De kracht van Zundert
Nota cultuur, recreatie & toerisme 2011-2015. Reg. 2011/13257
Juli 2011 Opdrachtgever: Gemeente Zundert
Inhoudsopgave 1.
Inleiding
blz
3
2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Borging naar binnen sociaal-cultureel verenigingsleven cultuureducatie ambities van ambities naar uitvoering ambities wie doet wat: beleggen van taken
blz blz blz blz blz blz
4 4 5 6 6 7
3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Opening naar buiten cultuur natuur recreatie & toerisme ambities van ambities naar uitvoering wie doet wat: beleggen van taken
blz blz blz blz blz blz blz
8 8 9 10 11 12 13
4.
Afsluiting
blz
14
Bijlage 1 Bijlage 2
Overzicht resultaatafspraken 2012 Lijst van uitgenodigde partijen voor de klankbordbijeenkomsten
2
1.
Inleiding The cultural capital of a town is what makes it an inspiring place to live in and to visit. ( Arjo Klamer)
1
Zundert is de geboorteplaats van de wereldberoemde kunstenaar Vincent van Gogh, maar de gemeente Zundert is óók het prachtige natuurschoon van de bossen en de heide, het bloemencorso, het bloeiende verenigingsleven en nog zoveel meer……… De gemeente Zundert is daarmee een aantrekkelijke woonplaats voor de eigen inwoners maar heeft ook veel te bieden aan recreanten en toeristen. De natuur, het bloeiende culturele leven, het erfgoed en meer in het bijzonder de band met Vincent van Gogh kunnen beschouwd worden als het unieke karakter van de gemeente. Om de kracht van de gemeente Zundert nog beter te gaan benutten is het belangrijk dat de beleidsvelden cultuur, recreatie en toerisme sterker met elkaar verbonden worden. Dit levert synergie op waarmee de gemeente Zundert zich regionaal, nationaal en mogelijk zelfs internationaal kan profileren. Ook is het belangrijk om te onderkennen dat deze elementen onlosmakelijk verbonden zijn met de eigen bevolking. Het bloeiende culturele leven draagt bij aan participatie van de inwoners en de leefbaarheid van de gemeente. Het is dus belangrijk ook stil te staan bij de waarde van de cultuur en natuur voor de eigen inwoners. Voorstaande betekent dat ervoor gekozen is om deze beleidsvisie uit twee onderdelen op te bouwen. Het eerste deel is naar “binnen” gericht. Op welke manier kan de gemeente de kracht van het culturele veld optimaal benutten om de wenselijke maatschappelijke effecten te bereiken? Dit deel van de beleidsvisie is gericht op cultuur en natuur als motor voor de leefbaarheid van de gemeente en de participatie van haar inwoners. De ontwikkelingsrichting die in dit deel naar voren komt heeft betrekking op de “borging naar binnen” van het sociaal-culturele leven dat onderscheidend is voor de gemeente Zundert. Dit is immers de fundering die nodig is om een verdere uitbouw mogelijk te maken. Het tweede deel van deze beleidsvisie richt zich op de profilering van de gemeente Zundert naar “buiten” toe. Hoe kan de gemeente Zundert beter gebruik maken van de eigen kracht? Hoe kan de gemeente Zundert aan recreanten en toeristen laten zien wat er allemaal te beleven valt? In dit deel worden cultuur en natuur als motor voor de recreatieve en toeristische industrie beschouwd. De ontwikkelingsrichting die in dit deel wordt beschreven is gericht op een “opening naar buiten”. Het is belangrijk om beide ontwikkelingsrichtingen “borging naar binnen” en “opening naar buiten” in samenhang met elkaar te blijven zien. Het rijke sociaal-culturele leven 1
