D e I 0 tte.
Deloitte Accountants B.V. Meander 551 6825 MD Am hem Postbus 30265 6803 AG Am hem Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9777 www.deloitte.nl
Regio Achterhoek AccoLntantsversIag voor het boekjaar eindigend op 31 december 2013 16 juni 2014
Deloitte Accountants By. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.
Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited
Deloitte. Deloitte Accountants BY. Meander 55 6825 MD Am hem Postbus 30265 6803 AG Am hem Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9777 www.deloitte.nl
Aan het algemeen bestuur van Regio Achterhoek Postbus 53 7000 AB DOETINCHEM
Datum
Behandeld door
Ons kenmerk
16 juni 2014
M.H.M.J. Verbruggen MSc
DPS/31 13608530/21570
Onderwemp
Uw kenmerk
Accountantsverslag van Regio Achterhoek voor het boekjaar 2013 Geacht bestuur, Hierbij ontvangt u ons accountantsverslag over het boekjaar 2013. Dit versiag geeft onze belangrijkste bevindingen weer. Wij hebben dejaarrekening 2013 van Regio Achterhoek, opgesteld onder verantw oordelijkheid van het dagelijks bestuur, gecontroleerd. Bij deze jaarrekening hebben wij op 6 mei 2014 een goedkeurende controleverkiaring verstrekt. Wij vertrouwen erop u hiermee van dienst te zijn. Vanzelfsprekend zijn wij gaarne bereid eventuele vragen te beantwoorden. Hoogachtend, , D 7 itccountants B .V. /
M.CJJVer RA
Op alle opdrachten verricht door Deloitte zijn de ‘Algemene Voorwaarden Dienstverlening Deloitte Nederland, januari 2014’ gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer 24362837 van toepassing. Deloitte Accountants By, is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.
Member of Deloitte Touche Tohmatsu
Deloitte.
Inhoud 1
Reikwijdte controle-opdracht 1.1 1.2
2
Frauderisico
Controle rechtmatigbeid 6.1 6.2
7
7 7 8 8
Interim-controle Betrouwbaarheid en continuIteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking
5.1 Frauderisicoanalyse 5.2 Fraude
6
7
Goedkeurende controleverkiaring Wet normering topinkomens Single information Single audit (SiSa) 3.3.1 Fouten en onzekerheden SiSa
Administratieve organisatie en interne beheersing 2013
4.1 4.2
5
5 5
Algernene beschouwing
Controlebevindingen jaarrekening 2013 3.1 3.2 3.3
4
3 4
Ontwikkelingen en analyse vermogen en resultaat 2.1
3
3
Opdracht Onze onathankelijkheid is gewaarhorgd
Bevindingen rechtrnatigheidscontrole Begrotingsrechtmatigheid
Afsluiting
9 9 9
10 10 10
11 11 11
12
Appendix A: Overzicht controleverschillen
13
Appendix B: Bevindingen controle SiSa-bijiage 2013
14
DPS/3 113608530/21570/2
Deloitte. 1 1.1
Reikwijdte controle-opdracht Opdracht
Door middel van de door u getekende opdrachtbevestiging d.d. 23 april 2014 met het kenme rk 15210/3113608530 heeft u ons opdracht gegeven voor de controle van dejaarrekenin g 2013 van uw gemeenschappelijke regeling. Onze controleaanpak bestaat in hoofdlijnen uit drie fasen: de risicoanalyse, de interim-controle en de jaarrekeningcontrole. Risicoanalyse Onze controle start met het maken van een analyse van de risico’ s waar u als gemeenschap pelijke regeling mee te maken heeft. Deze risicoanalyse zien wij als een gezamenlijke actie van ons controleteam en vertegenwoordigers van uw gemeenschappelijke regeling en maakt deel uit van ons pre-auditgesprek. Net doel hiervan is op basis van gezamenlijke kennis van uw organi satie en uw omgeving en branche tot een zo volledig en bruikbaar mogelijke risicoanalyse te komen, die als basis voor verdere controlewerkzaamheden zal dienen. Het gaat hierbij om de externe risico’ s en de risico’s in de bedrijfsvoering. Bij deze inventarisatie ligt de focus op de risico’s in de voor de jaarrekening relevante processen. De uitkomsten van deze processen dienen te resulte ren in verantwoorde transacties in de jaarrekening. I ntenm—coiitrole Onze risicoanalyse en daarop gebaseerde controleaanpak richten zich niet uitsluitend op de jaarrekening zeif, maar ook op het systeem van interne beheersing. Hoe beter dat systeem functioneert, hoe meer zekerheid er bestaat dat betrouwbare informatie wordt opgeleverd, zowel tussentijds als bij de jaarverantwoording. Omdat deze interne beheersing het gehele jaar goed dient te functioneren, hoeven wij met de aanvang van onze controle niet te wachten totdat de j aarrekening gereed is. Onze controle vindt