– nr. 11 jaar 3 –september 2011
ze k r de rant a a
in
gs
bonn
ti
kort
e Pa gina 12
Bew
de krant voor alle omwonenden van de rotterdamse haven
en en
ac
‘Proost’
Drie diners op een bijzondere havenplek waren er te winnen bij de actie ‘Tafelen in de haven’ van de Wereldhavendagen. Kijk hoe de winnaars genoten van hun prijs op www.wereldhavendagen.nl. ‘De haven smaakt naar meer’, is dit jaar het thema van de Wereldhavendagen in Rotterdam. Let op dit logo in de krant voor activiteiten en programma-onderdelen
Vier keer per jaar verschijnt deze uitgave van het Havenbedrijf Rotterdam. De krant laat zien hoe bewoners, bedrijven, g emeenten en het Havenbedrijf samen aan een mooie en veilige haven werken. Zo brengen we de haven dichterbij.
Hoe Tamira jaagt op piraten
winnen
doen
1 speedboottocht, Genieten 6 excursies van en 3 fietstassen Waylon
Zeehonden spotten op de Maasvlakte en stappen op de Kaap
Pagina 3
Pagina 7 en 12
Pagina 6-7
Pagina 12
weten
…en dit kun je beleven
verder in dit nummer: Mercy Ships, het succes van de watertaxi, het schip van Juliana en Bernhard, en nog veel meer…
beeld: Lars van den brink, styling: Lize b.
De Haven smaakt naar meer… Hier op het dak van de verkeerscentrale en op meer plekken tijdens de Wereldhavendagen
2
De haven 24/7
De havenspot Van Brigitte Spiegeler
foto: marc blommaert
‘De haven, een paradox van rust en beweging’
‘Op uitnodiging van het Havenbedrijf zit ik twee weken in het Sluftergebouw, op de rand van de tweede Maasvlakte. En dit uitzicht is mijn havenspot! Práchtige plek, een paradox van rust en beweging. Ik ben gewend aan de structuur van de stad. Voor het eerst zit ik midden in de haven, waar tussen de industrie de natuur altijd weer welig tiert. De zeehonden die nieuwsgierig op het havenhoofd de schepen in de gaten houden. Wist je dat hier de twee grootste kolonies mantelmeeuwen zitten? Het is zó uitgestrekt, dat je het nauwelijks meer bij de stad kunt trekken.
Ik heb mezelf niet opgelegd deze twee weken tot een gedicht te moeten komen. Ik ben hier vooral om indrukken op te doen, als een sleephopperzuiger die zand opneemt. Dan komen zinnen op als “windmolens zijn hun ballet gestaakt” en “dit is een haven van woorden”.’ Tussen half juni en half september verblijven vier schrijvers op uitnodiging van het Havenbedrijf een aantal weken in het Sluftergebouw om inspiratie op te doen. Meer informatie over Schrijvers@Work: www.maasvlakte2.com
»» De eerste meters ‘proefspoor’ zijn aangelegd op Maasvlakte 2 »» Eind 2012 rijden de eerste treinen over de nieuwe spoorweg van » 14 kilometer
21
Begin 2013 meert het eerste zeeschip af aan de kade van Maasvlakte 2. Om die planning te halen, is het belangrijk dat Maasvlakte 2 tijdig en naadloos aansluit op de bestaande haven. Dit geldt voor wegen, spoorwegen, pijpleidingen, nautische voorzieningen, scheepvaartbegeleiding en de noodzakelijk veiligheids- en milieumaatregelen. Stuk voor stuk essentiële onderdelen voor een goede aansluiting. Het werk hieraan is in voorbereiding of al in uitvoering.
14 km
Betuweroute
Aantal betonblokken tot nu toe ‘gerecycled’ uit de blokkendam van de huidige Maasvlakte
19.276
Nieuwe duinen
Zo lang wordt het nieuwe stuk spoor op Maasvlakte 2
480
Wie op Maasvlakte 2 gaat kijken, ziet een drukte van belang. De Blockbuster, een kraan speciaal ontwikkeld voor Maasvlakte 2, bouwt met reusachtige betonblokken aan de nieuwe blokkendam in zee. Dumpers (zandwagens) rijden af en aan met steen in alle soorten
Monteurs leggen kabels aan bij het spoor op de Maasvlakte, onderdeel van het systeem dat treinbewegingen registreert. en maten. In de havens van Maasvlakte 2 zijn snijkopzuigers bezig de eerste kades vrij te baggeren en de havens te verdiepen. In het zand worden binnenvaart- en diepzeekades gebouwd, wegen geasfal-
teerd en kabels en leidingen ingegraven. Aan de zeekant krijgen nieuwe duinen en strand vorm, met parkeerplaatsen, fietspaden, trappen en toiletgelegenheid. www.maasvlakte2.com Illustratie: Jan Peter Hemminga
Zo zijn de eerste honderd meters spoor bijvoorbeeld al gelegd. Vooral om te testen hoe snel en hoeveel zand erin waait, waardoor een trein kan ontsporen. Nu de resultaten van de test bekend zijn, wordt de komende
Aantal treinen dat straks dagelijks over het nieuwe spoor kan rijden
periode 14 kilometer nieuw spoor aangelegd. Ook zijn deze zomer op het Distripark op de Maasvlakte drie nieuwe wissels geplaatst, bedoeld om het bestaande spoor aan te sluiten op de nieuwe spoorlijn. Er volgen nog achttien van zulke wissels. Eind 2012 gaan de eerste treinen rijden. Via de 160 kilometer lange Betuweroute kunnen straks 480 goederentreinen per week naar de Duitse grens worden vervoerd. Het werk aan Maasvlakte 2 verloopt voorspoedig. Van de 240 miljoen kubieke meter zand die nodig is voor de eerste fase van de aanleg heeft de aannemer inmiddels bijna 200 miljoen kubieke meter opgespoten. Nu ligt de nadruk op de bouw van de harde zeewering en de kades voor de eerste containerterminals.
Aantal nieuwe wissels nodig om bestaand spoor op nieuw spoor aan te sluiten
foto: Arno Barnas
hoe staat het met Maasvlakte 2? Eerste meters spoorlijn liggen klaar
Beste LEZERS, zo houden we de haven bereikbaar Ik heb me wel eens kritisch uitgelaten over de stroperige procedures in Nederland die het moeilijk maken om snel en adequaat infrastructurele projecten tot een goed einde te brengen. Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen op dit vlak te melden. Dit najaar start de verbreding van de A15, een enorm project dat voorziet in 40 kilometer wegverbreding. In beide richtingen komt er een rijstrook bij. Het hele tracé van Maasvlakte tot Vaanplein wordt aangepakt om het havengebied en de omliggende woongebieden bereikbaar en veilig te houden. Het werk is opgedeeld in vier trajecten: extra rijstroken tussen Rozenburg en Spijkenisse (inclusief Thomassentunnel), extra rijstroken tussen Spijkenisse en Vaanplein, nieuwe viaducten op het Vaanplein en een nieuwe Botlekbrug die breder en hoger wordt, zodat het wegverkeer minder vaak hoeft te wachten voor een open brug. Rijkswaterstaat staat voor de uitdaging om dit te realiseren zónder het intensieve verkeer te
veel te hinderen. Door de vernieuwende manier waarop het project is aanbesteed, lijkt dit te gaan lukken. Het contract (ter waarde van 1,5 miljard euro) is namelijk gegund aan de partij die, naast de gangbare criteria, het beste samenwerkt met de opdrachtgever en de omgeving én de minste verkeershinder veroorzaakt tijdens de werkzaamheden. Dat is A-Lanes A15, een consortium verantwoordelijk voor ontwerp, bouw, financiering en onderhoud van het project. A-Lanes A15 zorgt dat tijdens de werkzaamheden overdag alle rijbanen open blijven en er geen snelheidsbeperkingen gelden. Pas tussen 22.00 en 05.00 uur worden er rijbanen afgesloten. Eind dit jaar zijn de eerste werkzaamheden zichtbaar. Ondertussen gaan we met De Verkeersonderneming door met maatregelen om de doorstroming van de A15 te bevorderen, zoals spitsscoren en het versneld afhandelen van incidenten. Dat blijft broodnodig, want een haven van wereldklasse is een bereikbare haven. www.verkeersonderneming.nl
‘
Verbreding van de a15 is een enorm project
’
foto: vincent mentzel
In elk Havenkrant vertelt Hans Smits, algemeen directeur Havenbedrijf, wat er speelt in de Rotterdamse haven. Dit keer: de verbreding van de A15, noodzakelijk voor een bereikbaar havengebied.
De haven 24/7 3
gespot Al Samriya op doek Danny Cornelissen (44) was aan het fotograferen bij de Maasvlakte Olie Terminal (MOT) toen zijn oog viel op een uniek tafereeltje: een schilder aan het werk. ‘Dat verwacht je niet, zo midden in de haven’, zegt de fanatieke fotograaf uit Rozenburg. Op de achtergrond zien we de Al Samriya, een schip dat vloeibaar gas (LNG) brengt naar de nieuwe GATE Terminal (zie pagina 5). Tienduizenden havenfoto’s schoot Danny in de loop der jaren. ‘Ik
begon rond ’88. Ik werkte toen bij Broekman en liep in die tijd altijd met extra fotorolletjes in mijn broekzak.’ Een tijdje kon hij leven van zijn hobby en passie, maar de crisis gooide roet in het eten. Nu werkt hij weer in de haven. ‘Het is daar zo fotogeniek en dynamisch, dat verveelt nooit.’
