De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
ja
1
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Marktvisie Nu
Macroeconomisch
Vorige keer
Verwachting komende week
Hoogste 14/15
Laagste 14/15
AEX iets omhoog en kabbelt voort.
AEX
440.1
438.80
507,8
376,3
USD per EUR
1.136
1.124
1,393
1,053
115,5
45,90
Olie Brent ($) Front month Elektra (EUR/MWh)
Olie weer terug omlaag na tijdelijke opleving 49.86
49.35
Gas- en kolenprijzen zetten power tijdelijk hoger
Cal 16, base, NL
36.36
36.30
44,40
37,35
Cal 16, peak, NL
44.90
44.60
54,95
45,55
Gas (EUR/MWh)
Gasprijs omhoog door motie tweede kamer
Cal 16
18.63
18.45
26,34
19,80
Day Ahead
18.70
17,80
27,20
14,95
2
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Macro-economie Afgelopen week Na een periode van dalingen zitten de beurzen weer wat in de lift. In de VS wat meer dan in Europa. Ondanks dat in de VS de aftrap van het kwartaalcijferseizoen niet fantastisch is begonnen met mindere cijfers van Alcoa dat traditioneel het eerste met cijfers komt. Daarna waren cijfers beduidend beter en dat stuwt de markten in de VS. in Europa profiteert men er wat minder van. Er zijn op dit moment niet erg veel zaken, behalve dan de kwartaalcijfers, die de markt verder omhoog zouden moet zetten. En nog steeds hangt er een sluier over Duitsland na het schandaal bij VW. En als er een sluier over de Duitse beurs hangt dan heeft dan onmiddellijk haar weerslag op de rest van Europa.
Vooruitblik In de VS verwachten we een kleine beweging omhoog, in Europa blijft het beurs- en financiële klimaat gematigd. We verwachten daar niet veel beweging.
3
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Wisselkoers (dollar per euro) De euro wint langzaam weer terrein ten opzichte van de euro en de Britse pond. De trend omhoog is grillig, maar het is een opwaartse beweging die de munt al sinds half juli van het dieptepunt af maakt. Ten opzichte van de dollar gebeurt dat omdat er op dit moment geen nieuwe monetaire verruimingen worden verwacht door de ECB en omdat het verhogen van de rente in de VS telkens wordt uitgesteld. De beweging van de euro ten opzichte van de Britse pond laat zich moeilijker verklaren. We is het zo dat de euro heel veel heeft ingeleverd en dat hier zeker enige correctie op verwacht mag worden.
Wisselkoers
USD per EUR 1,20
GBP per EUR 0,75
1,18
0,74
1,16
0,73
1,14
0,72
1,12
0,71
1,10
0,70
1,08 1,06
0,69
EURUSD
0,68
EURGBP
1,04
0,67
1,02
0,66
1,00 14-sep
0,65 21-sep
28-sep
5-okt
12-okt
4
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Olie, kolen Afgelopen week De olieprijs maakte vorige week een flinke stap omhoog. Fundamenteel was hier geen enkele reden voor, maar het was vooral een risicopremie die in de prijs is geslopen als gevolg van de geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten. Met Syrië als middelpunt van deze spanningen. In het begin van de week was er ook we iets van een bullish signaal bij een grotere afname van de olievoorraden in de VS dan dat werd verwacht. Maar het lijkt er op dat eerder de verwachtingen slechter waren dan de afname van de voorraden omdat we nu een koudere periode in gaan. Niet alleen in Europa, maar ook in de VS. Het is dus een te verwachten seizoenseffect. De premie voor de spanningen in het Midden-Oosten lopen er nu weer uit. De prijzen zijn weer op de weg terug onder de 50 dollar per vat voor Brent-olie.
Kolen De kolenprijs vorige week ook gestegen. Ten eerste was er een bullish beweging van veel commodity’s. Dit leek veroorzaakt te worden door de stijgende olieprijs. Maar bij kolen was er een belangrijkere oorzaak die de prijs deed stijgen en dat was een staking van 30.000 mijnwerkers in Zuid-Afrika. De stakers willen een hoger loon. Afgelopen weekend werd er verbetering voorgesteld door de werkgevers, en dat leidde maandag onmiddellijk tot een daling van de kolenprijs tot het niveau waar het was gaan stijgen. En dat is tevens het laatste punt van dit jaar. De stijging was dus minimaal en heeft niet geleid tot een onderbreking van de dalende trend.