daarom voor een belangrijk dee! reeds in de tweede heift van het boekjaar plaats. Wij onderzoeken tijdens de interim-controle de proces- en programmarisico’ s, om te bepalen of voldoende beheersmaatregelen (de AO/IC) zijn getroff en. Jaarrekeningcontrole B ij de j aarrekeningcontrole stellen wij vast of de j aarrekening is opgesteld volgens de gelden de verslaggevingsvoorschriften (het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemee nten, hierna: BBV) en of de door u opgestelde jaarrekening een getrouw beeld geeft en of de baten en lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Ook stellen wij vast dat de posten in de jaarrekening adequaat zijn toegelicht. Onze controle houdt niet in dat wij alle posten controleren. Onze aanpak heeft als doel om belangrijke onjuistheden en/of onrechtmatig heden te ontdekken, rekening houdend met de materialiteitsgrenzen zoals vastgelegd in het Beslui t Accountantscontro!e Decentrale Overheden (BADO). De producten van de jaarrekeningcontrole zijn de controleverkiaring bij de jaarrekening en dit voorliggende accountantsverslag.
DPS/3 113608530/21570/3
Deloitte. Wij zijn op 23 april 2014 gestart met de controle van dejaarrekening 2013. Bij aanvang van de balanscontrole was de kwaliteit van de ter controle aangeboden conceptjaarrekening voldoende om onze controle te starten en af te ronden. De dossiervorming was adequaat en tevens hebben wij volledige medewerking van uw medewerkers gehad bij het uitvoeren van onze controlewerkzaamheden. De belangrijkste bevindingen vanuit onze controle en de daaraan gekoppelde adviezen hebben wij in dit versiag opgenomen.
1.2
Onze onafhankelijkheid is gewaarborgd
De voorschriften in het kader van onathankelijkheid zijn binnen de beroepsorganisatie van accountants (NBA) opgenomen in de “Nadere Voorschriften inzake onathankelijkheid van de openbaar accountant” (hierna: NVO) en vormen een belangrijk onderdeel van het ‘normenkader’ waaraan een accountant moet voldoen. De naleving van de NVO is binnen de organisatie van Deloitte ingebed. Op basis van onze toetsing aan het ‘normenkader’ en waar nodig aanvullend getroffen maatregelen concluderen wij dat onze onathankelijkheid als certificerend accountant bij uw gemeenschappelijke regeling in 2013 voldoende is gewaarborgd.
DPSI3 113608530/21570/4
Deloitte. 2
Ontwikkelingen en analyse vermogen en resultaat
In de volgende paragraaf geven wij onze analyse van het resultaat en het vermogen van uw gemeenschappelijke regeling. 2.1
Algemene beschouwing
In de verslaggevingsregels van gemeenschappelijke regelingen, het BBV, wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen resultaatbepaling en resultaatbestemming. Alle baten en lasten dienen via de programmarekening te lopen. Er mogen geen baten of lasten rechtstreeks in het eigen vermogen worden gemuteerd. De mutaties in het eigen vermogen vinden plaats door middel van de resultaatbestemming. Het resultaat vOór bestemming bedraagt € 99.000 nadelig (2012: € 16.000 nadelig). Per saldo is € 157.000 aan de reserves onttrokken, zodat het uiteindelijke nog te bestemmen jaarresultaat € 58.000 voordelig bedraagt. Dit bedrag is afzonderlijk vermeld onder het eigen vermogen in de balans. In het hierna volgende overzicht hebben wij de mutaties in de reserves schematisch weergegeven (x€ 1.000): Ontwikkeling Iigcii Veimogen Stand van de reserves per 1 januari
2011
2012
2013
€ 1.925.000
€ 1.325.000
€ 1.257.000
-I- € 557.000
-I- € 128.000
-I- € 157.000
€ 1.368.000
€ 1.197.000
€ 1.100.000
€ 52.000
€ 112.000
€ 58.000
€ 1.420.000
€ 1.309.000
€ 1.158.000
Uitkering resultaat na bestemming aan deelnemende gemeenten
€ 95.000
€ 52.000
€ 112.000
Stand per 31 december na uitkering
1.325.000
€ 1.257.000
€ 1.046.000
Tussentijdse resultaatbestemming tijdens boekjaar Subtotaal Nog te bestemmen resultaat bij jaarrekening
Stand per 31 december
DPS/3 113608530/21570/5
Deloitte. Resultaatontwikkeling 0 -200 — -400 -600 -800 -1000 w -1200
—
-I
-
I 2010
• resultaat
—
-1048
i
2011
2012
2013
-505
-16
-99
1
De exploitatie over 2013 laat een nadelig saldo van € 99.000 zien, ten opzichte van een nadelig saldo van € 16.000 over het boekjaar 2012. Voor een uitgebreide analyse van het rekeningresultaat over het j aar 2013 verwijzen wij naar de toelichting op de programmarekening.
