De maatschappelijke relevantie van verslavingszorg is relevanter dan de individuele relevantie
Lezing op woensdag 24 april 2013 in Utrecht door prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom
Wat ziet u in deze grafiek? Bespreek het antwoord met uw buren.
Mijn antwoorden
•
We drinken nu meer dan in 1890
•
De daling gaat door in de crisisjaren 30
•
Vrijheid = meer drinken
•
Omgeving én gedrag aangepakt
•
Gedragsverandering duurt vele jaren
•
Brede volksbeweging, geen overheid
Ook andere preventieve interventies hadden succes
• Alcoholberstrijding 1890 -1960 • Bestrijding infectieziekten door hygiëne sinds 1850 • Bestrijding kindersterfte door CB-bureaus sinds 1910 • Minder verkeersdoden door meer veiligheid • Minder tabaksgebruik sinds jaren vijftig
• Beheersing drugsgebruik sinds 1970
Ook andere preventieve interventies hadden succes
• Alcoholberstrijding 1890 -1960 • Bestrijding infectieziekten door hygiëne sinds 1850 • Bestrijding kindersterfte door CB-bureaus sinds 1910 • Minder verkeersdoden door meer veiligheid • Minder tabaksgebruik sinds jaren vijftig
• Beheersing drugsgebruik sinds 1970
Beheersing druggebruik:
•
In 2011 zochten bijna 70.000 mensen hulp bij een instelling voor verslavingszorg (33.000 alcohol)
•
35% heeft problemen met meerdere middelen of gedrag gerelateerde verslavingen
•
Aandeel nieuwe cliënten in de verslavingszorg bedraagt circa 25%
•
Aantal hulpvragers met heroïneverslaving daalt in 2011 met 6% naar 11.000 personen
•
1.700 heroïne verslaafden ouder dan 55 jaar
•
Daling hulpvraag cocaïne met 7% ten opzichte van 2010 naar 7.500 personen in 2011
•
Steeds minder jongeren <25 jaar met cocaïnehulpvraag;
•
Stijging cannabis hulpvraag met 4% naar bijna 11.000 personen;
•
52% van de hulpvragers onder de 25 jaar heeft cannabis als belangrijkste problematiek
•
GHB hulpvraag stijgt naar 650 personen in 2011
Beheersing druggebruik:
•
In 2011 zochten bijna 70.000 mensen hulp bij een instelling voor verslavingszorg (33.000 alcohol)
•
35% heeft problemen met meerdere middelen of gedrag gerelateerde verslavingen
•
Aandeel nieuwe cliënten in de verslavingszorg bedraagt circa 25%
•
Aantal hulpvragers met heroïneverslaving blijft afnemen; in 2011 een daling van 6% naar 11.000 personen
•
De gemiddelde leeftijd van de heroïnecliënten neemt toe; 1.700 cliënten ouder dan 55 jaar
•
Daling hulpvraag cocaïne met 7% ten opzichte van 2010 naar 7.500 personen in 2011
•
Steeds minder jongeren <25 jaar met cocaïnehulpvraag; aandeel afgelopen 10 jaar gehalveerd
•
Stijging cannabis hulpvraag met 4% naar bijna 11.000 personen; aandeel stijgt naar 15%
•
52% van de hulpvragers onder de 25 jaar heeft cannabis als belangrijkste problematiek
•
GHB hulpvraag stijgt naar 650 personen in 2011
Nu nodig nieuwe preventieve interventies ter bestrijding van*:
• Alcoholgebruik • Overgewicht • Tabaksgebruik
* Zie hoofdstukken 1 t/m 4 van mijn nieuwe boek Meer Gezondheid en Welzijn voor ons geld die binnenkort gepubliceerd worden op www.guusschrijvers.nl
Nu nodig nieuwe preventieve interventies ter bestrijding van:
• Alcoholgebruik • Overgewicht • Tabaksgebruik Verslavingszorg kan veel betekenen voor tabaks- en
eetverslaafden: • Omgeving + behandelaar + interventie = uitkomst • Motivatiecentra
• Motivational interviewing • Resultaten Scoren scoorde resultaten • Libertair paternalisme
Argumenten voor nieuwe impuls voor alcoholbestrijding:
• Zware drinkers consumeren 50% van de alcohol • Zinloos geweld vaak door alcohol • Kosten vier maal zo hoog als de accijnsopbrengsten • Minder leefstijlsolidariteit is wenselijk • Fiscale voedingspolitiek ontbreekt
• Prijselasticiteit van alcohol = ca. 0.5 • Alcoholmisbruik kostte in 2001 drie miljard euro: betere registratie nodig
• Bekostiging van preventie en vroegtijdige interventies uit de accijnsverhoging • Accijnsverhoging is effectiever dan behandeling: comparative health research
Belangrijkste interventies vallen buiten de verslavingszorg
• Accijns verhoging van 50% • Hogere eisen aan vergunningen • Huisvesting van ernstig verslaafden • Haal sport en alcohol uit elkaar: reclame en kantines • Andere manieren om uit je dag te gaan zonder extra
genotmiddelen • Meer medicamenteuze interventies? • Geen losse educatie op scholen e.d.
