De rol van de zorgverzekeraar verschuift van administratiekantoor naar belangenbehartiger van verzekerden

Zomer 2010

29

Read.me verschijnt meerdere keren per jaar en wordt verspreid onder relaties van Furore

“De rol van de zorgverzekeraar verschuift van administratiekantoor naar belangenbehartiger van verzekerden.”

Foto: Photoworkx

Herman Bennema, directeur Vektis

n n n n

n

Altrecht maakt organisatie klaar voor maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe regels UMC St Radboud vergroot patiëntveiligheid met automatiseringsslag Mirko Lukács senior adviseur wetenschap en onderwijs Arjo Rozeboom geeft zijn visie op gebruikersvriendelijkheid van zorginformatiesystemen Vijf vragen aan Melle de Vries, hoofd I& A KNAW

Bruggebouw, Bos en Lommerplein 280, Postbus 9204, 1006 AE Amsterdam, tel.: (020) 346 71 71, www.furore.com

Foto: Photoworkx

Vervolg pagina 1:

Vektis: zakelijker opereren zonder informatiekwaliteit uit het oog te verliezen “Alleen als iedere ketenpartner in de zorg dezelfde versie van de werkelijkheid dezelfde databron - heeft, is het mogelijk om goed beleid op te stellen.”

Als hét centrum voor informatie en standaardisatie van en voor de zorgverzekeraars is Vektis een spin in het web in de Nederlandse gezondheidszorg. De organisatie verzamelt en analyseert gegevens over gezondheidszorg. Klanten van Vektis - zorgverzekeraars, zorgaanbieders, het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) - kunnen op basis van deze informatie hun beleid vernieuwen, strategische keuzes maken en hun operationele (declaratie)processen uitvoeren en verbeteren. Er verandert veel in de zorgsector. Reden voor Vektis om zakelijker te gaan opereren, maar uiteraard zonder de informatiekwaliteit uit het oog te verliezen.

Foto: Photoworkx

De ongeveer tachtig medewerkers van Vektis richten zich op de volgende taakgroepen. Zo is de organisatie verantwoordelijk voor het opstellen en beheren van standaarden voor de elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Daarnaast houdt Vektis zich bezig met referentieproducten die nodig zijn in het declaratieproces. Het gaat hierbij om tariefsystemen voor medische verrichtingen en farmaceutische middelen en om zorgregisters waarin alle zorgaanbieders en -verzekeraars eenduidig zijn vastgelegd. De organisatie beheert ook een database met alle zorgdeclaraties. Herman Bennema, vanaf 1 februari dit jaar directeur van Vektis: “Deze database is cruciaal. De data is noodzakelijk voor de risicoverevening tussen de zorgverzekeraars en het vormt de basis voor onze infoproducten, die de dagelijkse werkzaamheden van onze klanten ondersteunen en waarmee klanten strategische keuzes maken en beleid opstellen.”

Herman Bennema, directeur Vektis

2

Read.me nr. 29 Zomer 2010

Foto: Photoworkx

Zo hoog mogelijke zorgkwaliteit

Eenduidige data

Gefaseerde invoering

De informatie uit de Vektis-database vormt ook het uitgangspunt voor uiteenlopende onderzoeken. Bijvoorbeeld naar het switchgedrag van verzekerden tussen zorgverzekeraars. Bennema: “Deze onderzoeksvragen variëren van branchebreed vanuit een concreet verzoek van Zorgverzekeraars Nederland, tot individuele verzoeken. In dat laatste geval betreft het vaak een benchmark over waar een zorgpartij staat in de markt.” Als hem wordt gevraagd naar belangrijke ontwikkelingen in de zorgsector hoeft Bennema niet lang na te denken. “De belangrijkste ontwikkelingen zijn in mijn optiek gericht op het betaalbaar houden van kwalitatief goede zorg. Het verder uitbouwen van een solidair en marktgericht verzekeringsstelsel staat hierin centraal. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de discussie over de uitvoering van AWBZ voor eigen verzekerden door zorgverzekeraars, en ook over de introductie van kwaliteitsindicatoren in het kader van zichtbare zorg. In lijn met deze ontwikkelingen zie je dat de rol van de zorgverzekeraar verschuift van een voornamelijk administratieve rol naar belangenbehartiger voor verzekerden. Een andere belangrijke ontwikkeling betreft de reductie van financiële onzekerheden. Denk hierbij aan vermindering van de onzekerheden ten aanzien van de verwachte declaraties en een verbetering van het risicovereveningsmodel. Vanuit Vektis proberen we met de juiste informatie hierin te ondersteunen.”

Bij het maken van keuzes is het belangrijk dat de informatie die door de verschillende partijen wordt gebruikt, gebaseerd is op een breed geaccepteerde, eenduidige dataset. Veel te vaak komt het voor dat de discussie gaat over wie de juiste dataset heeft. Dan komt de echte discussie over de interpretatie van de data en de daarop gebaseerde beleidskeuzes niet meer aan de orde. Vektis kan zijn steentje bijdragen aan het voeren van de juiste discussie. Bennema: “De data in onze database vormt de basis voor informatie. Het is voor ons zaak om eenduidigheid in deze data en databronnen te creëren. Want alleen als iedere ketenpartner in de zorg dezelfde versie van de werkelijkheid kan gebruiken, is het mogelijk om bijvoorbeeld goed beleid op te stellen.” Ook benchmarks zijn een vorm van informatie die belangrijk is om de positie van ketenpartners vast te stellen en verbeterpunten te bepalen. Hierin ziet Bennema een rol voor Vektis. “We hebben in onze database declaratiedata van zestien miljoen Nederlanders. Door deze data om te zetten in informatie leveren we een bijdrage aan het verbeteren van de prijs/kwaliteitsverhouding.”

Furore tekende jaren geleden voor de ontwikkeling van de eerste generatie van het datawarehouse van Vektis. Momenteel ontwikkelt Vektis de tweede generatie. De organisatie schakelde Furore in voor een second opinion bij het vaststellen van de eisen aan het datawarehouse. Volgens Bennema is dit een essentiële stap. “Het datawarehouse is cruciaal voor Vektis om een betrouwbare bron te kunnen zijn voor kwaliteitsinformatie. Om die reden heeft Vektis samen met Furore in diverse sessies de eisen gereviewd. Hierbij was de belangrijkste eis dat Vektis met de implementatie van het nieuwe datawarehouse de transitie maakt van inputgericht naar outputgericht, ofwel van data-opslag naar informatielevering. Niet alleen voor interne medewerkers van Vektis, maar ook voor de individuele klanten die datamarts – verzameling van gegevens voor een specifiek doel – beschikbaar krijgen waarop ze zelf analyses kunnen uitvoeren.” Op dit moment is een aantal componenten van het datawarehouse al in gebruik. Zo is alle informatie ten behoeve van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) nu in het systeem opgenomen. De verdere invoering verloopt gefaseerd. Furore nam ook plaats in de gebruikersadviesgroep en geeft daarin een onafhankelijk oordeel over de relevante projectdocumenten, waarin telkens wordt vergeleken met de oorspronkelijke eisen van het datawarehouse.

Grote impact

Klantgericht en proactief

De wijzigingen hebben veel praktische consequenties voor de branche, en dus ook voor Vektis. De voorgenomen veranderingen in de AWBZ, zoals het declareren op cliëntniveau en de overgang van DBC naar DOT, betekent dat de systemen van Vektis moeten worden aangepast. Maar het goede nieuws is dat de systemen niet meer hoeven te worden gebouwd. De communicatie-infrastructuur van VECOZO (het landelijk schakelpunt voor de declaraties vanuit de Zvw) en de informatie- infrastructuur van Vektis zijn beschikbaar en functioneren goed.