DPS/31 13608530/21570/6
Deloitte. 3
Controlebevindingen j aarrekening 2013
3.1
Goedkeurende controleverkiaring
Wij hebben op 6 mei 2014 een goedkeurende controleverkiaring bij de jaarrekening 2013 afgegeven. In dit hoofdstuk rapporteren wij u de belangrijkste bevindingen ten aanzien van de jaarrek ening 2013.
3.2
Wet normering topinkomens
De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT ) is met ingang van 2013 van toepassing en vervangt tegelijkertijd de Wopt (Wet openba armaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens). Doelstelling van de wet is te verhin deren dat instellingen in de publieke en semipublieke sectoren rechtens in staat zijn bovenm atige bezoldigingen toe te kennen. In de WNT is geregeld: • • •
op welke organisaties de WNT van toepassing is; wat onder een topfunctionaris wordt verstaan; de hoogte van bezoldigingsmaxima aan topfunctionarissen. De algemene maximale bezoldiging mag voor een topfunctionaris niet meer bedragen dan € 228.599 per jaar (2013); • een verbod op bonussen of andere variabele beloningen aan topfunctionarissen; • een verbod op non-activiteitsregelingen voor topfunctionarissen; • een verbod op hoge beeindigingsvergoedingen aan topfunctionarissen. De maxim ale ontslagvergoeding is gelijk aan de som van de beloning en de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn over de twaalf maanden voorafgaand aan de beeindiging van het dienstverband, maar niet meer dan € 75.000; • uniforme openbaarmakingsverplichtingen voor organisaties waarop de WNT van toepassing is. Ook indien de functie van topfunctionaris anders dan in dienstverband wordt vervuld, is de WNT van toepassing. Dus ook indien sprake is van detachering, inhuur als zzp’er e.d. De WNT is voorts van toepassing op een interim-topfunctionaris, die zijn interim functie binnen een period e van 18 maanden, zes maanden of meer vervult. In de wet zijn overgangsbepalingen opgenomen betreffende bestaande beloningsafsp raken. De exteme accountant is belast met de controle op de naleving van de WNT door de organisatie.
DPS/3 113608530/21570/7
Deloitte. Overschrijding van de bezoldigingsnorm wordt aangemerkt als een onverschuldi gde betaling, die door de topfunctionaris terugbetaald moet worden aan de instelling. Gebeu rt dit niet, dan is Deloitte als accountant wettelijk verplicht om bij het ministerie melding te doen van deze onverschuldigde betaling. Wij hebben tevens een meldingsplicht indien u geen of onjuiste gegevens heeft gepubliceerd in de jaarrekening. Wij hebben vastgesteld dat de bezoldigingen over 2013 van Regio Achterhoek niet strij dig zijn met de WNT en dat dejaanekening 2013 van Regio Achterhoek voldoet aan de publicatieverplichtingen van de WNT.
3.3
Single information Single audit (SiSa)
3.3.1 Fouten en onzekerheden SiSa Op grond van het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden, artikel 5, lid 4, rapporteren wij in dit rapport over de fouten en onzekerheden van de specifieke uitkeri ngen die in 2013 vallen onder SiSa. Wij hebben de controle op deze regelingen uitgevoerd op basis van de door u opgemaakte SiSa-bijiage en de nota verwachtingen accountantscontrole SiSa 2013. Hierbi j zijn geen financiële fouten of onzekerheden geconstateerd.
