September 2006
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
De Handhavingskrant In deze krant:
Het is weer veilig in de stadions Het geweld in de voetbalstadions daalt toeneemt. Het nieuws volgt op de cijfers over
Tilburg pakt wietteelt aan
de substantiële daling van meer dan twintig
Voor de aanpak van wietteelt tekende
procent van de politie-inzet bij voetbalwed
de gemeente Tilburg een convenant met
strijden in het seizoen 2005/’06. Het ingezette
de politie, het Openbaar Ministerie,
beleid zoals dat is afgesproken met de
woningcorporaties, het maatschappelijk
overheid is dus zeer succesvol. Met een
werk en energiebedrijf Essent.
opnieuw, terwijl het aantal wedstrijden
afnemende politiemacht neemt de veiligheid in en rond de stadions toe. De publiekprivate samenwerking werkt in de praktijk. De behandeling van het conceptwetsvoorstel ‘doorberekenen politiekosten publieks evenementen’ is mede daardoor van de Kameragenda gehaald. De argumenten om de politiekosten niet door te belasten zijn onlangs
2
aangedragen tijdens een hoorzitting. De KNVB en andere sportbonden toonden zich met de Vereniging Nederlandse Poppodia tegenstander van het wetsvoorstel. Ook Arno van
“Zonder wrijving geen glans”
Kempen (VNG) en Gerard Bouman (Raad van Hoofdcommissarissen) sloten zich hierbij aan, met als belangrijkste argument dat de politieinzet in uren door een goede samenwerking tussen clubs, overheid, politie en KNVB spectaculair daalt. Deze ontwikkelingen zijn een absolute erkenning van het betaalde voetbal als professionele bedrijfstak. Ze brengen de - in mijn ogen terechte waardering tot uiting voor het beleid van de clubs en de KNVB om het geweld op en rond de stadions en de daarmee gepaarde politie-inzet flink terug te dringen. De gezamenlijke aanpak van de clubs, de politie en de lokale overheden leidt tot meer veiligheid en dalende politiekosten. En dat is zeer goed nieuws. Henk Kesler
Handhaven met Effect bekijkt het effect van het handhavingsbeleid op het naleefgedrag.
Er moet een geïntegreerde meldkamer komen voor brandweer, politie en
Handhaven met Effect:
GGD. Dat zegt de nieuwe brandweer-
Rijk blijft professionalisering handhaving ondersteunen Praktische ondersteuning van gemeenten, provincies en waterschappen bij de handhaving. En verdieping door onderzoek naar methodieken, kwaliteitscriteria en samenwerking. Dat is in een notendop het nieuwe faciliterende programma Handhaven met Effect.
Directeur betaald voetbal van de KNVB Uit de evaluatie van Handhaven op Niveau blijkt dat het eind vorig jaar afgesloten actieprogramma erin geslaagd is om decentrale overheden te prikkelen tot professionalisering en verbetering van de kwaliteit van de handhaving. Duidelijk werd echter ook dat de bereikte resultaten zonder deze prikkeling en ondersteuning zullen wegebben. Daarom start dit najaar het faciliterende programma
na Drie regio
omsten le bijeenk
t met Effec n e v a h d n Ha • Den H •
vember aa g , 7 n o
3 novemb Zwolle, 1
belangrijk dat gemeenten, provincies en waterschappen blijven werken aan de professionalisering van
Caroline van de Wiel.
7 Tour de France trekt 150.000 mensen Voor de finish van de Tour de France stelde de gemeente Valkenburg een integraal handhavingsbeleid op, met openbare orde, veiligheid en leefbaarheid als speerpunten. De voorbereidingen duurden een jaar.
de handhaving. De rijksoverheid wil daar aan meehelpen”, vertelt projectleider Martin Hagen. “Handhaven met Effect zorgt ervoor dat resultaten bijvoorbeeld over programmatisch handhaven, beschikbaar blijven en dat er een aanspreekpunt blijft voor uitwisseling van informatie.” Handhaven met Effect bouwt dus voort op Handhaven op Niveau, maar legt wel een duidelijk nieuw accent.
er
vemb en, 15 no
• Eindhov
Handhaven met Effect, dat kan worden gezien als een vervolg op Handhaven op Niveau. “Het is
commandant van Amsterdam,
De nadruk in het nieuwe faciliterende programma ligt op het effect van handhaven. Het doel is om
er
rpagina de achte kaart op st rd o o e tw e n ij nkom M et d e a vo o r d e b n e ld e m ch aan kunt u zi euze. k w u van
decentrale overheden te stimuleren en te ondersteunen bij het voeren van een effectief handhavingsbeleid met als oogmerk de naleving van wetten en regels door burgers, bedrijven en organisaties ten goede te veranderen.
8
Vervolg op pagina 2 >>
September 2006
<< Vervolg van pagina 1
Drie regionale bijeenkomsten Handhaven met Effect
Handhavingspiramide
Servicecentrum Handhaving
kwaliteitscriteria voor handhavingsprogramma’s
In november wordt de aftrap voor Handhaven
Onder de vlag van Handhaven met Effect wordt
en het verbeteren van de samenwerking tussen
met Effect gegeven op drie regionale conferen-
in november ook het nieuwe Servicecentrum
verschillende overheden bij de handhaving.
ties. Tegelijkertijd verschijnt een boekje over het
Handhaving in het leven geroepen. Tijdens
Decentrale overheden hebben behoefte aan
Het nieuwe faciliterende programma Handhaven
gebruik van de Handhavingspiramide. Deze
het slotcongres van Handhaven op Niveau op 24
heldere kwaliteitscriteria voor het inrichten van
met Effect gaat van start met drie regionale
piramide is een hulpmiddel om inzicht te krijgen
november jongstleden hebben de directeur-
een handhavingsprogramma. Binnen Handhaven
bijeenkomsten. Data zijn 7, 13 en 15 november.
