LITURGIEMAP 2014
DE JEUGD HEEFT GEEFT DE TOEKOMST
VOORWOORD Het liturgisch materiaal dat u hierbij aantreft is een onderdeel van de Solidaridad campagne ‘De jeugd heeft/geeft de toekomst’ en kan worden gebruikt in zondagsvieringen, weekvieringen, vespers en themavieringen. Na een korte inleiding over het thema jongerenparticipatie bieden wij u elementen die van dienst kunnen zijn bij het samenstellen van een viering. Het gaat hierbij om: I.
het levensverhaal van jonge mannen en vrouwen, die met hun energie en geloof in de maakbaarheid van hun eigen toekomst anderen inspireren;
II.
een Bijbeltekst die een gelovig licht werpt op de concrete ervaring van de jonge boeren en boerinnen;
III.
een gebed.
Tot slot zijn er enkele overwegingen ter afsluiting. De gebeden in deze Liturgiemap zijn afkomstig van de site van De derde kerk: www.dederdekerk.nl/index.php/home Liederen die passen bij het onderwerp van de viering, treft u ongetwijfeld in de zangbundels die u ter beschikking staan. Meer informatie over de kerkelijke campagne ‘De jeugd heeft/geeft de toekomst’ vindt u op www.solidaridad.nl/kerkenactie2014 Wij nodigen u van harte uit uw eigen geloofsgemeenschap te betrekken bij het creëren van kansen op ontwikkeling en vooruitgang van mannen en vrouwen in Zuiden. De opbrengst van uw collecte wordt door Solidaridad besteed aan trainingen voor verbetering van de productie van kleine producenten en versterking van de organisaties van boeren en arbeiders.
Wij danken u bij voorbaat voor uw blijvende betrokkenheid bij het werk van Solidaridad en wensen u veel succes!
Foto’s Olaf Hammelburg en Siddharth Tripathy
2|Pagina
1.
INLEIDING
JONGEREN KUNNEN HET VERSCHIL MAKEN
De wereldbevolking groeit. Nog nooit hebben er zoveel mensen in steden gewoond als nu. Ook in ontwikkelingslanden zet de trek naar de stad zich voort. Met name jongeren vertrekken uit hun geboortedorpen omdat ze daar geen toekomst voor zich zien. Hun ouders leven in bittere armoede, dag in dag uit ploeterend op hun land om van de inkomsten hun kinderen te kunnen voeden. Dat zal hen niet gebeuren. Zij hebben dromen, ambities; zij willen een ander leven! Maar het vertrek naar de stad heeft lang niet altijd het gewenste resultaat. Ook in de steden is er grote armoede. De jonge gelukszoekers komen vaak in krottenwijken terecht of moeten op straat zien te overleven. Banen zijn er niet voor hen en het tekort aan voedsel stijgt mee met het toenemende aantal inwoners. Toch is er hoop voor deze ambitieuze generatie. Juist omdat de wereldbevolking stijgt, is er steeds meer behoefte aan voedsel. Om in 2050 de naar schatting 9 miljard mensen te kunnen voeden, zullen ook de boeren en boerinnen in ontwikkelingslanden meer moeten produceren zonder daarbij schade toe te brengen aan de aarde . Als zij de kans krijgen, kunnen jonge boeren en boerinnen hierin het verschil maken. Voor zichzelf, voor hun ouders, voor hun hele gemeenschap en uiteindelijk zelfs voor de hele wereld, dus ook voor ons.
3|Pagina
KERK, ONTWIKKELING EN JONGEREN Voor een kerk die met open oog en hart naar de wereld staat gekeerd is het onderwerp sociaal economische ontwikkeling en de rol die jongeren daarbij spelen, van groot belang. Paus Franciscus wijdt aan deze thematiek een aantal treffende passages in zijn apostolische brief ‘De Vreugde van het Evangelie’. Het woord solidariteit -solidaridad- neemt daarbij een centrale plaats in. ‘Het woord solidariteit lijkt soms een beetje uit de tijd, maar niets is minder waar. Solidariteit is meer dan af en toe een gulle gift. Solidariteit veronderstelt een nieuwe kijk op het leven waarbij het begrip gemeenschap centraal staat en waarbij het recht op leven voor ieder mens belangrijker is dan de toeeigening van goederen door een kleine groep. Echte solidariteit geeft alle volkeren de mogelijkheid het lot in eigen hand te nemen; solidariteit stelt ieder mens in staat om zich te ontwikkelen. Bovendien effent de praktijk van solidariteit de weg voor structurele verandering.’ Solidaridad herkent zich in de woorden van paus Franciscus omdat we een internationale organisatie willen zijn die werkt aan een economie die niemand uitsluit en waarin iedereen, man of vrouw, arm of rijk, jong of oud een belangrijke rol kan spelen. Daarom zet Solidaridad zich in voor een hoopvolle toekomst voor jonge boeren en boerinnen in de landen van het Zuiden. Zodat zij de kans krijgen om hun eigen dromen waar te maken en een positieve rol kunnen spelen in de gemeenschap waarin zij leven. De jongeren die ons dit jaar hun verhaal vertellen in de Liturgiemap laten zien hoe zij de verbinding vormen tussen verschillende generaties en op die manier bijdragen aan verandering die er toe doet.
