De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
ja
1
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Marktvisie Nu
Macroeconomisch
Vorige keer
Verwachting komende week
Hoogste
Laagste
Renteverhoging FED zeer waarschijnlijk
AEX
448.5
469.5
507.8
376.3
USD per EUR
1.084
1.056
1.393
1.053
115,5
40.70
Olie Brent ($) Front month Elektra (EUR/MWh)
Markten blijven onder neerwaartse druk staan 40.70
44.94
Lage fuelprijzen zorgen voor dalende curve
Cal 16, base, NL
33.75
33.92
44.40
33.60
Cal 16, peak, NL
41.60
42.32
54.95
41.30
Gas (EUR/MWh)
Olie en euro zorgen voor lage curve
Cal 16
16.84
18.10
26.34
16.80
Day Ahead
16.92
17.98
27.20
14.95
2
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Macro-economie Afgelopen week Iedereen keek deze week reikhalzend uit naar de ECB die na een beleidsvergadering zou laten weten wat hun maatregelen gaan worden om de inflatie van de euro aan te gaan jagen. De president van de ECB, de heer Draghi, weet de markt altijd te verrassen. Dit maal was het niet het konijn dat hij uit de hoge hoed toverde, maar juist het konijn dat in de hoed bleef. Waar een verdere renteverlaging werd verwacht, was dat niet het geval. Niet voor de rentevoet in elk geval. Wel werd de depositorente verlaagd. Dit is de rente die de banken betalen voor het kapitaal dat ze verplicht bij de ECB moeten stallen. Op termijn zal dit in elk geval leiden tot een daling van de spaarrente. Tenslotte worden alle kosten die banken maken weer doorberekend aan hun klanten. Misschien is het idee om zo spaarders hun geld uit te laten geven hoewel dit weer niet zo handig is voor de kapitaalpositie. Vooruitblik De FED gaat hoogst waarschijnlijk voor het eerst in jaren een renteverhoging doorvoeren. De economie draait goed en er zijn weer meer banen bijgekomen dan verwacht. Dit is een bevestiging van de trend die al een behoorlijke tijd zichtbaar is en het is een belangrijke factor in de beslissing van de FED over een renteverhoging.
3
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Wisselkoers (dollar per euro) Het uitblijven van de verwachte maatregelen van de ECB zorgde donderdag voor een behoorlijk sprong omhoog. Vrijdag echter begon de munt al weer wat te dalen en de verwachting is dat de euro weer flink zal gaan verliezen ten opzichte van de dollar wanneer de renteverhoging van de FED ook daadwerkelijk wordt doorgevoerd.
Wisselkoers
USD per EUR 1,20
GBP per EUR 0,75
1,18
0,74
1,16
0,73
1,14
0,72
1,12
0,71
1,10
0,70
1,08 1,06
0,69
EURUSD
0,68
EURGBP
1,04
0,67
1,02
0,66
1,00 9-nov
0,65 16-nov
23-nov
30-nov
7-dec
4
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Olie, kolen Afgelopen week Afgelopen vrijdag is tijdens de OPEC-vergadering besloten de olieproductie niet terug te schroeven. Dit ondanks eerdere signalen dat met name Saudi Arabië bereid zou zijn de productie terug te schroeven. Er bestaat al langere tijd neerwaartse druk op de olieprijs, die voornamelijk wordt beïnvloed door overproductie van OPEC-leden om hun marktaandeel te beschermen tegen nieuwe aanbieders op de markt zoals schalieolie uit de Verenigde Staten. Op vrijdag heeft Iran aangekondigd de productie van olie verder op te voeren, tot naar verwachting zo'n 1 miljoen vaten per dag. De rol van OPEC lijkt verder te verzwakken nu de belangen van de leden Saudi-Arabië en Iran steeds meer uit elkaar komen te liggen en het vertrouwen tussen verschillende leden onderling verslechtert. Kolen De beweging naar beneden van het afgelopen jaar van de kolenprijs ging ook vorige week weer door. In euro's bovendien flink geholpen door de sprong van de munt omhoog afgelopen donderdag. Het verhaal blijft hetzelfde. De vraag wordt minder terwijl de productie nog voldoende wordt teruggeschroefd. Bovendien dalen de olieprijzen en wordt de prijs voor het vervoer van kolen ook wat lager. Dit werkt natuurlijk ook door in kolenprijs.
USD/BBL 60
Brent oil, front month
EUR/BBL 46 44
55
42 50
40
45
38 36
40 35 30 9-nov
16-nov
23-nov
Brent Crude USD/BBL
34
Brent Crude EUR/BBL
32
30-nov
30 7-dec
5
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Vooruitblik Er is nog steeds een flinke overproductie in de oliemarkt. Deze ligt tussen de 0.5 en 2 miljoen vaten per dag. Deze wordt alleen maar groter verwacht omdat Iran ook steeds meer hun productie aan het opvoeren is. En de vraag in de wereld neemt nauwelijks toe. De markt staat steeds verder onder druk. Volgens Goldman Sachs zou de olieprijs zelfs naar 20 dollar per vat kunnen gaan dalen. Dat is een wel erg bearish scenario, maar het is duidelijk dat de markt zeker niet omhoog wordt verwacht.
