De Kracht van het Rijk van Nijmegen

De Kracht van het Rijk van Nijmegen Voorwoord Voor u ligt onze aanpak met betrekking tot het onderzoek naar het DNA ofwel de Kracht van het Rijk van Nijmegen. Als coöperatieve bank leveren we graag een bijdrage aan het versterken van de lokale samenleving. Dit door in te spelen op de wensen van onze klanten en de omgeving waarin zij wonen, werken, ondernemen, winkelen en recreëren. Om dat zo goed mogelijk te kunnen doen is de behoefte ontstaan aan een gedetailleerder beeld van de regio Rijk van Nijmegen. Daarom willen we samen met de zeven gemeentes in deze regio een onderzoek starten. In de ontbijtbijeenkomst van 16 juli 2015 is het onderzoek en de opzet en reikwijdte besproken met vertegenwoordigers van deze gemeentes. De presentatie die gebruikt is voor deze bespreking is bijgevoegd in bijlage 2.

Inleiding Het lijkt paradoxaal dat in een tijd dat de wereld virtueel steeds kleiner wordt en de informatie uit alle windstreken in fracties van seconden beschikbaar is, we een toenemende belangstelling zien voor de lokale, eigen omgeving. Toch is dat niet zo raar. Uiteindelijk vormt die omgeving nog steeds de belangrijkste sociaal-maatschappelijke en economische context waarbinnen ons leven zich afspeelt. Mensen voelen zich betrokken bij hun eigen omgeving en willen daarop ook invloed uitoefenen. Bestuurlijk wordt dat gestimuleerd doordat een steeds groter mandaat bij lagere overheden, waaronder de gemeente, wordt gelegd. Dit komt voort uit de gedachte dat geëmancipeerde burgers samen met hun lokale bestuurders heel goed in staat zijn om hun eigen verantwoordelijkheden te nemen en te bepalen wat goed voor ze is. Op dat niveau zitten immers de gemeenschappelijke belangen, de betrokkenheid en de energie om zaken samen aan te pakken. De stadsregio Arnhem-Nijmegen heeft veel potentie, maar slaagt er nog onvoldoende in om deze te benutten. Deze conclusie komt in verschillende onderzoeken terug. De stadsregio zal via de Economic Board een nieuwe impuls krijgen, om van daaruit te kijken naar economische versterking. Echter het houdt niet op bij de stadsregio, de kracht zit veel dichterbij. Dichtbij mensen en dichtbij een natuurlijk samenhangend gebied, ontstaan uit een rijke historie. Het onderzoek richt zich dan ook op een integrale visie op de parels van het Rijk van Nijmegen. Resulterend in een aantal herkenbare projecten die voor het Rijk van Nijmegen economische en maatschappelijke betekenis hebben. Om recht te doen aan de kwaliteiten en kansen van het gebied is gekozen voor een brede insteek met feiten, ontwikkelingen en meningen. Interessant is het om naar het totaal, de samenhang en het evenwicht te kijken. Waar het gaat om mensen en groeperingen, economische functies, ruimtelijke samenhang en het gebied als onderdeel van een groter geheel. Om kansen voor de toekomst aan te kunnen geven, is het eerst belangrijk om te weten wat het gebied heeft gemaakt tot wat het nu is. Daarin zit het DNA van mensen en het gebied. Deze eigenschappen vormen de rode draad van het onderzoek en zijn uiteindelijk de basis voor de conclusies en adviezen naar de toekomst.