Veilig varen
HET CIJFER
160.000
De TU Delft ontwikkelt een computermodel dat bewegingen van schepen voorspelt op basis van het gedrag van voetgangersstromen. ‘Net als voetgangers hebben schepen een grote vrijheid bij het kiezen van een route en de interactie met andere schepen’, verklaart onderzoeker Winnie Daamen de overeenkomst. Het programma kan straks het gedrag van individuele schepen voorspellen onder wisselende omstandigheden. Zo kan het risico op aanvaringen tussen schepen in kaart worden gebracht.
www.portpictures.nl
Weet u wie de schilder is? Mail
[email protected] o.v.v. ‘havenschilder’.
Zoveel kilometer pijpleiding ligt er bij Shell Pernis. Net als 80 kilometer wegennet, 9 kilometer waterfront en 60 verschillende fabrieken. Het maakt van Shell Pernis een van de grootste petrochemische complexen van Europa. Met eigen ogen zien? Doe mee aan een excursie tijdens de Wereldhavendagen. www.shell.nl/pernis
marine verlengt missie in golf van aden
Tamira jaagt op piraten belangen op het spel. Ook voor de haven van Rotterdam. Omvaren via Kaap de Goede Hoop kost extra tijd, brandstof en dus geld. Toen afgelopen februari een mammoettanker met meer dan 2 miljoen vaten olie aan boord werd gekaapt, stegen de benzineprijzen. En het beveiligen van elk schip is onbegonnen werk. Alleen al door de Golf van Aden varen jaarlijks zo’n twintig- tot dertigduizend schepen. Wat reders zelf het beste kunnen doen? Van der Luit: ‘Varen in konvooi en in elk geval investeren in een saferoom. Daarin kan de bemanning zich veilig opsluiten totdat marineschepen ter plaatse zijn om de piraten aan te pakken.’
»» Nederland verlengt de anti-piraterijmissie in de Golf van Aden »» Piraten bedreigen belangrijke vaarroutes, ook richting Rotterdam
V
ier en een halve maand speurde de Hr. Ms. De Ruyter in het meest gevaarlijke stukje oceaan ter wereld naar piraten. Gedurende de hele operatie, van eind november vorig jaar tot begin april, was Tamira van der Luit als Hoofd Operationele Dienst verantwoordelijk voor de gevechtseenheden aan boord, zoals Special Forces van de mariniers. Die waren er niet voor niks. De zeerovers zijn berucht vanwege hun agressieve optreden. Hun meest populaire tactiek: met een snel motorbootje (‘skiff ’), kalashnikovs in de aanslag, opstomen naar een koopvaardijschip, aan boord klimmen, de bemanning gijzelen en een paar miljoen euro losgeld eisen. In juli dit jaar waren er 18 schepen gekaapt met in totaal 439 gijzelaars aan boord.
Nederlandse marine tot eind 2012 actief in Golf van Aden Nederland heeft de deelname aan de anti-piraterijmissies van de EU (Atalanta) en de NAVO (Ocean Shield) met anderhalf jaar verlengd. De marine levert in deze periode vier schepen en één onderzeeboot, te beginnen in augustus met het
Piratenindustrie
Moederschepen Dat de actieradius van de piraten toeneemt, heeft ook te maken met hun veranderende werkwijze, vertelt Van der Luit. ‘Tot voor kort opereerden de piraten vooral vanaf kampementen aan land. Maar steeds vaker gebruiken ze de gekaapte schepen als uitvalsbasis – we noemen dat ‘moederschepen’ – om passerende koopvaardijschepen te belagen met hun skiffs.’ Dat maakt het werk van de piratenjagers ingewikkelder. Deze moederschepen kunnen niet zo eenvoudig worden aangepakt met de bemanning als gijzelaars nog aan boord. In zo’n situatie helpt de dreiging die uitgaat van een
‘Door ons optreden hebben we kapingen kunnen voorkomen’
marineschip om de bewegingsvrijheid van de piraten te beperken, legt Van der Luit uit. ‘Als ze weten dat ze in de gaten worden gehouden, zullen ze passerende schepen ongemoeid laten.’
Provoceren De confrontatie tussen piraten en marine leidt soms tot een koelbloedig psychologisch steekspel. Van der Luit: ‘Kom je te dichtbij, dan dreigen de piraten soms om gijzelaars te doden. Dus ga je niet onnodig provoceren.’ Dat onvermogen om handelend op te treden, is wel frustrerend. Toch is Van der Luit overtuigd van het nut van de aanwezigheid van de marine. ‘Door ons optreden hebben we kapingen kunnen voorkomen. Zo heeft een van onze scherpschutters met een precisieschot de
Aantal schepen gekaapt door Somalische piraten
motor van een skiff onklaar gemaakt. Ook hebben we nuttige informatie verzameld. Bijvoorbeeld over het aantal piraten op schepen. En of de gijzelaars ongedeerd zijn. Dat laatste is belangrijk voor de familieleden om te weten.’
439
Benzineprijzen
18
Zoveel gijzelaars houden zij vast
3.500.000 euro
Gemiddeld bedrag geëist aan losgeld per gekaapt schip
Voor de langere termijn ligt de oplossing voor het piratenprobleem niet op zee, maar op land, zeggen de experts. Van der Luit deelt deze analyse: ‘Er gaan miljoenen om in de piratenindustrie. Zolang Somalië straatarm blijft en er geen goed functionerend centraal gezag is, zullen er jongens zijn die op deze manier hun geluk beproeven.’ Tot die tijd blijft het bewaken van de vaarroutes van wezenlijk belang. Er staan grote economische
www.defensie. nl/missies
Marine in actie op Wereldhavendagen
foto: erik buis
Het piratenprobleem blijkt zeer lastig aan te pakken. De meeste piraten zijn afkomstig uit Somalië, een straatarm land zonder effectieve overheid waar piraterij tot een complete – en zeer lucratieve – ‘industrie’ is uitgegroeid. En zolang er chaos heerst in Somalië rest de piratenbestrijders niks anders dan symptoombestrijding. Met andere woorden: zorgen dat de zeerovers zo min mogelijk schepen kunnen kapen. En dat is al complex genoeg, legt Tamira uit. ‘Wij mogen het leven van gijzelaars nooit in gevaar brengen. We kunnen dus een gekaapt schip niet zo maar met geweld ontzetten. We moeten ingrijpen voordat de piraten aan boord zijn.’ Piraten die bovendien, zo vertelt de luitenant-ter-zee der eerst klasse, in een steeds groter gebied actief zijn. ‘Dat loopt van de Golf van Aden tot aan grofweg Madagascar, groter dan heel West-Europa.’
vertrek van de Hr. Ms. Zuiderkruis naar de Golf van Aden. Ook worden er in uitzonderlijke gevallen mariniers aan boord van koopvaardijschepen geplaatst om deze te beschermen.
Kijk je ogen uit op het Landing Platform Dock Hr. Ms. Rotterdam. Dit amfibisch transportschip van de aller grootste categorie ligt aan de Parkkade. Met zijn 165 meter bijna net zo lang als de Euromast groot is. Daarnaast demonstreren special forces van het Korps
Mariniers hoe zij een gekaapt schip bevrijden en is er een show van de nieuwe NH90-boordhelikopter. Beide demonstraties zijn te zien vanaf de Wilhelminakade: Vrijdag: 12.10 uur Zaterdag: 11.15 en 15.15 uur Zondag: 10.30 en 14.15 uur
Verhalen van overzee
Jan Tuinier is stuurman op een ziekenhuisschip
‘Ik zag mensen feesten, omdat ze verder kunnen met hun leven’ Een hut van een paar vierkante meter, dag en nacht mensen om je heen, werk waar je geld op toelegt. Zo klinkt vrijwilligerswerk op een hospitaalschip niet erg aanlokkelijk. Toch stapt Jan Tuinier (32) aan boord.
B
egin volgend jaar vertrekt de binnenvaartschipper (hier te zien op zijn eigen schip) met zijn vrouw Elizabeth (46) en hun dochter Grace-Isabella (5) naar West-Afrika om anderhalf jaar vrijwilligerswerk te doen op het varende ziekenhuis van de christelijke organisatie Mercy Ships. Hun schip, de Africa Mercy, meert aan in havens van arme, onderontwikkelde landen om de plaatselijke bevolking gratis gezondheidszorg aan te bieden. Mercy Ships bekostigt die zorg met giften van kerken, bedrijven, particulieren, scholen en stichtingen wereldwijd; subsidie ontvangt ze niet. De Africa Mercy ligt nu in Sierra Leone, volgend jaar zal dat ergens anders zijn. Chirurgen, oogspecialisten, gynaecologen, tandartsen en verpleegkundigen bieden op het schip medische zorg aan, leiden de lokale bevolking op of ondersteunen een hospitaal in de stad. Jan zal als eerste stuurman het schip bevaren en is verantwoordelijk voor bemanning, onderhoud, techniek, de voorraad drinkwater en de beveiliging. ‘We bewaken zelf ons schip, maar kunnen steun krijgen van NAVO-security, als die in dat land gestationeerd is. In de havens van WestAfrika is het een wirwar van mensen en bootjes, ’s nachts gebeuren er duistere dingen.’
van het leven hebben voor mij meer betekenis gekregen.’
Achtduizend euro Het is niet de eerste keer dat Jan meegaat met het hospitaalschip. Op z’n 22e, na een moeilijke periode thuis, wilde hij ertussenuit. Weg van de plichten en regels die hem in de weg zaten, op naar avontuur. Toch wilde hij ook iets kunnen betekenen voor een ander. ‘Zo ben ik opgevoed: je leeft niet alleen voor jezelf.’ Het werd Puerto Cortés, Honduras, waar hij bootsman werd op de Caribbean Mercy. De reis kostte hem zo’n achtduizend euro - de trip ernaar toe, kost én inwoning. Jan had er wat voor over. ‘Het water brengt mijn onrust tot rust’, licht hij toe. ‘En de cultuur in het Caraïbisch gebied past bij mij. Gericht op sociale contacten, niet op de prestatie.’
