel de Argenta Groep ervan overtuigd is dat haar financieringsstructuur is aangepast aan haar behoeften, dienen de entiteiten van de Argenta Groep voldoende vrije kasstromen te genereren om deze schulden te kunnen terugbetalen. Indien de Argenta Groep al dan niet vervallen schulden wenst te herfinancieren (bijvoorbeeld om aan eigenvermogensvereisten te voldoen) is er geen garantie dat nieuwe financiering aan voor de Argenta Groep aanvaardbare voorwaarden kan worden gevonden.
Risico’s verbonden aan wijzigingen in de wet- en regelgeving Op alle plaatsen waar de Argenta Groep actief is, is hij onderworpen aan de wetten, voorschriften, administratieve
jaarverslag 2011
maatregelen en beleidsvoorschriften betreffende financiële dienstverlening. Wijzigingen op het vlak van het toezicht en de regelgeving kunnen de activiteiten, aangeboden producten en diensten of de waarde van de activa van de Argenta Groep aantasten. Hoewel de Argenta Groep nauw samenwerkt met de toezichthouder en voortdurend toeziet op de situatie en toekomstige wijzigingen van de regelgeving, kunnen het fiscaal beleid en andere beleidsterreinen onvoorspelbaar zijn en vallen zij niet onder haar controle. Ook de eigenvermogensvereisten van kredietinstellingen en verzekeringsondernemingen zijn thans het voorwerp van wetgevende ontwikkelingen (de zogeheten Bazel III-normen en (EU) Solvency II-normen), die een impact zullen hebben op de Argenta Groep.
Risicobeheer van de risico’s van de Argenta Groep en haar entiteiten Algemeen In 2010 werden de directiecomités van Argenta Spaarbank, Argenta Assuranties en de Vennootschap geïntegreerd en hebben ze een aantal gemeenschappelijke leden (de Chief Executive Officer (CEO), de Chief Financial Officer (CFO) en de Chief Risk Officer (CRO)). Die eenheid van leiding onderstreept het belang van een commerciële, risico- en financiële groepsstrategie die naadloos op elkaar zijn afgestemd, met de nadruk op de langetermijnrelatie met zowel de cliënten als de onafhankelijke kantoorhouders. Qua risicobeheer heeft de Argenta Groep in 2011 haar conservatief en transparant risicomanagement, dat haar toegevoegde waarde tijdens de recente crisissen duidelijk heeft bewezen, verder uitgebouwd. In 2011 werden vooral op het gebied van risicogovernance en risicoappetijt de zaken nog scherper gesteld op de volgende manier: • het verder uitwerken van het RAF in concrete limieten, met een duidelijke link naar het businessplan (zie verder); • de vernieuwde beleidslijn “Thesaurie en ALM” voor Argenta Spaarbank, met versterkte risk input in elk van de kernactiviteiten (zie verder); • de verdere uitbouw van ICAAP voor Argenta Spaarbank, Argenta Assuranties en de Vennootschap; • het uitwerken van een cartografie van alle beleidsdocumenten binnen de Argenta Groep, het uitwerken van een hiërarchische structuur en een gapanalyse; • een uitrolplan dossier m.b.t. IRB-modellen voor banken en vennootschappen werd ingediend en goedgekeurd; • integratie van de Validatiecel binnen de directie Risk (zonder verlies aan onafhankelijkheid).
De hieronder vermelde risicogovernancezaken tonen dat de Argenta Groep overtuigd is van het belang van een sterk risicomanagement (vandaag en in de toekomst) ; • In de directiecomités van de Argenta Groep en de entiteiten werd in 2010 de functie van CRO gecreëerd, duidelijk gescheiden van de functie van onze CFO, belangrijk vanuit een standpunt van corporate governance. • Binnen de bestaande strategie en risicoappetijt, zoals beschreven in het ICAAP-dossier, werd het RAF en de nieuwe beleidslijn “Thesaurie en ALM” voor Argenta Spaarbank formeel voorgelegd aan het directiecomité en raad van bestuur (o.a. naar aanleiding van het businessplan 2012) . • Het RAF is een transparant knipperlichtensysteem waarbij op basis van drie indicatoren (een groen, oranje en rood knipperlicht) per risicoklasse het dagelijks risicomanagement streng opgevolgd wordt. • De conservatieve risicoappetijt van de Argenta Groep wordt namelijk beheerst vanuit vijf risicoklassen : - Kapitaaltoereikendheid - Assetkwaliteit - Inkomens- en waardestabiliteit - Liquiditeit - Concentratie • Specifiek voor Argenta Assuranties wordt daar een zesde risicoklasse aan toegevoegd : - Passivakwaliteit • Dankzij ingebedde transparante risicorapporteringen en formele riskchecks vanuit de tweedelijn wordt de ‘no nonsense strategie’ van de Argenta Groep ook in zijn risicomanagement verder doorgetrokken door een permanente dialoog met de eerstelijn en zonder overbodige bureaucratie. • Het risicomanagement van de Argenta Groep geniet sinds 2010 ook van een sterke kruisbestuiving tussen de bank- en verzekeringsrisk-knowhow. Deze resulteerde in het eerste kwartaal 2011 in een ICAAP benadering voor de Vennootschap.
Governance Het groepsrisicobeheer bevindt zich, naast de onafhankelijke controlefuncties Interne Audit en Compliance, op het niveau van de Argenta Groep. De Directie Risk & Validatie op niveau van de Vennootschap pakt de specifieke bedrijfsrisico’s in tweede lijn aan: financieel risico, liquiditeitsrisico, kredietrisico, verzekeringsrisico en operationeel risico. Binnen de Argenta Groep blijft het beheer in eerste lijn van het financieel risico, liquiditeitsrisico, kredietrisico, verzekeringsrisico en operationeel risico de verantwoordelijkheid van de bestuursorganen van de verschillende groepsvennootschappen.
verslag
43
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
44 Hiervoor kan zowel de Verzekeringspool, als de Bankpool een beroep doen op ondersteunende diensten op groepsniveau en wordt er op groepsniveau geëvalueerd of de risico’s binnen het RAF passen.
verder gezet in het eerste kwartaal van 2011. In het derde kwartaal van 2011 werd ook de lange termijn [Probability of Default] voor de effectenportefeuille voor het eerst intern gecalibreerd en nadien gevalideerd.
Verder worden er belangrijke inspanningen gedaan om de rollen en verantwoordelijkheden in deze gespecialiseerde domeinen duidelijk te omschrijven en te onderscheiden:
Eind 2009 – begin 2010 werd het ICAAP-dossier van de Bankpool gevalideerd. In 2011 werd een conceptuele pré-validatie van het ICAAP-dossier voor de Vennootschap uitgevoerd.
• Risk verzorgt de onafhankelijke tweedelijnscontrole. • Het basisprincipe “identificeren, meten, rapporteren en beheren” blijft uitdrukkelijk van toepassing voor alle materiële risico-factoren (o.m. rente- en businessrisico), die vervolgens gekapitaliseerd worden door Risk in het ICAAP. Risk draagt inzake ICAAP de eindverantwoordelijkheid. • Risk heeft aldus een belangrijke radarfunctie bestaande uit de verdere proactieve identificatie van nog niet volledig geïdentificeerde risico’s. Daarnaast is het de taak van Risk om mee het (economisch) kapitaalbeheer te sturen. • Risk vervult een belangrijke rol inzake beleid en toetsing ingeval van modellering van de risico’s (o.a. prepayment hypothesen, replicating portfolio project, ...) • Risk zal actief interveniëren op de prijszettingcomité’s (hierna Prico’s) via een correcte transferprijs en risicopremie voor de retail activa en passiva. • Risk doet de nodige formele risk checks (o.m. van de renterisicobalans). Risk speelt vanuit haar finaliteit een actieve rol op de comités, waaronder zeker het Groepsriskcomité, Alco en ARC. Het maandelijkse Groepsriskcomité heeft een alternerende agenda met de ene maand ICAAP-onderwerpen, de volgende maand ligt de focus op retailkredietrisico (Kreco) en vervolgens op operationeel risico (Orco).
Validatie Naast de tweedelijns-risicocontrole is het valideren van de risicomodellen één van de noodzakelijke kernactiviteiten van financiële instellingen. Basel II verplicht de financiële instellingen immers om de ontwikkelde risicomodellen te laten valideren door een onafhankelijke validator. De Validatiecel heeft ook in 2011 de uitwerking van de NBB, de toenmalige CBFA, voorwaarden voor het opereren onder F-IRB verder opgevolgd en gevalideerd. In dit kader werd onder andere veel aandacht besteed aan de jaarlijkse reviews en de interne kredietrisico stresstesten van de Argenta Groep. Daarnaast heeft de Argenta Groep in het kader van F-IRB, modellen ontwikkeld voor het kredietrisico van de beleggingsportefeuille van Argenta Spaarbank. Het betreft meer bepaald de blootstelling op financiële instellingen, op ondernemingen en op covered bonds. In 2010 werd daartoe een intern meetsysteem geïmplementeerd. Eind 2010 werd de validatie ervan opgestart en deze werd
In 2011 werd ook verder gewerkt aan de validatieactiviteiten in het kader van Solvency II. Concreet werd een pré-validatie uitgevoerd van de inschatting van de schadereserves voor Schade & Gezondheid (Liability Adequacy Test).
Beheer van het marktrisico Renterisico Ook in 2011 werd veel aandacht besteed aan het beheer van het renterisico. Wijzigingen van rentevoeten, rentecurves en rendementen kunnen zowel de rentemarge als de marktwaarde sterk beïnvloeden. Om de marktsensitiviteit binnen de door de raad van bestuur van de Vennootschap goedgekeurde RAF te houden en de knipperlichtniveaus van de toezichthouder niet te overschrijden, werden er in 2011 interest rate caps gekocht. Deze exogene indekkingen gelden als aanvulling op de altijd maximaal nagestreefde endogene bijsturing van de balans. Voor de endogene indekkingen is er het hele pallet van sturing op binnenbalansproducten ter beschikking, zowel bijvoorbeeld op het gebied van prijs, nieuwe producten als aanpassing van productkenmerken. Endogene acties kunnen een belangrijke impact hebben die zich echter relatief traag en stelselmatig manifesteert. Risk neemt actief deel aan de Prico’s zowel voor de kredieten als voor het rentedragend passief (inclusief tak 21). De grootteorde van de exogene indekking werd bepaald vanuit een passiva- en activaperspectief : Enerzijds moeten we voor de bedragen aan passiva die gevoelig zijn voor herprijzing (minus de bedragen aan activa gevoelig aan herprijzing) bij een opwaartse rentetrend kunnen volgen. Dankzij een rente-indekking met een cap kan de tariefzetting op het spaarboekje gedeeltelijk mee volgen met een eventuele toekomstige rentestijging, terwijl dit zonder hedge moeilijk zou zijn door minder frequente herprijzingen van het actief. Anderzijds moeten de lange rentevaste activa vlottend gemaakt kunnen worden bij een opwaartse rentetrend. Dankzij een rente-indekking kan de gebudgetteerde rentevaste hypotheekproductie met lange looptijd vlottend gemaakt worden bij een eventuele toekomstige rentestijging, dit biedt bescherming vanuit zowel inkomens- als waardeperspectief.
jaarverslag 2011
De combinatie van endogene en aanvullende exogene ALM-indekkingen verzekert ons dat de commerciële strategie van de Argenta Groep (o.a. de langetermijnrelaties met de gezinnen, de cliëntgerichte benadering, de groei van hypotheken, de duurzame en rendabele groei van de depositoportefeuille en de uitbouw van de vier pijlers) volledig kadert binnen het goedgekeurde RAF. Risk besteedt grote aandacht aan de omkadering van de financiële risico’s, meer bepaald het renterisico, teneinde voldoende inkomens- en waardestabiliteit te bekomen. In de nieuwe beleidslijn “Thesaurie en ALM” van Argenta Spaarbank werd het ALM-beleid met betrekking tot het renterisico herzien, zodat naast de globale Earnings at Risk limiet in het kader van het RAF, een specifieke Earnings at Risk delta NII limiet bij 100 bps up/down werd ingebouwd specifiek voor rentegevoeligheid.
uitgevoerde stresstests en aanbevelingen en de renterisicobalansen voor zowel Argenta Spaarbank als Argenta Assuranties. In 2011 werd via een voorstudie reeds de eerste aanzet gegeven tot het replicating portfolio project voor de spaarboekjes van Argenta Spaarbank, teneinde de gevoeligheid van deze belangrijke balanscomponent (bron van rente en businessrisico) nog beter te onderkennen. Maandelijks wordt aan de respectievelijke directiecomités en raden van bestuur van de Argenta Groep gerapporteerd. Aandelenrisico’s In 2011 werd na goedkeuring door het directiecomité en raad van bestuur voorzichtig (vanuit een beperkte risicoappetijt en op basis van fundamentele analyse) gestart met de opbouw van een kleine gediversifieerde aandelenportefeuille voor Argenta Assuranties.
