De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

jaargang 1

november 2014 nummer 3

1018

De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

adressen & spreekuren huis van de buurt oostelijke binnenstad

buurtspreekuur plantageweesperbuurt

Het sociaal wijkteam oost werkt vanuit de Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201, tel 020-6223879, www.sociaalwijkteamamsterdam.nl. Volg het sociaal wijkteam ook op Facebook.

Elke woensdag, 11:00 – 12:00 uur. crea Café,Roeterseiland, Nieuwe Achtergracht 170. Deelnemers: Sociaal Wijkteam, Stichting staa, politie (wijkagent) en Plantage Weesperbuurt vereniging. Info via Huis van de Buurt. De Witte Boei, 020-622 38 79.

– de witte boei

pluspunt witte boei

Werkplaats voor financiële en administratieve zaken, en alle vragen over de buurt. Open inloop elke dinsdag en donderdag, 9.30 -11.30 uur in de Witte Boei. ijsterk

IJsterk stimuleert, ontwikkelt en verbindt mensen. IJsterk helpt vrijwilligers, senioren, mensen met een beperking en andere buurtbewoners verbindingen te leggen, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te versterken en betrokkenheid bij elkaar en bij de buurt te vergroten. www.ijsterk.nl. centram

Maatschappelijke dienstverlening. Ook voor schuldhulp.Telefonisch spreekuur, werkdagen, 9:00 – 11:00 uur, 020-557 33 38. Of kom langs bij het pluspunt.

politie

Spreekuren Wittenburg en Kadijken, woensdag 10:00 – 11:00 uur, Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Wijkagent: [email protected] Spreekuren Oostenburg en Czaar Peterbuurt, donderdag 13:00 – 14:00 uur, Steunpunt Czaar Peterstraat 51. Wijkagent: Willem.Jansen@amsterdam. politie.nl. Wijkagent Kadijken en Oranje Nassau kazerne: [email protected]. Wijkagenten Plantage-,en Weesperbuurt: Jan Sluijter en Fred Sterk, tel. 0900-88 44 (zie ook buurtspreekuur pwb).

ouderen in de plantageweesperbuurt

(soop)

Nieuwe Kerkstraat 124, tel. 020-422 31 52, ma. t/m vr. van 11:00 – 17:00 uur, voor buurtbewoners van 55+. www.soopnet.nl

Spreekuur Mantelzorg, oneven weken op maandag, 13.00-16.00 uur, De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. www. markant.org, tel. 06-52414751 plantage weesperbuurtvereniging

Postbus 18108, 1001 zc Amsterdam. Voorzitter: Karel Warmenhoven, tel. 020-627 25 70, [email protected].

Plantage Middenlaan 18, 1018 DD, Voorzitter: Leon Deben, tel. 020-624 62 46.

Tel. 020-552 48 00, [email protected]. Voor actuele info over spreekuren zie www.centrum.amsterdam.nl.

buurtspreekuur eilanden

spelinloop

Elke eerste woensdag van de maand, 11:00 – 12:00 uur. De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Voor vragen over het spreekuur en/of de openbare ruimte in de Oostelijke Binnenstad: Nicky Hijne, [email protected], telefoon 06-539 28 526 of Matthijs Scheffer [email protected], telefoon 06-109 47 111.

Maandag en woensdag van 9:30 – 12:00 uur voor ouders en kinderen tot 4 jaar. Uw kind kan spelen terwijl u met andere ouders praat. Kosten € 1,- per keer. okc Kraijenhoff in de Kraijenhoffstraat 32.

stichting tussen amstel en artis (staa)

Sarphatistraat 96hs, 1018 gv. Voorzitter: Peter Anink, tel. 020-625 23 41. wijksteunpunt wonen centrum

meldnummer openbare ruimte

Tel. 256 41 16, voor melding of klacht over huisvuil, grofvuil, afval, fietswrakken, bestrating, groenvoorziening, etc.

november 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

Dierenbruggen

pagina

pagina

pagina

4

10

15

mantelzorg

vereniging vrienden van de plantage

Vrijwillige onderlinge burenhulp: boodschappen doen,mee naar ziekenhuis, ondersteuning bij wandelen, gezelligheidsbezoek, hulp bij gebruik van apparatuur, zoals computer, telefoon of tv. Structureel of incidenteel. Hulp vragers en -aanbieders kunnen zich (gratis) aanmelden via 020-557 33 38 (werkdagen, 9:00 – 11:00 uur).

