De interne overdracht van de familiale onderneming 10 november Hilde VAN DEN KEYBUS Advocaat-vennoot

De interne overdracht van de familiale onderneming 10 november 2015 Hilde VAN DEN KEYBUS Advocaat-vennoot

Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Probleemstelling : casus Erfbelasting in Vlaanderen Planningstechnieken Planning via schenking Schenkbelasting in Vlaanderen Schenking en vererving van familiale ondernemingen en vennootschappen Casus : schenking - aandachtspunten Alternatief : verkoop Conclusie

Brugge – Sessie Ondernemersforum: Successierechten en successieplanning

10-11-2015

2

1. Probleemstelling : casus  Pater familias heeft familiebedrijf uitgebouwd, heeft 100% van de aandelen, weduwnaar  3 kinderen : twee oudste werkzaam in bedrijf, jongste niet  Hoe moet bedrijf worden overgedragen ?  Wens pater familias :  bedrijf wordt verder uitgebaat door twee kinderen die werken in bedrijf;  Kinderen gelijk behandelen


10-11-2015

3

1. Probleemstelling : casus Vader treft geen regeling :  bij overlijden : Wettelijk erfrecht :  3 kinderen erven elk 1/3 van de aandelen en van overige goederen  Mogelijke conflicten : jongste dochter werkt niet in bedrijf, is wel gerechtigd op haar aandeel in waarde (waardevermeerdering aandelen door arbeid andere kinderen, dividenduitkering)  Erfbelasting ! Vanaf 250.000 € per kind : 27%


10-11-2015

4

2. Erfbelasting in Vlaanderen  Tarief in rechte lijn en tussen echtgenoten / samenwonenden / feitelijk samenwonenden die minstens 1 jaar ononderbroken samenwonen:  0 – 50.000 € : 3%  50.000 – 250.000 € : 9%  Boven 250.000 € : 27% • Opsplitsing roerend / onroerend • Vrijstelling gezinswoning langstlevende • Netto-erfdeel per verkrijger


10-11-2015

5

2. Vlaamse erfbelasting  Br / Z : erfdeel per verkrijger  Derden: tarief op volledig erfdeel van derden  Geen opsplitsing roerend / onroerend


10-11-2015

6

2. Vlaamse erfbelasting  Gunstregime art. 2.7.4.2.2 VCF:  Activa familieondernemingen en aandelen familievennootschappen  3% in rechte lijn en ts echtgenoten/samenwonenden  7% voor alle anderen


10-11-2015

7

2. Vlaamse erfbelasting Voorbeeld : vermogen vader : 1.800.000 €    

familiebedrijf : 600.000 € (roerend) Bedrijfsgebouw : 300.000 € Portefeuille : 450.000 € woning : 450.000 €

3 kinderen - gescheiden


10-11-2015

8

2. Vlaamse erfbelasting  Indien voldaan aan voorwaarden gunstregime familiebedrijf Erfbelasting :  Familiebedrijf : 900.000  Erfbelasting 3% = 27.000 €

 portefeuille : 450.000  Erfbelasting 10.500 pp x 3 = 31.500

 Onroerend : 450.000  Erfbelasting : 10.500 pp x 3 = 31.500

 Totaal : 90.000 €


10-11-2015

9

2. Vlaamse erfbelasting  Indien niet voldaan aan voorwaarden gunstregime  Roerend : 1.050.000 :3 = 350.000 pp  Erfbelasting : 46.500 x 3 = 139.500

 Onroerend : 750.000 : 3 = 250.000 pp  Erfbelasting : 19.500 x 3 = 58.500

 Totaal : 198.500 € - 11 % van nalatenschap


10-11-2015

10

3. Planningstechnieken  Met effect bij overlijden  Huwelijkscontract  Testament  Levensverzekering  Met effect bij leven  Schenking


10-11-2015

11

4. Planning via schenking  Modaliteiten  Schenking met last tot betaling van een periodieke rente  Vervreemdingsverbod  Uitsluitingsclausule  Schenking onder beding van terugkeer

 Behoud controle  Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik  Combinatie met burgerlijke maatschap