Rabobank Rijk van Nijmegen, september 2015

Pagina 1

Doel- en vraagstelling Het doel van de studie is om op basis van onderbouwde kennis, afgewogen argumenten, met behulp van gerichte projecten, samen met stakeholders en partners een gerichte stimulans te geven aan een voorspoedige en duurzame ontwikkeling van het Rijk van Nijmegen. Het belang van verbinden Rabobank Rijk van Nijmegen ziet in dit proces voor zichzelf een rol als aanjager en verbinder. Zij wil zich samen met partners inspannen om een duidelijke visie op het gebied te ontwikkelen en een versterkingsproces op gang te helpen. Het onderzoek moet uiteraard een goede kwantitatieve basis hebben als vertrekpunt, maar een kwalitatieve onderbouwing met betrokkenheid van stakeholders is minstens zo belangrijk gericht op de toekomst. Op die manier krijgen we niet alleen de beste informatie en adviezen, het leidt ook tot draagvlak voor de aanbevelingen en uitvoering van projecten in 2016 en verder. Bij het formuleren van concrete projecten is het belangrijk dat mensen het gevoel hebben er samen wat van te kunnen maken, vanuit een gezamenlijk belang en gezamenlijke doelstelling. De praktijk leert dat velen (inwoners, ondernemers, bestuurders)goede inzichten hebben in wat er speelt en wat gedaan zou kunnen worden om te versterken. Het mobiliseren en verbinden van mensen, ook tussen groepen die voorheen misschien niet zo veel contact met elkaar hadden (cross-overs) en het organiseren van hun zelfredzaamheid rond een bepaald thema is dan belangrijker dan het verzinnen van nieuwe oplossingen. Het is belangrijk dat er voldoende mensen zijn met overtuiging, initiatief, energie en niet in de laatste plaats tijd om samen de kar te trekken. Overal zijn mensen met dergelijke kwalificaties te vinden, maar zij zijn doorgaans veelgevraagd en druk. Dan is het belangrijk om die groep te laten groeien door supporters en fans te winnen. Het gaat om een gedeelde visie, overtuiging en enthousiasme. Vraagstelling Bij de uitvoering van het onderzoek staan de volgende vragen centraal: Wat is het DNA en de kracht van het Rijk van Nijmegen (gezamenlijk, apart en in relatie tot de omgeving), welke mogelijkheden zijn er om het gebied verder te versterken en wat zou –als eerste, door wie- gedaan kunnen worden om tot een daadwerkelijke versterking te komen? Om vervolgens tot enkele relevante sociaal - economische projecten te komen voor 2016 en verder.

De aanpak We beginnen met een kwantitatieve analyse van het gebied op basis van bestaande bronnen en datareeksen. Daarbij kiezen we een brede insteek: Werk, innovatie en onderwijs; Duurzaam wonen; Zorg en Welzijn en Leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang. In sheet 7 (bijlage 2) treft u een nadere uitwerking aan. Er wordt gekeken naar samenhang en verbanden binnen het Rijk van Nijmegen en met de omliggende regio’s in termen van pendel, koopstromen en zakelijke relaties tussen bedrijven. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande statistieken en onderzoeken. Waar mogelijk en relevant wordt ook de lijn verleden-heden-toekomst gevolgd. Parallel daaraan vindt literatuurstudie plaats, waaronder publicaties van de overheid (provincie, gemeenten, regio), het bedrijfsleven (Kamer van Koophandel en ondernemersorganisaties) en kennisinstellingen.


Pagina 2

Dit deskresearch geeft (een gemeenschappelijk) inzicht maar vraagt om verdere inkleuring en prioritering. Voor inkleuring gaan we twee fases doorlopen. Een klankbordgroep van circa 30 personen schetst op basis van haar diversiteit een toekomstperspectief. Vervolgens gaan we in 10 dialoogsessies in gesprek met stakeholders uit de verschillende gemeentes om te verkennen welke projecten waardevol zijn om het toekomstperspectief in te kleuren, rekening houdend met het vertrekpunt uit de deskresearch. Deze dialoogsessies worden georganiseerd op verschillende locaties in het gebied van het Rijk van Nijmegen. Een kernteam van professionals zal dit inspirerende proces begeleiden (zie bijlage 1). Op basis van de kwantitatieve analyse, gesprekken met betrokkenen en belanghebbenden, algemene kennis en ervaring van gelijksoortige projecten en de dialoogsessies ontstaat een goede kijk op de Kracht van het Rijk van Nijmegen. Dit zal leiden tot een haalbare en gedragen regionale uitvoeringsagenda, gericht op gezamenlijke projecten, met als doel om het Rijk van Nijmegen daadwerkelijk te versterken.