4|Pagina
HET WERK VAN SOLIDARIDAD Solidaridad helpt boeren en boerinnen bij het verduurzamen van hun landbouwmethoden om zo de kwaliteit en het volume van hun oogst te verbeteren. Lokale partners trainen de boeren en boerinnen om deze doelen te realiseren. Dit gebeurt in programma’s die door Solidaridad en het bedrijfsleven zijn opgezet. Goed begeleide trainingen leiden tot landbouwmethoden die beter zijn voor het milieu, voor de boer en zelfs voor het hele gezin. Door de trainingen worden mest en bestrijdingsmiddelen efficiënt benut en wordt het gebruik van gevaarlijke middelen en vervuiling tegengegaan. Daarnaast wordt er gewerkt aan versterking van de positie van vrouwen, waardoor er ook geïnvesteerd wordt in de toekomst van kinderen. Niet bang voor verandering Initiatiefrijke, ambitieuze boeren en boerinnen, die veranderingen durven door te voeren, spelen een belangrijke rol binnen de projecten van Solidaridad. Dit zijn vaak jonge boeren en boerinnen. De oudere generatie, die het vak van haar ouders heeft geleerd en al jaren op dezelfde manier het land bewerkt, is vaak huiverig om een nieuwe aanpak door te voeren. Ook diep verankerde tradities kunnen er voor zorgen dat vertrouwde rolpatronen moeilijk om te buigen zijn. Jongeren daarentegen, zien de vernieuwing als een uitdaging en durven deze eerder aan te gaan. Ouderen vooruit helpen Steeds meer kinderen gaan bovendien naar school. Ook in ontwikkelingslanden neemt het aantal jongeren dat kan lezen en schrijven toe. Voor een goede bedrijfsvoering is het noodzakelijk dat er een degelijke administratie gevoerd wordt. Jongeren die deelnemen aan de projecten van Solidaridad hebben meestal sneller hun administratie op orde dan de oudere deelnemers, die vaak niet geletterd zijn. In goed overleg kunnen zij door jongeren worden geholpen en zo profiteert iedereen van de kennis van de jeugd. Resultaat: hele dorpen profiteren mee Soms is het moeilijk om de touwtjes uit handen te geven. Met name in tradities waar leeftijd gelijk staat aan wijsheid, moet er behoorlijk wat overwonnen worden om de jeugd de kans te geven het voortouw te nemen. Wanneer jongeren echter in staat gesteld worden om in hun eigen gemeenschap een toekomst op te bouwen, komt dat het hele dorp ten goede. Een betere oogst van één boer, stimuleert anderen om mee te bewegen. Iedereen profiteert van de opgedane kennis, inkomsten gaan omhoog, kinderen kunnen naar school en er komt geld voor onderwijs en gezondheidszorg. Solidaridad ziet eerlijke en duurzame handel als het beste middel om de levensstandaard van mensen in ontwikkelingslanden te verbeteren. Jongeren spelen hierin een cruciale rol. Zij verdienen de kans om hun eigen toekomst vorm te geven. De jongeren die dit jaar in onze campagne hun verhaal vertellen, laten zien dat zij niet alleen hoop hebben, maar ook hoop brengen!
5|Pagina
2.