A. Klamer, Value of Culture, in R. Towse (red.) A Handbook of cultural Economics (Rotterdam 2003), 465-469, 468.
3
staat aan de basis van de potentiële aantrekkingskracht van de gemeente Zundert als recreatieve en toeristische bestemming. De inzet van iconen uit het verleden en het brede evenementenaanbod in het heden bieden kansen voor een economische impuls waar de hele gemeenschap profijt van heeft. Deze economische welvaart is vervolgens nodig om het voorzieningenniveau in de gemeente Zundert op duurzame wijze in stand te kunnen houden. In dit document zijn de belangrijkste ambities voor de periode 2011-2015 verwoord. Binnen dit kader is een voorzet gedaan voor een uitvoeringsagenda 2012. Er is bewust gekozen voor een korte termijn focus. Dit schept ruimte om uitgaande van de ambities jaarlijks met betrokkenen een realistische en haalbare uitvoeringsagenda op te stellen. Daarmee is deze beleidsvisie geen statisch document maar een groei- en ontwikkeldocument. De “wat” vraag is vastgelegd voor de periode 2011-2015, de “hoe” vraag kan op deze manier van jaar tot jaar in samenspraak met het veld worden bepaald. Hierbij zal steeds rekening gehouden moeten worden met de beschikbare middelen, zeker in een periode waarin de financiële ruimte van de gemeente als gevolg van kortingen vanuit het Rijk beperkt is. Dit vraagt om creatieve oplossingen, ondernemerschap en samenwerking tussen de belanghebbende partijen. Op basis van jaarlijkse afspraken wordt afgestemd op welke activiteiten wordt ingezet. Naast het gemeentelijk subsidiekader zal nadrukkelijk ook naar andere bronnen van inkomsten gekeken moeten worden. Om die reden is geen financiële paragraaf in dit document opgenomen. Dit document is niet bedoeld om de beschikbare middelen te verdelen. Hiervoor is onder andere de subsidieverordening een instrument. Parallel aan de realisatie van dit document is gewerkt aan een nieuw activiteitengericht subsidiekader. Daarnaast zijn er voor de uitwerking van het beleid in de begroting verschillende budgetten beschikbaar op het gebied van cultuur(educatie) en toerisme. Onderliggende beleidsvisie is het beleidsmatige kader, bedoeld om de “stip op de horizon” aan te geven en van daaruit richting te geven aan de toekomst. Ter ondersteuning van de richting die in dit document is beschreven, is een model opgesteld waarin de ontwikkelrichtingen naar “binnen” en naar “buiten” in hun onderlinge samenhang zijn gevisualiseerd. Hierbij is gebruik gemaakt van de reeds aanwezige bouwstenen die in een eerder stadium zijn aangeleverd door betrokkenen in het veld en de input van de bijeenkomsten met een vertegenwoordiging uit de gemeenteraad en het veld.
4
2.
Borging naar binnen
Het Zundertse culturele veld kent een breed fundament. Schilderkunst, beeldhouwen, toneel, muziek, zang, cabaret, en dans worden op hoogwaardig amateurniveau beoefend. Het sociaal-culturele leven is daarmee stevig verankerd en maakt onderdeel uit van het unieke karakter van de gemeente Zundert. Dit speelt een belangrijke rol bij het vergroten van de participatie van de inwoners van de gemeente Zundert en het behouden van de leefbaarheid in alle kerkdorpen. In dit deel wordt een korte schets gegeven van het sociaal-culturele leven, de rol van cultuureducatie in het behoud van het unieke karakter van de gemeente Zundert, gevolgd door de belangrijkste ambities voor de komende jaren. 2.1 Het sociaal-culturele leven Het aandeel kunstenaars en creatievellingen onder de inwoners van de gemeente Zundert is bijzonder hoog. Dat uit zich in een hoogwaardig voorzieningenniveau en aanbod waarbij inwoners zowel actief (als uitvoerder) als passief (als bezoeker) kunnen deelnemen aan alle facetten van cultuur. Naast een kwalitatief en kwantitatief groot aanbod is ook het aantal nieuwe initiatieven en experimenten dat vanuit het veld wordt ontwikkeld opvallend. Het culturele veld kent een grote zelfredzaamheid, waarbij met creativiteit gezocht wordt naar de meerwaarde van onderlinge samenwerking. De culturele sector in de gemeente Zundert kan hiermee een belangrijke bijdrage leveren aan 'Brabant Culturele Hoofdstad 2018'. Onder het motto “de kunst van het samenleven” presenteren de B5-steden zich hierin samen met het omringende achterland als het podium voor de culturele hoofdstad van Europa. De kunst van het samenleven is een motto dat zeker van toepassing is op de gemeente Zundert. Naast aanknopingspunt in de vorm van het icoon Vincent van Gogh, zijn de hoogwaardige beoefening van de beeldende kunsten, toneel, muziek en dans, maar zeker ook de rol van het bloemencorso en de buurtschappen in de samenleving van de gemeente, pijlers die het verdienen om in dit kader verder verkend te worden. Om de traditie van het rijke sociaal-culturele leven voort te zetten is het belangrijk dat jongeren gestimuleerd worden om deel te nemen aan culturele activiteiten. Dit kan door lidmaatschap van een vereniging, maar ook door activiteiten op school of in de buurt. Daarom is het goed om het betrekken van jongeren bij cultuur tot speerpunt te benoemen. Op die manier wordt het unieke karakter van de gemeente Zundert doorgegeven aan volgende generaties. 2.2 Cultuureducatie Net als in het culturele veld als geheel, kenmerkt de organisatie van cultuureducatie zich door een grote zelfredzaamheid van de betrokken partijen. Uit de in 2010 gehouden 'Nulmeting Cultuureducatie' bleek dat alle scholen zelf het aanbod aan cultuureducatie organiseerden. Tegelijk bleek ook dat zowel vanuit het onderwijs, als vanuit de culturele instelling behoefte was aan meer regie vanuit de gemeente, waardoor de samenwerking geoptimaliseerd kan worden en het aanbod van cultuureducatie voor alle leerlingen op een kwalitatief en kwantitatief gelijkwaardig niveau wordt gebracht.