10-11-2015

12

5. Vlaamse schenkbelasting  Roerende goederen (aandelen – geld)  Voor Belgische notaris  3% in rechte lijn + echtgenoten / samenwonenden  7% alle anderen

 Handgift / bankgift : 0% - 3 jaar overleven  Nederlandse notaris : 0% - 3 jaar overleven  Gunstregime : familiebedrijf: 0%  Activa familieondernemingen en aandelen familievennootschappen


10-11-2015

13

5. Vlaamse Schenkbelasting  Onroerende goederen: Art. 2.8.4.1.1., §1 VCF Verlaagde tarieven sedert 1 juli 2015! Rechte lijn/partners

Derden

0 – 150.000

3%

10%

150.000 – 250.000

9%

4.500

20%

15.000

250.000 – 450.000

18%

13.500 30%

35.000

> 450.000

27%

49.500 40%

95.000


10-11-2015

14

5. Vlaamse schenkbelasting Belgisch notaris

Buitenlands notaris

handgift/ bankgift

Schenkbelasting Roer. goederen Aand. Familievenn. Onroerend goed in B.

3%-7% 0% 3%-27 % rechte lijn

0% 0% Niet mogelijk

0% 0% Niet mogelijk

3 jaars-Termijn

Nee

Ja

Ja

Erfbelasting

Nee

Ja, bij overlijden schenker binnen 3 jaar/ 7 jaar aand. Familievenn.

Ja, bij overlijden schenker binnen 3 jaar/7 jaar aandelen familievenn.

Voorbeh. Vruchtgebr.

Ja

Ja

nee

Aandelen/effecten

aandelen op naam; gedem. effecten

aandelen op naam; gedem. effecten

Niet aand op naam gedemat. effecten


10-11-2015

15

5. Vlaamse schenkbelasting  3 – 7 jaars termijn : hoe ondervangen ?  Tijdelijke overlijdensverzekering voor 3 of 7 jaar :  Vb. man 43j, kapitaal 1 mio €  éénmalige premie : 5.000 €  Nederlandse schenkingsakte / pacte adjoint kan ter registratie worden aangeboden mits betaling 3% schenkbelasting of aan 0% indien vrijstelling gevraagd


10-11-2015

16

5. Vlaamse schenkbelasting Toepassing op casus  Schenking familiebedrijf (met bedrijfsgebouw) aan 3 kinderen : 900.000 €  Geen schenkingsrechten

 Schenking villa aan 3 kinderen : 150.000 pp à 3%  Schenkbelasting : 4.500 x 3 = 13.500

 Schenking portefeuille aan 3 kinderen : 150.000 pp à 3%  Schenkbelasting : 4.500 x 3 = 13.500

Totaal schenkbelasting : 27.000 € Vgl : erfbelasting zonder gunstregime : 198.500 € : Erfbelasting met gunstregime : 90.000 €


10-11-2015

17

6. Schenking en vererving van familiale ondernemingen en vennootschappen

Art. 2.8.6.0.3 VCF en art. 2.7.4.2.2 VCF a) b) c) d) e) f) g)

Voorwerp van de regeling Toepassingsgebied Activiteitsvoorwaarde Participatievoorwaarde Voortzettingsvoorwaarden Vormvoorwaarden Verdachte periode: art. 2.7.1.0.5 VCF (oud art. 7 W.Succ.) h) Civielrechtelijke aspecten


10-11-2015

18

a) Voorwerp regeling  Bedoeling : aanmoedigen overdracht tijdens leven  Activa van familieonderneming  De beroepsmatig geïnvesteerde goederen = alle roerende en onroerende (!) bestanddelen van het

bedrijf, met inbegrip van het cliënteel, de vorderingen en de bedrijfsmiddelen, onder aftrek van de bestaande bedrijfsschulden.

