H E R D E N K I N G S J A A R V L I E L A N D
|
T E R S C H E L L I N G
1666 2016
De herdenking van
De Engelse Furie Programma & Begrotingen Terschelling
1666 2016
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Terschelling
A B C D E F G H I K 1
Optocht georganiseerd 2 door de Terschellinger buurtschappen Zichtbaar maken van de brandlaag 3 Visualisatie van de rampen vanaf het Seinpaalduin 4 Lesprogramma voor eilander scholen 6 De sprooksprekers van de Kamper Kogge 8 Historische rondwandelingen in West Terschelling 9 Programma van vrijdag 19 Augustus 2016 10 Begroting Grootschalige multidisciplinaire oefening/ demonstratie Groene Strand + Brandweeroefening 11 Maritieme dag op vrijdag 26 Augustus 2016 12 in en rondom Haven West Terschelling 12 Expositie Modelbouwschepen 13 Beknopt Financieel Overzicht Terschelling 14
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
1
1666 2016
A
Optocht georganiseerd door de Terschellinger buurtschappen
De Terschellinger buurtschappen organiseren gezamenlijk een optocht met ca. 12 praalwagens, zoals dat iedere 50 jaar gebeurt. De kosten worden dan ook gedragen door de buurtschappen. De route: Van Oost tot West. De door de eilanders zelf gemaakte uitbeeldingen van de brand zullen later worden hergebruikt en tentoon worden gesteld.
Kosten
Totaal
Aankleding wagens Vrijwilligers 200 uren
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
2.000 5.500 7.500
Financiering Vrijwilligers Mienskipsfûns
Totaal 5.500 2.000 7.500
2
1666 2016
B
Zichtbaar maken van de brandlaag
De Stichting Sporen in het Zand zorgt, in opdracht van de werkgroep 1666, voor een permanente expositie van een stuk van de oorspronkelijke brandlaag. Beoogde lokatie: de stoep direct voor het museum ‘t Behouden Huys. Het gaat gepaard met een beknopte informatie over de brand van 1666. En een verwijzing naar de 1666 expositie in het museum zelf.
Kosten
Totaal
Financiering
Totaal
Raming kostprijs Stichting Sporen in het Zand
12.000
Bijdrage Stichting Sporen in het Zand
12.000
12.000
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
12.000
3
1666 2016
Omineen indruk te geven hoe het eropinte 1666 aan toeging ligt het in de bedo Om een indruk te geven hoe het er in 1666 aan toeging ligt het de bedoeling twee kijkdozen richteninop Seinpaalduin boven West Terschelling. Bij het kijken in de k richten op het Seinpaalduin boven West Terschelling. Bij het kijken dehet kijkdozen kan door middel vangezien een beschilderde de brand van West Terschelling gezien wo van een beschilderde acrylplaat de brand van West Terschelling worden metacrylplaat de natuurlijke achtergrond van het dorp.zien De kijkdoos die is gericht op zee laat de brande achtergrond van het dorp. De kijkdoos die is gericht op zee laat de brandende schepen op de ree bij Vlieland. bij Vlieland. De uitvoering van de hoeklijn. kijkdozenDe is van geschilderd hechthout versterkt met De uitvoering van de kijkdozen is van geschilderd hechthout versterkt met ijzeren dozen lopen taps toe naar het gedeelte waar het kijkgat zit. lopen taps toe naar het gedeelte waar het kijkgat zit. Hieronder een impressie van de kijkdoos voor West Terschelling Hieronder een impressie van de kijkdoos voor West Terschelling
C
Visualisatie van de rampen vanaf het Seinpaalduin
