De kracht van Bloemendaal aan zee De positieversterking van een uniek strand
2
Voorwoord
‘Icoon van de gemeente Bloemendaal’, ‘Toeristisch-recreatieve trekker voor de hele metropoolregio Amsterdam’ Met deze woorden is het strand van Bloe-
Er is een goed beeld gevormd van de kansen
mendaal aan Zee in de structuurvisie van de
voor het bedrijfsleven en voorwaarden door
gemeente Bloemendaal raak getypeerd. In
overheden en hulpdiensten. Dit rapport
deze visie is ‘Ontwikkeling Bloemendaal aan
biedt een beknopt en helder overzicht.
Zee’ als project opgenomen. Projectdoel is Bloemendaal verder uit te bouwen tot een
Kamer van Koophandel Amsterdam en
onderscheidende badplaats voor strandre-
Koninklijke Horeca Nederland leveren met
creatie en uitgaanstoerisme voor de hele
dit rapport een aandeel aan ‘Ontwikkeling
regio. Kortom; een jaarrond aantrekkelijke
Bloemendaal aan Zee’. Voor strandpavil-
publiekstrekker.
joens, campings en horeca zijn er mogelijkheden voor samenwerking en marktverbre-
Kamer van Koophandel Amsterdam ziet in
ding. Voor de gemeente Bloemendaal
deze opgave een kans en een uitdaging. Op
adviseert het over noodzakelijke ruimte voor
verzoek van het bedrijfsleven aan en op het
het aangekondigde beleidskader ‘Visie
Bloemendaalse strand is samen met Konink-
Bloemendaal aan Zee’ en het nieuwe be-
lijke Horeca Nederland het project ‘Positie-
stemmingsplan. Bloemendaal aan Zee blijkt
versterking Bloemendaal aan Zee’ opgepakt. een zeer veelzijdig recreatiestrand met hoge Ondernemers zijn bezocht, bezoekers
kwaliteit en eigen sfeer; een productmix met
ondervraagd en hulpdiensten en gemeente
veel potentie. Bedrijfsleven, benut die
geconsulteerd.
kansen! Gemeente, zorg voor stimulerende kaders!
De kracht van Bloemendaal aan zee
3
Karakteristiek van Bloemendaal aan Zee
Karakteristiek Bloemendaal aan Zee
zoals Zandvoort of Noordwijk. Het strand
zich de laatste jaren steeds meer onder-
De gemeente Bloemendaal is één van de vijf
van Bloemendaal is ook smaller en korter
scheiden door de toonzettende en aanspre-
kustgemeenten binnen de metropoolregio
dan dat van haar buurgemeente. De pavil-
kende evenementen die mogelijk zijn omdat
Amsterdam. Het strand van Bloemendaal
joens staan dicht bij elkaar en de meeste
er in de directe omgeving geen woningen
heeft grote landelijke en internationale
bedrijvigheid en activiteiten zijn geconcen-
staan. Maar het strand van Bloemendaal
naamsbekendheid. En dit zelfs zonder de
treerd op en bij de Kop van de Zeeweg. Op
biedt meer. Het beschikt over verschillende
aanwezigheid van een recreatief winkelge-
het strand staan 8 strandpaviljoens. Er zijn
natuurelementen zoals duinen, bossen
bied en hotels. De aantrekkingskracht en
hier ook drie campings, een restaurant,
en parken die het recreatief karakter
het onderscheidende profiel zijn te danken
een snackbar en een appartementenhotel
versterken. In Bloemendaal kan men ook
aan de diversiteit en het kwalitatief goede
gevestigd en vlakbij ligt een tweesterren
recreëren, ontspannen en genieten van de
horeca-aanbod.
restaurant.
rust en natuur. Al met al is er sprake van een
Doordat Bloemendaal geen compleet
Over het strand van Bloemendaal worden
met hoge kwaliteit, dat elkaar goed aanvult
aanbod heeft van recreatievoorzieningen,
vaak gesproken in termen van hip, trendy,
en versterkt.
functioneert het anders dan badplaatsen
goede sfeer en bijzonder. Het strand heeft
divers product voor recreatie en toerisme
Afbeelding 1: de locatie van de verschillende voorzieningen
6
5
12
4
3
2 1
9
8
10
7
11
13
Legenda: 1. De Republiek 2. Bloomingdale 3. Lido 4. Vroeger en Dolce Vita
4
5. Fuel 6. Woodstock 69 7. Appartementencomplex en restaurant Orbit 8. Snackbar Henri 9. Het Eindpunt
10. Parkeerplaats 11. Camping het Helmgat 12. Camping de Lakens 13 Rapa Nui (gemeente Zandvoort) (Niet afgebeeld: Camping Bloemendaal)
Kaders, trends en ontwikkelingen
2.1 Inleiding
Zuid-Kennemerland om samen de bereik-
Dit hoofdstuk geeft de kaders waarbin-
baarheid van de regio te verbeteren. Deze
nen de ondernemers van het strand
wordt door de gemeentes in 2011 verder
van Bloemendaal moeten opereren. De
uitgewerkt.
ondernemers op het strand hebben met
Concrete voorstellen zijn:
verschillende overheidspartijen te maken
• Een volwaardige ringstructuur voor
zoals de gemeente, de provincie, het
de auto om de regio en Haarlem met
hoogheemraadschap en Rijkswaterstaat.
goede verbindingen naar de stad en
De belangrijkste thema’s voor het strand
de rest van de regio;
van Bloemendaal zijn bereikbaarheid, mogelijkheid tot jaarrondexploitatie, zandsuppletie en de structuurvisie en strandnota van de gemeente Bloemen-
• Een goede ontsluiting van de stad en regio met hoogwaardig openbaar vervoer (HOV); • Een goede HOV-verbinding naar de
daal.