Hart Jan is christelijk opgevoed maar hing zijn geloof aan de wilgen tijdens zijn puberteit. Aan boord van de Caribbean Mercy kwam hij tot inkeer. Daardoor schreef hij zich bij thuiskomst in voor nog een reis met het hospitaalschip. Longterm, 14 maanden naar Liberia. ‘Als je langdurig in een gebied bent, kun je een relatie met mensen opbouwen. Via patiënten leer je familie kennen. Zo dring je door tot de plaatselijke cultuur. Dat heeft mijn hart.’ Via Mercy Ships haalde Jan zijn papieren voor de zeevaartschool. Hij leerde er bovendien zijn vrouw kennen. Na een aantal hectische jaren aan boord, met een hoge werkdruk en veel verantwoordelijkheid, vestigden ze zich in Nederland. Maar het missiewerk blijft trekken, en Nederland met zijn regeltjes benauwt Jan opnieuw. In september vertrekt hij naar Engeland om nog zijn laatste papieren te halen op de zeevaartschool. Daarna gaan de trossen los, richting West-Afrika.
Nieuwe kleren Aan boord van de Africa Mercy worden patiënten geopereerd, die zich melden voor ingrepen via een radio-oproep. Ouderen met staar, vrouwen en kinderen met zichtproblemen, tumoren of aangeboren vergroeiingen, orthopedische operaties of plastische chirurgie voor mensen met verminkingen. Met relatief eenvoudige ingrepen en gratis behandeling en verzorging geeft Mercy Ships patiënten een nieuw begin. Vrouwen die aan een bevalling kwalen overhouden zoals urineverlies en daardoor stinken, worden verstoten uit hun dorp. Met een kleine operatie verhelpt de gynaecoloog het probleem. Jan: ‘Hun leven verandert totaal, letterlijk. Van Mercy Ships krijgen deze vrouwen een nieuwe jurk om de start van een nieuw leven kleur te geven. Ik maakte feesten mee aan boord, omdat mensen zo blij waren dat ze verder konden met hun leven.’ Die dankbaarheid is overweldigend, zegt Jan. ‘Wat jij geeft, hadden ze anders nooit kunnen krijgen. Waarden
mercy ships op wereldhavendagen de Africa Mercy 152 m lang
23,14 m breed
16.071 t gewicht
1980
In Denemarken gebouwd
80
bedden
1
tandartsen kamer
6
operatie kamers
480
bemannings leden
41
nationali teiten
Tijdens de Wereldhavendagen kun je zelf de verhalen horen van vrijwilligers aan boord van Mercy Ships. De organisatie geeft ter plekke een presentatie van haar hospitaalschip in West-Afrika. Van 23 tot 25 september 2011 organiseert Mercy Ships Holland een cursus voor
geïnteresseerden en toekomstige bemanningsleden. Opstapplaats is Kampen. Kosten: €155 p.p. en €285 per echtpaar (inclusief 2 nachten logies, 6 maaltijden en varen). Mail
[email protected] of bel 010-4102877. www.mercyships.nl Www.wereldhavendagen.nl
foto: erik buis
4
De haven 24/7 5
‘Van tante Sjaan tot Van Marwijk, iedereen vaart met de watertaxi’
E
ven terug in de tijd. Vroeger haalde de Spido de mensen op van zeeschepen die enkele dagen voor anker gingen in de haven. Maar schepen lagen steeds korter in de haven. En bovendien kwam die haven steeds verder van de stad te liggen. Dit werk verdween nagenoeg bij de Spido en werd overgenomen door de roeiers. Maar hoe kom je dán de Nieuwe Maas over, naar bijvoorbeeld de Wilhelmina pier? Daar gingen in 1993 de deuren open van Hotel New York, in het voormalige directiegebouw van de HollandAmerika Lijn. Drie initiatiefnemers van Hotel New York bedachten een pendeldienst. Die voer vanaf de Veerhaven, maar later ook vanaf de Leuvehaven. Het werd een succes. De vraag nam snel toe. Er moest een snelle watertaxi komen, de Maastaxi. Voor het ontwerp werd een prijsvraag uitgeschreven. Hieraan deden mensen vanuit de hele wereld mee. Maar de winnaar kwam uit…Rotterdam: Huibert Groenendijk, die ook de Maxi-Cosi ontwierp.
Balkenende Inmiddels is de Watertaxi Rotterdam een vof (vennootschap onder firma)
Watertaxi Rotterdam
1994
opgericht foto: David rozing
»» In 1994 opgericht als pendeldienst, vervoert de watertaxi nu jaarlijks 300.000 mensen »» De Watertaxi is een goed alternatief voor de auto
De vloot van de watertaxi bestaat uit:
2003
vof opgericht
70
schippers
4
klassieke watertaxi’s (8 personen)
5
snelle maastaxi’s (8 personen)
1
MSTX (12 personen)
37
opstap punten (maar de watertaxi vaart naar elk gewenst punt)
met zeventig schippers als vennoten. Zij vervoeren steeds vaker medewerkers van grote bedrijven, maar ook nog altijd ‘tante Sjaan die van Katendrecht naar de stad wil’, zoals voorzitter Han Verhagen het zegt. ‘Dat is en blijft onze doelstelling: watervervoer voor de gewone mensen.’ Maar ook minder gewone mensen. ‘Van Balkenende tot Bert van Marwijk. Iedereen die iets met Rotterdam te maken heeft, is met de watertaxi geweest. Mensen die elkaar kennen van de watertaxi, zijn getrouwd. Mensen doen op onze watertaxi’s huwelijksaanzoeken. We strooien soms zelfs as uit.’
Milieuvriendelijk De Watertaxi draait zonder subsidie. De gemeente helpt slechts met de aanleg van steigers of een bunkerstation. Maar dat is hetzelfde als bushaltes aanleggen. Verhagen: ‘We rijden niet in Mercedessen, maar we kunnen onszelf er goed van onderhouden.’ Door forse bezuinigingen van de gemeente Rotterdam is de aanleg van steigers en
de taxiligplaats onzeker geworden. Geen goede zaak, vindt Verhagen. ‘Wij lossen voor een deel het fileprobleem in de stad op. We gebruiken de meest milieuvriendelijke brandstof, maar de prijs ervan stijgt. Daardoor moeten we een toeslag heffen.’ Ondanks wat onzekerheden gaat het goed met de watertaxi. Zelfs tijdens de crisis steeg de omzet 4,5 procent. Er zijn zes nieuwe boten nodig, waaronder eentje voor twaalf personen. De Watertaxi verwelkomt zelfs concurrentie. ‘Ja graag, maar dan wél onder gelijke omstandigheden: alle schippers hebben groot vaarbewijs, alles is van zeven uur ’s ochtends tot één uur ’s nachts veilig te bereiken en je pikt niet alleen de krenten uit de pap.’
5 maastaxi’s In de Maastaxi’s (MSTX1 t/m 5) zijn de stoeltjes twee aan twee opgesteld. Bij mooi weer kunnen er vijf mensen op het achterdek zitten. De Maastaxi’s zijn gemaakt van polyester en worden aangedreven door een Yanmar 6 cilinder motor van 370 pk met een ‘waterjet’. Deze boten halen een snelheid van zo’n 45 km/u. De diepgang is 50 centimeter en de waterverplaatsing 4000 kilo.
door twee Steyr 6 cilinder motoren van elk 190 pk met ‘waterjet’ en haalt een snelheid van 50 km/u. De diepgang is 40 centimeter en de waterverplaatsing 3500 kilo.
4 klassieke watertaxi’s In deze bootjes zitten de passagiers in een u-vorm. Ze zijn gemaakt van staal en hout en worden aangedreven door een Yanmar 4 cilinder motor van 70 pk met een schroefas. De bootjes zijn 7,5 meter lang en 1,90 meter breed en gaan een gemoedelijke 1 MSTX6 15 km/u, zo snel als een De MSTX6 is qua fietser. De diepgang is uiterlijk vergelijkbaar 60 centimeter en de met de Maastaxi, maar waterverplaatsing 2500 nog een stukje sneller. kilo. Hij wordt aangedreven www.watertaxirotterdam.nl
Wie tijdens de Wereldhavendagen snel tussen verschillende locaties wil pendelen, kan (voor het normale tarief) gebruikmaken van de Watertaxi. Bel tijdig, want het kan erg druk worden! Tel. 010-4030303. www.watertaxirotterdam.nl
Terminal voor vloeibaar gas (LNG) is klaar De gasvoorraad van Noordwest-Europa slinkt. Import is nodig voor voldoende energie in de toekomst. Dat gebeurt al via ondergrondse buizen. Nu de GATE Terminal op de Maasvlakte klaar is, kan Rotterdam ook schepen met vloeibaar gas (LNG) ontvangen.
3 Gasnet
2 Ter vergelijking: De euromast is 185 m hoog
Opslagtanks
HOE WERKT HET? 1
AANVOER
Schip pompt vloeibaar gas (LNG) via pijpleidingen naar de opslagtanks.
Aansluitingen zitten bovenop de tank waardoor deze nooit kan leeglopen
Thermische isolatie
2 OPSLAGTANKS
55 m hoog
3 GASNET
LNG: -160°C
De tanks zijn eigenlijk een soort thermosflessen die het LNG ijskoud houden. Het vloeibare LNG wordt opgewarmd en zo weer gasvormig. Dit gebeurt met ‘restwarmte’ van de nabijgelegen E.ON-centrale. Het gas is nu klaar voor gebruik. Via het gasnet wordt het verder verspreid.