Om een indruk te geven hoe het er in 1666 aan toeging ligt het in de bedoeling twee kijkdozen op te richten op het Seinpaalduin boven West Terschelling. Bij het kijken in de kan door vantoeging een beschilderde acrylplaat de brand van West Om eenkijkdozen indruk te geven hoe het ermiddel in 1666 aan ligt het in de bedoeling twee kijkdozen op te richten op het Seinpaalduin boven West Terschelling. Bij het kijken in de kijkdozen kanhet doordorp. middel Terschelling gezien worden met de natuurlijke achtergrond van van een beschilderde acrylplaat de brand van West Terschelling gezien worden met de natuurlijke De kijkdoos is gericht op zee de op brandende schepenschepen zien op deopree achtergrond vandie het dorp. De kijkdoos die islaat gericht zee laat de brandende zien de bij ree Vlieland. bij DeVlieland. uitvoering van de kijkdozen is van geschilderd hechthout versterkt met ijzeren De uitvoering van de kijkdozen is van geschilderd hechthout versterkt met ijzeren hoeklijn. De dozen hoeklijn. dozen lopenwaar tapshet toe naar lopen taps toeDe naar het gedeelte kijkgat zit.het gedeelte waar het kijkgat zit. Hieronder een een impressie van de kijkdoos West Terschelling Hieronder impressie van devoor kijkdoos voor West Terschelling. Zicht op West Terschelling Zicht op West Terschelling
Zicht op West Terschelling Afbeelding op acrylplaat Zicht op West Terschelling
Afbeelding op acrylaatplaat Afbeelding op acrylplaat
Begroting kijkdozen Seinpaalduin Formaat ± 1,5 x 1,5 x 0,25 cm
Effect bij kijken door de kijkdoos
Afbeelding op acrylplaat Effect bij kijken door kijkdoos
Bovenaanzicht
Bovenaanzicht
Effect bij kijken door kijkdoos
vooraanzicht Vooraanzicht
zijaanzicht
Zijaanzicht
Kosten doos: Effect bij kijkenper door kijkdoos
(per doos 2 acrylplaten als reserve voor beschadiging.) 2x acrylplaat plaat XT glashelder dik 6 mm 2500 x 1500 mm Houten kijkdoos hechthout IJzeren hoeklijn Poten Verf Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Maakloon? Vrijwilligers Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling Totaal
€ 730,00 € 190,00 € 150,00 € 80,00 € 60,00 € 1210,00
Infobord
€ 300,00
Kosten twee kijkdozen + bord
€ 2720,00
4
1666 2016
C
Visualisatie van de rampen vanaf het Seinpaalduin
Tekst infobord Staatsbosbeheer stelt een frame ter beschikking dat dezelfde uitstraling heeft als de voorlichtingsborden die ze zelf gebruiken. Opmaak bord in eigen beheer. Op 19 augustus voer de Engelse Marine naar Vlieland en vernietigde in een alles verzengende vuurzee tussen de 150 en 170 Nederlandse koopvaardijschepen. Die schepen lagen op de ree – afgeladen met handelswaren - te wachten om uit te varen. Onze nationale held Michiel de Ruyter was op dat moment in Zeeland om ruzie te maken met zijn gezagvoerder Tromp. De volgende dag gaf de Engelse Admiraal Robert Holmes opdracht om West Terschelling plat te branden, wat ook gebeurde. Op de kerk en de Brandaris na werd practisch het hele dorp in as gelegd. Deze “overwinning” van de Engelse Marine werd uitbundig gevierd in heel Engeland. In Nederland werd - daarentegen - deze voor Nederland grootste maritieme catastrofe snel vergeten. Wekenlang was er geen scheepvaart naar de Oostzee en de Amsterdamse beurs was dagenlang dicht. De schade van deze beide dagen was enorm en ruim 2000 mensen verloren hierbij het leven. Het is onbegrijpelijk dat een dergelijke rampzalige historische gebeurtenis bijna nergens is terug te vinden. Deze gitzwarte bladzijde van onze geschiedenis werd dus snel en vakkundig in de doofpot gestopt. Dit jaar is het precies 350 jaar geleden dat deze brand op zee en in het dorp West Terschelling plaatsvond.