Zuidas, Schiphol en Amsterdam
Daarnaast worden ook de belangrijkste
Zuidoost.
trends en ontwikkelingen voor de horeca
De structuurvisie van de gemeente Bloe-
aangestipt.
mendaal (2011) onderschrijft dat HOV en een volwaardige ringstructuur om Haar-
2.2 Kaders
lem van groot belang zijn. Dit zal leiden
Bereikbaarheid
tot een betere doorstroming van verkeer,
De bereikbaarheid van het strand is één
waardoor de congestie voor het strand
van de belangrijkste punten. Immers, als
van Bloemendaal ook minder wordt.
het strand niet bereikbaar is, kan het ook
De kracht van Bloemendaal aan zee
geen bezoekers ontvangen. De bereik-
Uit het uitvoeringsprogramma Bereik-
baarheid van Zuid-Kennemerland is al
baarheid Zandvoort-Bloemendaal (2003)
jarenlang een probleem en bij mooi weer
blijkt dat het vergroten van het aantal
is dan ook vaak te horen op het filenieuws
parkeerplaatsen bij het strand van zowel
dat Zandvoort en Bloemendaal aan Zee
Zandvoort als Bloemendaal niet mogelijk
niet of nauwelijks bereikbaar zijn. Om
is. Sinds 2008 is het parkeerterrein op
deze reden is in 2003 het project bereik-
de Kop van de Zeeweg weer in beheer bij
baarheid kust Noord-Holland door de pro-
de gemeente Bloemendaal. De gemeente
vincie gestart. Bloemendaal en Zandvoort
heeft de hele Kop van de Zeeweg onder
zijn als eerste onder de loep genomen.
handen genomen en opnieuw ingedeeld.
Maatregelen die genomen zijn, dragen
Hierbij is het aantal parkeerplaatsen
bij aan een betere doorstroming, meer
met ongeveer één derde verminderd.
gebruik van alternatieve vervoersmid-
Voorheen mocht men na betaling van een
delen en minder overlast. Vervolgens is
vast bedrag (€ 7 per dag) de hele dag
eind 2010 ‘Zuid-Kennemerland op groen’
de auto parkeren. Tegenwoordig betaalt
door het bedrijfsleven aangeboden aan
men bij een automaat voor de periode
de colleges van B&W van de gemeentes in
van minstens één uur (tarief €2,20 per
5
Huidige situatie en uitgangspositie
uur, maximaal €15 per dag) en moet men bij aankomst dus bepalen hoe lang men denkt te blijven. Daarbij zijn de parkeertarieven in Bloemendaal hoger dan in Zandvoort (€1,80 per uur met een maximum van €10 per dag). Niet alleen kan men de auto enkele meters verderop, in Zandvoort, goedkoper parkeren; ook is Bloemendaal aan Zee één van de duurste kustplaatsen wat parkeertarief betreft.
Jaarrondexploitatie Vanuit de provincie is er de wens om jaarrondexploitatie van één of meerdere strandpaviljoens toe te staan zodat de kustplaatsen binnen de metropoolregio Amsterdam (MRA) zich beter kunnen profileren en aantrekkelijker zijn voor toeristen en recreanten. Omdat de kustverdediging van groot belang is voor Nederland, bepaalt de provincie in welke zones jaarrondexploi-
twee strandpaviljoens in Bloemendaal aan
Zandsuppletie
tatie mag plaatsvinden en moet ook het
Zee. Desondanks zitten nog een paar haken
In verband met de kustverdediging wordt
hoogheemraadschap hiervoor toestemming
en ogen aan het daadwerkelijk jaarrond ex-
eens in de zoveel tijd een zandsuppletie
geven. Het hoogheemraadschap is primair
ploiteren van de strandpaviljoens, zoals de
uitgevoerd om ervoor te zorgen dat het
verantwoordelijk voor het onderhouden
beperkte zones waar dit mogelijk is en het
strand niet te smal wordt en de zeewering
van de zeewering en in het winterseizoen
feit dat een paviljoen dat het hele jaar open
niet in gevaar komt. Rijkswaterstaat heeft
is het daarom van belang om de elementen
is verder uit de duinvoet moet staan. Dit kan
besloten dat de kustlijn zoals gemeten in
vrij spel te geven zodat de duinen de kans
problemen opleveren omdat het strand van
1990 de zogenaamde basiskustlijn is. Deze
krijgen aan te groeien. Omdat de gemeente
Bloemendaal aan Zee vrij smal is.
mag niet verder landinwaarts verschuiven. Indien dit wel dreigt te gebeuren, wordt er
de verdere beleidsplannen voor het strand van Bloemendaal bepaalt, moet ook zij
Geluidsmeting
een zandsuppletie uitgevoerd om het strand
toestemming geven door aanpassing van
Om de overlast voor de omgeving te minima-
te verbreden. In 2008 is er voor de kust van
het bestemmingsplan. Dit gebeurt in 2013.
liseren, heeft de gemeente een geluidsplan
Bloemendaal voor het laatst gesuppleerd en
De gemeente is in principe voorstander van
opgesteld. Aangezien het huidige plan ver-
het resultaat begint nu zichtbaar te worden.
jaarrondexploitatie, maar heeft aangege-
ouderd is, hebben de strandondernemers
Het strand blijft echter aan de smalle kant
ven meer inzicht nodig te hebben om een
afgelopen zomer een conceptgeluidsplan
en dit zal dan ook een aandachtspunt blij-
standpunt in te nemen. Aanpassing van
voorgelegd aan de gemeente. De verwach-
ven. In de afgelopen jaren is het tijdens het
het bestemmingsplan is de laatste stap
ting is dat dit plan voor het strandseizoen
stormseizoen (november-februari) redelijk
zijn voordat jaarrondexploitatie mogelijk
2012 in gebruik wordt genomen.
rustig gebleven, maar bij stevige storm
is, aangezien het hoogheemraadschap
komt het zeewater tot aan de strandpavil-
toestemming heeft gegeven voor één of
joens.
6
Structuurvisie gemeente Bloemendaal
gemeente dat een nieuwe koers is ingezet en
De kust- en duinzone is al als een aparte
dat het strand van Bloemendaal wel degelijk
zone binnen de structuurvisie benoemd.
van belang is voor de gemeente.
Daarin is Bloemendaal aan zee benoemd als een belangrijke trekker is binnen de metro-
Bestemmingsplan
poolregio. In grote lijn zijn de ambities voor
Het bestemmingsplan van Bloemendaal
het kustgebied :
aan Zee wordt vernieuwd voor juli 2013.
• “Continuïteit” natuurgebied.
Bij de vernieuwing kunnen aanpassingen
• Concentreren bezoekers op een beperkt
gemaakt worden die van belang zijn voor de
aantal hoofdingangen. • Balans extensieve duinbeleving en intensieve strandrecreatie.
ondernemers zoals de mogelijkheid tot jaarrondexploitatie van een (aantal) strandpaviljoens en mogelijk ook de campings. Ook
• Meer onderscheidend vermogen.
het plaatsen van bijvoorbeeld toiletten op de
• Hogere architectuur en stedenbouwkun-
Kop van de Zeeweg zal in het bestemmings-
dige kwaliteit.
plan aangegeven moeten worden.
