De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom. Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle. R&D in Belgium

De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

R&D in Belgium 10.06.10


IP NEWS

10.06.10

News 1 : L’affaire Google Adwords

Résultats naturels


Lien sponsorisé du titulaire de la marque


Lien sponsorisé d’un revendeur


Lien sponsorisé d’un revendeur + concurrent


Lien sponsorisé d’un concurrent


Liens sponsorisés de faussaires


Cour de Justice

• Décisions rendues: • France : C-236/08, C-237/08, C-238/08 (Google) • Autriche: C-278/08 (Bergspechte) • Allemagne: C-91/09 (Bananabay) (ordonnance)

• Décisions à venir: • Pays-Bas: C-558/08 (Portakabin) • Royaume-Uni: C-323/09 (Interflora v M&S ) • Royaume-Uni: C-324/09 (L’Oreal v eBay)


Ce que la Cour a décidé (1)

• Concernant Google : • Pas d’usage à titre de marque (points 55 à 75, C-236-328/08)


Ce que la Cour a décidé (2)

• Concernant l’annonceur • La réservation de l’adword est un acte d’usage (indépendamment du contenu de l’annonce) • La Cour ne se prononce que dans l’hypothèse d’un concurrent (ou d’un contrefacteur) • Dépend de la manière dont l’annonce est présentée • Interdit si elle ne permet pas (ou difficilement) au public de savoir si les produits ou services proviennent d’un tiers ou du titulaire de la marque


Ce que la Cour a décidé (3) • Exemple : • Adword : “Bourse des voyages” • Annonce par un concurrent: “Promotions sur de nombreuses destinations”


Ce que la Cour n’a pas encore décidé (1) • Toujours licite si l’annonce permet au public de savoir si les produits ou services proviennent d’un tiers ou du titulaire de la marque ? • Exemple : • Adword : “Peugeot” • Annonce par un concurrent: “Achetez plutôt renault”

• Tirer indûment profit de la marque ? • Publicité comparative illicite ? • Cf CJUE C-487/07 (L’Oréal/Bellure) De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Ce que la Cour n’a pas encore décidé (2) • Quid des revendeurs de biens d’occasion ? • Probablement ok, si les biens ont été mis sur le marché avec le consentement du titulaire de la marque… • La CJUE aura l’occasion de le confirmer prochainement : C-324/09 (L’Oreal v eBay) & C-558/08 (Portakabin)


News 2 : Crocs: gaten in de modelbescherming?

Nietigverklaring model Crocs (1) • In beslissing van 26 maart 2010 heeft Kamer van Beroep OHIM het beroep van Crocs Inc. tegen nietigverklaring van haar model door nietigheidsafdeling OHIM afgewezen

• Reden: gebrek aan nieuwheid


Nietigverklaring model Crocs (2) • Verordening 6/2002 betreffende Gemeenschapsmodellen Artikel 5 Nieuwheid 1. Een model wordt als nieuw beschouwd, indien geen identiek model voor het publiek beschikbaar is gesteld (…) vóór de datum van indiening van de aanvrage om inschrijving van het model waarvoor bescherming wordt gevraagd of, wanneer aanspraak op voorrang wordt gemaakt, vóór de datum van voorrang.


Nietigverklaring model Crocs (3) Artikel 7 Openbaarmaking 1. Voor de toepassing van artikel 5 wordt een model geacht voor het publiek beschikbaar te zijn gesteld, indien dit (…) openbaar gemaakt is vóór de in artikel 5 (…) genoemde datum tenzij deze feiten bij een normale gang van zaken redelijkerwijs niet ter kennis konden zijn gekomen van ingewijden in de betrokken sector die in de Gemeenschap werkzaam zijn. (…) 2. Openbaarmaking wordt voor de toepassing van de artikelen 5 en 6 niet in aanmerking genomen, wanneer een model waarvoor aanspraak op bescherming als ingeschreven Gemeenschapsmodel wordt gemaakt, voor het publiek beschikbaar is gesteld: a) door de ontwerper, zijn rechtverkrijgende of een derde op basis van door de ontwerper of diens rechtverkrijgende verstrekte informatie of genomen maatregelen; en b) gedurende het tijdvak van twaalf maanden voorafgaande aan de datum van indiening van de aanvrage of, indien aanspraak wordt gemaakt op voorrang, aan de datum van voorrang. De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Nietigverklaring model Crocs (4) • Aanvrage Crocs gemeenschapsmodel ingediend op 22/11/2004 met inroeping van prioriteit US aanvrage van 28 mei 2004 • Limietdatum: 28 mei 2003 • Openbaarmakingen voor die datum: • Fort Lauderdale International Boat Show (31/10/2002 – 3 /11/2002) • Verkoop van 10.000 paar vóór 28/5/2003 in US • Te zien op website www.crocs.com


Nietigverklaring model Crocs (5) • « In the Board’s opinion, each of the three events destroyed the novelty of the Challenged Design because it was of such nature and extent that it may « reasonably have become known in the normal course of business to the circles specialised in the sectro concerned, operating within the Community » » • Waarschijnlijk beroep bij Gerecht van de Europese Unie • Auteursrechtelijke bescherming De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

News 3 : La LPC est morte, Vive la LPM….

Loi sur les pratiques du marché (1) • La loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur l'information et la protection du consommateur. devient • Loi du 6 avril 2010 relative aux pratiques du marché et à la protection du consommateur (M.B., 12 avril 2010, 20803  vig. 13 mai 2010).


Loi sur les pratiques du marché (2) • Directive 2005/29/CE du 11 mai 2005 relative aux pratiques commerciales déloyales des entreprises vis-à-vis des consommateurs dans le marché intérieur • Liste exhaustive des pratiques commerciales réputées déloyales en toutes circonstances (Annexe 1)


Loi sur les pratiques du marché (3) • Pour le reste, interprétation au cas par cas : « la directive doit être interprétée en ce sens qu’elle s’oppose à une réglementation nationale, qui, sauf certaines exceptions et sans tenir compte des circonstances spécifiques du cas d’espèce, interdit toute offre conjointe faite par un vendeur à un consommateur » (CJUE, C-261/07, 23 avril 2009, arrêt Total).


Loi sur les pratiques du marché (4) • Nouveautés  plus de pragmatisme (1/2) • Offres conjointes (autorisées sauf si pratique déloyale) (art. 71-72). • Ventes à partes assouplies (autorisé si plus possible de faire une marge) (art. 101-102) • Interdiction de l’opt-out (options par défaut que le consommateur doit refuser pour éviter tout paiement d’un ou de plusieurs produits supplémentaires – e.g. Ryanair assurance) (art. 44)


Loi sur les pratiques du marché (5) • Nouveautés  plus de pragmatisme (2/2) • Etiquettage (emploi des langues plus souple : au moins libellé dans une « langue compréhensible » pour le consommateur moyen) (art. 10) • Simplification et assouplissement des annonces de réduction de prix (art. 20-23), liquidations (art 24.26), soldes (art. 27-32) et bons de valeur (simplification) (art. 33-36) • Ventes sur Internet (délai de rétractation porté à 14 jours)


News 4 : Grensoverschrijdende octrooilitiges: status questionis

Grensoverschrijdende octrooilitiges – Inleiding (1) •

Vonnis rechtbank ‘s-Gravenhage 26 mei 2010

•

BVBA VR Construct vs Jurenco Equipment BV

•

Jurenco (Nederlandse vennootschap) commercialiseert onkruidborstels in Nederland en België

•

VR Construct heeft Europees octrooi

•

VR Construct dagvaardt Jurenco in Nederland en vraagt verbod om verder inbreuk te maken in Nederland en België

•

Juiste strategie?


