DE REUMABABBEL
Informatie voor reumapatiënten door reumapatiënten
Kwartaalblad: Pasen 2016
Foto: Saskia Dokman
REUMA BLIJF ER NIET MEE ZITTEN!!! voorlichting, lotgenotencontact en bewegen Reumapatiëntenvereniging regio Gorinchem
Jaargang 28 Nummer 109 Pasen 2016
Van de redactie: ALS ELKE VRIJWILLIGER EEN STER KREEG WERD HET NOOIT MEER DONKER
Loesje Het kwartaalblad DE REUMABABBEL is een uitgave van de Reumapatiëntenvereniging regio Gorinchem Het kwartaalblad komt 4 maal per jaar uit in een oplage van 675 exemplaren en wordt verspreid onder de leden en donateurs, in ziekenhuizen, bij therapeuten, en zusterorganisaties, ed.
In dit nummer: 1
Samenstelling bestuur
2
Ledenadministratie
4
Praatje voorzitter
5
Alg. Ledenvergadering
6
Verslag kerstbuffet
7
Rolstoeltjes Beatrix
8
Lezing Peter Viehoff
10
Reuma Uitgedaagd!
10/19 Werken met reuma 20/21 VN-Verdrag 22
Acceptatie - Column
24/25 Scootmobiel Plezier
Redactie bestaat uit: Tine Kap, Hans van Rooij, Wim Dokman en Pieter van der Burg.
26
Stinkende Container?
28
Eigen regie met PGB
Redactieadres: P.J. van der Burg, Singel 37, 4255HC Nieuwendijk
29/30 Je mond als spiegel
E-mail:
[email protected]
32
Mantelzorger
33
Broodhaantjes
34
Paasstukje maken
De redactie van DE REUMABABBEL tevens redactie van de website RPV regio Gorinchem: www.rpv-gorinchem.nl behoud zich het recht voor om, al dan niet in overleg, stukken te wijzigen, in te korten of te weigeren. Uiterste inleveringdatum kopij “Zomernummer” vrijdag 13 mei 2016 DISCLAIMER Hoewel de Reumababbel met de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt samengesteld kunnen lezers geen rechten ontlenen aan, of aanspraak maken op, de juistheid en volledigheid van de inhoud. Op alle teksten berust het copyright bij de Reumavereniging regio Gorinchem. Dit houdt in dat er niets, zonder toestemming, mag worden gekopieerd.
35/36 Fibromyalgie 38/40 Reumatoïde artritis RA 42
Ziekte van Bechterew
43
Reuma & hertklachten
43/44 Ontwikkelingen 44/45 Natuurlijkbeter 46
Huisarts
48
Medicijnen
Het clubblad van RPV Regio Gorinchem werd mede mogelijk gemaakt door :
49/52 Wij feliciteren
Bronkhorst voor schoen en voet / Bloemisterij Bonne Fleur / Bistro de Heerlijckheid / Bruna postkantoor / Albert Heijn / Rederij Partyschip Princehof / De Rommelpot / Theehuis Oud Vuren / PTS . Sliedrecht / USHA IDU, Medisch pedicure / Van ‘t Wout Hoortoestellen / Cardo Huys Mode & Lifestylewinkel / Rivas zorggroep / Scootmobiel Plezier / lot-to-design / HG Bouwtechniek BV. / IN DEN BONGERD / De VvE Beheerders / Reikipraktijk Eigen-Wijsheid.
53
Routebeschrijving
54
Lid of Donateur
55
Grote Clubactie
Hier voor onze hartelijke dank!
56
Prijspuzzel Pasen
Samenstelling bestuur Voorzi er Vice voorzi er Secretaris 2e Secretaris Penningmeester 2e Penningmeester Lid Lid Lid Lid Lid Lid
: Hans van Rooij : Vacant………………… : Tine Kap : Vacant………………… : Huib Donker : Vacant………………… : Wim Dokman : Janny van Dalen - van Driel : Bets Mol - van Dongen : Maaike Komejan : Hilly van Dalen : Levonne Doreleijers
Ereleden
: mevr. M.J.W. Holweg - Gerits
Ledenadministra e Secretariaat
: Levonne Doreleijers - e-mail: ledenadministra
[email protected] : Reumapa ëntenvereniging regio Gorinchem Abeelhof 31, 4254 BX Sleeuwijk, e-mail:
[email protected] : Rabobank Sliedrecht, IBAN: NL34 RABO 0101 8495 40
Bank
0183 - 62 62 03 0183 - 30 44 87 0183 - 62 69 69 0183 - 56 19 80 0183 - 50 19 15 0183 - 30 44 90 0184 - 41 75 09 06- 30 87 01 05 0345 - 62 27 77
Kamer van Koophandel Brabant dossiernummer: 40272203 OEFENEN en BEWEGEN voor mensen met een reuma sche aandoening in extra verwarmd water en onder leiding van een fysiotherapeut: In de Merwebolder te Sliedrecht: Hydrotherapie op dinsdagavond van 19.30 uur tot 20.30 uur en van 20.30 uur tot 21.30 uur. In zwembad Berenschot te Leerdam: Hydrotherapie op donderdagavond van 19.30 uur tot 20.30 uur en op vrijdagavond van 18.30 uur tot 19.30 uur en van 19.30 tot 20.30 uur. In oefenbad “Beatrixziekenhuis” te Gorinchem: Hydrotherapie Op de donderdagavond van 19.30 uur tot 20.30 uur. In oefenbad “Aqua Altena” te Andel: Hydrotherapie op donderdagavond van 20:00 uur tot 21:00 uur. Inlich ngen over de oefengroepen kunt u krijgen bij: Wim Dokman tel. 0183 - 56 19 80, e-mail:
[email protected] Ziekenbezoek centrale meldpost: bel een bestuurslid en wij doen ons best om u te bezoeken. De informa eavonden: aanvang 20.00 uur en soosmiddagen aanvang 14.00 uur, worden gehouden in: Sociaal Cultureel Centrum “de Bolderik” Nanningh Keizerstraat 2, 4254 EP Sleeuwijk, tel: 0183 - 30 17 69. www.youth-R-well.com, hét digitale netwerk in Nederland voor en door jongeren met reuma van 16- 29 jaar, zel ewust en eigenwijs! Informa e over een reuma sche aandoening? Bel met de Na onale Reumalijn: tel 0900 - 20 30 300 of kijk op www.reumafonds.nl Pagina 1
De Reumababbel Pasen 2016
Van de ledenadministratie Van de ledenadministra e De vereniging heet de volgende personen welkom als lid: Mevrouw J.H.C.H. Kleijn-Brand
uit Leerdam
Mevrouw C.D. Verweij
uit Alblasserdam
Mevrouw J.F. den Bouwmeester
uit Papendrecht
Mevrouw C.J.M. van Waveren-Ruigrok
uit Gorinchem
De heer D. Dekker
uit Veen
Mevrouw en de heer Donker zijn donateur van de vereniging geworden, dank voor uw aanmelding! Onze nieuwe leden zijn van harte welkom om aan de komende ac viteiten van de vereniging deel te nemen. U vindt een overzicht van deze ac viteiten in deze Reumababbel. We willen alle leden vragen om wijzigingen in adres, telefoonnummer, IBANnummer of e-mailadres jdig aan de ledenadministra e door te geven. Zo bent u er zeker van alle informa e op jd te ontvangen. De ledenadministra e is per post te bereiken op: Abeelhof 31 4254 BX Sleeuwijk e-mail: ledenadministra
[email protected] Met vriendelijke groet, Levonne Doreleijers ledenadministra e
In memoriam De heer J. Duizer We werden op de hoogte gesteld van het overlijden op 7 december 2015 van de heer J. Duizer uit Vuren. De heer Duizer was samen met zijn vrouw lid, zij brachten gezamenlijk de Babbels voor ons rond in Vuren. Wij wensen mevrouw Duizer-Eegdeman sterkte met dit verlies en hopen dat zij kracht mag vinden bij haar naasten en in de vereniging.
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 2
Van de voorzitter Van de voorzi er Beste lezers van de Reumababbel, De kop is er weer vanaf van 2016! Ik hoop dat u allen een goede start gemaakt hee . Soms lijkt het wel of er steeds minder “jaar” in een kalenderjaar zit….. Maar dat zal wel met de lee ijd te maken hebben. Daarom is het zaak om ook weer het beste van het beste uit 2016 te halen!
In het uiterste geval kan dit zelfs leiden tot ontslag. Als werken uiteindelijk dan toch niet meer lukt dreigt arbeidsongeschiktheid. Maar het traject van arbeidsongeschiktheid is voor reumapa ënten een zwaar traject. Het ontbreekt meestal aan alterna even om een reumapa ënt, met zijn/haar beperkingen, aan ander werk te helpen. Er bestaat vaak onbegrip bij bedrijfsartsen en UWV beoordelaars. Zo is voor vele artsen de toch bekende reumavorm als fybromyalgie tot op de dag van vandaag een nog steeds niet erkende vorm van reuma. De bijbehorende problemen worden vaak weggewuifd als “het zit tussen de oren…”. Hier is dus nog een lange weg te gaan! Het ar kel neemt u mee langs alle onderdelen van werken en arbeidsongeschiktheid met reuma. Hopelijk hee u deze informa e niet nodig maar het kan geen kwaad te weten hoe te handelen als het toch allemaal anders loopt!
Aan onze vereniging zal het niet liggen: wij maken er weer een jaar van met vele interessante en leuke zaken! Met als belangrijkste ac viteit het hydro-zwemmen maar ook met informa e avonden, gezellige soos bijeenkomsten, Bingo, bootreisje, toneelvoorstelling….. afijn, teveel om allemaal op te noemen! Allemaal leuke dingen die met veel plezier door al onze vrijwilligers worden georganiseerd! Zij hebben hun handen hier vol aan! Ik durf het hier eigenlijk niet te vragen maar….zijn Afijn, veel goede en interessante ar kelen weer in deze er nog mensen die willen helpen in ons enthousiaste voorjaars Reumababbel! team van vrijwilligers?? Ik wens u, mede namens alle bestuursleden, veel Met het begin van een nieuw jaar worden er door onze leesplezier! regering ook allerlei nieuwe plannen doorgevoerd. Sommige daarvan zijn toch wel discutabel. Neem nu de doorgevoerde 1 miljard euro lastenverlich ng voor alle werkenden van Nederland. Helaas gaat deze lastenverlich ng volledig aan de neus voorbij van de gepensioneerden. Ook mensen met een uitkering komen er bekaaid van af. Voor gepensioneerden is het dubbel zuur omdat, naast het niet mee delen in deze lastenverlich ng, ook de pensioenen al héél wat jaren niet zijn geïndexeerd. Zelfs kor ngen op pensioenen dreigen voor de toekomst! Jaarlijks s jgen wél alle kosten maar verdwijnen er ook steeds meer compensa emogelijkheden als ouderenkor ng en a rekposten bij de belas ngen voor zorgkosten. Met vriendelijke groet Dit is toch een zorgelijke ontwikkeling die een groot deel Hans van Rooij van ons ledenbestand tre . In dit blad is ook een ar kel gewijd aan Werken met reuma. Vaak is deze combina e geen probleem maar er zijn natuurlijk wel uitzonderingen! Natuurlijk proberen mensen met reuma wél aan het werk te blijven maar dat vereist toch ook wel enige organisa e binnen een bedrijf. Er kunnen beperkingen zijn in de werkzaamheden. Dit wordt niet door iedere werkgever gewaardeerd en vaak ontbreekt het dan ook aan medewerking. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 4
Algemene Ledenvergadering Oproep tot het bezoeken van de Algemene Ledenvergadering op 23 maart 2016
de a rekposten op het gebied van zorgkosten in de inkomstenbelas ng 2015 zijn onder de loep genomen, over de boxen en de tarieven voor 2015. Natuurlijk is Beste leden, er ook een blik geworpen over de veranderingen die in Op woensdagavond 23 maart 2016 om 20.00 uur wordt het jaar 2016 zijn doorgevoerd. de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van onze Reumapa ëntenvereniging regio Gorinchem gehouden. Als laatste onderwerp werden de toeslagen voor 2016 Deze vergadering is alleen toegankelijk voor leden. behandeld. U hee recentelijk hiervoor al de uitnodiging en de Tijdens de lezing werden er ook video`s getoond stukken ontvangen in een handzaam boekje. waarin belas ngzaken verder verduidelijkt werden. Alle bezoekers kregen aan het einde van de avond een Het bestuur zal jdens deze vergadering verantwoording boekwerkje uitgereikt waarin een en ander nog eens afleggen over de financiële zaken van de vereniging van rus g kon worden nagelezen. het afgelopen jaar maar ook over het gevoerde beleid. Indien de Algemene Ledenvergadering zich niet kan Mocht u deze avond hebben gemist maar toch graag verenigen met de werkwijze van het bestuur kan zij dit de verstrekte informa e willen ontvangen dan is dit zelfs door middel van een mo e van a euring kenbaar mogelijk. U kunt het boekwerkje, --zolang de voorraad maken. strekt-- , aanvragen bij het secretariaat. Het zal u dan zo snel mogelijk worden toegezonden. De Algemene Ledenvergadering is het hoogste orgaan binnen de vereniging en hee dan ook tot taak om Ook bestaat de mogelijkheid om het digitaal toezicht te houden op de werkzaamheden van het toegestuurd te krijgen in een PDF bestand. bestuur! Het is ook aan U, de leden, om besluiten te Contactadres: Reumapa ëntenvereniging Regio nemen, bestuursleden te benoemen en zelfs, bij niet Gorinchem - Secretariaat Tel.: 0183 - 30 44 87 goed func oneren, bestuursleden te ontslaan! Zo zal op E-mailadres:
[email protected] deze vergadering onze nieuwe penningmeester door U worden benoemd! Zoals u begrijpt is dit een belangrijke vergadering! Uw aanwezigheid wordt dan ook zeer op prijs gesteld! Verslag kerstbuffet 19 december 2016 Zoals u gewend bent zal er na afloop van de vergadering een BINGO worden gehouden! Ik hoop velen van u deze avond weer te mogen ontmoeten! met vriendelijke groet, Hans van Rooij
Belastingavond 24 februari 2016 Als u dit ar keltje onder ogen krijgt is de jaarlijkse belas ngavond van onze vereniging alweer geweest. Tijdens deze avond zijn weer vele belas ngzaken de revue gepasseerd. Zo is er gesproken over het afschaffen van de belas ngenvelop, over hoe de nieuwe digitale gang van zaken werkt bij de belas ngdienst, Pagina 5
De Reumababbel Pasen 2016
En toen was het weer zover……het tradi onele kerstbuffet van de Vereniging stond weer op het punt van beginnen. Al ruim voor de sluitdatum hadden zich al 125 personen aangemeld voor het kerstbuffet. Het kerstbuffet is een zeer gewilde bijeenkomst: en terecht! Al vroeg konden we de eerste gasten welkom heten in de feestelijke Kerst-versierde zaal van de Bolderik in Sleeuwijk. Op deze manier konden de bezoekers een mooi plekje uitzoeken! Maar eerst moest iedereen zich even aanmelden bij de dames aan de ingang. Daar ontving iedere bezoeker een lichtgevende kerstbal. En, niet onbelangrijk…., konden de lootjes worden gekocht voor het Kerst Rad. Dat de lootjes prima werden verkocht werd ondersteund door de tafel boordevol cadeaus.
Verslag kerstbuffet De opbrengst van de loten is bestemd voor de kas van de in het zonnetje gezet voor al hun goede zorgen voor Vereniging. Hiermee kunnen de komende jd weer onze vereniging! Maar ook onze verenigings-winnaar allerlei ac viteiten van worden georganiseerd. van de meest verkochte Clubac eloten, Bets Mol, kreeg hiervoor een leuke a en e overhandigd. Nadat iedereen in de zaal had plaats genomen en een kopje koffie of thee hadden gehad werden alle Natuurlijk dient een buffet te worden afgesloten met aanwezigen van harte welkom geheten. een groots dessert! En daar was het nu dan het Met name een bijzonder welkom aan onze nieuwe moment voor! IJs, fruit, mouse, alles in alle soorten en penningmeester Huib Donker en aan Ton Schellekens, kleuren, konden worden opgeschept om van te die de nieuwe inrich ng van de boekhouding van onze smikkelen en smullen! Ondertussen was ook het koor vereniging verzorgt. weer op het podium aangetreden voor het laatste deel Na de openingsceremonie was het dan jd voor het van hun optreden. Lekkere luister-kerstliedjes om het eerste muzikale onderdeel van deze avond. dessert nóg smakelijker te maken. Wij hadden het Gezelligheidskoor uit Oosterhout, met ruim 30 koorleden, bereid gevonden om voor deze Het laatste onderdeel van de avond kon daarna van avond het muzikale deel te verzorgen. Begonnen werd start gaan: de 2e ronde van het Kerst Rad! met een klassiek kerstliederen gedeelte. Er waren nog veel grote prijzen te winnen en ook nu Allemaal sfeervolle liederen die passen bij de sfeer van waren er weer veel gelukkigen! een avond als deze. Tja, aan alle leuke zaken komt dan toch ook een einde. Na dit eerste muzikale deel Velen hadden de buik volgegeten, de meeste de tassen werd het dan jd voor de gevuld met de prijzen maar iedereen ging naar huis inwendige mens! Maar eerst met een heel tevreden gevoel na een geweldige avond! werd er door Dien van de Met dank aan allen die dit grootse fes jn voor onze Giessen nog een kerstgedicht vereniging hebben mogelijk gemaakt! voorgedragen. Ondertussen was het buffet opgesteld en Hans van Rooij wie wilde kon vooraf een blik werpen op alle mooi opgemaakte schalen en po en. Nu zag alles er nog onaangeroerd uit. Dat zou straks wel anders zijn…! Planning 2016 Daarna werden de gasten tafel voor tafel naar het buffet gedirigeerd…. De keuze van eten was weer uitstekend: variërend van koude voorgerechten tot vlees- en vis gerechten en alles wat daar bij hoorde. En wie na één keer opscheppen nog niet genoeg gegeten had kon gerust voor een 2e (voor de echte eters een 3e, 4e of nog meer) keer opscheppen! Ondertussen had ook het koor zijn plaats op het podium weer ingenomen en werden er populaire kerstliederen ten gehore gebracht. Meezingen was van harte aanbevolen!
Reumapatiëntenvereniging regio Gorinchem 21 maart 23 maart 13 april 20 april 11 mei 25 mei 04 juni
Reumafonds collecte week Middag vergadering en A.L.V. Soos: keramiek deel 1 mevr. Vervloet Informa eavond: Scootmobiel Plezier Soos: keramiek deel 2 mevr. Vervloet Informa eavond DagCruise
Voor de soos keramiek wordt op 13 april een bijdrage Nadat de magen gevuld waren kon er worden begonnen gevraagd, bijdrage: lid € 5,- en gast € 7,50die u ter met de eerste ronden van het Kerst Rad. plekke bij Tosca of Wim kunt voldoen. Op 11 mei is Door het grote aantal “lopers” konden alle gewonnen geen bijdrage meer verschuldigd. prijzen snel naar de rechtma ge winnaar toe! Natuurlijk worden Lize e en Gerrit van de Bolderik. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 6
Rolstoeltjes Beatrixziekenhuis Van de secretaris Rolstoeltjes bij het Beatrixziekenhuis in de regen of de drup. U kent waarschijnlijk de rolstoeltjes die bij het Beatrixziekenhuis in een rij staan voor bezoekers die om welke reden dan ook moeite hebben met kortere of langere afstanden lopen. Het zijn stoeltjes die met een muntstuk of een winkelwagenmuntje uit de rij te halen zijn, en buiten geparkeerd staan. Als ze in rus ge jd buiten bezoekuur niet in gebruik zijn staat de ene hel onder een afdak, en de andere hel onder de blote Als alle stoelen er zijn staan ze bij regen niet droog, hemel zodat ze nat regenen of sneeuwen als de wind zeker niet als de wind onder de overkapping staat. onder het afdak staat. Als het vriest zal er zelfs ijs op de zi ng liggen. Op de avond dat het dagelijks bestuur de hydrogroep bezocht die in het Beatrixziekenhuis oefent, regende het behoorlijk en lag de temperatuur rond het vriespunt. Aangezien Wim Dokman last hee van de te grote afstand, werd een stoeltje voor hem geregeld. Een onaangename verrassing volgde voor hem en de duwer, doordat de zi ng en duwstang nat en ijskoud waren. De vriendelijke dame achter de balie haalde direct een Binnen in de hal is ruim plaats om de stoelen een droge theedoek voor ons zodat we het geheel droog konden en warme plek te geven. wrijven voordat Wim ging zi en. Het viel ons op dat binnen, langs de muur precies aan de andere kant van de ruit waar de rolstoelen nu geparkeerd zijn, voldoende ruimte is om ze droog en warm te stallen zodat men niet met een koud achterwerk van de stoel komt. Vocht en kou zijn voor niemand pre g, en voor sommigen zelfs pijnlijk.
Van de penningmeester Dames en Heren, Ingevolge de regels van de Doorlopende mach ging SEPA volgen hier de data van inhouding voor de periode t.e.m. het september 2016:
We hebben het voorstel om de rolstoelen binnen een plek te geven voorgelegd aan het Beatrixziekenhuis en INCASSO-OVERZICHT JANUARI T.E.M. JUNI 2016: houden u op de hoogte van de reac es.