Fundering en wanden van gewapend beton, nikkelstalen binnentank Pijpleiding
Pijpleiding
Gas bij kamertemperatuur
Zodra de vloeibare LNG wordt opgewarmd, wordt het volume 600 keer zo groot
Aanlegsteiger
1
infographic: loek weijts
Vloeibare LNG
6
Wereldhavendagen
6x smikkelen op het water
6 Schepen en 1 grijper die je gezien moet hebben
Wie het spektakel in de haven vanaf het water wil zien, kan kie zen uit diverse rondvaarten met lekkers aan boord. Kijk op www.wereldhavendagen.nl voor afvaarttijden en prijzen.
1. Hr. ms. Rotterdam, het Landing Platform Dock van de marine, Parkkade, alle dagen 2. Spudpalenponton van GEKA, Wilhemina kade, za en zo 3. Containerkraanschip Transferium demo, Holland Amerikakade, vr en za 4. RoRo Ferry van Stena Line, ex cursie vanuit Veemstraat, za en zo 13.30 u 5. Binnenvaart ecotanker ‘de Amulet’, Westerkade, alle dagen 6. Sleephopperzuiger Crestway, de nieuwste van Boskalis, Wilhelminapier, alle dagen 7. De kolen grijper van EMO, Veerhaven, alle dagen. Meer informatie:
1.De Pannenkoekenboot, vertrek Parkhaven 2. De Berenboot met het Berenbuffet, vertrek Parkhaven 3. Picknicken op de tweemaster Helena, vertrek Rijnhaven 4. Vis, soep en bitterbal len op driemaster Minerva, vertrek Rijnhaven 5. Soep en brood jes op zeilschip de Eendracht, vertrek Rijnhaven 6. Raderstoom boot de Majesteit, vertrek per bus vanuit de Veemstraat. Sleephopperzuiger Crestway
www.wereldhavendagen.nl
zo haal je het maximale uit de Wereldhavendagen
Honderden excursies en activiteiten, te veel om allemaal te zien of te doen. De Havenkrant maakte drie dagprogramma’s, voor elk wat wils
3
4
Fietsen en varen in de stadshavens
Het is schitterend fietsen vanaf de Wil helminapier naar Heijplaat. Maar helaas heb je hier vaak wind tegen. Vandaag is dat niet erg, want het Havenbedrijf Rot terdam geeft je een elektrische fiets mee. Met gratis drankje in het Dokkaffee en vaartocht terug naar de Wilhelminapier. Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer HB.3 Waar: ingang World Port Center, Wilhelminakade 909 (bij Hotel New York) Wanneer: vr 9.00 en 13.00, za 8.45 en 11.50 en zo 8.45 en 11.50 u Duur: 3 uur, behalve de tochten van 11.50 u (4,5 uur) Kosten: € 5,50 incl. elektrische fiets en vaartocht Aqualiner
2
Chinatown verkennen…
a Reisbureau /
Wanneer zie je nou schepen op muziek dan sen? Alleen tijdens het botenballet. Swin gende schepen op swingende beats met in de hoofdrol de waterkanonnen van de pa trouillevaartuigen van het Havenbedrijf. Waar: Holland Amerikakade Wanneer: vr 15.20, za 12.05, 14.45 en zo 11.20 en 16.05 u Duur: 20 min Kosten: gratis
Activiteiten voor jong en oud. Boterhammen meenemen, is niet nodig.
1
De World Port Parade: een botenballet
Maak zelf een Chinees masker op het Kinderplein. Ouders kunnen ondertus sen authentieke gerechten proeven op het Chinaplein op het parkeerterrein achter Hotel New York. Waar: Wilhelminakade, bij Hotel New York Wanneer: vr, za en zo 10.00 – 18.00 u Kosten: toegang gratis
b Vertrekpunt
busexcursies
c Vertrekpunt bootexcursies en pendelboten
Kade van de smaak
d Gratis pendelservice Ardea Auto
Boodschappentas mee, want de Veerha ven staat vol kraampjes met lekkernijen. Te proeven zijn levensmiddelen die da gelijks via de Rotterdamse haven worden vervoerd. Van fruit en groente, tot spece rijen en koffie. Waar: Veerkade Wanneer: vr, za en zo 10.00 – 18.00 u Kosten: toegang gratis
5
Verkoopbalie
e Tribune f Demonstratiegebied g Rijwielstalling
Informatie
EHBO
Metro
Parkeergarage
4 5
Waylon vanaf het water
3
Waylon is de hoofdact van het zaterdag avondfeest met bijrollen voor een sleep hopperzuiger en de patrouilleschepen van het Havenbedrijf. Vroeg komen, dan ben je verzekerd van een tribuneplaats aan de Holland Amerikakade. Ook de Willems kade is een triple A-locatie voor de show die eindigt met Chinees vuurwerk. Waar: Wilhelminakade, Willemskade en Holland Amerikakade Wanneer: za 20.30 u Duur: 2,5 uur Kosten: toegang gratis
1 Dit programma volgt het spoor naar de modernste schepen en technieken.
4
Binnenin een tank
2
5
Hoe ziet een reusachtige olieopslagtank er van binnen uit? Dat kun je zien tijdens een excursie naar de TEAM Terminal in Europoort, waar dagelijks mammoettankers aanmeren en hun lading aardolie lossen. Je krijgt ook de control room te zien. Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer p.6 Waar: vertrek Veemstraat (tegenover Drijvend Paviljoen) Wanneer: vr. 12.15 u, za en zo 10.15 en 12.15 u Duur: 3,5 uur Kosten: € 5,50. Vanaf 10 jaar
2
Handig bij een olieramp
Bij opruimen van olie op het water telt elke minuut. Scheepvaartbedrijf HEBO laat zien met zijn nieuw ste oliebestrijdingsvaartuig HEBO Cat 5 hoe snel hij viezigheid op het water weg krijgt. Let op het ophijsbaar olieverzamelbassin. Het tijdens de de monstratie gebruikte goedje is schuim, geen olie. Waar: Holland Amerikakade (Wilhelminapier) Wanneer: vr 15.00 en za 16.05 u Duur: 20 min Kosten: gratis
Wereldhavendagen 7
Kijk mama, ik vlieg… Tweet en win De Koninklijke Marine showt tijdens de We reldhavendagen de nieuwste NH-90 boordheli kopter. Ook leuk is om zelf het luchtruim boven de haven te verkennen in een heli. Dit kan in de Schweizer 300C van Prince Helicopters. Er kunnen twee man mee per vlucht. Kost wel wat. En kinderen tot 16 jaar altijd onder begeleiding van een volwassene. waar: vertrek Noordzeeweg 6, Rozenburg Wanneer: za en zo vanaf 11.00 u ieder kwartier tot en met 17.00 u Duur: 15 minuten Kosten: € 80
Heb je een tip voor een bezoeker van de Wereldha vendagen, wil je meteen een groot publiek voor je foto of filmpje van de excursie? Tweet verrassende foto’s, filmpjes en tips met #WHD11 en #actieHK. Onder de twitteraars verloten we tijdens de Wereld havendagen per dag 2 kaarten voor de excursie naar de hypermoderne Verkeerscentrale op zondag om 14.45 uur. (excursiecode V3). Kaarten uiterlijk 1 uur voor aanvang van de excursie zondag afhalen bij het reisbureau. Meer informatie: www.wereldhavendagen.nl
Verkoop excursiekaarten
Check de meest actuele info over het programma altijd op de website www.wereldhavendagen.nl. * Reserveren van kaarten is mogelijk t/m donderdag 1 september via de website www.wereldhavendagen.nl of via 010-4125353 van 10.00 – 17.00 uur. * Je kunt ook kaarten kopen bij het Reisbureau. Locatie: Drijvend Paviljoen aan de Tillemakade in de Rijnhaven, OV-halte Wilhelminaplein.
* Het reisbureau is open van dinsdag 30 augustus tot en met zondag 4 september. * Openingstijden: 10.00 – 19.00 uur en op 2,3 en 4 september van 8.00 – 18.00 uur. * Gereserveerde excursiekaarten van €3,50/ €4,50/ €5,50 En €7,50 worden tot 1 uur voor de excursie vastgehouden. Daarna vervalt
de reservering. * Excursiekaarten vanaf €7,50 kun je ophalen op dinsdag 30 of woensdag 31 augustus. Daarna vervalt de reservering. Ophalen kan tussen 10.00-19.00 uur in het Reisbureau. * Tip: niet opgehaalde kaarten kun je een uur voor aanvang van de excursie kopen bij het Reisbureau.
3
Sleephopperzuigers. Het zijn zand vreters, letterlijk. Ze spuiten of lossen het gewonnen zand op een andere plek zodat nieuw land ontstaat. Tijdens de Wereld havendagen mag je aan boord bij water bouwbedrijf Van Oord. Waar: Parkkade Wanneer: doorlopend Kosten: toegang gratis
Plekken met stoere verhalen. Nette kleren thuislaten!
4
g
3
f
5 4 1 1
d
e
b
3 2 5 1
c
a
2
3
HavenCoördinatiecentrum In control
Op de 19e verdieping van het World Port Center begeleidt het Havenbedrijf het scheepvaartverkeer. Bij deze excursie kun je de controlekamer bezichtigen. Op de grote scher men zijn alle scheepsbewegingen in de haven te volgen. Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer v.2 Waar: ingang WPC-gebouw, Wilhelminakade 909 (bij Hotel New York) Wanneer: za en zo 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00 en 15.00 u Duur: 30 min Kosten: € 5,50. Vanaf 12 jaar
4
Nieuw land: verboden toegang
Bikkelen bij de Mariniers
Ervaar wat een rekruut meemaakt als hij marinier wil worden: een snoeiharde training in het Mariniersdorp met hin dernisbaan, klimtoren en tokkelbaan. Waar: Parkkade Wanneer: doorlopend Kosten: toegang gratis
Op de bodem van een droogdok
Van baggervaartuigen tot olietankers. Ze leggen aan voor onderhoud en reparatie bij de droogdokken van Damen Shiprepair. Bij de Schiedamse vestiging bezoek je de twee drijvende en drie gegraven scheepsdokken. Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer m.2 Waar: vertrek Veemstraat (tegenover Drijvend Paviljoen) Wanneer: za en zo 10.30 en 13.00 u.Duur: 2,5 uur Kosten: € 5,50. Vanaf 12 jaar.