Grensoverschrijdende octrooilitiges – Inleiding (2) • Waarom is (grensoverschrijdende) strategie vereist in octrooidisputen? • Bouwstenen strategie • Internationale bevoegdheidsregels


Waarom is (grensoverschrijdende) strategie vereist? •

Europees Octrooi: • Is geen uniforme dan wel gemeenschappelijke titel waarvan de geldigheid en bescherming zich éénvormig uitstrekt over het territorium bestaande uit de landen aangeduid in de octrooiaanvrage • Is wel bundel nationale octrooien die elk afzonderlijk en onafhankelijk van elkaar onderworpen zijn aan de in die landen toepasselijke nationale rechtsregels inzake zowel de geldigheid als de beschermingsomvang van octrooien

•

Het feit dat een Europees Octrooi een bundel is van nationale octrooien gecombineerd met, onder andere, het feit dat er verschillen bestaan tussen de nationale octrooiwetgevingen, de nationale procedures en de manier waarop nationale rechtbanken omspringen met de internationale bevoegdheidsregels, betekent dat keuze van forum/fora waarin actie wordt ondernomen weloverwogen moet gebeuren De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Bouwstenen strategie • Situatie op het veld • Internationale bevoegdheidsregels • Kenmerken nationale procedures • Nationale octrooiwetgevingen


Bouwstenen – Situatie op het veld • •

•

•

•

Productielocaties, distributiekanalen, … Indien, bijvoorbeeld, fabricage in één Europees land en daaropvolgend distributie in andere landen, kan het meer kostenefficiënt zijn om te dagvaarden in dat land in plaats van vorderingen uit te brengen in verschillende landen Indien, bijvoorbeeld, geen productielocatie in Europa maar distributie in Europa door één centrale onderneming (hetgeen dikwijls zo is in de electronica sector) kan het voldoende zijn om te dagvaarden in het land waar de centrale onderneming gevestigd is Indien, bijvoorbeeld, geen productielocatie in Europa (en distributie in Europa door nationale dochterondernemingen (hetgeen dikwijls zo is in de life sciences sector), kan een alternatieve strategie erin bestaan om te dagvaarden in de belangrijkste markt van de octrooihouder … De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Bouwstenen – Internationale bevoegdheidsregels • Basisvragen: • Waar kan/moet er worden gedagvaard? • Mogelijk om een grensoverschrijdend stakingsbevel / grensoverschrijdende verklaring van niet-inbreuk te bekomen?

• Antwoorden: • Indien verweerder gevestigd in EU: Verordening 44/2001 en de interpretatie daarvan door de nationale rechtbanken en het Hof van Justitie • Indien verweerder niet gevestigd in EU: bepalingen van internationaal privaatrecht van het land waar men actie wil ondernemen


Verordening 44/2001 (1) •

Voor inbreukvorderingen: theoretische alternatieven •

Artikel 2: “zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een

lidstaat worden, ongeacht hun nationaliteit, opgeroepen voor de gerechten van die lidstaat ". •

Article 5.3: “Een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van

een lidstaat, kan in een andere lidstaat ten aanzien van verbintenissen uit onrechtmatige daad worden opgeroepen voor het gerecht van de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen.” •

Article 6.1: “Indien er meer dan één verweerder is kan een persoon ook

worden opgeroepen voor het gerecht van de woonplaats van een hunner, op voorwaarde dat er tussen de vorderingen een zo nauwe band bestaat dat een goede rechtsbedeling vraagt om hun gelijktijdige behandeling en berechting, teneinde te vermijden dat bij afzonderlijke berechting van de zaken onverenigbare beslissingen worden gegeven ". De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Verordening 44/2001 (2) • Voor niet-inbreuk vorderingen: theoretische alternatieven •

Artikel 2: “zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een

lidstaat worden, ongeacht hun nationaliteit, opgeroepen voor de gerechten van die lidstaat ". •

Article 5.3: “een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van

een lidstaat, kan in een andere lidstaat ten aanzien van verbintenissen uit onrechtmatige daad worden opgeroepen voor het gerecht van de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen.” (betwist)


Verordening 44/2001 (3) • Voor nietigheidsvorderingen: exclusieve bevoegdheid •

Artikel 22.4: “in procedures betreffende de geldigheid van een octrooi

(...) zijn exclusief bevoegd de gerechten van de lidstaat [waar het octrooi is geregistreerd] ”


Verordening 44/2001 (4) • Vormen artikels 2, 5.3 en 6.1 een basis voor een grensoverschrijdend stakingsbevel? • Artikel 2 Verordening 44/2001: • Voorbeeld: onderneming X, gevestigd in het VK, verdeelt een product in het VK en verschillende andere Europese landen • Octrooihouder dagvaardt X in het VK (artikel 2) op basis van zijn Europees octrooi en vordert stakingsbevel voor het VK en ander landen waarin X actief is en waar zijn Europees octrooi van kracht is



Werkt dit voor andere landen dan VK? • In principe ja: geen beperking in artikel 2 • Wat indien verweerder de geldigheid van (delen van) het Europees octrooi betwist? • Rechtbanken in sommige landen (zoals het VK en België) zijn van mening dat inbreuk en geldigheid vragen zo nauw verweven zijn dat de rechtbank die exclusieve bevoegdheid heeft over de geldigheid (artikel 22.4) ook de natuurlijke rechtbank is om over inbreuk te beslissen


Verordening 44/2001 (6) • Rechtbanken in andere landen (zoals Nederland) hebben niet die positie ingenomen maar zullen, indien de geldigheid wordt betwist, de procedure schorsen wat betreft de inbreuk in buitenland totdat er een beslissing is van rechtbank uit dat/die land(en) betreffende geldigheid • Het werd gehoopt dat het Hof van Justitie in zijn GAT / Luk beslissing (13 juli 2006) deze knoop zou doorhakken maar Hof van Justitie deed dit niet


Verordening 44/2001 (7) • Artikel 5.3 Verordening 44/2001: • Voorbeeld: onderneming X, gevestigd in het VK, verdeelt een product in het VK en verscheidende andere Europese landen • Octrooihouder dagvaardt X in België (artikel 5.3) op basis van zijn Europees octrooi en vordert een stakingsbevel voor België en andere landen waarin X actief is en waar Europees octrooi van kracht is • Werkt dit voor andere landen dan België? • Neen: artikel 5.3 kan geen basis vormen voor grensoverschrijdende bevoegdheid (omdat het gebaseerd is op link tussen schadebrengende feit en territorium)



Artikel 6.1 Verordening 44/2001: • Voorbeeld: ondernemingen X, Y en Z (respectievelijk gevestigd in Frankrijk, Nederland en Duitsland) behoren tot dezelfde groep en zijn verantwoordelijk voor distributie product A in hun respectieve thuismarkten • Octrooihouder dagvaardt Y in in Nederland (artikel 2) en dagvaardt X en Z ook in Nederland (artikel 6.1) en vordert stakingsbevel tegen Y voor Nederland, tegen X voor Frankrijk en tegen Z voor België • Werkt dit voor andere landen dan Nederland? • In het verleden: ja. In het bijzonder de Nederlandse rechtbanken achtten zich bevoegd voor andere landen (zeker indien (in bovenvermelde casus) Y de zogenaamde “spider in the web” was)



Sinds Roche beslissing Hof van Justitie (13 juli 2006): neen: • Octrooi-inbreukprocedures tegen verweerders die in verschillende lidstaten gelijkaardige daden van inbreuk begaan op de nationale delen van een Europees moeten niet “gelijktijdig behandeld en berecht worden want geen risico op onverenigbare beslissingen” • Omdat een Europees octrooi een bundel is van nationale octrooien die onderworpen zijn aan (verschillend) nationaal octrooirecht, is het inderdaad perfect mogelijk dat, bijvoorbeeld, aangaande identieke handelingen van onderneming X in België en Nederland: • een Belgisch vonnis tussenkomt houdende dat er geen inbreuk is op het Belgisch deel van het Europees octrooi en tegelijkertijd • een Nederlands vonnis tussenkomt houdende dat er wel een inbreuk is op het Nederlands deel van hetzelfde Europees octrooi.



