De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren?

19-1-2015

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren? Jan van Driel,

POOLL Congres “Leren op de werkplek”

Leuven, 7 januari 2015

ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Professionele ontwikkeling van docenten “Professional development refers to processes and activities designed to enhance the professional knowledge, skills and attitudes of teachers, aimed at improving the learning of their students” (Guskey, 2003). ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

1

19-1-2015

Waarom moeten docenten leren?

• Eenmaal bevoegd, voor altijd bevoegd? • Een register voor docenten ?! • Loopbaanontwikkeling: Gradaties, specialisaties


Adaptieve expertise (Hatano & Inagaki, 1992)


2

19-1-2015

Hoe kunnen docenten leren? Varianten: • Formeel of aanbodgestuurd (nascholing; curssussen; summer institutes) • Informeel of vraaggestuurd (werkplekleren, PLGs, peer coaching; actie-onderzoek)


Nascholing volgens model van Guskey (1986)


3

19-1-2015

Effecten van nascholing op verschillende niveaus (Guskey, 2002) 1. 2. 3. 4.

Reacties van docenten (satisfactie) Verandering in kennis en opvattingen van docenten Verandering in gedrag van docenten Betere leeruitkomsten van leerlingen (affectief of cognitief) 5. Veranderingen op organisatieniveau


Onderzoek naar nascholing - Wisselende reacties op niveau 1 - Doorgaans tijdelijke / oppervlakkige veranderingen op niveaus 2 en 3 - Veranderingen op niveaus 4 en 5 zijn weinig onderzocht Conclusie: Nascholing resulteert niet altijd in professioneel leren!


4

19-1-2015

Algemene kenmerken van effectieve professionele ontwikkeling (e.g. Garet et al., 2001, 2008; Penuel, 2007) • Focus op (het onderwijzen van) vakinhouden • Externe input moet gebaseerd zijn op onderzoek en aansluiten bij kennis en ervaring van docenten • Docenten leren door activiteiten, zoals het ontwerpen of onderzoeken van hun onderwijs • Nadruk op het analyseren en delen van, en reflecteren op onderwijservaringen ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Algemene kenmerken van effectieve professionele ontwikkeling (2) (e.g. Garet et al., 2001, 2008; Penuel, 2007) • Tijdsduur en spreiding over tijd • Samenwerking tussen docenten en met opleiders en/of onderzoekers • Steun vanuit schoolomgeving en aansluiting bij school beleid


5

19-1-2015

Interconnected Model of Teacher Professional Growth (IMTPG; Clarke & Hollingsworth, 2002)

3


12


6

19-1-2015

Review van onderzoek naar PD van science docenten (Van Driel et al., 2012)

• Databases en tijdschriften op het gebied van science education vanaf 2007:146 artikelen • Onderzoek naar effecten van PD programma’s, inclusief de opzet van de PD, onderzoeksmethode, en opbrengsten wat betreft het leren van docenten: 44 artikelen (32 uit USA) 13


Frame to organise studies: Interconnected Model of Teacher Professional Growth (IMTPG; Clarke & Hollingsworth, 2002)

n=4

n=3

3n=22

n=15 ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

7

19-1-2015

Bevindingen • De PD is meestal verbonden met onderwijsvernieuwing • De PD is doorgaans gericht op het uitbreiden van de kennis van docenten, in combinatie met het veranderen van hun doceerpraktijk. • In de opzet van de PD worden de algemene ontwerpkenmerken van effectieve PD tegenwoordig doorgaans toegepast.


Bevindingen (2) • Het aantal studies is toegenomen; meestal gebaseerd op self-reports van docenten, vaak met observaties en/of assessments. • Er is doorgaans weinig aandacht (in het onderzoek) voor: - de rol en invloed van schoolorganisatie - de rol en expertise van facilitatoren. - de relatie tussen PD en de implementatie van de vernieuwing


8

19-1-2015

Een voorbeeld: promotieonderzoek Dirk Wongsopawiro (2012)


Maths and Science Partnership Program (Illinois) • Twee weken summer institute, resulterend in een plan voor actie-onderzoek • Ontwikkelen van eigen onderwijs, incl. lesplannen, gericht op een onderwerp naar keuze (gebaseerd op de concerns van de docenten) • Actie-onderzoek gedurende het daaropvolgende schooljaar • Ondersteuning door collega’s en universitaire staf ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

9

19-1-2015

Opzet van de studie • Ervaren science docenten namen deel op vrijwillige basis (n=12) • Data verzameling omvatte 1) verslagen van actie-onderzoek, 2) elektronisch logboek, 3) interviews • Data analyse was gericht op indicaties van verandering van de docent, resulterend in de constructie van 4x12 pictogrammen ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.