De komende jaren staat verdere professionalisering centraal binnen de zorgsector. Dat heeft ook gevolgen voor de rol en activiteiten van Vektis. Intern is daarom een veranderingstraject ingezet. Bennema: “We transformeren van een activiteitgeoriënteerde naar een resultaatgerichte organisatie, waarin focus en accountability nog belangrijker worden. Het uiteindelijke doel is dat we nog klantgerichter en proactief gaan opereren. Op cultuurgebied betekent dit dat iedere Vektis-medewerker weet wat zijn of haar rol is in het bereiken van dit doel.”

Aan het eind van het gesprek komt Bennema nog even terug op de AWBZ. Volgens hem doet de overheid er goed aan de declaratieprocessen onder te brengen bij de zorgverzekeraars. “De verzekerde heeft dan nog maar één loket voor meerdere zorgbehoeften. Hierbij kan prima gebruik gemaakt worden van de bestaande infrastructuur, waarin onder andere het landelijk schakelpunt VECOZO en het Vektis-datawarehouse zijn opgenomen. Waarom zou je niet gebruikmaken van de huidige infrastructuur en het wiel opnieuw willen uitvinden?”

Read.me nr. 29 Zomer 2010

3

Foto: Photoworkx

Altrecht maakt organisatie klaar voor maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe regels

Altrecht is de grootste GGZ-aanbieder in Midden-Nederland. De 2.800 medewerkers (2.350 fte) helpen circa 30.000 cliënten op 140 locaties, waarvan drie hoofdlocaties in Utrecht (Willem Arntz huis), Den Dolder en Zeist. De hulpverlening van Altrecht is gebaseerd op de specifieke situatie en hulpvraag van cliënten en bestaat onder andere uit het wegnemen van klachten en problemen. Ook langer durende behandelingen voor mensen met chronische problemen en behandeling van mensen met een psychiatrische ziekte en ernstige gedragsproblemen behoren tot de taken van Altrecht - dit laatste al dan niet in combinatie met tbs. Altrecht werkt nauw samen met het UMC Utrecht en fungeert als opleidingscentrum voor psychiaters en psychologen. Ook publiceert de organisatie regelmatig wetenschappelijke artikelen.

Zonder financiering geen zorg De geestelijke gezondheidszorg kent een complexe financiering. Frank van den Tempel, concern controller bij Altrecht: “Er zijn vier soorten financieringen, met elk hun eigen onderverdeling. Het is voor ons van belang om te bepalen in welke financieringsstroom een cliënt zit. We moeten namelijk alle behandelingen apart kunnen registreren, verantwoorden en factureren. De systemen voor registratieverantwoording moeten daar op zijn ingericht. Zonder financiering is zorg tenslotte niet mogelijk.”

4

Foto: Photoworkx

De geestelijke gezondheidszorg in Nederland kent veel nieuwe ontwikkelingen. Ook deze sector moet ‘meer doen met minder’. Daarnaast merkt de GGZsector steeds meer van de door de politiek beoogde marktwerking in de zorg. De opkomst van instellingen met slechts een aantal specialisaties vergroot de druk op breed georiënteerde instellingen. Zo ook op Altrecht, dat onder andere met zorgpaden en informatievoorziening vanuit het datawarehouse inspeelt op de ontwikkelingen.

Frank van den Tempel, concern controller bij Altrecht

Maximale transparantie Altrecht heeft als doelstelling om de cliënten optimale zorg te bieden en dit tegelijkertijd financieel aantrekkelijk te kunnen doen. “We moeten onze activiteiten met een zakelijke bril bekijken, maar ook het maatschappelijk belang in het oog houden”, zegt Van den Tempel. “Zorg staat bovenaan, maar de continuïteit van Altrecht is ook belangrijk om die zorg te kunnen bieden.” Samen met Furore bepaalde Altrecht waar het momenteel qua informatievoorziening staat. Van den Tempel: “We hebben dit gedaan op basis van het BI-negenblokkenmodel. Dit bood inzicht in onder andere de inregeling van de informatievoorziening, overheidsverantwoording en de beno-

digde informatie voor kiesBeter.nl en Zichtbare Zorg. Maar ook welke informatie nodig is voor het Jaardocument maatschappelijke verantwoording. Dit zijn elementen die essentieel zijn om in te spelen op de maximale transparantie die de maatschappij, zorgverzekeraars en patiëntenverenigingen van ons verwachten.”

Roadmap 2010- 2011 Altrecht en Furore hebben gezamenlijk de stappen gedefinieerd die Altrecht de komende twee jaar moet zetten op het gebied van de informatievoorziening om in te spelen op de huidige ontwikkelingen. Van den Tempel: “We zijn met een helicopterview over de organisatie heenRead.me nr. 29 Zomer 2010

Kort nieuws

Foto: Photoworkx

gegaan en hebben de stand van zaken op het gebied van de informatievoorziening afgezet tegen de behoefte. Een van de stappen is de ontwikkeling van informatie over zorgpaden, waarin we behandelingen uniformeren. Als het bijvoorbeeld om een depressie gaat, kunnen we diverse soorten behandelingen - zorgpaden - starten. Ieder pad heeft een in beginsel uniforme behandeling, bijvoorbeeld met een bepaald aantal bijeenkomsten, medicatie en huiswerk. Door informatie over deze zorgpaden te genereren, kunnen we het werk beter plannen en de zorg voor de patiënt nog verder verbeteren.” Furore en Altrecht hebben zich ook bezig gehouden met de herinrichting van het datawarehouse. Van den Tempel: “We hebben als doelstelling om ons datawarehouse zo in te richten dat we een informatievoorziening kunnen bieden die de voortgang in de zorgverlening op Altrecht in kaart brengt. Met deze en andere inzichten creëren we meerwaarde voor de samenleving en onderscheiden we ons bijvoorbeeld van de gespecialiseerde instellingen. Zo geven we onze doelstelling om voor wat betreft zorgkwaliteit tot de vijf beste GGZ-instellingen van Nederland te behoren, verder vorm.”

Furore sponsort team Racing Rooseboom bij Tour for Life Tour for Life is een loodzware wielertocht voor Artsen zonder Grenzen. In totaal doen er 50 teams mee. Daarbij is hun streven ook om samen een miljoen euro op te halen voor mensen in noodsituaties. De wielrenners starten op zondag 29 augustus in Italië. Ze fietsen in acht dagen van Italië naar Nederland. De renners rijden gemiddeld 150 kilometer per dag en krijgen onderweg veel wereldberoemde, maar vooral loodzware cols voor hun kiezen in de Alpen, Vogezen Read.me nr. 29 Zomer 2010

en Ardennen. Op www.tourforlife.nl zijn de ploegen van 29 augustus t/m 5 september live te volgen. Het team Racing Rooseboom wordt gesponsord door Furore en is het team waar ook Furore-medewerker Duco Roolvink in mee fietst (zie ook ‘De week van’ op pagina 16). Wij wensen het team Racing Rooseboom heel veel succes!

Furore adviseert Salland Verzekeringen over declaratiestandaard AW319 Voor de zorgsectoren in de AWBZ zijn er afspraken gemaakt over de planning en het gebruik van de declaratiestandaarden. Declareren in de AWBZ op basis van een declaratiestandaard is nieuw. Zorginstellingen zijn verplicht vanaf 1 januari 2010 een Excelformat te gebruiken en dit maandelijks te versturen naar het Zorgkantoor. Het gebruik van dit format is tijdelijk voor het jaar 2010. De opvolger hiervan (de Externe integratie declaratiestandaard AW319) is onlangs gepubliceerd. Vanaf dat moment moeten zorgkantoren en softwareleveranciers van zorgaanbieders aan de slag met het inbouwen van deze standaard in hun software. Salland Verzekeringen (Zorgkantoor Midden IJssel) heeft aan Furore gevraagd op welke wijze zij het beste de declaratiestandaard kan implementeren. Zij hebben de keus om gebruik te maken van de software van een externe leverancier of zij kunnen kiezen om zelfbouw te plegen en het te bouwen conform hun eigen systeem voor de Zorgverzekeringswet. Furore zet de mogelijkheden naast elkaar en komt op basis daarvan met een advies.

