De jeugd heeft de toekomst,

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen

pedagogische wetenschappen en onderwijskunde

Datum 28-01-2014 | 1

De jeugd heeft de toekomst, … maar minder voor de een dan voor de ander

Greetje Timmerman, Hoogleraar Jeugdsociologie Rijksuniversiteit Groningen



Datum 28-01-2014 | 2

Uitkomsten Gezond Opgroeien Ongezonde leefstijl jeugd hangt samen met lage sociaal-economische status: * -

Roken: dalende trend overall (van 29% in 1992 naar 18% in 2012), maar 45% van de mbo-jongeren, 37% van de praktijkonderwijsleerlingen, en 45% van de leerlingen zonder dagopleiding rookt (vgl. 16% vwo)



Datum 28-01-2014 | 3

Alcohol: overall neemt af sinds 2003 (van 58% naar 51%), maar - omvang van recent dronkenschap gestegen (14% naar 21%) - binge-drinking neemt toe (meer dan 5 glazen per keer) - Relatie met SES: leerlingen van lagere onderwijsniveaus vaker bingedrinker - ¾ van alcoholgebruikers vmbo, 56% vwo) - Meer kinderen uit eenoudergezinnen drinken veel maar ook - kinderen uit rijke gezinnen drinken veel



Datum 28-01-2014 | 4

Overgewicht: ‘gestabiliseerd’ (zelf-rapportage), maar • metingen van professionals geven stijging aan (j: 9%-13%, m: 12% naar 15%) • kinderen uit armere gezinnen 2x (in voortgezet onderwijs) tot 3x (basisschool groep 8) grotere kans op overgewicht • ernstig overgewicht 3x zo vaak in laagste inkomensgroep gezin

--…



Datum 28-01-2014 | 5

Voeding en bewegen: ruim ¾ van de jeugd onder de norm van groente.fruit.verzadigde vetten en vis (afgelopen 10 jaar onveranderd); *kinderen uit gezin met lageropgeleide ouders minder groente en fruit * kinderen uit lagere onderwijsniveaus (vmbo) meer tv kijken en computeren; ook problematisch internetgebruik * kinderen uit een onvolledig gezin kijken met tv en computeren meer



Datum 28-01-2014 | 6

Beleving De jeugd is gelukkig, maar Kinderen uit gezinnen met lage sociaal-economische positie (lage opleiding, eenoudergezinnen) minder positief over - eigen welbevinden - relatie met ouders minder ervaren steun en toezicht, minder makkelijk met ouders praten over problemen - relatie met school - worden vaker gepest



Datum 28-01-2014 | 7

Kindermishandeling en SES

› Gezinnen waarin mishandeling plaatsvindt wonen relatief vaak in een achterstandswijk (3x vaker) › 8 x zo groot risico op kindermishandeling in gezinnen met zeer laag opgeleide ouders › 5x groter wanneer beide ouders werkloos zijn › Verhoogd risico vluchtelinggezinnen (trauma’s)



Datum 28-01-2014 | 8

SES en ongezonde jeugd: een toenemend probleem





Armoede neemt toe (aantal kidneren dat opgroeit in armoede gezinnen neemt toe, nu 1 op de 9) Aantal kinderen in eenouder-gezinnen neemt toe



Datum 28-01-2014 | 9

Conclusies gezondheid jeugd 1. relatie lagere sociaal-economische status gezin/wijk en slechtere gezondheid jeugd 2. ses risicofactoren hangen samen: gezinnen met laag inkomen, lage opleiding, onvolledige gezinnen, autochtone en allochtone lagere ses gezinnen, achterstandswijken 3. gezondheidsrisico’s meervoudig: leefstijlfactoren (te weinig bewegen, ongezonde voeding, roken, drinken, problematisch mediagebruik) 4. samenhang met psychosociale problemen en schoolproblemen



Datum 28-01-2014 | 10

Effectiviteit jeugd(gezondheids)zorg







effectiviteit jeugdzorg als geheel niet vast te stellen (Verkenning Gezond Opgroeien) meeste interventies niet te evalueren middels RCT meeste interventies tegenvallende resultaten of niet effectief



Datum 28-01-2014 | 11

Resultaten van huidige interventies vallen tegen. Waarom?

1. focus op (te) beperkt aantal factoren dat gedrag van kinderen beïnvloedt 2. focus op biomedische paradigma Onderschatting van sociaaleconomische en culturele factoren (zoals het sterke verband tussen SES en gezondheid: hoe lagere ses – hoe ongezonder) 3. korte termijn interventies 4. (te) weinig bestuurlijk draagvlak 5. top down: professionals weten wat goed voor u is # na anderhalve eeuw paternalisme (‘nagging’) # vanaf de jaren 70 de emancipatie van de client (vraaggestuurde zorg; eigen kracht; zelfregie) # nu de client ‘verleiden’, een zetje geven om te doen wat goed voor hem/haar is (‘nudging’)

6. lagere sociaaleconomische groepen niet bereikt/niet gemeten effecten



Datum 28-01-2014 | 12

Nrc.nl grafiekje gebruik regelingen

› Gebruik zorg e.a. gebruik het grootst in zwakke ses regio’s, › Bijv. Oost-Groningen: › - 20% van de jeugd in jeugdzorg › - en problematiek van jeugdigen in de licht pedagogische hulpverlening vaak relatief ernstig



Datum 28-01-2014 | 13



Datum 28-01-2014 | 14

maw › Overheidsgeld jeugdzorg niet efficiënt besteed: bereikt niet de groepen waar de nood het hoogst is en als het deze groepen wel bereikt geen of onvoldoende verbetering

› Evenals in het onderwijs gaat er te weinig geld naar het ‘primaire’ proces (de zorg voor jeugd die het nodig heeft) -

en te veel naar de jeugdzorg als institutie (organisatie, bestuur/management, transitie-, transformatie- en innovatieprocessen sturen, beleidsplannen ontwikkelen etc.)

› Jeugdzorg is zorg voor kwetsbare jeugd



Datum 28-01-2014 | 15

Hoe komt het dat deze groepen het minst bereikt worden?

Uw analyse?



Datum 28-01-2014 | 16

Doel Belangrijkste uitdaging voor de toekomst van een gezonde jeugd: Zorg voor de jeugd die de minste kansen heeft op een gezonde toekomst



Datum 28-01-2014 | 17

Acties › Jeugdgezondheidsbeleid verbinden met armoedebeleid, onderwijsbeleid en werkgelegenheidsbeleid › De jeugd creëert de toekomst:  niet top-down maar bottom-up  initiatief bij de jeugd en sociaal-pedagogische omgeving (ouders; buurt; peer groups)  community-interventies: aanhaken bij lokale (jeugd)initiatieven met een breed draagvlak in de community  professionals betrokken en steunend, maar op afstand

De jeugd heeft de toekomst,

Recommend Documents