in het gebruik van verschillende handhavings
generaal Van de Vlist (Ministerie van Justitie),
met Effect zullen daarvoor criteria worden
methodieken. De piramide laat heel duidelijk
namens de minister van Jusititie, en minister
ontwikkeld. Startpunt vormen de criteria die het
zien dat decentrale overheden meer middelen
Remkes (Ministerie van BZK) de oprichting van
programma Rijk aan Handhaving ontwikkelt en
bijeenkomsten bij te wonen, die plaatsvinden
ter beschikking staan dan alleen repressie en
een handhavingskennisservice in het vooruitzicht
de criteria die zijn ontwikkeld binnen het VROM-
in Den Haag, Zwolle en Eindhoven. Ze zijn
helpt bij het kiezen van handhavingsmethodie-
gesteld. Dit Servicecentrum Handhaving geeft
project Professionalisering Kwaliteit Milieuhand-
bestemd voor bestuurders, beleidsmakers en
ken die hun waarde bewezen hebben. Naast
decentrale overheden ondersteuning bij de
having. De ontwikkeling van de criteria begint
-medewerkers en uitvoerders van gemeenten,
dagelijkse handhavingspraktijk.
met een onderzoek onder decentrale overheden
provincie, waterschappen en andere centrale
naar de knelpunten bij de uitvoering van
en decentrale overheden. Deelname is gratis!
Behalve de nieuwe publicaties die op stapel
U wordt van harte uitgenodigd om één van deze
handhavingsprogramma’s.
staan, zijn ook de publicaties van Handhaven
e achteraar t op d k rd o o w nt vo o r M et d e a nmelden a a h ic z u nt u . pagina k u w ke u z e mst van o k n e e ij de b
op Niveau via de website van het servicecentrum
Samenwerking
te verkrijgen, waaronder de thematische reeks
Handhaven heeft het meeste effect als het is
best practices. “Het Servicecentrum Handhaving
ingebed in het algehele beleid. Essentieel voor
is het informatiekanaal van de rijksoverheid naar
effectieve handhaving is soepele samenwerking
de decentrale overheid”, vertelt Martin Hagen.
tussen de centrale en decentrale overheden, en
Hij benadrukt dat dit een tweerichtingsverkeer is.
tussen decentrale overheden onderling. Door
“Bijvoorbeeld, als het servicecentrum signaleert
decentrale overheden is de afgelopen jaren al
Startbijeenkomsten
dat er over een bepaald onderwerp veel vragen
een begin gemaakt met soms vergaande
• Dinsdag 7 november 2006: Den Haag: World
deze publicatie wordt gestart met twee onder-
zijn, zit er vaak een beleidsmatig aspect aan.
samenwerking. Er zal onderzoek worden gedaan
Forum Convention Center (Churchillplein 10)
zoeken naar het effect van de gebruikte
Het servicecentrum kan dit dan neerleggen
naar de verschillende ontstane vormen van
• Maandag 13 november 2006: Zwolle:
handhavingsmethodieken met de Handhavings-
bij het betreffende ministerie, waar men dan
samenwerking, waarbij onder andere wordt
Nieuwe Buitensociëteit Zwolle (Stationsplein 1)
piramide als ijkpunt. Het ene inventariseert hoe
kan bekijken of er een aanpassing van de regels
gekeken naar succesfactoren en knelpunten.
• Woensdag 15 november 2006: Eindhoven:
het handhavingsbeleid van decentrale overheden
of het beleid nodig is.”
Martin Hagen: “Rijksoverheid blijft decentrale over heden ondersteunen.”
Dorint Sofitel Cocagne Eindhoven (Vestdijk 47) Voor meer informatie:
is vormgegeven en hoe de daadwerkelijke handhaving gebeurt. Het andere onderzoek kijkt
Kwaliteitscriteria
Programmabureau Handhaven met Effect
Voor het programma en andere informatie
naar de kwaliteit van de verschillende door de
De andere twee programmalijnen van Handha-
Martin Hagen
over Handhaven met Effect:
overheid gehanteerde handhavingsmethodieken.
ven met Effect zijn de ontwikkeling van
T: (070) 370 77 82
www.justitie.nl/rechtshandhaving
Tilburg kiest voor bestuurlijke weg bij bestrijding illegale wietteelt Eind vorig jaar tekende de gemeente Tilburg een convenant met de politie, het Openbaar Ministerie, vier woningcorporaties, de stichting Traverse (Tilburgse organisatie voor Maatschappelijke Opvang) en netwerkbeheerder Essent Netwerk bv. Doel van het convenant was om de illegale wietteelt in de stad effectiever aan te pakken.
Hoewel de aanpak van illegale hennepteelt in
op de illegale hennepteelt. Belangrijk daarbij is,
tor. Dit heeft ertoe geleid dat we onderzoeken
Handhaving blijkt dat de veroorzakers ook
Tilburg al redelijk succesvol verliep, was het
dat je ook een goed uitvoeringsplan aan het
of we naast het convenant ook afspraken
daadwerkelijk alles opruimen. Daarnaast
sluiten van het convenant bepaald geen
convenant hangt, want anders blijft het bij loze
kunnen maken met verzekeraars en hypotheek-
overwegen we de Rotterdamse methode in te
overbodige luxe, aldus Saskia Laaper, project
woorden. Jaarlijks ontstaan er in Tilburg vele
verstrekkers om de illegale kweek beter te
voeren. Dit houdt in dat de kosten voor het
leider bij het programmabureau Veiligheid van
branden als gevolg van kortsluiting of verhit-
bestrijden.”
opruimen zoveel mogelijk worden verhaald op
de gemeente Tilburg. “Hennepkwekers zorgen
ting. Ook veroorzaken hennepkwekers schade
de hennepkweker en de afdeling Handhaving
voor veel overlast in woningen en maken
en overlast door lekkages en stank. De
Kosten verhalen
nog een grotere rol krijgt. Hierover zitten we
buurten onveilig”, aldus Laaper. “Het convenant
gevaarzetting en overlast zijn dus de belangrijk-
Nog een belangrijk argument dat aan het
regelmatig om tafel, ook met de andere grote
stelt ons beter in staat adequaat in te springen
ste redenen om de illegale hennepteelt aan te
Tilburgse convenant ten grondslag lag, was het
Brabantse gemeenten en de ministeries van
pakken. Je kunt je voorstellen dat er spanningen
beslag dat werd gelegd op de politiecapaciteit.