5
De gemeente erkent naast het belang van cultuureducatie bij de overdracht van kunst en cultuur naar een nieuwe generatie, ook het belang van cultuureducatie als onderdeel van burgerschapsvorming. Bij cultuureducatie gaat het immers niet alleen om een brede kennismaking met diverse kunstuitingen, maar ook om de kennis van het eigen culturele erfgoed. Hierbij kan de jeugd kennis maken met de lokale geschiedenis en de cultuurhistorische waarden van het eigen kerkdorp. Dat is nodig voor de verbinding tussen het heden, verleden en toekomst. Naast cultuur hoort ook natuureducatie een vast onderdeel van het aanbod aan de leerlingen binnen onze gemeente te zijn. Door middel van deelname aan de rijksregeling "Impuls brede scholen, sport en cultuur"en de inzet van provinciale subsidies is in 2011 gestart met het ontwikkelen van cultuurmenu’s waarbij alle leerlingen vanaf de basisschoolleeftijd kennis kunnen maken met kunst en cultuur. Het ontwikkelen van een stabiele menukaart met een duidelijke couleur locale is de belangrijkste opdracht voor de komende jaren. Een logisch samenhangend programma van activiteiten met een voor onze gemeente kenmerkend hoog kwaliteitsniveau is noodzakelijk om alle jongeren in de gemeente Zundert dezelfde basiskennis ten aanzien van kunst en cultuur bij te brengen. Op het gebied van natuureducatie is de afgelopen jaren in samenwerking met het Vogelrevalidatiecentrum een programma ontwikkeld. Dit programma zal de komende jaren worden voortgezet en waar nodig en noodzakelijk worden aangevuld met verder aanbod. Ten slotte speelt de bibliotheekvoorziening bij het aanbod van cultuureducatie een cruciale rol. De bibliotheek is een vindplaats voor culturele uitingen, maar vormt tegelijkertijd een belangrijk onderdeel van het taalonderwijs en de ontsluiting van kennis voor alle inwoners. Hiervoor is behoefte aan een moderne bibliotheekvoorziening die bijdraagt aan de optimale ontplooiing van de jeugd en het vergroten van de participatie van alle inwoners in de kennissamenleving, waarbij in het bijzonder aandacht gevraagd wordt voor laaggeletterden. 2.3. Ambities Op basis van informatie uit de voorgaande paragrafen kan gesteld worden dat de ambitie van de gemeente Zundert gericht zou moeten zijn op de borging van het rijke sociaalculturele leven. Dit draagt immers bij aan de kwaliteit van leven in de gemeente en het brede welzijn van de inwoners. Hiervoor is het nodig dat: -
Het bereik van jongeren bij culturele en kunstzinnige activiteiten tot speerpunt van beleid wordt benoemd zodat het sociaal-culturele leven wordt doorgegeven aan de volgende generatie(s).
-
Alle jongeren eenzelfde basisaanbod krijgen via cultuureducatie op school.
-
Een moderne bibliotheekvoorziening gericht op de ontplooiing van jongeren en de participatie van de inwoners van de gemeente Zundert in de kennissamenleving.
6
-
De hoogwaardige amateurkunst gekoesterd wordt en een verbinding gelegd wordt met de ontwikkelingen in het kader van Brabant Culturele Hoofdstad 2018.
2.4. Van ambitie naar uitvoering Om bovenstaande ambities ten uitvoer te kunnen brengen is het nodig dat alle betrokken partijen in de juiste positie worden gebracht. De gemeenteraad heeft een kaderstellende rol. De instandhouding van het rijke sociaal-culturele leven is per definitie voorbehouden aan het veld bestaande uit het verenigingsleven, de onderwijsinstellingen en de sociaalculturele stichtingen. Aan de hand van bovengenoemde ambities kan de gemeente het veld gaan faciliteren om de ambities waar te maken. Voorwaarde hiertoe is dat er een goede basisinfrastructuur aanwezig is. De benodigde basisinfrastructuur bestaat in ieder geval uit: -
De inzet van cultuureducatie waarbij alle kinderen van 4 tot 12 jaar in de gemeente Zundert via het onderwijs eenzelfde basisaanbod krijgen.
