De Lunchwaaier Project Lunchen op School
WA AIER PROJECT LUNCHEN
OP SCHOOL
Voor u ligt de ‘Lunchwaaier’ van het Project Lunchen op School. Kin deren gezond laten eten in een rustige omgeving is het doe l van het project. Daartoe zijn verschillende lunchm odellen geïnventariseerd, verder ont wikkeld en beschreven en is een handleiding (draaiboek en rekenmodel) per model gemaak t. In het draaiboek vindt u handleidingen en tips op versch illende terreinen. Denk hierbij aan opl ossingen voor personeel, opleidingstrajecten, maalti jd richtlijnen en recepten, omgaa n met hygiëne, oplossingen voor inrichting, mogelijkheden voo r continurooster en eten in shif ts, voorbeelden van locale samenwerkingsmogelijkheden. Naast het rekenmodel zijn er ond erdelen voor invoeringsplannen beschikbaar. Elke basisschool wordt hiermee in staat gesteld een keuze te doe n voor het organiseren van de lunch. InnovatieNetwerk van het Ministerie LNV heeft voo r de ont wikkeling van deze Lunchwaaier meegefinancierd in het kader van hun concept Samen Goed Eten. Met deze waaier ondersteunt het project de scholen die de organis atie van de lunch ter hand willen nemen. Om de effectivitei t te toetsen én te vergroten, zull en voorts pilots worden gestar t waarin het draaiboek en het rekenmodel gebruik t worden en knelpunten via maatwerk op school worden opgelost. De pilots zullen in het najaar 2009 ges tart worden. Ver volgens zullen de ‘lunchwaaier’, het draai boek en het rekenmodel aangep ast worden aan de opgedane ervaringen. InnovatieNetw erk zal deze lunchwaaier ver volg ens landelijk bekendheid geven. Er staan tien lunchmodellen in dez e waaier beschreven. De opbouw is van de meeste ‘luxe’ vorm van lunchen op school (Mo del 1, Restaurant op School) tot het basismodel (Model 10, Lekkere en gezonde recepten voo r in het lunchtrommeltje). Het is heel goed mogelijk dat een school meerdere van deze model len en allerlei tussenvormen gebruik t of wil gaan gebruik en. Ook dan ver wachten we dat de lunchwaaier bijdraagt aan het maken van een keuze die het best past bij wat de school wil en wat op de school kán.
Voor informatie over het Project Lunchen op School kunt u contact opnemen met GGD afdeling EDG (telefoon 020 -5555495) en/ of OSA, afdeling dagarrangemen ten (telefoon 020 4125010). Amsterdam, september 2009
1 omeen restaurantachtige drie gangen lunch in WAT de tot ee van tw urt e, bu rm de wa n in biedt ee m of eetcafé Restaurant op School een ook in een buurtcentru or ar vo ma er , rdt zijn f wo zel l ek oo we r sch r pe geving. Dit kan op de e uit straling. Twee kee nst van ruimte hebben een lux ale projec tleider in die loc n ee van ing leid r school. De lunch en de de on n erdere nte me t de me stu ng C) t door (RO in samenwerki klas op school gekook meerdere scholen en op e cti fun zijn kan r ide de school. De projec tle n (combinatiefunctie). ere vo uit s tie isa an org (ondersteuning, reiding van maaltijden be • te im WERK ZA AMHEDEN tru ran tau geleiding van de leerlin n • gereedmaken res en • pedagogische be ijd Inkoop van producte alt ma de van en . ROC) • ser ver nmaken na de maaltijd verantwoordelijkheid men / afwassen / schoo rui op n• ele sp en n gen bij ete iding), or leerlingen kokople EEL eel Instructeur ROC vo BENODIGD PERSON on ssi ofe g. (pr rin : rve ing -se ver ding en g en ser giaires bij voedselberei Personeel lunchbereidin en isatie, vrijwilligers / sta jwilligers bij het eten an vri org , -er en p PW / oo nt ink ste tor ssi ijsa rw coördina de on / t ach g leerlingen: leerkr Personeel begeleidin spelen. ijsassistent / PW-er. : leerkracht / onderw ng idi ele eg rkb we el Persone heerder / conciërge. Personeel facilitair: be om het kinderITEN 12 studenten • ruimte aal xim ma or BENODIGDE FACILITE vo ikt sch bestek en dergelijke. keuken op school ge toepassing) borden