5

Foto: Photoworkx

UMC St Radboud vergroot patiëntveiligheid met automatiseringsslag

Foto: Photoworkx

“Voorheen ontwikkelden we zorgautomatiseringscomponenten en -applicaties; voornamelijk op basis van de

watervalmethodiek”, zegt Ruud Davids, directeur Productgroep ICT bij het UMC St Radboud. “Voorwaarde hiervoor is echter dat de gebruikersgroep vooraf exact weet wat het eindresultaat moet zijn. Dat inzicht is er niet voor alle modules of applicaties die we binnen St Radboud ontwikkelen. Om die reden maken we steeds vaker gebruik van de Agile ontwikkelmethodiek, die ons de flexibiliteit biedt om in de verschillende ontwikkelfasen bij te sturen en korte cyclische resultaten te boeken.”

Medicatiegegevens Het medicatiedossier is een belangrijk fundament voor de informatievoor-

6

Foto: Photoworkx

Patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Dat is de drie-eenheid binnen het Universitair Medisch Centrum St Radboud in Nijmegen. Volgens het medisch centrum staan deze drie elementen in nauw verband met elkaar. Voor goede patiëntenzorg is hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek nodig, terwijl voor goed medisch onderwijs patiëntenzorg en onderzoek onontbeerlijk zijn. Om deze zaken in goede banen te leiden, staat zorgautomatisering bij het UMC St Radboud hoog op de agenda. Het Ziekenhuis Informatie Systeem (ZIS) en het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) zijn hierin belangrijke componenten. Furore speelde onder andere een rol bij het uitbreiden van de functionaliteit van het medicatiedossier.

Ruud Davids, directeur Productgroep ICT bij het UMC St Radboud ziening tussen St Radboud, artsen en apotheken. Medicatiegegevens moeten vanzelfsprekend zeer accuraat zijn. Om die reden is de Agile methodiek minder geschikt voor de ontwikkeling van dit dossier. Niet voor niets heeft Furore de watervalmethodiek gebruikt om de functionaliteit van het medicatiedossier uit te breiden. Davids: “Furore ondersteunde ons bij het in kaart brengen van de nieuwe functies en tekende voor het structureren en programmeren daarvan. Ook de inpassing van het dossier in het EPD lag in handen van deze partner. Momenteel werken we samen aan het inpassen van variabele dosering in het dossier, polikliniek en toedieningsregistratie. Door deze en andere gegevens aan het medicatiedossier toe te voegen, is de informatievoorziening tussen de verschillende medische schakels sterk verbeterd.” In totaal werken bij St Radboud drie ontwikkelaars en een tester van Furore. Deze laatste houdt zich bezig met acceptatie-,

technische en functionele tests. Daarnaast was Furore verantwoordelijk voor de ontwikkeling van diverse schermen, webapplicaties en online formulieren. Davids: “Zo hebben we nu een applicatie voor de preoperatieve poli waarmee heelkunde een patiënt kan aanmelden vanuit het EPD in het kader van screening voor de operatie. Belangrijke informatie die niet alleen de patiëntveiligheid, maar ook de efficiëntie op de OK vergroot.” De diverse automatiseringsprojecten hebben volgens Davids grote voordelen. “Binnen St Radboud werken we straks met één waarheid. Systemen zijn gekoppeld en gegevens worden naadloos uitgewisseld, waardoor de patiëntveiligheid toeneemt. Daarnaast verlagen we de foutgevoeligheid en brengen we de kwaliteit van onze dienstverlening omhoog. De productiviteit zal in eerste instantie lager liggen omdat mensen moeten wennen aan de nieuwe formulieren, maar op langere termijn zal ook dit verbeteren.” Read.me nr. 29 Zomer 2010

Mirko Lukács senior adviseur voor wetenschap en onderwijs

Kort nieuws

Foto: Fotoshoot

azM, UMCG en UMCU sluiten gezamenlijk aan op Parelsnoer

Mirko Lukács, senior adviseur voor wetenschap en onderwijs Sinds februari jl. is drs. Mirko Lukács (43) senior adviseur voor wetenschap en onderwijs bij Furore. Naast zorg zijn dit de twee markten waar Furore zich op richt. ICT speelt een steeds belangrijker rol in de processen van wetenschappelijke- en onderwijsinstellingen. Lukács ontwikkelt de dienstverlening van Furore verder voor klanten in deze sectoren, die door middel van ICT hun bedrijfsprocessen willen vernieuwen. Voor hij naar Furore overstapte, werkte Mirko Lukács als manager Beleid, Onderzoek en Internet bij de educatieve omroep Teleac, de omroep die onder andere Schooltv uitzendt. Daar heeft hij bijgedragen aan onder andere de ontwikkeling van de nationale onderwijsbronnenbank Teleblik. Tevens heeft hij de samenwerking met de Open Universiteit Nederland vormgegeven. Vóór Teleac werkte Lukács tien jaar als marktanalist bij IDC en was hij verantwoordelijk voor het Europese expertisecentrum van IDC Read.me nr. 29 Zomer 2010

op het gebied van ICT-dienstverlening. Lukács is afgestudeerd in Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) met als specialisatie Media & Beleid. “Bij IDC had ik tien jaar een ICT-bril op en bij Teleac zeven jaar een onderwijsen wetenschapsbril. In de functie bij Furore komen deze gebieden nu mooi bij elkaar”, zegt Mirko. “In het wetenschappelijk onderzoek zie je de beweging naar vrije toegang tot onderzoek. Dit betekent dat je onderzoeksgegevens en publicaties op allerlei nieuwe manieren kunt ontsluiten en aan elkaar kunt koppelen. In het onderwijs zie je de wens om leerlingen intensiever en persoonlijker te volgen. Onderwijsinstellingen willen hun aanbod nu meer op maat kunnen maken door middel van leerlingvolgsystemen, internet en digitale leermiddelen. ICT speelt in al deze processen een cruciale rol.”

Furore maakt voor Universitair Medisch Centrum Utrecht, Universitair Medisch Centrum Groningen en academisch ziekenhuis Maastricht een gecombineerd ontwerp voor de aansluiting van de genoemde UMC’s op Parelsnoer. Het Parelsnoer Initiatief is een unieke samenwerking tussen de acht universitair medische centra. Het Parelsnoer Initiatief, opgericht in 2007 door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), verzamelt op interuniversitair niveau klinische data en biomaterialen. Door het bundelen van deze gegevens en materialen kan de wetenschap zich ontwikkelen, wordt de patiënt beter behandeld en kan nieuwe productontwikkeling plaatsvinden. Dit laatste versterkt de economische positie van de farmaceutische en biotechnologische industrie in Nederland. Furore ondersteunt de deelnemende ziekenhuizen bij het samenstellen van de berichtmodellen waarmee zij hun patiënteninformatie uitwisselen.

Furore vaart mee met de SAIL IN op 19 augustus 2010!

7

Arjo Rozeboom geeft zijn visie op gebruikersvriendelijkheid van zorginformatiesystemen Gebruikersvriendelijkheid bepaalt in sterke mate of een informatiesysteem wordt gebruikt, schrijft Arjo Rozeboom, senior adviseur Care. Op het gebied van gebruiksvriendelijkheid laten Elektronische Cliëntendossiers (ECD’s) nogal te wensen over. Ik merk in de dagelijkse praktijk dat met name in de thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen, medewerkers grote moeite hebben om te (leren) werken met deze informatiesystemen. Met als gevolg dat zorginstellingen de mogelijkheden van het ECD niet optimaal benutten.