Vormen artikels 2, 5.3 en 6.1 een basis voor een grensoverschrijdende verklaring van niet-inbreuk?

•

Artikel 2 Verordening 44/2001: •

Voorbeeld: onderneming X verdeelt een product A in het VK, België en Frankrijk en is bezorgd dat het een inbreuk zou plegen op (de nationale delen van) het Europees octrooi van een octrooihouder gevestigd in België

•

De potentiële inbreukmaker dagvaardt octrooihouder in België (artikel 2) en vraagt de Belgische rechtbank te verklaren voor recht dat hij geen inbreuk pleegt op het Belgisch, Frans en UK deel van het Europees octrooi

•

Werkt dit voor andere landen dan België? •

In principe ja: geen beperking in artikel 2

•

ingeval geldigheid in het geding (zie hierboven)


Verordening 44/2001 (11) • Artikel 5.3 Verordening 44/2001: • Voorbeeld: onderneming X verdeelt een product in het VK en verschillende andere Europese landen (waaronder Italië) • X dagvaardt de octrooihouder (die gevestigd is in het VK) in Italië (artikel 5.3) en vraagt de Italiaanse rechtbank om voor recht te verklaren dat hij geen inbreuk pleegt op verscheidene delen van het Europees octrooi • Werkt dit voor andere landen dan Italië? • Neen: artikel 5.3 kan geen basis vormen voor grensoverschrijdende bevoegdheid (omdat het gebaseerd is op link tussen schadebrengende feit en territorium)



Niettegenstaande feit dat artikel 5.3 Verordening 44/2001 duidelijk geen basis verschaft voor een grensoverschrijdende verklaring van niet-inbreuk, hebben potentiële inbreukmakers in het verleden dikwijls niet-Italiaanse octrooihouders gedagvaard in Italië op die basis (“Italiaanse torpedo”) (of in andere landen met trage rechtsgang)

•

Deze tacktiek maakt (mis)(ge)bruik van artikel 27 Verordening 44/2001 (lispendens regel): •

“1. Wanneer voor gerechten van verschillende lidstaten tussen dezelfde partijen vorderingen aanhangig zijn, die hetzelfde onderwerp betreffen en op dezelfde oorzaak berusten, houdt het gerecht waarbij de zaak het laatst is aangebracht zijn uitspraak ambtshalve aan totdat de bevoegdheid van het gerecht waarbij de zaak het eerst is aangebracht, vaststaat.

•

2. Wanneer de bevoegdheid van het gerecht waarbij de zaak het eerst is aangebracht, vaststaat, verklaart het gerecht waarbij de zaak het laatst is aangebracht, zich onbevoegd.”


Verordening 44/2001 (13) • Zolang de Italiaanse rechtbank zich niet onbevoegd verklaart voor de niet-inbreuk op de niet-Italiaanse delen van het Europees octrooi (wat jaren kan duren), kan de octrooihouder geen inbreukprocedures beginnen in andere landen • Trachten zo snel mogelijk torpedo te ontmantelen door discussie over bevoegdheid en de grond gescheiden te behandelen • Laatste ontmanteling Belgische torpedo: • Antwerpen (1e k.) 5 mei 2008 IRDI 2008, afl. 3, 256 (3M v. Avery Dennison)


Verordening 44/2001 (14) • Conclusie: • Grensoverschrijdende (niet-)inbreuk vorderingen zijn mogelijk weze het enkel in zeer specifieke omstandigheden (artikel 2); indien geldigheid in het geding niet mogelijk (bijvoorbeeld België en VK) of moeilijk (procedure geschorst wat betreft inbreuk andere landen) • Kort geding (artikel 31 Verordening 44/2001): de bovenvermelde regels !


News 5 : You can’t game the domain name system by gaming the trademark system !

Contexte (1) • Attribution des noms de domaines .eu • Première phase « sunrise » pour les titulaires de droits antérieurs (7 décembre 2005) • Priorité par rapport au public en général pour l’enregistrement d’un nom qui correspond exactement au droit antérieur


Contexte (2) • Exception : si le droit antérieur contient des caractères spéciaux qu’on ne peut pas transcrire dans un nom de domaine • ~ @ # $ % ˆ & * ( ) + = < > { } [ ] \ /: ; ‘ , . ?

• Dans ce cas • éliminés ou • remplacés par un trait d’union ou • épelés (art. 11 du Règlement n° 874/2004)


Contexte (3) • Loophole : • Faire enregistrer à titre de marque des dénominations génériques • sans intention de les utiliser comme marques • pour des produits farfelus • dans des pays de l’UE qui ont une procédure d’enregistrement accéléré • pour être certain qu’il n’existe pas de motif de refus absolu : ajout des caractères spéciaux


CJUE C-569/08 : les faits • Internetportal und Marketing fait enregistrer la marque verbale :

&R&E&I&F&E&N& • Reifen signifie pneus en allemand • Enregistrement pour des ceintures de sécurité alors qu’elle a soutenu vouloir créer un site web de pneus • en Suède (alors qu’elle est autrichienne et • le 11 août 2005 (alors qu’Eurid venait d’annoncer que l’enregistrement par étapes allait débuter le 7 décembre) • Elle enregistra 180 marques sur le même principe


CJUE C-569/08 : la décision • Sans surprise : •

Dans ce contexte, s’il est vrai que la marque verbale suédoise &R&E&I&F&E&N& reste valide tant qu’elle n’a pas fait l’objet d’une déclaration de déchéance ou de nullité, les conditions dans lesquelles cette marque a été enregistrée peuvent caractériser un comportement de mauvaise foi au sens de l’article 21, paragraphe 1, sous b), du règlement n° 874/2004.

•

Complément à l’arrêt de la CJUE du 11 juin 2009, C-529/07, Lindt.


Statistiques de l’OBPI Enregistrements de marques…

All times record !


News 6 : Statistieken EOB

Statistieken EOB •

Enkele (niet-wetenschappelijke) vaststellingen •

In 2009 sterke daling aantal aanvragen (crisis?)

•

Aantal verleende octrooien verminderd gedurende de laatste jaren (strenger?)

•

Belgische aanvragen/grants min of meer constant (innovatiepolitiek weinig effect?)

•

België redelijk bescheiden: in 2009 1630 ‘Belgische’ aanvragen terwijl: •

Oostenrijk: 1504

•

Zwitserland: 5864

•

Duitsland: 25107

•

Denemarken: 1488

•

Finland: 1447

•

Frankrijk: 8929

•

UK: 4821

•

Italië: 3881

•

Nederland: 6738

•

Zweden: 3147


DÉDUCTION POUR REVENUS DE BREVETS Pierre-Philippe HENDRICKX Partner

Déduction pour revenus de brevets

• Articles 2051 à 2054 CIR 92 • Déduction fiscale de 80%  Imposition au taux de (100-80) x 33,99% = 6,8% • Cumulable avec d’autres déductions (intérêts notionnels, etc.) / pas reportable


Brevets • Brevets et certificats complémentaires >< autres droits intellectuels • Développés en interne OU • Acquis de tiers (licence) • Non utilisés avant le 1er janvier 2007 (commercialisation effective des produits ou des services brevetés)


Brevets • Brevets développés ou améliorés dans un « centre de recherche » de la société – Notion de « centre de recherche » / « contrat research » – Améliorations  pas nécessairement brevetées

• Brevets dans le pays de fabrication ou dans le pays de commercialisation • Exclusif ou non-exclusif (co-titularité / licence nonexclusive, etc.) De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Revenus de brevets entrant en compte pour la déduction • Revenus du brevet et du savoir-faire inhérent ou indissociablement liés au brevet • Revenus de licences >< P.V. cession (licence exclusive?) • Revenus de brevet incorporés dans le prix de vente des produits brevetés En cas de brevet acquis à des tiers : • Déduction des amortissements et redevances payées aux tiers De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Bescherming van vertrouwelijke informatie naar Belgisch recht

10.06.10

Overzicht •

Wat is wettelijk beschermbare vertrouwelijke informatie?