Naar de Roetersstraat!

Op maandag en woensdag van 9.30–12.00 uur, in het Ouder- en kindcentrum, Kraijenhoffstraat 32. U kunt speelgoed lenen voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Kosten € 12,50 per jaar per gezin. Stadspas € 7,50.

Tel. 14020, [email protected], www.centrum.amsterdam.nl. sociaal loket amsterdam centrum

Wat giert er door je lijf?

speel- o -theek

stadsdeel amsterdam centrum

burenhulp

2

stg ontmoetingsruimte voor en door

Inhoud

Geeft huurders informatie, advies en ondersteuning op het gebied van huren en wonen. Woonspreekuren – voor advies over huren en wonen. Dinsdag: 9:00 – 10:00 uur; woensdag: 15:00 – 17:00 uur en 19:00 – 20:00 uur. Huurteam (op afspraak) – voor controle huurprijs, onderhoudsklachten en woningopnames. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 76 98, [email protected], www.wswonen.nl/centrum.

Redactioneel 1018 is de postcode van het oostelijke centrum van de stad. 1071 is ook een postcode. Daar zijn bewoners apetrots op hun gebied, ook wel het Museumkwartier genoemd. Want daar staan het Rijksmuseum en het Van Gogh en Stedelijk museum. En ook nog eens het Concertgebouw. Om over het Vondelpark maar niet te spreken. Op zo’n wijk mag je terecht trots zijn. “Ik woon in 1071…” Het klinkt bijna bekakt. Heel wat minder hoog van de toren blazen de bewoners van 1018. Ofschoon, weten zij eigenlijk wel dat ze in een gebied wonen dat de vergelijking met 1071 glansrijk kan doorstaan? Wij hebben twee grote musea, ook van wereldnaam: de Hermitage en Het Scheepvaartmuseum. Carré doet in bezoekersaantallen niet onder voor het Concertgebouw. Het Vondelpark valt in het niet bij Artis en de Hortus, waar werkelijk iets te zien en te beleven valt. En waar laat je staatshoofden logeren als die Amsterdam bezoeken? Juist, in het Amstelhotel. Het oostelijke centrum van Amsterdam is welbeschouwd een uniek gebied. Daar mogen wij ons best wat meer bewust van worden. Er gebeurt hier natuurlijk nog veel meer. De universiteit legt er een enorm beslag op. Hotels schieten uit de grond. Amsterdamse politici hebben dit deel van de stad ontdekt en hebben er grote plannen mee. Denk aan de Eilandenboulevard. Of aan het Namenmonument in het Wertheimpark. Of aan de bestemming van het Marineterrein. Maar er wonen ook mondige burgers die niet alles pikken. 1018 volgt al die ontwikkelingen op de voet. En houdt u op de hoogte!