Arjo Rozeboom

Foto: Fotoshoot

Onlangs was ik bij de startbijeenkomst voor de invoering van een ECD. Twee leveranciers demonstreerden de mogelijkheden van dit pareltje der technologie. Tijdens de eerste presentatie gebeurde waar je als spreker voor vreest: de ene

helft van het publiek haakte af, de andere helft ging met de buurman in gesprek of had ineens dringende boodschappen per telefoon te versturen. Toen de tweede spreker startte met een demonstratie van het informatiesysteem, leek het alsof er een ander publiek in de zaal zat. Hij kreeg wél volop aandacht. Waarom? Omdat de toehoorders met eigen ogen zagen hoe intuïtief, eenvoudig, herkenbaar en vooral gebruikersvriendelijk het systeem was.

Doorontwikkeling Een belangrijke reden waarom de hui-

8

dige ECD’s niet altijd als gebruikersvriendelijk worden ervaren, is omdat ze een doorontwikkeling zijn van bestaande systemen. Zorgorganisaties zetten deze in om indicaties te verwerken en cliëntgegevens bij te houden. Op basis van een vraag vanuit de markt hebben leveranciers deze systemen ‘uitgebouwd’ tot een ECD. En daarin zit het probleem. De gedachte is dat gebruikers een systeem met een Office-menu per definitie gebruikersvriendelijk vinden. Deze aanname is niet altijd juist. Zorgmedewerkers op de werkvloer hebben als eerste prioriteit het helpen van de cliënt. Veel van hen werken niet dagelijks met een pc. Laat staan met het voor velen herkenbare Officemenu.

Webdossier Bij veel leveranciers is inmiddels het kwartje wel gevallen dat de gebruikersvriendelijkheid niet optimaal is. Ze kwamen met de volgende oplossing: een dossier dat is te ontsluiten via het web en dus overal toegankelijk is. Dit ‘webdossier’ moet de werkvloer weer meekrijgen in het gebruik van het ECD. Maar is webtoegankelijkheid alleen wel voldoen-

de? En werkt een dergelijk dossier niet te verwarrend voor medewerkers? Wanneer gebruik je het webdossier en wanneer het ‘gewone’ elektronische dossier? In mijn optiek is dit slechts een pleister op de wonde. De zorgsector heeft een systeem op maat nodig, dat volledig is afgestemd op de behoeften, werkwijzen en processen in de zorg. En aangezien een zorginstelling nu eenmaal geen kantoor is, moeten leveranciers de ‘Office-menugedachte’ snel laten varen. Veel zorginstellingen zijn ondertussen gestart met de invoering van een ECD of staan aan de vooravond hiervan. Helaas hebben veel van de huidige ECD’s onvoldoende toegevoegde waarde voor de zorgwerkvloer. Het kost medewerkers in deze sector veel tijd en moeite om digitaal te registreren en het levert onvoldoende op. Er is bijvoorbeeld nog te weinig inzicht in kwaliteitsverbetering, en het monitoren van eigen werkzaamheden is nog te complex.

Leren van de praktijk Leveranciers hebben ongetwijfeld veel kennis en expertise van de caremarkt, maar zouden eens samen met een zorgRead.me nr. 29 Zomer 2010

medewerker of verpleeghuisarts achter de tekentafel moeten gaan zitten. Gebruikersvriendelijkheid wordt tenslotte niet op kantoor bedacht. Je moet de werkvloer op om het werk van medewerkers en behandelaars te doorgronden. Hoe gaan een arts en verpleegkundige te werk en welke handelingen zijn eenvoudig te digitaliseren? Door deze kennis te integreren in systemen, krijgen ze direct meerwaarde.

Financieel oninteressant Helaas kan ik niet bij leveranciers in de keuken kijken en alleen maar gissen naar de redenen waarom zij hun ECD niet anders vormgeven. Ik vermoed echter dat het financieel niet interessant is. De meeste leveranciers bieden een bestaand informatiesysteem voor de cliëntenadministratie en vullen dat aan met een ECD-module. Een andere mogelijke reden is dat ze onvoldoende zicht hebben op toekomstige ontwikkelingen. Technologische ontwikkelingen wijzen erop dat er veel gaat veranderen in de zorg. De introductie van tablets, touchscreens en sociale media zal de komende jaren voor de nodige positieve ‘opschudding’ zorgen in de zorg. Hierbij is één woord cruciaal: visualisatie. Hiermee is een informatiesysteem zonder uitgebreide training en zelfs zonder handleiding direct te gebruiken. Gegevens worden visueel (en grotendeels intuïtief) weergegeven op het scherm, waardoor

snel duidelijk is wat een medewerker ermee moet. Visualisatie zorgt ervoor dat een ECD qua look & feel en werking gaat lijken op internetbankieren, chatten of online bestellen. En juist dat geeft een flinke impuls aan de gebruikersvriendelijkheid.

Zorginstellingen: sta op Niet alleen de leverancier is verantwoordelijk voor het succesvolle gebruik van ECD’s. Ook zorginstellingen zelf moeten hun steentje bijdragen. Het is al jaren bekend dat digitalisering in de zorg steeds belangrijker wordt. Toch hebben zorginstellingen nog maar mondjesmaat geïnvesteerd in opleidingen in computervaardigheden. Daarnaast hebben ze geen harde eisen gesteld voor wat betreft de gebruikersvriendelijkheid van informatiesystemen. Dit komt deels door de beperkte prioriteit (zorg verlenen is belangrijker) en deels door een gebrek aan inzicht in de technische mogelijkheden. Cliënten worden steeds mondiger, maar het is nu tijd voor zorginstellingen om op te staan en kritisch te zijn op de informatiesystemen die ze in huis halen. Want alleen als de eisen vanuit zorginstellingen duidelijk zijn en de leveranciers zich inspannen om aan die eisen te voldoen, is de gebruikersvriendelijkheid van het ECD naar een hoger niveau te brengen. En daar is niet alleen het personeel, maar ook de patiënt bij gebaat.

Artikel ‘De patiënt als koning dankzij ICT’ in ICTzorg Mirjam Bos, senior adviseur Zorg & ICT heeft een artikel geschreven over het centraal stellen van de patiënt binnen de zorgorganisatie en de mogelijkheden die ICT biedt om dit te ondersteunen. Het artikel ‘De patiënt als koning dankzij ICT’ is in mei in de ICT-Zorg geplaatst.

Kort nieuws Furore op international conference euroCRIS ‘Connecting science with society’ Op de universiteit van Aalborg in Denemarken is op 3 en 4 juni de euroCRIS-conferentie ‘Connecting Science with Society: The Role of Research Information in a Knowledge-based Society’ gehouden. Namens Furore woonden Mirko Lukács, senior adviseur en Ilse Verstappen, manager Quality Assurance, het congres bij. Presentaties uit verschillende landen lieten zien dat het wetenschapsbeleid in Europese landen steeds nauwkeuriger wordt gevoed op basis van rapportages van publicatie- en citatiescores op universitair, vakgroep- en auteursniveau. De pakketleveranciers Avedas (van Converis) en Atira (van Pure) toonden complete hedendaagse oplossingen voor research management. Het CWTS uit Leiden liet zien hoe aan de hand van grafische weergaven nu patronen van opkomende en naar of uit elkaar groeiende onderzoeksgebieden overzichtelijk kunnen worden weergegeven (het zogenaamde ‘mapping’). In dit kader heeft Mirko Lukács van Furore de presentatie ‘Chain Integration of Research Management in the Netherlands’ samengesteld. Om de presentatie te ontvangen kunt u een e-mail sturen naar [email protected] o.v.v. de titel.