Binnenlandse Zaken en Justitie. Het belangrijk-
en angstgevoelens ontstaan bij bewoners.
Laaper daarover: “Tot voor kort werd, wanneer
ste onderwerp hierbij is hoe we het bestuurs
Daarnaast hebben ook criminele organisaties de
een plantage werd opgerold, praktisch alles
rechtelijke aspect verder kunnen ontwikkelen.”
thuisteelt van hennep ontdekt. In het convenant
opgeruimd door de politie. Daar ging heel veel
is de afspraak gemaakt dat de corporaties als
tijd en mankracht mee gepaard. Nu kent de
Voor meer informatie:
sanctie de huurovereenkomst ontbinden. Dat
Tilburgse aanpak drie sporen, naast strafrechte-
Gemeente Tilburg
wordt in 99% van de gevallen ook gedaan, een
lijk en civielrechtelijk ook bestuursrechtelijk. De
Saskia Laaper
enkel schrijnend geval daargelaten. Wat wij nu
gemeente past bestuursdwang toe voor het
Projectleider Veiligheid Gemeente Tilburg
alarmerend vinden, is dat er een verschuiving
opruimen van de niet kostbare apparatuur van
T: (013) 542 90 76
plaatsvindt van de huursector naar de koopsec-
de kwekerij. Uit de nacontroles van de afdeling
E:
[email protected]
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Concrete maatregelen:
Voorbeeldconvenant voor aanpak hennepteelt Dit najaar kunnen gemeenten beschikken over het voorbeeldconvenant voor de integrale aanpak van hennepteelt. Het is een van de concrete maatregelen die de ministers Remkes (Binnenlandse Zaken) en Donner (Justitie) in juni aankondigden in hun notitie over de integrale aanpak van hennepteelt. Het convenant is gebaseerd op de praktijkervaring in tientallen gemeenten. In tal van gemeenten, soms in een regionaal
Veiligheid). “Het is echt ontwikkeld vanuit de
de bouwstenen aan waarmee gemeenten hun
van een wietplantage. Er is dus winst te behalen
samenwerkingsverband, is de afgelopen jaren
praktijk. Andere gemeenten kunnen leren
eigen convenant kunnen maken,” vertelt
met het verder verbeteren van de integrale
ervaring opgedaan met de integrale aanpak
van de ervaring die elders is opgedaan met de
Femke van de Plas. “Het borduurt voort op de
aanpak. “Gemeenten vinden er voorbeelden van
van wietplantages. Meestal heeft de gemeente
integrale aanpak van wietplantages.”
convenanten die de afgelopen jaren zijn
verschillende instrumenten die ze kunnen toepas-
gesloten. Het bleek bijvoorbeeld dat gemeen-
sen”, vertelt Femke van de Plas. Carina van der
samenwerking van gemeenten, politie en OM
Het leeft bij gemeenten
ten moeite hebben om afspraken over
Beek besluit: “Het is belangrijk dat zoveel
met partijen zoals woningbouwcorporaties,
De integrale aanpak van hennepteelt werd in
informatie-uitwisseling juridisch sluitend op te
mogelijk gemeenten mee doen. Niet alleen om
energiebedrijven, verzekeraars, belastingdienst
juli ook gepresenteerd op een conferentie van
schrijven; in het voorbeeldconvenant vinden
de aanpak te verbreden, maar ook om de
en uitkeringsinstanties kan effectiever worden
het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
ze goede juridische formuleringen.”
verplaatsing van de hennepteelt tegen te gaan.”
opgetreden tegen de hennepteelt. In deze
Sport. “Daar kon je echt merken dat gemeenten
gemeenten ligt een convenant aan de basis
uitkijken naar het voorbeeldconvenant”, vertelt
Winst door verbetering
Voor meer informatie:
van de samenwerking.
Femke van de Plas van het Ministerie van
Het voorbeeldconvenant is allereerst bedoeld
Ministerie van Justitie
Justitie (directie Rechtshandhaving en Crimina-
voor gemeenten die nog moeten beginnen met
Femke van de Plas
Concreet middel
liteitsbestrijding). Carina van der Beek vult aan:
de integrale aanpak van de hennepteelt.
T: (070) 370 77 81 E:
[email protected]
de regie over de integrale aanpak. Door de
In hun notitie kondigen de ministers Remkes en
“De hennepteelt en de daarmee gepaard
Daarnaast kunnen gemeenten die al actief zijn
Donner een scala van maatregelen aan voor
gaande problemen als overlast, verloedering
met de integrale aanpak, het gebruiken om hun
het terugdringen van de teelt van wiet en de
en gevaarszetting, krijgen de laatste tijd steeds
aanpak te verdiepen en aan te scherpen. In de
Ministerie van Binnenlandse Zaken en
problemen die dit met zich meebrengt (zoals
meer aandacht. Meer en meer gemeenten
praktijk stuiten gemeenten namelijk nog op
Koninkrijksrelaties
brandgevaar, overlast en verloedering van
vragen zich af hoe zij hiermee om kunnen
diverse knelpunten, bijvoorbeeld in de informa-
Carina van der Beek
wijken). Volgens beide ministers heeft het Rijk
gaan. Het leeft bij gemeenten, veel zijn er al
tie-uitwisseling tussen convenantpartners en bij
T: (070) 426 84 90
het verhalen van de kosten van de ontmanteling
E:
[email protected]
de taak om de gemeenten hierbij te ondersteu-
op hun eigen manier mee bezig, omdat ze
nen bij de integrale aanpak. Het voorbeeld
hun eigen problematiek hebben. Wat ik
convenant is één van de concrete middelen
bijvoorbeeld mooi vind is dat kleine
waarover de gemeenten de beschikking
gemeenten regionaal gaan samenwerken.”