10

19-1-2015

Enkele bevindingen: • Reflecties op het leren van leerlingen (domain of consequence) spelen een belangrijke rol in de aard van de ontwikkeling van de docenten • Het leerproces van de docenten werd doorgaans geinitiëerd door externe input (literatuur, facilitator) • Actie-onderzoek bevordert het experimenteren in de praktijk, maar niet altijd de kennis van docenten • De ontwikkeling van de docenten liet zich beschrijven in enkele specifieke paden ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Kennis m.b.t. doceerstrategieën


11

19-1-2015

Wat is de rol van de school? • Docenten hebben vaak geen eigen (fysieke) plek op school om te werken • Het professionaliseringsbeleid van veel scholen staat nog in de kinderschoenen • Nascholing vaak schoolbreed en komt niet altijd overeen met wat docenten willen leren • Er is (enig) budget voor professionalisering, maar er is vaak erg weinig tijd • Lesuitval moet zo veel mogelijk worden vermeden! ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Wat willen docenten leren? (promotieonderzoek Monika Louws) • •

• •

Interviewstudie (n = 33; early-mid-late career) Beginnende docenten formuleren de meeste leerdoelen; vooral op het gebied van vakdidactiek en daarna klassemanagement Ervaren docenten zijn meer gericht op extracurriculaire taken en eigen professionaliteit Oudere docenten formuleren weinig leerdoelen; meeste op het gebied van ICT


12

19-1-2015

Invloed werkplek op leerdoelen (promotieonderzoek Monika Louws) •

•

•

Leerdoelen worden deels bepaald door perceptie van de school als werkomgeving en deels door inviduele lespraktijk-gerelateerde concerns. Vanuit werkomgeving is een helder beleid en doel nodig, gecombineerd met voorzieningen om te leren en ondersteunend schoolleiderschap. Echter, persoonlijke factoren zoals efficacy en intrinsieke motivatie zijn belangrijker voor de leerdoelen van docenten ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Een veelbelovende toekomst? • In Nederland worden onderwijsvernieuwing en onderzoek van onderwijs steeds vaker verbonden met professionele ontwikkeling van docenten (PLGs, DOTs, etc.) • Pleidooi voor ‘academische werkplaatsen’ waarin docenten met elkaar en met derden werken aan onderwijsonrtwikkeling en onderzoek • De samenwerking heeft een duurzaam karakter en is ingebed in beleid van scholen en universiteiten


13

19-1-2015

Bevindingen uit R&D projecten VO Raad (n=30; 2010-13): • De organisatie van de projecten verschilt in termen van sturing door school, onderzoeker en/of adviseur • De opbrengsten verschillen navenant: professionalisering van docenten treedt vooral op wanneer de school het project stuurt, eventueel samen met onderzoeker • De opbrengsten zijn te beschrijven volgens de niveaus van Guskey ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Opbrengsten uit R&D projecten VO Raad (n=30; 2010-13): • In 11 projecten was docentprofessionalisering een expliciete en belangrijke doelstelling • Kennis van docenten (Niveau 2) nam vooral toe via gezamenlijke activiteiten (opvattingen expliciteren, literatuurstudie, onderzoek doen) • Gedragsveranderingen (Niveau 3) kwamen voort uit observaties en feedback, maar ook uit het (samen) ontwerpen van lesmateriaal


14

19-1-2015

Opbrengsten uit R&D projecten VO Raad (n=30; 2010-13): • Verbeterde leerprestaties (Niveau 4) in projecten waarin gedragsverandering (Niveau 3) centraal stond • Veranderingen in schoolorganisatie (Niveau 5) door individuele opbrengsten te verbinden met schoolidentiteit, -cultuur en -beleid. • Cruciaal hierbij zijn lerende dialogen, waarin verschillen van mening en spanningen aanknopingspunten zijn om elkaar beter te begrijpen. ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, en Nascholing Universiteit Leiden.Onderwijsontwikkeling Bij ons leer je de wereld kennen.

Conclusies • Scholen moeten zich niet alleen richten op leren van leerlingen, maar ook op leren van docenten. • Als professionals, hebben docenten een eigen verantwoordelijkheid om te blijven leren • Het professionele leren van docenten is een complex proces dat door vele variabelen wordt beinvloedt • Dit proces is lastig te plannen en te controleren, en de uitkomsten zijn nauwelijks voorspelbaar


15

19-1-2015

Conclusies Een krachtige leeromgeving voor docenten combineert elementen van ‘nascholing’ (externe input, ondersteuning door externe deskundigen) met elementen van ‘werkplekleren’ (uitproberen in eigen praktijk, samenwerken met collega’s). Relatie met schoolbeleid en schoolleiding is cruciaal


16

De professionele ontwikkeling van docenten: Nascholing of werkplekleren?

Recommend Documents