•

Octrooien of geheimhouding? Voor- en nadelen.

•

Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken?

•

Het belang van de contractuele bescherming van vertrouwelijke informatie.

•

Geheimhoudingsovereenkomsten – praktisch De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Wat is wettelijk beschermbare vertrouwelijke informatie?(1) • Artikel 39.2 TRIPS “Natuurlijke personen en rechtspersonen hebben de mogelijkheid te beletten dat informatie waarover zij rechtmatig beschikken zonder hun toestemming wordt openbaar gemaakt aan, verworven door of gebruikt door anderen op een wijze die strijdig is met de eerlijke handelsgebruiken, zolang die informatie: a) geheim is in de zin dat zij, globaal dan wel in de juiste samenstelling en ordening van de bestanddelen, niet algemeen bekend is bij of gemakkelijk toegankelijk voor personen binnen de kringen die zich gewoonlijk bezighouden met de desbetreffende soort informatie;

b) c)

handelswaarde bezit omdat zij geheim is; en is onderworpen aan, gezien de omstandigheden, redelijke maatregelen door de persoon die rechtmatig over de informatie beschikt, om deze geheim te houden.”


Wat is wettelijk beschermbare vertrouwelijke informatie?(2) • Niet enkel technologie-gerelateerde informatie zoals: • Plannen en ontwerpen • Procédés en formules • Fabricagetechnieken • Labotechnieken • …


Wat is wettelijk beschermbare vertrouwelijke informatie? (3) • Maar ook business-gerelateerde informatie: • Kosten- en pricing-informatie • Verkoopsprognoses • Potentiële projecten • Klantenlijsten • …


Octrooien of Geheimhouding? Voor- en nadelen (1) • Octrooibescherming

• Vertrouwelijke Informatie

• Duidelijk juridisch kader beschermingsvoorwaarden

•

Geen vereiste nieuwheid en uitvinderswerkzaamheid

• Duidelijk juridisch kader betreffende afdwingen octrooirechten

•

Geen registratie vereist

•

Beschermingstermijn niet gelimiteerd

•

Bescherming goedkoop

• Gemakkelijk in licentie te geven • Sterke positie in onderhandelingen • Imago • Belastingsaftrek


Octrooien of Geheimhouding? Voor- en nadelen (2) • Octrooibescherming

• Vertrouwelijke Informatie

• Veropenbaren uitvinding

•

Minder absolute bescherming

• Dure registratie

•

Constante inspanning tot geheimhouding

•

Geheim karakter kan verloren gaan

•

Lekken via (ex-)werknemers

•

Blootlegging via reverse engineering

• Afdwingen duur • Beschermingstermijn gelimiteerd • Geldigheid en beschermingsomvang nooit zeker


Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (1) • Contractueel • Buitencontractueel • In Belgisch recht niet iets zoals “Trade Secrets Act” (USA) • Fragmentarisch: • Artikel 309 Strafwetboek • Artikel 17,3° Arbeidsovereenkomstenwet • Artikel 95 Wet Handelspraktijken


Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (2) • Artikel 309 Strafwetboek • Gevangenisstraf en boetes voor eenieder die “geheimen van de fabriek waar hij werkzaam is geweest of nog is, kwaadwillig of bedrieglijk aan anderen meedeelt.”

• Beperkt toepassingsgebied: •

Enkel van toepassing op “fabrieksgeheimen”, t.t.z. geheimen betreffende productiemethodes, procédés of de producten zelf (Cass. 27 september 1943)

•

Kan enkel worden ingeroepen tegen (ex-)werknemers en dus niet tegen concurrenten (behalve indien mededader of medeplichtige)

•

Kan enkel worden ingeroepen indien de (ex-)werknemer “kwaadwillig” of “bedrieglijk” heeft gehandeld (onvoorzichtigheid, indiscretie of onwetendheid volstaat niet)

•

Kan niet worden ingeroepen tegen (ex-)werknemers die eigen onderneming starten (wat mededeling aan derden vereist)

•

Het gebruiken van fabrieksgeheimen die werden medegedeeld in strijd met artikel 309 Strafwetboek blijft onaangeroerd


Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (3) •

Artikel 17, 3° Arbeidsovereenkomstenwet •

De werknemer is verplicht, zowel gedurende de overeenkomst als na het beëindigen ervan, zich ervan te onthouden fabrieksgeheimen, zakengeheimen of geheimen in verband met persoonlijke of met vertrouwelijke aangelegenheden waarvan hij in de uitoefening van zijn beroepsarbeid kennis kan hebben, bekend te maken

•

Ruim toepassingsgebied •

het loutere “bekend maken” is een overtreding van artikel 17, 3°

•

de beschermde vertrouwelijke informatie ruimer dan onder artikel 309 Strafwetboek

•

kan worden ingeroepen ook indien de werkgever geen maatregelen tot geheimhouding had voorzien

•

geen “kwaadwillig” of “bedrieglijk” opzet vereist

•

MAAR: kan enkel worden ingeroepen tegen eigen (ex-)werknemers

•

Quid i.v.m. gebruik door derde die vertrouwelijke informatie verneemt van werknemer?


Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (4) • Article 95 Wet Marktpraktijken “Verboden is elke met de eerlijke marktpraktijken strijdige daad, waardoor een verkoper de beroepsbelangen van één of meer andere verkopers schaadt of kan schaden” • Stakingsvordering • Dus, indien verwerving en/of gebruik vertrouwelijke informatie strijdig is met eerlijke handelsgebruiken: stopzetting. De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (5) • Wanneer daad strijdig met eerlijke markpraktijken? • Geen allesomvattende definitie • Inspiratie in TRIPS


Onder welke voorwaarden kan men een derde verbieden om vertrouwelijke informatie te gebruiken? (6) •

Inspiratie in TRIPS “Natuurlijke personen hebben de mogelijkheid te beletten dat informatie waarover zij rechtmatig beschikken zonder hun toestemming wordt openbaar gemaakt aan, verworven door of gebruikt door anderen op een wijze die strijdig is met de eerlijke handelsgebruiken*, zolang die informatie: a) geheim is in de zin dat zij, globaal dan wel in de juiste samenstelling en ordening van de bestanddelen, niet algemeen bekend is bij of gemakkelijk toegankelijk voor personen binnen de kringen die zich gewoonlijk bezighouden met de desbetreffende soort informatie; b) handelswaarde bezit omdat zij geheim is; en c) is onderworpen aan, gezien de omstandigheden, redelijke maatregelen door de persoon die rechtmatig over de informatie beschikt, om deze geheim te houden.” ___________________

*

Voor de toepassing van deze bepaling wordt onder “een wijze die strijdig is met eerlijke handelsgebruiken” verstaan ten minste gedragingen zoals contractbreuk, misbruik van vertrouwen en aansporing tot overtreding en omvat dit de verwerving van niet openbaar gemaakte informatie door derden die wisten, of ernstig nalatig waren doordat zij niet wisten, dat van zulke praktijken gebruik werd gemaakt bij de verwerving.