-
Een effectief subsidiebeleid dat gericht is op de deelname van jongeren en kwetsbare groepen aan sociaal-culturele activiteiten. Hierbij gaat het nadrukkelijk om een activiteitengericht beleid dat de gewenste ontwikkelingsrichting beloont. In aanvulling op het gemeentelijke subsidiebeleid is het goed om het verenigingsleven te wijzen op de mogelijkheid van fondsenwerving en hen hierin te ondersteunen als dat nodig is.
-
De opzet van een activiteitenkalender zodat alle sociaal-culturele activiteiten overzichtelijk gebundeld zijn.
-
Bestuurlijke steun gebaseerd op de visie zoals die in dit document is vastgelegd.
Het vertrekpunt voor de uitvoering van de ambities wordt gevormd door de inrichting van bovengenoemde basisinfrastructuur. In 2011 moeten hiertoe in ieder geval de volgende stappen zijn gezet: -
Vaststellen beleidsuitgangspunten Cultuur, Recreatie en Toerisme (CTR);
-
Vaststellen subsidiebeleid;
-
Opstellen van een uitvoeringsagenda.
Uitgaande van de realisatie van de benodigde basisinfrastructuur in 2011 kan een uitvoeringsagenda 2012 worden geformuleerd. In de uitvoeringsagenda worden in samenspraak met het veld een aantal resultaatafspraken vastgelegd die tot de realisatie van de ambities moeten leiden. Het is aan te bevelen om het aantal bouwstenen in de uitvoeringsagenda beperkt te houden tot degene die prioriteit verdienen en haalbaar zijn. Daarmee wordt een duidelijke focus neergelegd richting het veld en is de kans ook groter
7
dat er draagvlak is voor de resultaatafspraken in de uitvoeringsagenda. Mogelijke resultaatafspraken voor 2012 zijn: 1. Het in samenspraak met de onderwijsinstellingen en culturele stichtingen optimaliseren van een menukaart voor cultuureducatie. Deze menukaart moet stabiel zijn zodat alle jongeren uit de gemeente Zundert eenzelfde basisaanbod krijgen gedurende hun schoolloopbaan. 2. Het voorsorteren op “Brabant Culturele Hoofdstad 2018” en de culturele stichtingen vragen om met een aantal projectvoorstellen te komen waarmee de gemeente Zundert verbinding kan zoeken met de provinciale initiatieven. 3. De positie van de bibliotheekvoorziening in de kerkdorpen en de gewenste dienstverlening is vastgelegd.
2.5 Wie doet wat: beleggen van de taken. De uitvoering van de eerste resultaatafspraak kan belegd worden bij de gemeentelijke cultuurcoach. Bij de tweede resultaatafspraak kan gekeken worden of één van de twee West-Brabantse cultuurcoördinatoren vrijgemaakt kan worden om de culturele stichtingen te ondersteunen. Beide resultaten kunnen worden behaald binnen de huidige, bestaande, afspraken/functies. In de toekomst kan worden overwogen om specifiek voor de gemeente Zundert een coördinator te benoemen. Vooralsnog wordt deze rol niet specifiek ingevuld en wordt de verbinding in de samenwerking tussen de beleidsmedewerkers en hun netwerken gezocht. De laatste resultaatafspraak zal de uitkomst zijn van een dialoog tussen de gemeente en de Stichting Bibliotheek ZundertRucphen, die op dit moment reeds gestart is.