En verder nog in dit nummer:

pagina

Intocht Sinterklaas Buurtpuzzel Berichten uit de buurt Stadsdorp Centrum Oost Colofon Kunst-1018 Uit in de buurt De Bloednacht van Kattenburg Herfst in de buurt Patatatoe, terug- en vooruitblik Short stay in de Wittenberg soop -nieuws

Huis van de buurt Bomen in de Buurt Buurtorganisatie 1018 van start Eilandenoverleg Column Ballabona Gezicht van 1018

7 7 8 13 13 17 18 20 22 23 24 27 28 30 32 33 34 35

foto voor zijde: bru no va n moerk erk en

Noordoostgrens van het 1018-gebied: stralende herfstzon aan de Keerwal. november 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

3

Het Scheepvaartmuseum: wat giert er door je lijf? Wie in Nederland heeft nog nooit gehoord van Het Scheepvaartmuseum? Een massief, wit monument uit de Gouden Eeuw midden in de Oostelijke Binnenstad. Wat ooit ’s Lands Zeemagazijn was, is nu een bijzonder museum dat de geschiedenis van een bijzondere tijd in onze geschiedenis levend houdt. Wie zijn de mensen die er de creatieve tentoonstellingen bedenken en inrichten? Ernst van Keulen, educator bij Het Scheepvaartmuseum, praat ons bij.

Hoe bedenken jullie zo’n tentoonstelling, waar je als het ware ingezogen wordt? “Dit is de laatste tentoonstelling waar ik aan meegewerkt heb, samen met Diederick Wildeman, onze conservator. We hebben de atlassen uitgezocht en hij heeft het verhaal erbij gemaakt. Maar, dan leeft zo’n expositie nog niet voor de bezoeker. Alleen kenners raken door zo’n verzameling verrukt. Het merendeel van onze bezoekers, echter, bestaat uit gezinnen en toeristen. Die moeten hier ook iets te zoeken hebben. We hebben een Duits bedrijf, Atelier Brückner, dat van oorsprong een grote reputatie had in de vormgeving van opera’s in de arm genomen. Een decor moet je in de juiste stemming brengen, het moet bijzonder zijn, maar mag ook weer niet afleiden van de voorstelling zelf. Dat concept van een szenografisch Gesamtkunstwerk is in de zeven objectexposities hier op de Oostvleugel toegepast. Wat giert er door je lijf bij het zien van een atlas of een sextant? Daar gaat het ons om. ”

foto: m a ri a heijdenda el

jan mey

ter vervangende dienstplicht was het helpen inrichten van een cartografietentoonstelling. Zo is het begonnen.” De atlassenzaal lijkt ons dus een goed beginpunt voor het interview. Er heerst een welhaast gewijde sfeer. Gehuld in een schemerig schijnsel liggen vuistdikke, opengeslagen boeken in manshoge vitrinekasten. Je zou je in een kathedraal kunnen wanen, waar heilige boeken liggen uitgestald. Monnikenwerk uit kloosters. Helemaal mank gaat die vergelijking niet. Al deze atlassen dateren uit de Middeleeuwen en de Gouden Eeuw toen Amsterdam het centrum van de wereldhandel was en er atlassen werden gemaakt die in uitvoering en kunstzinnigheid nooit meer overtroffen zouden worden. In de verte - zo lijkt het schimmeren vage, lokkende projecties. Er klinkt, haast onhoorbaar, filmmuziek.

Werken bij Het Scheepvaartmuseum, dat moet een lot uit de loterij zijn? “Om te beginnen, ik ben helemaal geen bootjesmens, ik heb meer iets met treinen. Ik ben hier in 1988 terechtgekomen als dienstweigeraar. Normaal gesproken mag je dan de vloeren gaan aandweilen, maar de conservator vroeg me ter kennismaking waar mijn belangstelling naar uitging. Kaarten, zei ik meteen. Dat zat er bij mij al van kinds af aan in. Vroeger, als ik bij mijn grootvader op bezoek ging, kreeg ik een atlas van hem, dan had hij geen kind aan me. De hele middag droomde ik me dan door de wereld heen. Later ben ik geografie en cartografie gaan studeren in Utrecht. De conservator gaf me zonder aarzelen de sleutel van de kaartcollectie. Ik mocht daar op mijn gemak eens in rondsnuffelen. Het was een snoepjeswinkel waarin ik terecht kwam, al die prachtige, eeuwenoude kaarten en atlassen! Ik wist: hier wil ik nooit meer weg. Mijn eerste klus