Het belang van de contractuele bescherming van vertrouwelijke informatie (1) • Houders van vertrouwelijke informatie hebben verplichting om “redelijke maatregelen” te nemen om deze geheim te houden • Dergelijke “redelijke maatregelen” zijn, bv., geheimhoudingsclausules in overeenkomsten


Het belang van de contractuele bescherming van vertrouwelijke informatie (2) • Wanneer geheimhoudingsclausule ? Elke keer als vertrouwelijk informatie wordt veropenbaard. • Dus geheimhoudingsclausule vereist in alle arbeidsovereenkomsten, R & D overeenkomsten, licentieovereenkomsten, etc.


Het belang van de contractuele bescherming van vertrouwelijke informatie (3) • Soms wordt vertrouwelijke informatie evenwel al veropenbaard tijdens onderhandelingen i.v.m. bv. R&D overeenkomst, dus voor er eigenlijk overeenkomst is. • Daarom noodzakelijk om vertrouwelijke informatie te beschermen in pre-contractuele fase, t.t.z. tijdens de onderhandelingen. • Oplossing: pre-contractuele geheimhoudingsovereenkomst


Enkele tips – Definities (1) • “These confidentiality obligations shall apply only to information marked “CONFIDENTIAL”” is een vaak gebruikte en wat gemakkelijke manier om aan te geven wat het voorwerp van de geheimhoudingsovereenkomst is.

• Problemen i.v.m. deze aanpak: • Wat als veropenbaring mondeling? • Wie beslist wat wordt gemarkeerd? • Wie markeert?


Enkele tips – Definities (2) • Een andere gebruikelijke aanpak: ““Confidential Information” means the information described on Schedule A".

• Problemen i.v.m. deze aanpak: • Dikwijls gebruikt als gemaksoplossing als degene die de pen vasthoudt de technologie niet begrijpt en dus aan iemand anders overlaat om te definiëren; • Gaat ervan uit dat de veropenbaarde informatie op beperkende wijze kan worden opgesomd.


Enkele tips – Definities (3) •

Een derde aanpak: algemene en brede definitie van vertrouwelijke informatie, die dus informatie uitsluit die in het publiek domein is. “Confidential Information means (i) all data, (ii) trade and business secrets, know-how

of either party provided orally, electronically or in writing; (iii) the terms and conditions of this agreement; (iv) any information of a party that the other knows to be confidential, non-public or proprietary to the other party; and (v) any information derived from, or developed by reference to or use of, any information described in the preceding clauses (i) through (v); provided, that the term “Confidential Information” shall not include information that (a) is independently developed or conceived by the other party, (b) is or becomes commonly known to persons engaged in the applicable industry, (c) is already known by the recipient at the time of disclosure, as demonstrated by the recipient’s written records, and with respect to which the recipient has no obligation of confidentiality, or (d) is or falls into the public domain without fault or omission of the receiving party”.

•

Problemen i.v.m. deze aanpak •

Niet afgelijnd: dus voer voor discussie


Enkele tips – Geheimhoudingsverplichting • Dikwijls : “The Receiving Party shall take the same precautions to hold the confidential information in confidence as it takes for its own trade secrets”. • Het is moeilijk om weten hoe tegenpartij met haar vertrouwelijke informatie omgaat: dus te vermijden aanpak. • Om te vermijden dat tegenpartij als gevolg van zijn normale optreden vertrouwelijke informatie veropenbaart, best beschrijven welke stappen men verwacht dat tegenpartij neemt. De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Enkele tips – Categorieën van verboden/toegelaten gebruik •

Dikwijls bevat de NDA een algemene verplichting van geheimhouding maar laat de ontvangende partij vrij om daarmee te doen wat zij wil, zolang zij de algemene verplichtingen naleeft.

•

Zoals met een technologie-licentie, geeft de overeenkomst best aan welke gebruiken toegelaten zijn

•

Voorbeelden: • Design around • Aanpassen patent claims


Contractuele aspecten Aspects contractuels

Inleiding • Geen standaard licentie / R&D / joint development etc. overeenkomsten • Enorme variëteit • Grote anglosaxone invloed • Geen open deuren intrappen • Zeer specifieke aandachtspunten betreffende enkele clausules


Overzicht • Grant • Joint Ownership • Conditional grant / license • Liability • Best efforts • Warranties • Indemnification


Grant - Zoek de vout(en) (1) §1. In consideration of the payment of the License Fees by Y, X hereby grants to Y an irrevocable, perpetual, royalty-bearing, sole and exclusive, world-wide license and immunity from suit under the Licensed Patents to manufacture, market and sell any product, process or use falling within the scope of claims of the Licensed Patents (the “Licensed Products”) §2. It is agreed and understood that nothing in this agreement shall vest in Y any ownership in the Licensed Patents other than the license rights granted herein. §3. It is agreed and understood that in the event that Y develops any Improvement of any of the inventions described in the Licensed Patents during the course of the Agreement, Y shall grant to X an exclusive and royalty-free license under any rights in the Improvement to perform any act.


Grant (2) •

•

Exclusive / Sole / Non-Exclusive •

Exclusive: Enkel licentienemer mag exploiteren / licentiegever moet zich onthouden van exploitatie

•

Sole: Niet alleen licentienemer maar ook licentiegever mag exploiteren

•

Non-exclusive: licentiegever en licentienemer mogen exploiteren + licentiegever kan nog bijkomende licenties verlenen

•

« Sole and Exclusive »: nonsens

Perpetual •

Onder Belgisch recht kan men zich niet voor eeuwig verbinden

•

In principe nietig


Grant (3) •

Artikel 5 (“Uitgesloten beperkingen”) Verordening (EG) nr. 772/2004 van de Commissie van 27 april 2004 betreffende de toepassing van artikel 81, lid 3, van het Verdrag op groepen overeenkomsten inzake technologieoverdracht: “1. De vrijstelling van artikel 2 geldt niet voor elk van de volgende in overeenkomsten inzake technologieoverdracht vervatte verplichtingen: a) elke directe of indirecte verplichting van de licentienemer om aan de licentiegever of aan een door de licentiegever aangewezen derde een exclusieve licentie te verlenen op zijn eigen scheidbare verbeteringen aan of zijn eigen nieuwe toepassingen van de in licentie gegeven technologie”

•

“scheidbare verbetering": een verbetering die kan worden geëxploiteerd zonder inbreuk te maken op de in licentie gegeven technologie

•

Wat bijvoorbeeld wel kan: •

Niet-exclusieve licentie door licentienemer aan licentiegever voor scheidbare verbetering

•

Exclusieve licentie op niet-scheidbare verbeteringen


Grant (4) • Opmerkingen • « Immunity from suit » voegt niets toe • Typisch anglosaxoon om iets te stellen en zijn tegendeel uit te sluiten (gevaarlijk) • Zeer moeilijk om betreffende licentie-overeenkomst te argumenteren dat er ‘implied terms’ zijn: dus indien geen sprake van sublicentie, verbeteringen, know-how, geen licentie daarop • Definitie Licensed Product als « any product, process or use falling within the scope of claims of the Licensed Patents » is gevaarlijk (Oxonica Energy Limited v Neuftec Limited [2009] EWCA Civ 668 )


Joint Ownership - Zoek de vout(en) (1) • Without prejudice to the foregoing, it is agreed and understood that in the event that X and Y jointly develop any Improvement of any of the inventions described in the Licensed Patents during the course of the Agreement, X and Y shall jointly own any Intellectual Property Rights in relation to any such improvements and, without prejudice to what is agreed in this Agreement, each party shall be entitled to utilize such improvements, except as otherwise agreed herein


Joint Ownership (2) •

Zonder uitwerking regime mede-eigendom valt men in principe onder de regels inzake mede-eigendom van alle landen waar octrooien zijn geregisteerd

•

Grote verschillen: •

•

België (artikel 43 Octrooiwet): •

mede-eigenaars kunnen zelf exploitereren zonder toestemming andere mede-eigenaar(s)

•

Mede-eigenaars kunnen geen licentie verlenen / inbreukvordering instellen zonder toestemming andere mede-eigenaars

•

Mede-eigenaars hebben recht van voorkoop

US (35 USC 262 ) •

“In the absence of any agreement to the contrary, each of the joint owners of a patent may make, use, offer to sell, or sell the patented invention within the United States, or import the patented invention into the United States, without the consent of and without accounting to the other owners.”