 Zowel de volle eigendom, de blote eigendom als het vruchtgebruik kan worden geschonken.  Ook een onverdeeld aandeel kan worden geschonken


10-11-2015

19

a) Voorwerp regeling  Aandelen of certificaten familievennootschappen  Niet : vorderingen op vennootschappen (R/C)  Vrijstelling van schenkbelasting :  Verlaagde tarieven erfbelasting :  3% rechte lijn, echtgenoten en samenwonenden

 7% anderen (ook niet verwanten)


10-11-2015

20

b) Toepassingsgebied  Schenker of erflater : fiscale woonplaats in Vlaanderen op datum schenking of overlijden of afgelopen 5 jaar langst in Vlaanderen gewoond;  Ligging van onderneming of vennootschap irrelevant (kan ook in Wallonïe of buitenland)  Enige voorwaarde : vennootschap heeft zetel in EER


10-11-2015

21

c) Activiteitsvoorwaarde  Familiale onderneming : nijverheids-, handels-ambachts-, of landbouwbedrijf of vrij beroep dat door schenker/erflater of zijn partner, al dan niet met anderen, persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend  Definitie: uitoefening van de daadwerkelijke leiding van de onderneming, al dan niet samen met anderen  Persoonlijke exploitatie tot op de dag van de schenking door: a) de schenker en/of b) zijn echtgenote of samenwonende, desgevallend samen met anderen (verwantschap niet vereist) 

Geen vrijstelling schenkbelasting of verlaagd tarief erfbelasting voor onroerende goederen die hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of bestemd, wel indien bijkomstig aangewend voor beroep


10-11-2015

22

c) Activiteitsvoorwaarde  Familiale vennootschap met nijverheids-, handels-, ambachts-, landbouwactiviteit of vrij beroep : doel in statuten  Niet louter houden van aandelen  Niet villavennootschap : beheer privé OG  Niet louter verstrekken van waarborgen en zekerheden voor groep  Mvt : Niet zuivere managementvenn. (?)


10-11-2015

23

c) Activiteitsvoorwaarde  Reële economische activiteit vereist  Vermoeden : geen reële activiteit indien volgens jaarrekening van 1 van laatste 3 boekjaren  bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen = of < dan 1.5% van totale activa (bezoldiging bedrijfsleiders uitgezonderd) EN  boekwaarde terreinen en gebouwen > 50% van totaal actief • Dus geen patrimoniumvennootschappen • Tegenbewijs mogelijk : OG aangewend voor economische activiteit (bv. beheer – verhuur OG voor groepsvennootschappen of derden)


10-11-2015

24

d) Participatievoorwaarde  Algemeen : schenker/erflater heeft samen met familie op ogenblik schenking/overlijden 50% van aandelen in volle eigendom  Schenken of legateren van naakte eigendom/vruchtgebruik wel toegestaan  Aandelen = vertegenwoordigen kapitaal van vennootschap + stemrecht  Ook : certificaten van aandelen; aandelen van burgerlijke maatschap


10-11-2015

25

d) Participatievoorwaarde  Bijzondere voorwaarde : aandelenbezit met meerdere families (natuurlijke personen)  minstens 30% van volle eigendom  samen met 1 andere aandeelhouder : 70%

 samen met 2 andere aandeelhouders : 90%  participaties van rechtspersonen / equity fonds komen niet in aanmerking


10-11-2015

26

d) Illustratie: 3 ondernemende families

Vennoot 1

30%

Vennoot 2

15%

Vennoot 3

Private Equity Fonds

35%

Belco


20%

10-11-2015

27

e) Voortzettingsvoorwaarde Familiale onderneming :  een activiteit ononderbroken verderzetten gedurende min. 3 jaar  Niet noodzakelijk door begiftigde / erfgenaam, ook derde  Sanctie : verlies toepassing gunstregeling  Onroerend goed : binnen 3 jaar niet hoofdzakelijk voor bewoning aangewend  Sanctie : verlies gunstregeling op onroerend goed


10-11-2015

28

e) Voortzettingsvoorwaarde Familiale vennootschap :  gedurende min. 3 jaar ononderbroken een reële econ. activiteit verder zetten  Aandelen moeten niet behouden worden  Jaarlijks jaarrekening  Zetel behouden in EER ged. minstens 3 jaar  Sanctie : verlies gunstregeling

 Geen kapitaalvermindering gedurende eerste 3 jaar door uitkeringen of terugbetalingen  Sanctie : verlies gunstregeling op kapitaalvermindering


10-11-2015

29

f) Vormvoorwaarden  Schenking bij notariële akte  Verklaring begiftigden : aanspraak op vrijstelling