Trossen los!
De loodsen begeleiden de zeeschepen naar hun havenplek. De roeiers leggen ze vast aan de kade en helpen bij vertrek uit de haven. Gevaarlijk en moeilijk werk. Ervaar dit zelf en beklim een loodsladder bij het Loodswezen/KRVE. Waar: Willemskade Wanneer: doorlopend Kosten: toegang gratis
Nergens kun je de aanleg van de nieuwe haven van zo dichtbij zien als tijdens een bezoek aan FutureLand. Inbegrepen is een rit met de FutureLand Express over het nieuwe land van Maasvlakte 2. Nor maal gesproken verboden terrein. Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer w.6 (let op voorwaarden) Waar: vertrek Veemstraat (tegenover Drijvend Paviljoen) Wanneer: za en zo 9.30 en 12.30 u Duur: 4,5 uur Kosten: € 10,50
kaart: Rotterdam marketing
2
1
Aan boord van een zandhapper
5
5
Containers by night
Het laden en lossen van containers gaat dag en nacht door. Ervaar dit zelf tijdens een van de meest exclusieve excursies: een rondrit in de avond over het contai nerterrein van de ECT Delta Terminal. Op de Maasvlakte. Camera’s vanaf 20.30 uur op nachtstand! Boeken excursie: zie kader verkoop excursiekaarten, excursienummer c.4 Waar: vertrek Veemstraat (tegenover Drijvend Paviljoen) Wanneer: vr en za 19.00 uur Duur: 3,5 uur Kosten: € 5,50
zelf kijken op een marineschip
Kijk je ogen uit op het Landing Platform Dock Hr. Ms. Rotterdam. Op dit amfibische transport schip van de Koninklijke Marine is plek voor landingsvaartuigen voor mariniers, meerdere helikopters en een hospitaal. Het schip helpt wereldwijd bij vredesoperaties, evacuaties, milieu rampen of acties tegen piraten. Waar: Parkkade Wanneer: vr, za en zo 10.00 – 18.00 u
Werk in de haven
Broodje met breedbeelduitzicht. Daarmee zouden ze kunnen adverteren in Port City 1, het futuristische, glazen kantoorpand van de Taiwanese containergigant Evergreen in de Waalhaven. Op de achtergrond liggen de binnenvaartschepen strak in het gelid.
Schafttijd! Belegde broodjes met een halve liter melk, bezorgd door de firma Hoki Poki uit de Middellandstraat. Decennialang was dit vaste kost voor havenarbeider die moesten overwerken. Tegenwoordig hebben havenwerkers meer keus als het op schaften – ‘bunkeren’ in havenjargon – aankomt.
Het voorrecht van de schipper: bij elke maaltijd een ander uitzicht.
Begin twintigste eeuw gebouwd als feestzaal voor de arbeiders van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) is Courzand op Heijplaat de ultieme havenkroeg. Tijdloos interieur, uitstekend stoofpotje en havenvolk als gezelschap.
Truckersblues op de truckersparking Waalhaven. Deze Roemeen heeft nog duizenden kilometers te gaan, dan maar beter met een goed gevulde maag.
Het werk in de haven gaat altijd door. Zeker in het Haven Coördinatie Centrum op de negentiende etage van het World Port Center aan de Wilhelminakade. Dus ook tijdens schafttijd.
Foto’s: freek van arkel
8
Werk in de haven 9
foto’s: Leunis Verlinde
Tijdens de Wereldhavendagen van 1998 wordt op de Müllerpier deze straddle carrier van de firma Nelcon gedemonstreerd. Wat is de bijnaam van deze containerlift die – tipje – iets te maken heeft met de banden. Stuur de oplossing naar
[email protected] o.v.v. ‘kiekje’ en maak kans op een Port of Rotterdamzaklamp. havenkrant@portofrotterdam.com
foto: archief havenbedrijf
Kiekje Wat zien we hier?
Oplossing vorige Havenkrant Rotterdammers die verkoeling zoeken in de Waalhaven, jaren dertig. Wat is het nummer van de pier waar toen het strandje was, wilden we weten. De oplossing: pier nummer 1. De namen van de winnaars staan op onze website.
Uw fotobijschrift
De Piet Hein, een koninklijke havengast
S
inds het koninklijk koppel het jacht in 1937 als huwelijkscadeau kreeg, werd het intensief gebruikt. Tot aan de Tweede Wereldoorlog verliet vrijwel geen staatshoofd Nederland zonder een tochtje op de Piet Hein te maken. In 1940 eiste de vijand het jacht op, maar na de oorlog keerde het terug in handen van inmiddels koningin Juliana en prins Bernhard. Het schip evacueerde slachtoffers van de Watersnoodramp, ondersteunde de Nederlandse deelname aan de Olympische Spelen en was nauw betrokken bij de opening van het Amsterdam-Rijnkanaal. Bovenal echter speelde het jacht een voorname rol in
de vakanties van diverse leden van de koninklijke familie.
Vrienden Sinds 1985 is het jacht in beheer bij de Stichting tot Exploitatie van de Piet Hein. De organisatie zet zich in voor behoud van het jacht met de hulp van kundige vrijwilligers. Sponsors, verenigd in de ‘Vrienden van Piet Hein’, brengen de onderhoudskosten bij elkaar. Zo voorziet het Havenbedrijf de stichting van een gratis ligplaats en faciliteiten nodig voor het onderhoud.
interieur Het bestuur ‘betaalt’ de sponsors graag terug ‘in natura’. Het is een feest om op het schip te varen. De bemanningsleden kennen de geschiedenis van de Piet Hein en de foto’s aan de wand tonen het roemrijke verleden. Het interieur dat in al die jaren niet noemenswaardig is veranderd, doet de rest. Je waant je al snel te gast bij de koninklijke familie. En in wezen is dat natuurlijk ook zo.
foto: fotopersbureau gompers
In de Eemhaven ligt de Piet Hein, in ’37 door de bevolking cadeau gedaan aan prinses Juliana en prins Bernhard. Hij is te huur.
Het Koninklijk koppel aan boord van de Piet Hein
Zelf varen op de Piet Hein? Tegen een zeer aanvaardbaar sponsorbedrag kan de Piet Hein gebruikt worden voor evenementen en rondreizen (maximaal 30 gasten). Op deze manier komt het geschenk van de bevolking aan prinses Juliana en prins Bernhard bijna 75 jaar na hun huwelijk binnen bereik van diezelfde bevolking, een prachtig gebaar. Meer informatie en aanvragen via de website, www.piethein.nu
Werken in
de haven
Op zoek naar een dynamische baan? Dichtbij huis en toch superinternationaal? Dan is de haven misschien wel iets voor jou. De Havenkrant helpt je op weg. Van werken in de haven krijg je vieze handen. Zeggen ze. Maar dat klopt al lang niet meer. In en rond de haven zijn wel 1500 bedrijven actief. In allerlei sectoren, dus voor elk wat wils. Met banen voor techneuten en specialisten in logistiek, maar net zo goed voor administratieve krachten en managers. Op dit moment telt de haven zo’n 90.000 arbeidsplaatsen. Maar door de uitbreiding op Maasvlakte 1 en de aanleg van Maasvlakte 2 komen er nog altijd banen bij: in 2030 zijn naar verwachting 10.000 extra werknemers nodig. Ook door de vergrijzing zijn meer mensen met een technische of logistieke opleiding nodig, jaarlijks 2.000 vacatures. Met andere woorden: werken in de haven betekent een baan met toekomstperspectief en doorgroeimogelijkheden.
Hier vind je havenbanen Er zijn een aantal specialistische websites waar je kunt zoeken naar havenvacatures. Ook handig als je een vervolgopleiding moet kiezen: kijk eens wat je een leuke baan lijkt en welke opleiding je hiervoor nodig hebt. www.talent-gezocht.nl www.watertalent.nl www.maritiemevacaturebank.nl www.portofrotterdam.com/ vacatures
zo doen we dat nu Duiken in de haven Anno 1980 Geen reservelucht
Duikdemo op de Wereldhavendagen
‘Je dook vroeger met een veredelde tuinslang als zuurstoftoevoer, zonder communicatie met de jongens op de wal. Wij hadden geen reservelucht of reservesysteem. Ik had een eenvoudig duikkapje met glazen venster dat open kon. Dat was het.’ Sjaak Stockmann, dertig jaar duiker bij firma W. Smit, kan er wel om gniffelen. ‘Een team bestond vaak uit twee man; één op de kant, één in het water. Levensgevaarlijk.’ Als de duiker in het water in problemen kwam, kreeg de ander hem nooit in zijn eentje de kademuur van vijf, zes meter hoog op getrokken. En met bepakking al helemaal niet.’
Meer weten? De duikers van W. Smit zijn met een eigen stand aanwezig op de Willemskade en geven onder andere een spectaculaire demonstratie in een duiktank. www.wereldhavendagen.nl
Anno 2011 Iedereen kijkt mee
‘Iedereen kijkt mee hè, via de video’ Foto’s: w. Smit b.v.