en van n Volwaardig uitgeruste die (in • s lkla oo n voor één sch restaurant in te richte VOORBEELDPROJECT urant Tijd voor Eten. nt Tijd voor Eten. rdam o.l.v. Kinderresta ste Am , hip esc gg Ko van de Kinderrestaura ‘t pt nce co t he op rd is gebasee Restaurant op School KIND PER MA ALTIJD PER GESCHATTE KOSTEN or Eten. vo d Tij nt ura Kinderresta Nadere informatie bij VOORDELEN ng. n als bijzondere ervari Educatief karak ter • ete r uit eten op school pe teit van bereiding is aci cap NADELEN e rkt pe be en zakelijk. ingrediënten ng in faciliteiten nood Door hoge kosten van albaar • grote investeri ha r kee ee tw r vee ge klas slechts on
Restaurant op school
WAT In de Culib us is een st agekeuken twee gang ingericht w en) voor sc aarin (ROC holen kunn scholen vo -)studenten en bereide or. De warm warme lunch n. Deze bu e lunch wo geserveerd s rijdt per es (een tot rdt in een . week bij éé restauranta n of meerd chtige ruim ere te of in he WERK Z A A t klaslokaal MHEDEN Inkoop van producten* • gereedm van de maa aken lunch ltijden* • p ruimte • be edagogisch men / af wa reiding van e begeleid ssen / scho maaltijden* ing van de onmaken n ROC. leerlingen • serveren a de maaltijd bij eten en * door stud spelen • op enten onde ruir verantwo BENODIG ordelijkheid D PERSON EEL Personeel begeleidin g leerlinge het eten en n: leerkrach spelen. t / onderw Personeel w ijsassistent/ erkbegeleid PW-er • vr ing: leerkra Personeel fa ijwilligers b ch cilitair: beh t / onderw ij ijsassistent eerder / co nciërge. / PW-er. BENODIG DE FACILIT EITEN Ruimte om leerlingen te laten lun e.d. • af wa chen; bijvo smogelijkh orkeur buit eid. en het klasl okaal • bord VOORBEE en en best LDPROJEC ek T Culibus van topkoks, o p te vragen bij ROCvA, Amsterdam GESCHAT T . E KOSTEN PER MA ALT Minimaal o IJD PER K 0,90, maar IND af hankelijk van inzet R OCvA . VOORDEL EN Weinig voo rzieningen nodig in de school • bijz ondere erv NADELEN aring voor kinderen. Geen dage lijkse oploss ing; slechts jaar 20 09/2 beperk te in 010. zet mogelij k • draait n og niet aan vang schoo l-
2
Warme lunch op school bereid in de ‘Culibus’
3
entueel met stagiaires, ev / s er ig ill ijw rs / vr ruimte wordt reid door oude lunch die in een passende be ol WAT ho sc arme nch wordt op eenvoudige w De warme lu en. Het is een nt ne po m co halfklare van geserveerd. • bereiding lunchruimte en en et ak j m bi ed n re ge leerlin ng, ge HEDEN van toepassi leiding van de WERK Z A AM en ge di be in • he n sc te gi oduc pedago Inkoop van pr maaltijden • maaltijd. rveren van de se maken na de • on en ho jd sc lti / n maa se as w af / ruimen en spelen • op igers / stagisatie • vrijwill ni ga or en koop PERSONEEL coördinator in BENODIGD stagien servering: ng di ei er vrijwilligers / hb nc ent/ PW-er • Personeel lu uitser veren. st si en as g ijs in rw id re / onde sel be n: leerkracht aires bij voed iding leerlinge le ge be l ee Person . ent / PW-er. en en spelen derwijsassist et t on / he j ht bi ac s kr re ai : leer kbegeleiding Personeel wer r / conciërge. de er he be r: ai lit ci fa l ee jPerson en lunchen, bi n rustig kunn ge lin er N le E r IT E aa w FACILIT ruimte op school • BENODIGDE uste keuken er ek e.d. tg st ui be ig rd en Volwaa • borden al ka lo as kl n voorkeur buite van het heidswaarde nd zo ge de ij waarb PROJECT in de school, VOORBEELD een cateraar • m da er tt Ro ’t Bloemhof, acht spunt is. eten een aand R KIND MA ALTIJD PE R PE N E ST O K GESCHATTE . 90 0, o VOORDELEN ogelijk. orziening is m vo se ijk el ag D eren lu NADELEN neer alle kind n hoog • wan se ei re ai lit ci Fa personeel. faciliteiten en
dat een beho nchen, vergt
orlijke capaci
teit aan
Warme lunch op school bereid
WAT Eenvoudige warme lunch wordt geserveerd in een passende ruim te. Deze lunch wordt kant-en-klaar vers en warm op scho ol gebracht.