Beheer van het liquiditeitsrisico Daarnaast worden vandaag vele scenario’s gegenereerd waarbij de impact op het Net Interest Income en de Market Value of Equity tegenover het Nuttig Eigen Vermogen, berekend worden en waaruit de 99,90 %, 95 % en 80 % ICAAP scenario’s geselecteerd worden. Bovendien richt de Argenta Groep zich voornamelijk op behoudende beleggingen (binnen het RAF) zoals overheidsobligaties, bancaire & niet-bancaire obligaties en hypothecaire leningen, waardoor niet alleen het financieel risico, maar ook het spread- en het liquiditeitsrisico worden beperkt. Zoals hierboven vermeld, heeft de Argenta Groep risicobeheermethodes geïmplementeerd en toegepast om de marktrisico’s waaraan zij wordt blootgesteld te verzachten en te controleren. De blootstelling aan dergelijke risico’s wordt voortdurend gemeten en gecontroleerd met behulp van professionele softwareprogramma’s. Op deze wijze worden alle materiële bronnen van renterisico geïdentificeerd. Dit impliceert dat de interne systemen alle rentegevoelige activa en passiva alsook de buitenbalansposities screenen. Bij het meten van het renterisico wordt zowel vanuit een inkomensperspectief (earnings at risk perspective, net interest income) als vanuit een economisch waardeperspectief (economic value, evaluatie in functie van de waarde van het eigen vermogen) gerapporteerd. Interne limieten, die deel uitmaken van het RAF en een weerspiegeling zijn van de renterisicopolitiek en de bedrijfsstrategie, zijn van kracht. Wekelijks wordt aangaande het renterisico alternerend gerapporteerd: de eerste week in het Alco voor Argenta Spaarbank en de daaropvolgende week in het ARC voor Argenta Assuranties. In deze rapportering komen onder meer de volgende punten aan bod: overzicht van de geaggregeerde posities, compliance met de beleidslijnen en beleidslimieten, de geldende assumpties, de resultaten van
Voor het identificeren, meten, opvolgen, rapporteren en beheren van het liquiditeitsrisico heeft de Argenta Groep een aangepast management informatie systeem (MIS), inclusief noodplan om zowel onder normale als uitzonderlijke omstandigheden het liquiditeitsbeheer op een adequate wijze te kunnen uitvoeren. De liquiditeitsrisicoappetijt wordt in het RAF beheerd via knipperlichtniveaus op twee risico-indicatoren, namelijk de “Liquidity Coverage Ratio” (LCR) en de “Net Stable Funding Ratio” (NSFR). Het dagelijks liquiditeitsbeheer, de definitie van “Early Warning Indicators” (EWI’s) en de organisatie van stresstesten worden beschreven in het “Liquidity Contingency Plan” (LCP). Dagelijks worden rapporten over de toestand op het vlak van funding verspreid over een breed doelpubliek, inbegrepen alle leden van het directiecomité. Daarnaast is de bespreking van de waarschuwingsindicatoren een vast punt op het (minstens) tweewekelijkse Alco. Het hoger management wordt met andere woorden op een continue basis betrokken bij het liquiditeitsbeheer.
Beheer van het kredietrisico Algemeen gesteld treedt kredietrisico op wanneer een cliënt of tegenpartij niet meer in staat is om aan zijn contractuele verplichtingen te voldoen. Dit kan het gevolg zijn van insolventie van een cliënt of tegenpartij. Dit risico ontstaat zowel bij de traditionele kredietverlening als bij beleggingsactiviteiten (overige rentedragende activa). Bij deze laatste zijn spreadverwijdingen en ratingverlagingen indicatoren voor kredietrisico. De Argenta Groep loopt kredietrisico zowel binnen de Bank- als de Verzekeringspool. Voor de Argenta Groep zijn in essentie twee deelterreinen van belang voor wat kredietrisico betreft: de markt van de
verslag
45
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
46 hypothecaire kredietverlening aan particulieren enerzijds en de beleggingsportefeuille anderzijds. Het kredietrisicomanagement is dan ook gefocust op deze beide segmenten. Inzake de beleggingsportefeuille werd gedurende 2011 het gebruik van de ratingtool verder geïntensifieerd. Dit is het instrument dat de Argenta Groep hanteert voor het bepalen van interne ratings van de tegenpartijen binnen de effectenportefeuille van de Argenta Groep. Zo werd het afgelopen jaar aan alle debiteuren binnen de bancaire en corporate portefeuille van de Bankpool een interne rating toegekend. Op die manier werden ongeveer honderd tegenpartijen intern grondig gescreend volgens een welbepaalde werkwijze conform de interne governance-procedure. Deze procedure omvat naast een grondige eerstelijnsanalyse, eveneens een ruime riskcheck op en validatie van deze interne rating door de tweedelijn. Eveneens werden al deze voorgestelde interne ratings bekrachtigd en/of beslist op het ratingcomité van de Argenta Groep. In de loop van 2012 wordt deze aanpak verder toegepast binnen de Argenta Groep, zodat ook aan de volledige banken- en corporate portefeuille van de Verzekeringspool interne ratings zullen toegekend zijn. Deze aanpak kadert binnen de verdere F-IRB uitrol binnen het Bazel-framework. De Argenta Groep past sedert 2009 reeds de meer geavanceerde meetbenadering voor kredietrisico toe voor wat betreft de retailportefeuille hypotheken. Gedurende 2011 werd het interne ratingsysteem banken en vennootschappen aan een intensieve use test onderworpen. Tevens werd daarvoor binnen de Argenta Groep ook een interne modellering en calibratie uitgevoerd en gevalideerd ter bepaling van de F-IRB-langetermijn falingskansen, welke mogen worden toegepast op deze tegenpartijen en periodiek worden herzien. Deze falingskansen werden berekend op basis van een uitgebreide historiek en set van falings- en migratiegegevens uit de financiële markten. In 2011 werd eveneens een aanzet gegeven tot het opzetten van een stresstesting framework voor banken en corporates, een proces dat verder zal gefinaliseerd worden in het komende jaar. Ook zal worden geëvalueerd of de F-IRB aanpak terdege kan en zal worden uitgebreid tot de tegenpartijen die tot de sovereigns behoren. Een nauwgezet en intern verfijnd proces van ratingtoekenning speelt ook een grote rol in het monitoringproces op de kwaliteit van de effectenportefeuille van de Argenta Groep. Zo wordt de assetkwaliteit van de verschillende portefeuilleonderdelen van nabij opgevolgd door gebruik te maken van het gemiddelde rating-concept, op basis van de interne ratings enerzijds en overeengekomen ratingfactoren anderzijds. Dat het monitorings- en opvolgingsproces op de portefeuillekwaliteit zeer cruciaal is, hebben de gebeurtenissen op de financiële markten in het afgelopen jaar meer dan bewezen. Het financiële landschap kreeg zware klappen zowel wat overheden als banken be-
treft. De Europese schuldencrisis zorgde er voor dat de kredietwaardigheid van heel wat landen uit de Europese Unie naar beneden toe herzien werd. Tevens haalden de ratingagentschappen de kredietratings voor tal van Europese overheden en banken naar beneden. Temidden van deze ratingstorm daalde uiteraard de gemiddelde portefeuillerating van de Argenta Groep voor overheden en banken. Maar de Argenta Groep is er evenwel in geslaagd de portefeuillekwaliteit op een hoog niveau te houden, dankzij een voorzichtige beleggingspolitiek gefocust op een sterke kwaliteit van de tegenpartijen. Deze vaststelling werd ook door S&P gemaakt in haar ratingrapport 2011 over Argenta Spaarbank. Het beheerskader hiervoor wordt duidelijk omschreven en gedetailleerd binnen de in 2011 herziene Argenta Spaarbank-beleidslijn ALM & Thesaurie, terwijl dit luik ook voor Argenta Assuranties na goedkeuring door het directiecomité en raad van bestuur reeds werd geïmplementeerd in 2011. In deze nieuwe Argenta Spaarbank beleidslijn werd het Beleggingsbeleid op diverse punten herzien onder meer: • Er werd een landenlimiet ingevoerd, die niet enkel het overheidsrisico, maar ook het risico van alle tegenpartijen/debiteuren per land meet; • Een afzonderlijke limiet bepaald voor repo’s, derivatives en covered bonds werd ingevoerd naast de obligatielimiet; • Tegenpartijlimieten worden niet enkel meer bepaald op basis van de rating maar nu ook op basis van hun looptijd; • Asset backed securities (ABS) en residential mortgagebacked securities (RMBS) worden enkel nog toegelaten onder zeer strikte voorwaarden: - 5 % retentie door emittent/initiator; - permanente monitoring van onderliggende risicoposities op achterstal, wanbetaling; - gekend onderliggende en duidelijk zicht op de structuur: geen RMBS op RMBS/ABS op ABS maar direct onderliggend collateral. Een gelijkaardig kader, aangepast voor de specificiteit van de verzekeringsactiviteiten, wordt ook reeds gedeeltelijk voor de Argenta Assuranties-portefeuille toegepast. Binnen dit beleidskader werd in 2011 ook verder aandacht besteed aan de uitwerking en toepassing van het RAF waarbij ratio’s inzake landenconcentratie en assetkwaliteit mee een belangrijke rol spelen. Het mag duidelijk zijn dat de Argenta Groep het reeds eerder bewandelde pad van gerichte investeringen inzake kredietrisicomanagement in 2011 heeft verdergezet. Zo werd de eerstelijnsafdeling die verantwoordelijk is voor kredietrisicoanalyse uitgebreid zowel in mankracht als in beschikbare tools. Ook werd de bemanning inzake middle office en backoffice opgevoerd, zodat een sterkere basis wordt gelegd voor een upgrade inzake een nog kwaliteitsvollere eerstelijns-portefeuillerapportering. Deze informatie
jaarverslag 2011
dient mede ook als vertrekpunt voor het onafhankelijke risk management terzake. Het jaar 2011 werd gedomineerd door de aanhoudende crisis inzake overheidsschuld in Europa. De hypothecaire portefeuille van de Argenta Groep ondervond hier weinig of geen last van. Dit bleef zich vertalen in stabiele achterstandspercentages en lage default-rates. Ook de impact van de daling van de huizenprijzen op de Nederlandse hypotheekmarkt is voor de portefeuille van de Argenta Groep beperkt. In 2011 werd ook van start gegaan met een uitgebreide update van de risicomodellen voor de hypotheekportefeuille. Zowel de methodologie als gebruikte variabelen werden opnieuw bekeken en indien opportuun aangepast. In de eerste jaarhelft werd ook veel aandacht besteed aan de jaarlijkse interne Argenta kredietrisico-stresstest. Dit proces is inmiddels op kruissnelheid gekomen: ieder jaar worden een aantal stressscenario’s toegepast, inclusief een streng adverse scenario en een reverse stresstest. Ook hier konden stevige resultaten als conclusie worden getoond.
Beheer van het operationeel risico inclusief informatiebeveiliging en business continuity management (BCM) Het beheer van de operationele risico’s binnen de Argenta Groep wordt geregeld door de Beleidslijn beheer operationeel risico, eind 2010 goedgekeurd door het directiecomité en raad van bestuur. In de beleidslijn worden de uitgangspunten, regels, richtlijnen en procedures geformuleerd voor het identificeren, meten, rapporteren en beheren van operationele risico’s. Het definieert eveneens de rapporteringslijnen van de verschillende dochtervennootschappen, die zelf verantwoordelijk blijven voor het beheer van hun eigen operationeel risico. Het operationeel risicobeheer wordt bij de Argenta Groep georganiseerd op drie niveaus. Een eerste niveau - eerstelijnsverantwoordelijkheid - ligt bij de businessunits en het betrokken lid van het directiecomité. Zij zijn verantwoordelijk voor de identificatie van risico’s en actieplannen, het meten en beheren van de risico’s, de implementatie van de actieplannen, het budgetteren van verwachte operationele risicoverliezen en het proactief benaderen van risico’s. Een tweedelijnsverantwoordelijkheid ligt bij de overkoepelende directie Risk. Het betreft een sturings- en controlefunctie op het niveau van de Argenta Groep. Deze directie toetst de posities en activiteiten van de Bankpool en de Verzekeringspool aan de beleidslijnen van de Argenta Groep met betrekking tot risicobeheer, rapporteert op geconsolideerd niveau, volgt op en neemt initiatieven voor bijsturing indien nodig. Daarnaast biedt de directie Risk ook een advies- en ondersteuningsfunctie aan de Bankpool en de Verzekeringspool.