• Wel multi actoren beleid
Binnen de verslavingszorg meer aandacht nodig voor:
• Disease management • Zorgpaden • Herstelzorg ofwel re-integratie
Disease management in de verslavingszorg (met dank aan Wim Buisman, secretaris Resultaten Scoren)
Care Specialized treatment
Short intervention
Lower costs Better results
Universal prevention
Higher costs Poorer results
Hoofdlijn (voorbeeld van een diagnostisch zorgpad) bij Victas
Zorgpad bij Victas voor Volwassenen – zz1
Variantie-analyse • Periodiek evalueren • Waar zit de afwijking in het proces? • Wat zijn hiervoor de oorzaken?
Welk probleem los je op met een zorgpad? • • • • • • • • •
Meer inkomsten met DBC’s? Betere onderbouwing van diagnosestelling? Betere therapietrouw van professionals? Meer overzicht voor cliënt? Kortere doorlooptijd? Lagere werkdruk voor professionals? Meer cliënten per professional? Lagere kosten voor CMB? Lagere kosten per maand per cliënt voor maatschappij?
Welk probleem los je op met een zorgpad? • • • • • • • • •
Meer inkomsten met DBC’s? Betere onderbouwing van diagnosestelling? Betere therapietrouw van professionals? Meer overzicht voor cliënt? Kortere doorlooptijd? Lagere werkdruk voor professionals? Meer cliënten per professional? Lagere kosten voor CMB? Lagere kosten per maand per cliënt voor maatschappij?
Deze doelen betrekken in een nulmeting meer gezondheid, betere kwaliteit en lagere kosten Wat is instroom en uitstroom?
Herstelzorg ofwel revalidatie
• Terecht grote aandacht • Dit is niet alleen een taak voor de verslavingszorg • Let op huisvesting, inkomen, relatievorming, scholing en positieve levenshouding • Eigenlijk is dit preventie van recidive en van andere
aandoeningen • De klant van de verslavingszorg: de verslaafde, diens omgeving en de maatschappij
Prognose zorguitgaven
Triple Aim: theorie en model
Tien kenmerken van Triple Aim
1. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg. 2. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur 3. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten 4. Betaler is in the lead met financiële kaders
5. eerst lange termijn en de weg waarlangs bepalen (preplanning) 6. Daarna doorrekenen en uitwerken
7. Innoveren en verspreiden tegelijk 8. Openboek relaties tussen zorgverzekeraar en instelling 9. Coalities op basis van ideeën 10. Houd professionals gemotiveerd
Tien kenmerken van Triple Aim
1. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg. 2. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur 3. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten 4. Betaler is in the lead met financiële kaders
5. eerst lange termijn en de weg waarlangs bepalen (preplanning) 6. Daarna doorrekenen en uitwerken
7. Innoveren en verspreiden tegelijk 8. Openboek relaties tussen zorgverzekeraar en instelling 9. Coalities op basis van ideeën 10. Houd professionals gemotiveerd
Financieel kader voor verslavingszorg
• Gemeenschappelijk voor Zorgverzekeringswet, Awbz en Wmo • Te regelen in bestuursakkoord • Voor meerdere jaren geldend • Bijvoorbeeld zelfde groei als van ziekenhuizen • Zonder taakstelling vooraf in termen van prestaties maar in
termen van volksgezondheid, kwaliteit en kosten per patiënt/cliënt per jaar
Een voorstel voor populatiegebonden bekostiging voor een instelling voor verslavingszorg: 1. 90% van het kader ontvangt men op basis van de exploitatie van de vorige jaren 2. 93% indien de klantervaringen tenminste gelijk blijven aan die uit het verleden (CQ index, Rom’men, GGz thermometer) 3.
96% indien de wachttijden, uitstroom en afspraaktermijnen
tenminste gelijk blijven aan die uit het verleden 4. 100% indien de kwaliteitsindicatoren tenminste gelijk blijven aan die uit het verleden (bv. therapietrouw van professionals,
EPD) 5. 102% indien ambulantisering plaatsvindt
Terug naar de tien kenmerken van Triple Aim
1. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg. 2. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur 3. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten. 4. Betaler is in the lead met financiële kaders
5. eerst lange termijn en de weg waarlangs bepalen (preplanning) 6. Daarna doorrekenen en uitwerken
7. Innoveren en verspreiden tegelijk 8. Openboek relaties tussen zorgverzekeraar en instelling 9. Coalities op basis van ideeën 10. Houd professionals gemotiveerd
Leiding in de verslavingszorg heeft nodig
• Gedrevenheid door maatschappelijke missie • Oog voor kwaliteit en prioriteiten • Veel expertise over de inhoud • Bereidheid tot samenwerking met derden • Goede ICT
• Gemotiveerde professionals
Leiding in de verslavingszorg heeft nodig
• Gedrevenheid door maatschappelijke missie • Oog voor kwaliteit en prioriteiten • Veel expertise over de inhoud • Bereidheid tot samenwerking met derden • Goede ICT
• Gemotiveerde professionals • Ik wens leiding en professionals van Victas in de komende
jaren hiermee veel succes
Leonardo da Vinci (1452 – 1519)
Ik dank u voor uw aandacht
Contact? •
[email protected] • www.guusschrijvers.nl •
www.twitter.com/GuusSchrijvers