• Jaarrondrecreatie. • Behoud werkgelegenheid.
2.3 Trends en ontwikkelingen
• Stimulering HOV.
Strandnota gemeente Bloemendaal De gemeente Bloemendaal heeft in 2011 de strandnota 2011-2015 vastgesteld. De nadruk in deze strandnota ligt op het behoud van de huidige situatie en op kwaliteitsverbetering en differentiatie van het strand. Dit eerste
Gasten verwachten kwaliteit, vermaak en beleving
is in lijn met de wens van de Provincie en de Metropoolregio Amsterdam om de verschillen tussen de Noord-Hollandse badplaatsen te gebruiken en te promoten. De gemeente zet vooral in op een kwaliteitsverbetering, het versterken van de duurzaamheid, differentiatie van het strandproduct en het
De bevolking vergrijst
Vaker, korter en dichter bij huis op vakantie
De trends en ontwikkelingen Toenemende vraag naar welnessaccomodaties
sturen van de ontwikkeling van het strand. In de strandnota staat echter niet beschreven hoe de gemeente dit wil aanpakken. Tot op heden zijn het college en de raad van
Duurzaamheid en MVO worden van steeds groter belang voor keuzes van de consument.
Bloemendaal terughoudend geweest in het faciliteren van de economische activiteiten op het strand. Met deze strandnota toont de
De kracht van Bloemendaal aan zee
7
Ambities ondernemers
Het unieke karakter van het strand is voor
den tijdens piekmomenten voorzieningen
een groot deel het resultaat van onderne-
zoals toiletten op de boulevard geplaatst.
merschap. Van belang is inzicht te krijgen in
Een ander voorbeeld is dat ondernemers het
de toekomstplannen, ontwikkelingsvisie en
initiatief namen tot een voorstel voor een
ambities van de ondernemers. Hierover is
nieuw geluidsplan.
met bijna alle ondernemers gesproken.
Horeca-aanbod: divers en aanvullend
3.1 De ondernemer en het horeca aanbod
Veel ondernemers zijn van mening dat er
Betrokken en actieve ondernemers
van Bloemendaal. Dit komt met name
De paviljoenhouders zijn goed georga-
doordat in de paviljoens ook feesten/evene-
niseerd en lid van Koninklijke Horeca
menten worden georganiseerd. Dit uit zich
Nederland. Ze hebben op structurele basis
volgens de ondernemers in een verande-
overleg met elkaar. Om ervoor te zorgen
ring van het bezoekersgedrag en -profiel.
dat het strandseizoen goed verloopt, wordt
Er komen bijvoorbeeld minder gezinnen
collectief betaald voor een beveiliging- en
en op doordeweekse dagen is het rustiger
een evenementencoördinator. Ook vindt
geworden.
regelmatig overleg plaats met de politie en
Het strand van Bloemendaal is echter meer
de reddingsbrigade, zodat piekmomenten
dan alleen evenementen. De hoofdinkom-
goed opgevangen worden. De politie en de
sten van de paviljoens liggen nog steeds
reddingsbrigade geven aan zeer tevreden te
voornamelijk bij het verkopen van eten en
zijn met deze samenwerking met de onder-
drinken. Een kwart van de omzet komt voort
nemers die een voorbeeld is voor andere
uit georganiseerde evenementen. Doordat
stranden. Een concreet resultaat is dat het
elk paviljoen een andere uitstraling en
aantal incidenten door de samenwerking is
aanbod heeft worden verschillende doel-
afgenomen. Daarnaast wordt gewerkt met
groepen bediend. De veelzijdigheid van de
een AB plan: inzet en aanpak van politie en
paviljoens is momenteel vrijwel onbekend
reddingsbrigade worden aangepast aan het
bij het grote publiek.
een verkeerd beeld bestaat van het strand
weersscenario, waarbij het A-plan een werkplan aangeeft bij mooi weer en het B-plan
Verandering in koers bij de campings
bij slecht weer. Ook vindt er elke woensdag
In Bloemendaal aan Zee zijn drie campings
een overleg plaats met de politie en red-
gevestigd. De Lakens en het Helmgat zetten
dingsbrigade om het voorgaande weekend
een nieuwe koers in. De insteek van deze
te evalueren en het volgende weekend te
campings is dat de permanente stacara-
bespreken.
vans plaats gaan maken voor chalets die
En is er regelmatig contact met de strandco-
voor een bepaalde periode te huur zijn. Dit
ördinator van de gemeente.
betekent een verandering in het bezoekersprofiel en doel. Deze is diverser, waarbij
Ondernemers pakken ook andere initiatie-
recreatie een grotere rol speelt. Camping
met de plannen. De derde camping bij het
ven op. Omdat het openbaar vervoer tijdens
het Helmgat ligt deels in Zandvoort, waar-
strand, camping Bloemendaal, ligt in Natura
mooie dagen ontoereikend is, wordt door
door zowel de gemeente Bloemendaal als
2000-gebied en deelt daardoor de ambities
het bedrijfsleven bussen ingehuurd en wor-
de gemeente Zandvoort moeten instemmen
van de andere twee campings niet.
8
3.2 Toekomstplannen en ambitie
waarden worden hieronder behandeld.
de waterschappen. Om te voorkomen dat
De uitstraling van de paviljoens tonen het
Korte erfpacht- en huurcontracten
lende partijen en tegenstrijdige belangen
ambitie- en kwaliteitsniveau van de onder-
De bedrijven op het strand hebben een
is de Waterwet ingevoerd. Dit betekent dat
nemers. Deze zien er goed onderhouden
huurcontact en op de boulevard en de cam-
een vergunning bij één loket binnen de
uit en zijn zeer onderscheidend vergeleken
pings een erfpachtcontract. De duur van de
gemeente aangevraagd kan worden. In de
met andere stranden. Ook is dit terug te
contracten is momenteel vastgelegd voor 5
praktijk blijkt dit echter niet te werken. De
zien in de omzetontwikkeling van 2009 en
jaar. Deze korte periode staat niet in verhou-
ondernemers hebben nog vaak te maken
2010. Ondanks het economische klimaat
ding met de hoge bouw- en investeringskos-
met de verschillende partijen en moeten
melden de meeste ondernemers toch een
ten. Hierdoor wordt het ondernemingskli-
deze alsnog zelf coördineren.
omzetstijging. Het merendeel van de onder-
maat onzeker en is het voor bedrijven bijna
nemers geeft ook aan positief te zijn over de
niet haalbaar om financiering van banken te
toekomstige omzetontwikkeling.