5
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
USD/BBL 60
Brent oil, front month
EUR/BBL 48 46
55
44
50
42 40
45
38
40
36 Brent Crude USD/BBL
35 30 14-sep
34
Brent Crude EUR/BBL
21-sep
28-sep
5-okt
32 30 12-okt
Vooruitblik China liet weten flink in groene projecten te gaan investeren. Dit zal vooral effect moeten hebben in het verder terugdringen van de elektriciteitsopwekking met kolencentrales. En omdat China de grootste afnemer is en was van kolen zal dit op korte, maar zeker op langere termijn een verdere neerwaartse beweging van de kolenprijs veroorzaken. Zeker omdat in de rest van de wereld de vraag om verschillende redenen aan het afnemen is.
6
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Gas Korte termijn Een vroege periode van koud weer en een motie in de tweede kamer over het terugdringen van de gasproductie zorgden voor een flinke stijging van de gasprijs op dinsdag die de hele week werd vastgehouden. De kou is nu nog de belangrijkste reden en dit zorgt ervoor dat de prijzen aan het einde van de week op de korte termijn wel wat afkwamen. Het aanbod door productie en door importen is meer dan voldoende tegenover de hogere vraag door de kou. Aan het begin van deze week opende de markt op een nog veel lager niveau dan op vrijdag en nu zijn de zorgen over voldoende aanbod weg. In het VK was er op maandag zelfs sprake van een oversupply en dat drukte de prijzen op NBP enorm.
Lange termijn De belangrijkste gebeurtenis afgelopen week was het aannemen van een motie in de tweede kamer waarin het kabinet gedwongen wordt om nog minder uit het Groninger gasveld te gaan onttrekken dan eerder al is bepaald. Het leidde op dinsdag vrijwel onmiddellijk tot een stijging van meer dan 0,5 EUR/MWh over de hele curve. Deze stijging is een risicopremie voor de onduidelijkheid. Het is nog niet bekend gemaakt wanneer deze vermindering effectief moet gaan worden. Ook is niet bekend hoe groot deze verdere beperking van de productie uit het Groninger gasveld zal zijn. Er is dus nog veel onduidelijkheid. De stijging van de curve werd wel enigszins ondersteund door de hogere spot, maar daar bleek, zoals eerder al genoemd, weinig aanleiding voor te zijn. De voorkant van de curve is stevig met de spot mee aan het dalen. De rest van de curve daalt ook. Ten eerste is er de onduidelijkheid over wanneer en hoeveel de productie in Groningen beperkt gaat worden en ten tweede is de olieprijs weer aan het dalen en wordt de euro iets sterker. De invloed van deze twee factoren waren verwaarloosbaar op het eerste effect van de motie in de tweede kamer, maar nu dit effect wat wegebt neemt de invloed ervan weer toe en zorgen ze voor een extra druk op de markt naar beneden.
7
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
EUR per MWh 20,0
TTF en Zeebrugge gas
19,5 19,0 18,5 18,0 17,5 17,0 14-sep
Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF TTF day-ahead
21-sep
28-sep
5-okt
12-okt
Vooruitblik De dalende olieprijs en de stijgende euro zullen de gasprijs verder omlaag duwen. Verder zijn er niet veel parameters die op dit moment de gasprijs bewegen. Er zal zeker weer een beweging plaats vinden wanneer er duidelijkheid komt de productie uit het gasveld in Groningen. Een extra bearish signaal zou uit Rusland kunnen komen. Rusland heeft geld nodig. De sancties die door de westerse wereld zijn opgelegd hebben hun invloed en Rusland wil dolgraag gas gaan verkopen. Dit zou het toch al ruime aanbod van gas in West-Europa nog groter maken en de prijzen nog verder omlaag drukken.
8
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) De korte termijnprijzen zijn redelijk stabiel gebleven. Maandag echter ging de prijs flink omhoog door het koude weer. De belangrijkste oorzaak is dan Frankrijk waar nog relatief veel verwarming elektrisch is. De grootste flow van relatief goedkope elektriciteit gaat dan van Duitsland naar Frankrijk en zorgt voor een hoger niveau in de omringende landen. Kortstondige storingen in België zorgen daar voor incidenteel hogere prijzen. België zit nog steeds krap in capaciteit en onverwachte storingen zorgen voor hogere prijzen. Ofwel in de day ahead of in de onbalansmarkt.