Conditional assignment / license (1) • Exemple catégorie 1: • (For good and valuable consideration, receipt of which is hereby acknowledged), XXXX hereby assigns to YYYYY all of the right, title and interest in the Inventions •

All Inventions relating to the XXX Field, irrespective of inventorship, shall be owned solely by XXX.

• XXXX agrees to assign to YYYY all right and title to any patentable or unpatentable inventions, discoveries, and ideas which are made or conceived under this Research Agreement.


Conditional assignment / license (2) • Exemples catégorie 2 : • Upon final payment, XXXX shall grant …. • Subject to the obligations of Clause 5 [Compensation], XXX shall grant …


Conditional assignment / license (3) • Aucun intérêt si tout se passe bien… et que le contrat arrive naturellement à son terme • Mais constitue une arme redoutable dans le cas où le contrat est résilié avant terme… • Possibilité de choisir entre (ou cumuler) une action sur base contractuelle et une action en contrefaçon… • Element clé pour la contrefaçon : l’absence de consentement  possibilité de le modaliser contractuellement


Liability – droit belge (1) • Réparation intégrale : • Art. 1149 C. civ. : Les dommages et intérêts dus au créancier sont, en général, de la perte qu'il a faite et du gain dont il a été privé, sauf les exceptions et modifications ci-après. • Remettre le créancier dans la situation dans laquelle il se serait trouvé si le débiteur avait respecté son obligation. • Lucrum cessans + damnum emergens • Dommage matériel + dommage moral


Liability – droit belge (2) Limites à la réparation intégrale : •

•

Seulement les dommages prévisibles (sauf en cas de dol) (art. 1150 c. civ) •

Seulement la cause et non l’étendue (Cass., 23 octobre 1987)

•

Exemple : chose promise devenue plus rare ou plus chère

Seulement les dommages qui sont la suite immédiate et directe de l’inexécution (même en cas de dol) (art. 1151 c. civ.). •

Ce qui constitue une suite nécessaire (Cass., 24 juin 1977)

•

sans cette faute, le dommage ne se serait pas produit tel qu’il est produit in concreto

•

Peut couvrir aussi bien des dommages directs qu’indirects


Liability – Aménagements contractuels (1) • Limitations et exclusions sont valables (art. 1134 C. Civ.), sauf • dispositions impératives (e.g.Loi du 25 février 1991 sur la responsabilité du fait des produits défectueux) • Dol (fraud or wilful misrepresentation)

• Clauses limitatives • Plafond : montant forfaitaire / pourcentage de la rémunération • Montant total (in the aggregate) ou par « évènement » (per claim) • Limitation dans le temps : Any action by a party to this Agreement must be brought within two (2) years after the cause of action arose.


Liability – Aménagements contractuels (2) • Clauses exclusives de responsabilité : Faute lourde ? • Possible de l’exclure en droit belge car elle n’est pas assimilée au dol • Cass. rejeta l’adage : culpa lata dolo aequiparatur • « La circonstance qu'un transporteur a sciemment et volontairement commis une faute et devait savoir que celle-ci était susceptible de causer un préjudice, n'implique pas qu'il a commis un dol » (Cass. 27 janvier 1995) • >< droit anglais (gross negligence)


Liability – Aménagements contractuels (3) • Clauses exclusives de responsabilité : Dommages corporels ? • En principe, permis de l’exclure (sauf loi impérative, p.ex. produits défectueux) • >< droit anglais • Unfair Contract Terms Act 1977, art. 2.(1) A person cannot by reference to any contract term or to a notice given to persons generally or to particular persons exclude or restrict his liability for death or personal injury resulting from negligence.


Liability – Aménagements contractuels (4) • Clauses exclusives de responsabilité : Dommages indirects (indirect or consequential damages)? • La notion de dommage indirect est radicalement différentes en droit belge et en droit anglais


Liability – Aménagements contractuels (5) • En droit anglais : • Hadley v. Baxendale (Court of Exchequer, 1854) • Seul le dommage prévisible est indemnisable • Parmi le dommage prévisible : • Dommage direct : celui qui découle naturellement de la faute, dans l’ordre normal des choses (arise naturally in the usual course of things from the breach of contract) • Dommage indirect : celui qui n’est pas direct… mais qui était prévu ou prévisible au moment de la conclusion du contrat (in the contemplation of both parties, at the time they made the contract, as the probable result of the breach of contract)


Liability – Aménagements contractuels (6) • En droit anglais : • Hadley v. Baxendale (Court of Exchequer, 1854) • Les deux types de dommages sont indemnisables (directs et indirects)…. • Raison pour laquelle il est de coutume d’exclure contractuellement les dommages indirects dans certains types de contrats • Les termes ‘special loss’, ‘indirect loss’ et ‘consequential loss’, bien qu’utilisés fréquemment de manière cumulative, renvoient en principe à la même notion de dommage indirect.


Liability – Aménagements contractuels (7) • En droit belge : • Seul le dommage prévisible est indemnisable • Seuls les dommages qui sont la suite immédiate et directe de l’inexécution (art. 1151 c. civ.) • Interprété par la Cour de Cassation comme étant la suite nécessaire… ce qui couvre aussi les dommages dits « indirects » en droit anglais.


Liability – Aménagements contractuels (8) •

GRANDE CONFUSION

•

D’autant plus que, par dommages indirects, les parties ont souvent en tête une autre distinction, non fondée sur la causalité… mais sur le type de dommages : •

•

Loss of Profits ; Loss of Revenue ; Loss of Goodwill ; Loss of Production ; Loss of Use ; Loss of Anticipated Savings ; Loss of Business ; Loss of Data ; Loss of Reputation

Or, en droit belge ces types de dommages peuvent être considérés comme directs ou indirects selon les cas… et ne sont pas automatiquement exclus par une simple exclusion contractuelle des « dommages indirects » •

e.g. loss of data – Bruxelles 11 mars 1992 : bien que les conditions générales écartent les dommages indirects et sans remettre cette clause en cause, le tribunal octroie des dommages intérêts pour les frais de réencodage des données suite à une défaillance du système informatique


Liability – Aménagements contractuels (9) • Préciser contractuellement les dommages exclus : • In no event shall either party be liable for any indirect damage, loss or expenses, business interruption, loss of profits, loss of production, loss of revenue, loss of business, loss of anticipated savings, loss of competitive advantage, loss of or corruption to data or loss of goodwill even if it has been advised of their possible existence.


Best efforts / Best endeavours (1) • Obligation de moyen (pas d’engagement quant au résultat) • Manquement contractuel ssi : • Résultat pas atteint et • Pas engagé les moyens requis

• Exemple • Licensee shall use its best efforts to effect commercial sales of Licensed Product(s) as soon as practicable and to maximize these sales


Best efforts / Best endeavours (2) • Quel est le degré d’engagement ? • IBM UK Ltd v. Rockware Glass, Court of Appeal, 30 March 1976… S’il y a une chance de succès, il faut le faire… sinon on ne peut pas dire que vous avez utilisé vos « best endeavours » • Rhodia v Hunstman ([2007] EWHC 292) : “reasonable endeavours” ne requiert pas, en principe, de sacrifier ses propres intérêts commerciaux.