Gebiedsbepaling en samenwerkingsverbanden Het onderzoek omvat Rijk van Nijmegen, zijnde de gemeenten Beuningen, Druten, Groesbeek (Berg en Dal), Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen en Wijchen. In het onderzoek en de rapportage wordt een goed evenwicht bewaakt tussen de individuele gemeenten en het collectief. Het collectief (het collier) is de primaire insteek. Dit collectief ontstaat echter pas als de verschillende onderdelen (de parels) aaneengeregen worden en in samenhang worden gezien. Een gemeenschappelijk kenmerk van de 7 gemeenten is dat ze gezamenlijk de regio Rijk van Nijmegen vormen. Daarnaast zijn er ook andere kenmerken die de gemeenten binden. Iedere gemeente (inwoner, ondernemer, bestuurder) en de gezamenlijke regio moet zich in de conclusies en de regionale uitvoeringsagenda van projecten herkennen, maar ook realiseren welke bijdragen ze aan het soms wisselende collectief kunnen leveren. En dit alles in de context van en tegen de achtergrond van de stadsregio Arnhem-Nijmegen, de regio Health Valley en Food Valley.

In onderstaande kaart staan de gebieden (individueel en collectief) weergegeven:


Pagina 3

Bijlage 1:

Stakeholders 10 te definiëren (doel-) groepen in het Rijk van Nijmegen die dialoogsessies voorzien van inhoud

Klankbordgroep 7 gemeentes & 2 Rabobanken Ledenraadsleden Enkele werkgeversorganisaties Ondernemend Nijmeegse Studenten Onderwijsinstellingen Maatschappelijk middenveld

Kernteam Rabobank Rijk van Nijmegen Gemeente Nijmegen De Maatschappij Be Bright & Aldus Willem Werkgeversorganisatie(-s) Onderwijsinstelling(-en) Ronald Migo

Participanten van De Kracht van het Rijk van Nijmegen Rabobank Rijk van Nijmegen & Maas en Waal 7 Gemeentes in het Rijk van Nijmegen

• Graag hele document nog even doorlopen op tekst en strakheid lay out • Rijk van nijmegen plaatje voor op ipv tuinslang • Bijlage 2

Kracht van het Rijk van Nijmegen JULI 2015

©

Aanleiding Versterking van de kracht van het Rijk van Nijmegen

Waarom?

Conclusies uit verschillende onderzoeken vragen om gezamenlijke actie in het Rijk van Nijmegen. “Soms is een crisis nodig om de regio wakker te schudden en tot groei te brengen….” Dec.2011; Na congres groeisectoren in regio Arnhem-Nijmegen is weinig resultaat geboekt. Regio Arnhem – Nijmegen? ……… Start de Kracht met de parels van het Rijk van Nijmegen!

Wat?

Samen in het Rijk van Nijmegen sociaal- economische projecten oppakken door een gezamenlijke uitvoering, na verkenning vanuit gemeenschappelijk onderzoek. De onderzoeksvraag luidt: “Wat is de sociaal-economische kracht in het Rijk van Nijmegen vanuit de optelsom van: - Werk, innovatie en onderwijs - Duurzaam wonen - Zorg en Welzijn - Leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang

©

Franz Lisztplantsoen 200, Utrecht

December 2014

Pagina

2

Waar staat onze regio?

