Verenigingspanel Noord De gezonde sportvereniging Aan het Verenigingspanel Noord hebben wij in december 2010 enkele vragen gesteld over gezondheidsbeleid en veiligheid. Sport en bewegen zijn een belangrijk element in een een gezonde en actieve leefstijl. De sportvereniging die zijn taak breed opvat kan naast de directe sportonderwerpen - bewegen en blessurepreventie, sportiviteit – ook aandacht geven aan gezonde voeding, roken, alcoholmatiging en veiligheid. Onze belangrijkste conclusies zijn: •
Tweederde van de verenigingen wil zich profileren als een gezonde sportvereniging, vooral op de onderwerpen bewegingsstimulering en sportiviteit en respect
•
De helft van de verenigingen ervaart onwenselijk gedrag soms als een probleem
•
Slechts een van de zeven verenigingen heeft beleid over blessurepreventie
•
Op het gebied van EHBO-voorzieningen is ruimte voor verbeteringen
•
De RI&E voor sportverenigingen wordt nog steeds weinig toegepast
Via snel in te vullen meerkeuzevragen is van verschillende aspecten gemeten hoe de noordelijke verenigingen er eind 2010 voor staan. De vragenlijst is door 126 verenigingen ingevuld. Hieronder volgt de uitwerking van de antwoorden met een opsplitsing per provincie. Indien mogelijk worden de resultaten vergeleken met het Noordelijk verenigingsonderzoek dat de Noordelijke sportraden in 2007 hebben uitgevoerd (VMT 2007).
Sport en blessures, blessurepreventie Hebt u één of meer van de volgende voorzieningen voor EHBO of blessurebehandeling? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
VMT 2007
Protocol voor sportblessures
14%
7%
18%
13%
n.v.t.
EHBO-ers
48%
39%
55%
47%
35%
EHBO-behandelruimte
22%
21%
13%
28%
15%
EHBO-koffer
80%
82%
84%
77%
68%
Fysiotherapeut / sportfysiotherapeut
16%
14%
13%
18%
7%
Verzorger / sportmasseur Blessureherstel-/revalidatietrainer voor geblesseerden
27%
21%
21%
33%
14%
6%
4%
3%
10%
2%
(meerdere antwoorden mogelijk)
Anders, namelijk AED
3%
0%
3%
5%
n.v.t.
Geen van bovenstaande
14%
14%
8%
17%
19%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
286
De beschikbaarheid van EHBO-voorzieningen bij de sportvereniging is in 2010 groter dan in 2007, maar er is ruimte voor verbeteringen. Bij een klein aantal verenigingen is nu een AED beschikbaar. Bij toepassing binnen vijf minuten vergroot deze voorziening de overlevingskans bij een hartstilstand van 18% naar 72%.
-1-
Verenigingspanel Noord De gezonde sportvereniging Sport en veiligheid Heeft de vereniging een Risico Evaluatie en Inventarisatie (RI&E) uitgevoerd? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
VMT 2007
Ja
18%
14%
13%
23%
14%
Nee
82%
86%
87%
77%
86%
45
28
38
60
90
Aantal antwoorden
Deze vraag is gesteld aan de verenigingen die zelf verantwoordelijk zijn voor het dagelijks beheer van de sportaccommodatie. Als de vereniging uitsluitend met vrijwilligers werkt, is de RI&E sinds 2006 niet meer verplicht. De vereniging blijft wel verantwoordelijk voor de veiligheid van de vrijwilligers, leden en bezoekers. Om de risico's in te schatten is de digitale RI&E het aanbevolen instrument, dat op maat is ontwikkeld voor toepassing door sportverenigingen. Het wordt echter nog steeds door weinig verenigingen toegepast.
Hebt u één of meer van de volgende maatregelen getroffen voor veiligheid of preventie? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Een gebruiksvergunning voor de kantine
73%
57%
69%
82%
Een protocol voor legionella preventie Een (veiligheids-)protocol voor het gebruik van sportmaterialen en/of -velden . Een verantwoordelijke voor de sportmaterialen en/of –velden. Jaarlijks of vaker controle van de verlichting en bestrating op en rond uw sportaccommodatie
36%
43%
31%
36%
11%
14%
25%
0%
76%
71%
69%
82%
56%
14%
63%
64%
Geen van bovenstaande
7%
39%
0%
5%
Aantal antwoorden
45
7
16
22
(meerdere antwoorden mogelijk)
Deze vraag is gesteld aan de verenigingen die zelf verantwoordelijk zijn voor het dagelijks beheer van de sportaccommodatie. Bij veiligheidsmaatregelen valt het op dat de persoonlijke inspanning vaak wel wordt geleverd, door een verantwoordelijke voor velden/materialen en/of via een jaarlijkse controle, maar dat aan de administratieve maatregelen (protocollen) veel minder wordt gedaan.
-2-
Verenigingspanel Noord De gezonde sportvereniging Sport en voeding Hebt u één of meer van de volgende maatregelen getroffen? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
VMT 2007
Werken met een Hygiënecode (HACCP) Stimuleren van verkoop van gezonde voeding, snacks of drankjes door aanbod of prijs Meewerken aan campagnes over gezonde voeding of overgewicht
66%
70%
63%
67%
55%
21%
30%
13%
22%
n.v.t.
13%
20%
6%
15%
n.v.t.
Geen van bovenstaande
26%
30%
38%
19%
n.v.t.
53
10
16
27
(meerdere antwoorden mogelijk)
Aantal antwoorden
Deze vraag is gesteld aan de verenigingen die zelf verantwoordelijk zijn voor de kantine. B ij verkoop van voedsel is het verplicht een hygiënecode te gebruiken. De vereniging kan online een hygiënecode op maat laten maken. Tweederde van de verenigingen voldoet hier aan, maar er is ruimte voor verbetering. Een vijfde deel van de verenigingen bevordert de verkoop van gezonde producten.
