De gezonde bedrijfskantine Integrale opdracht blok 1.3
Nicky Keijzer Valerie Loos Sanne van Mourik Zena van de Poel Joyce Oudshoorn
12080357 12078352 12067903 12073245 12048402
Klas 1a.2 – groep 1 Tutor: Mevrouw van Waveren-Brandt Code: VD-A310-11 GROEPSOPDRACHT 1
Datum: 12-04-2013 Plaats: Den Haag
1. Voorwoord Na een paar weken hard werken ligt voor u ons adviesrapport. Wij willen het bedrijf VION bedanken voor hun medewerking, met in het bijzonder Henk Engels en Lycke Deelen. Zij hebben ons de nodige informatie gegeven om dit project op te starten. Wij zijn hun erg dankbaar voor de fijne begeleiding. Wij wensen u als lezer veel plezier met doorlezen van ons verslag.
2
2. Samenvatting De hoofdvraag die in dit adviesrapport wordt beantwoord is; wat is het voedselaanbod van de bedrijfskantine en in hoeverre komt deze overeen met de Richtlijnen Goede Voeding? Daarnaast wordt er gekeken hoe er een draagvlak voor de werknemers gecreëerd kan worden en er wordt een advies uitgebracht aan de directie van het bedrijf. Het voedselaanbod is geïnventariseerd en geanalyseerd, verder wordt er beschreven hoe er een draagvlak gecreëerd kan worden. Hiervoor is een literatuuronderzoek uitgevoerd. Uit de analyse blijkt dat er veel vette en zoute producten worden verkocht. Bij het geven van het advies wordt er rekening gehouden met obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Deze ziekten worden in het verslag uitgelegd. Ook worden de Richtlijnen Goede Voeding en de afname van het voedselaanbod van de bedrijfskantine beschreven. In het advies wordt beschreven welke gezondere alternatieven er in de kantine aangeboden kunnen worden.
3
3. Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Samenvatting 4. Inleiding 5. Methode 6. Analyse §6.1 uitleg ziektebeelden §6.2 afname voedselaanbod §6.3 Richtlijnen Goede Voeding 7. Draagvlak 8. Adviezen §8.1 Waarneming §8.2 Adviezen 9. Literatuurlijst 10. Bijlage §10.1 Voedingsanamneses §10.2 Formulieren Anamnese §10.3 Beeldmateriaal Kantine
blz. 2 blz. 3 blz. 5 blz. 6 blz. 7 blz. 7 blz. 8 blz. 9 blz. 10 blz. 10 blz. 11 blz. 12 blz. 20 blz. 23
4
4. Inleiding De meeste Nederlanders krijgen te maken met een of meer welvaartsziekten. De meest voor de hand liggende welvaartsziekte is obesitas, maar ook veel hart- en vaatziekten, diabetes en bepaalde kankersoorten vallen onder deze categorie. De meeste mensen overlijden aan een welvaartsziekte, vaak voorafgegaan door een jarenlang ongemak of lijden. (Mens en Gezondheid, 2010) De Nederlandse Hartstichting (2010) heeft een aantal indrukwekkende cijfers gepubliceerd. Hieruit blijkt dat er in Nederland 1 miljoen mensen met hart- en vaatziekten rondloopt. Er wordt verwacht dat dit de komende jaren nog op zal lopen tot bijna 10% van de bevolking. Nog indrukwekkender, één op de drie mensen sterft aan een hart- of vaatziekte. (Mens en Gezondheid, 2010) Cijfers wijzen uit dat overgewicht en obesitas de maatschappij per jaar ongeveer 1,2 miljard euro kosten aan medische zorg en daarbij zo'n 2 miljard aan gederfde arbeidsproductiviteit en kosten voor arbeidsongeschiktheid. Deze bedragen stijgen. 'Werkgevers hebben voor de toekomst gewoon gezond personeel nodig, dat goed in zijn vel zit en van aanpakken weet. Steeds meer werkgevers begrijpen dat dondersgoed', zegt Paul Rosenmöller. (Volkskrant, 2010) Twee op de drie Nederlandse werknemers wil gezondere variatie en lagere prijzen in de kantine. Vier miljoen Nederlanders lunchen regelmatig in een bedrijfsrestaurant. Negen op de tien keer bestaat het menu uit brood met hartig beleg, fruit, melk of water. De stelling dat gezond lunchen de mentale en fysieke prestaties op het werk verhoogt, wordt bevestigd door 70% van de medewerkers. (Misset Horeca, 2012) In dit directierapport wordt het assortiment van de bedrijfskantine geïnventariseerd en geëvalueerd aan de hand van Richtlijnen Goede Voeding waarbij er speciale aandacht is voor obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Tevens wordt er een advies uitgebracht over hoe er draagvlak gecreëerd kan worden bij de werknemers over een eventueel gezonder aanbod. De hoofdvraag die in dit adviesrapport wordt beantwoord is; wat is het voedselaanbod van de bedrijfskantine en in hoeverre komt deze overeen met de Richtlijnen Goede Voeding? Daarnaast wordt er gekeken hoe er een draagvlak voor de werknemers gecreëerd kan worden en er wordt een advies uitgebracht aan de directie van het bedrijf.