krijgen. Momenteel zijn er twee bedrijven
Bereikbaarheid, parkeergelegenheid en dienstregeling tijdens piekmomenten
Positief over de toekomst
de ondernemer te maken heeft verschil-
die met dit probleem kampen. Deze benarde
Het aantal echte zomerdagen is gemiddeld
Interesse voor jaarrondexploitatie
situatie volgt niet de lijn van de structuur-
beperkt in Nederland. Bij mooie zomerda-
Het merendeel van de ondernemers heeft
visie, waarin is aangegeven de huidige
gen wordt het strand volop benut, met als
de intentie om een vergunning aan te
bedrijvigheid te ondersteunen.
gevolg dat de bereikbaarheid dan onder
vragen om het hele jaar open te zijn. Omdat
druk staat. De infrastructuur, het openbaar
er nog geen duidelijkheid is over de exacte
Methodiek van de geluidsmeting
vervoer en het aantal parkeerplaatsen is
locatie en onder welke voorwaarden deze
De geluidsmeters staan op het strand waar-
dan onvoldoende om de drukte op te van-
moeten plaatsvinden, weten zij niet of ze
door naast geluiden vanuit de paviljoens
gen. Uiteraard kan niet verwacht worden dat
er daadwerkelijk gebruik van gaan maken.
ook zeegeluiden worden gemeten. Hierdoor
voor een paar mooie dagen er extra wegen
Eén van de redenen om het door te zetten is
schiet het haar doel voorbij en wordt veel
of parkeerplaatsen (hardware) worden aan-
dat er bespaard kan worden bij het bouwen
sneller de geluidslimiet bereikt.
gelegd. Wél moet gewerkt worden aan de
van het paviljoen, aangezien het dan niet
Momenteel zijn de strandondernemers
software, de organisatorische aspecten. In
jaarlijks opgebouwd, afgebroken en gestald
bezig met het indienen van een nieuw
de praktijk wordt er onvoldoende alternatief
hoeft te worden.
geluidsplan wat door de gemeente goedge-
gerealiseerd.
keurd moet worden. Er wordt voorgesteld
3.3
De knelpunten
om de geluidsmeters te verplaatsen naar de
Smal strand
Een succesvolle onderneming hangt af van
duinvoet waardoor zuiver gemeten kan wor-
Het strand van Bloemendaal is één van de
de kwaliteit van de ondernemer en de aan-
den. Het waterschap heeft echter besloten
smalste stranden van Nederland. In het
wezigheid van de juiste voorwaarden. Uit de
dat, ter bescherming van de zeewering, de
kader van de veiligheid is in 2008 zandsup-
voorgaande paragraaf blijkt dat de onder-
duinvoet niet betreden mag worden. Dit is
pletie uitgevoerd. Ondernemers geven aan
nemers proactief zijn en dat de kwaliteit van
een concreet voorbeeld van het volgende
dat dit duidelijk te merken is en dat het
het aanbod hoog is. Dit is in het volgende
knelpunt.
strand breder is dan voorheen. Echter bij
hoofdstuk ook terug te zien in de positieve
heftige storm of slecht weer komt de zee
beoordeling van de bezoekers.
zeer dicht bij de paviljoens. Dit is met name
men knelpunten ervaart. Veel van deze
Beleid en beheer door verschillende overheden
aandachtspunten hebben betrekking op
De Nederlandse kust heeft te maken met
de voorwaarden die tot onzekerheid leiden
beleid van vier verschillende overheden:
voor het ondernemingsklimaat. Deze voor-
de gemeente, de provincie, het Rijk en
Tijdens de gesprekken is gevraagd of
De kracht van Bloemendaal aan zee
een aandachtspunt als bedrijven besluiten om een permanente bebouwing te plaatsen.
9
Profiel bezoekers
4.1 Inleiding
4.2 Bezoekersprofiel
Leeftijd
Ter ondersteuning van het onderzoek is een
Herkomst bezoekers
Van alle bezoekers is 43% jonger dan 35 jaar
passantenenquête uitgevoerd onder de
De enquête bevestigt dat Bloemendaal
en slechts een klein percentage is 65 jaar of
bezoekers van het strand van Bloemendaal.
aan Zee een bovenregionale functie heeft:
ouder. Als wordt gekeken naar de herkomst
Hieruit is een bezoekersprofiel op te maken,
terwijl één derde van de bezoekers uit de
blijkt dat de gemiddelde bezoeker uit de
evenals een aantal knel- en verbeterpunten.
omliggende plaatsen zoals Haarlem en
regio ouder is dan de bezoeker uit de rest
In totaal zijn er 735 enquêtes afgenomen
Zandvoort komt, komt circa een kwart van
van Noord-Holland. Van de bezoekers uit
onder de bezoekers die het strand verlieten.
de bezoekers uit de rest van Noord-Holland.
de regio is gemiddeld een kwart 55 jaar of
De enquêtes zijn afgenomen op 3 verschil-
Gemiddeld komt ook 20% van de bezoekers
ouder.
lende dagen, te weten Pinksterzondag (een
uit het buitenland, en dan met name uit
dag met veel evenementen in de strandpa-
Duitsland. Overigens is er doordeweeks
viljoens) een warme dinsdag en een mooie
een ander beeld te zien, dan is 40% van de
zaterdag in augustus. Waar relevant zijn de
bezoekers afkomstig uit de regio.
bezoekers onderverdeeld in strandbezoe-
Niet alleen het strand zelf, maar ook de
kers en horecabezoekers.
horecavoorzieningen hebben een bovenregionale functie. Het merendeel van de bezoekers is afkomstig uit overig NoordHolland of de rest van Nederland.