Bij daglicht is goed te zien hoe de rij onder de overkapping staat.
Pagina 7
De Reumababbel Pasen 2016
CONTRIBUTIE 2016
vrijdag
4 maart 2016
ZWEMMEN KWARTAAL 1
vrijdag
25 maart2016
BOOTREISJE
vrijdag
27 mei 2016
ZWEMMEN KWARTAAL 2
vrijdag
24 juni 2016
BBQ-AVOND
woensdag 21 sept 2016
ZWEMMEN KWARTAAL 3
vrijdag
Met vriendelijke groet, Wim Dokman
23 sept 2016
Lezing Peter Viehoff Lezing Peter Viehoff
Soosmiddag.
Op 20 januari vond in Centrum De Bolderik een lezing plaats, die verzorgd werd door Dr. Peter Viehoff van het Centrum voor Fysiotherapie en Manuele Therapie ’t Gilde in Gorinchem. Voor de pauze betrof het een verhaal over de behandeling van reuma met fysiotherapie door de eeuwen heen. Al vanaf het begin van de geneeskunst in het oude Griekenland werd al over reuma geschreven. Daar komt ook de naam vandaan: hetgeen “stromen” betekent. Men dacht dat bepaalde lichaamssappen (slijm, urine, bloed of zweet) in de gewrichten lekten en zodoende klachten veroorzaakten. Door de eeuwen heen valt op dat er veelvuldig met warmte werd gewerkt, omdat hierdoor het bewegen soepeler plaats kon vinden. De huidige opva ngen over de behandeling zijn eerder een ac ef beleid, waarbij de pa ënt meer zelfzorgzaam is. Dat houdt in dat er meer aandacht voor oefenen is en minder voor passieve behandelingen zoals massage en de al eerder genoemde warmte. Het blijkt dat verschillende oefenvormen, zoals wij die nu kennen al eeuwen geleden werden toegepast, inclusief het huidige “fitnessen”.
Op 10-02-2016 hebben we een egeltje gemaakt door: Maaike Komejan. De bedoeling van het egeltje is dat je daar brieven in kan schuiven erg crea ef bedacht.. Het was een erg leuk klein ploegje van 12 mensen die aanwezig waren die middag. We hebben de tafels bij elkaar geschoven wel zo gezellig! Allemaal kregen we een boekje en we mochten alle bladzijdes gaan vouwen dat was een goede therapie voor ons allen. Hans van Rooij hee ook daarbij ons ondersteund en mooie foto's gemaakt waarvan het resultaat te zien is op: www.rpv-gorinchem.nl. Het was een succesvolle geslaagde soosmiddag!
Na de pauze ging de presenta e verder met een uitleg over manuele lymfdrainage. Dit is een bepaalde behandeling (onderdeel van de zogenaamde oedeemtherapie), die bij reuma van toegevoegde waarde kan zijn jdens een therapietraject. Er werden voorbeelden van gegeven via filmpjes. Een ieder die geïnteresseerd is in de PowerPoint voorstelling of anderszins kan contact opnemen met dhr. Viehoff via:
[email protected].
Foto: Hans van Rooij
De puzzel uit de Kerst editie van de Reumababbel is gewonnen door: De soos kerstdecoratie Gezellig was het weer bij de soos kerstdecora e in de Bolderik in Sleeuwijk. 11-11-2015 hebben we met plezier kerstballen versiert met sjablonen en strass s ckers.12 mensen waren aanwezig super leuk idee van Bets Mol om kerstballen te versieren met ieders eigen crea viteit. Er zijn prach ge foto's gemaakt door Hans van Rooij die te bewonderen zijn op de website van de vereniging: www.rpv-gorinchem.nl
Mevr. N.A. Gros uit Hank Veel plezier met de cadeaubon! De oplossing is: kerstster Uit alle juiste inzendingen van leden en donateurs wordt een winnaar getrokken. De prijs is een VVV cadeaubon ter waarde van € 10,-. Stuur uw oplossing van de puzzel voor 31-05-2016 naar Reumapa ëntenvereniging regio Gorinchem: Secretariaat Abeelhof 31, 4254 BX Sleeuwijk of per mail naar:
[email protected].
Foto: Hans van Rooij
De oplossing en de prijswinnaar van de puzzel voorjaar Pasen worden bekend gemaakt in de Zomer Edi e van de Reumababbel. De prijswinnaar krijgt 31-05-2016 bericht.
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 8
Reuma Uitgedaagd! Deelnemers gezocht voor Reuma Uitgedaagd! online Reuma Uitgedaagd! is dé zelfmanagemen raining voor mensen met reuma. Reuma Uitgedaagd! helpt u grip te krijgen op de gevolgen van reuma in het dagelijks leven. Binnenkort kunnen mensen van 26 jaar en ouder de training ook online volgen. Voordat de online training beschikbaar komt, onderzoeken het Reumafonds en het UMC Utrecht eerst of mensen met reuma er baat bij hebben. Voor dit onderzoek zoeken wij deelnemers.
U hee niet eerder een zelfmanagemen raining voor reuma gevolgd U beheerst de Nederlandse taal in woord en geschri U hee een computer met internetverbinding Informa epakket wordt naar u opgestuurd Wilt u meedoen? Ga dan naar deze site: www.actueel.reumafonds.nl en vul uw gegevens in. U ontvangt op het opgegeven adres een envelop met alle informa e over het onderzoek. U kunt daarin lezen wat het onderzoek precies inhoudt, wat u kunt verwachten, wat er van u verwacht wordt en hoeveel jd het kost. Onze onderzoeker belt u een week na ontvangst van de informa e op, om eventuele vragen te beantwoorden. Hee u na het lezen van de informa e geen belangstelling meer voor het onderzoek? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]. U wordt dan niet gebeld. Bent u wel geïnteresseerd? Dan bespreekt u samen met de onderzoeker uw deelname. Hartelijk dank! Bron: www.reumafonds.nl
Wat kunt u verwachten als deelnemer? Als u zich opgee als deelnemer aan het onderzoek wordt u gevraagd om 3 doelen vast te stellen waaraan u wilt gaan werken. Een voorbeeld van zo'n doel is duidelijker uw grenzen aangeven bij mensen in uw omgeving. Na het vaststellen van de doelen, bepaalt een lo ng of u de online training direct gaat volgen of op een wachtlijst komt om de training over een half jaar te volgen. Als u bent uitgeloot, gaat u zelfstandig aan de slag met uw doelen. Door de resultaten van de verschillende deelnemers met elkaar te vergelijken, kunnen de onderzoekers erachter komen of de online training helpt om de doelen te bereiken. Als uitgelote deelnemer kunt u de online training pas na afloop van het onderzoek volgen. Er zijn geen kosten aan verbonden. Naar wie zijn we op zoek? Hee u interesse om mee te doen met het onderzoek naar Reuma Uitgedaagd! online? Geef u op als u aan de volgende voorwaarden voldoet: Lee ijd: 26 jaar of ouder U hee een reuma sche aandoening De diagnose is gesteld door een reumatoloog of huisarts De diagnose is meer dan 2 jaar geleden gesteld U hee tussen 1 januari 2014 en het moment van deelname geen psychische aandoening gehad
Werken met reuma Meestal kunt u aan het werk blijven als u reuma hee : in loondienst of als zelfstandig ondernemer. Soms zijn er aanpassingen nodig die daarbij helpen. Als u uw werk, ook met aanpassingen, niet meer kunt doen, moet u misschien op zoek naar ander werk of ( jdelijk) een uitkering aanvragen. Hoe u daarmee om kunt gaan en wie u kunnen helpen, leest u hier. Ook vindt u adressen van organisa es waar u meer informa e kunt krijgen.
Op het werk Sta in uw kracht Als u reuma hee , zijn er mogelijkheden om aan het werk te blijven. Misschien hee u wel aanpassingen nodig. Wat u nodig hee om aan het werk te blijven, is a ankelijk van uw situa e. Hoeveel klachten hee u jdens uw werk? Wat is het verloop van uw ziekte? Belangrijk is om in elk geval open te zijn en te overleggen met uw collega’s, uw werkgever of uw klanten. En om te blijven geloven in uw kwaliteiten in uw werk. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 10
Werken met reuma Blijf posi ef U héé een reuma sche aandoening, maar u bènt uw aandoening niet. Door reuma kan er veel veranderen in uw leven. Maar als u al jd een gewaardeerde collega was, hoe dat niet te veranderen omdat u reuma hee . U behoudt uw kennis en kunde, ook al hee u een aantal lichamelijke klachten. Probeert u dat voor ogen te houden bij het zoeken naar uw mogelijkheden. Leg uit wat u hee en wat u kunt De mensen in uw werkomgeving weten waarschijnlijk niet zo veel af van reuma. Leg hen daarom uit wat uw klachten zijn. En ook dat reuma wisselend verloopt. Zo snappen uw collega’s en leidinggevende(n) beter dat u de ene dag wel energie hee , terwijl u een dag later misschien minder kunt. Het kan zijn dat u tegen onbegrip aanloopt. Dit is niet al jd te voorkomen. De ene persoon kan zich beter in u verplaatsen dan de ander. Aan het werk blijven Er zijn verschillende ps die u kunnen helpen om met uw lichamelijke klachten op het werk om te gaan. En we geven u adviezen die kunnen helpen om aan het werk te blijven. Bent u zelfstandig ondernemer? Veel adviezen en ps zijn ook voor u bedoeld, al is uw situa e anders dan bij mensen die werken in loondienst.
Lichamelijke klachten
Als u op uw werk last hebt van pijn, vermoeidheid of andere klachten, neem deze dan serieus. Ga niet over uw grenzen heen. Respecteer ze. Energie verdelen Verdeel uw energie goed en neem regelma g rustpauzes. Wissel zwaar en licht werk met elkaar af en spreid uw werk zoveel mogelijk over de week. Kijk of het mogelijk is om uw werk jden of rooster aan te passen. Zo voorkomt u pieken en stress.
U kunt voor advies over de aanpassing van uw werkplek of het doen van zware werkzaamheden terecht bij een ergotherapeut. Hulpmiddelen Misschien kunnen speciale hulpmiddelen u helpen. Praat hierover met uw leidinggevende en met de bedrijfsarts of een ergotherapeut. Uw werkgever kan een vergoeding van het UWV krijgen voor eventuele aanpassingen. Andere taken Als uw werk te zwaar geworden is, geef dit dan aan. Misschien kunt u in overleg met uw leidinggevende andere, lichtere taken krijgen of een andere func e. Of misschien is het mogelijk om af en toe een korte pauze in te lassen of uw uren anders te verdelen over de werkweek. Als alles al geprobeerd is kan het soms een oplossing zijn om u om te laten scholen naar een andere func e. Zo kunt u wellicht toch bij uw bedrijf blijven werken.
Aan het werk blijven
Als u werk hee , is het belangrijk om aan het werk te blijven. Uw klachten kunnen u daarbij misschien in de weg zi en. Het is dan belangrijk om samen met uw werkgever een blijvende oplossing te vinden. Werkt u in loondienst? Dan zoekt u samen met uw werkgever naar een oplossing. Ook als u zelfstandige bent, kunt u mogelijkheden zoeken om aan de slag te blijven. Misschien hee u iets aan de volgende ps: Bespreek het met uw werkgever Als u uw werk niet meer goed kunt doen, bespreek dit dan met uw werkgever. Zoek samen naar prak sche oplossingen om uw situa e te verbeteren. Misschien kunt u uw werk anders over de week verdelen, of uw werk jden of werkzaamheden aanpassen? Of kan een hulpmiddel of een aanpassing van uw werkplek u helpen? Probeer zelf met ideeën en oplossingen te komen en focus vooral op wat u wél kunt.
Lichaamshouding Zorg er voor dat uw lichaamshouding goed is. Voor sommige mensen kan het goed zijn om zoveel mogelijk zi end te werken. Het kan ook zijn dat u minder Vraag het de bedrijfsarts klachten krijgt als u uw werkhouding kunt afwisselen door Het is mogelijk, ook als u niet ziek gemeld bent, om een af en toe even te bewegen, of door veel te staan. gesprek te hebben met de bedrijfsarts. Zo’n gesprek kan misschien voorkómen dat u zich in de toekomst wel Ergotherapeut moet ziekmelden. De bedrijfsarts kan namelijk met Werkt u aan een bureau, pas de werkhoogte van uw adviezen komen waar uw werkgever en u nog niet aan bureau of uw werkblad en uw stoel aan op uw lengte. Bij hebben gedacht. Vraag aan uw werkgever of u een llen of andere zware werkzaamheden hee de manier afspraak kunt maken met de bedrijfsarts. waarop u uw lichaam gebruikt misschien veel invloed op beroepsgeheim en mag dus alleen met uw toestemming uw klachten. de situa e bespreken met uw werkgever. Pagina 11
De Reumababbel Pasen 2016
Werken met reuma Aanpassingen Uw bedrijfsarts kan u in contact brengen met een ergonomisch medewerker van de arbodienst. Deze gee u advies over hoe u uw taken op een lichtere manier kunt doen, of welke aanpassingen of hulpmiddelen u bij uw taken kunnen helpen. Bij het UWV kan uw werkgever een vergoeding aanvragen voor aanpassingen die u nodig hee .
De bedrijfsarts schrij binnen 6 weken nadat u zich ziek meldt een probleemanalyse over uw situa e. Eventueel zal hij hiervoor contact opnemen met uw huisarts of specialist. Dat mag alleen als u daarvoor toestemming gee . De bedrijfsarts adviseert in zijn probleemanalyse bijvoorbeeld over: • Aanpassingen op de werkvloer: zoals het gebruik van hulpmiddelen, het aanpassen van uw werk jden of Blijf betrokken taken, of het inlassen van pauzes Ook als u een poosje niet kunt werken is het verstandig • Trainingen en therapieën die u zou kunnen volgen om contact te houden met uw collega’s. U toont daarmee • Hoe u eventueel aan ander werk geholpen kunt uw interesse in het werk. Kijk of het bijvoorbeeld lukt om worden. Daarbij kijkt de bedrijfsarts eerst of dit nog wel naar teambesprekingen of belangrijke binnen het bedrijf kan waar u werkt. bijeenkomsten te gaan. Zo weet u wat er op uw werk speelt. En uw collega’s weten hoe het met u gaat. Pas als duidelijk is dat daar geen passend werk is, dan zal de bedrijfsarts adviseren hoe u ergens anders Laat u coachen geschikt werk kunt vinden. Voor uzelf opkomen kan las g zijn. Misschien voelt u zich een buitenbeentje op het werk of loopt u tegen onbegrip Plan van aanpak aan. Geef uzelf de jd om uit te zoeken hoe u hier het Naar aanleiding van het rapport van de bedrijfsarts beste mee om kunt gaan. Bij het Centrum Chronisch Ziek maakt u samen met uw werkgever een plan van aanpak. en Werk vindt u professionele coaches die zelf ervaring Daarin beschrij u hoe u en uw werkgever ervoor gaan hebben met reuma. Wilt u graag dat iemand met u zorgen dat u snel weer aan het werkt kunt. U bent hier meedenkt en kijkt hoe u omgaat met reuma op de beiden toe verplicht door de Wet verbetering werkvloer? Of wilt u bijvoorbeeld een steuntje in de rug Poortwachter (Wvp). bij re-integra e? Neem dan contact op met het Centrum Chronisch Ziek en Werk. Wet verbetering Poortwachter In de Wvp staat dat uw werkgever de plicht hee u aan Gebruik de toolkit of checklist werk te helpen of te houden. U als werknemer bent Wilt u handige ps en oplossingen voor het omgaan met verplicht mee te werken aan uw re-integra e. Stel u beperkingen op het werk? Er bestaat een checklist met daarom ac ef op en blijf open communiceren met uw ideeën en aandachtspunten voor u, uw werkgever en uw werkgever. Houd ook al jd zelf een dossier bij waarin u bedrijfsarts. Deze vindt u op de website van het pla orm alle rapporten bewaart. ‘Fit For Work’. Deskundigenoordeel Houd regie Als u het niet eens bent over hoe u het best kunt reAlleen u weet precies hoe het met u op het werk gaat. U integreren, kunnen u of uw werkgever een doet er daarom goed aan om uw eigen grenzen in de deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Aan zo’n gaten te houden. Trek op jd aan de bel bij uw werkgever oordeel zijn wel kosten verbonden. of bedrijfsarts als u ergens tegenaan loopt. Hee u zelf ideeën over mogelijke oplossingen? Informeer dan of Een WIA-uitkering daar iets mee gedaan kan worden. Zo houdt u de regie zo Als u in loondienst bent en 20 maanden niet meer veel mogelijk in eigen hand. (volledig) gewerkt hee , dan kunt u een WIA-uitkering aanvragen. WIA staat voor Wet werk en inkomen naar Als werken niet meer gaat arbeidsvermogen. Van UWV ontvangt u in de 88e week dat u ziekgemeld bent bericht over de aanvraag van een Ziekmelden WIA-uitkering. Deze aanvraag doet u tegenwoordig via Als u zelfs met aanpassingen niet meer (volledig) kunt internet. Doet u de aanvraag liever schri elijk? U kunt werken, dan meldt u zich (gedeeltelijk) ziek. hierover telefonisch contact opnemen met het UWV. Uw werkgever moet bij ziekte in dat geval 2 jaar lang Vervolgens wordt u uitgenodigd voor een gesprek met minimaal 70% van uw loon doorbetalen. een UWV-verzekeringsarts. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 12
Werken met reuma Vervolgens wordt u uitgenodigd voor een gesprek met een UWV-verzekeringsarts. Tijdens dit gesprek zal de arts bepalen of en hoeveel u nog kunt werken. Als de UWVarts hierover contact wil opnemen met uw eigen huisarts of specialist, mag dit alleen als u daarvoor toestemming gee . Arbeidsdeskundige Als de UWV-arts vindt dat u nog gedeeltelijk kunt werken, krijgt u nog een gesprek. Dit keer met een arbeidsdeskundige. Deze deskundige bespreekt met u welk werk u nog zou kunnen doen en wat u met dat werk zou kunnen verdienen. Dat is belangrijk om de hoogte van uw uitkering vast te stellen. Beide gesprekken zijn bijzonder belangrijk. Bereid u daarom goed voor. Bedenk alvast wat u zelf vindt van uw situa e. Wat zijn precies uw klachten? Wat kunt u wel en niet doen? Schrijf dit op. Geef in de gesprekken ook aan dat uw ziekte wisselend verloopt en dat u dus ook slechte dagen hee . Neem, als u dat pre ger vindt, iemand mee. Welder Welder is een organisa e die advies gee over werk en uitkeringen aan mensen met een handicap of chronische ziekte. Op hun website kunt u (tegen betaling) terecht voor advies.
De hoogte van uw WIA-uitkering
De hoogte van uw uitkering hangt af van het werk dat u volgens de arbeidsdeskundige van het UWV nog kunt doen. En hoeveel u met dat werk zou kunnen verdienen. Minder dan 35% arbeidsongeschikt Als u minder dan 35% arbeidsongeschikt bent, krijgt u geen uitkering. U kunt in dat geval volgens het UWV gewoon aan het werk blijven bij uw eigen of een andere werkgever. Samen met uw werkgever bekijkt u hoe u dat het beste kunt doen. Als u niet bij uw werkgever kunt blijven, moet hij u helpen ergens anders aan de slag te komen. Lukt dit niet? Dan kan uw werkgever een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. Dan komt u misschien in aanmerking voor een werkeloosheidsuitkering (WW). Gedeeltelijk arbeidsgeschikt Als u volgens het UWV nog tussen de 20 en 65% van uw oude inkomen zou kunnen verdienen, dan bent u gedeeltelijk arbeidsgeschikt. U valt dan onder de Regeling werkherva ng gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). Hoe hoog uw uitkering in dat geval is, hangt af van hoe lang u gewerkt hee , hoeveel u verdiende en hoeveel u nu (theore sch) kunt verdienen.
Volledig arbeidsongeschikt met kans op herstel Als u volgens het UWV minder dan 20% van uw oude loon kunt verdienen, dan bent u (bijna) volledig arbeidsongeschikt. Als u nog kans hee om te herstellen, dan valt u onder de WGA-regeling. A ankelijk van uw situa e krijgt u een bepaald percentage van uw laatstverdiende loon eventueel aangevuld met wat u zelf nog kunt verdienen. U zult elk jaar opnieuw gekeurd worden. Volledig arbeidsongeschikt zonder kans op herstel Als u minder dan 20% van uw oude loon kunt verdienen en weinig of geen kans hee om te herstellen, dan bent u volledig en duurzaam arbeidsongeschikt. U valt dan onder de IVA-regeling. IVA staat voor Inkomensverzekering Volledig en duurzaam Arbeidsongeschikten. Tot u de AOW-lee ijd bereikt, krijgt u 75% van uw laatstverdiende loon. Een WAO-uitkering Misschien ontvangt u vanwege arbeidsongeschiktheid een WAO-uitkering. De WAO geldt alleen nog voor werknemers die voor 1 januari 2004 langdurig ziek zijn geworden en die minimaal 15% arbeidsongeschikt zijn verklaard. U kunt een herbeoordeling krijgen als uw situa e verandert of als het UWV denkt dat die in de toekomst kan veranderen, bijvoorbeeld als uw gezondheidssitua e verbetert of verslechtert. U kunt ook zelf om een herbeoordeling vragen. Een herkeuring kan gevolgen hebben voor de hoogte van uw uitkering. De WAO-uitkering wordt uitgevoerd door het UWV. U houdt deze uitkering zolang uw situa e niet verandert en u aan de voorwaarden voldoet. De uitkering loopt tot u de AOW-lee ijd bereikt. Toelage als u arbeidsongeschikt bent Bent u 35% of meer arbeidsongeschikt verklaard en hee u om die reden een uitkering van het UWV (WAO-, WIA-, Wajong- of WAZ-uitkering)? Dan ontvangt u automa sch een jaarlijkse toelage. Het UWV maakt dit bedrag jaarlijks in september aan u over. De toelage is aan voorwaarden gebonden. Hee u vragen over deze jaarlijkse toelage of wilt u weten of u hier recht op hee ? Neemt u dan contact op met het UWV.