ELEMENTEN VOOR EEN LITURGISCHE VIERING
Jongeren in onze Nederlandse samenleving hebben het niet altijd gemakkelijk. Keuzestress is een term die wel in de mond genomen wordt als het gaat om de problemen waar jongvolwassenen tegenaan lopen. Met alle mogelijkheden die er zijn, is het soms toch moeilijk om de goede kans te pakken. Hoe geef je inhoud en zin aan je leven, als je bijna alle mogelijkheden tot je beschikking hebt? Waar ligt je hart, waar voel je je op je plek en kom je tot je recht? Dit is voor veel jongeren een reële vraag. Aan de andere kant van de wereld is een andere vraag net zo reëel. Hoe geef je inhoud en zin aan je leven als je nauwelijks keuzes hebt? Welke kansen heb je, wanneer armoede het onmogelijk maakt je school af te maken of aan een opleiding te beginnen? Wat moet je beginnen als er voor veel jongeren geen betaald werk is? Jongeren in ontwikkelingslanden willen net zo graag een leven opbouwen waarin zij gelukkig zijn, net als de mensen om hen heen. De verhalen die volgen gaan over jonge mensen die de kans hebben gekregen – en gepakt om het leven van hun keuze te leiden. Zij bouwen aan hun eigen toekomst en zijn daarnaast een inspiratiebron voor hun familie, voor de gemeenschap waarin zij leven, en natuurlijk ook voor ons als we de moeite nemen naar hen te luisteren. Zij hebben de toekomst naar hun hand gezet en meer dan dat: Zij geven de toekomst door. Na de afzonderlijk levensverhalen volgen Bijbelteksten. Daarna volgt een gebed of overweging.
6|Pagina
Najma Dat ik mijn moeder kan helpen, is het allerbelangrijkst Mijn naam is Najma Khatun, ik ben negentien jaar oud. De meeste meisjes van mijn leeftijd zijn al lang getrouwd en zorgen nu voor de kinderen. Ik niet. Ik werk met mijn moeder op onze garnalenkwekerij. Samen maken we er een goed lopend bedrijf van. Zo hoeven we eindelijk niet meer in armoede te leven. Mijn moeder kweekt al meer dan tien jaar garnalen. Ze kent alleen de traditionele kweekmethodes en zou niet weten waar te beginnen om vooruit te komen. Zoals de meeste vrouwen van haar generatie heeft ze niet eens haar basisschool afgemaakt. Engels spreekt en leest ze niet en met cijfers heeft ze grote moeite. Vorig jaar sloeg het noodlot toe. Mijn broer, die er met zijn winkeltje en zijn hulp op de kwekerij voor zorgde dat we net het hoofd boven water konden houden, overleed bij een auto ongeluk. Toen ben ik in het bedrijf gestapt. Ik had nooit gedacht dat ik het zo leuk zou vinden! Doordat ik mijn school wel heb afgemaakt, kan ik mijn moeder helpen met de boekhouding en administratie. Ik kan handleidingen vertalen vanuit het Engels en ik heb geleerd hoe ik een businessplan moet maken. Ik weet nu dat we met moderne technieken de productie kunnen verhogen zonder extra kosten. Omdat ik kansen heb gehad, die mijn moeder niet had, kan ik haar nu helpen. Dat we nu een goed lopend bedrijf runnen is fantastisch, maar dat mijn moeder weer glimlacht is het allerbelangrijkst.
Matteüs 25, 1-13 Verstandige meisjes met vooruitziende blik Met het koninkrijk van de hemel is het als met tien meisjes die hun olielampen hadden gepakt en erop uittrokken om de bruidegom te ontmoeten. Vijf van hen waren onverstandig, de andere vijf waren verstandig De onverstandige meisjes hadden wel hun lampen gepakt, maar geen extra olie. De verstandige meisjes hadden behalve hun lampen ook olie in kruiken bij zich. Omdat de bruidegom op zich liet wachten, werden ze allemaal slaperig en dommelden ze in.
7|Pagina
Midden in de nacht klonk er luid geroep: ‘Daar is de bruidegom! Kom, ga hem tegemoet.’ De meisjes schrokken wakker en ze brachten hun olielampen in orde. De onverstandige meisjes zeiden tegen de verstandige: ‘Geef ons wat van jullie olie, want onze lampen gaan al uit.’ De verstandige meisjes antwoordden: ‘Nee, straks is er nog te weinig voor ons en jullie samen. Zoek liever een verkoper en koop zelf olie.’ Terwijl de onverstandige meisjes op zoek waren naar, arriveerde de bruidegom. De verstandige meisjes stonden klaar en gingen met hem naar binnen voor het bruiloftsfeest. Daarna ging de deur op slot. Kort daarop kwamen ook de andere meisjes. Ze riepen: ‘Heer, heer, laat ons binnen!’ Maar hij antwoordde: ‘Ik weet werkelijk niet wie jullie zijn.’