5
5. Methode In dit adviesrapport wordt er een advies over het aanbod van de bedrijfskantine gegeven. Het betreffende bedrijf is VION. VION Food Nederland is een onderdeel van het internationale voedingsmiddelenbedrijf VION Food Group. De werknemers zijn van onder andere, Nederlandse, Oost-Europese en Afrikaanse afkomst. Het eerste bezoek aan dit bedrijf was op 20 maart 2013. Op deze dag was er de gelegenheid om het voedselaanbod van de bedrijfskantine te inventariseren. Aan de hand van het noteren van alle beschikbare producten in de kantine is er door de projectgroep een lijst opgesteld. In deze lijst zijn de producten in drie categorieën onderverdeeld: ‘voorkeur’, ‘middenweg’ en ‘bij uitzondering’ (Richtlijnen Voedselkeuze, 2011). Vervolgens is er een advies opgesteld, met speciale aandacht voor obesitas, hypercholesterolemie en hypertensie. Dit is aan het bedrijf gepresenteerd met daarin de bevindingen naar aanleiding van de inventarisatie van het voedselaanbod, hierin staan ook alternatieven voor de producten die onder de categorieën ‘middenweg’ en ‘bij uitzondering’ vallen. Verder bevat het adviesrapport ook voorbeelden hoe er een draagvlak gecreëerd kan worden, hiervoor is een literatuuronderzoek uitgevoerd.
6
6. Analyse §6.1 Uitleg ziektebeelden Met de onderstaande ziekten wordt rekening gehouden bij het advies aan het bedrijf. Hypercholesterolemie Hypercholesterolemie houdt in dat het cholesterolgehalte in het bloed te hoog is. Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof voor lichaamscellen en hormonen. Zonder cholesterol kan het lichaam dus niet goed functioneren, maar een te veel ervan is schadelijk. Van een te hoog cholesterolgehalte merkt men zelf niets, maar het lijdt op den duur tot het nauwer worden van de slagaders. Een hartinfarct, beroerte of andere vaatziekten kunnen het gevolg zijn. Een te hoog cholesterol is vaak het gevolg van te veel verzadigd vet (‘slecht vet’) in de voeding. Voorbeelden van producten met veel verzadigd vet zijn: roomboter, volvette kaas, volle melkproducten, vet vlees(waren), chocolade en gebak. Hypertensie Hypertensie houdt in dat de bloeddruk in het lichaam te hoog is. Een te hoge bloeddruk is zelf geen ziekte, maar het verhoogd de kans op hart- en vaatziekten. Dit kan worden veroorzaakt door overgewicht, overmatig alcoholgebruik, roken en stress, maar het kan ook erfelijk bepaald zijn. Wel is gebleken dat bepaalde leef- en eetgewoonten een nadelige invloed op de bloeddruk kunnen hebben. Door minder zout te eten gaat de bloeddruk meestal omlaag. Kalium helpt om het teveel aan natrium uit het lichaam te verwijderen, hierdoor heeft het een gunstig effect op de bloeddruk. Voorbeelden van producten met veel natrium zijn: brood, kaas, worst, sauzen, soepen en snacks. Producten zoals groenten en fruit, maar ook aardappelen en melk bevatten kalium. Obesitas Obesitas is een ernstige vorm van overgewicht. Het brengt veel gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals hart- en vaatziekten, gewrichtsklachten en andere gezondheidsproblemen. Als er meer gegeten dan verbruikt wordt, wordt de overtollige energie in het lichaam opgeslagen. Dat gebeurt gemakkelijk als er naar verhouding veel vet en suiker gegeten wordt en alcoholhoudende dranken gebruikt worden. Overgewicht kan ook het gevolg zijn van te weinig beweging of (voor een deel) van erfelijke aanleg. Obesitas wordt niet veroorzaakt door bepaalde producten, maar het hangt van de gehele leefstijl af.
§6.2 Afname voedselaanbod Bij de afname valt op dat er met name luxe soep, frikadellen, gekookte eieren, verschillende sauzen (incl. mosterd), jonge kaas, achterham, boter en Appelsientje worden gekocht. Alle bovenstaande producten vallen onder de ‘c-categorieën’ (deze categorie wordt elders in het verslag verklaard), dit betekent dat ze ongezond zijn met betrekking tot hypercholesterolemie, obesitas en hypertensie. De kantine biedt deze producten aan, vanwege
7
de grote vraag naar deze producten. Het bedrijf kan dit onderbouwen met een enquête die is afgenomen onder de werknemers.