Elektriciteit
EUR/MWh 49 47 45 43 41 39 37 35
Cal16 NL Piek
33
Cal16 NL Basis
31
Cal16 BE Base
29
Cal16 DE Base
27 25 14-sep
21-sep
28-sep
5-okt
12-okt
Lange termijn De curve beweegt met de fuelprijzen mee. De stijging van de gas- en kolenprijzen nam de powerprijzen dinsdag flink mee omhoog. De prijzen hebben twee dagen op een flink hoog 9
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
niveau gestaan. De peakprijzen zijn vertraagd omhoog gegaan, maar zijn wel direct met de gasprijzen mee omlaag gekomen. De baseprijzen volgden meer de kolenprijzen en deze werden nog wat hoger gehouden door een plotselinge stijging van de prijs voor CO2certificaten op vrijdag. Maandag echter daalden ook de powerprijzen flink. De markt is bearish. Vooruitblik De gas- en kolenprijzen zijn aan het dalen. De kolenprijs stond op weer op het laagste punt en de gasprijs is dat punt weer aan het naderen waarbij deze gesteund wordt door een lagere olieprijs en een sterkere euro. We denken dat de powerprijzen met de fuelprijzen mee omlaag zullen gaan.
10
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Darkspread en sparkspread De sparkspread op de peak is gestegen. Een opvallende beweging na de sterke stijging van het gas. De spread ligt nu weer op het niveau van twee weken terug. De peakprijzen hebben een correctie omhoog gemaakt in het kielzog van de stijgende gasprijs en zijn iets minder hard mee omlaag gegaan. De darkspread zit in een stijgende trend en ligt op een beduidend hoger niveau dan dat van twee weken terug. Dit is opvallend omdat ook de CO2-prijs wat aan het stijgen is. Het draait natuurlijk om de gasprijs die ook de baseprijs wat omhoog zet. En bovendien gaat de kolenprijs weer naar een zeer laag niveau. Deze twee bewegen liggen tegen elkaar in en dat zorgt voor een verbetering van de darkspread. Als de gasprijs niet verder afkomt dan zal de darkspread op dit hogere niveau blijven al de kolenprijs de dalende trend voortzet. De sparkspread lijkt ook op dit niveau te blijven.
EUR/MWh
Dark spread, Spark spread
EUR/MWh
16,0
4,5
15,0
4,0
14,0
3,5
13,0
3,0
12,0
2,5
11,0
2,0
10,0 9,0 8,0
7,0 6,0 14-sep
1,5 Darkspread Base Cal16
1,0
Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as)
0,5 0,0
21-sep
28-sep
5-okt
12-okt
11
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Emissies De prijs voor EUA's zit weer in een licht stijgende trend. Analisten menen dat bedrijven die veel EUA-credits hebben deze op dit moment vasthouden en daardoor een tijdelijk tekort creëren. Certificaten zijn deels tijdgebonden en als bedrijven de certificaten vasthouden, zullen marktpartijen die zijn gedwongen EUA's te kopen om hun CO2 uitstoot te compenseren tijdelijk een hogere prijs moeten betalen. Het vasthouden van certificaten kan omdat bedrijven die credits hebben zelf niet altijd gedwongen zijn om ze te gebruiken. Dit komt omdat men eenvoudig minder produceert door de economische omstandigheden. De EU probeert op dezelfde manier certificaten later op de markt te brengen, het zogenaamde ‘backloaden’. Nu doen marktpartijen dit zelf al. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de economische situatie verder verbetert zodat er meer vraag naar EUA's zal komen. Anders moeten de certificaten op een later tijdstip alsnog worden gedumpt en dat leidt natuurlijk niet tot een beter prijsniveau.
EUR per ton CO2 8,5
Emissierechten
8,3 8,1 7,9 7,7
7,5 7,3 7,1 CO2 Cal15
6,9 6,7 6,5 14-sep
21-sep
28-sep
5-okt
12-okt
12
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Weer
Temperatuurvoorspelling - De Bilt
Celcius 14 12 10 8 6 4
2
Huidige temperatuursvoorspell…
0
Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt.
13
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te ‘s-Hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan.
14