4
WERKZAAMHEDEN Indien van toepassing, gereedm aken lunchruimte • serveren van de maaltijden • pedago gische begeleiding van de leerling en bij eten en spelen • opruimen / afwassen / schoonmaken na de maaltijd. BENODIGD PERSONEEL Personeel servering: coördinator inkoop en organisatie • vrijwillig ers / stagiaires bij uitser-` veren. Personeel begeleiding leerlingen: leerkracht / onderwijsassistent/ PW-er • vrijwilligers / stagiaires bij het eten en spelen. Personeel werkbegeleiding: leer kracht / onderwijsassistent / PWer. Personeel facilitair: beheerder / conciërge. BENODIGDE FACILITEITEN Ruimte om leerlingen te laten lunc hen; bijvoorkeur buiten het klas lokaal • borden en bestek e.d. • afwasmogelijkheid. VOORBEELDPROJECT Samenwerking met verzorgings tehuis of kinderopvangorganis atie • catering bedrijf • studenten van ROC koken in het ROC-gebouw. GESCHATTE KOSTEN PER MA ALTIJD PER KIND Minimaal o 2,50. VOORDELEN Weinig voorzieningen nodig in de scho NADELEN Afhankelijk van lokale / buurt-partn
er.
ol • mogelijk ook dagelijks.
Warme lunch vers en warm op school geleverd
n koelvers of ltijden worde aa m e md. D . te de ruim id en verwar eerd in passen jden verwarmd of ontdoo rv ht se lic el ge w t WAT dt di or w maalti en, kan warme lunch n de maaltijd ol worden de va ho sc en Eenvoudige p m O s. ar ui w d. buur th het op aangelever gingshuis of id heef t voor diepgevroren rbeeld verzor oo en mogelijkhe jv ge bi ol g, ho lin sc el Indien de jgelegen inst n in een nabi gedaan worde eren van de ltijden • serv aa m de n va en / af wassen warmen HEDEN elen • opruim hruimte • op sp nc lu en en en ak et m j WERK Z A AM reed gen bi epassing, ge van de leerlin Indien van to begeleiding he sc gi go da pe maaltijden • ltijd. en na de maa iaires / schoonmak illigers / stag nisatie • vrijw ga or en op ko PERSONEEL coördinator in BENODIGD s / stagiaires en servering: ng di ei er hb r • vrijwilliger nc -e lu l n. PW re ee / ve t on er rs en ts Pe ui assist verwarmen en ht / onderwijs bij maaltijden gen: leerkrac lin er le g in id gele Personeel be ent / PW-er. spelen. derwijsassist en on / en et ht t ac he kr j bi : leer kbegeleiding Personeel wer r / conciërge. de er he be r: ai lit ci fa l ee Person bijvoorkeur laten lunchen; te n ge lin er N om le FACILITEITE ens • ruimte BENODIGDE agnetrons / ov elijkheid. m • og rs m ze as ie w vr diep stek e.d. • af be en Koelkasten / en rd lokaal • bo buiten het klas o op de AmNSO) • Apetit en en kte ijv bl er school gemaa nderdagv PROJECT evuld met op g alleen in ki ng no aa nu ; ze VOORBEELD rs de ve er wordt (wekelijks koel vroren; en hi Dinner4kids elijks diepge nd aa (m l oo stelmeersch salade). PER KIND R MA ALTIJD PE N E ST O K GESCHATTE 25 - Apetito. r4kids • o 2, • dageo 2,50 - Dinne ingen nodig en zi or vo g ni f wei veren • relatie gelijks vers le da j VOORDELEN bi n da r sten lage Logistieke ko . ijk el og lijks m NADELEN rwarmen. g op school ve Maaltijden no
5
Warme lunch koelvers of diepgevroren op school geleverd
6 WAT Op school wordt (maaltijd)soep opgewarmd die kant-en-klaar is ingekocht. Deze wordt met broo geserveerd, eventueel aangevuld d met rauwkost salade. Indien de school geen mogelijkheid heeft voor het opwarmen van de soe p, kan dit wellicht gedaan worden in een nabijgelegen instelling, bijvoorbeeld verzorgingshuis of buurthuis. Ook kan de soep (war m) worden aangeleverd door een cateringbedrijf. WERKZAAMHEDEN Inkopen soep, brood, (beleg en salade) • indien van toepassing, gereedmaken lunchruimte • opw men van soep • serveren van de armaaltijden • pedagogische beg eleiding van de leerlingen bij eten en spelen • opruimen / afwasse n / schoonmaken na de maaltijd . BENODIGD PERSONEEL Personeel lunchbereiding en serv ering: coördinator