§6.3 Richtlijnen Goede Voeding Bij de analyse van het voedselaanbod van de bedrijfskantine is gebruikt gemaakt van de Richtlijnen Goede Voeding. Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Gezondheidsraad.(Voedingscentrum, 2011) De richtlijnen delen producten per productgroep (zoals groenten & fruit, snacks, lunch) in drie categorieën in. De eerste categorie (categorie A) zijn de voorkeursproducten, dit zijn de gezonde producten binnen de desbetreffende productgroep. De tweede categorie (categorie B) zijn de middenweg producten, dit zijn de producten die ongezonder zijn dan de producten uit de eerste categorie, maar zijn niet heel slecht. De derde categorie (categorie C) zijn de uitzonderingen, dit zijn de ongezonde producten, die men beter kan vermijden.
8
7. Draagvlak Bij interventies gericht op gedragsverandering wordt er vaak in de eerste plaats aan voorlichting gedacht. Met voorlichting wordt getracht mensen te motiveren tot, te trainen in, en te helpen bij gezond gedrag. Maar ook het organiseren van voorzieningen kunnen gedrag beïnvloeden. (Kok & Brug, 2012) Voorlichting kan gegeven worden door het verschaffen van informatie die aangepast is aan de doelgroep en het doel dat men poogt te behalen. Aangezien een groot deel van de werknemers van dit bedrijf allochtoon is dient hier rekening mee gehouden te worden. Diversiteit tussen en binnen allochtone groepen vraagt om een specifieke aanpak bij gezondheidsbevordering. (“Draagvlak bij werknemers”, z.d.) Een manier is het aanpassen van voorlichtingsmaterialen aan een specifieke doelgroep, door bijvoorbeeld te werken met illustraties. Producten in de bedrijfskantine kunnen gelabeld worden door middel van pictogrammen die symboliseren of een product in de categorie ‘bij voorkeur’, ‘middenweg’ of ‘bij uitzondering’ valt, een indeling volgens de eerder genoemde Richtlijnen Goede Voeding(zie figuur 1). Een herkenbaar logo maakt het makkelijker voor het personeel een verantwoorde en weloverwogen voedingskeuze te maken. (“Gezonde Kantine”, 2013)
Figuur 1 Pictogrammen die ‘bij voorkeur’, ‘middenweg’ of ‘bij uitzondering’ kunnen symboliseren. De tendens bij schriftelijke voorlichting is om te werken met eenvoudig Nederlands (op NT2 niveau: Nederlands als tweede taal) in combinatie met illustraties. Dit maakt de tekst tevens breder toepasbaar, bijvoorbeeld voor autochtone Nederlanders met een laag opleidingsniveau. (“Preventie gericht op allochtonen: Wat is het aanbod?”, 2009) Het belangrijkste principe van het creëren van een draagvlak is dat de werknemers zich eerst wil kunnen oriënteren op de inhoud en de consequenties van een idee. Geef ze de tijd om aan het plan te wennen en een mogelijkheid om erop te reageren. (“Draagvlak bij de medewerkers”, 2013)
9
8. Adviezen §8.1 Waarneming Uit het onderzoek in de kantine is naar voren gekomen dat er veelal producten worden afgenomen die onder de c-categorie vallen in de Richtlijnen Goede Voeding. Uit gesprekken met de verantwoordelijke van de kantine is gebleken dat er wel degelijk een aanbod is aan gezondere producten, echter geven de werknemers aan hier geen behoefte aan te hebben. De werknemers prefereren vlees en vettere producten. Het is voor de kantine verantwoordelijke dan ook niet logisch of wijs om andere producten aan te bieden. Met deze gegevens heeft de werkgroep adviezen opgesteld om de werknemers te motiveren gezondere keuzes te maken en het aanbod naar zowel de wensen van de cateraar als de werknemers te kunnen aanpassen.
§8.2 Adviezen Verschillende producten zouden vervangen kunnen worden door de gezondere variant hiervan. Bijvoorbeeld jonge kaas 48+ kan ook 30+ of zelfs 20+ worden. Besmeer de broodjes gezond met halvanaise in plaats van mayonaise. Ook is het belangrijk om verantwoord te frituren. Dit houdt in dat er wordt gekozen voor vloeibaar frituurvet in plaats van vast frituurvet. Dit bevat minder verzadigde vetten en is dus minder schadelijk voor de gezondheid. Ook kan het erg behulpzaam zijn om naar de spelregels verantwoord frituren te kijken, deze zijn te vinden op www.friturenindehoreca.nl . Tevens kunnen de belegde broodjes meer gevarieerd worden en dan vooral het vlees, als dit vaker wordt afgewisseld door vis (tonijn, zalm) of gevogelte (kalkoenfilet, kipfilet) kan dit bijdragen aan het onverzadigde vetgehalte in het aanbod. Veel mensen beseffen niet dat bijvoorbeeld een broodje achterham vrij veel verzadigde vetten bevat en als een c-product word gezien (Richtlijnen Goede Voeding, 2011) Opvallend is dat er veel soepen worden verkocht, dit zijn op zich geen slechte producten, maar kant-en-klare soepen bevatten veel zout. Dit kan voorkomen worden door de soepen zelf te bereiden. Bovendien zou het kunnen helpen om producten van over de grens uit te proberen, met het oog op de verdeling van de nationaliteiten binnen het bedrijf.