krijgen. Het is tot stand gekomen in samen werking met een tiental gemeenten en andere
Praktische handreiking
partijen, waaronder VNG, de vereniging van
Het voorbeeldconvenant is vooral een
woningbouwcorporaties Aedes, EnergieNed en
praktische handreiking. Het bevat allerlei
het Verbond van verzekeraars. “Er gebeurt al
mogelijke afspraken met alle bij de integrale
veel bij gemeenten. Voor de notitie en het
aanpak van de hennepteelt betrokken partijen.
convenant hebben we ook veel informatie
Daarbij is onderscheid gemaakt tussen zaken
verkregen van gemeenten die in 2004 en 2005
die een vast onderdeel van een convenant
met een integrale aanpak begonnen zijn”,
moeten vormen en optionele elementen,
vertelt Carina van der Beek, senior beleids
die gemeenten naar eigen inzicht kunnen
medewerker bij Binnenlandse Zaken (DG
overnemen. “Het voorbeeldconvenant reikt
September 2006
Communicatiematrix
Communicatiematrix: realisatie Berenschot
Goede communicatie met de doelgroepen is van essentieel belang voor het succes van handhaving. De instrumenten op deze pagina’s geven handvatten om de communicatie vorm te geven. De communicatiematrix is bedoeld om het effect van de handhavingsactiviteiten te vergroten. Matrix
verschillende criteria (horizontaal) een
een keer kunnen nalezen. Zet de inzet van de
De matrix geeft een overzicht van de verschil-
afweging welk communicatiemiddel het
media uit in een tijdbalk, dan wordt meteen
lende soorten communicatiemiddelen en hun
beste bij de boodschap past.
duidelijk wanneer welke doelgroep benaderd
Communicatiediamant
wordt en op welke manier.
Een goede communicatiestrategie bestaat uit
toepassingsmogelijkheden. Kijk eerst naar ‘wie’ de doelgroep is waarmee gecommuni-
Mediaplanning
ceerd dient te worden. Zijn dat bijvoorbeeld
Eén communicatiemiddel inzetten is meestal
Schillenmodel
catiediamant staan ze allemaal. Bij ieder
scholieren, ondernemers of projectpartners
niet voldoende. Als het gaat om een complexe
In het midden van het schillenmodel staat de
communicatieplan horen alle onderdelen
(bijv. medeoverheden)? De kleuren,
boodschap kan het handig zijn om naast het
projectorganisatie zelf. Direct daaromheen
beschreven te zijn. Wie is bijvoorbeeld de
een aantal vaste onderdelen. In de communi-
geven aan welke middelen (verticaal) hiervoor
organiseren van een bijeenkomst ook een
staan de projectpartners en in de buitenste
afzender van de boodschap: het projectteam,
‘vaak geschikt’, ‘soms geschikt’ of ‘zelden
documentatiemap te maken, zodat deelnemers
ring staan de externe doelgroepen. Hoe dichter
de gemeente, een wethouder of bijvoorbeeld
geschikt’ zijn. Maak vervolgens op basis van
aan de bijeenkomst bij thuiskomst alles nog
bij het midden van de cirkel, hoe intensiever
een ‘bekende Nederlander’?
Persoonlijk gesprek Bijeenkomst Brief Enquête Chatsessie Cursus, lespakket Informatiepunt Nieuwsbrief Digitale nieuwsbrief Telefonisch contactpunt Congres Documentatiemap, handboek Folder/brochure Filmpje/dvd ‘Sales promotion’ ‘Straatactie’/guerrilla marketing Posters Website Advertentie ‘Free publicity’ Radiospot Televisiespots
In eigen huis te maken
Productietijd
Kosten
Praktisch
Doelgroepspecifiek
Versies, edities
Feedback mogelijk
Locatiespecifiek
Om te bewaren
Plaatjes, grafieken
Resultaten, voortgang
Consequenties, sancties
Mogelijkheden
Instructies, regels
Ingrijpend voor doelgroep
Gevoelige onderwerpen
Complexe onderwerpen
Projectpartners
Analfabeten
Anderstaligen
Particulieren
zelden geschikt
Ondernemers
soms geschikt
Scholieren, jongeren
vaak geschikt
Nieuwe thema’s
Inhoud Persoonlijk/vertrouwelijk
Doelgroep
en persoonlijker de communicatie zijn kan.
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Persoonlijk gesprek
Chatsessie
Documentatiemap, handboek
Website
Maak tijdig afspraken i.v.m. agendaproblemen.
Soms lastig door ICT-beveiliging op kantoren.
Kan snel verouderen, updates blijven sturen.
Up-to-date houden. Ook websites van partners of
Houd rekening met late afzeggingen.
Laat geen grote groepen tegelijk chatten. Houd het kort (een halfuur is genoeg).
Bijeenkomst
andere betrokkenen gebruiken, bijvoorbeeld met Folder/brochure
RSS-feeds. Zoek ook naar nieuwsgroepen.
‘Printing on demand’ bespaart kosten en
Koppelen aan e-mailnieuwsbrief.
Let op agendaproblemen en reisafstand. Bij
Cursus, lespakket
voorkomt overproductie. Verwijs naar de site en
lastige onderwerpen vereist de groepsdynamiek
Gebruik AV-materiaal en opdrachten. Geef een
gebruik illustraties.
een goede voorzitter.
rondleiding ter plaatse. Informatiepunt kan ook tijdelijk met standmateriaal.
Brief Schrijf begrijpelijk. Maak de brief niet te lang.
Advertentie Iedere groep heeft zijn krant en adverteren kan
Telefonisch contactpunt
bijna altijd. Ook in schoolkranten, wijkbladen,
Houd vragen bij, zet FAQ op website.
bladen van sportclubs, ondernemersverenigingen,
Nieuwsbrief
lokale goede doelen. Online adverteren kan ook.
Verwijs naar de site, het informatiepunt
Is het adresbestand op orde? Gebruik foto’s met
‘Sales promotion’
of het telefoonnummer voor meer details. Is het
bijschriften, heldere figuren, infographics,
Petjes, sjaaltjes, speldjes, stickers, muismatten,
‘Free publicity’
adresbestand op orde?
cartoons, strips, interviews.