8
3
Opening naar buiten
De gemeente Zundert heeft veel te bieden aan bezoekers en toeristen, maar kan dit nog meer voor het voetlicht brengen. Het beter benutten van de eigen kracht naar buiten toe, kan een belangrijke economische impuls aan de gemeente geven. Hiervoor is het nodig dat er een samenhangend beleid komt dat gericht is op het beter ontsluiten van de cultuur en natuur in de gemeente Zundert voor recreanten en toeristen. Hieronder volgt per paragraaf een korte schets van de afzonderlijke beleidsvelden aangevuld met een overzicht van de mogelijkheden om meer samenhang tussen deze beleidsvelden te creëren. 3.1 Cultuur De gemeente Zundert ís cultuur, niet alleen vanwege de band met belangrijke kunstenaars, of de bekendheid van het bloemencorso, maar ook door het bloeiende sociaal-culturele leven. Deze kenmerken kunnen benut worden om de gemeente Zundert, in samenwerking met de regio en de provincie, naar buiten toe te openen. Bovendien heeft de gemeente Zundert een enorm recreatief potentieel. Er zijn meer culturele evenementen dan dagen in het jaar! Dit biedt oneindig veel mogelijkheden om toeristische arrangementen op te stellen. Verder kent de gemeente Zundert al vele jaren een zondagopenstelling. Met deze traditie die in economisch, maar zeker ook in sociaal-cultureel opzicht van belang is, onderscheidt de gemeente Zundert zich van de overige gemeenten in de regio. Om de zondagopenstelling te kunnen behouden, is van rijkswege een collegebesluit vereist. De zondagopenstelling zal, mede op basis van deze notitie, formeel verankerd moeten worden, zodat de gegroeide traditie in de toekomst behouden kan blijven voor de gemeente Zundert en haar inwoners. 3.2 Natuur De gemeente Zundert is óók natuur. Het groene karakter van de gemeente is alom tegenwoordig. De gemeente Zundert is centraal gesitueerd in de grote groene long tussen Breda en België. De boomteelt is een belangrijke economische drager. Via Treeport wordt deze kansrijke sector verder op de kaart gezet. Daarnaast nodigt al dat groen in de vorm van de prachtige bossen en uitgestrekte heide uit tot wandelen, fietsen en paardrijden. Het aantal wandelaars en fietsers groeit onverminderd door en daarmee is dit een belangrijke groep vanuit recreatief en toeristisch perspectief. De mooie natuur van de gemeente Zundert is hiermee een prima aanknopingspunt voor een weekendje weg in eigen land, maar vraagt wel om een versterking van het huidige aanbod van wandel- en fietsroutes zodat de toeristen en dagrecreanten de natuur ten volle kunnen beleven. Het betekent dat er geïnvesteerd moet worden in een goede bewegwijzering en herkenningspunten voor de hulpverlening. De VVV heeft inmiddels een aantal routes uitgezet, maar in het kader van de “opening naar buiten” is op dit punt blijvende aandacht nodig. Behoud en verdere optimalisering van de bestaande wandel- en fietsroutes is gewenst. Hetzelfde geldt voor de ruiter- en menroutes die vaak abrupt
9
eindigen aan de grens met België. Het realiseren van een aantal grensoverschrijdende, lusvormige routes is zeer aantrekkelijk voor het groeiend aantal paardenliefhebbers in Nederland. Samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportbond (KNHS) en overige gemeenten in de regio is op dit punt gewenst. Ook door het Brabants Landschap wordt gezocht naar oplossingen om de verschillende routes aan elkaar te knopen. De toenemende aandacht voor agrarische streekproducten is een belangrijke tendens die benut kan worden bij de verbreding van het bestaande aanbod en de inbedding van hiervan in de aangeboden routes. De provincie zet de komende jaren in op natuurbehoud en heeft daarbij een aantal “landschappen van allure” benoemd. In de regio West-Brabant gaat het hierbij om de Brabantse wal, een natuurgebied dat zich in de gemeente Woensdrecht bevindt maar zich uitstrekt tot de gemeenten Steenbergen en Roosendaal. Op basis van het aanwezige natuurschoon is het zeker aan te bevelen om vanuit de gemeente Zundert de verbinding te zoeken met deze landschappen van allure. De gemeente Zundert heeft immers alle reden om zich als zodanig te presenteren op regionaal en provinciaal niveau. Een belangrijk aandachtspunt is de wijze waarop de gemeente Zundert zich presenteert vanaf de invalswegen. Het is belangrijk dat “buiten” naar “binnen” wordt gebracht. Het plaatsen van borden langs de toegangswegen (A16 en A58), vergelijkbaar met de borden die naar Brabantse Wal verwijzen bij de gemeente Woensdrecht, zijn in dat verband van groot belang. 