Sportiviteit en respect In welke mate is er sprake van onwenselijk gedrag in en rondom wedstrijden? Nooit
Soms
Regelmatig
Vaak
Score *)
Score 2007
Mopperen
21%
52%
25%
2%
1,08
0,97
Heftig protesteren
37%
60%
3%
0%
0,66
0,51
Schelden / vloeken
42%
52%
5%
1%
0,64
0,53
Discriminerende grappen / opmerkingen
74%
25%
2%
0%
0,28
0,22
Sarren, uitdagen, intimideren
52%
44%
3%
0%
0,51
0,31
Fysieke bedreigingen
88%
11%
1%
0%
Geweld Ervaart het bestuur onwenselijk gedrag van (ouders van) leden of tegenstanders als een probleem?
95%
5%
0%
0%
0,13 0,05
0,09 0,01
48%
48%
3%
0%
0,55
0,39
126
230
Aantal antwoorden
*) De kolom “score” is opgebouwd uit het gemiddelde van (0*nooit + 1*soms + 2*regelmatig + 3*vaak.) Hoe hoger de score des te sterker komt dit het aspect voor. Over de gehele linie zijn de scores voor onwenselijk gedrag toegenomen t.o.v. 2007. Dit kan wijzen op een toename maar ook op een geringere acceptatie van onwenselijk gedrag door het bestuur. De helft van de verenigingen ervaart onwenselijk gedrag soms als een probleem.
-3-
Verenigingspanel Noord De gezonde sportvereniging
Heeft de vereniging één of meer van de volgende maatregelen getroffen? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Een gedragscode
24%
21%
29%
24%
Een vertrouwenspersoon
14%
18%
13%
12%
Geen van bovenstaande
67%
64%
63%
70%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
(meerdere antwoorden mogelijk)
Een derde van de vereniging heeft een gedragscode en/of een vertrouwenspersoon.
Beleid Heeft de vereniging beleid vastgelegd over één van de volgende onderwerpen? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Blessures of blessurepreventie
15%
7%
16%
18%
Gezonde voeding of overgewicht
2%
0%
0%
5%
Roken of stoppen met roken Alcohol schenken en/of leeftijdsgrenzen voor alcoholgebruik
16%
0%
21%
20%
38%
36%
37%
40%
Sportiviteit en respect
44%
39%
47%
43%
Geen van bovenstaande
41%
50%
34%
42%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
(meerdere antwoorden mogelijk)
Slechts een van de zeven verenigingen heeft beleid over blessurepreventie, hoewel dit voor bijna elke sport een relevant onderwerp is. Sportiviteit en respect krijgt veel aandacht van de verenigingsbesturen, veel clubs werken met gedragsregels.
Voorlichting en campagnes Plaatst u wel eens artikelen in clubblad of website over een van de volgende onderwerpen? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Blessures of blessurepreventie
26%
14%
26%
32%
Gezonde voeding of overgewicht
7%
7%
5%
8%
Roken of stoppen met roken Alcohol schenken en/of leeftijdsgrenzen voor alcoholgebruik
5%
0%
0%
10%
14%
11%
11%
17%
Sportiviteit en respect
39%
46%
42%
33%
Geen van bovenstaande
48%
46%
47%
48%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
(meerdere antwoorden mogelijk)
In voorlichting en campagnes wordt relatief veel aandacht gegeven aan blessures/-preventie en sportiviteit/respect.
-4-
Verenigingspanel Noord De gezonde sportvereniging
Profileren als gezonde sportvereniging Bij het begrip “gezonde sportvereniging” denken wij aan de thema’s bewegingsstimulering, gezonde voeding, blessurepreventie, veiligheid, verantwoord alcoholgebruik, ontmoedigen van roken, sportiviteit en respect. Heeft uw vereniging behoefte om zich te profileren als een gezonde sportvereniging? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Ja
65%
71%
66%
62%
Nee
35%
29%
34%
38%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
Tweederde van de verenigingen geeft aan zich te willen profileren als een gezonde sportvereniging. Op welke thema’s zou uw vereniging het beleid (of de uitvoering) willen verbeteren? Totaal
Drenthe
Friesland
Groningen
Bewegingsstimulering (actieve leefstijl)
43%
36%
39%
48%
Gezonde voeding
18%
25%
11%
20%
Blessurepreventie Veiligheid (sportomgeving, vervoer en calamiteiten)
32%
36%
21%
38%
33%
18%
34%
40%
Verantwoord alcoholgebruik
23%
18%
11%
33%
Ontmoedigen van roken
21%
32%
13%
20%
Sportiviteit en respect
50%
46%
55%
48%
Geen van deze thema’s
25%
29%
21%
25%
Aantal antwoorden
126
28
38
60
De onderwerpen bewegingsstimulering en sportiviteit/respect worden door de meeste verenigingen aangegeven als punten waarop men zich zou kunnen profileren. Februari 2011 SportDrenthe, Sport Fryslân, Huis voor de Sport Groningen.
Verenigingspanel Noord Het Verenigingspanel Noord is een initiatief van SportDrenthe, Sport Fryslân en Huis voor de Sport Groningen. Aan de sportverenigingen in het panel worden enkele keren per jaar vragen voorgelegd over onderwerpen die spelen in de georganiseerde sport. Het verenigingspanel is begin 2010 gestart. In december 2010 hebben 126 verenigingen vragen beantwoord over de gezonde sportvereniging. Verenigingen kunnen zich aanmelden voor het verenigingspanel via de websites van van SportDrenthe, Sport Fryslân en Huis voor de Sport Groningen.
-5-