‘Nu is het stukken veiliger’, zegt Sjaak. ‘Soms schieten we misschien wel door. Ik heb een duikhelm van drieduizend euro met meer dan honderd onderdelen. Die kunnen allemaal kapot.’ Anderzijds: de helm redt ook levens, geeft Sjaak toe. ‘Als er tijdens een duik in een bouwput iets naar beneden komt, moet de helm het wel kunnen houden.’ Ook staan de duikers nu voortdurend met de kant en elkaar in contact. ‘Een team bestaat uit minimaal drie mensen met altijd een standby duiker. En iedereen kijkt mee hè, via de video. Ze zien alles.’ Toch blijft het gevaarlijk werk. ‘Ons werkschip is wel eens aangevaren door een coaster bij het Noordereiland. Door hard weg te zwemmen kon ik in veiligheid komen. Dat was even spannend,
10
Cruiseschip
In 2 minuten
Zo’n stoer cruiseschip nabouwen met lego? Dat kan heel eenvoudig met de bouwtekeningen die op internet te vinden zijn. Misschien heb je niet alle benodigde legostenen. Maar dan kun je hier in elk geval inspiratie opdoen voor een schip naar eigen ontwerp!
Al die gigantische schepen die elke dag weer in de Rotterdamse haven binnenvaren. Hoe kan dat telkens goed gaan? Dit filmpje legt het je in 2 minuten uit. Ook handig om te kijken als je nog een onderwerp voor je spreekbeurt zoekt. Schooltv heeft nog meer filmpjes over de haven gemaakt. Je vindt ze via de zoekfunctie.
1. Wedstrijdje pinda pakken, Maritiem Museum 2. Een vlot timmeren, Havenmuseum Rotterdam 3. Schminken als zeeman of zeemeermin, uiterste punt Wilhelminapier 4. Eten op de pannenkoekenboot, Parkhaven 5. Minibootjes besturen, uiterste punt Wilhelminapier
tinyurl.com/legoschepen
tinyurl.com/haveninbeeld
www.wereldhavendagen.nl
van lego
5 x leuk op de
Wereldhavendagen
de haven begrijpen
aag het r V
Kapers in de haven Naranjina beleeft avonturen in de haven. Dit najaar op de buis bij Nickelodeon, nu alvast een sneak preview op de filmset.
C Kijk eens rond in je kamer. Bijna al het speelgoed dat je ziet, komt uit China. Ingevoerd via de Rotterdamse haven. Zo gaat dat al honderden jaren.
hina wordt wel de ‘werkplaats van de wereld’ genoemd. In dit enorme land wonen ruim tachtig keer meer mensen dan in Nederland. Velen werken in megafabrieken. Daar maken ze computers, speelgoed, spijkerbroeken en nog veel meer. Veel spullen worden in een container gestopt en per schip naar Amerika of Europa gevaren. Dus ook naar Rotterdam. Binnenvaartschepen en vrachtwagens brengen de spullen naar de winkels. En zo staat die spelcomputer uit een Chinese fabriek ineens bij jou in je kamer!
Roodharige barbaren Er varen al meer dan vierhonderd jaar handelsschepen tussen Nederland en China. In 1603 vroeg een
nog!’ Ze straalt erbij. ‘De dagen vliegen voorbij. We hebben veel lol samen.’ Het verhaal van Naranjina zit vol geheimen en avonturen. Op mysterieuze wijze komt Naranjina in de haven terecht. Waar ze vandaan komt of hoe ze heet, weet ze niet. Ze noemt zich Naranjina, naar de sinaasappels die in de haven aankomen. Ze spreekt alle vreemde talen die de zeelieden ook spreken en ze woont in een huisje vol gevonden ‘rotzooi’. In elke aflevering beleeft Naranjina een nieuw avontuur. Zij, en dus ook de kijkers, leert veel van wat zich er allemaal afspeelt. Waar de schepen vandaan komen en hoe navigeren eigenlijk werkt bijvoorbeeld. Kortom, een vrolijke, mysterieuze en avontuurlijke serie, voor jongens en meiden van 10 tot 14 jaar.
Ontmoet Naranjina tijdens de Wereldhavendagen Foto’s: David rozing
‘D
e camera loopt en… actie!’, roept regisseur Bart Oudshoorn. Naranjina en de kadekapers komen aangerend en zien hoe een geit hun moestuin kaalvreet. ‘Ah Geiti, wat doe je nou?’, zegt Naranjina als ze hem ziet. ‘Geiti?’, zegt kadekaper Lise, ‘dat beest heeft alles opgegeten!’ Actiescènes bij filmopnames zijn het moeilijkst. Alles moet kloppen: tekst, bewegingen, licht en geluid. Een scène staat er bijna nooit in één keer op, ook deze niet. Een watertaxi vaart langs (lawaai, wachten), de zon verdwijnt (extra lampen halen), de geit loopt weg (paniek, erachteraan), het tuintje is een rommeltje (even aanharken). De 26 afleveringen van Naranjina en de kadekapers worden in negen weken opgenomen. Het is hard werken op de filmset. Maar moeilijk vindt hoofdrolspeelster Rachelle Verdel (die je misschien kent van Foeksia de miniheks) dat niet: ‘Je moet elke keer weer zo je best doen dat het lijkt of het de eerste keer is.’ De opnames zijn in de zomervakantie, want Rachelle is 15 en moet ook gewoon naar school. Is dat niet erg, helemaal geen zomervakantie? ‘Nee hoor, met vakantie kan ik altijd
Tijdens de Wereldhavendagen kun je op het ‘kinderplein’ (naast Hotel New York) de acteurs uit Naranjina en de kadekapers in het echt ont-
Nederlandse schipper, Jacob Cornelisz van Neck, de Chinezen officieel om toestemming. Zijn poging mislukte. Wel wisten de Chinezen nu wie de Nederlanders waren. De ‘roodharige barbaren’ noemden ze ons, omdat Jacob nogal rossig haar
Yin & Jan
In het Maritiem Museum Rotterdam is tot 4 maart 2012 de tentoonstelling ‘Yin & Jan’ te zien over de Nederlands-Chinese betrekkingen. Elke zondag om 14.00 uur kun je er gratis (exclusief entree) een rondleiding volgen, meestal gegeven door een Nederlander van Chinese afkomst. Die vertelt uit eigen ervaring over de wederzijdse invloed
moeten! Vanaf 8 oktober is de serie, een samenwerking tussen Blooming Film, Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam, te zien bij Nickelodeon.
de havenmeester Wat doe je als je als een schip zinkt? In de geschiedenis zijn vermoedelijk 400.000 schepen gezonken. De bekendste is de ‘onzinkbare’ Titanic, die in 1912 op een zeeberg voer. Als een schip zinkt, is de boodschap simpel: verlaat het schip, maar op aanwijzing van de bemanning of de ‘bedrijfshulpverlener’. Zij kennen de vluchtroutes en weten waar reddingsboten liggen. De reddingsboten zijn goed uitgerust: zaklamp (om signalen te geven in het donker), batterijen, radio, spiegel (voor signalen overdag), fakkels, lucifers, zonnescherm en een EHBO-doos. Je hebt zelfs vlotten met peddels, geïsoleerde vloeren (tegen kou van het water), emmers (om te hozen), reflecterende tape en vismateriaal. Maar vóórdat je met reddingsvest in de reddingsboot stapt, neem je zo veel mogelijk voedsel en water mee. Pas ook op voor felle zon: je kunt verbranden of een zonnesteek oplopen. Zoek schaduw op of bedek je hoofd en huid met doeken. Als je alleen maar zee ziet en niet weet wanneer redding komt, kun je de kluts kwijtraken. Wat dan helpt, is spelletjes doen. Totdat het reddingsteam opduikt…
Heb jij een vraag voor de Havenmeester? Mail
[email protected] o.v.v. Havenmeester
had. Eigenlijk mochten de Nederlanders geen spullen meenemen uit China, maar via slinkse wegen lukte dit toch. Pas in 1728 gaf de keizer toestemming. Vooral thee – een Chinese uitvinding – was populair. Net als het Chinees por-
op beide culturen. Tijdens de Wereldhavendagen zijn er extra activiteiten rondom de tentoonstelling, zoals op Chinese wijze kommen beschilderen. Programma: www.maritiemmuseum.nl
selein, waarvan ons Delfts blauw een kopie is.
Chinees eten Pas honderd jaar geleden kwamen de eerste Chinezen naar Nederland. Ze gingen werken in de haven en woonden in de wijk Katendrecht, toen hét zeemanskwartier van Rotterdam. Wist je dat hier het eerste Chinese restaurant van Nederland zat? Het opende in 1924 zijn deuren, Chong Kok Low was de naam. Het restaurant bestaat niet meer, maar Rotterdam is nog altijd een beetje een Chinese stad. Ga maar eens naar de Westkruiskade vlakbij Rotterdam CS: daar vind je supermarkten waar je geen enkel etiket kunt lezen. Alles is in het Chinees!
