De Haagse Hogeschool Henk van den Heuvel Eveke de Louw Deborah Mevissen www.dehaagsehogeschool.nl
Sturing en Ruimte = Beweging
The River of Plenty
Triggering Interactive
Innovation
Passion Professional
Personal
Inspiring
Team
Ideas
interconnectedness
Integration
Initiative Interdisciplinary
Talent People
Thinking
Herkenbaar? Theorie over: • Spanningsvelden • Besturingsparadoxen • Zichtbaar in alle grotere organisaties, met name op het snijvlak van politiek en maatschappij • Literatuur van o.a. vdVorst en Roelofs, Kessels, Crielaard, Homan
Dilemma’s / Besturingsparadoxen (1) • Bovenstroom vs. Onderstroom. Hybride cultuur: twee werkelijkheden.
Homan, 2009
Dilemma’s / Besturingsparadoxen (2) Het krachtenveld vanuit politiek en maatschappij (wantrouwen) vs. de noodzaak van vertrouwen en professionele ruimte voor docenten.
Dilemma’s / Besturingsparadoxen (3) • Kennisontwikkeling vs. Performanceverbetering
Dilemma’s / Besturingsparadoxen (4) • Een organisatie die juist gespecialiseerd is in leren, is zelf een weinig ‘lerende organisatie’.
…..kan leiden tot wicked problem: voorbeeld (vdVorst, Roelofs) • Vaak wordt geprobeerd orde te scheppen in chaos. Leidinggevenden hebben de neiging steeds nieuwe regels in te voeren. • Verantwoordelijkheid van medewerkers slaat dan al gauw om in het invulling geven aan regels. Door volgen van de regels, is de medewerker onkwetsbaar. Het middel (de regels) wordt doel op zich. • Dikwijls ontstaat er meer chaos, meer verwarring. Hierdoor ontstaat weer behoefte aan meer duidelijkheid, wat managers interpreteren als behoefte aan meer sturing. →Uitdaging: op zoek naar “chaotische orde”
De matrix van de en/en benadering (vd Vorst / Roelofs) Sturing
Ruimte
Strategie
stabiliteit
én
vernieuwing
Structuur
orde
én
chaos
Systemen
dwang
én
vrijheid
Personeel
saamhorigheid
én
uniciteit
Managementstijl
autoriteit
én
participatie
Cultuur
efficiency
én
flexibiliteit
Uitdagingen voor de HHS • Kwaliteit van het onderwijs • Collectief leren van de organisatie • Vernieuwing in onderwijs en organisatie Met behoud van goede balans tussen sturing en ruimte
Onderzoek door interventies
Indicaties vanuit de gepleegde interventies
Duidelijke richting gewenst
Studenten / inhoud werk Inspirerende collega’s Persoonlijk groei
motivatie
Verantwoordelijkheid / autonomie Gevoel van erkenning
Kader voor lesgeven
sturing
ruimte Werkomgeving
Hoge werkdruk Weinig ruimte / tijd voor vernieuwing Tegenhouden persoonlijke ontwikkeling
hygiënefactoren
Procedures / werkprocessen (bv. Osiris) R&O cyclus Administratie / bureaucratie (bv. Inkoopnet) Facilitair (printers / smartboards / roosters)
Vernieuwing organiseren? (Homan)
• Ideeensex: – vertakkingen vrijlaten – verbindingen stimuleren
• Luistercommunicatie • Toeval “organiseren”: laten stromen
Quiz
Aaron heeft het gevoel ingeklemd te zitten. De oorzaak van dit gevoel komt vooral door: a. zijn eigen beleving en eigen gedrag; b. de aansturing door zijn leidinggevende; c. de structuur van het systeem.
Welke actie kan Aaron het beste ondernemen om uit deze situatie te komen? a. Zich vooral gaan richten op zijn primaire taak (het lesgeven) en de organisatie laten voor wat die is. b. Met zijn leidinggevende bespreken hoe de aansturing beter kan. c. Via de academieraad en medezeggenschapsraad en vakbond de structuur van deze organisatie veranderen.
Wat kan de organisatie ondernemen om het werk van Aaron aantrekkelijker te maken? a. Aangeven dat Aaron zelf initiatieven kan nemen. Deze initiatieven worden door de organisatie welwillend bekeken. b. Verantwoordelijkheden van het middenkader overhevelen naar de uitvoerenden, zodat deze zich meer verantwoordelijk voelt voor de organisatie. c. De structuur van de organisatie minder hiërarchisch maken, deze organisatie kan veranderen van top-down naar een platte organisatie.
Perspectief a. = nadruk op het individu (zie tekening) b. = nadruk op relatie docent met direct leidinggevende c. = nadruk op structuur/macroniveau
The River of Plenty