Als u het artikel wilt ontvangen, stuur dan een e-mail naar [email protected] o.v.v. de titel.

Read.me nr. 29 Zomer 2010

9

Column Rob Mulders Gezond verstand en een nuchtere kijk op zaken weet hij doorgaans te combineren met een verrassende visie, een vlijmscherp inzicht in (ICT-)vraagstukken en - nog belangrijker weten wat nodig is voor een oplossing. In de wereld van management, organisatie en ICT heeft Rob Mulders, directeur Furore, jarenlang ‘rondgelopen’. In zijn vrije tijd verplaatst hij zich graag op een andere manier: op de fiets en op de schaats.

Aanraken of spreken? In maart dit jaar was ik op het jaarlijkse HIMSS-congres in de Verenigde Staten. De HIMSS is de grootste Zorg & ICTbeurs ter wereld. Amerikanen zijn gek op het woord ‘grootste’ en dat was duidelijk zichtbaar. Het is leuk om te zien dat in Amerika de zorgsector gewoon meedoet aan het commerciële circus dat zo’n beurs altijd is. In Nederland lijkt het soms alsof de zorgwereld zich schaamt voor marktwerking, concurrentie en prestatiebeloning. Aan de andere kant van de oceaan wordt daar anders over gedacht.

land. Wij nuchtere Hollanders werpen een blik op de gebruikersinterface van een pakket en stellen vast of het er ‘gelikt’ dan wel ‘verouderd’ uitziet. In Amerika wordt echter serieus werk gemaakt van het meten van snelheid en kwaliteit van de registratie en het terugvinden van gegevens. De business case is simpel: breng de administratieve lastendruk naar beneden, zodat de productie omhoog kan. En het meten levert verrassende resultaten op: met name de ‘gelikte’ pakketten blijken vaak helemaal niet zo efficiënt te zijn in de registratie.

Een van de zaken die me opviel is dat in Amerika het vraagstuk ‘hoe krijgen we zo efficiënt mogelijk al die complexe medische gegevens digitaal vastgelegd?’ veel serieuzer wordt genomen dan in Neder-

Interessant is ook om te zien hoe men, in Amerika net als in Nederland, worstelt met de oplossing. Er komen heel veel trucs aan te pas: van digitale pennen, via voetpedalen, tot aan het bestu-

ren van een cursor met je ogen: allemaal pogingen om muis en toetsenbord uiteindelijk overbodig te maken. Want dat het toetsenbord een bottleneck is in onze informatieverwerking, dat staat vast. Niet alleen is de snelheid begrensd, het toetsenbord verleidt ook tot ongestructureerde vastlegging van gegevens (zeg maar vrije tekst). En dat is nou net wat de digitale revolutie in de zorg in de weg staat. Dossierkennis, beslisbomen, expertsystemen, trendanalyses en cliëntgerichtheid vereisen dat alle informatie gestructureerd te benaderen is. Gekrabbel van een specialist in een memoveld is vaak niet te herleiden tot harde feiten, of bevat geen waterdichte contextinformatie. Net zoals het handschrift van een arts ook al nooit te ontcijferen is geweest.

Foto’s: Photoworkx

Furore van start met SNOMED CT Workshops

Abel Enthoven, Furore (links)en Ronald Cornet, AMC (rechts)

10

Furore is begonnen met het geven van de eerste SNOMED CT Workshops. In deze workshop kunnen organisaties en leveranciers binnen de zorg kennis op doen over SNOMED CT en de toepassing hiervan in de praktijk. De workshop is opgezet in samenwerking met Ronald Cornet, expert in Nederland op het gebied van medische-terminologiesystemen en werkzaam bij het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. SNOMED CT (Systematized Nomenclature of Medicine - Clinical Terms) is een medische-terminologiestelsel dat de uitwisselbaarheid en eenduidigheid van de betekenis van medische begrippen bevordert. Dit stelsel biedt grote voordelen voor onder andere elektronische uitwisselbaarheid, rapportages en gebruik van geautomatiseerde beslistools, met als doel verbetering van de zorgkwaliteit.

Wilt u meer informatie over de SNOMED CT-workshop? Neem dan contact op met Yvonne Goorman, manager Furore Academy, via telefoonnummer (020) 346 71 71 of e-mail [email protected]. Read.me nr. 29 Zomer 2010

Op hoofdlijnen kon ik tijdens de HIMSS twee stromingen om de registratie te verbeteren waarnemen: touch en speech, oftewel aanraken en spreken. De ‘touch’ liefhebbers, vaak leveranciers van pakketten, werken aan een nieuwe generatie van systemen met een hoog iPhonegehalte. De hallen hingen vol met megagrote aanraakschermen, waarop de gebruiker als een soort dirigent met informatie speelt, zonder dat er een muis of een toetsenbord aan te pas komt. De verkopers prezen de oplossingen aan als panacee voor alles. Soms verdacht ik de softwaremakers ervan dat het vooral het

Aanraken...

hoge ‘toys for the boys’ gehalte is dat deze ontwikkeling drijft. Daar tegenover staan de ‘speech’ fanaten, vaak medisch specialisten, die denken dat het besturen van computers middels gesproken tekst de toekomst is. Arts en patiënt communiceren met een gesprek, waarom de arts en de computer dan niet? Binnen ‘speech’ zijn er twee hoofdstromen: enerzijds de echte spraakherkenning die gesproken woorden direct probeert om te zetten naar enen en nullen, en anderzijds een soort workflow-software die doktersassisten-

...of spreken... Ugh?

Ugh!

...ook in de VS zijn de medicijnmannen er nog niet uit!...

ten met een koptelefoon in staat stelt de opgenomen audio te redigeren. Hoe dan ook, het leek me dat beide speech-stromingen eigenlijk voortkomen uit ‘oude generatie medici’ die weigeren om in het nieuw aangeschafte EPD zelf het dossier op orde te houden. Noch de touch-, noch de speech-specialisten konden mij laten zien hoe binnen enkele seconden een diagnose gestructureerd (bijvoorbeeld via de internationale standaard SNOMED CT) kon worden vastgelegd. Op de iPads komen dan opeens virtuele toetsenborden op het scherm, waarop je alsnog een woord moet typen. En bij de voice-controlled systemen voel je je als gebruiker al snel een soort robot die iets uit probeert te leggen aan het achtereind van een varken: ‘open – tabel – kies – nee, verdorie, die bedoel ik niet, wat zeg je, ken je verdorie niet?’. Kortom, aanraken of spreken, de finale oplossing is nog lang niet in zicht. Misschien dat de combinatie iets te bieden heeft? Aanraken en spreken, net als een echt mens…

Cartoon: Pim Schots

Nieuwe dienst FAQT Furore heeft onder de naam FAQT (Furore Analysis & Quantifying Tool) nieuwe diensten voor instellingen in de Care ontwikkeld, waarin kwantificeren centraal staat. Uw probleem wordt vertaald naar euro’s of bijvoorbeeld de factor tijd. Voor een aantal problemen hebben wij methoden ontwikkeld. Die gebruiken we voor een korte maar gedegen (kwantitiatieve) analyse. U krijgt zo inzichtelijk hoe groot uw probleem is, maar vooral: hoeveel de oplossing ervan oplevert. De diensten die vallen binnen het ‘FAQT spectrum’ zijn: ■ ‘Application Analysis Tool’: Hoe optimaliseer ik het applicatielandschap? ■ ‘Organisational Excellence Analysis Tool’: Hoe richt ik mijn ICT-afdeling efficiënt in? ■ ‘Outsource Tool’: Wat is de meerwaarde van outsourcen van (delen van) ICT? ■ ‘Understanding of Telephony & Multifunctionals’: Optimaal beheer en inzet van telefonie en multifunctionals ■ ‘Taxing of ICT Tool’: Wat zijn de kosten van ICT-diensten bij het doorbelasten?