Tabel 1: Herkomst bezoekers Bloemendaal aan Zee naar dag
Grafiek 1: Leeftijd bezoekers
zondag
dinsdag
zaterdag
totaal
25%
40%
29%
31%
30%
20%
20%
Zandvoort 3%
1%
1%
2%
Bloemendaal 1%
2%
1%
2%
Heemstede 2%
1%
2%
2%
overig 8%
6%
5%
6%
19%
27%
24%
10%
18%
15%
9%
9%
9%
Regio
Haarlem 11%
Overig Noord-Holland
26%
Amsterdam 17% overig 9%
Elders in Nederland
23%
25%
28%
25%
Buitenland
26%
16%
16%
20%
7%
13%
9%
16%
27%
24% 15- 19 jaar
20- 24 jaar
25- 34 jaar
35- 44 jaar
45- 54 jaar
55- 64 jaar
65 jaar of ouder
Totaal
10
100%
100%
100%
100%
4%
de regio komen terwijl de horecabezoekers vaker iets verder weg wonen. 12% van de bezoekers heeft aangegeven liever met een ander vervoermiddel naar het strand te komen. Het gaat hier voornamelijk om bezoekers die gebruik hebben gemaakt van het OV. Een deel van deze bezoekers was liever met de auto gekomen en het andere deel wilde liever met de trein helemaal tot Bloemendaal aan Zee komen in plaats van over te moeten stappen op de bus in Zandvoort of Haarlem. Uit de enquête is gebleken dat tussen 16:00 en 19:00 en na 22:00 er grote groepen bezoekers zijn die het strand weer verlaten. Het huidige dienstschema van de bus is hier niet op
Omvang en samenstelling bezoekeenheid In de enquête is ook gevraagd met wie men naar het strand is gekomen. Hieruit blijkt dat ongeveer een kwart van de bezoekers alleen naar het strand komt. Ongeveer de helft van de bezoekers komt samen en 27% bestaat uit 3 of meer personen. De
zijn relatief hoogopgeleid: 62% heeft een
afgestemd en hierdoor kunnen deze pieken
HBO- of academische opleiding afgerond.
niet opgevangen worden. Overigens is
Ter vergelijking: 28% van de beroepsbevol-
Zandvoort de enige badplaats van Neder-
king in Nederland heeft eenzelfde opleiding
land met een treinstation.
afgerond. Vooral de horecabezoekers zijn hoogopgeleid, van hen heeft zelfs 65% een
Bezoekduur en frequentie
HBO of WO opleiding afgerond.
De gemiddelde bezoekduur van het strand is ruim 3 uur (188 minuten). Opvallend is
Vervoerswijze
dat als wordt gekeken naar de herkomst
54% van de strandbezoekers komt met
van de bezoeker, er vrijwel geen verschil zit
de auto naar het strand. Een kwart van de
in bezoekduur. Wel is er een verschil naar
bezoekers komt met de fiets, bromfiets of
bezoekdoel: de bezoekers die voorname-
scooter, 6% maakt gebruik van het OV en
lijk naar Bloemendaal aan Zee komen om
14% loopt naar het strand. Hierbij gaat het
te zonnen en zwemmen blijven gemid-
en vrouw).
voornamelijk om de bezoekers die vanaf de
deld het langst (ongeveer 220 minuten),
campings in de directe omgeving komen. Er
mensen die voor de horeca naar het strand
Uit de enquête blijkt dat vooral tweeper-
is een verschil in vervoerswijze bij de doel-
komen blijven circa 190 minuten, terwijl de
soonshuishoudens zonder kinderen een
groepen strandgangers en horecabezoe-
wandelaars gemiddeld 100 minuten op het
bezoek brengen (37%). Daarnaast komen er
kers. Deze laatste groep komt voornamelijk
strand verblijven. De ondernemers op het
ook veel gezinnen naar het strand (29%).
met de auto naar het strand (64%), terwijl
strand geven aan een grote verandering te
alleengaande bezoekers komen vaak uit de regio of uit de provincie Noord-Holland. Deze alleengaanden gaan voornamelijk voor een bezoek aan het strand, terwijl de bezoekeenheden van de horeca relatief vaak uit twee personen bestaan (vaak man
de strandgangers vaker lopend (19%) of met
zien in hoelang men op het strand verblijft.
Opleidingsniveau
de fiets (31%) komen. Dit heeft te maken
Zo’n 15 jaar geleden kwamen de gezinnen al
De bezoekers van Bloemendaal aan Zee
met het feit dat de strandgangers vaker uit
vroeg in de ochtend voor een dagje strand.
De kracht van Bloemendaal aan zee
11
Men bleef dan vaak de hele dag, om aan het
naar het strand zijn gekomen geven gemid-
het strand en hebben Bloemendaal aan Zee
einde van de middag weer te vertrekken.
deld €12,- uit.
dus kunnen bereiken én er kunnen parke-
Tegenwoordig komt men vaak voor een paar
Naast de aantrekkingskracht van de horeca
ren. Mensen die geen plek hebben kunnen
uur, bijvoorbeeld na het werk.
is ook de nabijheid van het strand een
vinden en hierdoor dus niet naar het strand
belangrijke reden om voor Bloemendaal te
van Bloemendaal konden komen hebben
Bijna de helft van de bezoekers komt gemid-
kiezen in plaats van een ander strand. Het
wellicht voor een ander strand gekozen.
deld één keer per maand naar het strand
gaat hierbij voornamelijk om de bezoekers
Deze mensen zouden waarschijnlijk de
en 21% komt minstens wekelijks naar het
uit de regio en de bezoekers die op een van
bereikbaarheid en het parkeren als minder
strand. Nog eens 27% van de bezoekers
de campings verblijven.
positief beoordelen. Het gaat in de enquête
komt hoogstens een keer per strandsei-
dus om klanttevredenheid.
zoen. Voor een deel van deze groep was dit
4.3 Waardering en tekortkomingen
het eerste bezoek aan Bloemendaal aan
Bezoekerstevredenheid
Men is minder positief over twee aspecten:
Zee. Hen is ook gevraagd of ze van plan zijn
Over het algemeen zijn de bezoekers van
het parkeertarief (32% beoordeelt dit als
Bloemendaal vaker te bezoeken. 79% geeft
Bloemendaal aan Zee tevreden over het
(zeer) slecht) en het prijsniveau van de
aan dit te willen doen. De bezoekers die
strand. Het meest tevreden zijn zij over (het
horeca (19% (zeer) slecht). Ook is gevraagd
aangaven niet naar het strand terug te keren
gevoel van) veiligheid en de sfeer op het
naar de wijze van betaling van parkeren.
zeiden dat dit voornamelijk te maken had
strand. Men is ook over de keuze aan en
Momenteel betaalt men vooraf in een auto-
met de afstand tussen Bloemendaal en hun
kwaliteit van horeca en bereikbaarheid erg
maat waarbij niet altijd gepind kan worden
woonplaats.