God roept mannen en vrouwen van alle leeftijden tot gerechtigheid en eenheid We geloven dat God ons uitnodigt om het roepen van de armen en het zuchten van de schepping te horen. En om Jezus Christus na te volgen die is gekomen om te zorgen dat allen leven hebben, leven in overvloed. Jezus brengt de verdrukten gerechtigheid hij geeft brood aan degenen die honger hebben. Hij bevrijdt de gevangenen en geeft blinden zicht. Hij steunt en beschermt de vertrapte, de vreemdeling, de wees en de weduwe. Daarom verzetten wij ons tegen iedere kerkelijke praktijk of leer die de armen en de zorg voor de schepping niet tot haar opdracht rekent. Wij willen de goede herder volgen, die is gekomen om leven te geven aan allen. Wij geloven dat God mannen en vrouwen van alle leeftijden en van alle plaatsen samenroept, rijk en arm, om de opdracht van de kerk hoog te houden. Zodat de gerechtigheid en de eenheid waartoe Christus oproept, zichtbaar kunnen worden. Wereldbond reformatorische kerken, uit de verklaring opgesteld in 2004 in Afrika.
8|Pagina
Joseph Niemand wil zo arm worden als zijn ouders Mijn naam is Joseph Yaw Bosompem. Ik kom uit Kona in de Ashanti Regio van Ghana en ben 28 jaar oud. Ik heb een cacaoplantage van drie hectare en studeer Business Management en Bedrijfskunde. Er zijn nog niet heel veel jongeren zoals ik, die van de cacaoteelt hun beroep hebben gemaakt uit overtuiging. Jongeren zien cacaoteelt meestal als een laatste redmiddel. Als er echt geen alternatieven meer zijn gaan ze cacao telen. Ze vinden de sector niet aantrekkelijk omdat de productiviteit vaak laag is. Daardoor waren ook hun ouders arm. Dat willen zij zelf niet en daarom trekken ze er op uit. Maar dit hoeft helemaal niet zo te gaan! Als zij maar een toekomst in de cacaoteelt zien, weet ik zeker dat jongeren wel willen blijven. Ik heb ontzettend veel ideeën, die volgens mij echt een verschil kunnen maken. Jongeren moeten een eigen stuk land kunnen krijgen en cacaoteelt zou een onderwerp op school moeten worden. Als er dan ook nog zoiets als een pensioenstelsel voor cacaoboeren en boerinnen zou zijn, dan bleven jongeren wel. Ik ben ontzettend trots dat ik verkozen ben tot Assistent Secretary van de Farmer Association. Ik train nu ook andere boeren en boerinnen in mijn gemeenschap en moedig hen aan om duurzame methodes over te nemen en zo de productiviteit te verhogen. Maar als jongeren niet snel onderdeel worden van deze sector, gaat het alsnog niet goedkomen met de cacaoteelt. Ik vind het ontzettend belangrijk dat jongeren een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van de cacaosector, want volgens mij is het voortbestaan van hen afhankelijk. Met hun talenten kunnen jongeren vervolgens hun hele gemeenschap helpen. Daarom laat ik mijn stem zoveel mogelijk horen. Onderschat het belang van jongeren niet!
Prediker 11, 7-10 Volg de wegen van je hart als je jong bent Het licht is een genot. Wat een weldaad voor de ogen om de zon te zien! Wanneer een mens lang leeft, laat hij dan van elke dag genieten en bedenken dat de dagen van de duisternis ontelbaar zullen zijn. De toekomst is niets dan leegte. Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt. 9|Pagina
Belast je hart niet met verdriet en houd je lichaam vrij van kwalen, want je jeugd en jonge jaren zijn al snel voorbij.
VERZOEN ONS MET DE AARDE EN MET ELKAAR Schepper God, die ons beademt met uw eigen leven. Gij hebt ons het geschenk van het leven gegeven. Gij hebt ons geplaatst op deze aarde: met zijn harde gesteenten en vloeiende wateren, zijn bloemen en vruchten en al zijn levende wezens vol gratie en schoonheid. Al wat bestaat wordt geniet van het licht van de zon, die ons weldadig beschijnt en verwarmt. Gij hebt ons gegeven de zorg voor de aarde. Vandaag roept U tot ons: 'Waar ben je, wat heb je gedaan?' Wij verbergen ons beschaamd, want wij zijn naakt. Wij schenden de aarde en plunderen haar, wij weigeren de opbrengst van de aarde te delen, wij zoeken in ons bezit te krijgen, wat niet van ons is, maar van U. Vergeef ons, Schepper God, en verzoen ons weer met Uw schepping. O God van Liefde, Gij hebt ons gegeven de gave van volkeren, van verschillende culturen, rassen en leeftijden, om lief te hebben, zorg voor te dragen en ons leven mee te delen. Vandaag roept U tot ons: 'Waar is je broeder, waar is je zuster?' Armoede, honger, haat en oorlog heersen op aarde; de vluchtelingen, de verdrukten en zij die geen stem hebben, schreeuwen het uit tot U. 10 | P a g i n a
Vergeef ons, God van liefde, en verzoen ons weer met U en met elkaar. Leer ons, o Schepper, God van liefde, dat de aarde en al haar volheid van U is, de wereld en die daarop wonen. Leer ons luisteren naar uw roep om de gave van het leven te genieten, te koesteren en te delen.