Andere uitkeringen
Als u geen arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangt en u hee geen inkomen uit werk dan zijn er mogelijkheden om een uitkering te ontvangen, zoals een WW- of een bijstandsuitkering.
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 14
Werken met reuma Werkloosheidswet Als u minder dan 35% arbeidsongeschikt bent en door uw aandoening werkloos wordt, kunt u misschien aanspraak maken op een Werkloosheidswet-uitkering (WW). Deze bestaat uit een basisuitkering van maximaal 3 maanden en een eventuele verlengde uitkering. Deze verlengde uitkering is a ankelijk van uw arbeidsverleden en loopt maximaal 38 maanden. Meer informa e over de WWuitkering vindt u op de website van het UWV. Bijstandsuitkering Hee u geen uitkering vanwege arbeidsongeschiktheid, en ook geen recht (meer) op een WW-uitkering? Dan kunt u mogelijk een bijstandsuitkering aanvragen. Deze biedt mensen een inkomen als ze zelf onvoldoende inkomen en vermogen hebben. U vraagt de bijstandsuitkering aan bij uw gemeente. Andere uitkeringen Naast de bijstand zijn er verschillende andere uitkeringen die speciaal bestemd zijn voor 50- of 60-plussers of bijvoorbeeld voor mensen die in het verleden zelfstandige waren. Ook zijn er per gemeente mogelijkheden voor eenmalige toeslagen als u bijvoorbeeld langdurig een laag inkomen hee of een studie wilt gaan volgen. Neem voor meer informa e contact op met uw gemeente.
Of u hiervoor in aanmerking komt, kunt u navragen bij uw gemeente. Broodfonds Wordt u als zelfstandig ondernemer ziek, dan hee u jdelijk geen inkomen. U wilt dat risico graag goed afdekken. Dit kan door deel te nemen aan een broodfonds. In een broodfonds ondersteunen meerdere zelfstandig ondernemers elkaar financieel op vrijwillige en gelijkwaardige basis. Om deel te nemen moet u wel langer dan 1 jaar ondernemer zijn. Kijk voor meer informa e op www.broodfonds.nl.
Jongere en arbeidsongeschiktheid
De Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) is een uitkering voor mensen vanaf 18 jaar die een arbeidsbeperking hebben. Wanneer komt u in aanmerking voor een Wajonguitkering? Als het al voor uw 18de verjaardag duidelijk is dat uw reuma sche aandoening u zal hinderen bij het vinden van een baan, kunt u vanaf 2015 een Wajonguitkering aanvragen bij het UWV. Het UWV bepaalt dan of u volledig en blijvend arbeidsongeschikt bent. De Wajong is alleen nog toegankelijk voor mensen die volledig en blijvend arbeidsongeschikt zijn.
Mogelijkheden om te werken Hee u volgens UWV mogelijkheden om te werken? Als u een eigen bedrijf hee , gelden voor u andere regels Dan komt u vanaf 2015 niet meer in aanmerking voor dan voor iemand in loondienst. U krijgt bijvoorbeeld niet een Wajong-uitkering. U kunt dan uw gemeente om doorbetaald bij ziekte en u kunt niet zomaar een uitkering hulp vragen bij studie, werk en inkomen. Lees meer aanvragen als u (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt wordt. informa e over de mogelijkheden die de gemeente Dat laatste is alleen mogelijk als u daarvoor een vrijwillige hee om u hierbij te ondersteunen vanuit de arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten hee bij Par cipa ewet. het UWV of een verzekeringsmaatschappij. Par cipa ewet Besluit bijstandverlening zelfstandigen Hee u al een Wajong-uitkering? Als u (door uw aandoening) financiële problemen krijgt, kunt u Door de Par cipa ewet die per 1 januari 2015 ingaat, in bepaalde gevallen een beroep doen op het Besluit kan er vanaf die datum iets voor u gaan veranderen. bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Vanaf 2015 wordt er namelijk opnieuw gekeken naar de Uw gemeente kan u dan ondersteunen met bijvoorbeeld een mogelijkheden van iedereen die al een Wajong-uitkering renteloze lening, een starterskrediet of een aanvulling op uw hee . Lees meer op de website van het UWV. inkomen tot bijstandsniveau.
Zelfstandige en arbeidsongeschiktheid
Handicap en studie In de nieuwe Par cipa ewet is opgenomen dat arbeidsongeschikte zelfstandigen jonggehandicapten straks een individuele studietoeslag Als u meer dan drie jaar als zelfstandige gewerkt hee en u kunnen krijgen van de gemeente als ze studeren. Voor bent 55 jaar of ouder, dan valt u misschien onder de Wet deze studietoeslag gelden voorwaarden. Informeer bij inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk uw gemeente naar deze voorwaarden en naar de arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). Dat betekent dat uw gemeente, als u niet voldoende verdient manier waarop u deze toeslag kunt aanvragen. Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk
om van te leven, uw inkomen kan aanvullen tot bijstandsniveau. Pagina 15
De Reumababbel Pasen 2016
Werken met reuma Terug naar de arbeidsmarkt UWV en re-integra e Ontvangt u een WIA-, WAO-, Wajong- of WW-uitkering van het UWV en wilt u weer terug aan het werk dan gaat u re-integreren. U krijgt daarbij hulp van een arbeidsdeskundige of werkcoach van het UWV. Bij het UWV kijken ze samen met u welk werk bij u zou passen. En uiteraard ook welk werk er beschikbaar is. In sommige gevallen schakelt het UWV een gespecialiseerd reintegra ebureau in. Zo’n bureau kan u helpen een vacature te vinden die bij u past, u kunt er sollicita etraining krijgen, een beroepskeuzetest doen en workshops volgen. Misschien komt u ook in aanmerking voor een Individuele Re-integra e Overeenkomst (IRO). Dat betekent dat u zelf een re-integra ebureau mag inschakelen en dat het UWV daarvoor betaalt. Overleg hierover uw arbeidsdeskundige. Laat u coachen Bij het Centrum Chronisch Ziek en Werk vindt u professionele coaches die zelf ervaring hebben met reuma. Wilt u graag dat iemand u persoonlijke begeleiding gee bij vinden van werk dat bij u past? Of wilt u bijvoorbeeld een steun in de rug bij in een nieuwe func e, of bij het starten van een eigen bedrijf? Neem contact op met het Centrum Chronisch Ziek en Werk. Zij overleggen ook met u wie of welke instan e de kosten van uw coaching gaat dragen.
Par cipa ewet
Vanaf 1 januari 2015 wordt de Par cipa ewet van kracht. De Par cipa ewet is een nieuwe regeling die is gemaakt met de bedoeling om mensen met een beperking aan werk te helpen. Of de Par cipa ewet op uw situa e van toepassing is, is a ankelijk van uw situa e. Voor wie is de Par cipa ewet bedoeld? Hee u een bijstandsuitkering of bent u na 1 januari 2015 niet toegelaten tot de Wajong, maar hee u wel een chronische aandoening of beperking? Dan krijgt u vanaf 1 januari 2015 hulp vanuit uw gemeente bij het vinden van werk dat bij u past. Deze hulp is geregeld in de Par cipa ewet. De Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) gaat per 1 januari 2015 op in de nieuwe Par cipa ewet. Er kunnen dan geen nieuwe mensen meer instromen in de Wsw. Hee u al werk via de Wsw? U houdt de rechten en plichten die u nu ook hee . Staat u op de wachtlijst voor een Wsw-plek, dan zal uw gemeente u vanaf 1 januari 2015 ondersteunen om aan werk te komen.
Er zijn afspraken met werkgevers over meer banen voor mensen die een chronische aandoening of een beperking hebben. Daarnaast kan de gemeente aanpassingen op uw werkplek betalen. Ook wil de gemeente uw werkgever en u een steuntje in de rug bieden als u risico loopt dat u door uw reuma niet kunt werken. De gemeente kan uw werkgever dan een zogenaamde no-riskpolis aanbieden. Dit houdt in dat uw gemeente de loonkosten aan uw werkgever compenseert als u ziek wordt. Waar kunt u terecht met vragen? Ontvangt u een uitkering van de gemeente en hee u door uw reuma sche aandoening een beperking om te werken? Dan kunt u met vragen over hulp bij reintegra e vanaf 2015 terecht bij uw gemeente en bij het Regionale Werkbedrijf. In Nederland zijn 35 Regionale Werkbedrijven. Het Regionale Werkbedrijf ondersteunt mensen die een arbeidsbeperking hebben om aan werk te komen. Vraag bij uw gemeente waar u het Regionale Werkbedrijf bij u in de buurt vindt.
Solliciteren
Als u gaat solliciteren, bent u niet verplicht te melden dat u reuma hee . Tenzij u verwacht binnen een half jaar langere jd afwezig te zijn of dat uw ziekte invloed hee op hoe u uw werk kunt doen. Als u niet verplicht bent uw ziekte te melden, kunt u er alsnog voor kiezen uw reuma sche aandoening ter sprake te brengen. Bijvoorbeeld om ‘gaten’ in uw cv te verklaren. Of als u solliciteert vanuit een WIA-uitkering en u uw toekoms ge werkgever wilt wijzen op financiële voordelen die hij hee om u in dienst te nemen. Over wel of niet over uw ziekte vertellen hee Welder een brochure geschreven. U kunt deze brochure ‘solliciteren en gezondheid’ (tegen betaling) aanvragen op de website van de Weldergroep.
Een eigen bedrijf starten
Ook met een reuma sche aandoening, kunt u een eigen bedrijf beginnen. Als u een uitkering hee , kan het UWV u hierbij helpen. Als u een bedrijf wilt beginnen, bereid u dan goed voor. Via www.wijzermetwelder.nl kunt u (tegen betaling) een brochure aanvragen over starten als ondernemer met een ‘arbeidshandicap’. Informeer ook bij de Kamer van Koophandel Laat u coachen Bij het Centrum Chronisch Ziek en Werk vindt u professionele coaches die zelf ervaring hebben met reuma.
Wat doet de gemeente om u aan werk te helpen? De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 16
Werken met reuma Wilt u graag dat iemand u persoonlijke begeleiding gee bij het starten van een eigen bedrijf? Neem contact op met het Centrum Chronisch Ziek en Werk.
Vrijwilligerswerk
Als u ( jdelijk) niet kunt werken, is vrijwilligerswerk een manier om extra werkervaring op te doen en nieuwe mensen te leren kennen. Als u een uitkering krijgt, mag u soms vrijwilligerswerk doen, mits dit het vinden van een betaalde baan niet in de weg staat. Informeer al jd bij uw uitkeringsinstan e wat de regels zijn. Sollicita eplicht Hee u een sollicita eplicht naast uw vrijwilligerswerk? In de meeste gevallen houdt u deze sollicita eplicht. Als u een betaalde baan krijgt aangeboden dan moet u die accepteren. Ook als dat betekent dat u uw vrijwilligerswerk ervoor moet opgeven. U bent verplicht aan het aan uw uitkeringsinstan e te melden dat u vrijwilligerswerk doet. Vraag bij uw uitkeringsinstan e naar de regels en voorwaarden bij het doen van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerscentrale Als u vrijwilligerswerk wilt doen, kunt u voor vacatures terecht bij de vrijwilligerscentrale. Kijk op internet voor de contactgegevens van de vrijwilligerscentrale bij u in de buurt. Meer informa e Relevante adressen Als u nog vragen hee of meer wilt weten over werken met reuma, kunt u terecht bij: Reumafonds Telefoon: 020 589 64 64 Website: www.reumafonds.nl Reumalijn U kunt bij de Reumalijn al uw vragen stellen. Bel 0900 20 30 300 (3 cent p.m.), bereikbaar op werkdagen tussen 10.00 en 14.00 uur. Welder (werk en gezondheid) Telefoon: 0900 25 45 679 (op e 5) Website: www.wijzermetwelder.nl UWV Telefoon: 0900 9294 Website: www.werk.nl voor vacatures en informa e over solliciteren. Centrum Chronisch Ziek en Werk (CCZW) Telefoon: 06-132 64 306 Website: www.centrumchronischziekenwerk.nl Fit for Work Download de checklist voor werknemer en werkgever: Website: www.centrumwerkgezondheid.nl/fi orwork Landelijke Vereniging van Arbeidsongeschikten (LVA) Telefoon: 045 569 19 94 Website: www.lva-nederland.nl
Telefoon: 0900 8020, Website: www.juridischloket.nl Arboportaal (Arbo zaken) Telefoon: 1400, Website: www.arboportaal.nl Broodfonds Telefoon: 030 252 10 56, Website: www.broodfonds.nl Rijksoverheid Telefoon: 1400, Website: www.rijksoverheid.nl Mezzo (Mantelzorg en vrijwilligerswerk) Telefoon: 030 6592222, Website: www.mezzo.nl Kamer van Koophandel Telefoon: 088 585 15 85, Website: www.kvk.nl PZZP (Perspec ef voor de Zieke Zelfstandig Professional) Website: www.pzzp.nu Woordenlijst • Ergotherapeut Een therapeut die onderzoekt en adviseert welke oefeningen en hulpmiddelen u in het dagelijks leven kunt toepassen om klachten te verminderen. • IOAZ Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen • IVA Inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten • No risk polis Regeling waarbij de gemeente de loonkosten van een medewerker, die ook een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangt, compenseert Als deze ziek wordt. • Par cipa ewet Wet die regelt dat meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk gaan. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de re-integra e van mensen die nog kunnen werken maar daarbij wel ondersteuning nodig hebben. De Par cipa ewet gaat in op 1 januari 2015. • Wajong Wet Werk en Arbeidsondersteuning
Jonggehandicapten. • WAO Wet Arbeids Ongeschiktheidsverzekeringen. • WAZ Wet Arbeid Zelfstandigen. • WGA Regeling werkherva ng gedeeltelijk
arbeidsgeschikten. • WIA Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. • Wsw Wet sociale werkvoorziening. • WW Werkloosheidswet.
Deze brochure wordt uitgegeven door de S ch ng Na onaal Reumafonds (afgekort tot Reumafonds) Bron: h p://www.reumafonds.nl
Juridisch Loket De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 18
Werken met reuma Werken met reuma, en chronisch ziek en werk
Het verhaal van Dieter Dieter is vanaf zijn geboorte slechtziend en zat oorspronkelijk in de Wajong. Na lang zoeken vond hij een passende baan als telefonist/recep onist. Hij deed het zo goed dat hij een vast dienstverband kreeg. Hierdoor raakte hij zijn Wajong-status kwijt. Dieter hee dus officieel geen arbeidsgehandicapte status meer. Helaas raakte hij door een reorganisa e zijn baan kwijt.
Van de Reumapa ëntenvereniging ’s-Hertogenbosch hebben we een aankondiging voor de informa ebijeenkomst ontvangen over: chronisch ziek en werk. Deze wordt gehouden op 20 april 2016 in Perron-3 te Rosmalen. De toegang is gra s, en de avond wordt verzorgd door mevrouw Loes Reijnen, gecer ficeerd ervaringsdeskundige par cipa ecoach en trainer Zelfmanagement. Aanvang is om 19.00 uur en de avond De zoektocht naar een nieuwe baan verloopt moeizaam, onder meer omdat Dieter ICT- en duurt tot ongeveer 21.00 uur. werkplekaanpassingen nodig hee . Soms hee een werkgever in eerste instan e wel h p://www.rpv-denbosch.nl/ interesse om met hem verder te praten. Maar zodra de werkgever merkt dat Dieter niet meetelt voor de banenafspraak, haken ze toch af. Dieter hee al meerdere keren te horen gekregen, dat dit de reden is dat hij niet wordt aangenomen. Banenafspraak niet voor slechtziende
Dieter
Verbeter de a akening De banenafspraak uitbreiden met arbeidsgehandicapten die meer dan het minimumloon kunnen verdienen, is hard nodig. Het verhoogt de toegankelijkheid van de arbeidsmarkt; met deze uitbreiding krijgen meer mensen met een arbeidsbeperking zicht op een passende baan.
Gewogen quotum Ieder(in) hee de Kamerleden nogmaals gevraagd om invoering van een gewogen quotum: mensen met een arbeidsbeperking die meer dan het minimumloon dit overleg is uitgesteld ivm ziekte van de kunnen verdienen, vallen ook onder de banenafspraak staatssecretaris) en een toekoms g quotum, maar zij tellen minder Op 2 maart vergaderden de Vaste Kamercommissie zwaar mee dan mensen met een lager SZW over de voortgang van de Par cipa ewet en de verdienvermogen. De a akening wordt zo eerlijker en banenafspraak. De doelgroep voor de banenafspraak sluit niet langer een deel van de doelgroep uit. moet worden verruimd, zodat meer mensen met een arbeidsbeperking een baan vinden. Voordelen voor werknemers én werkgevers Uitbreiding van de doelgroep hee ook voordelen voor De banenafspraak is nadrukkelijk bedoeld om mensen werkgevers. Het aanbod van arbeidsgehandicapten die met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. meetellen voor de banenafspraak wordt ruimer. De banenafspraak geldt op dit moment alleen voor Werkgevers hebben dus meer keuze, bijvoorbeeld ook arbeidsgehandicapten die niet meer dan het als ze hoogopgeleiden nodig hebben. minimumloon kunnen verdienen. Hierdoor hebben Uitbreiding van de doelgroep draagt bij aan inclusieve mensen met een arbeidsbeperking die wel meer dan het organisa es, waarin mensen met een arbeidshandicap minimumloon kunnen verdienen minder kans op het volwaardig medewerker zijn. vinden van werk. Werkgevers willen aan de Wijn. Werknemers én werkgevers hebben hier dus voordeel banenafspraak voldoen en richten zich daarom niet op bij. deze mensen. Het verhaal van Dieter illustreert waar veel mensen met een arbeidsbeperking nu tegenaan Bron: iederin.nl lopen. Pagina 19
De Reumababbel Pasen 2016
VN-Verdrag VN-Verdrag voor de rechten van personen met een En wat wij in Friesland deden, gebeurde in elke handicap provincie: elke provincie had een organisa e met deze taak en één of meer bouwkundigen in dienst. Als ik Op 10 december 2015 terugkijk zie ik dat er wel effect is geweest, maar veel is de Tweede Kamer te weinig. Toegankelijke recrea eobjecten zijn (na 9 jaar en als één inmiddels gesloten en vervangen door ontoegankelijke van de laatste landen in objecten. Europa) begonnen met de mondelinge Wetgeving behandeling van de In die jd riepen wij al: als je effect wilt hebben moet je ra fica e en het het bij wet afdwingen. Want er zijn diverse problemen. uitvoeringsplan van het VN-Verdrag voor de rechten Zo zijn architecten kunstenaars, die niet belemmerd van personen met een handicap. willen worden door allerlei eisen rond toegankelijkheid. En er bestaat nog steeds het rare Het verdrag is door de Algemene Vergadering van de idee dat een belangrijk gebouw die uitstraling pas hee Verenigde Na es aangenomen in december 2006. Vrij als er een majestueuze trap voor zit. We hebben gezien vlot daarna hee Nederland het gedrag getekend. hoe het Bouwbesluit werd aangepast. En hoe dat Tekenen betekent dat je het plan hebt het verdrag te weinig tot niets hielp. Je ziet nog steeds nieuwe ra ficeren. Dat gaat dus bijna 10 jaar duren. gebouwen die op onderdelen, bij de oplevering, niet Waar is Nederland zo bang voor? Vele landen zijn blijken te deugen. Zoals een appartementencomplex Nederland al voorgegaan en dat zijn vaak landen waar voor ouderen waar je een scootermobiel niet in de het niveau van zorg en toegankelijkheid bij Nederland kelder kunt opbergen wegens te smalle gangen en ver achterloopt. deuren die de verkeerde kant op draaien! Toegankelijkheid Eén van de thema's die op 10 december 2015 als mogelijk knelpunt naar voren werd gebracht was de fysieke en niet fysieke toegankelijkheid. De toegankelijkheid van gebouwen en straten kennen we al lange jd als probleem, maar daar zijn nieuwe problemen bijgekomen, zoals toegankelijkheid van websites. Er zijn groepen in de samenleving die denken dat ze voor hoge kosten komen te staan als hen bij wet afgedwongen zal gaan worden dat hun gebouw toegankelijk moet zijn. En dus is men met het aanbod gekomen om dat zelf te doen. Via zelfregulering zal het midden- en kleinbedrijf zorgen dat het goed toegankelijk wordt. Maar is dat een goed idee?