10
9. Literatuurlijst Brug, J, Kok, G (2012). Planmatige bevordering van gezond gedrag. In Brug, J., van Assema, P. & Lechner, L. (eds.) Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: Een planmatige aanpak. (pp. 15-37). Assen: Koninklijke Van Gorcum
Cijfers en feiten over welvaartsziekten (2010). Verkregen op 04-03-2013, van http://mens-engezondheid.infonu.nl/ziekten/62827-cijfers-en-feiten-over-welvaartsziekten.html Draagvlak bij de medewerkers (z.d.) Verkregen op 08-04-2013, van http://www.loketgezondleven.nl/settings/werk/praktische-tips/draagvlak-bij-medewerkers/ Gezonde Kantine (z.d.). Verkregen op 08-04-2013, van http://www.personeelinvorm.nl/cms/144/.
Nederlandse Hartstichting (2010). Hart- en vaatziekten in Nederland 2010. Verkregen op 0403-2013, van (http://www.hartstichting.nl/9800/13341/15305/HVZ_in_Nederland_2010 Overgewicht kost 3 miljard per jaar (2010). Verkregen op 04-03-2013, van http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/Wetenschap gezondheid/article/detail/1044418/2010/11/02/Overgewicht-kost-3-miljard-perjaar.dhtml Twee op drie werknemers wil gezondere variatie in kantine (2012). Verkregen op 04-032013, van http://www.profnews.nl/bron/misset-horeca Verweij, A., Singels, L.W.J. (2009). Preventie gericht op allochtonen: Wat is het aanbod? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Verkregen op 08-04-2013, van http://www.nationaalkompas.nl/preventie/gericht-opdoelgroepen/allochtonen/wat-is-het-aanbod/. Voedingscentrum (2011). Richtlijnen Voedselkeuze. Verkregen op 03-03-2012 van www.voedingscentrum.nl
11
10. Bijlage §10.1 Voedingsanamneses In overleg met de tutor is ervoor gekozen om de voedingsanamnese niet bij werknemers van het bedrijf maar bij mensen uit de omgeving van de groepsleden af te nemen.
Voedingsanamnese Werknemer 1
Leeftijd:
53
Gewicht: 64
Geslacht:
vrouw
Lengte:167 cm
Zijn de volgende waarden ooit bij u gemeten? Zo ja, weet u de waarden nog of weet u nog of deze waarden hoog, normaal of laag waren? Cholesterol:
Bloeddruk:
Normaal
Normaal
Eet u wel eens in de bedrijfskantine of haalt u iets uit de automaat? Zo ja; Hoe vaak per week? 1 Wat voor producten koopt u dan? Gezouten popcorn Zijn er producten die u mist in de bedrijfskantine? Zo ja, welke? Vers fruit, groente
Tijdstip 7.00 10.30 12.30 15.30 15.30 17.00
Voedingsmiddel muesli yoghurt Cup a soup 1 a 2 crackers bijv WASA delicate Maaltijd salade AH Nescafe oploskoffie Fruit, sinaasappel of 2 mandarijnen 1 muesli reep of ontbijtkoek
Hoeveelheid 2 o.l. 150 ml
12
18.00
Gemengde groente Rijst Vis of vlees of vegetarisch 14.00 Blikje energiedrank light 19.00 1 a 2 glazen wijn 18.30 Latte Machiato Conclusie en advies
3 o.l. 3 o.l. 150 gr 250 ml 150 ml
Over het algemeen is het beschreven voedingspatroon volwaardig en gevarieerd. U eet voldoende groente en fruit. Er zijn echter nog enkele punten die aangepast zouden kunnen worden. Uw energie-inname is aan de hoge kant, wat voornamelijk wordt veroorzaakt door het consumeren van de kant-en-klare maaltijdsalade. De genoemde maaltijdsalade bevat meer dan het dubbele aantal calorieën dat een lunch gemiddeld zou moeten hebben. Een dergelijke salade kan een geschikte voedzame lunch zijn maar kan ook veel verborgen calorieën bevatten. Lees daarom zorgvuldig het etiket of compenseer door bijvoorbeeld een lichter avondmaal te eten. Ook kan het een optie zijn om zelf thuis een maaltijdsalade te maken en deze mee te nemen naar het werk. Op deze manier weet u precies wat er in zit. De hoeveelheid zout is net onder de maximale aanbevolen hoeveelheid. Let dus op dat u niet meer zout toevoegt aan de gerechten. De Cup-a-Soup bevat een vijfde van de maximale hoeveelheid zout die aanbevolen wordt, neem deze dus niet te vaak. Teveel zout consumeren resulteert in een hoge bloeddruk en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Ook kan het het risico op botontkalking verhogen, wat nog versterkt wordt door de lage calcium-inname. Calcium zit vooral in zuivelproducten. Verzadigd vet heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte in het bloed. Het verhoogt namelijk het slechte LDL-cholesterol in het bloed en daarmee het risico op hart- en vaatziekten. Het gehalte aan verzadigde vetten in deze voeding is bijna 30% hoger dan wat aanbevolen wordt, wat wederom voornamelijk veroorzaakt wordt door de maaltijdsalade. In plaats van een maaltijdsalade met geitenkaas kan gekozen worden voor een salade met kip of noten. U geeft aan één tot twee glazen witte wijn gedronken te hebben. Matig alcoholgebruik kan bij mannen en vrouwen van middelbare leeftijd gunstige gezondheidseffecten hebben, zoals een lager risico op hart- en vaatziekten. Meer dan 1 glas alcohol per dag levert bij vrouwen echter al gezondheidsrisico´s op, zoals een verhoogd risico op borstkanker. Af en toe een glaasje kan dus geen kwaad, maar houdt het binnen de perken.