Regio Nijmegen staat volgens het onderzoek “Sterk Bestuur in Gelderland” op een 25e positie in Nederland. Een belangrijke quote die ons uitdaagt: “Tegelijkertijd heeft regio Arnhem-Nijmegen veel potentie, maar slaagt zij er onvoldoende in om deze te benutten. Op ranglijst van economisch krachtige regio’s staat de regio Nijmegen op de 25ste plaats, achter de Gelderse regio’s Arnhem, Noord-Veluwe en Stedendriehoek of vergelijkbare Nederlandse regio’s zoals Venlo of Amersfoort. De ruimtelijk economische ontwikkeling stagneert. De regio verliest positie door een profiel dat onvoldoende scherp is en door de sterke interne oriëntatie op de structuur”

©


December 2014

Pagina

Conclusies Regio Rijk van Nijmegen

Structuurdiscussies verhinderen voortgang, terwijl de samenwerkingscultuur het echte probleem is. Externe druk vanuit maatschappelijke partners die de urgentie van regionale vraagstukken benadrukken is aanwezig en kan helpen! Stedelijk netwerk Arnhem/Nijmegen is belangrijke economische motor. Mensen & middelen zijn nodig om uitvoeringsplannen te realiseren. Dit wordt nu node gemist! Gemeenten hebben door financiële problemen bezuinigd op ambtelijke capaciteit. Terwijl groot deel van bezuinigingen nog moet plaatsvinden. Gemeente Nijmegen functioneert goed als centrumgemeente in de regio Rijk van Nijmegen.

©


December 2014

Pagina

Aanbevelingen Regio Rijk van Nijmegen

Werk de invulling van de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling met voortvarendheid uit! Ontwikkel een nieuwe regionale strategische agenda in triple helix-verband. Gemeenten in regio moeten Nijmegen voortouw gunnen bij deze strategieontwikkeling….zonder dat het enkel een stedelijke agenda wordt! Bestuurlijke inrichting moet terug naar grenzen van de oude regio Rijk van Nijmegen: met Druten & West Maas en Waal. Start een traject voor een gemeenschappelijk Shared Service Center.

Ons voorstel is ingegeven door bovenstaande aanbevelingen

©


December 2014

Pagina

Samen de Kracht van het Rijk van Nijmegen dichtbij mensen brengen in 3 stappen

1

Scannen & Inspireren

•

©

Vitaliteitsscan van de regio Rijk van • Nijmegen door: - Interviews - Desk research (waaronder bestaande onderzoeken) - Enquêtes

2

3

Participeren

Agenderen & Ondernemen

Dialoogsessies met talenten uit de • Tripple Helix over de uitkomsten van de vitaliteitsscan. Onorthodoxe verbindingen op inspirerende locaties brengen kwalitatieve resultaten.

Op basis van de scan en dialoogsessies creëren van een regionale uitvoerings agenda, gericht op gezamenlijke projecten.


December 2014

Pagina

6

De vitaliteitscan geeft sturing aan het versterken van de economische KRACHT en het vestigingsklimaat in Stad en Regio, en brengt mensen bij elkaar!

Werk, innovatie en onderwijs • • • •

• • •

Bruto Lokaal Product

• •

Arbeidsmarkt Economische groei Koopstromen (economisch verkeer) Onderwijs (instroom leerlingen, voortijdig schooluitval, wachtlijsten, passend onderwijs) Financiële zelfredzaamheid Sociale en technische innovaties Portfolio dominante en ondersteunende sectoren Kansen door verbinding met omliggende regio’s Recreatie en toerisme

Bruto Lokaal Geluk

VITALITEIT

Zorg en welzijn • Demografische samenstelling en ontwikkeling wijk, stad, gemeente (vraag) • Ontwikkeling leefstijl • Fysieke en psychische gezondheid burgers • Zorggebruik • Gebruik van Jeugdzorg (CJG, Jeugdhulp)

©

Duurzaam wonen • Verhouding/kantoren/winkels/woningen • Aantal huisuitzettingen • Verhouding sociale/particuliere huur, koopwoningen • Gemiddelde woningwaardes • Woningen naar eigendom

Leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang • Veiligheidsbeleving onder burger structuur • Sociale cohesie, participatie, eenzaamheid • Leefbaarheid (ervaring door burgers) • Probleemgebieden/groepen • Sociale milieuhygiëne • Duurzaamheid gemeente: milieu, economie, mens en maatschappij • Cultuur en sport