Gebed van de Grieks-orthodoxe kerk
11 | P a g i n a
Ishwar De eerste stap is het moeilijkst Mijn naam is Ishwar, ik ben 24 jaar oud en sojaboer in India. Mijn vader was ook sojaboer, maar zijn leven was zwaar. Hij moest keihard werken om voldoende te oogsten om ons gezin te kunnen onderhouden, maar uiteindelijk lukte het meestal net niet. Op een dag sloot hij een lening af die hij met de volgende oogst terug wilde betalen. Toen die oogst mislukte, was hij de wanhoop nabij. Misschien maakte het uit dat er écht geen alternatief meer was. Ook mijn vader zag in dat er iets moest veranderen. Hij gaf mij op dat moment in ieder geval de vrijheid om iets nieuws uit te proberen. Ik stelde voor om de gok te wagen en ons land op een duurzame manier te gaan bewerken. Dat betekende afwijken van de gebaande paden en niet doen wat we al die jaren gedacht hadden dat het beste was. Er was behoorlijk wat lef voor nodig van mijn vader, om mij die mogelijkheid te geven. Maar het pakte goed uit. We stelden onze grond beschikbaar als voorbeeldplot voor een duurzaamheidstraining. Ons land werd gebruikt om ook andere boeren en boerinnen te laten zien hoe een duurzame praktijk meer oplevert. En dat doet het inderdaad. Doordat wij de stap hebben gezet en lieten zien dat het ons alleen maar voordelen bracht, durfden ook andere boeren en boerinnen de omslag te maken. Mijn vader kon de lening afbetalen en wij hoeven ons lang niet meer zoveel zorgen te maken. We blijven natuurlijk afhankelijk van een goede oogst, maar als we weer wat aanpassingen moeten doen, dan doen we dat toch? Ik probeer zoveel mogelijk kansen te zien en waar mogelijk ze ook te pakken!
Paus Franciscus (Uit de pastorale brief ‘De vreugde van het evangelie’) Jonge mensen zien de kansen van de toekomst Jonge mensen vinden binnen de bestaande structuren vaak geen antwoord op hun vragen en problemen. En ouderen vinden het vaak moeilijk met geduld naar de jongeren te luisteren en hun taal te spreken. Als we de concrete werkelijkheid van onszelf en de mensen om ons heen willen begrijpen is het goed om zowel naar jongeren als ouderen te luisteren omdat beide groepen heel veel rijkdom in zich hebben. Oudere mensen hebben de rijkdom van de ervaring. Die kan ons ervoor behoeden dezelfde fouten te maken als in het verleden. Jonge mensen appelleren aan de hoop, zij zien nieuwe wegen en openen onze blik voor de kansen van de toekomst. De hoop en visie van jonge 12 | P a g i n a
mensen kan ons ervoor behoeden vast te blijven zitten in oude gewoonten en structuren die niet meer van deze tijd zijn. Problemen zijn er om opgelost te worden. We moeten realistisch zijn maar vooral ook niet onze blijdschap verliezen en het lef hebben om ons samen met hart en ziel in te zetten.