13
Voedingsanamnese Werknemer 2 Leeftijd: 53 jaar
Gewicht: 77 kg
Geslacht: vrouw
Lengte: 1.70 m
BMI: 25,3 Zijn de volgende waarden ooit bij u gemeten? Zo ja, weet u de waarden nog of weet u nog of deze waarden hoog, normaal of laag waren? Cholesterol:
-
Bloeddruk: -
Eet u wel eens in de bedrijfskantine of haalt u iets uit de automaat? Zo ja; Hoe vaak per week? 4x
Wat voor producten koopt u dan? 3 volkoren boterhammen, met halvarine en aardbeien jam Een flesje sap of een pakje soja melk banaan
Zijn er producten die u mist in de bedrijfskantine? Zo ja, welke?
Goeie salade bar
Tijdstip Ontbijt
Tussendoor
Lunch
Voedingsmiddel - koffie, zwart - magere Franse kwark - verse blauwe bessen - ongebrande walnoten - ongebrande pecannoten - ongebrande amandelen - verse cranberry’s - koffie, zwart - water - magere yoghurt - volkoren boterham
Hoeveelheid 200 ml 3 el 2 el 5 stuks 5 stuks 5 stuks 1 el 450 ml 450 ml 200 gram 3 sneetjes 14
Tussendoor
Avondeten
Tussendoor
- aardbeien jam - halvarine - sojamelk banaan - sinaasappel-kiwi sap - rooibosthee - water - banaan - pangasiusfilet - viskruiden - volkoren spaghetti, zonder zout, zonder olie - Bertolli saus tomaat/mascarpone - Italiaanse roerbakgroente - bereidingsvet: olijfolie - cola light - koffie, zwart - cola light
3 sneetjes 3 sneetjes 150 ml 200 ml 300 ml 300 ml 1 stuk 1 stuk 1 el 100 gram rauw 1,5 juslepel 1,5 juslepel 2 el 200 ml 300 ml 400 ml
Conclusie Uw gewicht is een beetje aan de hoge kant en dit brengt een verhoogd risico op hart- en vaatziekten met zich mee. Dit kan een gevolg zijn van uw enigszins verhoogde vet en energieinname. Verder is de kaliuminname aan de lage kant. Kalium speelt een rol bij het op peil houden van de hoeveelheid vocht in je lichaam en heeft een gunstig effect op de bloeddruk. Ook is kalium belangrijk voor een goede werking van spieren en het doorgeven van prikkels in het zenuwstelsel. En de hoeveelheid calcium die u per dag binnenkrijgt is te weinig. Calcium is nodig voor de opbouw en het in stand houden van je skelet en je gebit. Ook speelt het een rol bij de stolling van bloed en de werking van zenuwen en spieren.
U krijgt meer dan genoeg water binnen en ook de koolhydraat-, eiwit-, vezel- en natriuminname zijn goed. Koolhydraten en eiwitten zorgen er voor dat het lichaam energie krijgt. Vezels zijn belangrijk voor een goede darmwerking en natrium houdt de hoeveelheid vocht van je lichaam op peil en speelt een rol bij het regelen van de bloeddruk. Te veel natrium leidt tot een hoge bloeddruk en dit verhoogd de kans op hart- en vaatziekten.
Advies Om een verhoogd risico op hart- en vaatziekten te voorkomen is het belangrijk dat u niet te veel natrium en voldoende kalium binnen krijgt. Uw kaliuminname is te laag, dit kunt u voorkomen door bijvoorbeeld twee glazen water te vervangen door twee glazen magere melk en ’s avonds twee mandarijnen te eten. Ook uw calciuminname zal dan voldoende zijn. Uw verhoogde vet- en energie-inname verhoogd eveneens de kans op hart- en vaatziekten. Dit kunt u voorkomen door de 5 stuks walnoten, die u ’s morgen bij het ontbijt eet, weg te laten en vijf extra amandelen (dus in totaal 10 stuks amandelen) toe te voegen.