Ook de directies Human Resources (HR), ComplianceInspectie, Centrale Staf en Communicatie en ICT hebben een centrale verantwoordelijkheid inzake operationeel risicobeheer. Ze dienen vanuit hun domein een beleid voor de gehele Argenta Groep uit te werken dat op afdoende wijze het operationeel risico onder controle kan helpen houden (bijvoorbeeld loonbeleid vanuit HR). Operationele risico’s treden op als gevolg van hetzij tekortschietende of falende interne processen, mensen en systemen of als gevolg van externe gebeurtenissen. De impact kan bestaan uit financiële schade of reputatieschade. Alle (operationele) risico’s die worden geïdentificeerd door de eerste-, tweede- of derdelijnsverantwoordelijke en alle incidenten die worden vastgesteld, worden geregistreerd in de Risicodatabank. De scoring van de risico’s gebeurt door alle partijen aan de hand van eenzelfde scoringstabel, wat maakt dat de scoring uniform is. De aanbevelingen die worden geformuleerd door Audit, Compliance, Risk, Informatierisicobeheer en Validatie tijdens de uitoefening van hun tweede-/derdelijnscontrolefunctie en de acties die daaruit volgen, worden opgevolgd via deze databank en de status van de acties wordt periodiek beoordeeld door de betreffende controlefunctie en gerapporteerd. Het samenvoegen van alle informatie en het afstemmen van de aanpak m.b.t. operationeel risico laat de Argenta Groep toe te voorzien in een efficiëntere bijsturing van de beheersmaatregelen, wat een duidelijke invulling is van de focus op het kwalitatieve beheer van het operationele risico. Dit streven naar kwaliteit is een kerndoelstelling voor eenieder binnen de Argenta Groep en zal zich o.a. reflecteren in een verhoogd niveau van de maturiteit van de interne controle. Om zich te aligneren met de gangbare bedrijfspolitiek ter zake alsook de goede praktijken op het vlak van risicobeheer, zijn de verantwoordelijkheden m.b.t. informatiebeveiliging en het continuïteitsbeleid (BCM) in 2011 opgesplitst in eerste- en tweedelijnsverantwoordelijkheden. De tweedelijnsverantwoordelijkheden terzake werden overgedragen van de directie Informatierisicobeheer aan de afdeling Operationeel Risico binnen de directie Risk & Validatie. In 2011 lag de focus op de integratie van Informatiebeveiliging en BCM in het beheer van het operationeel risico. Daarnaast werd specifiek voor BCM vooral tijd geïnvesteerd in de actualisering van de BCM-documentatie en de uitvoering van business-impactanalyses bij alle directies. De beleidslijnen BCM en Informatiebeveiliging werden in 2011 goedgekeurd door het directiecomité en raad van bestuur.
verslag
47
jaarverslag 2011
RISICO EN RISICOBEHEER
48 Beheer van het verzekeringsrisico
Beheer van de overige risico’s
De Verzekeringspool past een aantal regels en procedures toe teneinde het verzekeringsrisico te beheersen.
In 2011 is er verder geïnvesteerd in de economische kapitaalmodellen, in het bijzonder in de uitwerking van stress- en scenariotesten. Samen met de economische kapitaalberekeningen op basis van simulatiemodellen krijgt de Argenta Groep een integraal beeld van alle materiële risico’s die de Argenta Groep loopt. De resultaten spelen een belangrijke rol in de inkomens- en waardesturingsmodellen.
Zowel het aanvaardings- als het tarievenbeleid worden bepaald en aangepast door een voortdurende opvolging van de technische resultaten van de Verzekeringspool. Door het duidelijke aanvaardingsbeleid voor welomschreven doelgroepen wordt het acceptatierisico beperkt. Bij de ontwikkeling van een nieuw product wordt rekening gehouden met alle mogelijke risico’s, teneinde deze in de hand te houden. Aan de hand van een continue opvolging worden tijdig noodzakelijke maatregelen getroffen, zoals een eventuele tariefaanpassing. Het productassortiment van Argenta Assuranties is beperkt en gefocust. Voor de niet zelf aangeboden verzekeringsproducten werd een samenwerkingsovereenkomst met Mercator en Allianz gesloten. De Verzekeringspool maakt ook gebruik van herverzekering, teneinde onderschrijvingsrisico’s te beperken waardoor de volatiliteit van de resultaten verkleint en de solvabiliteitsratio’s verbeteren. Het eigenbehoud en de limieten van de herverzekeringscontracten worden bepaald in functie van de acceptatiepolitiek en de risicoappetijt van Argenta Assuranties. Er is een herverzekeringsprogramma met onbeperkte dekking naar boven voor alle BA-verzekeringen (Auto, Privéleven en Gebouw). Voor Brand is er een herverzekering afgesloten per risico en per gebeurtenis, zodat ook catastrofes, zoals stormen, mee verzekerd zijn. Argenta Assuranties heeft ook een herverzekeringsprogramma voor leven. De regels voor het berekenen van de technische reserves zijn behoudend. Er wordt systematisch nagegaan of de reserves adequaat zijn. Indien de reserves ontoereikend geacht worden, wordt beslist om aanvullende voorzieningen toe te wijzen en/of om het beleid inzake tarieven en risicoaanvaarding te wijzigen. Boven op het voorzichtige reserveringsbeleid en de herverzekeringsprogramma’s, legt de Verzekeringspool een voorziening aan voor egalisatie en catastrofen voor zowel Brand als BA auto. Er wordt tevens een vergrijzingsvoorziening opgebouwd voor Hospitalisatie. Omdat de activiteit van de Verzekeringspool als verzekeraar uit de aard van de zaak specifieke risico’s inhoudt, werden vele beheerinstrumenten ontwikkeld om het verzekeringsrisico onder controle te houden. Het verzekeringsrisico wordt periodiek gemeten met de standaard formules van QIS5.
jaarverslag 2011
OVERIGE INFORMATIE
| Kapitaalverhogingen De Vennootschap Op 21 juni 2011 heeft Investar nv een kapitaalverhoging van de Vennootschap onderschreven mits een inbreng in natura van een deel van de vordering die zij heeft op de Vennootschap uit hoofde van een keuzedividend van 16.638.300 euro. Het maatschappelijk kapitaal van de Vennootschap werd verhoogd van 520.871.500 euro tot 537.509.800 euro tegen uitgifte van 166.383 nieuwe aandelen en tegen betaling van een uitgiftepremie van 20.074.109,80 euro. Op 23 december 2011 heeft Argen-Co een kapitaalverhoging van de Vennootschap onderschreven mits een inbreng in speciën van 12.824.400 euro. Het maatschappelijk kapitaal van de Vennootschap werd verhoogd van 537.509.800 euro tot 550.334.200 euro tegen uitgifte van 128.244 nieuwe aandelen en tegen betaling van een uitgiftepremie van 17.175.719 euro.
De Argenta Groep De Vennootschap heeft de opbrengst van het door Argen-Co onderschreven kapitaal aangewend om op haar beurt een kapitaalverhoging van Argenta Assuranties te onderschrijven. Ingevolge deze kapitaalsverhoging op 23 december 2011 werd het kapitaal van Argenta Assuranties verhoogd met 30.000.000 euro, zonder uitgifte van nieuwe aandelen, om het te brengen van 73.467.000 euro naar 103.467.000 euro.
| Verwerving van eigen aandelen Noch de Vennootschap, noch een rechtstreekse dochtervennootschap, noch een persoon handelend in eigen naam maar voor rekening van de Vennootschap of de rechtstreekse dochtervennootschap heeft tijdens het boekjaar 2011 aandelen van de Vennootschap verworven.
Toepassing van artikel 134 van het Wetboek van Vennootschappen De Vennootschap Tijdens het boekjaar 2011 werden er door de Vennootschap aan de commissaris Deloitte Bedrijfsrevisoren cvba of aan bedrijven die hiermee beroepshalve in een verband van samenwerking staan geen emolumenten toegekend als gevolg van bijkomende prestaties.
De Argenta Groep Tijdens het boekjaar 2011 werden er door de vennootschappen van de Argenta Groep aan de commissaris Deloitte Bedrijfsrevisoren cvba of aan bedrijven die hiermee
beroepshalve in een verband van samenwerking staan, bijkomende emolumenten toegekend als gevolg van bijkomende prestaties met betrekking tot nazicht en analyse IFRS, F-IRB-modellering, supplementaire auditwerkzaamheden, renterenseignering, nazicht FINREP, COREP en MiFID-rapportering in Luxemburg, studiekosten en adviezen, opleiding, fiscaal advies, financiële en juridische due diligence All Share BV, nazicht met betrekking tot uitkering dividend door Argenta Luxemburg, werkzaamheden met betrekking tot de medische index en Solvency II en controle met betrekking tot geldverstrekkerverantwoording voor een totaal bedrag van 282.408,95 euro (incl. btw).
Informatie over de belangrijke gebeurtenissen die na het einde van het boekjaar hebben plaatsgevonden. Fiscaal-juridische overheidsmaatregelen Op fiscaal vlak werden vanaf 1 januari 2012 heel wat veranderingen ingevoerd die een invloed hebben op de werking van Argenta. Een van de opvallendste is de verhoging van de belasting op interesten en dividenden met fiscaal voordeel. Het tarief werd met ingang van 1 januari 2012 opgetrokken van 15 % naar 21%, weliswaar met uitzonderingen voor onder meer het spaarboekje. Tevens werd een ‘bijkomende heffing op roerende inkomsten’ van 4 % ingevoerd voor iedereen die meer dan 20.020 euro aan interesten en dividenden met fiscaal voordeel ontvangt. Interesten van onder meer spaarboekjes en de staatsbons van eind 2011 ondergaan deze 4 % heffing niet. Verder werd een taks op de omzetting van effecten aan toonder in gedematerialiseerde effecten of in effecten op naam ingevoerd. Indien de omzetting in 2012 gebeurt, bedraagt hij 1 %. In 2013 wordt dat 2 %. Beurstaksen worden dan weer opgetrokken. Zowel de tarieven als het plafond verhogen in 2012 met 30 %. Voor zowel het langetermijnsparen als pensioensparen en individuele levensverzekering werd het fiscaal voordeel forfaitair op 30 % vastgelegd. Tot eind 2011 bedroeg het 30 % tot 40 %, afhankelijk van het inkomen. Voor interesten, kapitaalaflossingen en bijhorende saldoverzekeringen werd het fiscaal voordeel vastgelegd op 45 %. Dat komt in de plaats van een aftrek tegen het marginale tarief. Groene leningen kunnen vanaf 2012 niet meer worden afgesloten.
verslag
49
jaarverslag 2011
50 Long term refinancing operation (LTRO) Op 8 december kondigde de ECB de creatie van een nieuwe LTRO (long term refinancing operation) van 3 jaar aan met de mogelijkheid om na 1 jaar terug te betalen. Aan de eerste LTRO in december nam Argenta Spaarbank voorzichtig deel voor 200 miljoen euro. Eind februari 2012 heeft de ECB een nieuwe LTRO uitgegeven. Argenta heeft 1 miljard euro gevraagd en gekregen bij de tweede LTRO en heeft dit niet gedaan wegens financieringsbehoeften maar wel omwille van de
aantrekkelijke prijs. Argenta Spaarbank heeft op dag van de toekenning van de LTRO besloten om dit voordeel aan de cliënten door te geven door de tarieven voor hypotheken te laten dalen. Dat is precies één van de doelen van LTRO: stimuleren van de economie. Sinds het einde van het boekjaar hebben zich naar best weten van de raad van bestuur geen andere belangrijke gebeurtenissen meer voorgedaan met betrekking tot de Argenta Groep en evenmin met betrekking tot de Vennootschap.
Inlichtingen over de omstandigheden die de ontwikkeling van de Vennootschap en de Argenta Groep aanmerkelijk kunnen beïnvloeden, voor zover zij niet van dien aard zijn dat zij ernstig nadeel berokkenen aan de Vennootschap en de Argenta Groep De Vennootschap
De Argenta Groep
Er zijn naar best weten van de raad van bestuur geen andere omstandigheden die de ontwikkeling van de Vennootschap aanmerkelijk kunnen beïnvloeden dan diegene vermeld in dit jaarverslag.