tevreden. Bij dit laatste moet wel een kant-
en er minstens voor 1 uur betaald moet wor-
tekening geplaatst worden. De mensen die
den. Tot een paar jaar terug werd vooraf een
zijn geënquêteerd zijn allen bezoekers van
vast bedrag betaald bij de uitbater van het
Bezoekdoel Tijdens de enquête konden de bezoekers drie redenen opgeven voor het bezoek aan
Grafiek 2: Waardering Bloemendaal aan Zee
Bloemendaal aan Zee. 61% van de bezoekers geeft aan voor ontspanning naar het strand te zijn gekomen. Dit kan op verschillende manieren: de helft van de bezoekers doet dit door te zonnen en te zwemmen en 34% komt naar het strand om te wandelen. Het blijkt ook dat de horeca een belangrijke functie heeft: 34% van de bezoekers komt speciaal voor de horeca naar het strand van Bloemendaal. 12% van de bezoekers komt specifiek voor één van de strandpaviljoens of een bepaald feest. In totaal bezoekt 54% van de bezoekers een horecavoorziening op het strand. De gemiddelde besteding van de bezoekers bedraagt €19,- Daarnaast geven mensen die horecabezoek als bezoekdoel
Sfeer
17
Keuze aan horeca
12
76 79
7
Kw aliteit van horeca Prijsniveau van horeca 2
49
Parkeercapaciteit Parkeertarief Inrichting openbare ruimte Gevoel van veiligheid Totale indruk
30
9
Bereikbaarheid
6 10
75
16 27
38
6
1 1 4 31 5 2
26
85
9
12
8
70
3
2
15
79
7
10
6 8 1 1
88
6
3
90
4
hebben genoemd gemiddeld ongeveer €32,uit. De bezoekers die om een andere reden
12
Zeer goed
Goed
Matig
Slecht
Zeer slecht
parkeerterrein. Per saldo is men negatief
Ook blijkt uit de enquête dat ongeveer 40%
geconcludeerd worden dat het publiek
over de huidige betaalwijze: 38% beoor-
van de bezoekers van het strand ook in de
op het strand van Bloemendaal draag-
deelt dit als als negatief, terwijl 44% van
winter gebruik zou maken van de horeca,
krachtig is.
de bezoekers hier geen mening over heeft.
als deze op het strand aanwezig is. Dit geldt
Van de verschillende doelgroepen blijkt dat
voor de iets oudere bezoeker (35-54 jaar).
de horecabezoekers het minst tevreden zijn
• Veel vaste bezoekers van het strand en de bezoekers die voor het eerst naar het strand zijn gekomen willen over het
houders zien ook vaak aan de gasten dat ze
Gemiste voorzieningen en suggesties tot verbetering
onrustig worden tijdens het eten, omdat de
73% van de bezoekers zegt geen voor-
parkeermeter bijna bijgevuld moet worden.
zieningen op het strand te missen. De
komt specifiek voor de strandpaviljoens
Omdat het bijvullen van de parkeerauto-
voorzieningen die wel worden gemist, zijn
naar het strand van Bloemendaal.
maat toch wel wat tijd kost, betekent het
onder andere openbare toiletten (5%), een
Deze oefenen dus een grote aantrek-
vaak dat de bezoekers het strand verlaten
pinautomaat (4%), openbare douches (4%)
kingskracht uit op bezoekers uit zowel
en dus de verblijfsduur verkort wordt.
en een rustiger strandpaviljoen (3%). Vooral
Nederland als het buitenland.
de strandgangers hebben behoefte aan een
• Een deel van de bezoekers die met
over de betaalwijze. De strandpaviljoen-
algemeen nog een keer een bezoek aan Bloemendaal aan Zee brengen. • Ongeveer één derde van de bezoekers
Over het algemeen is er volgens de bezoe-
goedkopere eetgelegenheid.
het OV naar Bloemendaal aan Zee is
kers van het strand voldoende capaciteit,
Aan de bezoekers is gevraagd of er nog
gekomen, zou liever met de auto of
de meeste mensen hebben makkelijk een
suggesties tot verbetering zijn. 38% van
met de trein tot aan het strand komen.
plekje kunnen vinden. Op de strandpavil-
de bezoekers heeft hierbij spontaan iets
Men maakt echter vaak gebruik van
joens kost het iets meer moeite om een
genoemd, waarbij de belangrijkste verbe-
het OV omdat tijdens de piekdagen de
plekje te vinden. Gemiddeld heeft 15%
terpunten de bereikbaarheid en parkeer-
bereikbaarheid per auto, evenals de par-
van de bezoekers moeite om een plekje te
gelegenheid zijn (7%). Dit is relatief vaak
vinden, wat gezien de populariteit van de
genoemd door horecabezoekers, die door-
strandpaviljoens niet zo vreemd is.
gaans ook vaker naar het strand komen met
het strand van Bloemendaal, is men
de auto. 5% van deze bezoekers noemt het
minder tevreden over het parkeertarief
verbeteren van de openbare ruimte, waarbij
keermogelijkheden, onvoldoende zijn. • Ondanks dat men zeer positief is over
en de prijzen in de horeca.
gedacht kan worden aan het plaatsen van
• Het huidige aanbod op het strand sluit
meer prullenbakken en het aankleden van
goed aan bij de bezoekers. Dit blijkt uit
de boulevard. Ook noemt 4% het verlagen
het geringe aantal gemiste voorzienin-
van het parkeertarief.
gen en de weinige suggesties tot verbetering. Wel genoemd zijn onder andere
Conclusie
een goedkopere horecagelegenheid,
• De bezoeker van Bloemendaal aan Zee
toiletten, pinautomaat en verbetering
is van jonge tot middelbare leeftijd en
van de bereikbaarheid en het parkeren.