15
Als u deze adviezen opvolgt, heeft u (mits het niet genetisch bepaald is) geen verhoogd risico op obesitas, een te hoge cholesterolwaarde en hart- en vaatziekten.
Voedingsanamnese Werknemer 3 Leeftijd: 53 jaar Gewicht: 77 kg Geslacht: vrouw Lengte: 1.70 m BMI: 25,4 Zijn de volgende waarden ooit bij u gemeten? Zo ja, weet u de waarden nog of weet u nog of deze waarden hoog, normaal of laag waren? Cholesterol: Bloeddruk: ik weet de precieze cijfers niet maar ik ben wel bekend met een te lage bloeddruk. Aanvullende gevens: Mw rijd zo’n tien uur per week paard. Eet u wel eens in de bedrijfskantine of haalt u iets uit de automaat? Zo ja; Hoe vaak per week? 1 a 2 maal
Wat voor producten koopt u dan? Blikje cola, kaasbroodje/saucijzenbroodje
Zijn er producten die u mist in de bedrijfskantine? Zo ja, welke? Maaltijd salades Tijdstip Ontbijt
Voedingsmiddel -optimel yoghurt drink - cracotte volkoren -jam -48+kaas -yoghurt halfvol -cola light -snelle jelle -Wit brood -Kaas 48+ -halvarine -optimel yoghurt drink
Hoeveelheid 150ml 2 stuks 1 smeersel 1 plakje 150 ml 250ml 1 stuk 2 sneden 1 plakje 1 smeersel 150 ml
Tussendoor
-Saucijzenbroodje -Cola light
1 stuks 250 ml
Avondeten
-gebakken aardappelen -gemengde groenten
4 opscheplepel 1 opscheplepel
Tussendoor Lunch
16
Tussendoor
-vlees -water -mayonaise -Stroopwafel -Sinas light
100gram 150ml 1 El 2 stuks 250 ml
Conclusie Uw gewicht is wat aan de hoge kant voor uw lengte en leeftijd. Dit verhoogd de kans op hart –en vaatziekten. Dit kan komen door uw wat verhoogde inname van verzadigde vetten. Ook is uw inname van Natrium is wat aan de hoge kant. Dit kan ook het risico op hart –en vaatziekten vergroten De hoeveelheid kalium in uw voeding is aan de krappe kant. Eet wat meer voedingsmiddelen die rijk zijn aan kalium. Kalium speelt een rol bij het op peil houden van de hoeveelheid vocht in je lichaam en heeft een gunstig effect op de bloeddruk. Uw krijgt voldoende koolhydraten en eiwitten mee in de voeding deze zijn belangrijk voor mensen die veel sporten Advies Er zijn twee soorten vet: verzadigd vet en onverzadigd vet. Verzadigd vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Voedingsmiddelen waar veel verzadigd vet in zit zijn: volle melk en melkproducten, volvette kaas, vet vlees, vette vleeswaren, hartige snacks, gebak en koek. Probeer hier de minder vette varianten van te nuttigen zoals 20 of 30+ kaas Koolhydraten (zetmeel en suikers) geven je lichaam energie. De hoeveelheid energie wordt uitgedrukt in calorieën. Per gram leveren koolhydraten 4 kcal. Gezonde koolhydraatbronnen zijn: brood, pasta, rijst, aardappelen, vruchtensappen, fruit en melk. Minder gezonde koolhydraatbronnen zijn: gebak, koek en frisdranken Eiwitten zijn belangrijk voor de opbouw en het in stand houden van lichaamscellen. Daarnaast leveren ze ook energie. Belangrijke eiwitbronnen zijn: graanproducten (o.a.) brood en pasta, zuivelproducten (o.a. melk, kaas, en boter), vlees, peulvruchten, eieren en vis. Belangrijke kaliumbronnen zijn groente, fruit, aardappelen, vlees, brood en melk.
Voedingsanamnese Werknemer 4 Persoonlijke gegevens De persoon bij wie de voedingsanamnese is afgenomen betreft een man van 21 jaar. Hij geeft aan dat zijn bloeddruk en cholesterol nooit zijn gemeten .Zijn gewicht is 87 kilo en zijn lengte is 1.97 m. BMI: 22.
17
Hij geeft aan gemiddeld 3 keer per week iets in de bedrijfskantine te eten en/of drinken. Dit zijn de volgende producten: Brood Wit broodje, bruin broodje (hard en zacht), Snacks Kroket, Kaassouffle, Avondeten Pasta met tomatensaus en gehakt Shoarma (kip/varken) Friet Shoarma (kip/varken) Gehaktstaaf Aardappen Vlees (kip/varken) Drinken Vifit Red bull Smeersels Roomboter Sauzen Mayonaise Mosterd Soepen Soep (groenten met rundvlees balletjes/tomaat) Broodbeleg Gekookt ei Rundvlees slaatje Groenten Boontjes Erwten Fruit Kiwi, Banaan
Voedingsadvies U krijg 3370 calorieen binnen, dat is meer dan de richtlijn van 2900 kcal.