Er zijn naar best weten van de raad van bestuur geen andere omstandigheden die de ontwikkeling van de Argenta Groep aanmerkelijk kunnen beïnvloeden dan diegene vermeld in dit jaarverslag.
jaarrekeningen 2011
JAARREKENINGen
51
jaarverslag 2011
52
JAARREKENINGEN GECONSOLIDEERDE 2011 JAARREKenING VAN
DE VENNOOTSCHAP
(Jaarrekening Argenta Groep)
1. Geconsolideerde financiële gegevens 1.1. Geconsolideerde balans per 31 december 2011 na winstverdeling in euro
ACTIEF
2010
2011
I.
Kas, tegoeden bij centrale banken, postcheque- en girodiensten
32.970.978
32.702.129
II.
Bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier
597.211.813
166.423.953
III.
Vorderingen op kredietinstellingen A. Onmiddellijk opvraagbaar B. Overige vorderingen (op termijn of met opzegging)
IV.
Vorderingen op cliënten
V.
Obligaties en andere vastrentende effecten A. Van publiekrechtelijke emittenten B. Van andere emittenten
VI.
Aandelen en andere niet-vastrentende effecten
VII.
Financiële vaste activa
63.805.734
39.740.825
705.452.964
678.964.293
769.258.698
718.705.118
14.680.217.177
15.208.231.394
7.496.482.790
9.228.323.800
9.213.029.597
8.706.289.639
16.709.512.387
17.934.613.439
375.065.584
460.764.445
79.417
79.412
B. Andere ondernemingen 1. Deelnemingen, aandelen VIII.
Oprichtingskosten en immateriële vaste activa
94.616.395
86.323.533
IX.
Consolidatieverschillen
98.150.460
89.227.690
X.
Materiële vaste activa
35.125.204
35.854.005
XII.
Overige activa • Aandeel van herverzekeraar in technische reserves • Overige
XIII.
Overlopende rekeningen TOTAAL ACTIEF
2.012.011
2.067.267
44.881.488
82.728.356
46.893.499
84.795.623
406.123.314
397.860.229
33.845.224.926
35.215.580.970
jaarverslag 2011
53
in euro
PASSIEF
2011
1.983.245.130
2.268.551.720
16.450.206.767
17.339.619.806
1. Onmiddellijk opvraagbaar
2.639.115.429
2.749.186.779
2. Op termijn of met opzegging
1.521.351.504
1.541.721.301
Schulden aan kredietinstellingen C. Overige schulden op termijn of met opzegging
II.
Schulden aan cliënten A. Spaargelden / spaardeposito's B. Andere schulden
C. Wiskundige en premiereserves III.
In schuldbewijzen belichaamde schulden A. Obligaties en andere vastrentende effecten in omloop
1.952.620.078
2.125.840.375
22.563.293.778
23.756.368.261
6.372.359.346
5.882.883.615
IV.
Overige schuldbewijzen
135.303.815
142.293.569
V.
Overlopende rekeningen
353.170.957
351.790.892
VI.
Voorzieningen, uitgestelde belastingen en belastinglatenties
607.242.459
920.032.337
63.619.296
23.851.490
A. Voorzieningen voor risico’s en kosten 3a. Schadereserves en reserves/voorzieningen voor winstdeling 3b. Overige risico’s en kosten B. Uitgestelde belastingen en belastinglatenties
VII.
Fonds voor algemene bankrisico’s
VIII.
Achtergestelde schulden EIGEN VERMOGEN
IX.
2.502.345
2.030.052
673.364.100
945.913.879
0
6.000.000
615.153.662
611.782.485
1.149.328.698
1.249.990.607
520.871.500
550.334.200
Kapitaal A. Geplaatst kapitaal
X.
Uitgiftepremies
75.980.620
113.230.449
XI.
Herwaarderingsmeerwaarden
11.458.470
11.013.868
XII.
Reserves en overgedragen resultaat
517.856.817
552.250.799
XIII.
Consolidatieverschillen
23.161.291
23.161.291
XV.
BELANGEN VAN DERDEN
5.440
5.942
33.845.224.926
35.215.580.970
TOTAAL PASSIEF
JAARREKENINGen
I.
2010
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
54
1.2. Geconsolideerde posten buiten balanstelling per 31 december 2011 in euro
I.
2010
2011
3.282.340
3.325.174
Verplichtingen met een potentieel kredietrisico B. Verplichtingen wegens contantaankopen van effecten en andere waarden
49.970.018
49.096.657
C. Beschikbare marge op betekende kredietlijnen
15.751.675
15.496.536
65.721.693
64.593.193
7.197.191.312
10.389.780.947
Eventuele passiva C. Overige borgtochten
II.
III.
Aan de in de consolidatie opgenomen ondernemingen toevertrouwde waarden B. Open bewaring en gelijkgestelde
jaarverslag 2011
55
1.3. Geconsolideerde resultatenrekening per 31 december 2011
I.
2010
2011
1.118.841.750
1.166.995.865
458.992.652
530.213.421
391.176.131
680.961.544
493.893
912.662
a. Rentekosten en soortgelijke kosten
-771.734.659
-769.059.443
b. Technische kosten verzekeringen
-451.459.980
-710.870.712
-2.379.283
-3.352.136
0
195.170
82.375
67.750
61.861.361
65.503.043
-117.096.870
-133.668.191
67.427.710
57.810.023
a. Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten waaronder: uit vastrentende effecten b. Premies en andere technische opbrengsten verzekeringen c. Herverzekering
II.
c. Herverzekering III.
Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten A. Aandelen en andere niet-vastrentende effecten B. Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren
IV.
Ontvangen provisies
V.
Betaalde provisies
VI.
Winst (Verlies) uit financiële transacties B. Uit de realisatie van beleggingseffecten
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
Algemene beheerskosten A. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen
-38.252.350
-40.995.886
B. Overige beheerskosten
-93.633.901
-107.358.636
-131.886.251
-148.354.522
-65.137.696
-57.874.072
Terugneming van waardeverminderingen (Waardeverminderingen) op vorderingen en terugneming van voorzieningen (voorzieningen) voor de posten buiten balanstelling “Eventuele passiva” en “Verplichtingen met een potentieel kredietrisico”
-655.560
-361.467
Terugneming van waardeverminderingen (Waardeverminderingen) op de beleggingsportefeuille in obligaties, aandelen en andere vastrentende of niet-vastrentende effecten
28.270.948
-37.741.746
630.666
1.980.604
Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa
Besteding en terugneming van voorzieningen voor andere risico’s en kosten dan bedoeld in de posten buiten balanstelling “Eventuele passiva” en “Verplichtingen met een potentieel kredietrisico”
JAARREKENINGen
in euro
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
56
XII.
Voorzieningen voor andere risico's en kosten dan bedoeld in de posten buiten balanstelling “Eventuele passiva” en “Verplichtingen met een potentieel kredietrisico”
-2.508.626
-783.667
0
-6.000.000
XIII.
Onttrekking (Toevoeging (-)) aan het fonds voor algemene bankrisico’s
XIV.
Overige bedrijfsopbrengsten
7.847.352
18.135.241
XV.
Overige bedrijfskosten
-11.382.362
-12.765.464
XVI.
Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting van de geconsolideerde ondernemingen
122.390.899
111.730.482
XVII.
Uitzonderlijke opbrengsten B. Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa
11.619
0
D. Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa
65.303
125.339
2.449.969
253.050
2.526.891
378.389
E. Andere uitzonderlijke opbrengsten XVIII.
Uitzonderlijke kosten A. Uitzonderlijke afschrijvingen en waarde verminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa B. Waardeverminderingen op financiële vaste activa D. Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke kosten
XIX.
Winst van het boekjaar vóór belasting van de geconsolideerde ondernemingen
-65.005
0
-393
-5
-16.790
-42.093
-440.473
-79
-522.661
-42.177
124.395.129
112.066.694
-973.930
-32.818
289.728
472.926
-43.348.391
-32.384.848
XIX bis. A. Overboeking naar de uitgestelde belasting en belastinglatenties B. Onttrekking aan de uitgestelde belasting en belastinglatenties XX.
Belasting op het resultaat A. Belastingen B. Regularisering van belastingen en terugneming van belastingvoorzieningen
2.130.991
12.989.774
-41.217.400
-19.395.074
XXI.
Winst van de geconsolideerde ondernemingen
82.493.527
93.111.728
XXIII.
Geconsolideerde winst
82.493.527
93.111.728
XXIV.
Aandeel van derden in het resultaat
380
485
XXV.
Aandeel van de groep in het resultaat
82.493.147
93.111.243
jaarverslag 2011
57
2. Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening per 31 december 20111 Tabellen, of gedeelten van tabellen, die zonder inhoud zijn, werden uit de toelichting weggelaten.
a.1. Integrale consolidatie De techniek van integrale consolidatie werd toegepast voor alle vennootschappen van de Argenta Groep. Deze methode houdt in dat de aandelen van de dochtermaatschappij, in het bezit van de moedermaatschappij, in de balans van de moedermaatschappij worden vervangen door de activa en de passiva van deze dochteronderneming. Aan de balans van de moedermaatschappij werden verder toegevoegd: • de minderheidsbelangen, zijnde het gedeelte van de eigen middelen van de dochterondernemingen dat niet aan de moedermaatschappij toekomt; • de consolidatieverschillen, zijnde de verschillen op het tijdstip van verwerving tussen enerzijds de aanschaffingsprijs van de door de dochtervennootschappen uitgegeven aandelen die in portefeuille zijn bij de moedermaatschappij, en anderzijds de intrinsieke waarde ervan; • de consolidatiereserves die, na de datum van verwerving van de participaties, de aangroei weergeven van het aandeel van de moedermaatschappij in het eigen vermogen van de dochtervennootschappen. Positieve consolidatieverschillen (consolidatiegoodwill)
worden op het actief van de balans vermeld. Positieve consolidatieverschillen, ontstaan bij de eerste consolidatie, worden afgeschreven over een termijn van twintig jaar omdat verwacht wordt dat de deelnemingen het groepsresultaat positief zullen beïnvloeden over die termijn. De andere positieve consolidatieverschillen worden lineair afgeschreven over een termijn van vijf jaar. Negatieve consolidatieverschillen verhogen de groepsreserves op het passief van de balans. Het eerste consolidatieverschil werd bepaald op datum 31 december 2001, zijnde de datum waarop de herstructurering geacht werd te zijn voltooid. Teneinde dubbeltellingen te vermijden, werden verder de wederzijdse schulden en vorderingen, evenals de onderlinge kosten en baten geëlimineerd. Alvorens tot de consolidatie der individuele jaarrekeningen over te gaan, werden de regels met betrekking tot de waardering der activa- en passivabestanddelen geharmoniseerd in functie van de regels die gelden in de spaarbank. Vermits alle vennootschappen van de Argenta Groep het boekjaar afsluiten op 31 december, wordt deze datum voor de consolidatie aangenomen.
II.A. Lijst van de volledig in de consolidatie opgenomen dochterondernemingen Naam
Zetel
Ondernemingsnummer
Gehouden deel van het kapitaal (in %)
Argenta Spaarbank nv
Antwerpen
BTW BE 0404.453.574 RPR Antwerpen
99,99 %
Argenta Assuranties nv
Antwerpen
BTW BE 0404.456.148 RPR Antwerpen
99,99 %
Argentabank Luxembourg SA
Luxembourg
R.C. Lux B35185
99,99 %
Argenta Life Luxembourg SA
Luxembourg
R.C. Lux B36509
99,99 %
Argenta Nederland nv
Amsterdam
H.R. Amst 33215872
100 %
Argenta-Life Nederland nv
Breda
H.R. Amst 33301491
99,99 %
1. De jaarrekening wordt in deze brochure in verkorte vorm weergegeven. De neerlegging van de jaarrekening bij de Nationale Bank zal gebeuren binnen de wettelijk voorziene termijn.
JAARREKENINGen
I. Criteria voor consolidatie en opneming volgens de vermogensmutatiemethode
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
58
VI. Waarderingsregels Immateriële vaste activa
Materiële vaste activa
Oprichtings- en herstructureringskosten worden tijdens het eerste boekjaar volledig afgeschreven, met uitzondering van de kosten bij het in eigen beheer nemen van de portefeuille Leven. Deze kosten worden geactiveerd en aan 20 % per jaar afgeschreven op proratabasis.