T-shirts, vlaggen, enz. Wees creatief en vraag
Wees doelgericht en maak korte, scherpe pers-
verschillende leveranciers om offertes.
berichten op maat. Zorg voor goed beeldmateriaal.
‘Straatactie’/guerrilla marketing
Radiospot
Enquête
Digitale nieuwsbrief
Kan mondeling, schriftelijk of digitaal. Maak
Verstuur geen ‘spam’: aan- en afmelden moet
duidelijk wat er met de resultaten
makkelijk zijn. Koppel de nieuwsbrief aan de
Niet bang zijn! Er kan meer dan je denkt. Altijd
Is vaak makkelijker dan je denkt. Vergeet de
gebeurt. Verwerken kost relatief veel tijd.
website, gebruik aantrekkelijke titel in
combineren met free publicity.
lokale omroep niet, of de ziekenhuisomroep.
Controleer het adresbestand.
onderwerpregel e-mail, zet archief online.
Noem het websiteadres op de radio. Posters
Congres
Filmpje/dvd
Waar komen de posters te hangen? Dat eerst
Televisiespots
Tijdig uitnodigingen versturen, zoek goede
Bepaal eerst het distributiekanaal en maak dan
regelen. Veel beeld, weinig tekst gebruiken.
Zet lokale of regionale omroepen in. Combineer de
key note speaker.
pas de dvd of film. Zoek naar archiefbeelden.
Websiteadres op poster noemen.
productie evenetueel met die van een DVD of film.
Januari
Februari
Maart
Nieuwe prullenbak
Grote veegactie
April
Mei
Juni
Mijlpalen Politiek Besluit
Besluit
Project
Prijsuitreiking
Communicatiemiddelen Site Doelgroepen Free publicity Digitale nieuwsbrief Bijeenkomsten Lespakket Straatactie Chatsessie
Communicatiediamant
Mediaplanning
Doelgroepen Breed publiek
De zeven facetten van het communicatieplan Jongeren Projectpartners (scholen)
Af
en
ze
to r
nd
Ac
er
Doelstelling
nt
sch od
Kanalen Middelen Activiteiten
Bo
me
t-
ge
jec
na
P ro
ma
ap
Strategie
September 2006
Projectaanpak als opstap naar integrale handhaving De gemeente De Wolden maakte in 2003 een begin met de professionalisering van de milieuhandhaving. Het uiteindelijke doel is een integraal handhavingsprogramma dat alle handhavingsactiviteiten bestrijkt. Maar dat is nu nog een stap te ver. De eerste uitkomst van de professionalisering is het Milieuhandhavingsprogramma 2006 voor de afdeling Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM). Het wordt voortaan jaarlijks opgesteld.
Milieuhandhaving op het platteland: mestopslag vóór ...
....en na ingrijpen door afdeling VROM van De Wolden.
De Wolden – tussen Meppel en Hoogeveen –
Handhaven is geen punt van discussie. Dat is
het omvangrijke buitengebied, bijvoorbeeld
diging de zaak op orde brengen, hebben we ons
ontstond in 1998 na herindeling. Met 17 dorpen
voor iedereen duidelijk, voor ons en voor de
dumpen of illegaal verbranden van afval.
doel bereikt.” Als het nodig is werken de
is het een echte plattelandsgemeente. “Een
burgers.”
kwart van de woningen staat in het buitenge-
handhavers ook samen met de politie. Vorig jaar Integrale projecten
werd er bijvoorbeeld een wietplantage opgerold.
bied”, geeft Jan Klooster als voorbeeld. Klooster
Praktische aanpak
Naast deze bestaande handhavingsstrategie
“We hebben een keer per maand overleg met de
is hoofd van de nieuw gevormde afdeling VROM
In het Milieuhandhavingsprogramma is concreet
(VROM-systematiek) hanteert De Wolden sinds
politie voor het uitwisselen van informatie en
van de gemeente. “Toen ik in 2003 bij de
beschreven wat de handhavingsactiviteiten in
vorig jaar ook een projectaanpak. Hierbij wordt
om afspraken te maken voor gezamenlijke
gemeente kwam stond die voor een reorgani-
2006 zijn, rekening houdend met de prioriteiten
de loep gelegd op een bepaalde branche of een
acties”, vertelt Klooster. Soms komen daar dus
satie. Mijn opdracht was het opzetten van de
en de beschikbare personele, financiële en
bepaald gebied, of beide. Zo worden in 2006 alle
integrale handhavingsacties uit voort. Zonder dat
nieuwe afdeling VROM”, vertelt hij. “Daarbij
technische middelen. Met de beperkte capaciteit
agrarische loonbedrijven gecontroleerd en de
met zoveel woorden te zeggen, past men in
kwam ook samenhang brengen in de hand
van 3,5 fte die de afdeling VROM voor handha-
twintig bedrijven op het bedrijventerrein Hoge
De Wolden waar nodig de principes van integraal
having. ”Handhaving stond destijds hoog op de
ving ter beschikking heeft, kiest Klooster voor
Akkers in Ruinerwold. In een beknopt plan van
handhaven toe. Dat past wel bij de praktische en
bestuurlijke agenda, ook in De Wolden. Maar het
een praktische aanpak. “Het gaat erom dat je
aanpak staat geschreven hoe de controles
resultaatgerichte insteek van Jan Klooster: “Het
nieuwe collegeprogramma rept er niet meer
resultaat boekt. We kijken waar nog wat te halen
worden uitgevoerd, waar de accenten liggen en
gaat erom hoe je de dingen doet. Of je er nu veel
over. Jan Klooster heeft daar wel een verklaring
valt en daar geven we prioriteit aan.” Voor de
hoe overtreding van voorschriften wordt
of weinig over opschrijft, voegt aan de daad-
voor: “Over het algemeen gaat de aandacht uit
uitvoering staan in het handhavingsprogramma
afgehandeld. De bedrijven op de Hoge Akkers
kracht niets toe.”
