De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
ja
1
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Marktvisie Nu
Macroeconomisch
Vorige keer
Verwachting komende week
Hoogste
Laagste
Licht dalende markten
AEX
402.0
411.3
431.7
402.0
USD per EUR
1.089
1.086
1.089
1.083
37.20
28.60
Olie Brent ($) Front month Elektra (EUR/MWh)
Iran officieel vrij van sancties 28.60
31.60
Powerprijzen zetten nieuwe records
Cal 17, base, NL
26.65
28.40
30.20
26.65
Cal 17, peak, NL
33.95
36.70
38.78
33.95
Gas (EUR/MWh)
Gasmarkt bearish
Cal 17
13.77
14.80
15.40
13.77
Day Ahead
13.35
14.77
14.77
13.35
2
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Macro-economie Afgelopen week De markten zijn verder gedaald in de afgelopen week. Aziatische markten bleven het meest in mineur over de verslechterde vooruitzichten voor de Chinese economie. De Amerikaanse en met name de Europese markten reageerden licht negatief. Cijfers over Chinese export lieten vorige week zien dat de Chinese economie ook in december nog op volle toeren draaide. Er lijkt dus langzaam weer wat rust te zijn gekomen in de markten. Vooruitblik De komende week wordt een stabilisering van de markten verwacht. De eerste weken van 2016 zijn zeer turbulent gebleken en er bestaat nog veel onrust en onzekerheid bij investeerders. Veel van deze toegenomen onzekerheid lijkt nu zijn weg naar de markten gevonden te hebben. De afgelopen weken zijn verkoopvolumes te zien geweest die sinds de financiële crisis niet meer voorkwamen. Aan de ene kant zijn er analisten die waarschuwen dat dit een signaal is dat een volgende recessie op de loer ligt. Aan de andere kant bekijken veel analisten de neerwaartse beweging van de markten meer op zichzelf en concluderen dat deze een logisch gevolg is van de vertraging in groei van de Chinese economie, de dalende olieprijzen en de renteverhoging door de Fed.
3
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Wisselkoers (dollar per euro) De euro-/dollarkoers is stabiel gebleven in de afgelopen week. Het Britse pond heeft juist weer veel verloren ten opzichte van de euro en de dollar. Hieraan ligt ten grondslag de opkomende verkiezingen in Engeland over het EU-referendum. Het 'no'-kamp lijkt de laatste tijd terrein te winnen in de race over een mogelijk Brexit.
Wisselkoers
USD per EUR 1,15
GBP per EUR 0,77 0,76
1,13
0,75 1,11
0,74
0,73
1,09 1,07 1,05 18-dec
0,72
EURUSD EURGBP
0,71 0,70
28-dec
5-jan
11-jan
18-jan
4
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Olie, kolen Afgelopen week In aanloop naar het officiële besluit om de sancties tegen Iraanse export op te heffen, bleef de olieprijs de afgelopen week flink dalen. Nu afgelopen weekend dit besluit is bekrachtigd, heeft Iran ook direct aangekondigd om haar olieproductie op te schroeven met een half miljoen vaten per dag. Andere OPEC-leden, waaronder de Arabische Emiraten, hebben aangegeven dat ze bang zijn dat hierdoor de verwachte opleving van de olieprijs verder wordt uitgesteld. Brent olie handelt momenteel ruim onder de $30, terwijl prijzen van olie uit sommige landen, waaronder Mexico en Canada, al onder de $20 handelen. Kolen Ook de kolenprijs is afgelopen week verder gekelderd. De milde Europese winter en afnemende vraag uit Azië blijven drukken op de prijs.
USD/BBL 40
Brent oil, front month
EUR/BBL 40
38
38
36
36
34
34
32
32
30 28 26 18-dec
30
Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL
28-dec
28
5-jan
11-jan
26 18-jan
Vooruitblik Landen die buiten de OPEC vallen, worden verwacht in totaal een flinke daling te laten zien in olieproductie in 2016. De verwachting is bijgesteld in de afgelopen weken en laat in plaats van een daling van 380,000 vaten per dag een daling zien van 660,000 vaten per dag. Het is een scenario waaruit zal blijken dat de strategie van OPEC werkt om concurrenten uit de markt te drukken en marktaandeel te winnen. Het is alleen de vraag of OPEC-landen aan hun strategie willen en durven vast te houden. De daling in productie in niet-OPEC landen zou in 5
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
de loop van 2016 de prijzen weer moeten laten stijgen. Als de productiestrategie van Iran wordt uitgevoerd, blijft er echter overaanbod bestaan in de markt. De komende tijd zijn er dus nog geen signalen die er op wijzen dat de negatieve teneur in de markt zal veranderen.
6
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Gas Korte termijn De afgelopen week is de gasprijs stevig gedaald. Dit gebeurde onverwachts door het naderende koude weer. Standaard gaat de prijs op korte termijn omhoog wanneer de verwachting is dat de vraag zal toenemen. Echter, er is zoveel aanbod op de markt dat prijzen blijven dalen. Dit wordt versterkt door een immer dalende olieprijs, een dalende mondiale vraag gecombineerd met een versterkte euro ten opzichte van het Britse pond en de dollar. De weersverwachting voor de korte termijn bestaat uit temperaturen onder het langjarig gemiddelde voor januari. Maar door voorraden in de storages en het grote aanbod op de markt kan hier ruimschoots aan worden voldaan. Lange termijn De verwachting voor de lange termijn is een dalende gasprijs. De temperaturen zullen weer stijgen tot boven het langjarig gemiddelde wat de vraag niet zal laten toenemen. Daarnaast heeft, zoals hierboven vermeld, Iran het afgelopen weekend officieel toegang gekregen tot de internationale energiemarkt. Het aanbod van Iraanse olie zal de prijs verder laten dalen wat ook invloed heeft op de gasprijs. Noorwegen, samen met Rusland de belangrijkste leverancier van gas, verwacht een toenemende vraag van gas in Engeland en Duitsland. Deze landen willen hun elektriciteitsproductie meer gaan richten op gasgestookte centrales om de CO2uitstoot te verminderen. Vooralsnog heeft dit geen enkele invloed op de prijs die verder en verder daalt. Het lijkt erop dat zowel voor Noorwegen als Rusland de wens de vader van de gedachte is.