DPS/3 113608530/21570/8
Deloitte. 4 4.1
Administratieve organisatie en interne beheersing 2013 Interim-controle
Als onderdeel van dejaarrekeningcontrole hebben wij in november 2013 onze interim -controle uitgevoerd. Onze doelstelling van de interim-controle is een beeld te krijgen van de mate waarin uw organisatie de bedrijfsvoering intern beheerst. Dit beeld is in belangrijke mate bepalend voor onze risico-inschatting en hiermee voor de omvang en diepgang van onze werkza amheden die wij bij de jaarrekeningcontrole moeten uitvoeren teneinde de gewenste zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening geen materiële fouten bevat. Voor de interim-controle 2013 hebben wij de opzet, het bestaan van de proces sen inkopen & betalingsverkeer, lonen & salarissen en administratie & versiagleggin g gecontroleerd. Samenvattend stellen wij vast dat bij uw organisatie de AO/IB in opzet toereik end is. Wel wijzen we er, wellicht ten overvloede, op dat een kleine organisatie met beperk te functiescheidingen meer mogelijkheden in zich bergt voor fraude. Die omstandighei d verdient extra alertheid bij zowel het dagelijks als het algemeen bestuur.
4.2
Betrouwbaarheid en continulteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking
Onze jaarrekeningcontrole is gericht op het geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zeif en is niet primair gericht op het doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de continuIteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking als geheel of van onderdelen daarva n. Onze bevindingen daaromtrent raken dan ook slechts die onderdelen die wij onderz ocht hebben, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Hiervoor is een specifi ek daarop gericht onderzoek noodzakelijk.
DPS/3 113608530/21570/9
Deloitte. 5
Frauderisico
5.1 Frauderisicoanalyse Als onderdeel van onze controle en opvolging van communicaties over voorgaand boekjaar hebben wij het dagelijks bestuur verzocht inzicht te geven in de eigen inscha tting van het risico dat de jaarrekening een materiële afwijking zou kunnen bevatten als gevoig van fraude, in de aard, omvang en frequentie van deze inschattingen, het proces dat het dagelij ks bestuur daarbij hanteert, alsook de communicatie daarover met het personeel en met het toezich thoudend orgaan. We hebben geconstateerd dat een organisatiebrede frauderisicoanalyse is opgezet, welke is besproken in de vergaderingen van het dagelijks en het algemeen bestuu r.
5.2 Fraude Van de accountant wordt op grond van de regels van de beroepsorganisatie (NBA) een professioneel-kritische houding verwacht ten aanzien van afwijkingen van materieel belang als gevoig van fraude in de jaarrekening. Ter invulling van deze professioneelkritische houding zal de accountant een inschatting moeten maken van de frauderisico’ s, zich een beeld moeten vormen van de maatregelen van interne beheersing die de organisatie heeft getroff en om mogelijke fraudes van materieel belang te voorkomen, en te bezien of deze maatre gelen effectief zijn. Wanneer sprake is van een aanwijzing voor fraude, dan zal de accountant dit moeten communiceren met, afhankelijk van de aard van de fraude, de direct leiding gevende, het dagelijks bestuur en, in sommige gevallen (fraude in de top van de organisatie) en wanneer onvoldoende herstelwerkzaamheden worden ondernomen, het algemeen bestuur. Wij merken op dat onze controle niet specifiek is ingericht op het ontdek ken van fraude. De accountant is wel verantwoordelijk voor het betrekken van frauderisico’ s in de planning en uitvoering van zijn controleopdracht. Wij hebben een fraudediscussie gevoerd binnen het controleteam en met het management van Regio Achterhoek waarbij wij de nadruk hebben gelegd op de vermoedens van materiële onjuistheden als gevoig van fraude in de jaarstukken van Regio Achter hoek. Van het management hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geconstateerd waarbij het management of werknemers die een belangrijke rol spelen bij de maatre gelen van inteme beheersing of anderen in het geval dat de fraude van materieel belang kan zijn op de jaarrekening, zijn betrokken. Tevens hebben wij zelfstandig werkzaarnheden uitgevoerd die gericht waren op het risico van het ‘omzeilen’ van de inteme beheersingsmaatregelen door het management te detecteren. Wij hebben specifieke controles uitgevoerd op memoriaalboekingen, contro les van schattingen en hebben wij significante en ongebruikelijke transacties met behuip van gegevensanalyses onderzocht.