 Erfenis :  Verklaring in aangifte van nalatenschap  Attest Vlaamse belastingdienst niet langer vereist  Tip: Vraag attest aan – zekerheid dat aan alle voorwaarden is voldaan (art. 3.21.0.0.1 VCF)


10-11-2015

30

g) Verdachte periode  Art. 2.7.1.0.5 VCF : schenkingen 3 jaar voorafgaand aan overlijden zonder Belg. schenkbelasting worden fictief aan nalatenschap toegevoegd  Erfbelasting verschuldigd

 Schenking van aandelen familiale vennootschap en activa familieondernemingen met vrijstelling van schenkbelasting worden niet meer aan nalatenschap toegevoegd;  Voor schenkingen van aandelen en activa die aan voorwaarden van art. 2.8.6.0.3 VCF voldoen maar niet met vrijstelling van schenkbelasting werden geregistreerd, wordt verdachte periode verlengd tot 7 jaar


10-11-2015

31

g) Verdachte periode 



Quid schenkingen die niet aan voorwaarden art. 2.8.6.0.3 VCF voldoen : bv. schenking voor buitenlandse notaris van aandelen patrimoniumvenn. of venn. met zetel buiten EER : verdachte periode blijft 3 jaar (volgens omzendbrief 20.7.2012); Vlabel heeft nog geen standpunt ingenomen Vraag facultatief attest aan  

Attest toegekend: gunstregime van toepassing; bij schenking voor Nederlandse notaris: verdachte periode: 7 jaar (toepassing art. 2.7.1.0.5, §2 VCF) Attest geweigerd: gunstregime niet van toepassing: extra bewijs dat de schenking voor de Nederlandse notaris onderworpen is aan risicotermijn van 3 jaar.

• Steeds mogelijkheid om aandelen te schenken aan 3% - 7% voor Belgische notaris : geen verdachte periode


10-11-2015

32

h) Civielrechtelijke aspecten  Waardering aandelen op het ogenblik van overlijden schenker:  In toepassing van gunstregeling: op het ogenblik van schenking;  Zonder toepassing van gunstregeling : op het ogenblik van overlijden


10-11-2015

33

h) Civielrechtelijke aspecten Voorbeeld : Op 01.02.2000 schenkt vader aan zijn dochter een som van 200.000,00 EUR en aan zijn zoon een onderneming twv 200.000,00 EUR. Vader komt te overlijden op 02.12.2014. De onderneming die aan de zoon werd geschonken heeft op dat ogenblik een waarde van 1.000.000,00 EUR. Reserve van elk kind is 1/3e van de fictieve massa (=nalatenschap + alle schenkingen gedaan tijdens het leven van de erflater) A) schenking zonder toepassing van 2.8.6.0.3 VCF:  1.000.000,00 (waarde van de geschonken aandelen op het tijdstip van overlijden) + 200.000,00 EUR (geschonken cash)  zoon en dochter hebben elk reservatair recht op 1/3e van 1.200.000 is 400.000, dochter kan inkorting vorderen van 200.000,00 EUR B) Schenking met toepassing van 2.8.6.0.3 VCF  

200.000 (geschonken aandelen ten tijde van schenking) + 200.000 (geschonken cash) zoon en dochter hebben elk reservatair recht op 1/3e van 400.000 is 133.333,33 EUR


10-11-2015

34

7. Casus : schenking – aandachtspunten  Schenking bedrijf + bedrijfsgebouw aan 2 oudste kinderen (900.000 €) en schenking portefeuille aan jongste kind (450.000 €)  Probleem : bij overlijden : risico dat twee oudste kinderen deel van schenking moeten inbrengen of dat jongste kind inkorting vraagt indien reserve is aangetast  Beschikbaar deel – Reserve van het kind:  1 kind: BD = 1/2- kind heeft recht op 1/2  2 kinderen: BD = 1/3 - elk kind heeft recht op 1/3  3 kinderen of meer: BD = 1/4 - 3 kinderen elk recht op ¼; 4 kinderen : elk recht op 3/4 x1/4