Read.me nr. 29 Zomer 2010

Voor meer informatie over deze nieuwe diensten kunt u contact opnemen met Arjo Rozeboom of Ton Baakman op telefoonnummer (020) 346 71 71 of stuur een e-mail naar [email protected] o.v.v. FAQT.

11

Vijf vragen aan...

Melle de Vries

Wat is naar uw mening de belangrijkste trend in uw sector? “In iedere wetenschappelijke discipline zijn afzonderlijke trends te benoemen. In het algemeen is er meer vraag naar valorisatie van de wetenschap. Wetenschappers moeten steeds vaker aantonen dat hun onderzoeken van waarde zijn voor de economie en de samenleving. Wetenschappers moeten aansluiting zoeken bij maatschappelijke vraagstukken en kijken of ze octrooi kunnen aanvragen voor hun onderzoeksresultaten en of ze deze op de een of andere manier op de markt kunnen introduceren. Uiteraard blijft zuiver, ongebonden onderzoek, waarvan de waarde niet direct bekend is, ook van belang. Door kostenreductie is het vinden van een balans tussen ongebonden en toegepast onderzoek echter steeds belangrijker. Een andere trend is de toenadering tussen wetenschappelijke disciplines. Steeds meer vraagstukken vereisen een multidisciplinaire insteek. Denk bijvoorbeeld aan de klimaatproblematiek, maar ook aan de ontwikkelingen in de biotechnologie, waarin steeds meer samengewerkt wordt met nanotechnologie, informatica en cognitiewetenschappen.” Met welke voor uw organisatie belangrijke ICT-ontwikkelingen heeft of krijgt u te maken? “Een ontwikkeling die wordt gestimuleerd door ICT is de permanente toegankelijkheid van onderzoeksdata en publicaties. Door publicaties te digitaliseren en onderzoeksdata digitaal beschikbaar te stellen, is het mogelijk deze gegevens langer te bewaren en breed toegankelijk te maken, waardoor andere onderzoekers daar weer gebruik van kunnen maken. Verder wordt ICT, in navolging van de

12

Foto: Photo Workx

De redactie van Read.me legt vijf vaste vragen voor aan iemand die werkt op het snijvlak van informatievoorziening en informatietechniek in één van de sectoren waarin Furore opereert. Deze keer: Melle de Vries, hoofd Informatisering & Automatisering en lid van het kernmanagementoverleg van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Melle de Vries, hoofd Informatisering & Automatisering en lid van het kernmanagementoverleg van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW)

bèta- en gammawetenschappen, steeds vaker in de alfawetenschappen ingezet. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om met behulp van software patronen in boeken of geschriften te herkennen en daar onderzoek naar te doen. Ik zie bijvoorbeeld veel mogelijkheden in het koppelen van historische teksten met digitale toepassingen als Google Maps. Verder zijn virtuele samenwerkingsomgevingen voor onderzoek sterk in opkomst. Technologie maakt het steeds beter mogelijk om op afstand samen te werken met onderzoekers in de hele wereld.”

Dit vereist bijna een cultuurverandering. Mensen moeten niet langer denken ‘IT regelt het wel’, maar zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Het gaat vaak mis in de aansluiting tussen het bedrijfsproces en de ondersteuning door ICT.”

Wat is uw grootste uitdaging? “De KNAW heeft zo’n 1.500 medewerkers met elk hun specifieke ICT-behoeften. Mijn uitdaging ligt erin om de ICTinfrastructuur, ondanks het groeiende aantal systemen en applicaties en de ontwikkeling in de techniek, beheersbaar te houden. Een van de manieren om dit te doen, is door de gebruikersorganisatie zelf meer de touwtjes in handen te geven.

Wat is uw favoriete website en waarom? “Ik ben geen surfer om het surfen. Op mijn pda houd ik het nieuws in de gaten via Nu.nl. Verder lees ik diverse digitale nieuwsbrieven zoals die van de AWT, ScienceGuide en SURF. Zelf ben ik actief op mijn eigen weblog: melledevries.blogspot.com. Hier geef ik reflectie op wat ik lees, in relatie tot mijn werk.”

Wat was uw grootste misser? “Ik kan hier niet zozeer op een voorbeeld komen – elk nadeel heeft immers zijn voordeel –, maar een valkuil voor mij is optimisme. Als iemand een IT-vraag stelt, zeg ik vaak dat het mogelijk is en snel ook. Dat blijkt niet altijd het geval.”

Read.me nr. 29 Zomer 2010

EPD biedt kansen Het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) is één van de belangrijkste en meest besproken ontwikkelingen in de zorg van de afgelopen decennia. De introductie van een overkoepelend patiëntbeeld, middels het EPD, is een fundamentele verandering van de informatiestromen rondom de zorgprocessen. De maatschappelijke, economische en politieke consequenties van deze veranderingen voor de zorg hebben in de literatuur ruime aandacht gehad. Hangende het besluit van de Eerste Kamer op het wetsvoorstel van minister Klink, is het nog maar de vraag of het landelijk EPD doorgang vindt. In afwachting daarvan bieden ook het regionale en het lokale EPD nieuwe mogelijkheden, dan wel grote verbeteringen: ■ Medische missers kunnen worden voorkomen doordat zorgverleners zoals de huisarts, apotheker en specialist op elk gewenst moment beschikken over de relevante, actuele medische gegevens van de patiënt. ■ Verbetering van de zorgkwaliteit is haalbaar door het gebruik van beslissingsondersteunende software, zoals automatische koppeling met relevante literatuur, best practices en geautomatiseerd medicatie-advies. ■ Besparingen zijn mogelijk op personeelskosten voor archiefmedewerkers, secretariaten en polimedewerkers. ■ Last but not least: het EPD bevat een schat aan, tot nu toe vrijwel ongebruikte, informatie die strategisch en tactisch benut kan worden; analoog aan het klantenmanagementsysteem van een willekeurig bedrijf.

Een schat aan informatie Er bestaan momenteel verschillende programma’s om prestatie-indicatoren (pi’s) te registreren en te vergelijken om daarmee de zorgkwaliteit te verbeteren. Voorbeelden van indicatoren zijn de lengte van de wachtlijsten, de wachttijden op behandeling en diagnose en de uitkomst en kwaliteit van zorg (outcome), zowel voor de patiënt als vanuit een financieel-economisch perspectief. Read.me nr. 29 Zomer 2010

Programma’s onderscheiden zich primair op de scope van de pi’s: van 80 aandoeningen (Zichtbare Zorg), naar zorgbrede procesbeschrijving van één enkele aandoening (Integraal Kankercentrum Amsterdam) tot een gedetailleerd inzicht in het zorgproces: informatie over de verrichte diagnostiek, aard van de behandeling en de uitkomst (DSCA). Naast het meten van indicatoren, is het ook mogelijk om op basis van EPDgegevens de zorgkennis verder vorm te geven, door het ontwikkelen van klinische paden, richtlijnen, behandelingen en evidence based best practices. In de VS hebben grote zorgorganisaties als Kaiser Permanente en Medicare evidence based medicine omarmd als basis van zorgkwaliteit. Hierdoor kunnen tijdens de handelingen in het zorgproces beter geïnformeerde en betere beslissingen gemaakt worden.