4


Het is jammer dat bezoekers niet zelf door die prachtige atlassen kunnen bladeren “Daar zijn ze te zeldzaam voor. Deze verzameling is uniek in de wereld. Hier hebben we de tweede gedrukte kaart van Amerika. De oudste ligt in Washington, maar deze hebben wij hier in 1018 . We hebben voor dat doorbladeren van de oude atlassen wel een oplossing gevonden” We lopen naar een vitrine die een groot touchscreen blijkt te zijn. Een reeks van atlassen zijn in het systeem opgeslagen. Ernst kiest de oudste atlas in de collectie van Het Scheepvaartmuseum; één uit 1482. Hij bladert naar een kaart van West Europa. Helemaal in de top is Nederland te zien. “Daar zie je Zeeland, Noord Holland, de Zuiderzee. Vanochtend had ik een Amerikaanse cameraploeg op bezoek. Ik

liet ze deze kaart zien en het jaartal ernaast. Kijk, zei ik, tien jaar voordat jullie nog ontdekt moesten worden, stonden wij al op de kaart. Dat heeft diepe indruk gemaakt mag ik wel zeggen.” Onderweg naar de het einde van de zaal houdt Ernst nog even stil bij de vitrine met de Atlas Van Loon, inderdaad, dezelfde familie als die van het museum op de Keizersgracht. “Dit moet ik je toch even laten zien. Kijk eens, zo prachtig ingekleurd. Met goud zelfs. En aan de andere kant hebben we een kaart opengeslagen van Amsterdam. Het Zeemagazijn staat er helaas nog niet op. Zo oud is die atlas” Rechts van de Atlassenzaal is een kleine zaal waar een vitrine met een lange, gedekte tafel in het oog valt.

“We hebben ontdekt dat vrouwen bovengemiddeld nieuwsgierig zijn” Zo dineerde Admiraal de Ruyter thuis? “Nee, dit is een zaal met een hoog ‘merci-gehalte’. Wat je hier ziet zijn allemaal geschenken, omdat een reis goed verlopen was, of dat iemand uit zee gered was. Dit servies is een bedankje aan een marineofficier van de Sultan van Malakka. Maar wat deze zaal vooral zo interessant maakt is dat die favoriet is bij vrouwen.” Over de volle lengte van de muren van de kleine zaal zijn een soort keukenkastjes aangebracht. Bij ieder deurtje dat Ernst opent wordt weer een ander verlicht voorwerp zichtbaar. “Meer dan de helft van onze bezoekers bestaat uit vrouwen. En in deze zaal openen ze alle kastjes. We hebben daar onderzoek naar gedaan. En wat blijkt, in vergelijking tot mannen zijn vrouwen bovengemiddeld nieuwsgierig,” We eindigen in de zaal vol scheepsmodellen in een lange vitrine. De tijd zit erop. Het museum gaat sluiten. Een uit elkaar gesloopt scheepje mag toch niet onbesproken blijven. “We wilden het restaureren en weer in elkaar zetten, maar de mensen van Brücker zeiden nee. De losse onderdelen vonden ze veel mooier. Er waren zelfs kombuiskastjes ingebouwd, onzichtbaar aan de buitenkant. Dat hebben ze visueel mooi opgelost, zoals je ziet.” Het klinkt alsof die scheepsmodellen je toch iets doen. Ernst staart een tijdje naar het opengewerkte model. “Om je de waarheid te zeggen, ik ben toch een bootjesmens geworden. Dat is je lot als je werkt voor dit museum. Je wordt deel van de verzameling.“ november 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

5

AltaYoga

AltaYoga

Een uur voor jezelf Meer Informatie? Marijke Alta www.altayoga.nl

Elke eerste woensdag van de maand, 14–17u

t: 06 24 575 140 e: [email protected]