ALLE MENSEN, JONG EN OUD Tot de Schepper van natuur en mensheid, tot de Schepper van waarheid en schoonheid bid ik. Hoor mijn stem, want het is de stem van de slachtoffers van oorlogen en van geweld tussen mensen en naties. Hoor mijn stem, want het is de stem van de kinderen die lijden omdat mensen alleen in wapens en oorlog geloven. Hoor mijn stem, want ik vraag U om in de harten van alle mensen, jong en oud de wijsheid van vrede te leggen, de kracht van gerechtigheid en ontwikkeling, de vreugde van kameraadschap. Hoor mijn stem en geef inzicht en kracht om altijd haat met liefde te beantwoorden, onrecht met totale toewijding aan gerechtigheid, om de nood van mensen te beantwoorden met de gave van onszelf, om oorlog te beantwoorden met vrede. Hoor mijn gebed, God, en geef de hele wereld uw eeuwigdurende vrede. Johannes Paulus II Hiroshima, Japan, 1981
13 | P a g i n a
Vicente Jong en oud kiezen samen de weg vooruit Mijn naam is Vicente Caal, ik ben 16 jaar en ik woon in Tucurú, een dorp hoog in de bergen van Guatemala. Bijna alle inwoners van Tucurú zijn Maya’s. De streek rond Tucurú is prachtig, maar helaas is er bij ons ook veel armoede. Tot voor kort was praktisch alle grond in ons dorp in handen van een kleine groep eigenaars met grote koffieplantages. Door gebrek aan eigen grond werkten mijn vader en bijna alle inwoners van Tucurú op de plantages, waar de dagen lang en het loon laag waren. Dank zij de strijd van de inwoners van Tucurú is een aantal koffieplantages onlangs in handen gekomen van de plaatselijke bevolking en dat is een geweldige stap in de goede richting. Ik heb met eigen ogen gezien wat dat betekent. Mijn eigen vader, die altijd plantagearbeider was geweest, is plotseling mede-eigenaar en in plaats van bevelen op te volgen van de bazen van vroeger kan hij nu samen met de andere inwoners van Tucurú zelf koffie verbouwen. Op het gebied van de koffie moeten we in Tucurú nog veel leren: hoe kunnen we de productie verbeteren en ziekten voorkomen, hoe vinden we de toegang tot de nationale en de internationale markt? Gelukkig worden er bij ons cursussen gegeven om ons op al die onderwerpen te scholen. Toen er pas geleden een nieuwe cursus werd georganiseerd over organische bemesting van koffie zei mijn vader: ‘Vicente, nu is het jouw beurt. Jij hebt je middelbare school af, je bent slim en je hebt verstand van computers en die kunnen we voor ons werk niet missen.’ Mijn vader ging met me mee om me op te geven voor de cursus. Voor ik het trainingslokaal binnenging streek hij nog eens over mijn hoofd. ‘Jij kunt het, jongen’ zei hij, ‘we verwachten veel van je’. Ik voelde me toen best trots. Ook als jongere ben ik Maya in hart en nieren en maïs is ons dagelijks voedsel. Maar ook de koffie kunnen we niet missen. Door meer en beter te produceren gaan we echt vooruit en komt er werkelijk verbetering in ons bestaan. Lucas 2, 41-49
Wonderlijke wijsheid van een jongen van 12 De ouders van Jezus gingen elk jaar voor het pesachfeest naar Jeruzalem. Toen Jezus twaalf jaar was, maakten ze weer hun gebruikelijke pelgrimstocht. Na afloop van het feest vertrokken ze naar huis, maar Jezus bleef in Jeruzalem achter zonder dat zijn ouders het wisten. In de veronderstelling dat hij zich bij het reisgezelschap bevond, reisden ze een hele dag voordat ze hem misten en hem overal onder hun verwanten en bekenden begonnen te zoeken.
14 | P a g i n a
Toen ze hem niet vonden, keerden ze terug naar Jeruzalem om hem daar te zoeken. Pas na drie dagen vonden ze hem in de tempel, waar hij tussen de leraren zat, terwijl hij naar hen luisterde en hun vragen stelde. Allen die hem hoorden stonden versteld van zijn inzicht en zijn wijze antwoorden. Toen de ouders van Jezus hun zoon zagen, waren ze ontzet, en zijn moeder zei tegen hem: ‘Kind, wat heb je ons toch aangedaan? Je vader en ik hebben met angst in het hart naar je gezocht.’ Maar hij zei tegen hen: ‘Waarom hebt u naar me gezocht? Wist u niet dat ik in het huis van mijn Vader moest zijn?’ Maar ze begrepen zijn woorden niet. GEEF ONS VEERKRACHT, VOOR DE VERANDERING Eeuwige, grote en goede God, Vormer en Schepper, God van vrede en liefde, wij komen tot U met ons hart vol zorgen, maar we zijn ook vervuld van hoop. Genadige, Liefdevolle, Uw kerk heeft de geboorteweeën en haar eerste dagen beleefd rond de Middellandse Zee. Wees met Uw kerk nu zij verder groeit over de wereld naar volwassenheid en eenheid. Met de kerk nog in de kracht van haar leven bidden we om Uw geest van hoop en dynamiek. Doe in ons een geest van gemeenschap opleven. Boetseer in ons liefdevolle gedachten. Bewaar in ons de ervaring van Uw vrede. Geef ons de moed en de veerkracht om verandering te accepteren en te bevorderen voor onszelf en voor anderen, voor degenen die lijden en zij die dat lijden veroorzaken, voor de slachtoffers en de daders, voor al Uw mensen, jong en oud. Geef ons de moed om liefde en harmonie uit te dragen in een wereld gevuld met geweld en haat. Voed ons met de zaden van eenheid in een wereld vol discriminatie en ongelijkheid En geef ons het inzicht om de ongelijkheid onder de mensen te zien en te overwinnen. Bereid onze harten, ons hoofd en onze handen om de vruchten van uw aanwezigheid te oogsten. Gebed van de Wereldraad van Kerken
15 | P a g i n a
Tot slot van de Liturgiemap van 2014 bieden wij u nog een aantal passages aan uit ‘De Vreugde van het Evangelie’.