Algemeen geldt dat er voor de activering van materiële vaste activa geen grenzen worden weerhouden.
Kosten bij uitgifte van leningen worden lineair afgeschreven over de (verwachte) looptijd van de lening. De aankoopprijs en aankoopkosten van software worden aan 20 % per jaar afgeschreven op proratabasis. Positieve consolidatieverschillen, ontstaan bij de eerste consolidatie, worden afgeschreven over een termijn van twintig jaar omdat verwacht wordt dat de deelnemingen het groepsresultaat positief zullen beïnvloeden over die termijn. De andere positieve consolidatieverschillen worden lineair afgeschreven over een termijn van vijf jaar. De commissielonen worden principieel onmiddellijk en integraal in resultaat genomen. De commissielonen op kasbons, termijnrekeningen en hypothecaire kredieten worden echter gespreid in resultaat genomen, volgens de hierna vermelde methode: • commissielonen voor verrichtingen met een contractuele looptijd van meer dan een jaar maar niet meer dan zestig maanden, worden, gespreid over de looptijd van de verrichtingen, in resultaat genomen; • commissielonen voor verrichtingen met een contractuele looptijd van meer dan zestig maanden worden, gespreid over zestig maanden, in resultaat genomen. De aldus geactiveerde commissielonen worden prorata afgeschreven op maandbasis. Voor de activering van commissielonen wordt geen minimum grens weerhouden. Voor de activering van hard- en software, voornamelijk bestaande uit onderhoudskosten en licenties, wordt het minimumbedrag vastgesteld op 10.000 euro. Bedragen lager dan 10.000 euro worden onmiddellijk in kosten opgenomen.
• De aankoopprijs en aankoopkosten van grond worden niet afgeschreven, noch bij een onbebouwd, noch bij een bebouwd perceel. Bij aankoop van een bebouwd onroerend goed wordt de grondwaarde bepaald volgens een op moment van aankoop opgemaakte schatting. • Voor een bebouwd onroerend goed wordt de aankoopprijs gesplitst in twee delen: a) de grondwaarde (zoals bepaald hierboven) te verhogen met de bijkomende kosten die betrekking hebben op de grond; b) de gebouwwaarde, te verhogen met de bijkomende kosten die betrekking hebben op de gebouwen. Deze kosten worden bepaald volgens de formule: gebouwwaarde / aankoopprijs * totale aankoopkosten
De gebouwwaarde wordt afgeschreven a rato van 3 % per jaar op proratabasis. De gebouwen aangekocht voor 1981 worden afgeschreven aan 5 % per jaar.
• De uitvoeringskosten met betrekking tot de nieuwbouw van 1986 werden in het eerste boekjaar voor 33 % op 88 % van de aanschaffingswaarde afgeschreven en 3 % op 12 % van de aanschaffingswaarde. Vanaf het volgende boekjaar wordt 3 % op de totale aanschaffingswaarde afgeschreven. • De kosten met betrekking tot de nieuwbouw van 1994 worden afgeschreven a rato van 3 % op de totale aanschaffingswaarde. • De herwaarderingsmeerwaarden met betrekking tot maatschappelijke zetel en belendende gebouwen worden afgeschreven over de vermoedelijke residuele gebruiksduur van het gebouw. Het einde van deze afschrijvingsperiode valt samen met het einde van de afschrijvingsperiode van de aanschaffingswaarde: a) Voor de herwaarderingsmeerwaarden op de maatschappelijke zetel 1990 beloopt de jaarlijkse afschrijving 3,125 % over een periode van 32 jaar. b) Voor de herwaarderingsmeerwaarden uit 2003: - Voor de nieuwbouw 1986 beloopt de jaarlijkse afschrijving 7,595 % over de periode 01-11-2003 tot 31-12-2017;
jaarverslag 2011
59
• De uitgevoerde werken aan de panden in de Lamorinièrestraat worden gekwalificeerd als nieuwbouw en worden afgeschreven a rato van 3 % per jaar op proratabasis. De afschrijvingen op de aankoopkosten volgen deze van de aankoopprijs. • De aankoopprijs en aankoopkosten van verbouwingskosten worden aan 10 % per jaar afgeschreven op proratabasis. • De aankoopprijs en aankoopkosten van meubilair en materiaal worden aan 10 % per jaar afgeschreven op proratabasis. • De aankoopprijs en aankoopkosten van hardware worden aan 33,33 % per jaar afgeschreven op proratabasis. • De aankoopprijs en aankoopkosten van rollend materieel worden aan 25 % per jaar afgeschreven op proratabasis. • De aankoopprijs en aankoopkosten van inrichting op gehuurde gebouwen worden afgeschreven over de duur van het huurcontract. Voor activering worden geen minimumgrenzen weerhouden.
Fonds algemene bankrisico’s Het Fonds voor Algemene Bankrisico’s is een voorzorgsfonds ter bescherming van de solvabiliteit tegen toekomstige risico’s die, hoewel nog niet gematerialiseerd, toch latent verbonden zijn met de bedrijfsuitoefening van een kredietinstelling. In het bijzonder worden zij aangelegd op basis van een inschatting van potentiële toekomstige (krediet)risico’s die aanwezig zijn in de beleggingsportefeuille rekening houdend met de algemene economische toestand en met andere algemeen latente risico’s eigen aan de bancaire activiteiten.
Effectenportefeuille Financiële vaste activa Op deelnemingen en aandelen worden waardeverminderingen toegepast in geval van duurzame minderwaarde of waardeverlies. Op vorderingen worden waardeverminderingen toegepast, zo het voor het geheel of een gedeelte van de vorderingen onzeker is dat zij op de vervaldag zullen worden betaald. Bijkomende kosten in verband met de verwerving worden ten laste genomen van de resultatenrekening van het boekjaar waarin ze zijn gemaakt. Effecten die behoren tot de handelsportefeuille De effecten waarvoor een liquide markt bestaat, worden gewaardeerd tegen hun marktwaarde op balansdatum; de andere effecten worden gewaardeerd tegen hun aanschaffingswaarde of tegen hun marktwaarde op balansdatum indien lager. Bijkomende kosten in verband met de verwerving worden ten laste genomen van de resultatenrekening van het boekjaar waarin ze zijn gemaakt. Effecten die behoren tot de beleggingsportefeuille Niet-rentende effecten worden gewaardeerd tegen hun aanschaffingswaarde of hun realisatiewaarde op balansdatum indien lager. Bij wederverkoop van aandelen wordt individueel de meerwaarde in resultaat genomen. De vastrentende effecten worden gewaardeerd op grond van hun actuariële rendement, berekend bij aankoop, met inachtneming van hun terugbetalingswaarde op vervaldag. Het verschil tussen de aanschaffingswaarde en de terugbetalingswaarde wordt pro rata temporis voor de resterende looptijd van de effecten in resultaat genomen als bestanddeel van de renteopbrengst van deze effecten. Dit verschil wordt in resultaat genomen op geactualiseerde basis, uitgaande van het reële rendementspercentage bij aankoop. In de balans worden deze effecten opgenomen tegen hun aanschaffingswaarde, vermeerderd of verminderd met het gedeelte van het bedoelde verschil dat in resultaat wordt genomen. De vastrentende effecten die gezien hun aard moeilijk kunnen worden gewaardeerd op basis van hun actuariële rendement, worden gewaardeerd aan aanschaffingswaarde. Er worden waardeverminderingen toegepast in geval van duurzame minderwaarde of waardeverlies indien er geen liquide markt bestaat. Indien er wel een liquide markt bestaat, worden ze gewaardeerd aan marktwaarde indien deze lager is dan de aanschaffingswaarde. Voor bewijzen van eeuwigdurende
JAARREKENINGen
- Voor de nieuwbouw 1994 beloopt de jaarlijkse afschrijving 4,316 % over de periode 01-11-2003 tot 31-12-2027; - Voor de Lamorinièrestraat 58 + oude drukkerij beloopt de jaarlijkse afschrijving 3,209 % over de periode 01-11-2003 tot 31-12-2035; - Voor de Lamorinièrestraat 39-43 beloopt de jaarlijkse afschrijving 3,315 % over de periode van 01-11-2003 tot 31-12-2034.
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
60
leningen wordt het verschil tussen hun aanschaffingswaarde en hun lagere marktwaarde beschouwd als een duurzaam verlies. Effecten die tevens als liquiditeitssteun dienen, worden gewaardeerd tegen marktwaarde zo die lager is dan de verkregen waarde overeenkomstig de hoger vernoemde regels. Effecten worden bestemd als liquiditeitsondersteunend indien uit de opgestelde cashplanning een belangrijk en structureel kastekort zou blijken en voor dit vastgestelde tekort effecten worden geaffecteerd. De meer- en minderwaarde uit de verkoop van vastrentende effecten in het kader van arbitrageverrichtingen worden onmiddellijk in resultaat genomen. Bijkomende kosten in verband met de verwerving worden ten laste genomen van de resultatenrekening van het boekjaar waarin ze zijn gemaakt. Bij effecten met variabele rente, aangekocht voor het boekjaar 2008, wordt het pariverschil bij aankoop gespreid af- of bijgeschreven tot de eerste rente aanpassingsdatum. Bij effecten met variabele rente, aangekocht vanaf het boekjaar 2008, gelden dezelfde bepalingen als voor de vastrentende effecten. Voor de gerealiseerde min- en meerwaarden en de aankoopkosten gelden dezelfde bepalingen als voor de vastrentende effecten.
Kredieten Op kredieten worden waardeverminderingen geboekt indien het bedrag van de noodzakelijke correcties op de aanschaffingswaarde vaststaat. Daarentegen worden voor kredietrisico’s voorzieningen aangelegd indien verliezen moeten worden gedekt die waarschijnlijk of zeker zijn, maar waarvan het bedrag niet vaststaat. In beginsel worden waardeverminderingen en voorzieningen per individueel actief bestanddeel geboekt. In de gevallen waarin de vorderingen moeilijk in aanmerking komen voor een geïndividualiseerde beoordeling, kan de beoordeling van het risico “forfaitair” gebeuren. Naast de bovenvermelde waardeverminderingen worden er echter ook op portefeuillebasis gebaseerde collectieve IBNR (incurred but not reported) voorzieningen aangelegd.
Passiva Alle schulden worden in de balans opgenomen ten belope van de gelden die ter beschikking zijn gesteld.
Verzekeringen Schadereserves Wat de schadeverzekeringen betreft wordt bij schade, voor iedere aanwezige dekking, een forfaitaire openingsreserve geboekt. Deze openingsreserve wordt gebeurlijk aangepast op basis van concrete gegevens waaruit kan worden besloten dat de forfaitaire minima niet zullen volstaan. De forfaitaire schadereserves worden jaarlijks herzien in functie van de gemeten resultaten van vorig boekjaar. Voor de producten “brand” en “auto” worden alle schadereserves jaarlijks herzien. Uitzondering wordt gemaakt in de tak auto, waar in de dossiers met lichamelijk letsel een herziening gebeurt op semestriële basis. De herzieningen kunnen een aanpassing in min of meer impliceren. De recuperatiereserves volgen in beginsel de schadereserves. Voor levensverzekeringen wordt in geen enkel geval een recuperatiereserve aangelegd. Voor de verzekeringen leven wordt bij het openen van een schadedossier een reserve aangelegd die gelijk is aan het verzekerde kapitaal. Ook hier worden de schadereserves jaarlijks herzien met een mogelijke aanpassing in min of meer. Premiereserves De vervallen handelspremies worden geprorateerd en in het resultaat opgenomen voor het maandelijks verworven gedeelte. Voor de latere maanden wordt een premiereserve aangelegd. De niet-betaalde premies leven strekkende tot reconstitutie van een hypotheeklening worden gewaardeerd samen met de hypotheeklening en waardeverminderingen worden overeenkomstig geboekt. Voor de premies van de schadeverzekeringen auto en brand, ouder dan drie maand, wordt een waardevermindering geboekt gelijk aan het totale bedrag van de niet-betaalde premies. De berekening en de boeking van de waardevermindering gebeurt per verzekeringstak.
jaarverslag 2011
61
De waardeverminderingen worden trimestrieel aangelegd en aangepast. Wiskundige reserves De wiskundige reserves worden aangelegd overeenkomstig het Koninklijk Besluit van 14 november 2003 betreffende de levensverzekeringsactiviteit.