Uit & Thuis in de haven 11
Haven De Havenkrant helpt u zoeken naar alles dat met de haven of schepen te maken heeft (mits niet-commercieel). Mail havenkrant@portofrotterdam.com. Of schrijf: Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam
Gezocht: verha len/foto’s van binnenvaart schippers Noor dereiland. Onder de naam ‘De nichtjes van’ verzamelen vrijwilligers verhalen van de binnenvaartschippers van het Noordereiland. Omdat de binnenvaart sterk is veranderd, wil de organisatie deze verhalen vastleggen voordat ze verloren gaan. Bent u
schippersvrouw, was uw vader of buurman schipper en wilt u foto’s delen of een verhaal vertellen, kom dan op donderdag 15 september van 19-21 uur of op maandag 19 september van 14-16 uur naar de Prins Hendrikkade 103, Rotterdam. Of stuur uw verhaal naar: De nichtjes van Prins Hendrikkade 103, 3071 KH Rotterdam
[email protected] Of bel 06-44736059
vrienden Recepten wedstrijd In de vorige Havenkrant schreven we een wedstrijd uit voor het beste homemade Chinese gerecht. Een aantal fijnproevers stuurde recepten die ons het water in de mond deden lopen. Zoals de snelle, Chinese ‘kicksoep’ van Helene Verhey, de aubergine szechuan style van Peter Elsinga, rundvlees met paprika en zwarte bonensaus van B. van Gog en de (Indische) boemboe rendang van Peter Kassenberg. Scheepskok Jack Vanderwyk merkt op dat hij natuurlijk het recept van een ‘eerste klas Chinese maaltijd’ zou
kunnen insturen, maar schrijft hij: ‘waarmee zouden we de Rotterdamse bevolking een groter plezier kunnen doen dan een recept van de nasi goreng met ei en saté speciaal die je in de jaren zestig bij de Chinees op de Kruiskade met kilo’s tegelijk kocht om het weekend op de late zondagmiddag plezierig te laten eindigen?’ Jack leerde zelf het vak van scheepskok als vijftienjarige bij Chinees-Indisch restaurant Wenshow. ‘Dat was in de jaren zestig, en voor deze gelegenheid ga ik
graag even terug naar die tijd.’ Al deze recepten vindt u terug op de website van de Havenkrant. Onze ‘koks’ hebben hun prijs ontvangen.
Schrijf of mail Heeft u een fout ontdekt in de krant of kent u mensen met een bijzonder verhaal over de haven? Mail
[email protected] of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP, Rotterdam.
Havenliefhebbers ontmoeten, filmpjes, foto’s en informatie delen? Twitter: Twitter.com/havenrotterdam Hyves: havenrotterdam.hyves.nl www.portofrotterdam.com/havenkrant
Hier kunt u de krant online lezen, ook eerdere edities.
Top 5 Haventaal
Bezoekadres Havenbedrijf Rotterdam World Port Center (WPC) Wilhelminakade 909 3072 AP Rotterdam Havennummer 1247
De havenwereld kent tal van bijzondere woorden en termen. Exhavenarbeider Kobus de Tallyman bundelde ze in het boekje ‘Haventerminologie Rotterdam’. Voor de Havenkrant licht hij er vijf toe. 1
Postadres Afdeling Corporate Communicatie Postbus 6622 3002 AP Rotterdam 010-2521010
[email protected]
Colofon De Havenkrant is een uitgave van het Havenbedrijf Rotterdam. De krant wordt vier keer per jaar verspreid onder inwoners van de regio Rijnmond in een oplage van 475.000 exemplaren. Overname van artikelen en beeld uit de Havenkrant is alleen toegestaan na goedkeuring van het Havenbedrijf Rotterdam. De inhoud is met zorg gemaakt. Ondanks de zorgvuldigheid kunnen er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van de krant kunnen geen rechten worden ontleend. Meningen in deze krant zijn niet noodzakelijkerwijs de mening van de directie van het Havenbedrijf Rotterdam.
Hij ligt in de pan
‘Vroeger, toen de haven nog midden in de stad lag, riepen we dit als we nog een uurtje moesten werken. Dan gooide de vrouw het vlees in de pan; een sucadelapje moest een uurtje sudderen. Na een half uur schreeuwde er dan iemand: “Hij draait zich om.” Even doorbijten nog. Dan snel op de fiets en we zaten binnen vijf minuten aan tafel.’
2
Kleine Jan op het schijthuis
Suggesties Heeft u opmerkingen over de inhoud of heeft u suggesties voor onderwerpen? Mail:
[email protected] Post: Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam.
‘Echte tallymantaal. Als we bij het tellen van de lading op 101 stuks uitkwamen, noemden we dat Kleine Jan op het schijthuis. De WC is kamertje honderd. Als je stond te pissen haalde je kleine Jan voor de dag. Plus één dus.’
3
W ie appelen vaart, die appelen eet
‘We ritselden wat af in die dagen. Als er een lading sigaretten binnenkwam, zorgden wij dat we een slof echte Camel of Chesterfield meenamen. Of voor een prikkie kochten bij de bemanning. Zelfde met koffie; er ging zeker een zakje bonen mee naar huis. Branden bij de kruidenier en je dronk echte koffie. Die had je in de jaren vijftig en zestig niet veel hoor.’
4
Geef die hond een bal gehakt
‘De baas nam vroeger vaak mensen aan in het café. Iedereen die in de kroeg kwam en werk zocht, bood hem dan een drankje aan. Maar zelfs voor het baassie werd dat te veel. Dan bestelde je een biertje voor jezelf en een gehaktbal voor zijn hond. Zat dat beest met een vette bek helemaal blij te wezen. En: een tevreden hond is een tevreden baas.’
foto: cees kuiper
5
Dooie varkens en dobbelstenen
‘De eerste zijn balen meel die niet helemaal gevuld zijn, of lek. Die zakten dan helemaal over je heen als je ze op de schouders nam. En dobbelstenen zijn pakken rubber. Als die van de hijs afvielen moest je rennen voor je leven, die sprongen namelijk alle kanten op.’
Wie is Kobus de Tallyman? Willem Schildt (65) liep als kind al in de haven en werkte er vanaf zijn achttiende. Eerst als bootwerker, later als teller (tallyman). ‘Want je ken beter tellen dan tillen.’ En Kobus? ‘De mensen vonden mij maar een rare kwibus. Kwibus werd al gauw Kobus.’ In de jaren zeventig, bij de introductie van de containers, zocht hij zijn heil in de handel. ‘Als kind speelde ik al niet met blokken, dat wilde ik als volwassene al helemaal niet.’ Maar nog steeds is hij verknocht aan de haven. Met zijn oude maten ouwehoert hij graag over vroeger. Maar om-
dat die ‘één voor één richting Crooswijk gaan’, besluit hij die oude termen te bundelen. ‘Om te voorkomen dat ze vergeten worden.’ Tijdens de Wereldhavendagen verschijnt zijn vierde boek, met verhalen uit de haven. Daar zal hij ook een lezing geven. ‘Ken ik mooi een mythe ontkrachtigen: bootwerkers vloeken namelijk niet. Althans, niet zo veel. Het zijn de bootbazen die vloeken. Om ons harder te laten werken. Wij hadden maar één zin nodig: klaar naar huis. Klus afmaken en wegwezen. Kon die baas vloeken wat ‘ie wou.’
Kernredactie Noesja Hoffschlag (hoofdredacteur), Gijs Warmenhoven, Bart Jacobs, Wouter Lokker, Tie Schellekens en Irene Dijkstra (Havenbedrijf), Maters & Hermsen Journalistiek Eindredactie Noesja Hoffschlag (Havenbedrijf Rotterdam), Sabine Bruijnincx (Wereldhavendagen), Jan Joost Aten, Heino van Benthum en Rody van der Pols (Maters & Hermsen) Teksten Havenbedrijf Rotterdam, Maters & Hermsen Fotografie Archief Havenbedrijf Rotterdam, Freek van Arkel, Marc Blommaert, Erik Buis, Lars van den Brink (coverbeeld), Cees Kuiper, iStock, Vincent Mentzel, David Rozing Styling coverbeeld Lize B., met dank aan René Huijzer (Havenbedrijf Rotterdam) en Van der Marel sfeermeester Illustratie Loek Weijts Concept Heino van Benthum en Jeroen Maters (Maters & Hermsen) Basisontwerp Jelle Hoogendam (Maters & Hermsen) en Luis Mendo (GOOD Inc.) Art direction en vormgeving Jan Peter H emminga (Maters & Hermsen) Lithografie Mark Boon Druk Janssen/Pers Gennep Verspreiding Post NL
Uit & Thuis in de haven
AGEnda Haven en schepenvaart
Tot eind september
Expositie waterbeheer en toekomst haven
Za 3 en zo 4 sept
Het mooiste uitzicht op de haven
Bijna nergens krijg je zo’n magnifiek uitzicht over haven en stad als vanaf de zeventiende etage van het World Port Center. Dit gebouw, van waaruit het Havenbedrijf Rotterdam het scheepvaartverkeer in de gaten houdt, kun je tijdens de Wereldhavendagen bezoeken. Met interactieve presentatie. boeken: zie website, excursienummer c.3 Wanneer: za 3 sept. 10.00, 12.00, 14.00 en zo 10.00 en 14.00 uur. Vanaf 12 jaar en tot 16 jaar alleen onder begeleiding van een volwassene. Kosten € 4,50 www.wereldhavendagen.nl
T/m 12 nov
Maasvlakte in het klein
De aanleg van Maasvlakte 2 zie je pas goed vanuit de lucht. Ga voor een helikopterview naar het Baggermuseum in Sliedrecht, waar een maquette van het nieuwe land op schaal is te bewonderen. Er is ook een film te zien over dit grootste waterbouwproject van Nederland. Waar: molendijk 204, sliedrecht Kosten: € 4 | kinderen 4 t/m 14 jaar € 2 | senioren 65+ €2,50 www.baggermuseum.nl
In het stadspromotiecentrum ROTTERDAM. INFO is een kleine expositie gewijd aan het waterbeheer in de stad en de toekomst van de haven. De tentoonstelling ‘World Port World City’ duurt tot eind september. waar: coolsingel 195-197 (ingang Binnenwegplein), Rotterdam Kosten: gratis www.rotterdam.info
16 t/m 30 oktober
Kennismaand in FutureLand
Tijdens de kennismaand kun je technische proefjes uitvoeren onder begeleiding van een voorlichter. Waar: Futureland, maasvlakte kosten: gratis
toch echt zeehonden te zien op de Zuid-Hollandse kust. De dieren zoeken bij laag water drooggevallen zandbanken op. Maar er zijn plekken waar ze dichter bij de kust komen. Tijdens deze excursie ga je op zoek naar die plekken. Vertrek per bus. Wel reserveren waar: Milieu Huis, ant. Van de nootstraat 4-6, spijkenisse. kosten: € 10 www.milieu-huis.nl
Cultuur en geschiedenis 1 t/m 25 sept
Varen met Peter Goedhart
De Rotterdamse zanger, dichter en componist Peter Goedhart bezingt de romantiek van het zeemansleven in de voorstelling ‘Watermuziek’. Dit gebeurt aan boord tijdens een vaartocht van Rotterdam naar Krimpen aan den IJssel, met als tussenstop de oude scheepwerf Duijvendijk. Locatie: Kade Rijnhaven, achter het Nieuwe Luxor Theater. Kosten: € 27,50 www.luxortheater.nl
www.futureland.nl
26 nov
Land in zicht
Serie documentaires over landaanwinning vroeger en nu. Aansluitend is er een tentoonstelling tot februari 2012. Waar: Futureland, maasvlakte kosten: gratis www.futureland.nl
Natuur in de haven
Zo 9 okt
Zeehonden spotten
Je moet een beetje geluk hebben, maar soms zijn
Za 3 sept
De haven in de jaren twintig
De Duits-Hongaarse filmmaker en fotograaf Andor von Barsy maakte in opdracht van de gemeente Rotterdam in de jaren twintig een film over Rotterdam. De film ‘De stad die nooit rust’ bevat beelden van de havens en havenuitbreidingen en het drukke leven in de historische binnenstad die in de oorlog grotendeels werd verwoest. wanneer: 11.00, 12.30, 14.00 en 15.30 uur. waar: LantarenVenster, Otto Reuchlinweg 998. Kosten € 5,50 www.lantarenvenster.nl
Gratis cd Tegen inlevering van deze bon krijg je de cd ‘I do (Love Rotterdam)’ van Joan Collaso. Gratis. Op het album zingt de Amerikaanse nummers van Stevie Wonder, Marvin Gay en Al Jarreau. Collaso was te gast bij het North Sea Jazz Festival en trad als achtergrondzangeres op bij Celine Dion.