Hoge administratiedruk verminderen Bij veel zorgverleners verloopt de registratie en het verzamelen van data voor prestatie-indicatoren nog handmatig. Bovendien zijn niet alle gegevens altijd aanwezig en worden gegevens niet vergelijkbaar geregistreerd of zijn deze niet digitaal te ontsluiten. Dit veroorzaakt bij veel zorginstellingen een groeiende administratieve belasting. Niet alleen bij secretariaten, polimedewerkers en afdelingen informatiemanagement, maar ook bij zorgverlenend personeel, artsen en verpleegkundigen. Zeker voor deze laatste groep is het om diverse redenen belangrijk administratieverantwoordelijkheden te minimaliseren. Door een geautomatiseerd verzamel- en analyseproces kan de administratiedruk enorm afnemen. Uitgangspunt is de verzameling van patiëntgegevens, diagnose en het behandelproces op basis van de evidence based richtlijn: wanneer is wat en in welke context gebeurd. Door daarbij geautomatiseerd kruisverbanden met personele en financiële systemen te leggen, kunnen hieruit afgeleiden als wachtlijsttijden, medische en financiële uitkomsten worden bepaald.

Vanuit de ICT leent Business Intelligence zich bij uitstek voor de analyse van patiëntendossiers, het vaststellen van prestatie-indicatoren en de identificatie van tendensen om de zorg te verbeteren en de kosten hiervan in de hand te houden.

Datakwaliteit verbeteren Een belangrijk aandachtspunt is de betrouwbaarheid van de data in termen van volledigheid, tijdigheid en (syntactische en semantische) consistentie van de data. Er is een aantal maatregelen dat genomen kan, worden waardoor de betrouwbaarheid van de data toeneemt: ■ Controleer volledigheid van aanlevering door te vergelijken met een parallelle vergelijkbare registratie. ■ Definieer de relatie tussen data-elementen. Voer geautomatiseerde interne controles uit. ■ Voer steekproefsgewijs handmatige controles uit op discrepanties en missende waarden. ■ Beschrijf aan de invoerkant expliciet alle gegevens die ingevuld moeten worden om interpretatieverschillen te voorkomen (helpteksten, FAQ, telefonische- of e-mailondersteuning). ■ Toon de eigenaren van data (afdelingen, zorgverleners, artsen) niet alleen resultaten, maar confronteer hen ook met de kwaliteit van de onderliggende data.

Integrale visie Het EPD is een ontwikkeling die de zorgkwaliteit enorm kan verbeteren. Voorwaarde is dat resulterende administratiedruk geen afleiding mag vormen voor het zorgproces. ICT biedt tal van methodieken om de zorgverlener de administratie uit handen te nemen. Het is zaak om een integrale visie van deze methodieken toe te passen op de specifieke kenmerken van de zorg, waardoor de mogelijkheden van het EPD maximaal worden benut. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Duco Roolvink, telefoonnummer (020) 346 71 71.

13

Bijzondere mensen. Bijzondere prestaties. Frank van der Kleij

Foto: Marco Visser

“Toen de knop eenmaal omging en ik accepteerde dat ik een rolstoel zit, kon ik er beter mee omgaan.”

Frank van der Kleij

Een ‘bijzondere prestatie’. Zo omschrijven wij soms het werk dat wij voor onze opdrachtgevers leveren. We streven naar kwaliteit en dagen onszelf voortdurend uit om nog beter te presteren, ook als het even tegenzit. Tegelijkertijd realiseren we ons dat er mensen zijn die bijzondere prestaties leveren van een totaal ander kaliber. Neem Frank van der Kleij (41), Software Engineer bij Furore. Hij heeft primair progressieve MS en zit in een rolstoel. Ondanks zijn beperking deed hij in juni 2010 mee aan de Bruce Wake 2010 Access Class World Championships in Engeland. Dit is het WK Zeilen voor mensen met een beperking. Deelnemers aan dit WK varen in aangepaste zeilboten. Frank kan in zijn boot in de klasse Access Dhingy vanuit zittende positie zowel het roer als de zeilen bedienen. Wat was voor Frank de drijfveer om mee te doen met het WK Zeilen? Welke voldoening haalt hij uit sport? En in hoeverre beperkt zijn ziekte zijn dagelijkse functioneren? Frank is altijd sportief geweest. Veel van zijn vakanties beleefde hij op de fiets. Tien jaar geleden nam hij zelfs een sabbatical om een jaar te fietsen. Toen hij terugkwam solliciteerde hij bij Furore als softwareontwikkelaar. “Ik heb de lerarenopleiding gedaan, maar daar nooit

14

werk in gezocht”, zegt Frank. “Na mijn studie ging ik aan de slag bij IT-consultancyorganisatie Pink Elephant. Toen ik toevallig in de krant een vacature voor Microsoft zag staan, besloot ik te solliciteren. Voor deze functie heb ik twee jaar in Ierland gewoond en gewerkt. Daarna werkte ik een aantal jaar in Hilversum bij een automatiseringsbedrijf; eerst als supportmedewerker, later als programmeur. Vanuit die ervaring besloot ik bij Furore te solliciteren.”

Diagnose Frank kan zich zijn sollicitatiegesprek bij Furore nog levendig herinneren. “Directeur Rob Mulders bleek ook een fietsfanaat, dus het grootste gedeelte van mijn sollicitatiegesprek ging over fietsen. Uiteraard hebben we het ook wel over werk gehad, maar dat waren de laatste tien minuten”, zegt hij met een glimlach. Toen Frank enkele maanden bij Furore aan het werk was, merkte hij dat hij last kreeg met bewegen. “We hadden een informatieavond op het werk en ik liep met een paar collega’s naar het metrostation. Ik merkte dat ik hen moeilijk kon bijhouden. Toen dit in de tijd erna niet overging, besloot ik naar de huisarts te gaan. Die stuurde me naar huis met het advies aspirine te slikken en rust

te nemen. Een maand later was er nog steeds geen verbetering en verwees de huisarts me door naar de neuroloog voor onderzoek. Een week later kreeg ik de diagnose: een progressieve vorm van MS.” MS (Multiple Sclerose) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Deze chronische ziekte is niet te genezen en treft voornamelijk jonge mensen.

Ander toekomstbeeld De diagnose zette Franks wereld op zijn kop. “Je toekomstbeeld verandert enorm”, zegt hij. “Ik was van plan ooit nog een sabbatical op te nemen, maar wist dat dat er niet meer inzat. Ook de geplande fietsvakanties konden niet doorgaan. In de tijd van de diagnose had ik een jaarcontract bij Furore. Toen ik vroeg naar hun toekomstplannen met mij, zeiden ze dat mijn ziekte geen invloed had op hun beslissing om me een vast contract te geven. Ik functioneerde goed en dus kreeg ik een vaste aanstelling. Deze persoonlijke en betrokken houding waardeer ik zeer in Furore.”