Kosten per doos
Totaal
2x acrylplaat plaat XT glashelder dik 6 mm 2500 x 1500 Houten kijkdoos hechthout IJzeren hoeklijn Poten Verf Maakloon (vrijwilligers)
Kosten
730
Financiering Sponsoring Frans Schot Mienskipsfûns
Totaal 1.000 2.420 3.420
190 150 80 60 0 1.210 Totaal
2x kijkdoos Infopaneel
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
2.420 1.000 3.420
5
1666 2016
D
Lesprogramma voor eilander scholen
“In naam van Oranje doe open de poort”. “Heb je wel gehoord van de zilvervloot, de zilvervloot van Spanje, Piet Hein, Piet Hein, zijn naam is klein, zijn daden benne groot”... “In een blauw geruite kiel draaide Michiel aan het wiel” en nog meer van deze helden liederen werden ons op de lagere school geleerd en werden met trots uit volle borst gezongen. Maar wat een ramp voltrok er zich in 1666 op de Waddenzee bij Vlieland en welk een rampzalige gebeurtenis trof die arme dorpelingen van West-Terschelling? Bij deze vragen zullen de kinderen van toen en zelfs ook nu nog met grote vragende ogen en opgetrokken schouders moeten bekennen, dat zij er nooit van gehoord hebben. Ja, in de tweede Engelse oorlog voer Michiel de Ruyter heldhaftig de ketting doormidden in de Thames, de tocht naar Chatham is een óverbekend verhaal. Het gebeurde in 1667 een jaar na de “vergeten ramp van 1666”. Het wordt nu écht wel tijd, na 350 jaar, deze ramp in 2016 uit de doofpot te halen en te vermelden in alle lesboeken over de vaderlandse geschiedenis. Het landelijke lesprogramma zal de kinderen bewust moeten maken over wat er zich heeft afgespeeld op het Wad tussen Vlieland en Terschelling; het verbranden door de Engelsen van 170 volgeladen schepen en de rampzalige brand van een paar honderd huisjes van de inwoners van West-Terschelling. Een enthousiaste groep onderwijzers, leraren, theatermakers, leraren in het muziek onderwijs, muzikanten, en andere zijn in overleg om een educatief project te ontwerpen voor de scholen. Tevens zal er ter ondersteuning van het educatief programma een animatiefilm / interactieve tool ontwikkeld worden. In de productie van film / tool wordt gezocht naar partnerschap met de creatieve studenten van het NHL. Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
6
1666 2016
D
Lesprogramma voor eilander scholen
p Cultuurhistorie/erfgoed p Uitgewerkte lesbrieven voor gr 5/6, 7/8 en VMBO p Uitgewerkte lessen ( ook excursies) p Poppenkast voor groep 1 t/m 4 p Bezoek aan museum het Behouden Huys met vertelling en expositie p Muziekliedjes uit de 17e eeuw, canon London’s burningthemalied over de brand (reeds gemaakt door leraar muziek) p Engelsen en Nederlander tegenover elkaar, welke muziek / begeleiding past bij welke sfeer?
Kosten Animatiefilm Vrijwilligers 85 uren
Totaal 22.500 2.340 24.840
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
p p p p p p p p
Kinderen zelf een nummer laten schrijven/ evt. opnemen, evt. combineren met dans Muziekinstrument maken uit die tijd (bv luit, trommels) Drama/theater Totaalvoorstelling (verschillende disciplines) Gezien vanuit het gezichtspunt van vluchtelingen, hoe beleefden kinderen uit die tijd de brand? Evt op film opnemen Animatiefilm / interactieve tool t.o.v. landelijk lesprogramma Kunstschilderproject voor gr. 3 t/m 8 Scheepsmodellen maken (handenarbeid project oudere kinderen)
Financiering Vrijwilligers Mienskipsfûns Bijdragen derden
Totaal 2.340 12.000 10.500 24.840
7
1666 2016
E
De sprooksprekers van de Kamper Kogge
De heren Kees Hardeman en Reyer van `t Hul staan graag vermeld onder de naam: De verteltheater voorstelling “de Engelse Fury” door de sprooksprekers van de Kamper Kogge. Zij zijn bekend geworden op Terschelling door succesvolle uitvoeringen met het verhaal van de overwintering op Nova Zembla. Zij hebben meerdere uitvoeringen van het verhaal over de ramp van 1666. Toepasbaar in het onderwijs en in het West-End theater als ook een verkorte versie tijdens de officiële opening van de herdenking.
