De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Okja
1
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Marktvisie Nu
Macroeconomisch
Vorige keer
Verwachting komende week
Hoogste
Laagste
Euro onder druk door mogelijk rente besluit FED
AEX
464.5
465.5
507,8
376,3
USD per EUR
1,066
1,094
1,393
1,053
115,5
44,90
Olie Brent ($) Front month
Olie schokt omhoog door aanslagen Parijs
Elektra (EUR/MWh)
Elektriciteitsprijzen op laagste punt 2015
44,90
48,55
Cal 16, base, NL
33.60
35,79
44,40
33.60
Cal 16, peak, NL
41,55
43,70
54,95
41,55
Gas (EUR/MWh)
Hoge temperaturen drukken de prijs omlaag
Cal 16
17,45
17,50
26,34
17,45
Day Ahead
16,65
18,01
27,20
14,95
2
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Macro-economie Afgelopen week Al het economische nieuws sneeuwde onder na de aanslagen in Parijs. De beurzen reageerden in eerste instantie ook verschrikt, maar herstelden zich in de dagen erna. Uitspraken van de centrale banken van Europa en de Verenigde Staten beheersten toen weer zoals vanouds de beurzen. Vooruitblik Op 15 en 16 december vindt een FED-vergadering plaats over een mogelijke stijging van het rentepercentage. Dit zal de beurzen blijven beheersen.
3
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Wisselkoers (dollar per euro) De euro verliest steeds meer waarde en daarmee bereikt de ECB haar doel om door te dreigen met monetaire maatregelen, de concurrentiepositie van Europa te verbeteren. De FED helpt een handje mee door de verwachting uit te spreken dat de organisatie de rente mogelijk wil verhogen. Op de volgende FED-vergadering op 15 en 16 december wordt meer duidelijkheid verwacht. Tot die tijd is het alleen maar speculatie die de koers heen en weer duwt en dat heeft tot gevolg dat de euro nu op het laagste punt staat van de afgelopen zeven maanden.
Wisselkoers
USD per EUR 1,20
GBP per EUR 0,75
1,18
0,74
1,16
0,73
1,14
0,72
1,12
0,71
1,10
0,70
1,08 1,06
0,69
EURUSD
0,68
EURGBP
1,04
0,67
1,02
0,66
1,00 19-okt
0,65 26-okt
2-nov
9-nov
16-nov
4
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Olie, kolen Afgelopen week Na de aanslagen in Parijs zijn de olieprijzen gestegen door de nieuwe onzekere situatie die is ontstaan, terwijl eerder op de vrijdag de prijzen juist opnieuw gedaald waren. Op dat moment werd bekend dat er meer en meer sell-opties worden verhandeld tegen bedragen tot $35 per vat. Hiermee speculeren veel handelaren op een nieuw bearish vooruitzicht. Niet heel raar nu er bijna elke week een nieuw voorraadrecord wordt aangekondigd. Afgelopen donderdag waren de Amerikaanse voorraden opnieuw fors gestegen. Kolen Kolenprijzen voor levering in het jaar 2016 nemen niet zo sterk af als voor levering in 2017 en 2018. Dit is opvallend aangezien de huidige temperaturen lijken te duiden op een milde winter. De daling van de verdere jaren is daarom interessanter dan het achterblijven van 2016. Dit komt mogelijk omdat India bij het gedeeltelijk bekendmaken van de plannen voor de toekomstige energiemix, heeft aangekondigd vanaf 2017 geen kolen meer te hoeven importeren.
USD/BBL 60
Brent oil, front month
46
55
44
50
42 40
45
38
40
36 Brent Crude USD/BBL
35 30 19-okt
EUR/BBL 48
Brent Crude EUR/BBL
26-okt
2-nov
9-nov
34 32 30 16-nov
Vooruitblik 5
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Veel analisten blijven benadrukken dat er niets is veranderd in het grote overaanbod in de oliemarkt. De schatting is dat er op dit moment per dag tot 2.5 miljoen vaten teveel worden aangeboden op de markt. Dit zou voor de rest van het jaar voor lage olieprijzen moeten zorgen. Op andere fronten is het ook rustig.Er zijn record-olievoorraden aangelegd en in het Midden-Oosten is er geen onrust die het aanbod de komende tijd kan aantasten.
6
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Gas Korte termijn Tot en met het afgelopen weekend bleven de prijzen dalen. De weersvoorspellingen bleven bearish. De vraag daalde per dag, wat nogal opmerkelijk is in deze periode van het jaar waarin alle modellen de vraag omhoog verwachten te zien gaan. Naast de dalende vraag blijft er meer dan voldoende aanbod. Er zijn nauwelijks disrupties in levering vanuit Noorwegen en Rusland en ook niet in de productie in onze regio's. Er was eenvoudigweg geen bullish nieuws. Gisteren echter draaide de weersvoorspelling en nu worden temperaturen beneden het langjarig gemiddelde voorspeld. Maandag handelde de markt al omhoog. Lange termijn Ook de curve bleef maar dalen. De olieprijs daalde en zelfs een dalende euro kon dit niet keren.Er bleef een neerwaartse druk op de forward gascurve staan. Dit veranderde door de gebeurtenissen in Parijs vrijdagavond. Het zorgde voor een opwaartse beweging van de olieprijs en een verder dalende euro. Het resultaat was een stijging van de gascurve ondanks de bearish fundamentals, de meer dan voldoende aanbod tegen een lage vraag.