3.3 Recreatie en toerisme De toeristische sector heeft het afgelopen decennium een stevige groei doorgemaakt in West-Brabant. Met een aandeel van 10% in de werkgelegenheid is dit een sector van blijvende waarde voor de regio. Daarom heeft de regio in de bouwstenen voor de strategische agenda 2011-2015 opgenomen dat er aandacht moet zijn voor de “branding” van West-Brabant als recreatieve en toeristische bestemming. Om tot optimale benutting van het toeristisch potentieel te komen moet de verdere profilering van de gemeente Zundert hierop aansluiten. Hiervoor is het in de eerst plaats nodig dat er binnen de bredere marketingstrategie van de regio West-Brabant een merk “Zundert” wordt neergezet. Op die manier kan het unieke karakter van de gemeente met een gerichte campagne worden uitgedragen. Om de toeristen en dagrecreanten vervolgens naar de gemeente Zundert te halen en “vast” te houden, dient er een kwalitatief hoogwaardig aanbod van toeristische producten en overnachtingadressen te worden ontwikkeld. Hier liggen kansen voor bij de sector betrokken ondernemers. Voor de ontwikkeling van aantrekkelijke toeristische producten is het nodig dat door hen gewerkt wordt aan een samenhangend pakket. Wanneer cultuur, recreatie en toerisme vanuit hun logische samenhang met elkaar worden verbonden, zijn er eindeloos veel mogelijkheden om de gemeente Zundert bij verschillende doelgroepen bekend te maken. Om de natuur- en cultuurliefhebbers vervolgens vast te kunnen houden is een duurzame uitbreiding van het aantal overnachtingadressen gewenst. De gemeente Zundert heeft weliswaar een aantal campings op het eigen grondgebied, maar deze worden vooral gebruikt door recreanten met vaste staanplaatsen, arbeidsmigranten of voor
10
semipermanente bewoning. Toeristen die een bezoek brengen aan het Van Goghhuis of willen recreëren in de prachtige natuur zullen zich eerder aangetrokken voelen tot een accommodatie met een landelijk karakter zoals een Bed & Breakfast (B&B) op een boerenhoeve of een kleinschalige minicamping. Het verdient dan ook de aanbeveling om de ontwikkeling van kwalitatief hoogwaardige, kleinschalige accommodaties te faciliteren. Als start hiertoe zijn een gemeentelijke beleidsnotitie en bijbehorende verordening opgesteld. Deze biedt ruimte aan de ontwikkeling van B&B’s en recreatieve plattelandsverblijven. In aansluiting hierop wordt in het nieuwe bestemmingsplan buitengebied rekening gehouden met de mogelijkheid dit soort accommodaties in de gemeente te vestigen. Daarnaast is het aan te bevelen om ruimte te bieden aan andere innovatieve ideeën vanuit de sector zodat de gewenste “opening naar buiten” gerealiseerd kan worden. De gemeente Zundert kan en wil vorengenoemde kansen niet vanuit de overheid alleen ontwikkelen. De inzet, ambitie en passie van de zelfstandig ondernemers in de sector zijn hiervoor noodzakelijk. Het is belangrijk dat er vanuit de gemeente voldoende ruimte wordt geboden aan deze sector. De ondernemers dragen immers zorg voor werkgelegenheid en welvaart van de inwoners van de gemeente. Veel verenigingen vinden hun thuisbasis in één van de horecagelegenheden en hier worden sociaalculturele activiteiten georganiseerd. Daarmee speelt deze sector een belangrijke rol in het kader van de leefbaarheid in de gemeente Zundert. Om die reden is het goed om het Platform Recreatie en Toerisme (PRET), waarin de ondernemers vertegenwoordigd zijn, nadrukkelijk te betrekken bij de uitwerking van de jaarlijkse resultaatafspraken. 3.4 Ambities Op basis van bovenstaande kan een korte ambitie worden samengevat: 'het beter benutten van cultuur en natuur als pijlers voor recreatie en toerisme'. Hiermee kan een belangrijke economische impuls gegeven worden aan de bedrijvigheid in de gemeente. Hiervoor is het nodig dat: -
Er een merk “Zundert” wordt neergezet waarmee het onderscheidende karakter van de gemeente op regionaal, nationaal en internationaal niveau voor het voetlicht wordt gebracht. Hierbij is het belangrijk dat de “branding” van het merk Zundert aansluit bij de strategische visie van de gemeente.
-
De band met Vincent van Gogh nog beter wordt benut om de gemeente meer bekendheid te geven naar buiten toe en hiertoe in ieder geval het Van Goghhuis in stand te houden.
-
De ontwikkeling van vernieuwende productcombinaties gestimuleerd wordt zodat cultuur en natuur beter ontsloten kunnen worden voor recreanten en toeristen.
11
-
Er geïnvesteerd wordt in behoud en waar mogelijk de verdere versterking van het aantal bewegwijzerde wandel-, fiets- en paardijroutes.
-
Mogelijkheden worden gecreëerd om het aanbod van kleinschalige verblijfsaccommodaties te vergroten.