Websites en treinen En dan hebben we het niet eens over websites. De blauwe enveloppe wordt wellicht afgescha , dan moet alles digitaal. En dat zou heel goed toegankelijk kunnen. Maar dat moet je wel afdwingen! En laat ons zwijgen over de spoorwegen. In de tach ger jaren had NS een geheel toegankelijke trein: de railhopper. Met li jes. Maar dat werkte niet, omdat je als gehandicapte maar moest afwachten of de volgende trein een toegankelijke zou zijn. Dat doe je niet en dus reis je anders. En nu hebben alleen de regionale lijnen in Nederland toegankelijke treinen. Het kan dus wel, maar.........
Geschiedenis Het is zo jammer dat het geheugen van veel mensen zo kort is. Zeker het geheugen van poli ci. Ik ben in de jaren 80 begonnen in de provincie Friesland in opdracht van de provincie de belangen van mensen met een beperking te benadrukken en te bevorderen dat zij gelijke rechten zouden krijgen. Friesland is een recrea eprovincie, dus hebben we ons toen heel sterk gericht op de recrea esector. We hebben die sector duidelijk gemaakt dat gehandicapten klanten zijn, waar aan te verdienen valt. We hebben allerlei brochures uitgegeven.
Zo breed als het leven Het VN-Verdrag hee een werking die zo breed is als het leven. Bij een gemeente, bij de provincie, bij het rijk, zal elke ambtenaar er mee te maken krijgen. Maar het zal nog langer duren als de ra fica e om effect te hebben als we weglopen voor het gegeven dat je sommige dingen gewoon af zult moeten dwingen! En de vraag is of je daar bang voor moet zijn. Bron: www.sociaalweb.nl
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 20
VN-Verdrag Kosten op de eerste plaats, toegankelijkheid ondergeschikt aan kosten! De Kamer behandelt het VN amendement toegankelijkheid Vanaf december hee de Tweede kamer gesproken over het VN-Verdrag voor de rechten van personen met een handicap. Nederland is in Europa en in de wereld één van de laatste landen dat dit verdrag gaat ra ficeren. Reden: angst. Angst voor de kosten. En ook in de laatste fase, de behandeling in de Tweede Kamer overheerst weer die angst. Vooral bij regeringspar j VVD, die meent het op te moeten nemen voor de kleine ondernemers, vanwege een amendement rond de toegankelijkheid. De grootste barrière voor veel mensen met een handicap (van jong tot oud, van slechtziend tot lopend met een rollator, van blind tot rolstoelgebruiker) is de ontoegankelijkheid van onze maatschappij. Dat geldt voor websites, voor menu’s in een restaurant, voor al dan niet openbare gebouwen. En voor nog heel veel meer! Kamerlid Otwin van Dijk (PvdA en zelf in een rolstoel) hee namelijk een amendement ingediend waarin gesteld wordt dat iedereen zorg moet dragen “voor de algemene toegankelijkheid voor personen met een handicap of chronische ziekte, tenzij dat voor hem een onevenredige belas ng vormt.” Angst voor de kosten van redelijke aanpassingen Een belangrijke regel. Want als meer dan 30 jaar wordt gewerkt aan een toegankelijke maatschappij en dat hee maar mondjesmaat effecten. Maar de angst dat met name kleine ondernemers de dupe zouden worden van een dergelijke regel brengt de VVD ertoe dwars te gaan liggen. En het zijn juist de kleine ondernemers die grote voordelen kunnen hebben bij de groeiende en rijker wordende groep gehandicapten. Veel ouderen met een goed pensioen krijgen op latere lee ijd beperkingen maar willen zich daardoor niet inac ef laten worden. Die groep wil je tot klant hebben! Daar verdien je aan. Dus ben je ook bereid daarin te investeren. Voor de VVD is het een halszaak: als het amendement wordt aangenomen zal de VVD tegen het VN-Verdrag stemmen. Eigenlijk vind ik dat het zo ver zou moeten komen. Laat Nederland, op dit moment voorzi er van de Europese Unie, maar worden tot de risee van Europa wat betre het ra ficeren van een verdrag dat eind dit jaar zijn ende verjaardag viert! Pagina 21
De Reumababbel Pasen 2016
Lijmpoging met een subamendement Maar zo ver zal het wel niet komen. Er schieten twee Kamerleden te hulp, die een brug proberen te slaan tussen Otwin van Dijk en de VVD. Van der Staaij en Keijzer zijn gekomen met een zogenaamd subamendement, een amendement onder het amendement van Otwin van Dijk, dat dit amendement iets aanpast. Het legt namelijk de nadruk op geleidelijke verwezenlijking van de algemene toegankelijkheid. Het is een aardige poging tot lijmen, maar voor de toegankelijkheid levert het weinig op. De spoorwegen zijn nog steeds het beste voorbeeld. Onze oudste spoorwegmaatschappij rijdt met ontoegankelijke treinen. Arriva, een heel jeugdige spoorwegmaatschappij, rijdt met volstrekt zelfstandig toegankelijke treinen! Dat hee niet te maken met ouder materiaal, want ook nieuw materiaal dat NS aanscha is ontoegankelijk. Het hee te maken met het al dan niet willen omze en van een knop. Arriva deed dit (toegegeven, makkelijk voor een nieuwkomer) NS stelt het systema sch uit. Alleen een wet kan dit oplossen. Maar NS krijgt nog heel veel jaren. Zo komt de toegankelijke trein er nooit! Advocaten in Parma Uiteraard speelt dit ook in het buitenland. Een voorbeeld. In Parma (Noord Italië) had de stad bepaald dat winkels en prak jkgebouwen toegankelijk zouden moeten zijn of worden gemaakt. Uitwerking van het VN -Verdrag. De advocatuur stelde dat dit niet voor hen gold en begon een procedure bij de Italiaanse bestuursrechter. Die stelde de advocaten in het ongelijk. Zijn onderbouwing: advocaten hebben een openbaar beroep. Iedereen, zeker wie procedeert met financiële overheidssteun, dient vrije keus te hebben in de advocaat naar wie hij toe wil gaan. Maar wie in een rolstoel zit hee die vrije keus niet, als hij de advocaat niet kan bereiken. Dat betekent dat de weigering iets te doen aan de toegankelijkheid de vrije keus onmogelijk maakt, hetgeen discrimina e tot gevolg hee . Een andere weg? Misschien moeten we het in Nederland dan maar eens hard gaan spelen! Geen we elijke regels over toegankelijkheid? Dan gooien we het over een andere boeg. We stappen per keer naar de rechter. Niet pre g voor de kleine ondernemers? Ach, met dank aan de VVD………. Bron: www.sociaalweb.nl
Acceptatie - column van Philipine Accepta e - column van Philipine Dit weekend ben ik op yogaweekend op een prach ge Finca in de middle of nowhere in Spanje. Vrijdagavond kwam ik hier aan en kon ik gelijk aanschuiven voor het gezonde, maar overheerlijke, avondmaal. Na het eten was het jd voor mijn eerste yoga les. Omdat het een avondles was zou deze heel relaxt zijn. Een uur lang hebben we steeds en minuten in een houding gelegen/gezeten/gehangen. Tijdens die en minuten werd ons verteld om onze gedachtegang s l te ze en, en als de gedachten dan toch kwamen: weg ermee! Drie houdingen later lag ik (met mijn benen omhoog tegen de muur) rus g mijn gedachten weg te denken toen de docente opmerkte dat wanneer een posi e niet goed voelt, we best even pauze mogen nemen. Iets in de trant van “Feel where your body is right now, and accept that”. Dat ze e me aan het denken over accepta e, want het gebeurt inderdaad wel eens dat ik jdens een yoga les wat eerder uit een houding moet komen dan de rest. Dat vind ik helemaal niet erg, dus je zou kunnen zeggen dat ik dat accepteer. Maar heb ik na meer dan en jaar ziek zijn, geaccepteerd dat ik reuma heb? Na de les ben ik met een kop thee voor de open haard gaan zi en en heb ik een mini-onderzoek gedaannaar ‘accepta e’. Accepta e wordt veel omschreven als ‘vrede hebben met de situa e’ of ‘aan jezelf kunnen toegeven hoe de huidige situa e is’. Maar hoe kom je dan tot die vrede, hoe kun je toegeven dat het is zoals het is? Ik denk dat bijna iedereen wel bekend is met de vijf fasen in het rouwproces die Elisabeth Kübler-Ross omschrij : ontkenning, boosheid, onderhandelen, depressie en accepta e. Deze fasen kunnen voor iedereen anders zijn, kunnen verschillende lengten hebben en kunnen in verschillende volgorden optreden. Veel mensen schuiven zelfs heen en weer tussen de eerste vier fasen, voordat ze uiteindelijk tot accepta e komen. Ik las dat ‘elke ingrijpende gebeurtenis het rouwproces kan starten’. Voor het eerst te horen krijgen dat je reuma hebt valt hier ook onder. Nu kan ik me niet meer herinneren of ik op dat moment die vijf fasen heb doorlopen. Wat ik wel met zekerheid kan zeggen is dit: Nee, ik heb mijn reuma (nog) niet geaccepteerd. Niet écht echt. Ook weet ik, dat ik het ‘rouw’-proces waarschijnlijk al meer dan 1000 keer doorlopen heb. Ik denk dan meer aan een soort mini-variant ervan, elke keer in een andere volgorde. De ene keer langer dan de ander. Het gebeurt namelijk elke keer als ik iets niet kan doen door mijn reuma.
Als mijn reuma me in de weg zit. Ik kan vooral heerlijk heen en weer kaatsten tussen boosheid en verdrie g zijn, haha. Gelukkig kom ik op deze manier wel elke keer tot een nieuwe kleine miniaccepta e, en dat is voor nu genoeg.
Heb jij volledig geaccepteerd dat je reuma hebt? Of ga jij net als ik, nog steeds regelma g het ‘rouw’-proces door? Liefs, Philine Bron: www.youth-r-well.com
’Mensen ervaren de eigen bijdrage als boete voor hun handicap’ “Mensen ervaren de eigen bijdrage als boete voor hun handicap.” Dat zei Illya Soffer in Nieuwsuur. Het tv-programma besteedde uitgebreid aandacht aan het onderzoek van Ieder(in) en Binnenlands Bestuur naar de eigen bijdragen. Uit het onderzoek bleek dat veel mensen zorg mijden door de hoge eigen bijdragen die gemeenten vragen. Nieuwsuur liet een echtpaar aan het woord waarvan de vrouw hersenletsel hee . Zij kon niet meer naar de dagbesteding vanwege de hoge kosten. Haar man stond er nu helemaal alleen voor. In het programma wezen veel poli ci erop dat vooral middeninkomens hard getroffen worden door de eigen bijdragen. Zij vallen buiten alle compensa eregelingen. Renske Leijten van de SP hee inmiddels een Kamerdebat over het onderzoek aangevraagd. Ga hier naar de uitzending. h p://nos.nl Nieuwsuur Kwart mensen mijdt zorg door hoge eigen bijdrage
Binnenlands Bestuur hee poli ci om een reac e gevraagd op het onderzoek. Zie ook ons ar kel: Kwart zorgvragers ziet af van zorg door hoge kosten waarin Soffer gemeenten oproept beter te kijken naar de financiële draagkracht van mensen die zorg aanvragen en daar de eigen bijdrage op af te stemmen. Ook in hun eigen belang. “Als mensen noodzakelijke zorg niet meer kunnen betalen, gaat het mis. Hun problemen verergeren en op den duur komen ze in veel duurdere voorzieningen terecht.” Bron: iederin.nl De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 22
PARTY-CRUISES
BOMMELERVAART en PRINCEHOF PARTY-CRUISES bied ongekende mogelijkheden Voor 20 t/m 100 of 120* personen • • • • • • • • • • • • • • •
Congressen Personeelsfeesten Productiepresentatie Bruiloften Partijen Huwelijksvoltrekking incl. Feest Recepties Jubilea Reünies Voor ca. 150 personen (Receptie) Koud en warm buffet tot c.a. 120 personen Geluidsinstallatie (geschikt voor congressen) Geschikt voor mindervalide personen Moderne stuurhut Sfeervol interieur
• Gehele jaar vaarklaar • Vaargebied geheel Nederland Voor meer informatie: Party-cruises Bommelervaar en Partyschip Princehof, Postadres: postbus 4017 / 5203 GA `s-Hertogenbosch Ligplaats " DE BOMMELERVAART": de Veerweg 11 Zaltbommel Ligplaats " DE PRINCEHOF" : Hoekeinde 26 Sleeuwijk Tel: 06-12525450 / 06-51264809 Mail:
[email protected] Website: www.party-cruises.nl
Welkom in Oud Vuren De locatie voor gezelligheid & heerlijk eten!
Restaurant Oud Vuren is gevestigd in de oudste boerderij van Vuren. Op deze gemoedelijke locatie kunt u genieten van onze ambachtelijke keuken. Zo kunt u iedere zondag reserveren voor een heerlijke maaltijd onze BoerenBistro. Ook biedt Oud Vuren de gehele week de mogelijkheid om zakelijke bijeenkomsten of besloten familiegelegenheden te combineren met een heerlijk buffet, diner, of high tea. Wilt u meer informatie of onze locatie bezichtigen? Neemt u dan gerust contact op voor een afspraak. Tip: Dagelijks serveren we onze lekkernijen ook in het Nationaal Glasmuseum.
We zien u graag eens tegemoet, Wouter & Irene
Restaurant Oud Vuren Waaldijk 70 4214 LC Vuren Tel: 0183 - 660 661 www.oudvuren.nl
Like ons op facebook Restaurant Oud Vuren en blijf op de hoogte van onze ontwikkelingen en acties!
www.oudvuren.nl
Scootmobiel Plezier Scootmobiel Plezier: op bezoek bij een adverteerder In gesprek met Miranda, Ruurd en Vincent Scootmobiel Plezier staat voor betrokken zijn bij de situa e, voorkeuren en wensen van hun klanten. Zij willen de jd nemen voor de klant en samen zoeken naar de beste keuze, bijvoorbeeld door net een stapje verder te gaan dan de standaard oplossing. Want waarom zou iemand die in mobiliteit beperkt is, niet op een mooi product mogen rijden? En als je ziet dat de klant met een glimlach weer naar huis gaat, dan is de missie voor Scootmobiel Plezier geslaagd. Scootmobiel Plezier is een combi van leverancier/ dienstverlener. Zij maken zich waar zij kunnen hard voor toegankelijkheid voor scoots en rolstoelen in openbare ruimten en winkels, en proberen klanten zo lang mogelijk met -eventueel aanpassingen- op de weg te houden. Zij vinden het van belang voor de klanten om te kunnen par ciperen in de samenleving, en willen daar aan bijdragen.
dan voor een 4-wiel scootmobiel. Procedure PGB aanvragen voor rolstoel of scootmobiel: 1. u maakt een afspraak of komt langs in de showroom 2. samen met u bekijken we welke scootmobiel of rolstoel voor u het meest geschikt is en stellen een offerte op, inclusief onderhoudscontract, verzekering en 24-uurs pechhulp 3. u dient de offerte in bij de WMO afdeling van uw gemeente 4. na akkoord van de gemeente bestellen wij de scootmobiel of rolstoel voor u 5. de WMO afdeling van uw woonplaats betaalt u (een deel van) het bedrag van de factuur Scootmobiel is al 10 jaar in Giessenburg geves gd, en gestart in een garage. Nu is het bedrijf zo groot dat er een flinke loods in gebruik is genomen, waar een showroom en werkplaats te vinden zijn. Beleid is om de klant zo goed mogelijk te begeleiden: waar wil zij of hij de scoot voor gebruiken, wat zijn de specifieke wensen? Voor gebruik in de buurt, of voor lange afstanden? Portable om in de kofferbak van de auto mee te nemen? Dat is mede belangrijk voor bijvoorbeeld het aantal wielen.
Vroeger betaalde en bepaalde de gemeenten de scoots en andere ondersteuningen, nu is er PGB en maakt de klant zelf de keus. Daarbij is het belangrijk om geadviseerd te worden door mensen die gespecialiseerd zijn, en weten waar op te le en bij beperkingen of wensen. Snelheid, ac eradius, vering, comfort, veiligheid maar ook het doel waar men de scoot voor wil gebruiken De mensen van Scoot Plezier verzorgen zijn belangrijk voor het maken van een juiste keuze. rijvaardigheidscursussen, zodat men beslagen ten ijs komt. Het is van belang om de scoot te leren kennen, Waarom kiezen voor een 3-wiel of juist een 4-wiel en te ervaren hoe deze reageert als men rijdt. scootmobiel? Dat voorkomt ongelukken en onverwachte situa es. • op een 3-wiel scootmobiel hee u meer beenruimte want u kunt de voeten links en rechts van het Marinda is van origine fysiotherapeute, en kan uit dien voorwiel plaatsen. Met name bij lange mensen is dit hoofde mensen adviseren over de aanpassingen die een voordeel. nodig zijn. Zij hee inzicht in ziektebeelden en wat • een 3-wiel scootmobiel is wat koersvaster, omdat u nodig kan zijn om het gebruik makkelijker te maken. De slechts 1 wiel hoe te ‘sturen’. Op een 4-wieler moet aanpassingen worden in eigen werkplaats gemaakt, u vaker corrigeren, met name als u wat sneller rijdt. door een vaste monteur. Hij sleutelt met zijn ervaring U kunt het beste uitproberen wat voor u het meest net zo lang tot het gewenste resultaat bereikt is. De comfortabel is. lijnen zijn kort, dat werkt snel en goed. Het mo o van • een 3-wiel scootmobiel hee een kleinere draaicirkel, de firma is: ‘Koop bij de man die ook repareren kan’, waardoor het rijden in krappe ruimten makkelijk is. waar heel wat voor te zeggen is. Overigens zijn er ook 4-wielers met kleine draaicirkels. Let voor de draaicirkel ook op de lengte De service voor nieuwe en gebruikte scoots is van de scootmobiel. een 4-wiel scootmobiel hee hetzelfde, er is een abonnement voor een jaarlijkse meer stabiliteit in de bochten en op oneffen terrein. service beurt af te sluiten waarbij de scoot een Vooral bij schuin de stoep afrijden of bij een snelle nagekeken en gecontroleerd wordt voor € 125,- per bocht merkt u het verschil. Hee u problemen met jaar. Daarbij worden accu’s, en motor gecontroleerd, uw evenwicht of is uw reac e niet meer zo snel, kies De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 24
Scootmobiel Plezier het mechanische en elektrische gedeelte nagekeken, en In Amersfoort is een 2e ves ging onder de naam het stoel- en stuurmechanisme afgesteld. ‘Mobility & you’ geves gd. Daar kan men terecht in de mooie showroom van 500m2 , voor dezelfde service en Samenwerking met de ANWB zorgt voor wie dat wil adviezen. gegarandeerde Pechhulp, en de mogelijkheid een verzekering af te sluiten. Lidmaatschap van de ANWB is Op 20 april 2016 zal Scootmobiel Plezier een wel een vereiste, en de kosten voor Pechhulp bedragen informa eavond verzorgen waar een aantal modellen dan € 56,- per jaar. te zien en te testen zijn. Hee u vragen, komt u dan langs en laat u informeren en verbazen over de Het nog een groot voordeel van Scootmobiel Plezier is mogelijkheden van aanpassingen die voor u geschikt de grote voorraad nieuwe en gebruikte modellen. De zijn. modellen die al een eigenaar hebben gehad, worden helemaal nagekeken en van nieuwe accu’s voorzien voor ze te koop aangeboden worden. Het zijn allen prima producten, voor een betaalbare prijs zodat voor iedere portemonnee een scoot betaalbaar is. Sommige uitvoeringen hebben handige snu es: cruisecontrole, automa sche knipperlichten, automa sch remmen in de bochten. De uitvoeringen zijn modern, met sprankelende kleuren als men dat wenst. Dat is aantrekkelijk voor jonge mensen, in lee ijd of in geest. Een minder bekend feit is dat er ook scootmobielen verhuurd worden. Het komt regelma g voor dat mensen na een opera e nog een hele jd moeten revalideren, en graag mobiel blijven met een scootmobiel. Of wanneer mensen op vakan e gaan en ze willen in deze periode een opvouwbare scootmobiel gebruiken. Het huren is dan voor een kortere of langere periode dé oplossing. Huren kan al vanaf € 65,- per week inclusief WAverzekering.
Nieuw medicijn ziekte van Bechterew effectief
Het monoklonale an lichaam secukinumab werkt goed bij pa ënten met de ziekte van Bechterew, ofwel: spondyli s ankylopoe ca. In NEJM laten Dominique Baeten e.a (o.a AMC) zien dat het medicijn, subcutaan toegediend in een dosis van 150 Het onderhoudscontract voorziet in een leenscoot als de mg, na zes en weken significante afname van scootmobiel voor controle naar de werkplaats gaat, zodat u al jd mobiel blij . Uw scoot wordt opgehaald en klachten en symptomen teweegbrengt. Het middel blij vervolgens ten minste twee jaar werkzaam. teruggebracht. Het is mogelijk om tegen huurprijs de De scha ng is dat een pa ënt ongeveer elke vier scoot een periode op proef te gebruiken. weken een injec e met het nieuwe middel moet Naast rolstoelen en scootmobielen verkoopt Scoot krijgen. Plezier ook rollators en de Genny, een Segway. Nieuw De bestaande medicijnen bestrijden de ontstekingen, zijn de Light Drive, maar niet bij iedereen. Ook hadden ze geen effect op de een lichtgewicht vergroeiingen. Het nieuwe medicijn doet dat wel. afneembare motor Secukinumab remt de ac viteit van interleukine-17, die gemakkelijk met hetgeen een aanwijzing is dat dit een cruciale rol speelt in een aanpassing op de pathogenese van de ziekte. een handbewogen Het middel, dat overigens al enige jaren in onderzoek is, is rolstoel geplaatst waarschijnlijk eind februari beschikbaar. kan worden ter Henk Maassen ondersteuning van het rijden. Bron: www.medischcontact.nl Pagina 25
De Reumababbel Pasen 2016
Stinkende container? S nkende container? Zo verdrijf je de vieze lucht!
broeien. Margriet hee geur te voorkomen.