Knop om Doordat Frank progressieve MS heeft, verslechtert zijn toestand stapje voor stapje. De eerste jaren ging dat sneller dan de laatste tijd. Jaren geleden vroeg Read.me nr. 29 Zomer 2010

Foto: Marco Visser

Frank alvast een rolstoel aan om zijn mogelijkheden te vergroten. “Lopen kostte steeds meer energie en ik was sneller moe. Maar het stond me tegen om de rolstoel te gebruiken. Toch realiseerde ik me dat ik in mijn hoofd een omslag moest maken om niet te blijven worstelen. Ik wilde niet bij de pakken neer gaan zitten, maar doen wat binnen mijn mogelijkheden ligt. Om die reden heb ik op een gegeven moment moeten accepteren dat ik een rolstoel nodig had. Toen die knop eenmaal omging, kon ik er beter mee omgaan.” Een ander gevolg van MS is vermoeidheid. Frank werkt vier dagen, maar hele dagen op kantoor werd te zwaar. Daarom werkt hij nu ’s ochtends op kantoor in Amsterdam en ’s middags thuis. Frank: “Ik heb een aangepaste auto waarmee ik via hendels aan het stuur gas kan geven en remmen. Op kantoor verplaats ik me in een elektrische rolstoel.”

stelt aan mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. Sailability heeft vrijwilligers die helpen om de boot klaar te maken en zeilers in en uit de boot te tillen. “Deze organisatie heeft als motto ‘Zeilen kan iedereen’. Zo zijn de Access Dinghy-boten waarin ik zeil voorzien van een stoeltje en een soort joystick om te sturen”, zegt Frank. “Door de toepassing van een verzwaard zwaard kunnen ze niet omslaan. Dit is de perfecte oplossing voor mij.” Op het moment dat de data en locatie van het WK bekend waren, aarzelde Frank niet lang en gaf zich op voor deelname. Heel veel tijd om te trainen is er helaas niet. “Vooral de start, waarbij je

kelijk. Ik bepaal dan wat er gebeurt met de zeilboot. Dit geeft een enorm gevoel van vrijheid.” Een ander positief punt van samen sporten met andere mensen met een beperking, is volgens Frank dat iedereen gelijk is. “Door met gelijken te sporten en op vakantie te gaan, raakt mijn handicap meer op de achtergrond. Ik ben dan de zeiler of de skiër en doe volwaardig mee.” Tot slot: ziet Frank zichzelf als slachtoffer door zijn ziekte of als een vechter? “Dat kun je misschien wel zeggen, dat ik een vechter ben. Ik geef in ieder geval niet op voordat ik zeker weet dat er geen andere opties zijn. Ik richt me op mijn mogelijkheden en probeer mijn onmogelijkheden achter me te laten.”

Toen Frank ziek werd, werden zijn mogelijkheden om te sporten beperkter. Toch wilde hij sportief bezig blijven en als het kon nog op een uitdagend niveau. Om die reden skiet hij op een aangepaste (zit)ski. Ook hoorde Frank van de Stichting Sailability Nederland, die aangepaste zeilboten ter beschikking

“Ik bepaal wat er gebeurt met de zeilboot. Dat geeft een enorm gevoel van vrijheid.”

Foto: Marco Visser

op het juiste moment over de startlijn moet zeilen, vereist wel wat oefening”, aldus Frank. “Ik probeer zoveel mogelijk op de trainingen in Loosdrecht te zijn, maar het is kort dag. Ik verwacht dan ook niet dat ik wereldkampioen word; ik wil gewoon competitief meedoen met de wedstrijden.” De Bruce Wake 2010 Access Class World Championships bestaan in totaal uit vijf wedstrijddagen. Frank doet mee aan twee wedstrijden per dag. Na een week wordt de wereldkampioen bekendgemaakt. Sailability vaardigt vier mensen af.

Read.me nr. 29 Zomer 2010

Foto: Marco Visser

Zeilen kan iedereen

Gevoel van vrijheid Op de vraag wat hem zo aantrekt in het zeilen hoeft Frank niet lang na te denken. “Op het moment dat ik op het water ben, ben ik nergens meer van afhan-

De Bruce Wake 2010 Access Class World Championships vonden van 4 tot en met 11 juni 2010 plaats in de Midlands in Engeland. In totaal kwamen 75 deelnemers uit elf landen uit in diverse klassen. De klasse waarin Frank zeilde, was die van de Access Dinghy 303Wide. Dit zijn eigenlijk tweepersoonsboten van drie meter lang en 1,35 meter breed die tijdens de kampioenschappen ook als eenpersoonsboot worden gevaren. Frank stond bij het ter perse gaan van deze Read.me op een 9e plaats! Voor meer informatie: www.accessclass.org.uk.

15

De week van...



Duco

Roolvink Adviseur / Projectmanager Business Intelligence

satie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en ZonMw. Deze twee organisaties zijn verantwoordelijk voor financiering van wetenschappelijk onderzoek in Nederland. Omdat het belang van inzicht in de besteding van de financiën groeit, is ook in deze sector behoefte aan heldere managementinformatie. Het is mijn taak om de wensen van NWO en ZonMw te structuren, te analyseren en om te zetten in concrete projecten. Ik overleg onder andere met het team van bouwers en testers over de voortgang van de bouwwerkzaamheden. Met de opdrachtgever spreek ik een nieuw projectvoorstel door.

Foto: Fotoshoot

Woensdag

Maandag Vandaag werk ik aan een project voor het Curium-LUMC. Dit academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Oegstgeest heeft Furore ingeschakeld voor ondersteuning bij de implementatie van een managementinformatiesysteem. Ik ben bij dit project betrokken als projectmanager. Na afronding van de implementatie heeft Curium-LUMC meer grip op de productie-, omzet- en personeelscijfers. Dit project is extra interessant omdat het tegelijkertijd bij twee andere kinder- en jeugd-GGZ-instellingen wordt uitgevoerd. Ik praat onder andere met het hoofd van de Economische en Administratieve Dienst over zijn taken en activiteiten en welke informatie hij hiervoor nodig heeft. Daarnaast heb ik een afspraak met de leverancier van het analysepakket over de tijdige oplevering van het datawarehouse.

Dinsdag Een groot gedeelte van mijn week staat in het teken van de Nederlandse Organi-

16

Vandaag vlieg ik naar München voor een bezoek aan een klant. Voor deze partij heb ik jaren geleden een analysetool ontwikkeld. De afgelopen jaren hebben we nog regelmatig contact gehad en we bespreken samen een aantal aanpassingen aan de tool. Daarna ga ik snel naar huis. Ik rijd namelijk ’s avonds mee met een groepje fietsfanaten. Trainen is belangrijk, want aan het eind van het seizoen wil ik een tocht van 1.250 kilometer gaan fietsen voor Artsen zonder Grenzen, de Tour for life. We fietsen dan in acht dagen van Italië naar Nederland en gaan dwars door de Alpen, Vogezen en Ardennen.

Kort nieuws Wikisite SNOMED CT Furore overweegt te starten met een wikisite rond de vertaling van SNOMED CT, om het probleem van Engelstalige invoer op te lossen. Via deze publieke website zou iedere SNOMED CT-gebruiker de vertaling van Nederlandse termen bij de juiste SNOMED CT-codes kunnen plaatsen. Zo ontstaat een database met SNOMED CT-codes voor Nederlandse termen, waar iedereen in kan zoeken. Furore zoekt hiervoor partijen die willen samenwerken, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van subsets met vertalingen, of door de rol als moderator op de site op zich te nemen. Voor het aanmelden als geïnteresseerde partij, of voor meer informatie: mail [email protected].

Donderdag Enige tijd terug heb ik een BI-workshop begeleid bij kenniscentum ECABO. Samen met de klant evalueer ik de workshop. De evaluatieformulieren zijn kritisch, maar positief. De deelnemers geven aan dat hun theoretische kennis is verbeterd en dat de rollenspelen goed aansloten op de praktijk. Persoonlijk vond ik het rollenspel erg leuk om te begeleiden. Zeker omdat je deelnemers ook eens een andere rol dan hun vaste in de organisatie laat aannemen.

Reacties op Read.me kunt u sturen naar [email protected]

Advies & Projectmanagement Systeemontwikkeling & Systeemintegratie

Vrijdag

Business Intelligence & Data Warehousing

Vrijdag is altijd mijn parttimedag. Ik breng een bezoekje aan Artis met dochter Mare. ’s Avonds gaan we met vrienden eten en daarna naar het oudste theater van Nederland, De Kleine Komedie.

Systeemimplementatie & Applicatiebeheer Quality Assurance & Testen Support & Onderhoud

Read.me nr. 29 Zomer 2010