naar zaken die nog niet in orde zijn. In 2003 was
verschillende strategieën beschreven. Allereerst
zijn in juni gecontroleerd op de naleving van
handhaving echt een thema in de gemeente,
is er de gebruikelijke periodieke controle van alle
milieu- en bouwvoorschriften (incl. riolering),
toen is er ook een kadernota geschreven. In 2004
1100 bedrijven die onder de Wet milieubeheer
brandveiligheid en of het gebruik in overeen-
Het Milieuhandhavingsprogramma 2006 van
zijn we gestart met de uitvoering, in 2005 is dat
vallen. Veruit de meeste daarvan vallen in de
stemming is met het bestemmingsplan. “Deze
De Wolden is te vinden op de gemeentelijke
op stoom gekomen. Begin dit jaar hebben we
laagste categorie en krijgen om de 6 jaar
aanpak bevalt goed, het is heel efficiënt”, vertelt
website www.dewolden.nl onder het hoofdstuk
teruggekeken naar wat is bereikt en wat we
controleurs op bezoek. Hieronder zijn zo’n 600
Jan Klooster. “We hebben onze komst van
Plannen en Projecten.
moesten bijsturen, waarna het handhavings
boerderijen, waarvan een kwart dit jaar controle
tevoren aangekondigd. Bedrijven hebben zo de
Gemeente De Wolden, Afdeling VROM
programma voor 2006 is geschreven. Het staat
krijgen. Alles bij elkaar staan er ongeveer 225
gelegenheid om de zaak op voorhand in orde te
Jan Klooster
goed op de rit, bestuurlijk is het geen issue meer.
controles gepland. Daarnaast is rekening
maken. Het gaat mij niet om het aantal
T: (0528) 37 82 00
Als we iets voorleggen wat niet deugt, zegt het
gehouden met de afhandeling van klachten en
processen-verbaal, maar om de naleving van de
bestuur: het hoort te deugen, dus handhaven.
meldingen van milieuovertredingen, vooral in
regels. Wanneer bedrijven na onze vooraankon-
Voor meer informatie:
Rijkswaterstaat start projecten voor verdere In 2005 sloot Rijkswaterstaat een driejarig traject af voor de professionalisering van de milieuwethand having. Het resulteerde in de plannen, protocollen en strategieën die een professionele handhavings organisatie nodig heeft. Daarmee was op papier de milieuhandhaving helemaal in orde, nu moet ermee gewerkt gaan worden. Het uiteindelijke doel is dat overal in Nederland op dezelfde wijze wordt gehandhaafd door Rijkswaterstaat.
Bij de afsluiting van het project Professionalisering
vertalen van prioriteiten naar de uitvoering.
van de Milieuhandhaving werd duidelijk dat de
“Rijkswaterstaat wil graag uniform en corporate
tien Regionale Diensten van Rijkswaterstaat nog
werken. De tien Regionale Diensten hebben elk
een praktische vertaalslag nodig hadden voor het
een eigen beheersgebied waarin ze ook
daadwerkelijk toepassen van de werkwijzen.
verantwoordelijk zijn voor de milieuhandhaving”,
Informatie over knelpunten en wensen werd
legt projectleider Guido Dekker van de afdeling
verzameld. Daarna werden onder de noemer
Heffing en Handhaving van Rijkswaterstaat RIZA
‘Handhaving: de volgende stap’ negen vervolg-
uit Lelystad uit. “De diensten maken jaarlijks een
projecten opgezet, die hunoorsprong vinden in
handhavingsuitvoeringsprogramma.
de knelpunten en behoeften uit de praktijk.
Ze doen dat aan de hand van de uitkomsten van risicoanalyses en daarnaast op basis van
Prioriteiten stellen
landelijke en politiek-bestuurlijke prioriteiten.”
Eén van die projecten is ‘Van risico naar uitvoe-
Een knelpunt dat naar voren kwam, is dat de
ring’ dat moet uitmonden in handvatten voor het
uitkomsten van de risicoanalyses in elke regio
Dit is een uitgave van het Ministerie van Justitie
Caroline van de Wiel:
“Zonder wrijving geen glans” Hoewel ze nog maar kort in dienst is heeft
het korps de stad meer dan goed op orde. Van de
Caroline van de Wiel een helder beeld van wat
Wiel: “Het paradoxale is dat mensen van buiten
haar te doen staat. Een van haar prioriteiten is
Amsterdam het idee hebben dat het er in
het verbeteren van de sfeer binnen het
Amsterdam allemaal wat losser toegaat. Maar
Amsterdamse brandweerkorps. “Ik heb een
het tegendeel is waar. Zeker qua brandveiligheid
aantal duidelijke opdrachten”, aldus Van de Wiel.
voert de gemeente Amsterdam een streng
“In de eerste plaats moet het korps geregionali-
beleid. We leggen de lat hoog, hoger dan in veel
seerd worden. Verder moet er een geïntegreerde
andere gemeenten in Nederland. Ik vind dat ook
meldkamer komen voor de brandweer, de politie
nodig, omdat Amsterdam geen stad is als andere
en de GGD. Maar de meest uitdagende opdracht,
steden. Denk maar aan de drukke binnenstad en
en mijn belangrijkste doelstelling, is het
onze 19e eeuwse wijken. De woningen en
verbeteren van de sfeer binnen het korps. Vorig
winkels zijn daar enorm op elkaar gepropt en het
Ze werd persoonlijk gevraagd om te solliciteren door burgemeester Job Cohen: Caroline van de Wiel, de nieuwe brandweercommandant van Amsterdam. Van de Wiel zwaait sinds 1 juli de scepter over het Amsterdamse brandweerkorps.
is er heel erg druk. Door het thema brandveiligheid direct strak in te steken, zijn we als brandweer meteen een heel serieuze speler geworden binnen het netwerk van de integrale handhaving.” Schuring Van de Wiel benadrukt dat de gemeente Amsterdam de inhaalslag op het gebied van Brandweercommendant Caroline van de Wiel: “Wat betreft brandveiligheid ligt de lat in Amsterdam hoog.”