De zomer is heerlijk, maar hee toch ook zo z’n nega eve kanten. Denk aan muggenbulten, fruitvliegjes én s nkende containers. Want ja, hoe warmer het wordt, hoe meer het gaat handige ps om een vieze
Koffiedik is een fantas sch bestrijdingsmiddel tegen onaangename geurtjes. Of het nou gaat om vuilnisbakken, de koelkast of je handen na het snijden van uien. Met een beetje koffiedik ben je in no me van de vervelende lucht af. Laagje stro Het is vooral het vocht uit afval dat voor een onaangename geur zorgt. Als je dit goed absorbeert met bijvoorbeeld een laagje stro, te koop bij de dierenspeciaalzaak of haal het bij de boer, dan voorkom je dat het afval gaat s nken. Stro is ook nog eens biologisch a reekbaar. Ka enbakkorrels met milieukeurmerk Wat ook perfect het vocht in de container absorbeert– en dus een vieze lucht voorkomt– is ka enbakkorrels met milieukeurmerk. Deze zijn gemaakt van geperst hout en mogen in de g -container. Oude kranten Nog een gemakkelijke truc: leg een paar oude kranten op de bodem van de container en plaats een dunne lat onder het deksel zodat er zuurstof bij kan komen. Zo blij de container droog en voorkom je dat-ie gaat s nken. Panty met mo enballen Niet zo zeer een p om de stank uit je container te verwijderen, maar wel ongedierte: een panty met mo enballen. De mo enballen zorgen ervoor dat je geen ongedierte, zoals vliegen die eitjes leggen waar maden uit komen, op bezoek krijgt. Een preven eve p: zorg dat je vlees goed is ingepakt wanneer je het weggooit. Dat scheelt ook al!
Vervolg bibliotheek.
Update: Er zijn weer 4 nieuwe boeken in ons bezit. S lzi en?! Hoe Dan?! Eveline van Anrooij Overleven Anita Witzier. de Pijn de Baas. dr. Frits Winter. Geen dag zonder pijn Leven met Fibromyalgie Aty van Galen. Dit maakt als volgt de volledige lijst. S lzi en?! Hoe Dan?! Eveline van Anrooij de Pijn de Baas. dr Frits Winter. Overleven Anita Witzier. Geen dag zonder pijn Leven met Fibromyalgie Aty van Galen. Reumahulpboek. James Fries en Kate Lorig. Zorgboek Reumatoïde Artri s S ch ng September. Reuma & Alterna eve behandelmethoden. Door prof. dr. Hans Rasker en dr. Bart van den Bemt. Zorgwijzer& pas RA. Informa e en een persoonlijke zorgpas RA voor pa ënten met reumatoïde artri s. Reuma verrast je. door Vilan van de Loo. Voor meer informa e kunt u contact opnemen met Hilly van Dalen. Tel: 06-30870105 e mailadres:
[email protected]
Ingezonden door Bets Mol
Bron: Richt Kooistra - www.margriet.nl
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 26
Cardo Huys is: In 2013 gekozen tot leukste winkel en in 2014 gekozen tot gezelligste winkel van de gemeente Giesenlanden.
Lifestyle in de breedste zin des woords. Wij verkopen o.a. leuke betaalbare cadeaus, woonaccessoires, geurzakjes en kaarsjes, een leuke collectie foam en zijde bloemen Meubels, kleding, tassen en sieraden enz. VVV bonnen en Irescheques kunt u bij ons inleveren. Ljke ons op facebook Cardohuys en blijf op de hoogte Openingstijden:
s’maandags dinsdag tot en met donderdag vrijdag zaterdag
Cardo Huys Dr. H. de Vriesplein 2 4241 BW Arkel Tel.: 06 -13 00 23 15
: : : :
gesloten 09.00 tot 17.30 uur 09.00 tot 20.00 uur 09.00 tot 17.00 uur
www.cardohuys.nl
Eigen regie met pgb wettelijk vastgelegd Eigen regie met pgb we elijk vastgelegd De Tweede Kamer hee besloten dat het recht op een persoonsgebonden budget (pgb) wordt verankerd in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Goed nieuws! Het we elijk vastleggen van dit recht is voor mensen met een aandoening of beperking een belangrijke voorwaarde om de eigen regie over hun zorg en ondersteuning te behouden. Een aantal pa ënten- en gehandicaptenorganisa es, waaronder Per Saldo en Ieder(in), stuurde in aanloop naar het debat over de wetswijziging een brandbrief naar de Tweede Kamer. Hierin werd het belang van de verankering van een volwaardig pgb in de Zvw benadrukt. De zorgverzekeraars hebben geprobeerd de wetswijziging tegen te houden. Zij zeggen onder meer bang te zijn dat delen van de wet onuitvoerbaar zullen blijken. Gelukkig kon de verankering gisteren desondanks op Kamerbrede steun rekenen. Rechtsposi e De Tweede Kamer nam bovendien een mo e aan die stelt dat verzekeraars geen aanvullende criteria voor een pgb in hun reglementen kunnen opnemen. Het zou ook onverstandig zijn het pgb over te laten aan de markt. De gelijkwaardige toegang tot het pgb en de rechtsposi e van verzekerden zouden erdoor onder druk komen te staan. Toegangscriteria In de brandbrief werd ook gevraagd om de toegangscriteria voor een pgb in de Zvw vast te leggen. Daarvoor bleek helaas geen meerderheid in de Tweede Kamer. In plaats van in de wet, worden de voorwaarden om een pgb te krijgen nu vastgelegd in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). 120.000 pgb’s Uiterlijk deze zomer wordt er in Den Haag een besluit genomen over de AMvB. Dan wordt vastgelegd wat de voorwaarden zijn om voor een pgb in aanmerking te komen. Wederom een belangrijk moment voor 120.000 mensen die gebruik maken van een pgb. Bron: iederin.nl
'Patiënten met chronische ziekte hebben problemen met aanvragen hulpmiddel' Veel pa ënten met een chronische ziekte, ouderen en gehandicapten hebben problemen bij het aanvragen of het vervangen van een hulpmiddel. Dat blijkt van een onderzoek van de Pa ëntenfedera e NPCF. De federa e vindt dat mensen die veel hulpmiddelen nodig hebben een vaste bemiddelaar moeten krijgen die contacten legt met fabrikanten, gemeenten en zorgverzekeraars. ''Hulpmiddelen kunnen de kwaliteit van leven flink vergroten. Mensen die daarvan a ankelijk zijn, moeten geen problemen hebben om ze te krijgen. Dat kunnen ze er niet bij hebben. Zeker niet mensen met een complexe zorgvraag. Ik roep de minister op om te zorgen dat wie dat wil een bemiddelaar kan krijgen'', zegt directeur Dianda Veldman van de NPCF. Veel pa ënten zijn a ankelijk van hulpmiddelen als rolstoelen, krukken, scootmobiels en incon nen emiddelen.
Bron: ANP
Thuiszorgmedewerkers zien vereenzaming en vervuiling'
vooral
Medewerkers van thuiszorgorganisa es zien vereenzaming en vervuiling als vaker voorkomende problemen bij hun cliënten. Uit een enquête die gehouden is onder 629 medewerkers in de huishoudelijke verzorging die aangesloten zijn bij vakbond FNV, concludeert onderzoeksprogramma De Monitor dat dit een gevolg is van een kor ng op het aantal hulpuren. Naast vervuiling (75 procent) en vereenzaming (66 procent) zeggen de ondervraagde medewerkers ook steeds vaker te zien dat cliënten zelf een poging doen tot huishoudelijke werkzaamheden. Meer dan 40 procent van de ondervraagden zegt dat cliënten daarbij verwondingen oplopen. Ook zou de druk op de thuiszorgwerkers groot zijn om hun werk op jd af te krijgen. Doekle Terpstra, lid van de transi ecommissie Sociaal Domein die toezicht houdt op de decentralisa es in de zorg, zegt te schrikken van de meldingen van de thuiszorgmedewerkers. "Het is drama sch als we dat tegenkomen", zegt Terpstra in reac e op de conclusies van het programma.
Bron: NU.nl
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 28
Je mond als spiegel van je gezondheid Je mond als spiegel van je gezondheid A en, gaatjes en onrus g tandvlees kunnen een signaalfunc e hebben voor problemen elders in het lichaam, Zo kun je er jdig bij zijn om erger te voorkomen. Lange jd werden mond en gebit gezien als een soort bijkeuken van het lichaam. Belangrijk om aan kant te houden, maar niet van invloed op het interieur. Die visie is anno 2015 achterhaald. Kom je zelden of nooit bij de dokter, maar ga je wel elk half jaar naar de tandarts? Dan zou het best eens kunnen dat die je als eerste waarschuwt wanneer er onverhoopt iets met je aan de hand is. De mond gee namelijk een opmerkelijk goed beeld van je algehele lichamelijke toestand. Zo maken ople ende artsen en tandartsen al ruim een eeuw melding van de samenhang tussen tandvleesproblemen en een minder goede algemene gezondheid. De Britse arts William Hunter was eind jaren veer g de eerste die een oorzakelijk verband durfde te leggen. ‘Chronische ontstekingen in de mondholte leiden tot systemische kwalen, vooral tot reuma sche en cardiovasculaire aandoeningen,’ schreef hij. Ondanks Hunters indrukwekkende bewijsvoering bleef er lange jd discussie over de vraag wat er het eerst is, de kip of het ei. Het ingewikkelde antwoord is dat het vaak naar twee kanten werkt. Soms gaat er eerst elders in het lichaam iets mis, waarna de mond ziek wordt. Maar inmiddels is bekend dat het mondprobleem vaak eerst komt. Hangplek voor bacteriën De bacteriën die zich nestelen en vermeerderen in de beruchte zakjes van het tandvlees, kunnen op reis gaan en elders in het lichaam amok maken. Finse onderzoekers, bewezen bijvoorbeeld dat de kransslagaders een favoriete hangplek zijn voor deze mondbewoners. Enkele jaren geleden werd aangetoond dat de bacteriën in tandplak poten eel fatale bloedpropjes vormen wanneer ze in de bloedbaan terechtkomen. En onlangs moest uit een vij ien jaar lange studie onder twin gduizend aanvankelijk gezonde Amerikanen worden geconcludeerd dat degenen die een tandvleesprobleem hadden een 72 procent verhoogd risico liepen om te worden getroffen door een har nfarct of beroerte. In Amerika eisen sommige verzekeringsmaatschappijen van poten ële klanten een röntgenfoto van het kaakbot. Het is namelijk bekend dat verlies daarvan (als gevolg van parodon s) een exacte voorspeller is van de kans op hart- en vaatziekten. Elke 20 procent verlies maakt het risico 40 procent groter. Ook andere aandoeningen verraden zich met sub ele veranderingen in de mond ruim vóór je echte symptomen krijgt. Diabetes type 2 bijvoorbeeld. Het goede nieuws: wie een ongezond gebit door professionals laat schoonmaken en repareren en het vervolgens goed onderhoudt, vermindert het risico o complica es in de rest van het lichaam meestal fors. Pockets Dit ziet de tandarts: Pagina 29
De Reumababbel Pasen 2016
pockets; het kraagje tandvlees rond je tanden en kiezen laat los. Dit is er aan de hand: het risico binnen en jaar een har nfarct te krijgen is behoorlijk verhoogd. Per etmaal neemt het speeksel zo’n honderd miljard bacteriën op uit de omgeving. Enkele stammen veroorzaken, wanneer ze niet op jd worden verwijderd, ontstekingshaardjes in het tandvlees, dat gaat wijken. Daarmee openen ze de toegangspoort tot de rest van het lichaam. Het enige wat jij daar aanvankelijk van merkt, is een sliertje bloed in je tandpasta of op je appel. De Amerikaanse onderzoeker Mark Herzberg noemt een onverzorgde mond een jdbom. “Ziek tandvlees maakt een plotselinge invasie van schadelijke bacteriën mogelijk. Dat kan in het ergste geval resulteren in een fatale bloedprop. ”Enige jd geleden maakten onderzoekers in het jdschri Stroke gewag van een sterk verband tussen het aantal tanden en kiezen dat iemand hee verloren en de hoeveelheid plaque in de halsslagader, een betrouwbare maat voor het voortschrijden van aderverkalking. Zo voorkom je erger: poets, flos en stook, ga elk half jaar naar de tandarts en bezoek een mondhygiëniste. Groter wordende kaak Dit ziet de tandarts: je krijgt een grote mond. Le erlijk; je kaak groeit. Er komt meer ruimte tussen tanden en kiezen en eventuele bruggen hebben te lijden onder toenemende mechanische spanning. Dit is er aan de hand: je pijnappelklier maakt te veel groeihormoon aan. Oorzaak is meestal een gezwel (goed- dan wel kwaadaardig). Het kaakbot luistert doorgaans het eerst naar de onverwachte groei-impuls, later volgen ook de oren en de neus. Je bloeddruk gaat omhoog en je ontwikkelt diabetes. Zo kun je erger voorkomen: de tandarts stuurt je linea recta naar een specialist, die de aandoening met medicijnen of een opera e behandelt. Zo kun je erger voorkomen: de tandarts stuurt je linea recta naar een specialist, die de aandoening met medicijnen of een opera e behandelt. Slijtage Dit ziet de tandarts: slijtage op de kauwvlakken van kiezen in een gebit met een normale ‘beet’, vaak aan één kant. Dit is er aan de hand: je bent waarschijnlijk vaak gespannen en loopt dan onbewust te knarsetanden. Zo voorkom je erger: ontspan! Spanningen kunnen alle mogelijke kwalen uitlokken, waaronder hart- en vaatziekten. Maar ontspannen is gemakkelijker gezegd dan gedaan. . “Een belangrijk instrument is de ademhaling,” pt Caspar Ti se, fysiotherapeut en mede-eigenaar van Fysio Centrum Hoogland. “Lichaam en geest zijn één. Als je mentaal gespannen bent, verstart je lijf en ga je automa sch
Je mond als spiegel van je gezondheid oppervlakkig en ‘hoog’ ademen Op den duur leidt dat, behalve tot afgesleten kauwvlakken, tot klachten als pijn tussen de schouderbladen, pijnlijke ‘knopen’ in de armen en hoofdpijn. Doorbreek je dat mechanisme, door bewust langzamer en vooral ‘lager’ te ademen, dan moet ook de mentale spanning wijken. Ik leer de mensen ook de zogenoemde quick scan: kaken los, tong los, schouders laten hangen. Die eenvoudige oefening koppel je aan een handeling die je dagelijks een aantal malen verricht, bijvoorbeeld het afsluiten van een telefoongesprek. Het resultaat zal zijn dat je je lijf geen kans gee te verstarren en dat je dus lekkerder in je vel gaat zi en.” Roodtandvlees: Dit ziet de tandarts: rood, pijnlijk tandvlees en zakjes bij een pa ënt die al jaren goed poetst. Dit is er aan de hand: je hebt diabetes, bent het aan het ontwikkelen of je hebt fors verhoogd risico om het te krijgen. De rela e tussen (beginnende) diabetes en hardnekkige tandvleesproblemen is aangetoond in tal van grote studies en geniet brede wetenschappelijke accepta e. Zo voorkom je erger: “Ook in dit geval is er sprake van tweerich ngsverkeer,” verklaart hoogleraar orale geneeskunde Harold Slavkin. “Aan de ene kant is het mondprobleem een manifesta e van een verstoorde suikerhuidhouding, aan de andere kant werkt het mondprobleem de diabetes in de hand. “Bacteriën die via de open wond die een ongezond gebit is, het lichaam in migreren, maken de lichaamscellen minder gevoelig voor insuline. Studies hebben aangetoond dat mensen die de bron van deze voortdurende infec e wegnemen een veel betere glucosehuidhouding krijgen. Geblokkeerd stro enhoofd Dit ziet de tandarts: de huig en ander weefsel in de keel blokkeren het stro enhoofd. Dit is er aan de hand: je lijdt mogelijk aan obstruc eve slaapapneu. Je snurkt waarschijnlijk als een zaagmolen, maar wat erger is, ademhaling kan jdens de slaap tot wel honderd keer per nacht worden geblokkeerd. Daardoor raakt je slaappatroon erns g verstoord. Overdag voel je je futloos en je hebt voortdurend de neiging om in te dommelen. Op termijn ontwikkel je hoge bloeddruk en eventueel diabetes en hartproblemen. Snurken is geen onschuldig kwaaltje. Zo voorkom je erger: obstruc eve slaapapneu is, anders dan centrale slaapapneu, waarvan de oorzaak in het centraal zenuwstelsel ligt, vaak met een opera e te verhelpen. Overma g vet kan een oorzaak zijn. Flink afvallen is dan uiteraard het devies. Wi e plekjes Dit ziet de tandarts: lichen planus; wi e vlekjes, strepen en zweertjes op je tandvlees, tong en wangslijmvliezen.Dit is er aan de hand: je lijdt mogelijk aan depressie of een angststoornis,
zoals paniekaanvallen, pos rauma sch stresssyndroom of gegeneraliseerd angstsyndroom. Zo voorkom je erger: mensen met een angst- of stressstoornis hebben vaak last van xerostomie, veel te weinig speeksel. Dat gee een hele rits aan problemen, waaronder het zogenoemde ‘mondbranden’. Begeleiding door de tandarts of mondhygiëniste is belangrijk. SSRI’s, psychofarmaca die ervoor zorgen dat er flinke hoeveelheden serotonine in de hersenen blijven rondhangen, zijn notoire speekselremmers. Vertel je tandarts dat je ze slikt. Lichen planus treedt soms ook op als bijwerking van plaspillen, an malariamiddelen, bètablokkers, ibuprofen, en ACE-remmers. A en en geïrriteerd tandvlees Dit ziet de tandarts: een droge mond, a en, gaatjes en geïrriteerd tandvlees. Dit is er aan de hand: misschien heb je de ziekte van Crohn, een chronische, aanvalsgewijs optredende ontsteking van de dikke darm. Dr. Henk Brand, hoofddocent aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) vermoedt een stevige rela e tussen deze combina e van mondproblemen en de ziekte van Crohn. “De binnenkant van de mond is hetzelfde slijmvlies bekleed als de darmwand. Iemand met ontstekingen aan dit weefsel kan dit dus op alle plaatsen binnen het lichaam krijgen.” zei hij in het Nederlandse pa ënten blad Crohniek. Zo voorkom je erger: de ziekte van Crohn is een bijzonder hardnekkige aandoening. Officieel is er geen rela e met voeding, maar in onderzoeken wordt het ziekteproces rou nema g tot s lstand gebracht door pa ënten enige jd een speciale dringvoeding te laten gebruiken. De samenstelling van die drinkvoeding gee een interessante clou; er zit geen tarwe en zuivel in. Slinkend kaakbeen Dit ziet de tandarts: slinkend kaakbeen op de plekken waar tanden en kiezen wortelen. De tandarts stelt dat vast aan de hand van de foto’s die hij periodiek maakt. Dit is er aan de hand: je lijdt aan parodon s, aantas ng van de kaakstructuur waarin tanden en kiezen zijn verankerd. In een poging als gevaarlijk beoordeelde bacteriën te elimineren, gooien je afweercellen bepaalde eiwi en in de strijd, die het kaakbot onder het aangetaste tandvlees a reken. Ook dat hee botverlies tot gevolg en niet alleen in de kaak. Er zijn stevige aanwijzingen dat botverlies in de kaak een betrouwbare graadmeter is in de rest van je skelet. Onderzoekers uit Ro erdam en Groningen stelden overigens vast dat sommige mensen per defini e parodon s krijgen, al poetsen en flossen ze zich een ongeluk. . Zij hebben een afwijkende produc e van interleukine 1, ook een eiwit dat ontstekingsreac es aanjaagt. Zo voorkom je erger: een goede mondverzorging, en doe daarnaast alles wat hee bewezen ontstekingsremmend te werken. Zoals: dagelijks sporten en overschakelen op een voeding met minder calorieën en koolhydraten, en meer vitamines, mineralen en visvetzuren. Bron: Margriet 14 2015 De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 30
Mantelzorger Geriater kijkt ook naar belas ng mantelzorger “Wanneer iemand wordt opgenomen in het ziekenhuis raakt dit niet alleen de persoon zelf, maar ook zijn naasten”, zegt drs. Marijke Baden, geriater in opleiding. “We realiseren ons dat een opname veel verschillende emo es opwekt. De geriatrie is het vak bij uitstek dat niet alleen naar de pa ënt zelf kijkt, maar ook naar de mensen om die persoon heen. Dit is één van de redenen dat het zo’n bijzonder vak is. We doen dit echt met ons hele team.” We bespreken één keer per week alle pa ënten met het hele team; voedingsassistent, ac viteitenbegeleider, maatschappelijk werker, fysiotherapeut, verpleegkundige, zaalarts en de geriater. Tijdens dit mul disciplinair overleg hebben we ook al jd aandacht voor de thuissitua e en de aanwezige of benodigde zorg hierin.