Over de voorstelling, 5 onderdelen van het verhaal De victorie kent vele vaders, de nederlaag is een wees en wordt afgedaan als een voetnoot in de geschiedenis; zo ook de bittere nederlagen,die de Republiek der Zeven Verengde Nederlanden in augustus 1666 te slikken kreeg. A. Begin augustus leidt de Nederlandse oorlogsvloot een verpletterende nederlaag tegen de Engelsen… zoekt bescherming in de Zeeuwse Wateren… de Hollandse kust ligt open voor aanvallen… de handel op zee wordt bedreigd. B. Een voorgenomen poging tot landen op Vlieland gaat door ongunstige weersomstandigheden niet door. Het kruit van de Engelse invasietroepen was door zware regenval nat geworden. C. Een rechtstreekse aanval op het hart van onze economie… de handel ter zee… 150 Nederlandse koopvaders worden in het Vlie door de Engelsen veroverd en in brand gestoken. De handel op de Beurs in Amsterdam wordt in paniek stilgelegd. D. De Engelsen landen op Terschelling, plunderen het dorp West en steken het in brand. Doden en gewonden onder de bevolking en onnoemelijk veel leed en schade. E. Harlingen wordt overstroomd door vluchtelingen en verliest in deze rampzalige augustusdagen één van haar grootste zonen ooit… de zeeheld Tjerck Hiddesz de Vries. De verteltheater voorstelling de Engelse Furie heeft deze gebeurtenissen als uitgangspunt en laat zowel de grote verbanden zien als wel het menselijk leed van de betrokkenen… momenten van voorbeeld gevend gedrag… van vuig verraad… zinloos geweld en oprechte compassie.
Kosten
Totaal
Kosten folder Sprooksprekers: 2 pers - 6 dagen voorstelling scholen (extra)
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
500 2.550
Financiering
Totaal
Kaartverkoop Mienskipsfûns
2.200 1.750 3.950
900 3.950
8
1666 2016
F
Historische rondwandelingen in West Terschelling
Historische “brandwandeling” door de straatjes van Oud-West-Terschelling. Wandel mee aan de hand van een vrouwtje uit 1666. Zij neemt u mee op de route door het dorp West-Terschelling, die de Engelse brandstichters ook afgelegd zullen hebben voor zij weer in de sloepen naar hun schepen vertrokken. Ook laat het vrouwtje u het ..... waar is de rest van dit verhaal....
Kosten
Totaal
Drukkosten folder Ontwerp kosten Gids
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
300 180 500 980
Financiering Kaartverkoop Mienskipsfûns
Totaal 490 490 980
9
1666 2016
G Programma van vrijdag 19 Augustus 2016 Totaal 17.00 De genodigden waaronder De Koning, Luitenant Generaal R. Verkerk
(Commandant Zeestrijdkrachten en Admiraal Benelux), Minister van Defensie,
Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen etc… komen aan op
Terschelling, worden welkom geheten, onthulling brandlaag
17.20
Daarna richting Westerkerk, ontvangst met een drankje
17.45 Sprooksprekers en overige sprekers in Westerkerk 19.00 Borrel op Zeesleepboot De Holland 19.30 Captains diner voor genodigden 21.00 Genodigden lopen richting Brandarisplein 21.15
Start voorstelling
22.00 Einde en inschepen voor terugreis naar Harlingen
Kosten
Totaal
Overtocht genodigden (80p) 6.000 Sprooksprekers • 500 Huur Holland 650 Huur Westerkerk • 350 Diner 100 man op Holland 6.000 Drank (borrel) 3.000 Vergunningen 1.000 Vrijwilligers 200 u. • 5.500 Video mapping Brandaris • 80.000 Frank Lamers vergoeding, 500 verblijfskosten Huur pakken en materiaal 2.500 100x à €25,00 Roeisloepen 500 Vuur, rook effecten & muziek • 25.450 Regisseur • 2.500 Begeleiding en voorbereiding, • 2.500 projectmanagement Onvoorzien 5.000 141.950
Financiering Vrijwilligers Mienskipsfûns ( over 116.800 •) Sponsoren
Totaal 5.500 28.000 108.450 141.950
• Susidiabele onderdelen van begroting: 116.800
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
10
1666 2016
H
Begroting Grootschalige multidisciplinaire oefening/ demonstratie Groene Strand + Brandweeroefening
Zeesleepboot Holland als platform voor
Bij deze oefening zijn 45 vrijwilligers
genodigden + coördinatie demonstratie.