komt vanuit heel Nederland en zelfs het buitenland naar het strand. Hierdoor heeft het strand duidelijk een bovenregionale en zelfs een internationale functie. • Gezien het hoge opleidingsniveau en de bestedingen van de bezoekers, kan
De kracht van Bloemendaal aan zee
13
SWOT Analyse
Sterkten
• Betrokken en actieve ondernemers • Draagkrachtig publiek • Het imago van uitgaansstrand (zowel nationaal als internationaal) • Geen woningen in directe omgeving (beperkt aantal geluidsgehinderden) • Positieve waardering van bezoekers • Diversiteit aan bedrijven • Diverse natuurwaarden (vergroting van de belevingswaarde)
+
Zwakten • De parkeertarieven en betaling van minstens één uur vooraf • Eén van de duurste kustplaatsen wat parkeertarieven betreft • Het prijsniveau van de horeca en het parkeertarief worden als het slechtst beoordeeld door de bezoekers • Infrastructuur, openbaar vervoer en parkeerplaatsen kunnen pieken niet opvangen • Beperkte synergie tussen de producten: campings en paviljoens • Ondernemer heeft te maken met veel verschillende overheidsloketten
14
-
+
Kansen
• Mogelijkheid tot jaarrondexploitatie • Verbreding doelgroepen (wellness en vergrijzing) • Aanbod van paviljoens en campings (nog meer) op elkaar afstemmen: combinatiearrangementen • Verbeteren van bereikbaarheid (verkeers- en parkeermanagement en verhogen frequentie van OV) • Duurzaamheid (MVO) • Consistent gebruik draaiboeken (AB plan) • Gebiedsmanagement
Bedreigingen
De kracht van Bloemendaal aan zee
• • • • •
Korte huur- en erfpachtcontracten Manier van geluidsmeting Smal strand NIMBY (Not In My BackYard) Eenzijdig imago van het strand van Bloemendaal: focus op feesten en evenementen
15
Aanbevelingen
bevelingen gegeven. Deze aanbevelingen
Parkeervriendelijk beleid/klantgericht parkeerproduct
richten zich op:
Eén van de grootste verbeterpunten die
• De voorwaarden
zowel door de bezoekers als ondernemers
• De product/markt ontwikkeling
wordt aangegeven is de hoogte van het
Op basis van de SWOT analyse worden aan-
parkeertarief, de indeling en het gebruik
6.1 Voorwaarden
van het parkeerterrein.
Deze verbeterpunten zijn nodig om het
• Kostendekkend parkeertarief
strand van Bloemendaal de bovenregionale
• Parkeertarieven moeten als ordenings-
functie te kunnen laten vervullen. Voorna-
middel gebruikt worden. Daarnaast is
melijk de overheden hebben de bevoegdhe-
parkeren een product, geleverd aan
den en mogelijkheden om dit op te pakken.
klanten, waarbij kwaliteit geleverd moet
Onderstaande punten zijn concrete bouw-
worden. Het parkeertarief moet kosten-
stenen die meegenomen moeten worden
dekkend zijn, maar mag geen ‘melkkoe’
in de nieuwe visie en het bestemmingsplan
worden. De verschillen in parkeertarie-
voor het strand.
ven tussen Zandvoort en Bloemendaal worden niet begrepen.
Verbeteren van bereikbaarheid Uit de enquête komt duidelijk naar voren dat
• Meerdere betaalmogelijkheden aanbie-
door op piekmomenten verkeersregelaars in te zetten.
den
de regio en provincie aantrekt. Niet geheel
automaten alleen met contant geld, pin
Werkbaar erfpacht- en huurcontract aanbieden
onverwacht komt deze groep voornamelijk
en chipknip betaald worden. De chip
Om de huidige bedrijvigheid rechtszeker-
met de auto. Omdat het geen reële verwach-
kan echter alleen opgeladen worden bij
heid te geven is het noodzakelijk dat de
ting is dat extra wegen aangelegd worden,
een oplaadpunt dat verderop is gelegen.
contracten in verhouding komen te staan
wordt ingezet op het verbeteren van het
Tegenwoordig zijn er meerdere mogelijk-
met de investeringen. Met de huidige korte
openbaar vervoer. Hiermee wordt bedoeld
heden om deze betaling plaats te laten
periode van 5 jaar geeft de gemeente onvol-
dat tijdens piekdagen en -momenten de
vinden. Denk aan Bricken of creditcard.
doende rechtszekerheid voor investerings-
frequentie verhoogd wordt. Dit sluit nauw
Met name Bricken is van toegevoegde
beslissingen van de ondernemers en krediet
aan bij de invoering van het dynamisch ver-
waarde omdat betaling achteraf ge-
bij banken. Het advies is de contracten meer
keersmanagement (DVM); dit moet dan wel
schiedt, wat het verblijf bij de horeca
gelijk te trekken met de investeringstermijn
daadwerkelijk geraliseerd worden.
kan verlengen.
voor de ondernemers.
het strand ook veel bezoekers van buiten
• Momenteel kan er in de meeste parkeer-
• Op orde maken van de parkeerbeborOok blijkt dat tijdens de piekdagen het
ding en inzetten verkeersregelaars bij
aantal parkeerplaatsen ontoereikend is.
drukte. Op het parkeerterrein zijn bor-
Allerte lobby voor de vereiste strandbreedte
In het verleden is de vuilnisbelt gebruikt
den aanwezig die het aantal vrije par-
Omdat het strand van Bloemendaal al
om de grote parkeerdruk op te vangen. Een
keerplaatsen aangeven. In de praktijk
behoorlijk smal is, is het verbreden van het
dergelijk overloopterrein is een goed mid-
blijken deze echter niet goed te werken,
strand een continu aandachtspunt. Er is nog
del om de tijdelijke behoefte op te vangen.
het aantal vrije parkeerplaatsen komt
niet vastgelegd wanneer het strand weer ge-
Aanbevolen wordt dat de gemeente nog-
niet overeen met wat wordt aangegeven.
suppleerd wordt. Daarom is het van belang
maals onderzoekt of de vuilnisbelt hiervoor
Doordat er te vroeg wordt aangegeven
dat de breedte bewaakt blijft worden. Hier-
gebruikt kan worden; of een ander gebied
dat het parkeerterrein vol is, rijden
bij zijn twee aspecten van belang: de me-
hiervoor toewijzen.
mensen vaak door. Dit kun je voorkomen
ting vanaf de duinvoet en de afstand van de
paviljoens naar de zee. Tussen de duinvoet
gaat met het hoogheemraadschap om te
Gebiedsmanagement
en het paviljoen moet minimaal 30 meter
achterhalen wat de mogelijkheid is om de
De afgelopen jaren werd in veel winkelge-
zitten. Om de paar jaar wordt de duinvoet
geluidsmeters in de duinvoet te plaatsen.
bieden en bedrijventerreinen gebiedsma-
door het waterschap opnieuw vastgesteld.