Voor de reserves van tak 23 wordt wekelijks tot koersvorming overgegaan. Voorziening voor egalisatie en catastrofen De voorziening voor egalisatie en catastrofen wordt aangelegd conform de mededeling D.151 van 6 december 1996 van de CBFA. Vergrijzingsvoorziening Er wordt een vergrijzingsvoorziening aangelegd voor de polis hospitalisatie.
VII. Staat van de vorderingen op kredietinstellingen (actiefpost III) in euro
Boekjaar B.
Overige vorderingen (op termijn of met opzegging) op kredietinstellingen (actiefpost III B.) 2. Uitsplitsing van deze vorderingen naar hun resterende looptijd: • tot drie maanden
670.404.293
• meer dan één jaar tot vijf jaar
8.560.000
VIII. Staat van de vorderingen op cliënten (actiefpost IV) in euro
1. Vorderingen • op verbonden ondernemingen die niet in de consolidatie zijn opgenomen
Boekjaar
Vorig boekjaar
2.915
1.723
4. Uitsplitsing naar resterende looptijd: • tot drie maanden
146.267.752
• meer dan drie maanden tot één jaar
114.003.796
• meer dan één jaar tot vijf jaar • meer dan vijf jaar • met onbepaalde looptijd
490.885.311 14.338.452.660 118.621.875
JAARREKENINGen
De incassolonen worden eveneens geprorateerd en in het resultaat opgenomen voor het maandelijks verschuldigde gedeelte.
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
62
IX. Staat van de obligaties en andere vastrentende effecten (actiefpost V) in euro
2. Obligaties en effecten die achtergestelde vorderingen vertegenwoordigen 3. Geografische uitsplitsing van de volgende posten: V.A. • publiekrechtelijke emittenten V.B. • andere emittenten 4. Noteringen en looptijden: a. • genoteerde effecten
Boekjaar
Vorig boekjaar
60.106.779
59.455.594
België
Buitenland
7.072.123.974
2.156.199.826
323.325.771
8.382.963.868
Boekwaarde
Marktwaarde
17.934.613.439
16.709.512.387
Boekjaar b. • resterende looptijd tot één jaar • resterende looptijd van meer dan één jaar
2.307.866.907 15.626.746.532
5. Uitsplitsing naargelang de obligaties en effecten behoren tot de: b. • beleggingsportefeuille 7. Voor de beleggingsportefeuille: • het positieve verschil van alle effecten waarvan de terugbetalingswaarde groter is dan hun boekwaarde • het negatieve verschil van alle effecten waarvan de terugbetalingswaarde kleiner is dan hun boekwaarde
17.934.613.439
69.198.393 243.049.508
8. Gedetailleerde opgave van de boekwaarde van de beleggingsportefeuille: a. Aanschaffingswaarde Per einde van het voorgaande boekjaar
16.713.745.062
Mutaties tijdens het boekjaar: • aanschaffingen
6.436.702.540
• overdrachten (-) • aanpassingen met toepassing van artikel 35 ter, § 4 en 5 van het Koninklijk Besluit van 23 september 1992 op de jaarrekening van de kredietinstellingen (+/-)
-5.148.796.432
Per einde van het boekjaar
17.954.319.299
-47.331.871
c. Waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar
4.232.675
Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt
15.473.185
Per einde van het boekjaar
19.705.860
d. Boekwaarde per einde van het boekjaar
17.934.613.439
jaarverslag 2011
63
X. Staat van de aandelen en andere niet-vastrentende effecten (actiefpost VI) in euro
Boekjaar
Vorig boekjaar
• Belgische emittenten
193.602.906
106.841.069
• buitenlandse emittenten
267.161.539
268.224.515
Boekwaarde
Marktwaarde
460.764.445
460.870.705
2. Noteringen: • genoteerde effecten 3. Uitsplitsing naargelang de aandelen en effecten behoren tot de: • beleggingsportefeuille
Boekjaar 460.764.445
5. Gedetailleerde opgave van de boekwaarde van de beleggingsportefeuille: a. Aanschaffingswaarde Per einde van het voorgaande boekjaar
381.635.472
Mutaties tijdens het boekjaar: • aanschaffingen
207.931.758
• overdrachten (-)
-93.616.745
• andere wijzigingen (+/-)
-35.186.036
Per einde van het boekjaar
460.764.449
c. Waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar
6.569.888
Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt • overgeboekt van een post naar een andere (+/-) Per einde van het boekjaar d. Boekwaarde per einde van het boekjaar
1 -6.569.885 4 460.764.445
JAARREKENINGen
1. Geografische uitsplitsing van de emittenten van effecten:
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
64
XI. Staat van de financiële vaste activa ((actiefpost VII) in euro
Boekjaar
Vorig boekjaar
79.412
79.417
A. Uitsplitsing van de posten VII A.1 en VII B.1: a. Economische sector van de andere ondernemingen dan kredietinstellingen • andere ondernemingen c. Gedetailleerde opgave van de boekwaarde op het einde van het boekjaar (VII A.1 en VII B.1)
Andere ondernemingen
A. Aanschaffingswaarde Per einde van het voorgaande boekjaar
79.810
Geen mutaties tijdens het boekjaar
Per einde van het boekjaar
79.810
C. Waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar
393
Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt Per einde van het boekjaar E. Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
5 398 79.412
jaarverslag 2011
65
XII. Staat van de oprichtingskosten en immateriële vaste activa (actiefpost VIII) in euro
Boekjaar A. Gedetailleerde opgave van de oprichtingskosten: Nettoboekwaarde per einde van het voorgaande boekjaar
437.055
Mutaties tijdens het boekjaar: • afschrijvingen
-75.000
Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
362.055
waarvan: • kosten van oprichting of kapitaalverhoging, kosten bij uitgifte van leningen en andere oprichtingskosten
362.055 Overige immateriële vaste activa
Waaronder provisies ter vergoeding van aanbreng van verrichtingen art. 27 bis
Per einde van het voorgaande boekjaar
279.989.059
216.137.632
Mutaties tijdens het boekjaar: • aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa
37.138.999
19.907.477
B. Immateriële vaste activa
a. Aanschaffingswaarde
• overdrachten en buitengebruikstellingen (-)
-79.939.354
-75.034.036
Per einde van het boekjaar
237.188.704
161.011.073
185.809.719
146.580.353
b. Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt
45.356.674
36.175.445
• teruggenomen want overtollig (-)
-79.939.167
-75.034.036
Per einde van het boekjaar
151.227.226
107.721.762
85.961.478
53.289.311
c. Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
JAARREKENINGen
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
66
XIII. Staat van de materiële activa (actiefpost X) in euro
Terreinen en gebouwen
Installaties, machines en uitrusting
Meubilair en rollend materiaal
46.264.714
51.286.788
4.409.673
a. Aanschaffingswaarde Per einde van het voorgaande boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: • aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa • overdrachten en buitengebruikstellingen (-) Per einde van het boekjaar
719.323
4.262.222
276.456
-702.013
-30.534.667
-505.404
46.282.024
25.014.343
4.180.725
17.580.563
45.991.277
3.502.256
c. Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt
966.496
2.332.883
161.121
-9.593
-30.090.302
-487.686
-18.867
0
2.549
Per einde van het boekjaar
18.518.599
18.233.858
3.178.240
d. Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
27.763.425
6.780.485
1.002.485
Overige materiële vaste activa
Activa in aanbouw en vooruitbetalingen
Kosten voor gehuurde gebouwen
254.911
0
238.335
4.978
121.934
9.475
• afgeboekt want overtollig (-) • andere verschillen (+/-)
a. Aanschaffingswaarde Per einde van het voorgaande boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: • aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa • overdrachten en buitengebruikstellingen (-)
-54.457
0
-114.630
Per einde van het boekjaar
205.432
121.934
133.180
120.393
0
134.728
c. Afschrijvingen en waardeverminderingen Per einde van het voorgaande boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar: • geboekt • afgeboekt want overtollig (-) Per einde van het boekjaar d. Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
20.279
0
39.053
-54.457
0
-107.060
86.215
0
66.721
119.217
121.934
66.459
jaarverslag 2011
67
XIV. Staat van de schulden aan kredietinstellingen
(passiefpost I) in euro
Boekjaar
• tot drie maanden
363.061.708
• meer dan drie maanden tot één jaar
1.638.660.012
• meer dan één jaar tot vijf jaar
XV. Staat van de schulden aan cliënten
266.830.000
(passiefpost II) in euro
1. Schulden aan: • verbonden ondernemingen die niet in de consolidatie zijn opgenomen
Boekjaar
Vorig boekjaar
21.583.360
19.308.210
2. Geografische uitsplitsing van de schulden: • aan België • aan het buitenland
22.514.786.278 1.241.581.983
3. Uitsplitsing naar resterende looptijd: • onmiddellijk opeisbaar • tot drie maanden • meer dan drie maanden tot één jaar • meer dan één jaar tot vijf jaar • meer dan vijf jaar • met onbepaalde looptijd
2.749.186.778 74.888.281 356.787.691 1.142.584.434 117.809.426 19.315.111.651
JAARREKENINGen
B. Voor de schulden die niet onmiddellijk opeisbaar zijn, uitsplitsing naar hun resterende looptijd: (passiefposten I.B. en C.)