DPS/3 113608530/21570/10
Deloitte. Hoewel wij een sceptische houding hebben ten opzichte van risico’s van fraude in de jaarrekening, willen wij opmerken dat onze controle niet specifiek is gericht op het ontdekken hiervan. Tijdens de uitvoering van onze controle van de jaarrekening 2013 hebben wij geen aanwijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude.
6 6.1
Controle rechtmatigheid Bevindingen rechtmatigheidscontrole
Bij onze controle van dejaarrekening 2013 hebben wij geen bijzonderheden geconstateerd die als financieel onrechtmatig moeten worden aangemerkt.
6.2
Begrotingsrechtmatigheid
De toe te passen normen voor het begrotingscriterium zijn gebaseerd op artikel 189, 190 en 191 van de Gemeentewet en moeten door het algemeen bestuur zeif nader worden ingevuld en geconcretiseerd. Dit gebeurt door middel van de begroting en via de verord ening op het financieel beheer ex artikel 212 van de Gemeentewet. Het systeem van budgetbeheer en -bewaking moet waarborgen dat de baten en lasten binnen de begroting blijven en dat belang rijke wijzigingen of dreigende overschrijdingen tijdig worden gemeld aan het algemeen bestuu r, zodat deze tijdig (binnen het begrotingsjaar) een besluit kan nemen. Een systeem met onvold oende waarborgen voor tijdige melding aan het algemeen bestuur van budgetoverschrijdingen heeft het risico in zich dat inbreuk wordt gemaakt op het budgetrecht van het algemeen bestuur. De belangrijkste inhoudelijke aanpassing betreft de vaststelling dat het oversc hrijden van de begroting altijd onrechtmatig is, maar niet in alle gevallen hoeft te worden meegewogen in het accountantsoordeel. Essentieel is dat de raad nadere regels kan stellen wanne er kostenoverschrij dingen die worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten (1), kostenoverschrijdingen passend birmen het beleid (2) en kostenoverschrijdin gen bij openeinderegelingen (3) moeten meewegen bij het oordeel van de accountant. In die gevallen dat de gemeenteraad geen nader beleid stelt, geldt het uitgangspunt dat deze kosten overschrijdingen door de accountant niet worden betrokken bij de beslissing of al dan niet een goedke urende controleverkiaring kan worden afgegeven. Deze kostenoverschrijdingen moeten dan we! goed herkenbaar in dejaarrekenin g zijn opgenomen. In een afzonderlijke paragraaf in de programmaverantwoording 2013 “paragraaf rechtmatigheid” legt uw organisatie op een adequate wijze verantwoordin g af over de rechtmatigheid van de lasten 2013. In 2013 zijn kostenoverschrijdingen van de begrote lasten gerealiseerd bij het programma ‘Termijngebonden taken’ en het programma ‘Financiën’.
DPS/3 113608530/21570/11
Deloitte.
7
Onrecht— matig, tell tiiet inec
LastdnoverscIIrij(IiIlg programma (x 4 1.000)
Begrotingsafwijkiiig
Termijngebonden taken (t 5)
Past binnen het beleid van het programma.
V
Financiën (€ 3)
Kostenoverschrijdingen worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten op programma.
V
Onreclit— matig, tell wel 111CC
Afsluiting
Wij vertrouwen erop u hiermee van dienst te zijn en stellen het erg op prijs om dit versiag met u te bespreken en uw eventuele vragen te beantwoorden. peIiiccountants B.V.
M.C.JckerRA
DPS/3 113608530/21570/12
Deloitte. Appendix A: Overzicht controleverschillen Impact van controleverschillen op de jaarrekeningrubrieken: Gecorrigeerde coiitroleverschillen
Soon
I I1V I0C(I Iigeii veriuogeii
Iiivloed Resultant
Geen
Totaal fouten
Niet gecorrieer(le COlltlOICVcl’SCllilIClI
Geen
Soon
N.v.t.
I lIJOe(1 Jigen veniliogeil
I n’Ioed Rcsultaal
Geen Totaal fouten
Geen Totaal onzekerheden Totaal fouten en onzekerheden
Geen
N.v.t.
N.v.t
DPS/3 113608530/21570/13
Deloitte. Appendix B: Bevindingen controle SiSa-bijiage 2013 Specilieke Llitkcrillg
[out of
Fiiiaiiciële
oiiiekeiiieid
onivaiig
‘loelicliting font /
Ill CUFO’S
OIIZekCFIlCj(I
Externe veiligheid
DPS/3 113608530/21570/14