Belas ng mantelzorger in thuissitua e Daarnaast zet de geriatrie zich ook in voor de mantelzorgbelas ng thuis. Veel van deze pa ënten krijgen de diagnose demen e. Deze aantallen zullen de komende jaren alleen maar s jgen. Om in de toegenomen zorgvraag te voorzien en deze zorg ook betaalbaar te houden vindt er een verschuiving plaats naar zorg buiten het ziekenhuis (zogenaamde tweede lijnzorg). In deze regio wordt gewerkt met de ketenzorg (case-management) om de zorg voor thuiswonende pa ënten met demen e zo goed mogelijk te op maliseren. Pa ënten hoeven dan in principe niet meer op controle in het ziekenhuis, maar de zorg wordt thuis geregeld en de mantelzorgers worden thuis ondersteund door deze case-managers. Zij hebben ruggespraak van een specialist ouderengeneeskundige en klinisch geriater.
Verder hebben wij op onze polikliniek gespecialiseerde verpleegkundige die ook in gesprek kunnen gaan met mantelzorgers over de impact van een diagnose en adviezen kunnen geven. Er ligt veel kennis en ervaring die wij graag met mensen delen. Soms vragen wij aan een familielid of partner of ze Kijk voor meer informa e over de ketenzorg op kunnen blijven slapen bij de pa ënt. Dit noemen we www.ketenzorgdemen e.nl ‘rooming in’. Dit ze en we vooral in wanneer de pa ënt erg onrus g is ’s nachts (bijvoorbeeld wanneer er sprake Door drs. M. Baden, geriater in opleiding is van een delier). We merken dat dit echt een meerwaarde hee ten opzichte van het geven van Bron: zorgenziekenhuiskrant.nl bijvoorbeeld medicijnen aan deze pa ënten. Door mantelzorgers in te ze en en te betrekken bij de behandeling en verzorging van hun naaste, wordt de pa ëntveiligheid en kwaliteit van zorg vergroot. We realiseren ons dat dit best belastend kan zijn voor het Effe lachen! Rustiger slapen van de pil familielid. Daarom hebben we ook aandacht voor momenten van rust voor de mantelzorger en proberen “Mevrouw Dubois, bent u ervan we afspraken te maken omtrent het bezoek. op de hoogte dat dit de An concep epil is?” Vlak voor ontslag is er al jd een ontslaggesprek met de “Natuurlijk,” antwoordt zij. “Ik zaalarts, hierin wordt een samenva ng gegeven van wat gebruik dat om beter te kunnen er jdens opname gebeurt, er is jd voor adviezen voor slapen.” “Mevrouw Dubois, ik wil u erop wijzen dat de de thuissitua e en er is jd voor de beleving van de an concep epil geen bestanddelen bevat om beter te opname vanuit de pa ënt en zijn of haar familie. Na de kunnen slapen. Het is namelijk een voorbehoedsmiddel opname vragen we mensen ook om nog eens terug te en daar hee u echt geen behoe e meer aan!” komen om over hun ervaring te spreken, hier leren we “Ik weet het, jongeman. Maar iedere morgen plet ik er ook van. Dit wordt ook al jd aangeboden na het een en roer dat vervolgens door het fruitsap van mijn overlijden van een dierbare op onze afdeling. Wat in kleindochter van 16 jaar. En geloof mij, ik slaap dan ’s deze gesprekken vaak naar voren komt is dat ervaringen nachts VEEL beter!” nabespreken belangrijk is. Vaak dringt thuis pas door welke impact de opname hee gehad, dan ontstaan vragen en onzekerheden.” De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 32
Broodhaantjes Broodhaantjes voor (Palm)Pasen bakken
Dan het water en het ei er goed doorheen mengen. Ca. 5 min. in de kneedmachine (KitchenAid) kneden, dan de boter toevoegen en nog 5 min. goed kneden totdat er een soepel en elas sch deeg is ontstaan.Het deeg blij iets plakken, denk aan een post-id brie e, moet iets lauwwarm en soepel aanvoelen. Je kunt het even testen met een klein stukje deeg.. Zachtjes uit elkaar trekken, zodat er een dun vliesje ontstaat, denk aan kauwgom. Als het niet snel scheurt, kun je van al het deeg een bal vormen en in een licht ingeve e kom doen. Dek deze af met het douchemutsje (of plas c zak) en laat het op kamertemperatuur 1 uur rijzen (1 ste rijs). Het deeg moet in omvang verdubbelen.
Een Palmpasen haantje, ook wel haantjepik genoemd, wordt gemaakt van brooddeeg en meestal bovenop een palmpaasstok beves gd. Het is een oude tradi e die voornamelijk in Nederland en Duitsland wordt nageleefd. Nog steeds gaan kinderen met een Palmpasenkruis, in een optocht, zingend langs de deuren. Veel kinderen maken op school een stok voor het Palmpasenfeest, dat wordt gevierd op de laatste zondag voor Pasen. Deeg uit de kom halen, zachtjes en goed doorkneden, zodat de luchtbelletjes zich door het deeg verspreiden. De stok is een houten kruis en hij wordt versierd met Het deeg in ca. 8 por es verdelen. Maak voorzich g vlaggetjes, eieren, sinaasappels en slingers. Bovenop de een soort van bolletjes van de stukjes deeg en laat stok beves gd, zit het haantje van brood. Het broodje deze ca. 10 minuten onder een stukje plas c rusten. staat symbool voor het breken en verdelen van het brood door Jezus bij het laatste avondmaal. Lees meer Rol de bolletjes, een voor een uit tot dikke deegslierten over deze tradi e in het ar kel 'De symboliek van de van ca 15 cm, het middelste deel mag iets dikker zijn Palmpasenstok. dan de uiteinden, vouw de stengen in een U vorm en leg ze op een met bakpapier beklede bakplaat. Laat Haantjepik kun je meestal wel bij een goede bakker wel wat ruimte tussen de broodjes want ze worden kopen, maar het is natuurlijk veel leuker om ze zelf te nog groter. maken. Deze varia e is wat klein om op een Palmpasenkruis te prikken, maar ze staan wel erg Maak met een (sate)prikker een oogje dwars door het scha g op de ontbijt-of brunchtafel. deeg heen, mag een beetje groot lijken, deeg gaat nog uitze en en anders zou het oogje na het bakken niet Palm, palm, pasen, ei koerei over ene zondag krijgen wij een ei meer zichtbaar zijn. Je kunt eventueel een rozijntje als één ei is geen ei twee ei is een half ei drie ei is een paasei. oogje gebruiken, maar ze verbranden nogal snel, dus ik heb ze weggelaten. Snij het deeg in met een scherp mesje (of met een schaar), zoals op de tekening,vouw Wat heb je nodig voor 8 kleine broodhaantjes: het deeg voorzich g in model, zodat er een haantje • 500 gram tarwebloem ontstaat. Bestrijk de broodjes met een beetje melk of • 10 gram bakkerszout gesmolten boter • 7 gram instantgist (1 zakje) • 2 el zachte boter Dek haantjes af met een plas czak en laat ze nog ca. 50 • 1 el basterdsuiker min rijzen op kamertemperatuur (2de rijs). • 1 ei (klein) • 300 ml lauwwarm water Ondertussen de oven voorverwarmen op 160 graden. • beetje melk of zachte boter om het deeg mee te bestrijken Schuif de bakplaat in het midden van de oven en bak • rozijntjes voor de oogjes (op oneel) de broodjes in ca. 20 min. goudbruin. Laten ze a oelen • een scherp mesje en een (sate)prikker op een rooster! Je kunt ze natuurlijk al eerder maken • bakpapier en invriezen. Haal ze een paar uur voor dat je ze gaat • weegschaal om de stukjes deeg even groot te maken eten uit de koeling. (op oneel) Zo maak je de scha ge broodhaantjes: Meel, zout en gist goed door elkaar roeren. Pagina 33
De Reumababbel Pasen 2016
Vrolijk Pasen!
Bron: h p://www.lekkertafelen.nl
Overvloed aan eitjes: Paasstukje Overvloed aan eitjes: zelfgemaakt paasstukje
Wat heb je nodig: • 3x Ornithogalum saunder • eivaasjes • uitgeblazen eieren • kwarteleitjes • schaal • zeegras • veertjes • pipetje - klein • lijmpistool • mesje
kleuren aan naargelang het interieur of de paastafel.
• Koop
• • • •
Ornithogalum waarvan al bloempjes openstaan, deze zijn gebruiksklaar voor in de kwarteleitjes. In plaats van zeegras kan men ook met mos werken. Let op als men met het lijmpistool werkt, zet al jd een potje koud water in de buurt! Een leuk tafelstukje wat in mum van jd klaar is! Maak er iets moois van.
Zalig Paasfeest, Bron: www.tuinadvies.nl
Effe lachen! Paasweer
Aan de slag: • Lijm de eivaasjes op de schaal met het lijmpistool. • Drapeer er het zeegras rond en verlijm daar de andere eieren op. • Lijm eerst de grote eieren en verdeel daarna de kwarteleitjes over het geheel. • Zet alles vast met het lijmpistool. • Lijm hier en daar een kwarteleitje met het gaatje naar boven. • Vul de kwarteleitjes (die met het gaatje naar boven) met water en zet er één bloempje van de Ornithogalum in. • Doe in de eivaasjes wat zeegras, een klein pipetje gevuld met water en zet daar de Ornithogalum in. • Werk af met wat veertjes.
Hans vraagt aan Piet: “Waar ga je dit jaar naar toe met Pasen?” Piet antwoordt: “Naar Zicht” “Naar Zicht? Waar ligt dat?” “ Dat weet ik ook niet, maar in de krant stond: Mooi paasweer in Zicht”
Tips & Weetjes: Bron: www.debestemoppen.nl • Hier is gekozen voor roze als basis, maar pas de De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 34
Oorzaak van Fibromyalgie gevonden Oorzaak van Fibromyalgie gevonden
De studie gee dan ook een verklaring waarom veel mensen met fibro extreem overgevoelige handen en Door HealthUnity Neurowetenschappers hebben de andere delicate zones (zogenaamde tenderpoints of pijnbron bij fibropa ënten gevonden. In schril contrast drukpunten) op het lichaam hebben. Ook verklaart het met vastgeroeste vooroordelen moeten we daarvoor waarom koud weer de symptomen alleen maar erger niet gaan zoeken in de hersenen. maakt. Baanbrekend “Deze verstoorde bloedstroom kan perfect de oorzaak zijn van spierpijn en andere pijnprikkels, maar ook van oververmoeidheid”, verklaart neurowetenschapper Dr. Frank L. Rice. Nieuwe behandelingen zijn broodnodig, aangezien de huidige op es zelden het leed van mensen met fibromyalgie echt verzachten. Zo krijgen ze nu allerhande pijns llers en an depressiva voorgeschreven of worden ze afgewimpeld met het Miljoenen mensen, waarvan de meerderheid vrouwen, ‘advies’: “Slaap en beweeg gewoon een beetje meer”. zijn al jaren wanhopig op zoek naar een doeltreffende behandeling. Tot op heden dachten veel artsen dat Ingezonden door mevr. Bep Tor fibromyalgie een imaginaire, puur psychologische aandoening was, maar baanbrekend onderzoek wijst uit Bron: www.healthunity.pw dat de ziekte veroorzaakt wordt door een teveel aan zenuwvezels in de bloedvaten. Le erlijk betekent fibromyalgie ‘pijn in bindweefsel en spieren’. Mensen met deze aandoening hebben last van Fibromyalgie eindelijk erkend, plus de rol verschillende klachten, heel vaak op hetzelfde moment: van capsaïcine en magnesium pijn, s j eid, slaapstoornissen, hoofdpijn en darmproblemen. De ziekte behoort tot de meest voorkomende pijnsyndromen. Met dank aan de nieuwe bevindingen kan nu gewerkt worden aan alterna even op het vlak van behandeling. Het ul eme doel is een permanente oplossing te vinden voor de aandoening. Onderzoek Amerikaanse neurowetenschappers onderzochten de huid op de handen van mensen die door gebrek aan sensorische zenuwvezels amper reageren op pijnprikkels. Vervolgens deden ze hetzelfde met handen van fibropa ënten. Zo zagen ze een overdreven hoeveelheid van één specifiek type zenuwvezels, genaamd arteriool-venulen (AV).
De basis voor fibromyalgie ligt in een veranderd zenuwstelsel, volgens een nieuwe studie. In dit ar kel lees je de highlights van nieuwe fibromyalgiestudies: de rol van het zenuwstelsel bij de ziekte, en wat magnesium en capsaïcine bij fibromyalgie klachten kunnen betekenen. Basis fibromyalgie ligt in Tot voor dit onderzoek dachten wetenschappers dat veranderd zenuwstelsel. deze vezels alleen verantwoordelijk waren voor het regelen van de doorstroom in de bloedvaten. Nu weten In het centrale zenuwstelsel ligt de bron van ze echter dat er een rechtstreekse link is tussen deze fibromyalgie, dit rapporteerde het Na onal Pain zenuweinden en de wijdverspreide pijn die pa ënten Report (‘Medisch circuit erkent eindelijk met fibromyalgie voelen. fibromyalgie’ in mei dit jaar. Een nieuwe studie hee hier meer inzicht in gegeven. Pagina 35
De Reumababbel Pasen 2016
Fibromyalgie eindelijk erkend De Duitse studie –gepubliceerd in BMC Neurology– onderzocht het centrale zenuwstelsel van fibromyalgiepa ënten door middel van een spectroscopie (fNIRS); een veilige technologie dat de breinac viteit in kaart brengt. Wat de onderzoekers zagen is belangrijk om de pijnlijke ziekte te begrijpen: bij mensen met fibromyalgie is de manier waarop het centrale zenuwstelsel signalen verwerkt significant veranderd. Plus, er is een duidelijk onderscheid tussen fibromyalgie en depressie. Niet tussen de oren Dus, terwijl de bron van de ziekte wel in je hoofd zit, zit het niet tussen de oren en is fibromyalgie geen depressie –hoewel de twee aandoeningen gelijk jdig aanwezig kunnen zijn en men van de pijn depressief kan worden. “De pijn bij FM-pa ënten staat in verband met cor cale ac viteit en is sterker en wijd verspreid. Onze studie is een toevoeging aan het groeiende bewijs, dat een toegenomen cerebrale (hersen) ac viteit een rol speelt bij de pijn. Ook waren er duidelijke verschillen in cor cale ac viteit jdens de uitvoering cogni eve taken bij FM-pa ënten en depressieve pa ënten.” Hoogtepunten van deze studie samengevat: • FM-pa ënten hebben lagere pijndrempels, maar hogere pijnintensiteit • Verhoogde pijndrempels s muleren cerebrale ac viteit, alleen bij FM-pa ënten • Cogni eve func e bij FM-pa ënten en pa ënten met depressie verschilt niet, maar prefrontale ac viteit wel. • FM-pa ënten met een lagere cor cale ac viteit func oneren beter • FM-pa ënten laten een ander patroon in cor cale ac viteit zien. Dit houdt in dat fibromyalgie op zichzelf staat en geen variant van depressie is. Fibromyalgie en magnesiumtekort Verder bleek ook dat pa ënten met fibromyalgie een tekort aan magnesium in de rode bloedcellen hebben en een tekort aan insuline-ach ge groeifactor-1 ( IGF-1). De studieauteur meldde aan Medscape Medical News: “Je kunt pa ënten laten weten dat een reden van de problemen deze abnormalewaarden zijn. We hebben gezien dat herstel van deze waarden een grote ommekeer in de levens van de pa ënten brengt: ze hebben meer eetlust en meer energie.” De bevindingen werden gepresenteerd op deAmerican Academy of Pain Management (AAPM) 2015 Annual Mee ng. Dr. Romano meldde in de jaren 90 al dat er sprake is van deze tekorten. Ook andere studies melden dit verband. Hij trommelde 60 FM-pa ënten bij elkaar: 10 mannen (gemiddelde lee ijd 49.5 jaar) en 50 vrouwen (gemiddelde lee ijd 42.8 jaar). IGF-1 waarden horen normaal gesproken voor de gemiddelde lee ijden van de pa ënten rond de 235 ng/dL te zi en, maar er werd gemiddeld 59.33 ng/dL gemeten. Bij magnesium was dit 4.49 mg/dL waar het 5.5 mg/dL zou moeten zijn.