De Vreugde van het Evangelie Apostolische brief van paus Franciscus
Deze aarde is ons huis We moeten er voor waken dat ons geloof enkel een zaak wordt van het innerlijke, zonder dat we ons zorgen maken om de wereld om ons heen. Als het er op aan komt moeten we onze stem laten horen, zoals de heilige Franciscus dat deed of moeder Teresa. Die lieten zich ook niet opsluiten in een kerkgebouw. Echt geloof heeft altijd te maken met de wil om de wereld te veranderen, om iets beters na te laten op deze aarde. Het is zo belangrijk dat we echt houden van deze prachtige planeet waar God ons geplaatst heeft, dat we houden van alle mensen die er wonen met al hun hoop en verwachtingen, hun lief en hun leed, hun sterke en hun zwakke kanten. Deze aarde is ons huis en we zijn allemaal broers en zussen van elkaar. Als kerk moeten we deelnemen aan de strijd voor rechtvaardigheid. We moeten ons inzetten voor een beter wereld, in woord en daad. 183
De armen in het middelpunt De kerk moet openstaan voor iedereen, zonder uitzondering. Maar wie het evangelie leest merkt dat de voorkeur niet uitgaat naar vrienden en rijke buren, maar naar armen en zieken, naar mensen die vaak niet hoog in achting staan en gauw vergeten worden, naar diegenen die niets terug kunnen doen. De boodschap van het evangelie is zonneklaar: de armen staan in het middelpunt, daar is het om te doen. Ons geloof en het lot van de armen zijn onlosmakelijke met elkaar verbonden. Wat ik graag wil is een arme kerk voor de armen. De armen hebben ons zoveel te zeggen, ze kunnen ons zoveel leren. In hun eigen lijden herkennen ze het lijden van Christus. Wij zijn geroepen om in de armen Christus te ontdekken. De armen vragen ons hun strijd te ondersteunen; van hen ontvangen we de wijsheid die God via hen aan ons wil meedelen. Toen ik nog bisschop was in Argentinië heb ik vaak tegen priesters en leken gezegd: Ik heb liever een kerk die soms een ongeluk krijgt, verwondingen oploopt en zich vies maakt omdat ze de straat opgaat, dan een nette kerk die zich opsluit in zichzelf en alles beter weet. We moeten niet bang zijn dat we ons kunnen vergissen. Waar we wel bang voor moeten zijn is dat we verstrikt raken in onze eigen gezapige structuren. Het gaat er om dat we niet zelfverzekerd anderen de maat nemen ; we moeten ons niet vastklampen aan vastgeroeste gewoonten als de wereld zoveel nood aan ons heeft. Echte liefde is altijd contemplatief omdat ze de tijd neemt om de ander te beschouwen zoals hij of zij echt is. Echte liefde bestaat er niet in dat we de ander een dienst bewijzen omdat het zo nodig moet of misschien wel uit ijdelheid. Echte liefde ontstaan wanneer we oog hebben 16 | P a g i n a
voor de ander omdat hij of zij mooi is, hoe hij of zij er ook uitziet. Alleen wanneer we die schoonheid zien kunnen we de armen begeleiden op hun weg naar bevrijding. 48-49; 198-199
Gij zult niet doden We kennen allen het gebod ‘Gij zult niet doden’. De kern van dit gebod is dat we het leven van ieder mens moeten respecteren. In onze tijd krijgt het gebod een nieuwe betekenis omdat ook een bepaalde economie dodelijk kan zijn. Wat is het een schande dat het geen nieuws is wanneer een bejaarde op straat doodvriest, terwijl een verlies op de internationale beurzen het nieuws haalt. Wat is het een schande dat er zoveel voedsel wordt weggegooid, terwijl de armen honger lijden. Tegenwoordig staat alles in het teken van de concurrentie en het recht van de sterkste. Hierdoor worden hele groepen uitgesloten die geen toekomst meer hebben. De mens wordt verlaagd tot een consumptieartikel dat je kunt gebruiken en vervolgens weggooit. Er zijn mensen die zeggen dat de vrije markt vanzelf alle problemen oplost en dat economische groei automatisch leidt tot meer gelijkheid en kansen voor iedereen. Dat is de mening van degenen die de economische macht in handen hebben en die daarom het huidige marktsysteem heilig verklaren. Aan de armen hebben zij geen boodschap en zo ontstaat er een sfeer van algehele onverschilligheid. Ook wij kunnen ongemerkt