Gratis Proefles bij inlevering van deze advertentie

Locatie European Zen Center | Valckenierstraat 35 | Amsterdam

Hairstudio Ronald van Dun Zonder afspraak welkom 7 dagen per week open Laagte Kadijk 2G 1018 BA Amsterdam 06 179 472 36 www.ronaldvandun.com www.facebook.com/ronaldvandunhairstudio

Buurtpuzzel bruno van moerkerken Een van de genoemde redenen dat de twee buurtkranten De Eilander en de Plantage Weesperbuurtkrant gingen fuseren was dat de buurt daarmee ‘aaneengesmeed zou worden'. Welnu, om dat doel kracht bij te zetten presen teren we de komende nummers een paar puzzeltjes. Herkent u onderstaande versieringen in de openbare ruimte? Zo nee, maar ook zo ja, ga op zoek, ga kijken en ontdek uw buurt!

Praktijk voor holistische massage- en bewegingstherapie/ Cancer Comfort Care (ontspanningsmassage bij kanker)

1.

Intocht Sinterklaas, ook weer door 1018! Het ging niet geheel zonder slag of stoot dit jaar. Sinterklaas, maar vooral zijn pieten, lagen onder vuur. Maar ondanks de protesten komt hij gelukkig ook dit jaar weer naar Amsterdam, zij het op een iets bescheidener manier. Op zondag 16 november zal Sinterklaas in ieder geval weer samen met de Pieten over de Amstel binnenvaren en aanleggen bij het Scheepvaartmuseum. Om na een korte pauze te paard zijn tocht door de stad te vervolgen. Volgens de traditie wordt het historische stoomschip de Christiaan Brunings tijdens de Amsterdamse intocht weer omgedoopt tot de Spanje en vervoert hij de Sint en zijn Pieten vanaf 10.30 uur langs de Nieuwe Amstelbrug, de Torontobrug, de Sarphatistraat, de Hoge Sluis bij Carré en de Magere brug. Daarna vaart hij rond 11:00 uur onze buurt binnen via de Nieuwe Herengracht en de Schippersgracht om vervolgens rond 11.30 uur aan te meren bij het Scheepvaartmuseum. Hier wordt hij ontvangen door burgemeester Van Der Laan waarna de goedheiligman zijn weg rond 12.30 op zijn paard Amerigo zal voortzetten via de Prins Hendrikkade naar de Dam waar hij om 13:30 uur aankomt. Vorig jaar was de intocht van de Sint in Amsterdam met ruim 600 zwarte pieten en praalwagens ongeveer een kilometer lang en daarmee de grootste van Nederland. Dit jaar gaat het er dus wat meer bescheiden aan toe. Deze bescheidenheid laat zich helaas ook zien in Het Scheepvaartmuseum waar de troon van de Sint dit jaar zal ontbreken. Wel organiseert het museum weer een erg leuke kleurwedstrijd. Kinderen kunnen een kleurplaat ophalen in de museumwinkel en inleveren kan tot en met 5 december.

2.

I Sense Holistic Isolde Pâques Gediplomeerd holistisch massage- en bewegingstherapeut Voor uitgebreide informatie of het maken van een afspraak: www.isenseholistic.nl • [email protected] Plantage Middenlaan 66, 1018 DH Amsterdam tel. 06 2953 7750

U

pianoles? voor beginners en gevorderden alleen volwassenen www.lucanet.nl 06 4392 4375 (bij Artis)

6

Xia Massage Center gespecialiseerd in Chinese massage, pedicure, manicure en harsen

Oostenburgergracht 65 1018 NC Amsterdam Tel. 0619415001


Thaise boot & Amsterdam’s Light Festival

27 nov. tot 18 jan v.a. € 22.50 p.p. Self catering Vaartijden : 18.00–19.30 en 20.00–21.30 uur. Vereniging Vrienden van de Boonapanich Tel. 06 29510532 www.thaiseboot.nl