Indien het hoogheemraadschap hiervoor
nagement opgezet, met als doel via een
Dit betekent dat de paviljoens dan mogelijk
open staat, kan de gemeente dit met de
publiekprivate samenwerking het gebied
weer verplaatst moeten worden. Van belang
ondernemers nader uitwerken en uitvoeren.
te versterken. Met de huidige samenwerking tussen de ondernemers, de politie,
is dat er circa 50 meter droog strand nodig is om badgasten op drukke dagen een
Invoering van één loket
reddingsbrigade en strandcoördinator is
plek te geven. Indien dit niet het geval is,
Vanuit de gemeente is een strandcoördi-
er in principe al sprake van een vorm van
is suppletie weer noodzakelijk. Aanbevo-
nator aangesteld die contactpersoon is
gebiedsmanagement. Deze is dan met
len wordt om dit gezamenlijk te monitoren
voor de ondernemers. Dit wordt door de
name gericht op afstemming. Uit de analyse
en indien nodig actie te ondernemen in
ondernemers zeer gewaardeerd en werkt
komen echter ook knelpunten naar voren
samenwerking met de gemeente Zandvoort,
in de praktijk goed. Het blijkt echter dat er
die gerelateerd zijn aan het beheer en de
provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat en
voor o.a. het aanvragen van vergunningen
exploitatie van het strand, bijvoorbeeld de
Hoogheemraadschap Rijnland.
andere afdelingen binnen de gemeente
verlichting in het voorpad, het parkeerter-
benaderd moeten worden en dat vaak nog
rein en bebording. Deze punten worden
Methodiek van geluidsmeting aanpassen
verwezen wordt naar andere overheden.
momenteel niet ondervangen in de huidige
Het concept van één loket wordt nog niet
samenwerkingverband. Voorgesteld wordt
Het nieuwe voorstel van de ondernemers is
volledig gebruikt. Aanbevolen wordt om dit
om een stichting op te zetten die deze as-
erop gericht om zuiver de geluidoverschrij-
verder te implementeren.
pecten wel oppakken. In de gemeente Veere
ding van de paviljoens te meten. Aanbe-
bestaat een dergelijke constructie.
volen wordt dat de gemeente in gesprek
Stichting Strandexploitatie Walcheren De gemeente Veere besteedt sinds 1999 het beheer en de exploitatie van het strand uit aan de Stichting Strandexploitatie Walcheren (SSW). Dit gebeurt via een Europese aanbestedingsprocedure. Taken van de SSW zijn schoonhouden, egalisatie van het strand, verhuur en bewaking. Hiermee heeft de gemeente geen omkijken meer naar de beheerszaken rond het strand. De Stichting is nadrukkelijk puur een uitvoerder van het beleid, de gemeente stelt de beleidskaders vast waaraan de SSW is gebonden. Voordeel is dat kosten en baten duidelijk zijn en dat er niet op verschillende plekken binnen de gemeentelijke organisatie afdelingen zijn die zich met het strand bezighouden en die niet altijd van elkaar weten wat ze doen. Veere is met 25 kilometer strand wel van een andere schaal dan Bloemendaal. De gemeente Veere is tevreden met de uitbesteding aan SSW, wel bekijkt ze momenteel de aansturing en of er niet een groter deel van de inkomsten kan terugvloeien.
6.2 De product/markt ontwikkeling
een feeststrand is. Kijkend naar het huidige
sparing op energieverbruik, recycling van
De ambitie van de gemeente Bloemendaal
aanbod sluit dit profiel niet aan. Tijdens een
producten, personen met een beperking
om in te zetten op meer onderscheidend
discussiebijeenkomst met ondernemers
introduceren op de werkvloer en The Green
vermogen voor het strand van Bloemendaal
is gevraagd naar enkele steekwoorden om
Key. Daarnaast liggen er grote kansen voor
sluit goed aan bij die van de ondernemers.
het strand van Bloemendaal te omschrij-
wellness en andere ontspanningsconcepten
De ondernemers streven continu naar kwa-
ven. Veel genoemd is: divers en gevarieerd
en het verder ontwikkelen van de culinaire
liteitsverbetering, met daarbij een goede
aanbod, ook voor rust en ontspanning en
kant van de strandpaviljoens.
balans “tussen rust en reuring”. Het is dan
onderscheidend aanbod. Er ligt een kans
ook van groot belang de huidige mix van
voor de ondernemers dit profiel gezamenlijk
bedrijven te koesteren en er voor te zorgen
veel meer naar buiten toe uit te dragen. Ook
dat er geen monocultuur kan ontstaan. De
kan gedacht worden aan te haken bij het
volgende aanbevelingen versterken deze
ATCB om dit bredere profiel bij toeristen en
koers.
recreanten onder de aandacht te brengen. Dit voornamelijk omdat het ATCB het strand
Vergroten uitstraling van openbare ruimte
van Bloemendaal in de markt zet als ‘bub-
In het verleden zijn vanuit de gemeente
het feestimago van het strand.
bling beach’, wat voornamelijk aansluit bij
enkele pogingen ondernomen om extra Omdat de gemeente bezig is met het nieuwe
Overleg verbreden met campinghouders
bestemmingsplan is dit uitgesteld.
Met de nieuwe koers van de campinghou-
Naast de behoefte van de bezoeker, ligt dit
ders ontstaat de kans om de samenwerking
in lijn met structuurvisie van de gemeente,
te versterken. Samen kan nader onderzocht
namelijk het bieden van onderscheidend
worden hoe het aanbod via arrangementen
vermogen. Voorgesteld wordt om binnen het
op elkaar af te stemmen zodat de deelpro-
nieuwe bestemmingsplan ruimte te reserve-
ducten elkaar aanvullen en versterken.
voorzieningen zoals toiletten te plaatsen.
ren voor toiletten en stranddouches. Een ander aandachtspunt is de uitstraling
Nog meer inzetten op kwaliteit
van de boulevard. Deze ademt momenteel
De eerder genoemde trends (zie 2.3) zijn
weinig sfeer uit en is niet uitnodigend.
een ondersteuning om de kwaliteit van
Het nieuwe bestemmingsplan zou daarom
het aanbod te vergroten. Kijkend naar het
ruimte moeten bieden voor bloembakken,
bezoekersprofiel (hoog opgeleid, jong
vlaggen en verdere aankleding.
tot middelbare leeftijd en tweepersoonshuishouden) sluit dit hierbij goed aan.
Gezamenlijk promoten en vermarkten van Bloemendaal
Aanvullende maatregelen om de kwaliteit
Wanneer op het internet gezocht wordt naar
(maatschappelijk verantwoord onderne-
paviljoens in Bloemendaal komen voorna-
men). Denk aan het behalen van de Blauwe
melijk feesten naar voren. Hierdoor ontstaat
Vlag, gebruik van natuurlijke producten,
het beeld dat het strand van Bloemendaal
verantwoord omgaan met de natuur, be-
18
te vergroten zijn het verder inzetten op MVO
Meer informatie? Dick Freling, tel: 020 531 4643
[email protected] Oktober 2011 Dit rapport is te downloaden op: www.kvk.nl/bloemendaal