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
68
XVI. Staat van de in schuldbewijzen belichaamde schulden
(passiefpost III) in euro
Boekjaar 2. Uitsplitsing naar resterende looptijd: • tot drie maanden
741.779.193
• meer dan drie maanden tot één jaar
2.473.589.495
• meer dan één jaar tot vijf jaar
2.638.497.370
• meer dan vijf jaar
25.907.001
• met onbepaalde looptijd
XVII. Staat van de achtergestelde schulden
3.110.556
(passiefpost VIII) in euro
A. Voor de posten in zijn geheel • schulden van andere ondernemingen die in de consolidatie zijn opgenomen C. Kosten verbonden aan achtergestelde schulden
Boekjaar
Vorig boekjaar
177.445.000
177.820.000
27.093.720
jaarverslag 2011
69
referentienummer
munt
Arne nv Nederland
euro
Aspa nv België
bedrag
vervaldag of modaliteiten voor de looptijd
a. omstandigheden waarin de onderneming deze lening vervroegd mag terugbetalen b. voorwaarden voor de achterstelling c. voorwaarden voor de omzetting
57.445.000
14-06-2013
euro
100.000.000
31-10-2016
Aras nv België
euro
20.000.000
31-12-2013
Aspa nv België
euro
41.046.284
01-2012
Aspa nv België
euro
87.420.762
05-2012
Aspa nv België
euro
10.979.201
06-2012
Aspa nv België
euro
140.700
07-2012
Aspa nv België
euro
39.000
08-2012
Aspa nv België
euro
1.000
09-2012
Aspa nv België
euro
3.600
10-2012
Aspa nv België
euro
11.250
11-2012
Aspa nv België
euro
11.200
12-2012
Aspa nv België
euro
8.000
01-2013
Aspa nv België
euro
10.000
02-2013
a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil
JAARREKENINGen
D. Volgende gegevens voor elke achtergestelde lening: (vervolg van passiefpost VIII)
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
70
referentienummer
munt
Aspa nv België
euro
Aspa nv België
bedrag
vervaldag of modaliteiten voor de looptijd
a. omstandigheden waarin de onderneming deze lening vervroegd mag terugbetalen b. voorwaarden voor de achterstelling c. voorwaarden voor de omzetting
600
04-2013
euro
25.250
02-2014
Aspa nv België
euro
15.000
04-2014
Aspa nv België
euro
20.000
05-2014
Aspa nv België
euro
4.650
07-2014
Aspa nv België
euro
3.125
10-2014
Aspa nv België
euro
7.947.058
12-2014
Aspa nv België
euro
8.381.864
01-2015
Aspa nv België
euro
5.905.345
02-2015
Aspa nv België
euro
8.090.541
03-2015
Aspa nv België
euro
11.722.420
04-2015
Aspa nv België
euro
16.318.740
05-2015
Aspa nv België
euro
8.434.931
06-2015
Aspa nv België
euro
4.809.400
07-2015
a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil
jaarverslag 2011
referentienummer
munt
Aspa nv België
euro
Aspa nv België
bedrag
vervaldag of modaliteiten voor de looptijd
a. omstandigheden waarin de onderneming deze lening vervroegd mag terugbetalen b. voorwaarden voor de achterstelling c. voorwaarden voor de omzetting
4.415.381
08-2015
euro
2.945.165
09-2015
Aspa nv België
euro
67.500
10-2015
Aspa nv België
euro
39.623.807
12-2015
Aspa nv België
euro
56.629.305
01-2016
Aspa nv België
euro
25.519.885
02-2016
Aspa nv België
euro
20.098.258
03-2016
Aspa nv België
euro
9.312.581
04-2016
Aspa nv België
euro
12.984.690
05-2016
Aspa nv België
euro
14.067.448
06-2016
Aspa nv België
euro
13.174.577
07-2016
Aspa nv België
euro
8.792.740
08-2016
Aspa nv België
euro
7.012.229
09-2016
Aspa nv België
euro
3.975.633
10-2016
a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil
JAARREKENINGen
71
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
72
referentienummer
munt
Aspa nv België
euro
Aspa nv België
bedrag
vervaldag of modaliteiten voor de looptijd
a. omstandigheden waarin de onderneming deze lening vervroegd mag terugbetalen b. voorwaarden voor de achterstelling c. voorwaarden voor de omzetting
2.425.715
11-2016
euro
1.791.411
12-2016
Aspa nv België
euro
17.600
11-2018
Aspa nv België
euro
133.639
12-2018
a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil a. geen vervroegde terugbetaling b. betaling van schuld na alle bevoorrechte en niet bevoorrechte schuldeisers c. nihil
jaarverslag 2011
73
XVIII. Staat van de reserves en het overgedragen resultaat (passiefpost XII) in euro
Boekjaar Op het einde van het voorgaande boekjaar
517.856.817
• resultaat van de groep
93.111.243
• dividenden
-59.161.014
• andere
443.753
Op het einde van het boekjaar
552.250.799
XIX. Consolidatieverschillen en de verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode in euro
A. Consolidatieverschillen Nettoboekwaarde aan het einde van het voorafgaande boekjaar
Positieve verschillen
Negatieve verschillen
98.150.460
23.161.291
Mutaties tijdens het boekjaar: • afschrijvingen
-8.922.770
0
Subtotaal van de wijzigingen
-8.922.770
0
Nettoboekwaarde aan het einde van het boekjaar
89.227.690
23.161.291
XX. Uitsplitsing balans euro - vreemde munten In euro
In vreemde munt (tegenwaarde euro)
TOTAAL ACTIEF
35.215.580.970
0
TOTAAL PASSIEF
35.215.580.970
0
JAARREKENINGen
Mutaties tijdens het boekjaar:
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
74
XXII. Staat van de gewaarborgde schulden en verplichtingen
Zakelijke zekerheden die door het geconsolideerd geheel worden gesteld of onherroepelijk beloofd op zijn eigen activa in euro
Boekwaarde van de verpande activa Panden op andere activa a. als waarborg voor schulden en verplichtingen van het geconsolideerd geheel 1. Passiefpost • OLO’s in pand gegeven voor repo
1.922.672.154
• Effecten in pand gegeven voor tender
200.050.000
2. Posten buiten balanstelling • OLO’s in pand gegeven voor collateral swap en repo
557.217.000
XXIV. Opgave van de buiten balanstellingverrichtingen op termijn op effecten, deviezen en andere financiële instrumenten die geen verplichtingen met zich brengen met een potentieel kredietrisico in de zin van post II van de buiten balanstelling in euro
Soorten verrichting 1. Op effecten • termijnaankopen en -verkopen van effecten en waardepapier
Bedrag op de afsluitingsdatum van de rekeningen
Waarvan niet als dekking bestemde verrichting
44.058.300
44.058.300
3. Op andere financiële instrumenten 1. Termijnverrichtingen • renteswapovereenkomsten • opties op rente
10.197.969.942 6.300.000.000
jaarverslag 2011
75
Bijlage aan standaardformulier XXIV Becijfering in de toelichting bij de jaarrekening van de impact op de resultaten van de derogatie op de waarderingsregel van artikel 36 bis, §2, met betrekking tot de termijnverrichtingen.
Termijnrenteverrichtingen
Bedrag op de afsluitingsdatum van de rekeningen (a)
Verschil tussen de marktwaarde en de boekwaarde (b)
14.343.683.686
- 324.993.096
2. In het kader van het ALM-beheer
(a) nominaal/notioneel refertebedrag (b) +: positief verschil tussen marktwaarde en reeds geboekte resultaten -: negatief verschil tussen marktwaarde en reeds geboekte resultaten
Afgeleide financiële instrumenten die niet gewaardeerd zijn op basis van de reële waarde in euro
Boekjaar Schatting van de reële waarde voor elke categorie afgeleide financiële instrumenten die niet gewaardeerd zijn op basis van de waarde in het economisch verkeer, met opgave van de omvang en de aard van de instrumenten Notioneel bedrag swaps
8.043.683.686
Marktwaarde dirty price
-375.874.794
Notioneel bedrag caps
6.300.000.000
Marktwaarde caps
26.833.252
Niet afgeschreven betaalde premie caps
63.577.745
JAARREKENINGen
in euro
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
76
XXV. Gegevens met betrekking tot de bedrijfsresultaten van het boekjaar en het vorige boekjaar in euro
Boekjaar
A.
Vorig boekjaar
Belgische vestigingen
Buitenlandse vestigingen
Belgische vestigingen
Buitenlandse vestigingen
1.595.201.889
253.668.182
1.364.704.956
145.806.818
Uitsplitsing van de bedrijfsopbrengsten volgens hun oorsprong I. Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten III. Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten • Aandelen en andere niet-vastrentende effecten • Deelnemingen en andere aandelen die tot de financiële vaste activa behoren IV. Ontvangen provisie
195.170 67.750
82.375
62.275.762
3.227.281
58.958.575
2.902.786
• Uit de realisatie van beleggingseffecten
56.019.874
1.790.149
59.008.191
8.419.519
XIV. Overige bedrijfsopbrengsten
11.712.162
6.423.079
4.280.357
3.566.995
VI. Winst uit financiële transacties uit het wissel- en handelsbedrijf in effecten en andere financiële instrumenten
in eenheden
Volledig geconsolideerde ondernemingen B.
1. Gemiddeld personeelsbestand • arbeiders • bedienden • directiepersoneel
1,00 605,87 43,80 in euro
2. Personeelskosten en kosten voor pensioenen
40.995.886
jaarverslag 2011
77
in euro
Boekjaar C.
Uitzonderlijke resultaten
Uitsplitsing indien onder deze post een belangrijk bedrag voorkomt • Realisatie meerwaarden op gebouwen en andere activa • Ontvangen verwijlinteresten
125.339 47.088
• Recuperatie onroerende voorheffing
410
• Betalingskorting belasting bijkantoor NL
205.552
2. Uitzonderlijke kosten (post XVIII van de resultatenrekening) Uitsplitsing indien onder deze post een belangrijk bedrag voorkomt • Realisatie minderwaarde op andere materiële activa
22.416
• Realisatie minderwaarde op gebouwen en terreinen
19.677
• Gebeurlijke verliezen
79
• Waardeverminderingen op aandelen Argenta Fund
5
Bijlage aan standaardformulier XXV Gegevens met betrekking tot de bedrijfsresultaten van het boekjaar en het vorige boekjaar. in euro
Post III B
Boekjaar
Vorig boekjaar
België
67.750
82.375
JAARREKENINGen
1. Uitzonderlijke opbrengsten (post XVII van de resultatenrekening)
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
78
XXVII. Financiële betrekkingen met bestuurders en zaakvoerders in euro
Boekjaar Uitstaande vorderingen op bestuurders en zaakvoerders
169.847
Rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en ten laste van de resultatenrekening toegekende pensioenen, voor zover deze vermelding niet uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op de toestand van een enkel identificeerbaar persoon • Aan bestuurders en zaakvoerders • Aan oud-bestuurders en oud-zaakvoerders
3.381.664 147.574
Financiële betrekkingen met de commissaris en de personen met wie hij verbonden is in euro
Boekjaar Bezoldiging van de commissaris
477.455
Bezoldiging voor uitzonderlijke werkzaamheden of bijzondere opdrachten uitgevoerd binnen de vennootschap door de commissaris • Andere controleopdrachten • Belastingadviesopdrachten • Andere opdrachten buiten de revisorale opdrachten
274.171 1.368 272
jaarverslag 2011
79
3. Verslag van de commissaris
Aan de aandeelhouders Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van het mandaat van commissaris dat ons werd toevertrouwd. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermelding. Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van Argenta Bank- en Verzekeringsgroep nv (de Vennootschap) en zijn dochterondernemingen (samen “de Argenta Groep”) over het boekjaar afgesloten op 31 december 2011, opgesteld op basis van het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, met een balanstotaal van 35.215.580.970 euro en waarvan de resultatenrekening afsluit met een geconsolideerde winst van het boekjaar van 93.111.243 euro. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening zodat deze geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van fouten, bevat, het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels, en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Overeenkomstig deze controlenormen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controleinformatie over de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De selectie van deze controlewerkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling welke een inschatting omvat van het risico dat de geconsolideerde jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de Argenta Groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening teneinde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen maar niet om een oordeel over de effectiviteit van de interne controle van de Argenta Groep te geven. Wij hebben tevens de gegrondheid van de waarderingsregels, de redelijkheid van de boekhoudkundige ramingen gemaakt door de Vennootschap, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening als geheel beoordeeld. Ten slotte, hebben wij van de raad van bestuur en van de verantwoordelijken van de Vennootschap de voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie, een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2011 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de Argenta Groep, in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel.
JAARREKENINGen
VERSLAG VAN DE COMMISSARIS OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2011 GERICHT TOT DE ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
80
Bijkomende vermelding Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: • Het geconsolideerde jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de Argenta Groep wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat.