EUR per MWh 17,0
TTF en Zeebrugge gas Zeebrugge Cal17
16,5
Cal-17 TTF
16,0
TTF day-ahead
15,5 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0 18-dec
28-dec
5-jan
11-jan
18-jan
7
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Vooruitblik Het koude winterweer zal snel weer uit Nederland vertrokken zijn en daarmee de vraag naar gas laten afnemen. Met verder dalende prijzen tot gevolg. Ook op de middellange termijn zijn de prijzen duidelijk aan het dalen. Zomer 2016 wordt verhandeld voor minder dan €13/MWh! Sinds jaren is de prijs voor gas niet zo laag geweest. Er zijn geen signalen dat de markt weer zal stijgen: een overduidelijke bearish markt.
8
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) In aanloop naar de koudere week die is aangebroken, leken de prijzen nauwelijks omhoog te bewegen. Ook het feit dat er zwakke wind stond in Nederland en Duitsland en daarmee weinig windenergie voorhanden was, had weinig invloed op de prijzen. Nu is de dayahead prijs voor vandaag op maandag onverwachts weer zeer hoog uitgevallen rond de €49. Opvallend is dat de korte termijn prijzen nauwelijks meer dan een euro afwijken van de Duitse korte termijnprijzen. Daarmee lijkt het dat sinds de Belgische kerncentrales weer allen online zijn, de marktkoppeling tussen Duitsland, Nederland en België beter werkt.Hierdoor liggen de prijzen dichter bij elkaar. Lange termijn De powerprijzen voor Duitse stroom kwamen afgelopen week lager uit op een nieuw absoluut record. Nog niet eerder sinds de opening van de beurs voor Duitse stroom in 2002 is de prijs voor een Cal zo laag uitgekomen. Cal17 kwam op het laagste punt uit op €23,30 per MWh. Met alle commodities in mineur, zoals olie en gas,n met de dalende CO2-prijzen is er geen houden meer aan. Dee Europese powerprijzen kelderen naar nieuwe recordlaagtes. Het tempo waarmee futures voor Nederlandse power de afgelopen weken zijn gedaald, hebben we in jaren niet gezien.
Elektriciteit
EUR/MWh 40 38 36
Cal17 NL Piek Cal17 NL Basis Cal17 BE Base
34 32 30 28 26 18-dec
28-dec
5-jan
11-jan
18-jan
9
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Vooruitblik De komende week blijft koud en daarmee is de verwachting dat de hoge prijzen voor power zoals die voor vandaag worden betaald, ook voor de komende dagen nog zullen gelden. Over het weekend wordt het weer een stuk warmer en bovendien zal er meer Duitse windenergie beschikbaar komen waardoor prijzen weer zullen dalen. De lange termijnprijzen kunnen nog een tijd blijven dalen gezien de signalen dat onder meer olie en kolen voorlopig nog bearish zijn.
10
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Darkspread en sparkspread Op de korte termijn zijn voornamelijk de spark spreads flink omhoog door de grillige spot markt met dit koudere weer. Power dayahead prijzen zijn flink omhoog gegaan voor deze week en in combinatie met de lage gasprijs maakt dat dit goede dagen zijn voor gas units. Op de lange termijn blijven de spreads onder druk van de lage powerprijzen. Een betere werking van de marktkoppeling in Centraal- en West-Europa betekent op de lange termijn meer internationale handel in power en daarmee meer concurrentie en druk op de prijzen.
EUR/MWh
Dark spread, Spark spread
EUR/MWh
16,0
6,0
15,0 5,0
14,0 13,0
4,0
12,0 11,0
3,0
10,0 2,0
9,0 8,0 7,0 6,0 18-dec
Darkspread Base Cal17
1,0
Sparkspread Peak Cal17 (rechtse as)
0,0 28-dec
5-jan
11-jan
18-jan
11
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Emissies De emissieprijzen zijn in tegenstelling tot de verwachting van analisten verder gaan dalen. De scherpe daling van de afgelopen weken wordt gezien als een correctie op de prijs nadat de CO2-prijs in Europa jarenlang kunstmatig omhoog is gehouden door onduidelijkheid over beleid. Nu meer duidelijkheid is over een aantal maatregelen en wanneer deze van kracht zullen zijn, is de invloed van beleidsonzekerheid op de prijs afgenomen. Ook heeft de daling in prijzen van olie, gas en kolen een meer directe invloed op de prijs van CO2.
EUR per ton CO2 9,0
Emissierechten
8,5 CO2 Cal16
8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 18-dec
28-dec
5-jan
11-jan
18-jan
12
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Weer Celsius 10 8 6
Temperatuurvoorspelling - De Bilt Huidige temperatuurvoorspelling Normaal gemiddelde
4 2 0 -2 -4 -6 -8
13
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te ‘s-Hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan.
14