inkoop en orga nisatie • vrijwilligers / stagiaires bij maaltijden verwarmen en uits erveren. Personeel begeleiding leerlingen: leerkracht / onderwijsassistent / PW-er • vrijwilligers / stagiaire bij het eten en spelen. s Personeel werkbegeleiding: leer kracht / onderwijsassistent / PWer. Personeel facilitair: beheerder / conciërge. BENODIGDE FACILITEITEN Koelkasten • fornuis / magnetron, soeppannen • ruimte om leerling en te laten lunchen; bijvoorkeur buiten het klaslokaal • borden, kom men en bestek e.d. • afwasmoge lijkheid. VOORBEELDPROJECT Kinder Service Hotel (o.a. Albert Plesmanschool Rot terdam). GESCHATTE KOSTEN PER MA ALTIJD PER KIND o 3,40 - het Kinder Service Hot el biedt voor dit bedrag professi onele opvang en het eten van de lunch (soep, brood met beleg, toet je van vruchtenyoghurt of fruit sala de, geserveerd met melk, karnemelk, thee of Roosvicee) • o 0,40 – Apetito (alleen soep). VOORDELEN Lagere kosten • aangeklede maa ltijd • dagelijks mogelijk. NADELEN Bij groot aantal kinderen is grot e opwarmcapaciteit nodig.
Maaltijdsoep met brood
7 WAT Er wordt een broodmaaltijd in kan t en klare lunchpakketjes (boterha mmen of (eenvoudige) broodjes) dagelijks vers op school bezorgd. WERKZAAMHEDEN Indien van toepassing, gereedm aken lunchruimte • serveren van de maaltijden • pedagogische begeleiding van de leerlingen bij eten en spelen • opruimen / afwassen / schoonmaken na de maaltijd. BENODIGD PERSONEEL Personeel servering: coördinator inkoop en organisatie • vrijwillig ers / stagiaires bij uitserveren. Personeel begeleiding leerlingen: leerkracht / onderwijsassistent/ PW-er • vrijwilligers / stagiaires bij het eten en spelen. Personeel werkbegeleiding: leer kracht / onderwijsassistent / PWer. Personeel facilitair: beheerder / conciërge. BENODIGDE FACILITEITEN Ruimte om leerlingen te laten lunc hen; bijvoorkeur buiten het klas lokaal • borden en bestek e.d. • afwasmogelijkheid. VOORBEELDPROJECT Lunch4kids; Lekker en Vers.nl • leve
ring via DWI Prak tijkcentrum.
GESCHATTE KOSTEN PER MA ALTIJD PER KIND o 2,50 - Lunch4 kids. VOORDELEN Makkelijk voor school en ouders • sluit aan bij het normale eetpatro on van leerlingen; dagelijks mogelijk. NADELEN Kinderen vinden de boterhammen niet
altijd lekker.
Broodmaaltijd kant-en-klaar op school geleverd
8 belegd en wormengesmeerd en am rh te bo uld met de ol WAT en op scho l worden aangev n de lunch word jd kan eventuee lti aa dm oo br Voorafgaand aa t. De ar) op tafel geze den (kant-en-kla (rauwkost)salade. uimte • bo edmaken lunchr re ge N g, DE sin g as HE M ep dien van to WERKZAA sche begeleidin g (en salade) • in jden • pedagogi le lti be aa . m d, jd oo de lti n br aa n va m Inkope en na de • serveren en / schoonmak en en beleggen ruimen / af wass op terhammen smer • en el sp en n bij eten van de leerlinge uit/ stagiaires bij ONEEL tie • vrijwilligers RS sa PE ni ga GD or DI en O N BE inkoop ing: coördinator • vrijwilligers / Personeel server sistent / PW-er as ijs rw de on / . serveren n: leerkracht leiding leerlinge Personeel bege . en el tent / PW-er. eten en sp / onderwijsassis stagiaires bij het ht ac kr er le g: in geleid Personeel werkbe iërge. beheerder / conc ir: ita cil fa el ne Perso klaslokaal • EN keur buiten het IT or TE jvo LI bi CI n; FA he E nc BENODIGD gen te laten lu imte om leerlin Koelkasten • ru elijkheid. sm e.d. • af wa og ek st be en en rd bo ol. OJECT voor de hele scho VOORBEELDPR erbeur ten brood to in en er sm n Oudere leerlinge LTIJD PER KIND STEN PER MAA GESCHATTE KO o 1,50. fel • dagelijks r ‘gedoe’ aan ta de in m , en ak EN m VOORDEL ammen klaar n niet zelf boterh Doordat leerlinge mogelijk. alle leerlingen , zeker wanneer en ak m te ar EN kla NADEL ammen vooraf de boterh Het kost tijd om tegelijk lunchen.