Antwerpen, 21 maart 2012 De commissaris DELOITTE Bedrijfsrevisoren BV o.v.v.e. cvba Vertegenwoordigd door Jurgen Kesselaers
jaarverslag 2011
Enkelvoudige jaarrekening van de Vennootschap
81
1. Balans ACTIEF
2010
2011
699.484.888
729.050.621
699.484.888
729.050.621
Vlottende activa
2.642.486
3.598.745
Vorderingen op ten hoogste één jaar
1.678.926
1.002.798
Geldbeleggingen
400.000
2.000.000
Liquide middelen
526.210
565.779
37.350
30.168
702.127.374
732.649.366
Vaste activa Financiële vaste activa Verbonden ondernemingen
Overlopende rekeningen TOTAAL DER ACTIVA
in euro
PASSIEF
2010
2011
Eigen vermogen
652.942.991
670.912.771
Kapitaal
520.871.500
550.334.200
75.980.620
113.230.449
Uitgiftepremies Reserves
6.174.468
6.695.377
49.916.403
652.745
Voorzieningen voor risico’s en kosten
8.528
8.528
Overige risico’s en kosten
8.528
8.528
49.175.855
61.728.067
1.045.538
1.959.592
48.130.317
59.768.475
702.127.374
732.649.366
Wettelijke reserve Beschikbare reserves
Schulden Schulden op ten hoogste één jaar Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldingen, en sociale lasten Overige schulden TOTAAL DER PASSIVA
JAARREKENINGen
in euro
jaarverslag 2011
JAARREKENINGEN 2011
82
2. Resultaatrekening in euro
2010
2011
Bedrijfsopbrengsten
12.957.928
14.084.425
Andere bedrijfsopbrengsten
12.957.928
14.084.425
Bedrijfskosten
-13.492.978
-14.723.619
Diensten en diverse goederen
-3.483.200
-3.413.163
Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen
-9.962.074
-11.277.235
-47.704
-33.221
-535.550
-639.194
Financiële opbrengsten
1.115.205
11.511.275
Opbrengsten uit financiële vaste activa
1.105.852
11.499.940
9.353
11.317
0
18
Financiële kosten
-2.508
-126
Kosten van schulden
-2.508
-126
577.647
10.871.955
Uitzonderlijke opbrengsten
1.139
0
Meerwaarde bij de realisatie van vaste activa
1.139
0
Uitzonderlijke kosten
-362.852
-434.249
Waardeverminderingen op financiële vaste activa
-362.852
-434.249
215.934
10.437.706
Andere bedrijfskosten Bedrijfsverlies
Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrensten
Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting
Winst van het boekjaar vóór belasting Belasting op het resultaat
-1.295
-19.528
Belastingen Regularisering van belastingen en terugneming van voorzieningen voor belasting
-1.295
-20.379
0
851
Winst van het boekjaar
214.639
10.418.178
Te bestemmen winst van het boekjaar
214.639
10.418.178
jaarverslag 2011
83
3. Resultaatverwerking in euro
2010
2011
214.639
10.418.178
47.711.829
59.160.927
214.639
10.418.178
Te bestemmen winst van het boekjaar Onttrekking aan het eigen vermogen Aan de reserves Toevoeging aan het eigen vermogen Aan de wettelijke reserve
10.731
520.909
Aan de overige reserves
203.908
9.897.269
47.711.829
59.160.927
Uit te keren winst Vergoeding van het kapitaal
JAARREKENINGen
Te bestemmen winstsaldo
84 jaarverslag 2011
BIJLAGEN
BIJLAGEN
85
jaarverslag 2011
BIJLAGEN
86
1. Geconsolideerde balans, resultatenrekening en posten buiten balanstelling Argenta Spaarbank nv per 31 december 2011 na winstverdeling (IFRS) Balans
in euro
ACTIEF Geldmiddelen en zichtrekeningen bij centrale banken
32.579.251
Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden
214.480.884
Voor verkoop beschikbare financiële activa
14.207.095.790
Leningen en vorderingen
18.817.450.016
Leningen en vorderingen op kredietinstellingen Leningen en vorderingen op andere cliënten
790.825.276 18.026.624.740
Wijzigingen in de reële waarden van de afgedekte posities
380.807.554
Materiële activa
35.001.122
Gebouwen, terreinen, uitrusting
34.584.696
Vastgoedbeleggingen
416.426
Goodwill en andere immateriële activa
29.607.916
Belastingvorderingen
73.324.142
Andere activa
231.337.055
TOTAAL ACTIEF
34.021.683.730
jaarverslag 2011
87
Balans
in euro
VERPLICHTINGEN, MINDERHEIDSBELANGEN EN EIGEN VERMOGEN Deposito’s van centrale banken
200.050.000
Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden
215.737.789
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs
31.952.390.948
Deposito’s van kredietinstellingen Deposito’s van andere instellingen dan kredietinstellingen In schuldbewijzen belichaamde schulden inclusief kasbons
1.894.988.426 21.899.423.659
Achtergestelde verplichtingen
603.030.175
7.554.948.688
Derivaten gebruikt ter afdekking
549.769.673
Voorzieningen
8.119.190
Belastingverplichtingen Actuele belastingverplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen
BIJLAGEN
2.347.104
1.728.245 618.859
Andere verplichtingen Totaal verplichtingen Eigen vermogen Minderheidsbelang Totaal verplichtingen, minderheids-belangen en eigen vermogen
183.526.470 33.111.941.174 909.649.134 93.422 34.021.683.730
jaarverslag 2011
BIJLAGEN
88
Resultatenrekening
in euro
Financiële en exploitatiebaten en -lasten Netto rentebaten rentebaten rentelasten
213.980.638 306.601.933 1.227.251.974 -920.650.041
Dividenden
67.750
Netto baten uit provisies en vergoedingen baten uit provisies en vergoedingen lasten in verband met provisies en vergoedingen
-64.697.607 62.802.448 -127.500.055
Gerealiseerde winsten en verliezen op financiële activa en verplichtingen die niet tegen reële waarde worden gewaardeerd in de winst- en verliesrekening
45.050.757
Winsten en verliezen op financiële activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden
-88.022.692
Winsten (verliezen) uit de administratieve verwerking van afdekkingstransacties
2.471.706
Winsten en verliezen op het niet langer opnemen van andere dan voor verkoop aangehouden activa
46.766
Andere netto exploitatiebaten
12.462.025
Administratiekosten personeelsuitgaven algemene en administratieve uitgaven Afschrijvingen materiële vaste activa vastgoedbeleggingen immateriële activa
-127.351.164 -24.306.021 -103.045.143 -12.001.966
-3.469.298 -17.776 -8.514.892
Voorzieningen Bijzondere waardeverminderingen voor verkoop beschikbare financiële vaste activa leningen en vorderingen
1.192.437 -8.002.894 -3.578.926 -4.423.968
Totale winst voor aftrek belastingen en minderheidsbelang Winstbelastingen
67.817.051 2.415.916
Totale winst na belastingen en voor minderheidsbelang Minderheidsbelangen
70.232.967 -7.356
Nettowinst of -verlies
70.225.611
jaarverslag 2011
89
2. Geconsolideerde balans en resultatenrekening Argenta Assuranties nv per 31 december 2011 na winstverdeling Balans
in euro
ACTIEF Immateriële activa
3.060.746
Immateriële vaste activa Overige immateriële vaste activa
3.060.746
Beleggingen
2.829.373.820
Terreinen en gebouwen Overige financiële beleggingen Aandelen, deelnemingen en andere niet-vastrentende effecten Obligaties en andere vastrentende effecten Hypothecaire leningen en hypothecaire kredieten Deposito’s bij kredietinstellingen
791.911
100.956.176 2.516.539.181 208.416.620 2.669.932
Beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep van activiteiten “Leven” en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen Voorziening voor niet-verdiende premies en opende risico’s Voorziening voor te betalen schaden Voorziening voor winstdeelname en restorno’s
519.750.109
2.038.135 1.591 1.443.480 593.064
Vorderingen Vorderingen uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen Tussenpersonen Overige Overige vorderingen
20.413.699
31.761 3.932.160 16.449.778
Overige activabestanddelen
68.370.111
Materiële vaste activa
64.476
Beschikbare waarden
68.292.971
Overige
12.664
Overlopende rekeningen Verworven, niet-vervallen interesten en huurgelden Overige overlopende rekeningen Totaal actief
BIJLAGEN
Overige
59.243.569 59.018.177 225.392 3.502.250.189
jaarverslag 2011
BIJLAGEN
90
Balans
in euro
PASSIEF Eigen vermogen Geplaatst kapitaal of equivalent fonds, onder aftrek van het niet-opgevraagd kapitaal
Geplaatst kapitaal
207.465.739
103.467.000
Herwaarderingsmeerwaarden
516.858
Reserves
103.481.881
Belang van derden
5.937
Achtergestelde schulden
20.000.000
Fonds voor toekomstige wijzigingen
19.069.688
Technische voorzieningen Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s
2.507.054.328 18.643.881
Voorziening voor verzekering “leven”
2.332.744.471
Voorziening voor te betalen schaden
98.512.883
Voorziening voor winstdeling en restorno’s
5.347.553
Voorziening voor egalisatie en catastrofen
11.969.504
Andere technische voorzieningen
39.836.036
Technische voorzieningen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep van activiteiten “Leven” wanneer het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming
519.750.109
Voorzieningen voor overige risico’s en kosten Andere voorzieningen
42.964 42.964
Deposito’s ontvangen van herverzekeraars Schulden Schulden uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen Schulden uit hoofde van herverzekerings verrichtingen Schulden t.a.v. kredietinstellingen
326.729 227.406.648 12.064.036 308.828 185.225.102
Overige schulden Schulden wegens belastingen, bezoldigingen en sociale lasten
16.644.709
13.163.973
Overige
Overlopende rekeningen TOTAAL PASSIEF
1.128.047 3.502.250.189
jaarverslag 2011
91
Resultatenrekening
in euro
Technische rekening NIET-levensverzekering Verdiende premies, onder aftrek van herverzekering
85.562.756
Brutopremies
90.501.737
-1.976.892 -2.949.031 -13.058
Toegerekende opbrengst van beleggingen, overgebracht van de niet-technische rekening
3.575.664
Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering
851.337
Schadelast, onder aftrek van herverzekering (-)
-50.335.277
Betaalde nettobedragen Brutobedragen Deel van de herverzekeraars (-) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering
-50.623.289 191.270
Zonder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -)
292.938
-196.196
Deel van de herverzekeraars (stijging -, daling +)
Wijziging van de andere technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +)
-11.283.000
Nettobedrijfskosten (-)
-23.930.346
Acquisitiekosten
-11.969.972
Administratiekosten Van de herverzekeraars ontvangen commissielonen en winstdeelnemingen (-)
-11.961.167
Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering (-) Wijziging van de voorziening voor egalisatie en catastrofen, onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering Winst
793 -1.120.365
-37.364
3.283.405
BIJLAGEN
Uitgaande herverzekeringspremies (-) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, zonder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) Wijziging van de voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s, deel van de herverzekeraars (stijging +, daling -)
jaarverslag 2011
BIJLAGEN
92
Resultatenrekening
in euro
Technische rekening levensverzekering Premies, onder aftrek van herverzekering Brutopremies Uitgaande herverzekeringspremies (-)
600.529.109 602.058.147 -1.529.038
Toegerekende opbrengst van beleggingen, overgebracht van de niet-technische rekening
95.385.986
Waardecorrecties op beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep activiteiten “Leven” en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming (opbrengsten)
4.274.169
Overige technische opbrengsten, onder aftrek van herverzekering
8.228.529
Schadelast, onder aftrek van herverzekering (-)
-175.858.651
Betaalde nettobedragen Brutobedragen
-177.067.182
Deel van de herverzekeraars (-) Wijziging van de voorziening voor te betalen schaden, onder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -)
797.564
Zonder aftrek van herverzekering (stijging +, daling -)
544.262
-133.295
Deel van de herverzekeraars (stijging -, daling +)
Wijziging van de andere technische voorzieningen, onder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) Wijziging van de voorziening voor verzekering “Leven” zonder aftrek van herverzekering Zonder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +) Wijziging van de andere technische voorzieningen zonder aftrek van herverzekering (stijging -, daling +)
-468.687.050
-447.322.127 -21.364.923
Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering
2.299.205
Nettobedrijfskosten (-)
-22.396.448
Acquisitiekosten
-10.819.181
Administratiekosten Van de herverzekeraars ontvangen commissielonen en winstdeelnemingen (-)
-11.770.357
Waardecorrecties op beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds van de groep activiteiten “Leven” en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming (kosten)
193.090
-21.614.664
Overige technische lasten, onder aftrek van herverzekering
-6.017.420
Wijziging van het fonds voor toekomstige dotaties (stijging-, daling +)
-6.446.575
Resultaat van de technische rekening levensverzekering Winst
9.696.190
jaarverslag 2011
93
Resultatenrekening
in euro
niet-technische rekening Resultaat van de technische rekening niet-levensverzekering Winst
3.283.405
Resultaat van de technische rekening levensverzekering Winst
9.696.190
Opbrengsten van beleggingen Terugneming van waardecorrecties op beleggingen Meerwaarden op de realisatie
113.972.769 104.350.866 843 9.621.060
Beleggingslasten Beheerslasten van beleggingen Waardecorrecties op beleggingen Minderwaarden op de realisatie
-15.011.119 -2.132.053 -10.835.060 -2.044.006
Toegerekende opbrengst van beleggingen, overgeboekt naar de technische rekening niet-levensverzekering
-3.575.664
Toegerekende opbrengst van beleggingen, overgeboekt naar de technische rekening levensverzekering
-95.385.986
Geconsolideerd resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting Winst
12.979.595
Belastingen op het resultaat
2.480.203
Uitgestelde belastingen
-54.960
Geconsolideerd resultaat
15.404.838
Aandeel van derden in het resultaat
-2.232
Aandeel van de groep in het resultaat
15.407.070
Te bestemmen resultaat van het boekjaar
15.407.070
BIJLAGEN
Opbrengsten van andere beleggingen
jaarverslag 2011
Bijkomende inlichtingen
94
Het jaarverslag van de Argenta Groep verschijnt in het Nederlands, het Frans en het Engels. Vragen in verband met de verspreiding van deze verslagen mogen gericht worden aan:
Argenta Bank- en Verzekeringsgroep nv Belgiëlei 49-53 B-2018 Antwerpen Tel: +32 3 285 55 23 Fax: +32 3 285 51 89 www.argenta.be
[email protected]
Ombudsdienst Bij een klacht of bemerking met betrekking tot de dienstverlening van de Argenta Groep, verzoeken wij u om in eerste instantie contact op te nemen met de kantoorhouder van het kantoor waarbij u cliënt bent. De kantoorhouders staan steeds paraat en proberen al het nodige te doen om uw probleem te verhelpen. Indien deze bemiddeling u niet tevreden stelt, kunt u zich in tweede instantie richten tot de ombudsdienst van de Argenta Groep, zowel voor wat betreft de activiteiten van de Bankpool als de activiteiten van de Verzekeringspool.
Ombudsdienst Belgiëlei 49-53 B-2018 Antwerpen Tel: +32 3 285 56 45 Fax: +32 3 285 55 28
[email protected]
Argenta Bank- en Verzekeringsgroep nv Belgiëlei 49-53 B-2018 Antwerpen RPR ANTWERPEN 0475.525.276
[email protected] www.argenta.be