18
U krijgt genoeg vetten binnen, maar te veel verzadigd vet. Er zijn twee soorten vet: verzadigd vet en onverzadigd vet. U kunt beter kiezen voor producten met onverzadigde vetten. Dit is beter voor uw cholesterol. Daardoor heeft u minder kans op hart- en vaatziekten. Uw voeding bevat voldoende koolhydraten. Koolhydraten geven het lichaam energie. Gezonde koolhydraatbronnen zijn: brood, pasta, aardappelen, vruchtensappen, fruit en melk. De hoeveelheid eiwit in uw lichaam is ook voldoende. Eiwitten zijn belangrijk voor de opbouw en het in stand houden van lichaamscellen. Daarnaast leveren ze ook energie. Belangrijke eiwitbronnen zijn: graanproducten, zuivelproducten, vlees, peulvruchten, eieren en kaas. Uw voeding bevat te weinig vezels. Het is belangrijk dat u voor voedingsmiddelen kiest die rijk zijn aan vezels. Vezels zijn namelijk erg belangrijk voor een goede darmwerking en geven een vol gevoel. Het is aan te raden om bijvoorbeeld voor volkoren pasta en zilvervliesrijst te kiezen in plaats van de normale variant. U gaf in de voedingsanamnese aan dat u volkorenbrood eet. Dit is een goede keuze. Volkorenbrood bevat meer vezels dan wit brood. Andere producten die veel vezels bevatten zijn: aardappelen, peulvruchten, groenten, fruit en noten. Uw voeding bevat ook te veel natrium, ook wel zout genoemd. Het is belangrijk dat u kiest voor voedingsmiddelen die niet te veel zout bevatten. De hoeveelheid calcium in uw voeding is aan de krappe kant. Ik raad uw aan om wat vaker voedingsmiddelen te gebruiken die rijk zijn aan calcium. U kunt bijvoorbeeld regelmatig een glas melk bij u ontbijt drinken. Calcium is belangrijk voor de opbouw en het in stand houden van uw skelet en gebit. Uw voeding bevat ook te weinig ijzer. IJzer is nodig voor de zuurstoftransport in het bloed en de stofwisseling. Belangrijke ijzerbronnen zijn bruin en volkorenbrood, vlees en groente. Uit uw voedingsanamnese is ook gebleken dat u te weinig groenten en fruit eet. Probeer wat meer groenten te eten en probeer vaker fruit als tussendoortje te eten.
Voedingsanamnese werknemer 5:
Leeftijd: Geslacht:
47 Vrouw
Gewicht: Lengte: BMI:
88 1.84 26.0
Zijn de volgende waarden ooit bij u gemeten? Zo ja, weet u de waarden nog of weet u nog of deze waarden hoog, normaal of laag waren? Cholesterol:
/
Bloeddruk:
/
19
Eet u wel eens in de bedrijfskantine of haalt u iets uit de automaat? Zo ja; Nee, er is op het bedrijf geen bedrijfskantine. In het weekend wordt er op de woning zelf gekookt( mie, soep, door de weeks worden er eigenlijk altijd kant en klaar maaltijden gepakt. Tijdens ochtenddiensten eet mevrouw rond half 11, een koek( roze koek) en drinkt een beker thee met suiker. Tussen de middag eet ze 2 boterhammen met met name hartig beleg, besmeerd met margarine. Rond 2 uur tijdens de overdracht drinkt ze nog een beker thee met suiker. Voorbeelden van maaltijden die ze tijdens avonddiensten zelf veel op de woning eet zijn; pizza, wraps, mie en lasagne.
Als er een bedrijfskantine zou zijn, wat voor producten zou je daar graag willen hebben/zien? Smoothies, verse salade
Voedingsanamnese: Tijdstip Ontbijt, 07.30 08.00 uur
Voedingsmiddel Musli Magere yoghurt Thee met suiker
Hoeveelheid 45 gr. 150 ml. 250 ml.
T1 10.00 uur
Ontbijtkoek margarine
55 gr. 5 gr.
T2 10.30 T3 11.00
Thee met suiker
200 ml.
Koffie met melk en suiker Pepermuntjes (5 ong) Stroopwafel 2 volkoren boterhammen Margarine Plakje 48+ kaas( belegen) Boterhamworst Pepermuntjes(5 ong.)
125 ml. 15 gr. 30 gr. 70 gr. 10 gr. 20 gr. 15 gr. 15 gr.