doof worden voor de noodkreet van de armen, niet in staat te huilen met wie zoveel te lijden hebben. Op die manier worden de armen voor ons vreemden waarmee we niets te maken hebben. De cultuur van de overvloed kan ons verdoven en ons blind maken voor het lot van al diegenen die in deze wereld geen kansen krijgen. Ondernemers kunnen wel degelijk een positieve rol spelen, maar wel op voorwaarde dat zij werkelijk oog hebben voor alle aspecten van het leven. Ondernemers kunnen bijdragen aan een goed bestaan voor iedereen door er voor te zorgen dat de overvloedige producten van deze aarde toegankelijk zijn voor allen. 53-54; 203
Laat de geliefde ons bestaan aanraken Waar het om gaat is dat we vreugde vinden in het spreken over onze Geliefde. Als dat verlangen wegvalt moeten we de Geliefde bidden dat hij ons opnieuw verleidt, bidden dat ons gesloten hart weer open gaat, dat ons lauwe leventje door elkaar wordt geschud. Laten we ons hart openen zodat de Geliefde ons kan beschouwen. Zoals Natanael die de blik van Jezus zag toen hij onder de vijgenboom stond. Laat de geliefde opnieuw ons bestaan aanraken, laat zijn schoonheid ons weer in zijn greep krijgen. Dan wordt onze geest echt beschouwend en ontdekken we opnieuw dat we een groot goed in ons dragen, een schat die deze wereld menselijk maakt. Dan wordt ons leven weer een gave voor de ander. 264
17 | P a g i n a
Ieder die zich uit liefde geeft aan God, zal vruchtbaar zijn De verrijzenis van Jezus behoort niet tot het verleden, het is een kracht die de wereld vervult. Ook al lijkt het soms dat alles dood is om ons heen, de kracht van de verrijzenis laat zich niet bedwingen. Vaak is het of God niet bestaat, overal om ons heen zien we onrecht, onverschilligheid en wreedheid. Maar hoe donker de nacht ook is, er zijn altijd weer signalen van licht en leven, nieuwe tekens van hoop. Het is als een dorre vlakte waar toch weer nieuw leven ontspruit. Iedere dag wordt in onze wereld de schoonheid opnieuw geboren ondanks de stormen van de geschiedenis. Wat werkelijke waardevol is gaat niet verloren, ook al neemt het ander vormen aan. Vaak heeft er op geleken dat de mensheid ten onder zou gaan en toch hebben we het overleefd. Dat is de kracht van de verrijzenis en ieder die in het evangelie gelooft is een werktuig van deze kracht. Het rijk van God is al aanwezig in onze wereld en de verrijzenis van Christus laat overal de kiemen van dat rijk ontspruiten. Het goede zal uiteindelijk overwinnen omdat de verrijzenis van Christus onze geschiedenis is binnengedrongen. God doet onder alle omstandigheden zijn werk, ook al lijkt alles verloren. Dat is een innerlijke zekerheid die ons als een diep mysterie vervult. Het is de zekerheid dat ieder die zich uit liefde aan God geeft, vruchtbaar zal zijn. Waar die vruchtbaarheid precies in bestaat is vaak niet te zien, niet te grijpen. Maar we weten zeker dat ons leven vrucht zal dragen ook al weten we niet precies op welke manier, op welke plek en op welk moment. Diep in ons hart weten we dat alles wat we hebben gedaan uit liefde, niet verloren gaat. Al onze oprechte zorgen voor anderen, al het werk dat we hebben verzet, al ons geduldig dragen van pijn en verdriet. Alles wat we uit liefde hebben gedaan is als een levenskracht die de wereld vervult. Soms lijkt het alsof we niets hebben bereikt, alsof alles voor niets is geweest. Maar ons leven en onze roeping zijn geen bedrijf dat winst maakt, een onderneming waarvan je de resultaten kunt meten. Misschien is het wel zo dat God al onze liefdevolle inspanningen neer laat dalen in andere delen van de wereld waar wij nooit zullen komen. Gods geest waait waar hij wil, wij doen ons best maar zonder direct resultaat te claimen. Het enige dat we weten is dat onze inzet noodzakelijk is. Laten we leren om te rusten in de liefdevolle armen van de Vader en tegelijk creatief en zonder voorbehoud ons aan elkaar schenken. Als wij alles geven wat in ons vermogen ligt zal God onze inspanningen op mysterieuze wijze vruchtbaar maken. 276-279
18 | P a g i n a