10-11-2015

35

7. Schenking – aandachtspunten  Bij overlijden : samenstelling fictieve massa (art. 922 BW) = activa nalatenschap + alle schenkingen tijdens leven aan waarde op datum van overlijden (behoudens schenking aandelen aan gunstregime Vlaams decreet)

 Toepassing  1/4 kan door vader vrij toebedeeld worden aan 2 kinderen (is niet bedoeling want vader wenst gelijke behandeling); indien jongste kind geen 1/4 van nalatenschap krijgt : mogelijke vordering tot inkorting voor rechtbank


10-11-2015

36

7. Schenking – aandachtspunten  Indien op datum van overlijden aandelen in waarde zijn gestegen (door inzet van twee kinderen) en andere goederen (OG, portefeuille) niet of in mindere mate : 2 kinderen dienen jongste kind te vergoeden om gelijkheid op datum van overlijden te herstellen  Bv. schenking voorschot op erfenis :  bedrijf : 900.000 € – 2 kinderen elk 450.000 €;  schenking portefeuille : 450.000 € aan 3e kind;

 Datum overlijden : bedrijf 1.500.000 € waard; portefeuille niet gestegen of gedaald


10-11-2015

37

7. Schenking – aandachtspunten  Fictieve massa :    

   

Bedrijf + bedrijfsgebouw : 1.500.000 (schenking) Portefeuille : 450.000 (schenking) Villa : 450.000 (nalatenschap) Totaal : 2.400.000

Reserve van elk kind : ¼ = 600.000 Ieder kind recht op 800.000 € 3e kind : 450.000 € + 150.000 € (villa) = 600.000 € 2 oudste kinderen : 750.000 + 150.000 = 900.000 €  Elk dient 3e kind te vergoeden : 100.000 €


10-11-2015

38

7. Schenking – aandachtspunten • Oplossing (1) : schenking met voorbehoud van vruchtgebruik en akkoord van alle kinderen : schenkingen kunnen later niet meer betwist worden  Oplossing (2) : Dubbele akte :  schenking aandelen en andere goederen aan kinderen in onverdeeldheid;  Kinderen treden nadien op eigen initiatief en met akkoord uit onverveeldheid  Twee oudste kinderen : bedrijf  Jongste kind: onroerend goed  Verdeelrecht: 2,5% op waarde onroerend goed


10-11-2015

39

8. Alternatief : verkoop  Verkoop aandelen werkmaatschappij aan twee kinderen – geen probleem van inbreng / inkorting  Vader casht – financiële middelen kunnen voorwerp van planning uitmaken  Probleem : financiering door kinderen

 Oplossing : oprichting holding door kinderen


10-11-2015

40

8. Alternatief : verkoop 1) Holding gaat financiering aan bij bank  Holding lost lening af met dividenden uitgekeerd door werkmaatschappij

Vrij van roerende voorheffing indien aandelen minstens 1 jaar in volle eigendom Holding : toepassing DBI regime na 1 jaar : dividenden belast aan 1.7% Uitkering dividenden door Holding aan aandeelhouders : 25% (27%) roerende voorheffing - bevrijdend


10-11-2015

41

8. Alternatief : verkoop (2) Financiering door vader : aflossing van prijs op termijn:  vordering van vader maakt deel uit van nalatenschap en wordt vererfd; kan geschonken worden  Twee kinderen zullen prijs dan aan jongste kind moeten betalen

(3) Verkoop met kwijtschelding van prijs =  vermomde schenking : geen oplossing : risico van vordering tot inbreng / inkorting indien jongste kind benadeeld is


10-11-2015

42

9. besluit  Belang van een globale vermogensplanning

 Begin op tijd!


10-11-2015

43

DANK VOOR UW AANDACHT ! VRAGEN? Monard Law Brussel Hilde Van den Keybus Advocaat-vennoot Tervurenlaan 270 1150 Brussel Tel: 02/234.67.10 Fax: 02/280.47.79


10-11-2015

44

8. Conclusie  Belang van een globale vermogensplanning (voorafgaandelijke ‘vermogensscan’)

 Begin op tijd!


10-11-2015

45

De interne overdracht van de familiale onderneming 10 november Hilde VAN DEN KEYBUS Advocaat-vennoot

Recommend Documents