3.5. Van ambitie naar uitvoering Om bovenstaande ambities ten uitvoer te kunnen brengen is het nodig dat alle betrokken partijen in de juiste positie worden gebracht. De regierol hoort thuis bij de gemeente. Het ontwikkelen van vernieuwende initiatieven is aan de ondernemers, de culturele stichtingen, de VVV en het verenigingsleven. Aan de hand van bovengenoemde ambities kan de gemeente het veld gaan faciliteren en de ambities waar maken. De gemeente dient hiertoe zorg te dragen voor: -
Eenduidige kaders in de vorm van beleid, verordeningen en bestemmingsplannen. De kaders moet zodanig van opzet zijn dat opening wordt geboden aan nieuwe initiatieven. Om deze initiatieven enigszins te kanaliseren en wildgroei in de sector te voorkomen is het aan te bevelen om een aantal kwalitatieve randvoorwaarden te benoemen.
-
Een effectief subsidiebeleid dat ruimte biedt aan innovatie en de ontwikkeling van kwalitatief hoogwaardige productcombinaties beloont.
-
Een doeltreffend communicatie- en marketingbeleid (citymarketing) waarmee de gemeente Zundert zich regionaal, nationaal en internationaal kan profileren.
-
Een uitvoeringsagenda waar in samenspraak met het veld concrete resultaatafspraken worden gemaakt. Het is aan te bevelen om deze resultaatafspraken jaarlijks te herzien. Hierbij zouden in ieder geval het platform voor recreatie en toerisme (PRET), de VVV en de culturele verenigingen en stichtingen betrokken moeten worden.
-
Bestuurlijke steun gebaseerd op de visie zoals die in dit document is vastgelegd.
Stappen in 2011 In 2011 moeten hiertoe in ieder geval de volgende stappen zijn gezet: -
Vaststellen beleidsuitgangspunten Cultuur, Recreatie en Toerisme (CTR);
-
Vaststellen bestemmingsplan buitengebied;
-
Vaststellen beleidsnotitie B&B’s en minicampings en bijbehorende verordeningen;
-
Vaststellen subsidiebeleid;
12
-
Vaststellen van een prestatieovereenkomst met de VVV, waarbij nadrukkelijk aandacht is voor de rol van de VVV bij de uitvoering van deze nota;
-
Opstellen van een uitvoeringsagenda.
De uitvoeringsagenda wordt in samenspraak met betrokken partijen opgesteld. De agenda bevat resultaatafspraken die ertoe moeten leiden dat de ambities gerealiseerd worden. Het is aan te bevelen om het aantal bouwstenen in de uitvoeringsagenda beperkt te houden tot degene die prioriteit verdienen en haalbaar zijn. Daarmee wordt een duidelijke focus neergelegd richting betrokken instellingen en ondernemers en is de kans ook groter dat er draagvlak is voor de resultaatafspraken in de uitvoeringsagenda. Mogelijke resultaatafspraken voor 2012 zijn: 1. De verdere ontwikkeling van het merk 'Zundert'. 2. De mogelijkheden voor behoud en optimalisering van de bewegwijzerde wandel-, fiets-, ruiter- en menroutes in beeld brengen. 3. De ontwikkeling van vernieuwende productcombinaties in 2012 waarbij de verbinding wordt gelegd tussen cultuur, recreatie en toerisme. Hierbij gaat het nadrukkelijk om het verbinden van bestaand aanbod. 4. Behoud en verdere optimalisering van de bestaande website van VVV en het huidige foldermateriaal om het recreatieve en toeristische aanbod in Zundert nog beter onder de aandacht te brengen. 5. De mogelijkheden voor het realiseren van (digitale) informatieborden bij de ingangen van de kernen en borden langs de toegangswegen (A16 en A58) in beeld brengen.
3.6 wie doet wat: beleggen van taken De verbinding tussen cultuur, recreatie en toerisme leggen, vraagt om een tussen de 'partijen' staande functie, waarbij de belangrijkste taken het zoeken van de verbinding en het ondersteunen van de ontplooiing van initiatieven zijn . We moeten constateren dat een dergelijke functie op dit moment niet wordt ingevuld. Voor het moment gaan we uit van het beleggen van deze taken bij bestaande instituties. Gelet op de aard van de geformuleerde afspraken lijkt een coördinerende taak weggelegd voor de VVV, in samenwerking met andere betrokken partijen.