Dr. Romano: “De bevindingen laten zien dat wanneer je vaststelt of pa ënten lage magnesiumwaarden hebben, het ook zinvol is om IGF-1 te checken. Wanneer ik pa ënten doorstuur naar een endocrinoloog en ze intraveneus GHRH toegediend krijgen, vindt er een piek plaats die later weer zakt. Behandeling met het groeihormoon start met een lage dosis (0.2 mg), soms samen met injec es, voor een aantal maanden. Herstel vindt niet al jd binnen een paar maanden plaats. ” In 1997 maakte een studie melding van het feit, dat er significante verbeteringen optraden nadat FM-pa ënten met een tekort aan IGF-1, behandeld waren dagelijkse injec es met het groeihormoon. Capsaïcine bij fibromyalgie en chronische vermoeidheid Capsaïcine is de stof die in hete pepers zit. Het wordt vaak gebruikt als natuurlijke pijnbestrijder. Er is veel onderzoek op gedaan en bevindingen zijn dat het helpt bij neuropathie, reuma sche artri s, osteoartri s, rugpijn, spierpijn, clusterhoofdpijn (als neusspray), psoriasis, zweren in de mond. Ook wat betre het effect van capsaïcine op pijn door fibromyalgie is er bewijs: het verlicht pijn, depressie (mogelijk als resultaat van minder pijn), vermoeidheid en het verbetert het algehele gevoel van welzijn. Het plaatselijk aanbrengen van capsaïcine zou de pijn-overgevoeligheid verminderen en pijn beperken. Ook bij neuro pathische pijnen kan capsaïcine effec ef zijn, al dan niet in combina e met andere medica e. Capsaïcine zou met name werkzaam zijn bij mensen met hyperalgesie: bij een verhoogde gevoeligheid voor pijnprikkels. Hyperalgesie is een factor bij zowel fibromyalgie als chronische vermoeidheid. Capsaïcine is onder andere verkrijgbaar in crème vorm. Het is normaal dat het brandt, maar niet iedereen tolereert dit. Bij hoge doses kan de pijn juist toenemen en kan de huid ontsteken. Vitamine D Eerder bleek dat vitamine D voor minder pijn zorgt. Dit bleek ook uit een Oostenrijkse studie, gepubliceerd in Pain. Vrouwen die vitamine D supple e namen ondervonden minder pijn en ochtendvermoeidheid. In Pain meldt de onderzoeker dat bij fibromyalgiepa ënten en andere pa ënten met chronische pijn, standaard de vitamine D spiegel gecheckt zou moeten worden. Het verband tussen een vitamine D tekort is-behalve in deze 2 studies- al veel vaker aangetoond. www.sacfs.asn.au www.fmcpaware.org www.molecularpain.com www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25618800 www.webmd.com/fibromyalgia/news/20140117/vitamin-dsupplements-may-help-ease-fibromyalgia-pain-study
Bron: healthbytes.me De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 36
Reumatoïde artritis (RA) Arthri s gaat vaak gepaard met angstaanvallen of depressie Emo onele gevolgen van arthri s zijn niet te onderscha en Arthri s gaat gepaard met chronische pijnen, zodat de fysieke gevolgen van deze aandoening al aanzienlijk kunnen zijn. Veel pa ënten slikken Massaal pijns llers, die echter niet al jd het gewenste effect hebben. Dat kan leiden tot nieuwe spanningen die het leven van de betrokkenen nog onaangenamer maken. De medische wetenschap slaagt er dus wel in om de symptomen van arthri s te bestrijden, maar daarbij worden de psychische gevolgen vaak onderschat. Die psychische gevolgen zijn echter allesbehalve aangenaam, zodat er alleszins meer aandacht aan dient te worden besteed. Arthri s gaat namelijk vaak gepaard met angstaanvallen of depressie, zo blijkt uit een nieuwe studie. Maar liefst één op drie pa ënten ouder dan 45 jaar hee ofwel last van angstaanvallen of lijdt aan een depressie. Researcher Louise Murphy, epidemioloog bij CDC in Atlanta, is van mening dat de medische wetenschap voorbereid moet zijn op de bestrijding van deze neveneffecten. Emo onele gevolgen van arthri s zijn in haar visie niet te onderscha en. Vooral angst is een regelma g terugkerend nevensymtoom, angstaanvallen komen tweemaal zo vaker voor als depressies. Daarom hee het geen zin om zich alleen op depressies te focussen, ook de behandeling van angst verdient heel wat aandacht. Overigens zijn angst en depressie twee aandoeningen die vaak samen voorkomen. Murphy en haar colleges voerden onderzoek uit bij 1.793 mensen met alle vormen van depressie. 31% van de deelnemers aan het onderzoek had last van angstaanvallen, 18% was depressief. 84% van de deelnemers die zich depressief voelden, hadden ook last van angstaanvallen, 50% van diegenen die zich angs g voelden waren tevens depressief. Bron: www.gezondheidsweb.eu
Tai Chi kan de pijn als gevolg van artritis helpen bestrijden Het beoefenen van tai chi zou een klein posi ef effect hebben op de pijn die door artri s wordt veroorzaakt. Tai Chi kan de pijn als gevolg van artri s helpen bestrijden, zo stond te lezen in het vak jdschri Arthri s Care & Research. Studies wezen uit dat het beoefenen van tai chi een klein posi ef effect kan hebben op de pijn die door artri s wordt veroorzaakt. De onderzoekers maakten gebruik van data uit zeven studies. Vijf van deze studies focusten zich op pa ënten die leden aan osteoartri s, een zesde studie rich e zich op mensen met reumatoide artri s en de zevende studie had betrekking op mensen met chronische spanningshoofdpijn. In elk van deze gevallen kregen een bepaalde doelgroep van pa ënten medica e toegediend, maar volgden ze ook wekelijks tai chi lessen. Om een vergelijking te kunnen maken werd aan een andere doelgroep gaan tai chi gegeven. De uitslagen van de studies verschilden naargelang van het type artri s en aan het schema dat bij de beoefening van tai chi werd gevolgd. De lessen duurden minstens 6 tot 15 weken en per week werd één- tot driemaal een les gevolgd. De frequen e en de duur van de cursus tai chi was a ankelijk van studie tot studie. De pijn als gevolg van artri s daalde met 10 punten in een schaal van 0 tot 100, wat door de onderzoekers als een bevredigend resultaat werd geïnterpreteerd. De pa ënten zagen bovendien de stress verminderen, ze waren bovendien meer tevreden over hun algemene gezondheidssitua e als pa ënten die geen tai chi volgden. Amanda Hall, de professor aan de Australia's University of Sidney, sprak van ‘licht posi ef effect’, effect dat nie emin toch niet weggecijfers kon worden. Hall voegde daar aan toe dat de kwaliteit van de tai chi niet van topkwaliteit was, hetgeen gezien de gezondheidstoestand van de deelnemers aan de lessen ook bezwaarlijk verwacht kon worden. Uiteindelijk kwam Hall tot de conclusie dat ze over onvoldoende data beschikte om sluitende conclusies te kunnen trekken. Het leek haar nie emin evident dat een licht posi ef effect niet kon worden uitgesloten. Bovendien mag tai chi als een gezonde vorm van lichaamsbeweging worden beschouwd, zodat het alleszins geen kwaad om deze oude Chinese bewegingssport (sommigen zeggen: gevechtssport) te beoefenen. Bron: www.gezondheidsweb.eu De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 38
Reumatoïde artritis (RA) Geneesmiddel van UCB succesvol in strijd tegen De goedkeuring door de FDA is gebaseerd op het reumatoïde artri s (RA) omvangrijke klinische programma van UCB, waaronder gegevens van vier mul centrische, UCB maakte bekend dat Cimzia, de eerste gePEGyleerde placebogecontroleerde Fase III-studies met een totaal an -TNF (Tumor Necrosis Factor) voor de behandeling van meer dan 2 300 pa ënten met RA en een totale van volwassen pa ënten met ma ge tot erns ge ac eve ervaring van meer dan 4 000 pa ëntjaren. Cimzia® reumatoïde artri s (RA) werd goedgekeurd door de werd onderzocht met toedieningsintervallen van twee Amerikaanse Food and Drug Administra on (FDA). of vier weken en bij toediening met methotrexaat (MTX) of in monotherapie. Cimzia kan in een dosis van 400 mg ini eel, en na twee en vier weken Bron: www.gezondheidsweb.eu toegediend worden, gevolgd door 200 mg om de twee weken. Voor de onderhoudsbehandeling kan 400 mg om de vier weken worden Hoe kan Cimzia het leven van reumatoïde overwogen. In klinische studies met Cimzia, samen met methotrexaat artritis (RA) patiënten veraangenamen? (MTX), merkten pa ënten een significante vermindering van de tekens en symptomen van RA in week 24 waarbij "Pa ënten met RA vertonen pijn en sommigen reeds na één of twee weken een klinische zwelling van de gewrichten met s j eid en vermoeidheid waardoor respons vertoonden, vergeleken met MTX alleen. vele dagelijkse ac viteiten moeilijk Uit radiografische gegevens bleek bovendien dat worden. Soms kost het zelfs veel Cimzia®, in combina e met MTX, de progressie van moeite om uit bed te komen", gewrichtsletsels inhibeerde, met een significant kleinere aldus Roy Fleischmann, MD, Clinical verandering van de gewijzigde Total Sharp Score (TSS) na Professor aan het Department of Medicine van het 24 en 52 weken behandeling ten opzichte van baseline, Internal University of Texas Southwestern in vergelijking met MTX alleen (p<0,001). Medical Center in Dallas. "De goedkeuring van Cimzia® voor ma ge tot erns ge "Door de goedkeuring van Cimzia® van UCB kan ik mijn reumatoïde artri s in de VS is een belangrijke mijlpaal pa ënten nu een ander alterna ef voorstellen in de voor UCB en vooral voor pa ënten die een nieuwe vorm van een gemakkelijk toe te dienen behandeling behandeling zoeken voor deze erns ge aandoening", die de levenskwaliteit verbetert en structurele letsels vermindert." aldus Roch Doliveux, Chief Execu ve Officer van UCB. "UCB zet zich in voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen, zoals Cimzia®, om tegemoet te komen aan de noden van pa ënten met reumatoïde artri s en andere immunologische aandoeningen. Ik ben ook trots op onze partnerovereenkomst met OXO en op het feit dat pa ënten met RA rechtstreeks betrokken werden in het ontwerp en de ontwikkeling van onze nieuwe voorgevulde spuit, die ontwikkeld is om zel oediening door personen met reumatoïde artri s te vergemakkelijken."
Eventuele bijwerkingen van Cimzia bij de behandeling van reumatoïde artri s (RA)
In de pivotale klinische studies omva en de gemelde erns ge bijwerkingen infec es waaronder tuberculose en kwaadaardige aandoeningen waaronder lymfoom. De meest frequent gemelde bijwerkingen waren infec es van de bovenste luchtwegen, uitslag en infec es van de urinewegen. Uit een samengevoegde analyse van de veiligheidsgegevens blijkt een lage inciden e van pijn op de injec eplaats (<2%) en een De nieuwe voorgevulde spuit met Cimzia® is nu ook in de geringe mate van stopze ng van de behandeling VS beschikbaar voor onderhuidse zel oediening door wegens bijwerkingen (5%). pa ënten met ma ge tot erns ge ziekte van Crohn met Bron: www.gezondheidsweb.eu een onvoldoende respons op een conven onele behandeling. Pagina 39
De Reumababbel Pasen 2016
Reumatoïde artritis (RA ) patiënten Goed nieuws voor Reumatoïde artri s (RA ) pa ënten Nieuw medicijn van Pfizer kan markt voor Reumatoïde artri s (RA ) dooreenschudden Op een medische mee ng in Denemarken baarde Pfizer veel opzien met de voorstelling van een nieuw geneesmiddel dat oraal moet ingenomen worden ter bestrijding van Reumatoïde artri s (RA ). CP-690,550, zoals de codenaam voorlopig luidt, is een goedkoper en beter alterna ef dan de huidige an -TNF biotechnologische behandelingen. Deze waren in de afgelopen en jaar toonaangevend in de strijd tegen Reumatoïde artri s (RA ).
ervaringsdeskundigen. Daar zijn wij als ReumaZorg Nederland zeer blij mee en wij hopen dat het jdschri "Aandacht" een informa eve meerwaarde zal hebben voor pa ënten met reumatoïde artri s (RA). Het jdschri "Aandacht" is financieel mogelijk gemaakt door AbbVie BV en de opmaak van het jdschri lag in handen van Communica ebureau Volle Maan. U kunt dit jdschri gra s bestellen via de website www.reumazorgnederland.nl Wilt u meer informa e of hee u een vraag over het bestellen van mogelijk meer exemplaren, neemt u dan contact op via
[email protected] Bron: www.reumazorgnederland.nl
Onderzoeker Roy Fleischmann van de University of Texas in Dallas is van mening dat de volgende genera e Reumatoïde artri s (RA ) oraal zal ingenomen moeten worden. Deze orale medicijnen zullen minstens even efficiënt maar waarschijnlijk nog efficiënter zijn dan de huidige an -TNF biotechnologische medicijnen. Een belangrijk verschil wordt de kostprijs, want CP-690,550 zal veel goedkoper zijn.
Product review: sleutelhouder Key Clip
Bij proeven bleek dat driekwart van de pa ënten na 12 weken behandeling een verbetering van maar liefst 20% te zien gaven. Bij 25% van de pa ënten was er een verbetering van 70%.
Maaike: "Leuke kleurtjes!" Regina : "Een ideaal vrouwending, nu ben ik nooit meer mijn sleutels kwijt!" Vivian: "Een handige sleutelhouder, maar het kost wel kracht om je sleutels eraan te beves gen." Wendy: "Als je de sleutelhouder verwijderd, bestaat de kans dat je tas beschadigd. Maar hij zit wel goed vast."
Bron: www.gezondheidsweb.eu
Gratis tijdschrift voor patiënten Reumatoïde Artritis Het jdschri "Aandacht" voor pa ënten met reumatoïde artri s (RA) is een ini a ef van de Na onale Vereniging ReumaZorg Nederland en AbbVie BV. Het jdschri is inhoudelijk tot stand gekomen dankzij de medewerking van medisch specialisten en andere professionals binnen de reumatologie en-
Deze sleutelhouder zorgt ervoor dat je nooit meer je sleutels kwijt hoe te zijn in je tas.
Te koop bij: www.bijzonderhandig.nl/ kosten € 3,- + € 2,50 verzendkosten
Bron: www.youth-r-well.com
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 40
Ziekte van Bechterew Ziekte van Bechterew of Axiale spondyloartri s Wat is axiale spondyloartri s? Axiale spondyloartri s is een verzamelnaam voor reuma sche aandoeningen waarbij ontstekingen aanwezig zijn in het bekken en de wervelkolom. Ankyloserende spondyli s (de ziekte van Bechterew) is de bekendste vorm van axiale spondyloartri s. Ontsteking van het bekken en de wervelkolom Als u axiale spondyloartri s hee , raken vooral de gewrichten in uw bekken (de SI-gewrichten) en uw wervelkolom ontstoken. De ontstekingen veroorzaken chronische pijn en s j eid, met name rond de heupen, de bilstreek en laag in de rug. Ook de nekwervels kunnen ontstoken raken, wat tot s j eid in de nek kan leiden. Als gevolg van de ontstekingen kunnen er afwijkingen aan uw bekken en wervelkolom ontstaan, zoals vergroeiingen. Dit is meestal pas na enkele jaren zichtbaar op röntgenfoto's. Doordat de rugwervels met elkaar vergroeid kunnen raken, kan uw rug in een vergevorderd stadium van axiale spondyloartri s vers jven en krom worden. Verschillende vormen van axiale spondyloartri s Er zijn verschillende vormen van axiale spondyloartri s: ankyloserende spondyli s (de ziekte van Bechterew) en niet-radiografische axiale spondyloartri s: Ankyloserende spondyli s, ofwel de ziekte van Bechterew, is de bekendste vorm van axiale spondyloartri s. Bij ankyloserende spondyli s zijn er op röntgenfoto's zichtbaar afwijkingen aan het bekken of de wervelkolom Bij niet-radiografische axiale spondyloartri s treden dezelfde klachten en ontstekingsverschijnselen op als bij ankyloserende spondyli s, maar zijn er op röntgenfoto's (nog) geen afwijkingen aan het bekken of de wervelkolom te zien. Vandaar de term 'nietradiografisch'. Niet-radiografische axiale spondyloartri s kan overgaan in ankyloserende spondyli s, zodra er afwijkingen op de röntgenfoto zichtbaar zijn
Andere kenmerken van axiale spondyloartri s Naast uw bekken en wervelkolom kunnen andere lichaamsdelen betrokken zijn als u axiale spondyloartri s hee . U kunt bijvoorbeeld last krijgen van artri s in uw schouders, armen, knieën of enkels. Ook uw vingers en tenen kunnen ontstoken raken. Dit heet dactyli s en wordt ook wel een 'worstvinger' of 'wors een' genoemd. Andere verschijnselen die bij axiale spondyloartri s kunnen voorkomen zijn oogontsteking, ontsteking van de pezenof peesaanhech ngen (voornamelijk de achillespees) en klachten aan de darmen of huid. De naamgeving Het kan zijn dat uw arts een andere naam gebruikt om uw aandoening te omschrijven dan axiale spondyloartri s. Er zijn namelijk verschillende benamingen in omloop, waaronder: • de ziekte van Bechterew • ankyloserende spondyli s (AS) • spondyli s ankylopoe ca • spondylartropathie(ën) • de ziekte van Marie-Strumpell Voorheen werd de naam 'ziekte van Bechterew' het meest gebruikt. Met voortschrijdend inzicht is de benaming 'axiale spondyloartri s' (vaak afgekort tot axiale SpA) de afgelopen en jaar echter steeds gangbaarder geworden. Met deze benaming worden namelijk ook mensen met niet-radiografische axiale spondyloartri s erkend. Wie krijgt axiale spondyloartri s? Axiale spondyloartri s komt voor bij ongeveer 1 op de 200 mensen. De aandoening begint meestal tussen het 15e en 35e levensjaar. Er kan een erfelijke factor zijn: axiale spondyloartri s komt binnen sommige families vaker voor. Evenveel mannen als vrouwen hebben axiale spondyloartri s. Las g te herkennen Het kan lang duren voordat duidelijk is dat u axiale spondyloartri s hee . Dat komt doordat de aandoening vooral in het begin las g voor te herkennen is. Vaak worden de klachten eerst toegeschreven aan meer voor de hand liggende oorzaken, zoals 'gewone' (lage) rugpijn. Daarnaast worden kenmerkende aanwijzingen soms over het hoofd gezien. Bron: Reumafonds.nl De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 42
Reuma en hartklachten Verband tussen reuma en hartklachten gevonden in ontstekingscellen Het verband tussen reuma, hart- en vaatziekten en depressies moet mogelijk Gezocht worden in bepaalde ontstekingscellen. De zogenaamde macrofagen spelen bij alle drie de ziekten een belangrijke rol. Hoogleraar reumatologie Mike Nurmohamed van het VU Medisch Centrum, concludeert aan de hand van onderzoek dat een type wi e bloedcel, de macrofaag, een van de hoofdrolspelers is bij reumatoïde artri s, hart- en vaatziekten en depressie. "Het verband tussen reuma en hart- en vaatziekten was al langer bekend. Nu blijken pa ënten met reuma ook vaker een depressie te hebben dan we vroeger dachten. Het zou natuurlijk fantas sch zijn als we één middel zouden kunnen ontwikkelen voor alle drie de aandoeningen", aldus de hoogleraar. Cholesterol en ontsteking Naast de ontstekingscellen blijkt het cholesterolgehalte in het bloed een link tussen reumatoïde artri s en harten vaatziekten te zijn. "Eigenlijk zou je reumatoïde artri s als een vetstofwisselingsziekte moeten zien. Bij veel pa ënten met reumatoïde artri s is er jaren voor het 'uitbreken' van de ziekte al een verstoring van het cholesterolgehalte in het bloed", vertelt Nurmohamed. "Recent is dan ook een onderzoek gestart om te kijken of je met een cholesterolverlagend medicijn reumatoïde artri s kunt voorkomen bij mensen die een hoog risico hebben op het ontwikkelen van deze ziekte." Screening Omdat het verband tussen reuma en hart- en vaatziekten zo duidelijk is, is het van belang om reumapa ënten te screenen op risicofactoren voor hart- en vaatziekten. In de prak jk blijkt dit vaak nauwelijks te gebeuren. "Hier valt zeker nog een slag te maken door een intensiever screeningsprogramma te introduceren", zegt Nurmohamed. Pagina 43
De Reumababbel Pasen 2016
"Alleen zeggen dat de leefs jl veranderd moet worden is absoluut onvoldoende gebleken. Er zal ac ef gecounseld moeten worden. Door: Gezondheidsnet
Wat zijn de ontwikkelingen op het gebied van reuma. En wat kunnen we verwachten? Reumatologe Daniëlle Gerlag uit het Academisch Medisch Centrum Amsterdam vertelt.
Hals-chip tegen ontstekingen
"In het AMC implanteren we een chip in de hals van pa ënten met reumatoïde artri s om de werking van het zenuwstelsel zo te beïnvloeden dat gewrichtsontstekingen verminderen. Dat doen we in onderzoeksverband, samen met neurochirurgen. Bij dierproeven zijn de resultaten hiervan erg goed. Over een paar maanden komen de eerste conclusies over de effecten bij de pa ënten. Er is ook een verkenningsstudie gestart waarbij een oors mulator wordt getest. Die wordt aan de oorlel geclipt, als een soort oorbel. Dat is minder belastend dan een chip in de hals." Voordeel voor de pa ënt: "Minder medicijngebruik en een natuurlijker manier om het lichaam te helpen de ontstekingen in de gewrichten te verminderen."
Nieuwe lokale gentherapie
"We zijn ook gestart met een onderzoek naar de veiligheid en werkzaamheid van lokale gentherapie bij pa ënten met artri s, ofwel ontstekingsreuma. We onderzoeken dit bij mensen die weliswaar goed reageren op medicijnen, maar bij wie toch één gewricht ontstoken blij . Dat zien we vrij vaak. We injecteren het ontstoken gewricht met een onschadelijk gemaakt virus met een ingebouwd gen. Dat zorgt voor de produc e van medica e ín het gewricht. Het mooie is dat het alleen daar geproduceerd wordt, en alleen als er een ontsteking is. Waarschijnlijk werkt het langere jd. Op dit moment is het injecteren van het gewricht met een cor costeroïde een goede therapie
Ontwikkelingen op het gebied van reuma voor een gewricht dat ontstoken blij . Maar dat werkt rela ef kort. Bovendien kun je het maar drie tot vier keer per jaar doen. Als de therapie veilig en effec ef blijkt te zijn, zal deze ongeveer vijf jaar later beschikbaar komen." Voordeel voor de pa ënt: "Langdurige ontstekingsremming na één injec e in een gewricht."
Biologicals in tabletvorm
"Biologicals (reumamedicijnen die worden gemaakt met biotechnologische technieken) bestaan uit eiwi en. Omdat die worden afgebroken in de maag, kun je ze niet in tabletvorm slikken. Pa ënten moeten biologicals injecteren onder de huid, of ze moeten regelma g naar het ziekenhuis voor een infuus. Van de pa ënten met reumatoïde artri s gebruikt zo’n 15 tot 20 procent een biological. Binnenkort komt een nieuw soort biological, de zogeheten ‘small-molecules’, waarschijnlijk in tabletvorm beschikbaar voor reumapa ënten. Op dit moment testen verschillende farmaceu sche bedrijven ze bij grotere groepen pa ënten. Pas daarna kunnen ze op de markt worden gebracht." Voordeel voor de pa ënt: “Een tablet slikken is pre ger dan injec es of een infuus.”
Verantwoord stoppen met medicijnen
"Vanwege de s jgende zorgkosten in Nederland onderzoeken we of reumapa ënten die met succes an -TNF-therapie gebruiken, met deze rela ef dure therapie kunnen stoppen zonder dat de reuma weer ac ef wordt. In heel Nederland wordt aan pa ënten bij wie de reumatoïde artri s zo rus g is dat er geen meetbare ziekteac viteit meer is, gevraagd mee te doen. Zij gebruiken dan nog wel het goedkopere standaardmedicijn Methotrexaat. Als blijkt dat bij een gedeelte van de pa ënten deze therapie zonder risico’s gestopt kan worden, is dat een enorme kostenbesparing op de langere termijn. Bovendien is het ook veiliger voor de pa ënt. Doordat TNF-alfaremmers het immuunsysteem krach g remmen, geven die namelijk een groter risico op infec es." Voordeel voor de pa ënt: “Wie de TNF-alfaremmers echt nodig hee , kan ze blijven gebruiken.
Wie er veilig mee kan stoppen, hee van de bijwerkingen."
geen last meer
Reuma voorkomen
"Het AMC coördineert een landelijk onderzoek om na te gaan of we reumatoïde artri s kunnen voorkomen bij mensen met een verhoogd risico. Zij krijgen eenmalig met een infuus het an reuma-middel Rituximab óf een placebo toegediend. We hopen met Rituximab het immuunsysteem zo te beïnvloeden dat we het proces waardoor de ziekte ontstaat, kunnen stoppen of uitstellen." Voordeel voor de pa ënt: "Voorkomen of uitstellen van reumatoïde artri s."
Pijnlijke gewrichten? Naar de huisarts!
Daniëlle Gerlag: "Heb je pijnklachten en last van gezwollen gewrichten en vermoeidheid, ga dan naar de huisarts. Deze kan je doorverwijzen naar een vroegeopsporingspoli van een academisch ziekenhuis. Als je reumafactoren in je bloed hebt, is de kans 40 procent dat je binnen twee jaar reumatoïde artri s ontwikkelt. Door er vroeg bij te zijn, blij schade aan de gewrichten beperkt. Rook je? Vraag de huisarts om hulp bij het stoppen. Roken verhoogt de kans op reuma tot meer dan 20 keer bij mensen met reumafactoren in het bloed." Dr. Daniëlle Gerlag is interniste, reumatologe en onderzoeker in het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Ze doet vernieuwend onderzoek samen met prof. Paul-Peter Tak, hoogleraar reumatologie in het AMC. Bron: h p://www.gezondheidsnet.nl/reuma/nieuwsover-reuma
Natuurlijkbeter Zika en andere ‘muggenziekten’ Wanneer ik deze column schrijf is zika volop in het nieuws. Zika is een infec eziekte. De ziekteverwekker is een virus dat via de dengue-mug , die lee in tropische gebieden, wordt overgebracht. Slechts één op de vijf mensen die met het virus besmet zijn worden ziek. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 44
Natuurlijkbeter Ze krijgen koorts, huiduitslag, gewrichtspijn en/of bindvliesontsteking aan het oog. Spierpijn en hoofdpijn kunnen ook optreden. De ziekte is doorgaans mild en duurt vaak niet langer dan een week.