Best efforts / Best endeavours (3) Efforts (US) = endeavours (GB) Good-faith efforts, Diligent efforts, Commercially reasonable efforts, Reasonable best efforts, Commercially reasonable best efforts, every effort, all efforts

Reasonable

Best

efforts

efforts


Best efforts / Best endeavours (4) • It can get even more confusing… Article X : Best Efforts XXXX shall use, and shall procure that Principal Investigator uses, all reasonable efforts to carry out the Research Program and shall perform their obligations hereunder with all due skill, care and diligence.


Best efforts / Best endeavours (5) • Conseil : définir contractuellement le degré d’engagement : • "COMMERCIALLY REASONABLE EFFORTS" shall mean, with respect to a Party's obligation under this Agreement, the level of efforts required to carry out such obligation in sustained manner consistent with the efforts a similar pharmaceutical company devotes to a product of similar market potential, profit potential and strategic value and similar scientific, technical, development and regulatory risks, based on conditions then prevailing.


Best efforts / Best endeavours (6) • Conseil : définir contractuellement le degré d’engagement : • "COMMERCIALLY REASONABLE EFFORTS" means the efforts that a reasonable and prudent Person desirous of achieving a business result would use in similar circumstances to ensure that such result is achieved as expeditiously as possible in the context of commercial relations of the type contemplated in this Agreement; provided, however, that an obligation to use Commercially Reasonable Efforts under this Agreement does not require the Person subject to that obligation to assume any material obligations or pay any material amounts to a Third Party or take actions that would reduce the benefits intended to be obtained by such Person under this Agreement.


Warranties (1) • •

• •

Obligation de résultat : violation contractuelle dès que le résultat n’est pas atteint Distinction conceptuelle en droit anglo-saxon •

Warranty : a promise by a party to a contract which, if breached, leads to a claim in damages.

•

[Representation : statements made by one party which have induced the other party to enter into the contract.]

•

[Guarantee : an agreement by which one person undertakes to secure another (e.g. a parental guarantee given by the mother company to secure the obligations of a subsidiary)]

Sanction : violation contractuelle: exécution en nature ou dommages et intérêts Plafond de responsabilité en principe applicable ! (>< indemnity)


Warranties (2) • Exemples: garantie que… • Le donneur de licence est titulaire d’un brevet (ou d’une demande de brevet) • Il n’a pas concédé de droits concurrents

• Jouer avec « to the best of its knowledge » : • Il n’a pas connaissance de cause d’invalidité du droit   les droits donnés en licence sont valides • Il n’a pas connaissance de tiers contrefacteurs  aucun tiers ne porte atteinte aux droits donnés en licence • Le produit donné en licence ne viole pas les droits des tiers  le donneur de licence n’a pas connaissance de tiers qui pourraient faire valoir des droits sur le produit licencié


Indemnities (1) • « where one party creates risk that the other agrees to bear »  Responsabilité automatique • Liée à la réalisation évènement (qui peut être indépendant de toute notion de faute) • En principe, totale (« hold harmless ») : pas de critère de prévisibilité du dommage ou de lien causal • En droit anglais, en principe, pas d’obligation de limiter son dommage (« duty to mitigate »)  Conceptuellement proche, en droit belge, du contrat d’assurance De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

Indemnities (2) • En principe, les limitations/exclusions de responsabilité ne seront PAS applicables ! • Nature différente… ce n’est pas une responsabilité pour faute contractuelle mais bien un engagement de rembourser • Si telle est la volonté, il faut absolument nécessaire de le préciser dans le contrat (>< warranties)


Indemnities (3) • Exemples raisonnables: • Violation des droits intellectuels de tiers (plutôt dans les contrats de consultance, plus rare en cas de projet R&D) • Dommages à un bien matériel (p.ex. du matériel prêté à un laboratoire) • Toutes revendications de tiers suite à l’exploitation de l’invention (souvent si R&D avec une université)

• Exemple déraisonnable : • XXX shall be liable for and shall indemnify YYY on demand against all loss or damage arising from a breach by XXX of clauses 000 [Warranties].


Indemnities (4) • Rédaction très attentive : • Limiter le type de dommages (reasonable attorney fees, limité aux dommages « directs ») • Préciser que le plafond de responsabilité s’applique • Limiter les types d’évènements et les conditions d’exercice • Autoriser des mesures de remplacement en lieu et place de l’indemnisation

• S’assurer de la capacité financière de celui qui s’oblige à indemniser (parental guarantee, assurance). De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle

K.U.Leuven Research & Development Samenwerking tussen universiteit & industrie Bruno Lambrecht, Juridisch Adviseur K.U.LEUVEN RESEARCH & DEVELOPMENT Minderbroedersstraat 8A 3000 – LEUVEN [email protected]

Kennisoverdracht • ADSL – Alcatel

• Aidsremmer – Gilead

© 2007 LRD

Kennisoverdracht • Cochlear implant – Cochlear

© 2007 LRD

LRD: Missie

“Het bevorderen en ondersteunen van kennisen technologieoverdracht tussen universiteit en bedrijfswereld” Onderzoeksdivisies: 1200 onderzoekers Contractonderzoek Spin-offs & Regionale Ontwikkeling IP-bescherming & Licenties Bedrijfswereld

© 2007 LRD

K.U.Leuven & Associatie K.U.Leuven R&D

Overzicht • Juridische context • Capita selecta: – – – – – –

© 2007 LRD

Kwalificatie Publicaties Vertrouwelijkheid Intellectuele eigendom en billijke vergoeding Exclusiviteit en niet-concurrentie Aansprakelijkheid

Juridische context • °1995: Dienstverleningsdecreet • °1998: artikel 169ter Universiteitsdecreet – °2004: artikel 215bis Hogeschooldecreet

• Europees mededingingsrecht – Contracten industrie-universiteit – Staatssteun

© 2007 LRD

Decreet vermogensrechten • °1998: artikel 169ter Universiteitsdecreet – Vermogensrechten bij universiteit – Onderzoeker: plicht tot aanmelding (12 maand uitstel van publicatie) – Universiteit: • Plicht tot bescherming (6 m) • Plicht tot exploitatie (3 j) – Sanctie: onderzoeker kan recht opeisen

• Plicht tot informatie

– Uitvinder heeft recht op een billijk aandeel in de geldelijke opbrengsten (intern reglement KUL: tss. 40-10 %, te verdelen over uitvinders) – Fiscale behandeling. © 2007 LRD

Dienstverleningsdecreet • °1995: dienstverleningsdecreet (univ. + hogeschool) • Art. 2. Toepassingsgebied: “(…) alle prestaties ten behoeve van derden, tegen vergoeding geleverd door diensten van een U of H of hieraan verbonden personen in uitoefening van hun opdracht aan de U of H en die voortvloeien uit aan de U of H aanwezige kennis, resultaten van wetenschappelijk (…) onderzoek of technologie.”

© 2007 LRD

Dienstverleningsdecreet • °1995: dienstverleningsdecreet (univ. + hogeschool) • Art. 2. Toepassingsgebied: “(…) alle prestaties ten behoeve van derden, tegen vergoeding geleverd door diensten van een U of H of hieraan verbonden personen in uitoefening van hun opdracht aan de U of H en die voortvloeien uit aan de U of H aanwezige kennis, resultaten van wetenschappelijk (…) onderzoek of technologie.”

© 2007 LRD

Dienstverleningsdecreet • Minimale vereisten: – Art. 3. Voorafgaande toestemming van het universiteitsbestuur • Per U/H verschillend (delegatie) • Quid als onderzoeker zelf tekent ? • Good practice: onderzoeker tekent mee.