Broodmaaltijd op school klaargemaakt
9 WAT met boter en beleg. De Leerlingen maken aan gedekte tafels zelf hun boterhammen klaar e en / of fruit. st)salad (rauwko met broodmaaltijd kan eventueel worden aangevuld WERKZAAMHEDEN maken lunchruimte • klaarInkopen brood, beleg (en salade) • indien van toepassing, gereed begeleiding van de gische pedago • en maaltijd de zetten brood en beleg • serveren van maaltijd. de na maken schoon / n afwasse / en opruim • spelen leerlingen bij eten en BENODIGD PERSONEEL ers / stagiaires bij uitserPersoneel servering: coördinator inkoop en organisatie • vrijwillig veren. ent/ PW-er • vrijwilligers / Personeel begeleiding leerlingen: leerkracht / onderwijsassist stagiaires bij het eten en spelen. Personeel werkbegeleiding: leerkracht / onderwijsassistent / PW-er. Personeel facilitair: beheerder / conciërge. BENODIGDE FACILITEITEN eur buiten het klaslokaal • Koelkasten • ruimte om leerlingen te laten lunchen; bijvoork borden, en bestek e.d. • afwasmogelijkheid. VOORBEELDPROJECT am) • Kinder Service Ala Pikini (Partou, Amsterdam) • Brede school Nestelende (Rotterd am). Rotterd l Hotel (o.a. Albert Plesmanschoo GESCHATTE KOSTEN PER MAALTIJD PER KIND o 1,00 (inclusief fruit en zuivel). VOORDELEN • sluit aan bij het ‘normale Weinig voorbereidingstijd • leerlingen leren voor zichzelf zorgen t leerlingen het zelf klaardoorda eten het voor ht aandac meer en; eetpatroon’ van leerling maken • dagelijks mogelijk. NADELEN Toezicht en begeleiding noodzakelijk.
Broodmaaltijd door de leerlingen zelf klaargemaakt
10 WAT Ouders worden gestimuleerd hun kind een gezonde lunch mee te geven. Ouders maken zelf de lunch voor in de broodtro mmel klaar. De school / tussensc hoolse opvang (TSO) communiceert en handhaaft het bele id. Wekelijks krijgen de leerling en een recept voor een gezonde broodtrommel mee. Bij de star t van de invoering van dit model kan als stimulans bijvoorbeeld een leuke broodtro mmel aan de leerlingen cadeau worden gegeven. WERKZAAMHEDEN Indien van toepassing, gereedm aken lunchruimte • pedagogisc he begeleiding van de leerlingen bij eten en spelen • scho onmaken na de maaltijd. BENODIGD PERSONEEL Personeel servering: coördinator inkoop en organisatie • vrijwillig ers / stagiaires bij uitserveren. Personeel begeleiding leerling en: leerkracht / onderwijsassiste nt/ PW-er • vrijwilligers / stagiaires bij het eten en spelen. Personeel werkbegeleiding: leer kracht / onderwijsassistent / PWer. Personeel facilitair: beheerder / conciërge. BENODIGDE FACILITEITEN Ruimte om leerlingen te laten lunc hen; VOORBEELDPROJECT Leerlingen Meetingpoint Nova Esp
bijvoorkeur buiten het klaslokaal.
rit College VMBO maken menuka
arten.
GESCHATTE KOSTEN PER MA ALTIJD PER KIND Drukkosten van de recepten. VOORDELEN Weinig verandering ten opzicht e van
huidige situatie • geen extra tijd
en geld. NADELEN De school is afhankelijk van de med ewerking van ouders • meer wer k voor ouders • meegenomen boterhammen worden niet altijd gewaardeerd door leerling en.
Stimuleren van gezonde broodtrommel
DWI reef 2-12, gebouw Bezoekadres: Flierbosd (020) 412 50 10 Telefoonnummer OSA
Dagarrangementen en Combinatiefuncties Amsterdam
Deze productie is tot stand gekomen door samenwerking van de enkaart Amsterdam AfsprakGemeente en InnovatieNetwerk Inlichtingen: OSA, afdeling dagarrangementen Baarsjesweg 154 1057 HM Amsterdam telefoon: 020 - 412 50 10 E: info @dencamsterdam.nl www.dencamsterdam.nl