Waar? Havenkrantlezers kunnen op vertoon van deze bon de cd gratis afhalen bij het
Havenbedrijf Rotterdam op de begane grond van het World Port Center aan de Wilhelminakade 9. Alleen tijdens de Wereldhavendagen op 2, 3 en 4 september 2011.
Op = op
Za 3 sept
Stappen op De Kaap
Katendrecht is niet meer die beruchte wijk waar zeemannen hun vertier zoeken in zeemanskroegen en gokhuizen en bij prostituees. De Kaap, zoals het Chinatown van Rotterdam ook werd genoemd, koestert de mooie kanten van zijn verleden met het muziek- en cultuurfestival De Nacht van de Kaap. Onder meer in kroegen als Café Norge, Café de Pijp, Café Colors en op passagiersschip De Rotterdam. Waar: Katendrecht, rotterdam Kosten: € 10 www.denachtvandekaap.nl
Za 3 en zo 4 sept
Opera op het achterdek
Hij kreeg de bijnaam ‘Held van Zeebrugge’ toen het schip 90 mensen redde van de gekapseisde ferry Herald of Free Enterprise. Dat was in 1987. De inmiddels gepensioneerde sleper ‘Fighter’ doet nu dienst als kunstpodium in de Schiehaven. Daar kun je op het achterdek de opera Eise bijwonen. Deze opera van het gezelschap Intorno handelt over de uit de hand gelopen hobby van Eise Eisinga uit Franeker, die een planetarium bouwt in zijn huis. Warme jas of trui meenemen. boeken: zie website, excursienummer s.12 Wanneer: za en zo: 14.15 uur. kosten: € 20 www.intorno.nl
zo 11 sept
Baggergoud
Bij het uitdiepen van de vaargeul in de Nieuwe Waterweg bij Vlaardingen in 1946 vonden baggeraars goud op de rivierbodem. Wie behoorde dat goud toe? Daniël van den Bos, neef van de baggeraar die een van de goudstaven opviste en verkocht, schreef het boek Baggergoud over dit mysterie. In het OorlogsVer-
zetsMuseum in Rotterdam vertelt hij hierover. Reserveren t/m 6 sept. Waar: coolhaven 375, rotterdam Kosten: € 3,-, t/m 12 jaar € 1,50. O.a. RotterdamPas en veteranen gratis. www.ovmrotterdam.nl
8 t/m 18 sept
Gergiev festival: ‘the sea and the city’ ‘Sea & the City’is het thema van het Gergiev Festival. Dirigent Valery Gergiev gaat voorop in een programma met opera en symfonische muziek tot fado en accordeon. Grote namen als Yannick Nézet-Séguin en Zubin Mehta brengen muziek ten gehore die de sfeer ademt van de zee en het zeemansleven. Waar: Diverse locaties rotterdam Kosten: divers voor passepartouts en losse kaarten gergievfestival.nl
11 sept t/m 20 nov
Maasvlakte 2 op doek
Kunstenaars Harry van der Woerd en Frans Bianchi schilderden in 2010 en 2011 de aanleg van Maasvlakte 2. Waar: Futureland, maasvlakte kosten: gratis www.futureland.nl
T/m 9 apr 2012
Mariniers op Aruba en Curaçao
Nederlandse mariniers landden in 1929 op Curaçao om het Nederlandse fort in Willemstad te beschermen. Dit was nodig na een geslaagde overval door een Venezolaanse rebel op het wapendepot in het fort. Het Korps Mariniers is daarna niet meer weggeweest van de eilanden Curaçao en Aruba. Een tentoonstelling in het Mariniersmuseum geeft een beeld van het dagelijks leven van de soldaten in de West. waar: wijnhaven 7-13, rotterdam Kosten: € 4 | kinderen 4 t/m 12 en senioren € 2 www.mariniersmuseumrotterdam.nl
2 kaartje gratis e
oefent 1 Deza 24Maeslantkering sept
Eens per jaar worden de deuren getest van de Maeslantkering (Hoek van Holland) en de Hartelkering (Spijkenisse). De keringen beschermen de Rijnmond tegen overstromingen. Bij de test worden de Nieuwe Waterweg en het Hartelkanaal afgesloten. Een spektakelstuk. Bezoek meteen het naastgelegen Keringhuis Waar: maeslantkeringweg 139, Havennummer 882, Hoek van Holland www.keringhuis.nl
op de Kop 2 Klassiek zo 11 sept, 12.00 – 17.00 u
Meer dan dertig gratis concerten kun je meemaken op de kades van de Kop van Zuid. Onder meer ‘walvissenzang’. Hoogtepunt: honderden musici vormen over de Erasmusbrug een lange slinger terwijl ze musiceren. Een wereldrecordpoging. Waar: Kop van Zuid, Rotterdam gergievfestival.nl
met 1000 tegelijk 3 Dansen za 3 sept, 13.00 – 17.00 u
Met 1000 mensen op 1000 vierkante meter, tijdens de Wereldhavendagen. De World Port Dance op het Schouwburgplein in Rotterdam moet de grootste dansact ooit worden in de stad. Deelnemers hebben thuis geoefend via instructiefilms op YouTube en tijdens een try-out. Na de dans zijn er workshops en treedt het Shantykoor Rotterdam op. Waar: Schouwburgplein, Rotterdam www.worldportdance.nl
4 Filmconcert do 15 sept, 12.45 – 13.15 u
De beelden van oceaanstomers, rijnaken, parlevinkers en platbodems hebben talloze filmmakers geïnspireerd. De muzikanten Geert Bierling en Bert Mooiman begeleiden live een compilatie van die historische havenbeelden. Waar: Burgerzaal, Stadhuis, Rotterdam gergievfestival.nl
zingen 5 Zeemansliederen op 2, 3 en 4 sept
Namen van Shantykoren als Paddy’s Passion en Nelson’s Blood doen denken aan het ruige bestaan van de zeemannen op grote zeilschepen van vroeger. Zij zongen ‘shanties’ om het zware werk aan boord en in de haven te verlichten. Shantykoren uit binnenen buitenland zingen de liederen tijdens het Internationale Shantyfestival. Waar: Wijnhaven, Oude Haven en Leuvehaven, Rotterdam www.shantyfestivalrotterdam.nl
Win
voor tentoonstelling rdm-loods
een speedbootrace…
Geheimzinnige trip Tot in de jaren negentig werden hier onderzeeboten gebouwd. Nu daagt een reuzenrad in de loods de bezoeker uit plaats te nemen in de bakjes. Ze horen bij de tentoonstelling ‘The One And The Many’ van de kunstenaars Elmgreen en Dragset, die in de oude RDM-loods in Heijplaat een mini-stad creëerden. www.onderzeebootloods.nl
Betaal 1 kaartje van € 5 en neem gratis iemand mee Actievoorwaarden: de actie is niet geldig in combinatie met andere acties en kortingen geldt bij inlevering van deze bon bij de kassa van de Onderzeebootloods het vervoer naar de Onderzeebootloods is niet inbegrepen bon geldig t/m 26 september 2011
••
Top 5 gratis
•
Kom tijdens de Wereldhavendagen naar de stand van het Havenbedrijf in het World Port Center (naast Hotel New York op de Wilhelminakade) en maak kans op een spannende race over het water met een snelle speedboot (Rigid Inflatable Boat) of één van de Beleef de haven-fietstassen. foto zeehond: Martijn de Jonge
12