– Art. 4. 1ste lid: Kosten: • Directe kosten: éénduidig projectgerelateerd • Indirecte kosten: voorafname van ten minste 10%  VLIR-beslissing: 17 % (de facto eerder ca. 40 %)

– Art. 4. 2de lid: Onderzoekers aan te werven? • Arbeidsovereenkomst (geen bursaal) © 2007 LRD

Dienstverleningsdecreet • Inhoudelijke vereisten: – Art. 5. Wetenschappelijke publicaties: “Ingeval de overeenkomst onderzoek betreft, dient zij voor de betrokken onderzoekers of instelling de voorwaarden te bepalen van het recht op publicatie, van het gebruik van resultaten in colleges of wetenschappelijke bijeenkomsten en van de valorisatie van het onderzoek. Hierbij kan bepaald worden dat publicatie, gebruik of mededeling gedurende een redelijke termijn worden uitgesteld, om een partij de mogelijkheid te geven de resultaten van de wetenschappelijke of maatschappelijke dienstverlening te valoriseren.”

– Art. 6. Billijke vergoeding voor de universiteit: “Indien de prestaties kunnen leiden tot het nemen van octrooien, licenties of het vestigen van andere intellectuele rechten, moet reeds bij het afsluiten van het contract tussen de universiteit of hogeschool en opdrachtgever in een regeling worden voorzien die een billijke return verzekert voor de universiteit of hogeschool. Deze return kan niet alleen de vorm aannemen van een reële en billijke financiële vergoeding, maar ook van het gedeelde eigendomsrecht van de onderzoeksresultaten, zonder evenwel afbreuk te doen aan het geldende auteursrecht.”

© 2007 LRD

Dienstverleningsdecreet • Inhoudelijke vereisten: – Art. 7. Resultaatsverbintenis: “De overeenkomsten die onderzoek betreffen mogen geen verbintenis inhouden die het resultaat van het wetenschappelijk of projectmatig wetenschappelijk onderzoek betreft.”

© 2007 LRD

Europese Regels • Europees Mededingingsrecht • Overeenkomsten – Principe: geen overeenkomsten die de concurrentie beperken (prijsafspraken, marktverdeling, …). – Speciale regelingen: R&D-overeenkomsten, Licenties van IP en know-how, Subcontracting notice, … – Niet steeds even duidelijk wat nu van toepassing is op de relatie universiteiten-industrie

© 2007 LRD

Europese Regels • Staatssteun – – – –

Algemeen verbod op steun aan ondernemingen. Quid subsidies voor Onderzoek & Ontwikkeling? Kader voor O&O&I-steun werd herzien (30.12.2006) Behandelt ook de interactie tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen wegens vrees voor onrechtstreekse subsidies. – Onderscheid tussen “Contract Research” en “Research collaboration”: • Contract research: dienst gedefinieerd en full cost vergoed door de opdrachtgever: geen staatssteun. • Onderzoekssamenwerking: – Als full cost vergoed door onderneming: geen staatssteun – Als deels gesubsidieerd: marktconforme vergoeding voor transfer of ter beschikking stellen van intellectuele eigendom

© 2007 LRD

Capita selecta: kwalificatie • Kwalificatie

– Onderscheid dienstverlening – onderzoek niet steeds duidelijk – Criterium: voorspelbaarheid verloop v/h project en te verwachten resultaten • Voorspelbaar: laag risico, duidelijke deliverables en duidelijke kost en bereidheid om die te dragen -> diensten • Onvoorspelbaar: onzekere outcome, experimenteel, risicovol, minder bereidheid om kosten te dragen -> onderzoek

– Continuum: • Eerder dienstverlening: vraag komt van bedrijf, maar U/H beschikt over specifieke apparatuur en expertise voor metingen, analyses, karakterisering, … • Eerder onderzoek: probleemstelling, hypotheseopbouw en experimentele opbouw in overleg • Tussencategorie: adviesdiensten, aanleveren expertise zonder inzet van apparatuur. © 2007 LRD

Capita selecta: kwalificatie

• Belang kwalificatie: – Onderhandelen / sjabloon ? – Publicaties en vertrouwelijkheid • Dienstverlening: vaak niet interessant (eventueel methode) • Onderzoek: juist wel interessant; spanningsveld

– Intellectuele eigendom

© 2007 LRD

Capita selecta: publicaties • Wetenschappelijke publicaties – Cf. artikel 5 Dienstverleningsdecreet – Geen “algemene toestemming” voor publicatie resultaten/data – Wel voorleggen voorstel, ter voorkoming van nieuwheidsschadelijke bekendmaking (uitstel met ca. vier maand) en/of bekendmaking van meegedeelde vertrouwelijke informatie. – Bij langer uitstel: best ad hoc regeling uitwerken.

© 2007 LRD

Capita selecta: vertrouwelijkheid

• Vertrouwelijkheid – – – – – –

bedrijf – universiteit: verschil in opdracht en cultuur Éénzijdig / wederkerig ? Informatie weigeren Termijn van geheimhouding Hoe gedocumenteerd ? (mondeling/schriftelijk) Resultaten van het onderzoek niet opnemen in definitie. – Teruggave van vertrouwelijke informatie.

© 2007 LRD

Capita selecta: intellectuele eigendom en billijke vergoeding

• Intellectuele eigendom en billijke vergoeding – Overdracht van “de resultaten” ? – Inschatting van gevolgen in een concreet geval: • Wordt harde IP gecreëerd ? En wat zijn de gevolgen daarvan voor het verdere onderzoekstraject ? • Van wie komt het concept van het onderzoek ? • Worden – unieke – onderzoeksmethodes of – materialen gebruikt, verbeterd, … tijdens de samenwerking ? En wiens eigendom zijn die ? (cf. “Background”) • Zijn bepaalde resultaten van het onderzoek toepasbaar op andere domeinen ?

© 2007 LRD

Capita selecta: intellectuele eigendom en billijke vergoeding – Zorg van U/H: • “behoorlijk beheer van het immateriële vermogen”

• “maximum beneficial use of public research” (cf. Proton Europe)

– Rol voor concept “billijke vergoeding”

© 2007 LRD

Capita selecta: intellectuele eigendom en billijke vergoeding • Decreet 1995: billijke vergoeding: als exclusieve rechten uit het onderzoek kunnen komen  billijke return. • Vorm: – reële financiële vergoeding – gedeelde eigendomsrecht

• Dus: geen vrijblijvende – gebruiksrechten op IP – overdracht van IP

• Extra kost voor bedrijf ? – Probleem van “R&D budget” – Wanneer enkel bij reële exploitatie van onderzoeksresultaten verschuldigd: niet behandelen als up front “kost”.

© 2007 LRD

Capita selecta: exclusiviteit

• Exclusiviteit en niet-concurrentie – Voor “hetzelfde Project”: logisch – Al de rest: heel moeilijk (afspraken rond IP, vertrouwelijkheid, afbakening onderzoek, … moeten volstaan als garantie)

© 2007 LRD

Capita selecta: aansprakelijkheid

• Aansprakelijkheid, vrijwaring & garanties – Geen belofte van resultaat van wetenschappelijk onderzoek. – Geen garantie op bruikbaarheid resultaat. – Geen vrijwaring tegen inbreuken op intellectuele eigendom.  ratio: vrijwaring patrimonium van de universiteit

Vrijblijvend onderzoek en toch betaald worden !? – Zo nodig: beperking tot bedrag (vb. waarde van de overeenkomst) © 2007 LRD

Vragen ?

© 2007 LRD

K.U.Leuven Research & Development (LRD) Minderbroedersstraat 8A – bus 5105 3000 Leuven, Belgium Tel. +32 16 32 65 00 [email protected] www.kuleuven.be/lrd

Merci pour votre attention ! Dank u voor uw aandacht !

De Namiddagen van de Intellectuele Eigendom. Les Après-midi de la Propriété Intellectuelle. R&D in Belgium

Recommend Documents