Lunch 13.00
20
T4 14.30 T5 16.00/16.30 Avondeten 18.00
T7 20.00 T8 21.30
Karnemelk +- 3 bastogne koekjes 5 pepermuntjes 2 koppen thee met suiker Stukje melkchocolade 1 kop thee met suiker
150 ml. 30 gr. 15 gr. 300 ml. 30 gr. 200 ml
Basmatirijst Kipfilet Satesaus Vanille vla +- 5 pepermuntjes Beker limonadesiroop Stroopwafel Kop koffie met melk en suiker Kop thee met suiker Glas jus d’orange
70 gr. 100 gr. 38 gr. 150 ml. 15 gr. 250 ml 150 ml. 200 ml. 250 ml.
Conclusie: De hoeveelheid energie die u uit uw voeding haalt is hoger dan wat wordt aanbevolen, dit zou namelijk rond de 2000 kcal moeten zitten terwijl het nu 2415 kcal is. De inname van verzadigd vet in de voeding is iets wat aan de hoge kant. Dit is nu 11 en%, terwijl het rond de 10 en% behoort te zijn. Een te hoge calorie en verzadigd vet inname kan in combinatie met te weinig beweging zorgen voor een verhoogde kans op hart en vaatziekten. Uw koolhydraat-, natrium- en eiwitinname is ruim voldoende, uw vezelinname is daarentegen te laag. Ook krijgt u te weinig kalium binnen. Kalium heeft een gunstig effect op de bloeddruk en helpt tevens bij het op peil houden van de hoeveelheid vocht in het lichaam. Het zorgt eveneens voor een goede werking van de spieren en het doorgeven van prikkels in het zenuwstelsel.
Advies: De hoeveelheid verzadigd vet in de voeding was aan de hoge kant. Voedingsmiddelen waar veel verzadigd vet in zit, zijn; volle melk, volvette kaas, vet vlees(waren), snacks, gebak en koek. Dit zijn producten die vervangen kunnen worden door bijvoorbeeld halfvolle melk, 20 of 30+ kaas, magere vleeswaren( kipfilet) en ontbijtkoek. Vezels zijn nodig voor een goede darmwerking en geven een vol gevoel. Voorbeelden van belangrijke vezelbronnen zijn: volkorenbrood, volkoren graanproducten, peulvruchten en zilvervliesrijst. Voedingsmiddelen waar veel kalium in zit zijn: groente, fruit, aardappelen, vlees, brood en melk. 21
§10.2 Formulieren anamneses Voor het afnemen van de anamneses zijn het ‘Beknopt anamnese registratieformulier voor de dietary history methodiek’ van dietetiekvaardig.nl gebruikt en een formulier dat zelf opgesteld is, nl.:
Voedingsanamnese Werknemer Deze voedingsanamnese is onderdeel van het project ‘De Gezonde Bedrijfskantine’ en wordt uitgevoerd door studenten Voeding en Diëtetiek van de Haagse Hogeschool. Om deze voedingsanamnese af te nemen zijn verschillende gegevens nodig. Deze gegevens worden anoniem verwerkt in een adviesrapport omtrent ‘De Gezonde Bedrijfskantine’ aan de directie van uw bedrijf. Tevens krijgt u een persoonlijk voedingsadvies. Bedankt voor uw medewerking.
Leeftijd:
Gewicht:
Geslacht:
Lengte:
Zijn de volgende waarden ooit bij u gemeten? Zo ja, weet u de waarden nog of weet u nog of deze waarden hoog, normaal of laag waren? Cholesterol:
Bloeddruk:
Eet u wel eens in de bedrijfskantine of haalt u iets uit de automaat? Zo ja; Hoe vaak per week?
Wat voor producten koopt u dan?
Zijn er producten die u mist in de bedrijfskantine? Zo ja, welke?
22
Bij deze voedingsanamnese vragen we u om te noteren wat u op een gemiddelde dag eet en drinkt. Probeer hierbij zo specifiek mogelijk te zijn, bijvoorbeeld:
Tijdstip 07:00
Voedingsmiddel Brood, volkoren
Hoeveelheid 3 sneetjes
Halvarine, 40% vet
Voor 3 sneetjes
Boterhamworst
op 2 sneetjes
Kaas, 48+
Op 1 snee
Melk, halfvol
1 glas (150 ml)
Ook kunt u gebruik maken van standaardmaten als eetlepels (el), theelepels (tl) en opscheplepels (ol), bijvoorbeeld: Tijdstip 18:30
Voedingsmiddel Gekookte rijst
Hoeveelheid 2 ol
Gemengde groente
2 ol
Zonnebloemolie
1 el
Zou u ook aan willen geven welke producten u in de bedrijfskantine heeft gekocht doormiddel van een ‘K’? Bijvoorbeeld: Tijdstip 13:00
Voedingsmiddel Broodje oude kaas (K)
Hoeveelheid 1 stuks
Koffie, met melk en 1 suiker
1 koffiekopje
Vergeet niet te noteren wat u tussendoor eet en drinkt. Bij vragen kunt u contact opnemen via:
[email protected] Tijdstip
Voedingsmiddel
Hoeveelheid
23
24
§10.3 Beeldmateriaal Kantine
25
26
27