13
4. Afsluiting De ontwikkelingsrichtingen en ambities uit dit document zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De gewenste “opening naar buiten” kan alleen door “borging naar binnen”. Het is immers het rijke sociaal-culturele leven in combinatie met de groene omgeving waardoor de gemeente Zundert een aantrekkelijke recreatieve en toeristische bestemming is. Het uitbouwen en beter benutten van deze kracht staat aan de basis van de “opening naar buiten”. Het omgekeerde is echter net zo goed waar want “borging naar binnen” kan alleen door “opening naar buiten”. Het behoud de leefbaarheid, de optimale benutting van de ontwikkeling van de jeugd en de participatie van alle inwoners van de gemeente in het rijke sociaal-culturele leven vraagt om investeringen en een voorzieningenniveau wat alleen mogelijk is wanneer de economie van de gemeente Zundert voldoende impulsen krijgt. Daarom is het belangrijk om vanuit samenhang te blijven denken en de verbinding te blijven zoeken tussen welvaart en welzijn. Verbinding is ook van belang als het gaat om regionale en provinciale ontwikkelingen. Het stevig positioneren van de kracht van de gemeente Zundert in de West-Brabantse regio gaat prima samen met de toeristisch en recreatieve doelstellingen die op regionaal niveau zijn geformuleerd. Datzelfde geldt voor de provincie. Het tijdig voorsorteren op de ontwikkelingen in het kader van Brabant Culturele Hoofdstad 2018 biedt kansen om de kracht van de gemeente Zundert breed voor het voetlicht te brengen. Juist in een periode waarin er op lokaal niveau minder financiële middelen ter beschikking zijn, is een krachtige bestuurlijke lobby nodig om verbindingen te leggen met andere partijen zoals de provincie, zodat meegelift kan worden met lopende ontwikkelingen. Tot slot is de verbinding tussen de gemeente en het veld en natuurlijk ook de verbinding tussen de verschillende partijen in het veld van belang. Op dit punt hebben de partijen in het veld nadrukkelijk aangegeven dat voor een verdere uitbouw van de ambities een ontwikkelaar nodig is. Een “makelaar” die het veld kent en los van alle partijen kan opereren.
14
Bijlage 1: Overzicht van de resultaatafspraken voor 2012 1. Het in samenspraak met de onderwijsinstellingen en culturele stichtingen optimaliseren van een menukaart voor cultuureducatie. Deze menukaart moet stabiel zijn zodat alle jongeren uit de gemeente Zundert eenzelfde basisaanbod krijgen gedurende hun schoolloopbaan. 2. Het voorsorteren op “Brabant Culturele Hoofdstad 2018” en de culturele stichtingen vragen om met een aantal projectvoorstellen te komen waarmee de gemeente Zundert verbinding kan zoeken met de provinciale initiatieven. 3. De positie van de bibliotheekvoorziening in de kerkdorpen en de gewenste dienstverlening is binnen de huidige financiële kaders vastgelegd. 4. De verdere ontwikkeling van het merk 'Zundert'. 5. De mogelijkheden voor behoud en optimalisering van de bewegwijzerde wandel-, fiets-, ruiter- en menroutes in beeld brengen. 6. De ontwikkeling van vernieuwende productcombinaties in 2012 waarbij de verbinding wordt gelegd tussen cultuur, recreatie en toerisme. Hierbij gaat het nadrukkelijk om het verbinden van bestaand aanbod. 7. Behoud en verdere optimalisering van de bestaande website van VVV en het huidige foldermateriaal om het recreatieve en toeristische aanbod in Zundert nog beter onder de aandacht te brengen. 8. De mogelijkheden voor het realiseren van (digitale) informatieborden bij de ingangen van de kernen en borden langs de toegangswegen (A16 en A58) in beeld brengen.
15
Bijlage 2: Lijst van uitgenodigde partijen voor de klankbordbijeenkomsten Organisatie Ondernemersvereniging Zundert Centrum Rijsbergse ondernemersvereniging Koninklijke Horeca Nederland afdeling Zundert-Rijsbergen CultuurCentrum Zundert VVV Zundert Van Goghhuis
Vertegenwoordiger Frits Slootmans Peter Reiters Peter Reiters
Jan Damen Eva Geene Ron Dirven Charles Brosens
Vogelrevalidatiecentrum Camping Internationaal Priem Stichting Bloemencorso Zundert Museum de Weeghreyse Heemkundige Kring Koutershof Stichting Boerendag Rijsbergen Vereniging Treeport Zundert Zunderts Toneel Stichting Magie van de Baronie Kamer van Koophandel West-Brabant
Kees Verdaasdonk Dhr. Priem Rinie van Tilburg Chris van Opstal Charles Luijten Ans Soffers Kees Vogels Riet Hereijgers Petra Nouws Louis van den Broek Peter Dictus Jack Roelands Juri Heise Mathanja Wallinga
16
17