Wie korte of langere jd na een verre reis ziek wordt (met koorts, huiduitslag, spier- of gewrichtspijnen, maar ook maag- of darmklachten), doet er goed aan de huisarts te raadplegen en ook te melden dat men in een ver land is geweest.
Zika werd wereldnieuws omdat in Brazilië zwangere vrouwen, die zika hadden, kinderen baarden met een te klein hoofdje (microcefalie). Een rela e tussen de zikabesme ng en de geboorteafwijking wordt vermoed, maar staat nog niet vast. Sommige onderzoekers vermoeden een rela e tussen de geboorteafwijking en een – eveneens jdens de zwangerschap – nieuwe toegapaste di erie-tetanus-kinkhoestvaccina e. Zika column Natuurlijkbeter februari 2016 dr. Toine kwam al entallen jaren voor, ook bij zwangere Korthout vrouwen, zonder dat er microcefalie bij pasgeborenen werd gevonden. Een andere ziekte die door dezelfde mug wordt overgebracht is dengue of knokkelkoorts. Een infec e met dit virus blijkt in de meeste gevallen onopgemerkt of beperkt tot enkel wat koorts. 5% van de geïnfecteerden Raadsels met woordspelingen is erns ger ziek; in minderheid van de gevallen kan de ziekte zelfs levensbedreigend zijn. Wat is niet grappig? De ziekte begint dan vaak met hoge koorts, hoofdpijn en pijnlijke ledematen. Ook treedt er vaak een mazelenach ge huiduitslag op. Kleine bloedinkjes aan huid en slijmvliezen kunnen vóórkomen. Sommige pa ënten ontwikkelen wanneer de koorts verdwenen is een kri eke fase waarbij er vochtophopingen in buikholte en borstkas optreden, waardoor er grote kans op levensbedreigende shock is. Ook kunnen er dan erns ger inwendige bloedingen voordoen. Als de zieke zich herstelt, treedt vaak opnieuw een huiduitslag op. Een derde virusziekte die door de dengue mug en de Azia sche jger mug wordt verspreid is chikungunya. Deze ziekte gaat gepaard met milde tot hoge koorts, bloedinkjes in de huid van romp en ledematen, en intense pijn in de gewrichten. Huiduitslag en bloedneuzen kunnen ook vóórkomen. Van de pa ënten hee 12% na drie jaar nog steeds gewrichtsklachten. Elk van de genoemde ziekten zouden in Nederland zich als een reizigersziekte kunnen voordoen: de ziekte wordt in (tropisch) buitenland opgelopen, maar men wordt pas dagen later ziek, bijvoorbeeld pas na thuiskomst. Pagina 45
De Reumababbel Pasen 2016
Een visser die bot vangt Een trompe st met blaasproblemen Aan een lesbische vrouw vragen wat depot scha Een tandarts die op je zenuwen werkt Een pooier in een Ford Escort Een elektricien die niet tegen spanning kan Een impotente vent die slap lult Vragen naar de grootouders van een lillipu er Een anorexiapa ënt die voor een hongerloontje werkt Een kunstbeen van kreupelhout Een cateraar die last hee van mee-eters Tijdens het vissen je vrouw aan delijn hebben Een krab met jeuk Een hovenier om de tuin leiden Een blinde die het niet meer ziet zi en Een mmerman op zijn vingers kken Een muzikant met notenalllergie Een biljarter die geen andere keus hee Een op cien sterkte toewensen Een glazenwasser die ladderzat is Een konijn met ene hazenlip Een brandweerman met een nieuwevlam Een hartchirurg die zegt: ‘Hier klopt iets niet’ De brandweer bellen omdat het achterlicht van je fiets brandt
Huisarts slordig bij maken van recept Huisarts slordig bij maken van recept Apothekers zeggen elk jaar zo'n en miljoen recepten te moeten aanpassen die hoofdzakelijk door huisartsen zijn uitgeschreven. Het gaat daarbij niet alleen om het verbeteren van administra eve slordigheden, maar ook om het voorkomen van kleine en grote medische problemen. Dat meldt De Telegraaf maandag. Ziekenhuisopnamen Apothekersorganisa e KNMP beves gt in de krant dat het soms zelfs gaat om 'ziekenhuisopnamen en het overlijden van pa ënten'. Per dag gaat het om een kleine 40.000 receptaanpassingen, zei KNMP-voorzi er Gerben Klein Nulent. Medica efouten Jaarlijks overlijden in Nederland zo'n 1200 pa ënten ten gevolge van medica efouten die worden gemaakt door huisartsen, specialisten en verpleegkundigen. Bron: radar.avrotros.nl
Huisarts herkent ziekte van Bechterew niet
Toen zij na weken wederom ’zieke’ acteurs tegenover zich kregen, gaven zij 77 procent een verwijsbrief mee. „Extra educa e blijkt effect te hebben”, concludeert Van Onna. De resultaten van haar onderzoek zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijk jdschri ’Rheuma c & Musculoskeletal Diseases’. De ziekte van Bechterew, die zich vaak ontwikkelt tussen het 20e en 45e levensjaar, is niet te genezen. Maar een vroege diagnose van de aandoening, waarbij vaak ook gewrichten, pezen, ogen, darmen en huid zijn aangedaan, levert volgens haar winst voor de pa ënt op. „Ontstekingsremmende medica e en gerichte fysiotherapie kunnen de klachten verlichten.” Daarnaast kunnen zogeheten ’biologicals’, middelen met een biologische werking die een ontstekingsreac e kunnen afremmen of zelfs blokkeren, ook uitkomst bieden. Vertraging Toch blijven veel van pa ënten verstoken van een goede behandeling door het niet of te laat herkennen van de ziekte. „Iemand die bij de huisarts komt met rug- en pijnklachten, wordt vaak doorgestuurd naar de neuroloog of de fysiotherapeut, aangezien rugklachten ook bij tal van andere aandoeningen voorkomen. Dat kan zorgen voor een vertraging in de diagnose die kan oplopen tot wel en jaar!” De ziekte van Bechterew, o ewel axiale spondyloartri s, kan echter een grote nega eve impact hebben op de kwaliteit van leven, benadrukt de specialiste. „Pa ënten lopen jaren rond met pijn. Sommigen verliezen zelfs hierdoor hun baan. Bron: www.telegraaf.nl
Huisartsen hebben moeite de ziekte van Bechterew te herkennen. Hierdoor worden pa ënten, die rela ef jong getroffen worden door deze pijnlijke reuma sche aandoening, onnodig laat doorverwezen naar de Uit de oude doos specialist. In het kader van haar promo eonderzoek aan Maastricht UMC stuurde reumatologe Marloes van Onna twaalf acteurs langs bij bijna 70 huisartsen en huisartsen in opleiding. Zij deden alsof ze Bechterew-klachten hadden: bijvoorbeeld chronische pijn en s j eid, vooral rond de heupen, in de bilstreek en lage rug. Slechts zeven procent van de simulanten werd doorverwezen naar een reumatoloog. Educa e Drie maanden later kregen de nietsvermoedende huisartsen (in opleiding) een college van drie uur over reuma sche aandoeningen, waaronder de ziekte van Bechterew, die bij een op de 500 mensen voorkomt.
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 46
Medicijnen Waarom krijg ik een ander doosje medicijnen? Zorgverzekeraars zijn tegenwoordig de baas over het assor ment van de apotheek. Omdat ze verplicht zijn om uw zorgpremie in november bekend te maken willen ze geen risico lopen dat zet e duur uit zullen zijn. De kosten voor medicijnen houden ze deels in de hand door te bepalen welk merk de apotheker levert. Ze richten zich met name op de medicijnen die uit patent zijn want daar zijn meerdere fabrikanten van (zogenaamde ‘generieke’ merken). Elke verzekeraar doet dat op een andere manier. Sommigen wijzen één bepaald merk per medicijn aan. Dit heet voorkeursbeleid of preferen e beleid. Ze stellen daar hele lange ar kellijsten van op. Omdat die vrij groot zijn worden die alleen via internet bekend gemaakt. Per kwartaal, hal aar of jaar passen ze de lijsten aan en tussen jds voegen ze medicijnen toe die ondertussen uit patent zijn gegaan. Voorbeelden van verzekerraars die dit doen zijn de grote vier: CZ, Achmea, VGZ en Menzis (inclusief hun dochtermaatschappijen). Voor de apotheek kan dit dus betekenen vier(!) verschillende merken. VGZ gee een stukje voordeel aan de verzekerde: medicijnen op de lijst vallen niet onder het eigen risico. Als u grootverbruiker bent is dit een sigaar uit eigen doos, want dan komt u toch wel aan het hele eigenrisico bedrag. CZ en Achmea bieden ook een alterna eve werkwijze aan de apotheker. Dit noemen we ‘Laagste Prijs Garan e’. Het is aan de apotheker zelf of zij/hij dat liever kiest dan voorkeursbeleid. Vele kleinere verzekeraars voeren dit beleid als standaard. In dit geval bepaalt de verzekeraar de maximale prijs die ze voor een medicijn willen betalen. Dit is de goedkoopste prijs die op dat moment beschikbaar is, met een speling van 3 tot 5%. De apotheker moet dus voortdurend zorgen dat de medicijnen onder die prijs vallen. Zolang dat het geval is zal de apotheker niet hoeven wisselen van assor ment, maar in de prak jk blijken prijzen nogal eens te variëren dus dan zal apotheker mee moeten. Achmea biedt weer iets anders door een gemiddelde prijs per verpakking (ca. € 1,40 per maanddoosje) te rekenen waar apotheker voor moet leveren. Een nadeel van alle vormen van prijsbeleid is dat veel fabrikanten ineens stoppen met produc e of hele kleine voorraden aanhouden. Dit leidt tot enorme tekorten in Nederland. Gemiddeld zijn er 400 medicijnen niet te krijgen. Dat tre dan ook de pa ënt. In de apotheek is het haast een dagtaak geworden om te zoeken naar gelijke alterna even. In dat geval krijgt u ook een ander doosje.
Comfortabel en zorgeloos van het leven genieten In Nederland is men tegenwoordig zelf verantwoordelijk voor het inrichten van de oude dag. Dat betekent dat er meer keuzevrijheid is, maar ook dat er meer verwacht wordt van onze ouderen. Veel organisa es spelen daar op in en er komen steeds weer nieuwe producten en ini a even op de markt die ouderen helpen comfortabel, veilig en zelfstandig te wonen. Maar waar en hoe vinden ouderen deze? Welke producten en diensten zijn interessant voor professionals? Wat zijn de nieuwste innova es en hoe speelt de markt in op al deze ontwikkelingen? Deze vragen, en meer, worden beantwoord op dé na onale liever thuis! beurs. De liever thuis! beurs biedt prak sche informa e om pre g oud te worden. De concrete oplossingen bieden veelal gemakken waar je, ongeacht de lee ijd, plezier van hebt in de dagelijkse bezigheden. Op de liever thuis! beurs vinden ouderen, hun kinderen en professionals alle antwoorden en oplossingen die veilig én comfortabel ouder worden in eigen huis mogelijk maken. Vraag nu gra s uw toegangskaart aan! Wij bieden u een mooie kans om gra s en vrijblijvend de liever thuis! beurs te bezoeken. Gebruik de link om direct een gra s kaartje aan te vragen: h p://lieverthuis.info/gra s-toegang-na onale-liever-thuis-beurs
24 t/m 26 november 2016 Beursgebouw te Eindhoven
Bron: www.zorgenziekenhuiskrant.nl
Bron: Arie-Jan Jordens, apotheker te Sommelsdijk De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 48
Wij feliciteren!!!
Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mijnheer Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Pagina 49
K.E.H. A. P.H. P.C.M. A.H. M.M. J. T. A.J.C. W.F. W. C.A. C.S. M. L.F. M.H. H. C. E. M. M. C.P. J. J. W.M. M. A. C. A. E. O. R. J.P. J.C.M. I.G.M. P. C. W. G.J.M. H.M. R.J. M.
van der van
van den van der de van van
de
van van de van de van van de van
van v.d. van van
Kooijman- Boet Wal- van Zadelhoff Romeijn Kooij-Peeters Heikoop-Vink Jastrzebska Dool Zwan Roorda Visch Eijbergen Genderen Kooijwijk- Mostert Dongen Braakman Bovenschen- Straver Verweij Braakman Ruiter-de Boon Heijns- van de Wiel Mijsberg Verwoert- Mul Tromp-Cramer Spronk - Bok Mazijk- Bogerd Zalm- Grisnich Bebnik- Graniczna Loopik Tameris Baat Haaksman- Vink Iperen- de Ridder Francissen Water- Ruijs Rooij Mullenders Visser- van Drunen Krieken Clements- Vendelbosch Donk- Mulders Koedam- Stoffelen Asdonck Wijk- Dooren
De Reumababbel Pasen 2016
16 maart 16 maart 19 maart 19 maart 20 maart 20 maart 21 maart 21 maart 22 maart 22 maart 23 maart 23 maart 24 maart 25 maart 25 maart 25 maart 26 maart 26 maart 28 maart 28 maart 28 maart 28 maart 31 maart 02 april 03 april 03 april 03 april 04 april 04 april 05 april 06 april 06 april 07 april 07 april 08 april 09 april 10 april 10 april 11 april 12 april 12 april 13 april
Wij feliciteren!!! Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw
C.E.M. B. J.H.C.H. M.A. M.L. R.C. J. E. N.J. H.A.M. A.J. H.J.A. A.C. W. M. E.R. D.G. C. D. I. H.E. J. M. J.C.A. G. Y. I.G.J. A. C.W. L.C. W.M. S.B. I. A.C. A.J.M. P. N.A. H.M.A. J.F. C.D.L. P.J. L.H. J.P. S. E.J. A.C. H. C.E. T. A. M. J. W.
van der van de de van te de
de van de de van de van den
van de van
den van der
van den van de
van der
Ravesteijn- Mocking Visser Kleijn-Brand Komejan- van Bruchem Giessen Stenis-Kwakernaak Pol Schouten - Pak Boef- de Vries Vorstenbosch- van den Bosch Tokaya Riet Gelder Harrewijn- Veenstra Vlaskamp- Zwijnenburg Hessels- Samuel Blank Wal Raijmakers Ligt- Wapenaar Gent- de Bruin Wijtmans Baat- van Steenis Berg Oskam- van Pelt Swart -Verhoog Pelt- v.d.Leeden Paus Bergwerff- v.d. Burg Tilborg Dokman Hukema Duizer- Eegdeman Heuseveldt- de Jong Versamtvoort Blankenstein Baks- Kilwinger Versloot- Alting Bouwmeester Beilsma- Crielaard Burg Gelauf Marai- Vink Nieuwkoop Heuvel Wijk Groot- Lasker Slob- Versluis Lommers- Hoogendoorn Tameris Willeboordse- Volker Ham Romijn
14 april 15 april 15 april 16 april 16 april 17 april 20 april 21 april 21 april 22 april 22 april 22 april 22 april 24 april 24 april 25 april 26 april 27 april 27 april 28 april 30 april 30 april 01 mei 01 mei 03 mei 03 mei 05 mei 06 mei 06 mei 07 mei 09 mei 10 mei 11 mei 11 mei 13 mei 13 mei 14 mei 14 mei 15 mei 16 mei 16 mei 16 mei 17 mei 18 mei 19 mei 22 mei 23 mei 23 mei 24 mei 24 mei 24 mei 24 mei 25 mei De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 50
Wij feliciteren!!! Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mijnheer Mevrouw Mevrouw Mevrouw Mevrouw
A.C. P.A. J.C. H. H.A. A.C.M. T.C.C. P. M.M. L. W. H. J.P.M. F. A. M. F. C. A. C.P. J.C. J. S. D. E.C. E.M. F. J.C. G.B. J.W. H. J. W. J.M. S. H.Z. J.
van van de van van der
van de van
van
van den van van de
de van
van
Bok- van Arkel Schrijver Assink- van den Bogert Boogerd Dalen Priele Vlist Noorloos Giessen Zwets- Groeneveld Bogaard Huiskes Mattijsen Vet Lagemaat- van Toor Visser Vuuren Ponssen Vink Dongen Dalm- Groenewegen Versluis Oever Pak - van de Meijden Ingen- Bliekendaal Eeuwen Keijzer-Kool Prinssen Bogerd - Wielders Versluis- Bogerd Venhoek Bloot Keijzer Vuuren Eskes Visser Genderen- Verwoert
26 mei 26 mei 27 mei 27 mei 27 mei 28 mei 28 mei 30 mei 30 mei 31 mei 01 juni 02 juni 03 juni 04 juni 05 juni 05 juni 07 juni 07 juni 07 juni 09 juni 10 juni 10 juni 11 juni 11 juni 14 juni 14 juni 14 juni 15 juni 15 juni 16 juni 16 juni 17 juni 17 juni 18 juni 18 juni 19 juni 20 juni
Wij wensen u een jaar met elke dag veel zon en alleen maar positieve dingen als dat eens even kon. Veel liefde, vriendschap, gezondheid en geluk, dan kan je nieuwe levensjaar zeker niet meer stuk!
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 52
Routebeschrijving
Pagina 53
De Reumababbel Pasen 2016
De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 54
Pagina 55
De Reumababbel Pasen 2016
Prijspuzzel Pasen p1
2
3
4
5
6
12 15
16
22
13 17
18
23
32
33
34
38
45 52
26
35
27
36
37
40
41 44
48
53
54
55
60
64
70
74
57 62
63
67
71
72
75
73
76
78
50
56
66
69
49
61
65
68
11
31
47
59
10
21
43 46
58
9
20
30
39
42
51
25
29
8
14 19
24
28
7
77
79 © www.ruiterpuzzel.nl
9
57
42
44
79
1
74
50
22
64
66
3
Horizontaal 1 Paasviering 6 toezegging 12 dunne hou ge stam 14 toestand van volkomen bewusteloosheid 15 spil 17 kleine rivier 18 uitroep van benauwdheid 20 deel van de dag (a .) 21 muzieknoot 22 gezonde ac viteiten 25 plech g gebruik 28 steekwapen 29 iets aanreiken 31 ruw 32 meisjesnaam 33 verlich ng 35 vissersgereedschap 36 Europees land (a .) 37 voorzetsel 38 waterloop 40 één keer 42 edelgas (symbool) 43 kerkdienst 44 merkteken 46 keuken apparaat 48 in orde 51 Venezuela (op motorrijtuigen) 53 Radon (symbool) 54 keg 56 edelgas (symbool) 57 familielid 58 jdelijk algemeen gebruik 60 horizontaal gelijk liggen van voegen 62 spoorstaaf 64 als bedwelmd 66 klein onderdeel van een tafelservies 68 bedrijfsorgaan (a .) 69 provincie (a .) 70 van adel 72 het Romeinse Rijk (Lat. a .) 73 windrich ng 74 bloedvat 76 vlug 78 beschrijving van het leven van een heilige 79 bekende plaats waar de Matheus Passion wordt opgevoerd. www.ruiterpuzzel.nl
[email protected]
49
Ver caal 1 Deel van Pasen 2 ..-woensdag 3 weerstandsvermogen 4 li eken van een wond 5 persoonlijk voornaamwoord. 7 van de spreekstoel af (La jnse a .) 8 brandbaar koord 9 met een muur omgeven 10 firma (a .) 11 gas 13 persoonlijk voornaamwoord 16 houten stop 18 jongen werpen 19 roofdiertje 21 schoon 23 geografische aanduiding (a .) 24 boerenwerktuig 26 voorzetsel 27 Europese Unie (a .) 30 aantal vastendagen voor Pasen 34 het bestaan 36 start 38 vogel 39 deel van het gezicht 40 es 41 zangvogel 45 zinnebeeld 47 blijdschap 49 hondenras 50 historisch zeilvaartuig 52 lokaas 54 kleed dat iets bedekt 55 kleur van Pasen 57 schaakstuk 59 daterende van (a .) 60 brief aanhef (a .) 61 Nicaragua (a .) 63 jongensnaam 65 jdseenheden 67 na het genoemde 71 loo oom 74 zilver (symbool) 75 onderzoek en ontwikkeling ( Eng. a .) 76 bridgeterm (a .) 77 lage druk (a .).
Uit alle juiste inzendingen van leden en donateurs wordt een winnaar getrokken. De prijs is een VVV cadeaubon ter waarde van€ 10,-. Stuur uw oplossing van de puzzel voor 31-05-2016 naar Reumapa ëntenvereniging regio Gorinchem: Secretariaat Abeelhof 31, 4254 BX Sleeuwijk of per mail naar:
[email protected] De oplossing en de prijswinnaar van de worden bekend gemaakt in de volgende edi e van de Reumababbel. De prijswinnaar krijgt 31-05-2016 bericht. De Reumababbel Pasen 2016
Pagina 56