December 2014

Pagina

7

Next steps op weg naar de kracht van het Rijk van Nijmegen

• Commitment van overheden, ondernemers, onderwijs/ kennisinstellingen voor het doen… - van gezamenlijk onderzoek en - vervolgstappen die eruit voortvloeien en - doorzettingskracht verlangen van ALLE publieke en private partners

• Samenbrengen van bouwstenen voor een agenda ten behoeve van een krachtig Rijk van Nijmegen: - Sociaal-economische vitaliteitsscan - Innovatiescan - Human Capitalscan

• Projecten gezamenlijk DOEN vormen de basis! • Krachtige inbreng van onze talenten tbv samenwerking: - In stadsregio Arnhem-Nijmegen en - In regio Health-Valley - Food Valley

©


December 2014

Pagina

8

Resultaten 2015 - 2016

• Vanuit onderzoek en dialoog, komen tot 1 uitvoeringsagenda in het Rijk van Nijmegen:

- gericht op concrete sociaal - economische projecten (2016) - samen met ondernemers, overheden, kennisinstellingen en maatschappelijk middenveld - die de regio Rijk van Nijmegen in 2016 dichtbij elkaar gaat brengen - met zichtbare resultaten op gebied van samenwerking en voor mensen heldere projecten (2016 - 2020)

©


December 2014

Pagina

Stappen in beeld gebracht

1. Sociaal Economische Vitaliteitscan

4. Werk in uitvoering in het Rijk van Nijmegen

Kracht van het Rijk van Nijmegen

2. Verrijking dialoogsessies op inspirerende locaties

3. Een gedragen, collectieve, inspirerende uitvoeringsagenda

©


December 2014

Pagina

Tijdspad

©

Aanleiding is het breed gedragen onderzoeksrapport van Sterk Bestuur in Gelderland

Mei 2015

Afronden concept vitaliteitscan, “een röntgenfoto”, naar de sociaal – economische kracht van het Rijk van Nijmegen

November 2015

Afronden dialoogsessies op inspirerende locaties in Rijk van Nijmegen, op zoek naar de kracht en het gezamenlijke verlangen van het Rijk van Nijmegen

Januari 2016

Vertaling vitaliteitscan en dialoogsessies naar 1 gezamenlijk plan van aanpak

Februari 2016

Afsluiten met een conferentie samen met het maatschappelijke middenveld in het Rijk van Nijmegen

April 2016

Samen als 1 regio de Hand aan de Ploeg – Werk in Uitvoering, als antwoord op het Onderzoek van Sterk Bestuur in Gelderland

2016 -> 2020


December 2014

Pagina

Uitvoering en Budget

©

Leiding Project

Kernteam i.s.m. een klankbordgroep

Aanleiding project en draagvlak MGR

Verkennen met bestuurders uit Rijk van Nijmegen

Vitaliteitscan (Röntgenfoto regio)

Externe expert i.s.m. Kernteam

Presentatie Vitaliteitscan aan MGR


Op basis van Vitaliteitscan de dialoogsessies

Ondernemers, Overheden, Kennisinstellingen/onderwijs, Maatschappelijk middenveld door projectleiding (kernteam)

Afronding van het definitief onderzoek


Vertaling naar 1 gezamenlijke uitvoeringsagenda


Presentatie aan de MGR

Enkele leden van kernteam

Conferentie

Kernteam en klankbordgroep i.s.m. Ondernemers, Overheden, Kennisinstellingen/ Onderwijs en Maatschappelijk middenveld

Budget

Maximaal Euro 80.000,00 incl. onderzoek, dialoogsessies en locaties, afronding definitief onderzoek middels rapportage, vertaling naar 1 uitvoeringsagenda. Exclusief conferentie in maart 2016.


December 2014

Pagina

De Kracht van het Rijk van Nijmegen

Recommend Documents