nodig:
• Op Ursus ontploffing en brand. • 4 opvarenden springen over boord (met flare/rook) • Terschelling en Noordgat (optioneel) blussen. • KNRM haalt 2 drenkelingen uit water • KNRM brengt brandweer aan boord Ursus (optioneel) • Kustwacht heli hoist 2 drenkelingen uit water. • SAR heli Luchtmacht hoist 1 persoon van boord • KNRM brengt 1 drenkeling aan land • SAR heli land op Groene Strand of Haventerrein voor bezichtiging • Kustwacht heli zet drenkelingen af in KNRM rubberboot (naar de wal) of op Holland • Opvang in Sigma opblaastent (als ambu mee wil doen)
Ursus bemanning 5 Slachtoffers 5 Brandweer 10 Sigma 10 KNRM 15
Kosten 20.8.2016 Multioefening Vrijwilligers Catering Rookpoeder Knaleffect Vuurinstallatie Geluidinstallatie Spreker
Totaal 1.240 150 100 25 250 450 75 2.290
Kosten 22.8.2016 Brandweeroefening Geluidsinstallatie Spreker Catering
Totaal 150 75 30 255
20.8 en 22.8 2016
Totaal
20.8.2016 22.8.2016
2.290 255
Financiering Vrijwilligers Mienskipsfûns
Totaal 1.240 1.305 2.545
2.545
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
11
1666 2016
I
Maritieme dag op vrijdag 26 Augustus 2016 in en rondom Haven West Terschelling
Het TV programma “Bommetje “ van AVRO/TROS komt naar de Haven van Terschelling www.zapp.nl/1638-bommetje. Dit speelt zich ‘s middag af. Uiteraard zal dit spelprogramma het thema 1666 met zich meenemen. Rondom deze hilarische waterspelen organiseert Ondernemers Vereniging Aangenaam West een markt met het thema 1666. De eilanders en badgasten kunnen hier hun natje en droogje kopen.
Kosten Tokkelbaan materiaal Transportkosten Overnachtingen crew, gecertificeerde mannen Waterspelen w.o. “Bommetje” Duikers Ecuador Geluid Markt op kade (VAW) Vrijwilligers, 90 uren
Totaal 500 250 500 10.000 1.000 1.000 0 2.475 15.725
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
Financiering
Totaal
Sponsoren Vrijwilligers Duikers Ecuador Mienskipsfûns
7.500 2.475 1.000 4.750 15.725
12
1666 2016
K
Expositie Modelbouwschepen
Het doel is ca. 30-40 scheepsmodellen bijeen te brengen in de zomer van 2016. Te verdelen in soorten schepen: vrachtvaart, visserij, berging en reddingwezen. Maar ook zeilvaart-, stoom- en naoorlogse moderne schepen. Toegezegde inbreng is er reeds van Eelco Terpstra, Piet Hillen, Museum ‘t Behouden Huys en Rederij Doeksen.
Kosten
Totaal
Expositieruimte en bewaking Transport van modellen Reis- en verblijfskosten bouwers Informatie displays Verzekering modellen Opening Inrichtingskosten
3.250 500 500
Financiering Mienskipsfûns Sponsoring en bijdrage derden
Totaal 3.750 3.750 7.500
250 1.000 1.150 850 7.500
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
13
1666 2016
1
A. B. C. D. E. F. G. H. I. K.
Beknopt Financieel Overzicht Terschelling
Optocht Brandlaag Seinpaalduin Lesmateriaal Kamper Kogge Rondwandelingen Programma van 19 aug 2016 Oefeningen Maritieme dag Modelbouwschepen expositie Algemene Kosten Totaal
uitgaven • 7.500 12.000 • 3.420 • 24.840 • 3.950 • 980 • 141.950 • 2.545 • 15.725 • 7.500
inkomsten 7.500 12.000 3.420 24.840 3.950 980 141.950 2.545 15.725 7.500
7.750 228.160
7.750 228.160
• Susidiabele onderdelen van de begroting volgens de criteria van Mienskipsfûns: 183.260 * De overige inkomsten bestaan uit sponsoring en bijdragen van derden.
Alle in de begrotingen vermelde bedragen zijn exclusief 21% BTW.
Programma Herdenkingsjaar 1666-2016 Versie 1.2 - September 2015 - Terschelling
14