brandveiligheid uitstekend faciliteerde. Maar ook
jaar is veel onrust ontstaan rondom de discussie over de functionele leeftijdsontslagregeling. Normaal verlaat een lid van de brandweer het
stappen zetten, omdat er door de gemeente geld
korps op de leeftijd van 55 jaar. Die regeling
werd vrijgespeeld. Daardoor konden we onze
Verkrampt
omkomen in een tunnel wordt moord en brand
stond ter discussie en dat heeft binnen het korps
sector brandveiligheid bijvoorbeeld tijdelijk met
Hoewel de Amsterdamse brandveiligheid
geschreeuwd over de verantwoordelijkheid van
voor een verslechtering van de sfeer gezorgd.
een derde uitbreiden. Verder konden we tot een
inmiddels goed op orde is, is Van de Wiel niet
de overheid. En moet alles onderzocht en
Inmiddels is het stof opgetrokken en kunnen we
maatschappelijk optimum komen, omdat de
van plan achterover te gaan leunen. Integendeel.
gecontroleerd worden. Ik zou daar wel eens een
constructief werken aan zaken als vertrouwen en
Amsterdamse maatschappij een heel mondige is.
“We komen nu in de beheersfase en dat is een
maatschappelijke discussie over willen voeren.
trots. Ik zou het heel fijn vinden als mijn mensen
Bij een aantal geplande maatregelen werd krach-
lastige fase”, aldus de commandant. “De
Want hoever kun je gaan? In Amsterdam hebben
weer trots zouden zijn op de brandweer van
tig tegenwerking geboden. Het schuurde nogal
brandweer is van huis uit niet een organisatie die
we te maken met zeer complexe en prestigieuze
Amsterdam.”
eens. Maar zonder wrijving geen glans. Het
houdt van evalueren om daar weer van te leren.
projecten als de Zuidas en de Noord|Zuidlijn.
stelde ons uiteindelijk in staat de toon te zetten
Maar dat is iets waar ik weer goed in ben. Ik
Daarbij wordt er alles aan gedaan om die
Serieuze speler
op het gebied van brandveiligheid. En het leuke
streef ernaar die hele loop aan verbeteringen in
projecten zo veilig mogelijk neer te zetten. Maar
Volgens Van de Wiel zou die trots zeker niet
is, dat we dat op zo’n manier hebben gedaan dat
de processen op te nemen, zodat we niet
er is een grens. Je zult altijd de afweging moeten
ongepast zijn, want qua brandveiligheid heeft
de ministers van Binnenlandse Zaken en van
opnieuw een achterstand oplopen. Overigens
maken: wat is aanvaardbaar?”
het samenspel met de Amsterdamse burgerij
VROM erover nadenken hoe het Amsterdamse
vind ik dat wij als maatschappij soms wel wat
verliep goed. “Samen de stadsdelen, bouw- en
model ook op andere gemeenten kan worden
verkrampt met risico’s omgaan. We vinden het
woningtoezicht en exploitanten konden we flinke
toegepast.”
heel gewoon dat er per jaar honderden mensen omkomen in het verkeer, maar als twee mensen
professionalisering milieuhandhaving weer anders geïnterpreteerd worden, doordat
Handreiking met stappen
mindere mate uitvoert of doorschuift naar een
instanties het doen. Ook verwacht ik dat
een landelijk uitvoeringskader ontbreekt.
Het project is in augustus van start gegaan met
ander jaar. “Als Rijkswaterstaat moeten we intern
we veel zullen hebben aan de informatie
Landelijk gezien is er daardoor geen uniforme
een bijeenkomst van de projectgroep waarin
niet alleen vertellen wat we wel gaan doen,
die voorhanden is bij het Expertisecentrum
uitvoering van de handhaving. Een ander
vertegenwoordigers van de Regionale Diensten
maar ook wat we niet gaan doen, en waarom
Rechtspleging en Rechtshandhaving en
probleem is dat de Regionale Diensten moeite
zitten. Het beoogde eindproduct omschrijft Guido
dan niet. Als er zaken blijven liggen, moeten we
het Functioneel Parket.”
hebben om de risicoanalyse te vertalen naar
Dekker als een soort handreiking. “We maken
inzichtelijk kunnen maken welk risico dat in zich
uren die nodig zijn voor de handhaving. Elke
een beschrijving van de stappen die je kunt
draagt. Dan heb je het over een meerjarenplan-
Voor meer informatie:
dienst doet dat op z’n eigen manier en ook
nemen om tot prioriteitsstelling te komen.” Die
ning, maar zo ver zijn we echter nog niet.” Voor
Rijkswaterstaat RIZA
daardoor zijn er verschillen per regio. Guido
handreiking moet er over een jaar liggen, zodat
het schrijven van de handreiking zal Dekker
Guido Dekker
Dekker: “Voor de handhavingsuitvoeringspro-
de Regionale Diensten hem voor hun handha-
behalve de binnen het Ministerie van Verkeer &
Afdeling Heffing en Handhaving
gramma’s moeten we prioriteiten stellen. Hoe
vingsuitvoeringsprogramma van 2008 kunnen
Waterstaat aanwezige kennis ook die van andere
T: (0320) 29 76 75
maken we die keuzes? En hoe zorgen we ervoor
gebruiken. Wat Dekker betreft biedt de handrei-
gebruiken. “Het is natuurlijk niet de bedoeling
E:
[email protected]
dat iedereen dat op dezelfde manier doet? Die
king ook aanknopingspunten om duidelijk te
om het wiel weer uit te vinden. Wij zullen goed
twee vragen vormen de kern van het project.”
maken waarom een dienst bepaalde zaken in
om ons heen kijken hoe andere overheids
September 2006
Op 4 juli finishte de derde etappe van de Tour de France in Valkenburg. Hiervoor stelde de gemeente een integraal handhavingsbeleid op, met openbare orde, veiligheid en leef baarheid als speerpunten. “Door de enorme concentratie van mensen in Valkenburg hebben we alle disciplines bij elkaar gebracht”, vertelt projectleider John Wauben.