6
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Gas Korte termijn Spotgas ging even licht omhoog en volgde daarmee de curve, maar het warme weer houdt aan en de spot ging al weer snel terug naar de lagere waarden waar we aan het begin van vorige maand op stonden. Het warme weer houdt de consumptie laag en bovendien zijn er nauwelijks incidenten die de aanvoer van gas negatief beïnvloeden. De vraag is dus laag en het aanbod relatief groot. Dit houdt een enorme druk op de prijzen en dat werkt ook weer door op de curve die ook onder druk wordt gezet. Lange termijn Na de lange dalende trend van de afgelopen maanden leek het er op dat de gasprijzen onder invloed van de olieprijs weer wat omhoog zouden gaan maar vanaf het begin van deze maand is de trend weer omlaag. Ten eerste is er de euro die flink aan waarde heeft gewonnen ten opzichte van de dollar en de Britse pond. Maar sinds vrijdag is de olieprijs er weer bijgekomen als bearish driver. Van de euro wordt verwacht dat deze weer gaat inleveren als de FED beslist de renteverhoging doorzet.
EUR per MWh 18,5
TTF en Zeebrugge gas
18,0
17,5
17,0
16,5
Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF
16,0 9-nov
TTF day-ahead
16-nov
23-nov
30-nov
7-dec
Vooruitblik Het warme weer blijft in elk geval tot aan de kerst gehandhaafd. Iets minder dan dat nu het geval is, maar de temperaturen blijven boven het langjarig gemiddelde. Dit houdt natuurlijk 7
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
de spot onder druk, maar ook de rest van de winter omdat er nauwelijks of niet uit storages onttrokken wordt. De druk op de curve wordt ook nog verder opgevoerd door de dalende olieprijs. We zijn dus bearish zowel voor de spot als voor de curve.
8
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Relatief warm weer zorgt voor een lagere vraag. Maar nog meer zorgt erg veel wind voor veel productie. En bovendien zijn de spotgasprijzen erg laag, onder andere ook door het warme weer. Bij elkaar opgeteld kan dit maar één ding betekenen, en dat zijn lage prijzen op de spot. Zeker nu alle productie weer op orde is. Dat laatste geldt voor België waar de eerder buiten bedrijf gestelde kerncentrales op korte termijn weer in bedrijf worden verwacht. De prijzen op de exchanges zijn de hele week laag gesloten door al deze factoren. Voorlopig zal hier niet veel in veranderen Lange termijn Ook op de lange termijn zijn de prijzen laag. Dit komt voornamelijk door de dalende gasprijzen die onder druk van de lage spot, de euro en de dalende kolenprijzen de spark- en darkspreads onder druk zetten in een markt waar veel capaciteit beschikbaar is. Dit zorgt er dus voor dat de forwardcurve blijft oplopen. Vooral in België gaat het erg hard omlaag nu de twee kerncentrales op korte termijn weer beschikbaar zijn. Opvallend is dat de daling in alle ons omringende landen redelijk gelijkmatig verloopt. In België ligt alleen de snelheid van dalen wat hoger.
Elektriciteit
EUR/MWh 44 42 40 38 36 34
Cal16 NL Piek Cal16 NL Basis
32 30 9-nov
Cal16 BE Base
16-nov
23-nov
30-nov
7-dec
9
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Vooruitblik De kolenprijs blijft dalen, de gasprijs staat onder druk en deze twee samen zorgen ervoor dat de forwardcurve niet omhoog wordt verwacht maar blijft dalen. De temperaturen gaan iets omlaag maar blijven boven normaal voorspelde waarden. Het blijft bovendien hard waaien. De spotprijzen blijven dus aan de lage kant.
10
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Darkspread en sparkspread De darkspread is vorige week iets gecorrigeerd en blijft op dat niveau hangen. De powerprijs daalt redelijk in lijn met de kolenprijs en de prijs voor CO2-certificaten beweegt niet veel. We denken ook dat de darkspread niet veel zal gaan veranderen. De sparkspread herstelde wat en blijft oplopen. De gasprijs daalt harder dan dat de powerprijzen dalen. We zien deze beweging nog even doorgaan.
EUR/MWh
Dark spread, Spark spread
EUR/MWh
16,0
6,0
15,0 5,0
14,0 13,0
4,0
12,0 11,0
3,0
10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 9-nov
2,0 Darkspread Base Cal16
1,0
Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as)
0,0 16-nov
23-nov
30-nov
7-dec
11
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Emissies De markt beweegt op dit moment nauwelijks. Iedereen kijkt naar de klimaatconferentie in Parijs. Daar zou eind deze week een protocol voor de komende jaren moeten uitrollen. Of misschien eind volgende week, de meeste partijen zijn er niet zeker van dat er afspraken zullen komen voordat de top eind deze week afloopt. Bovendien zijn de afspraken niet bindend. Maar het zal zeker leiden tot nieuw beleid in Brussel. Vooral de lage emissieprijzen wil men zo snel mogelijk naar een hoger niveau brengen. En afspraken die gemaakt worden in Parijs, kunnen daarbij gebruikt worden om de druk op te voeren.
EUR per ton CO2 10,5
Emissierechten
10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5
CO2 Cal15
7,0
6,5 9-nov
16-nov
23-nov
30-nov
7-dec
12
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Weer
13
De in deze pdf vermelde gegevens zijn ter informatie en onder voorbehoud van type- en schrijffouten. Afgelopen week daalde de euro flink als gevolg van het opkopen van staatsobligaties door Draghi. Gelukkig heeft Oekraïne weer geld over gemaakt. Hierdoor daalde gas flink donderdag.
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te ‘s-Hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan.
14