EUR per MWh 19,0
TTF en Zeebrugge gas
18,5 18,0 17,5 17,0 16,5 16,0 19-okt
Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF TTF day-ahead
26-okt
2-nov
9-nov
16-nov
Vooruitblik 7
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Het koude weer begint in het weekend en gaat fiks onder het langjarig gemiddelde. Daarna gaat de temperatuur terug naar normaal of er net iets onder. Dit zorgt dus voor een behoorlijke stijging van de korte termijnprijzen. We denken dat de lange termijnprijzen van de bodem af zijn en het belangrijkste moment van deze week vindt op woensdag plaats als de Raad van State uitspraak doet over de gaswinning in Groningen. Dit zal bepalen waar de markt heen gaat.
8
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Het is bijna december en de weersvoorspellingen worden langzaam wat kouder. Op de hele korte termijn is dit nog niet merkbaar, de APX-prijzen zijn door de huidige hoge temperaturen zeer laag voor de tijd van het jaar. Prijzen voor december staan ondertussen onder dezelfde druk die ook de lange termijn -prijzen beïnvloed, een lage gasprijs en de hernieuwde inschakeling van de Belgische kerncentrales.
Elektriciteit
EUR/MWh 44 42 40 38 36 34
Cal16 NL Piek Cal16 NL Basis
32 30 19-okt
Cal16 BE Base
26-okt
2-nov
9-nov
16-nov
9
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Lange termijn Afgelopen week was het erg spannend door de hard dalende prijzen. Toch bleek dit uiteindelijk niet het spannendste te zijn. Op donderdag werd namelijk bekend dat de kerncentrales in België waarschijnlijk weer voor het einde van het jaar worden opgestart. Ondanks dat het bericht nog onzeker was en geen details bevat over het moment waarop deze opgestart wordt, schoot de markt direct hard omlaag. Binnen enkele uren was de België Base prijs met 3.50 Eur/MWh gedaald voor levering in het jaar 2016. Deze grote prijsbeweging zorgt ervoor dat de prijzen van stroom in België in één klap weer terug zijn op het niveau van het begin van 2015. Toen was de prijs ook sterk gedaald door de tijdelijke inschakeling van de kerncentrales. De andere jaarproducten in België daalden ook hard, maar met een gemiddelde daling van 2.00 Eur/MWh is dit wel minder. De Nederlandse powerprijzen stonden voorafgaand aan het bericht over de kerncentrales al onder druk door de steeds dalende gasprijs. In de voorafgaande weken was de prijs al erg hard gedaald en deze daling werd volledig veroorzaakt door de daling van de fuels. De 2016base heeft in deze dagen maar liefst 2 Eur/MWh verloren, maar de afgelopen week is daar weinig bijgekomen. Dit komt doordat de stijging van het begin van deze week alweer wat gecompenseerd heeft. Vooruitblik De geplande oplevering van de interconnector tussen Doetinchem en Wesel (Duitsland) is met een jaar vertraagd. Doordat 1500 MW interconnector-capaciteit later beschikbaar komt, is het mogelijk dat de baseprijs 2016 ten opzichte van de baseprijs 2017 wat op gaat lopen. De mate van deze verandering hangt af van het feit of handelaren deze fundamentele wijziging al verwerkt hadden in de prijs. Op de korte termijn zijn de weersverwachtingen kouder en dit kan de powerprijs iets opdrijven. Het weer blijft erg onzeker, vorige week was de verwachting nog dat de temperatuur nog lang hoog zou blijven.
10
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Darkspread en sparkspread Zowel de dark als de spark spreads staan erg onder druk. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de powerprijzen veel harder dalen dan de fuels. Voor de sparks is deze beweging een onderbreking van de bullish trend die al sinds de start van het jaar ingezet is. Daarmee lijkt de recente daling niet meer dan een correctie. Voor de darks is er een geheel ander beeld van de markt, de dalende trend lijkt niet te stoppen en het niveau ligt nu op dezelfde hoogte als in 2013. Daarmee lijkt de dark spread vooruit te lopen op een vernieuwde daling van de kolenprijzen.
EUR/MWh
Dark spread, Spark spread
EUR/MWh
16,0
6,0
15,0 5,0
14,0 13,0
4,0
12,0 11,0
3,0
10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 19-okt
2,0 Darkspread Base Cal16
1,0
Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as)
0,0 26-okt
2-nov
9-nov
16-nov
11
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Emissies De CO2-prijzen bevinden zich in een gelijk krachtveld tussen stijgende powerprijzen en niet zulke beste economische vooruitzichten. Hierdoor zijn de bewegingen van de laatste dagen alles behalve spannend en dus komt de CO2-prijs niet boven de 8.50 uit. In vergelijking met vorige week is er een kleine winst. EUR per ton CO2 8,5
Emissierechten
8,3
8,1 7,9 7,7 7,5 7,3 7,1 CO2 Cal15
6,9
6,7 6,5 19-okt
26-okt
2-nov
9-nov
16-nov
12
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Weer
13
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzi gen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te ‘s-Hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan.
14