Handhaving bij grootschalige evenementen
150.000 mensen bij finish Tour de France in Valkenburg ming van het verkeer tijdens de Tour-etappe. Het
onze standaardprocedures en de extra voorzienin-
totale parcours in Nederland was 33 kilometer,
gen. Neem de brandveiligheid in horecagelegen-
over voornamelijk smalle wegen. De kernvraag
heden. De brandweer ziet al jaren streng toe op
was: hoe waarborg je de doorstroming van het
het handhaven van brandveiligheid in kroegen en
verkeer met circa 300.000 mensen in een gebied
heeft daarvoor een aantal nieuwe brandveilig-
van nog geen 50 vierkante kilometer? “Hiervoor
heidsvoorzieningen getroffen. Extra controles van
was de werkgroep Infrastructuur verantwoorde-
kroegen waren dus niet nodig”, betoogt Wauben.
lijk. Het parcours was afgesloten voor al het
Mattias Kessler ging in Valkenburg als eerste over de streep.
verkeer en alleen nog toegankelijk voor
Tevredenheid
nooddiensten. Maar ook op wegen rondom het
Tour de France-directeur Jean-Marie Leblanc
parcours kunnen grote opstoppingen ontstaan. In
complimenteerde Wauben met de vlekkeloze
het draaiboek stond exact beschreven hoe brand-
organisatie van de Tour-etappe in Valkenburg.
In Limburg heeft men ruime ervaring in het
beleid van de Geneeskundige Hulpverlening bij
weer, politie en ambulance door het gebied
Samen met staatssecretaris Clemence Ross-Van
organiseren van evenementen op de openbare
Ongevallen en Rampen (GHOR). “Dit landelijke
konden, bijvoorbeeld om de verzorgingstehuizen
Dorp (VWS) stond Wauben aan de finish om de
weg. Jaarlijks vindt er bijvoorbeeld de Pro-Tour
beleid is toegespitst op het lokale evenement,
te bereiken. Voor burgers was een maand voor
Nederlandse favoriet Michael Boogerd naar de
wielerwedstrijd de Amstel Gold Race plaats. Voor
dus rekening houdend met de lokale situatie in
aanvang van de etappe een callcenter ingericht
overwinning te schreeuwen. “Boogerd probeerde
de Tour-etappe van afgelopen zomer – die vier
Zuid-Limburg. Vanwege de warmte op de koers-
voor alle infrastructurele vragen. Mensen moeten
het wel in de laatste kilometers, maar de Duitser
Zuid Limburgse gemeenten aan deed – is Wauben
dag hebben we in de laatste week maatregelen
ook op de koersdag gewoon naar hun werk
Mattias Kessler demarreerde uit zijn wiel en won
een jaar bezig geweest met de voorbereiding,
getroffen voor de gezondheid van toeschouwers.
kunnen gaan.”
de etappe.” Wauben spreekt over een groot
waarvan de laatste twee maanden fulltime.
In samenspraak met de brandweer hadden we
succes. “Door de intensieve samenwerking met
waterpunten ingericht voor drinkwatervoorzie-
Brandveiligheid
alle partijen konden we Valkenburg als wielerstad
Landelijk beleid voor evenementen
ning. Ook werden toeschouwers langs de kant
Valkenburg staat onder toeristen bekend als
opnieuw op de kaart zetten.”
In een vroeg stadium heeft de gemeente
besproeid met water. Daarnaast hebben we veel
carnavals-, kerst- en wielerstad. De inkomsten uit
een stuurgroep – onder leiding van Wauben –
meer EHBO-posten en ambulances langs het
het toerisme zijn zeer belangrijk voor de stad. De
Voor meer informatie:
ingesteld, die bestond uit een aantal werk
parcours geplaatst, dan volgens plan nodig was
gemeente voert voor de veiligheid en leefbaar-
Gemeente Valkenburg
groepen. De belangrijkste daarvan was die voor
op het aantal bezoekers”, vertelt Wauben.
heid in de stad een streng handhavingsbeleid uit.
John Wauben
“We zetten hoog in op preventie en veiligheid:
Hoofd afdeling welzijn, onderwijs en sport
openbare orde en veiligheid. Daarin zaten vertegenwoordigers vanuit het hele gebied van
Veilige infrastructuur
alle voorzieningen moeten kloppen. Ik ben ervan
T: (043) 60 9 92 92
het parcours. Zij werkten volgens het landelijke
Een punt van aandacht was een veilige doorstro-
overtuigd dat we een veilige gemeente zijn door
E:
[email protected]
✁
Ja ik kom graag naar één van de regionale bijeenkomsten. Het programma van de drie bijeenkomsten is steeds hetzelfde. U kunt dus naar de bijeenkomst van uw keuze gaan. De bijeenkomsten beginnen om 12.00 uur met een lunchbuffet en worden omstreeks 17.00 uur besloten met een borrel. Tijdens de middag zijn er diverse presentaties en ook kunt u enkele workshops bijwonen of met deskundigen debatteren aan de discussietafels. Kijk voor het programma op www.justitie.nl/rechtshandhaving. Mijn keuze voor een regionale bijeenkomst is: (kruis uw keuze aan) Den Haag (7 nov.)
Zwolle (13 nov.)
Eindhoven (15 nov.)
Organisatie: Naam:
de heer
mevrouw
Colofon De Handhavingskrant is een uitgave van het Ministerie van Justitie, in het kader van de programma’s Rijk aan Handhaving en Handhaven met Effect. Realisatie Directoraat-Generaal Rechtshandhaving Tekst en vormgeving Pleon, Amsterdam Ministerie van Justitie
Titel: Postadres:
Postcode:
Plaats:
Deze strook uitknippen en verzenden naar: Pleon bv, Antwoordnummer 17807, 1000 VR Amsterdam (postzegel niet nodig).
Fotografie Hollandse Hoogte, Amsterdam, Gemeente Tilburg, Gemeente Valkenburg, Gemeente Wolden, Brandweer Amsterdam. Druk DeltaHage bv, Den Haag De Handhavingskrant is een gratis uitgave.