1. Rhijnspoorplein, nabij de Sarphatistraat 2. Plantage Kerklaan nabij de Nijlpaardenbrug.

Frederique Lucanet

Jacqueline Smit


7

Berichten uit de buurt

Koningin Máxima opent uniek museum pim van galen

k arel warmenhoven

Eten in het Occo Hofje

Deen - update

Leden van Stadsdorp Oost hebben in overleg met het bestuur van het Occo Hofje de eerste gezamenlijke maaltijd georganiseerd voor 12 bewoners van het hofje en 12 leden van het Stadsdorp uit onze buurt. In het souterrain van het hofje is een lief eetzaaltje met een flinke keuken ernaast, waar initiatiefnemer Edwin Wessel als kok en organisator samen met Angelie Weber en Joke Baaij) een heerlijk driegangenmenu in elkaar zet. Hierdoor kunnen de zelfstandig wonende ouderen van het hofje in contact komen met buurtbewoners. Aan de keurig gedekte tafels is plaats voor 24 deelnemers. Enkele deelnemers helpen met het serveren, opruimen en afwassen. Na een proefperiode van een halfjaar wordt gekeken of dit initiatief levensvatbaar is. Dineren in Occo vindt plaats op woensdag om 18.00 uur op 26 november en 17 december met chef-kok Edwin Wessel. Geef u op tijd op bij Angelie Weber: [email protected] . Kosten maaltijd 5 euro, wijn 1 euro en fris 0,50 euro. Occo Hofje, Nieuwe Keizersgracht 94.

In juli 2014 is er een gesprek geweest met de directeur van Deen en het Dagelijks Bestuur van het Stadsdeel Centrum. Daarbij is de directie gevraagd haar omgevingsaanvraag voor de supermarkt aan de Plantage Middenlaan in te trekken. Het plan past niet in het bestemmingsplan en er zijn geen goede gronden gevonden om mee te werken aan een supermarkt op deze plek. Het plan is een te grote aantasting van het woon- en leefmilieu, waarbij de overmatige verkeersaantrekkende werking een belangrijkere rol speelt, aldus het DB. Of de directie van Deen gevolg geeft aan dit verzoek is niet bekend.

Plannen parkeergarage Prof. Tulpplein De plannen voor een parkeergarage onder het Prof. Tulpplein zijn voorlopig stilgelegd.

Sint Jacob Het verzorgingstehuis Sint Jacob wordt gesloopt. Er is dit jaar een opnamestop voor nieuwe bewoners afgekondigd en in de leegkomende kamers worden tot de sloop studenten gehuisvest. Eind 2015 zal dan het gehele pand leeg zijn waarna het gebouw zal worden gesloopt.

foto a ngelie w eber

Volop nieuwbouw op de Oostelijke Eilanden Aan de kop van de Czaar Peterstraat graven draglines een enorme bouwput voor een project dat toepasselijk 1018 is gedoopt. Hier zullen 132 appartementen en een Vomar Voordeelmarkt worden gebouwd. Twintig woningen worden ontwikkeld voor sociale woningbouw. Al dat graafwerk heeft on8


der meer te maken met het feit dat de supermarkt geheel ondergronds zal komen te liggen. De bouw is in april dit jaar begonnen en de verwachting is dat de eerste bewoners medio 2016 hun intrek kunnen gaan nemen. De nieuwbouw wordt geheel in de stijl van de Czaar Peterbuurt opgetrokken. Alexander Pols, projectarchitect zegt hierover: “Als mensen niet kunnen zien dat het nieuw is, dan is dat voor ons een groot compliment.” Ook aan de Oosterburgervoorstraat is begonnen met grondwerkzaamheden. Hier lag het zogenaamde Wienercomplex, nog lang door de Gemeente gekoesterd als industrieel erfgoed, met een geschiedenis die terugging tot de voc. Toen de roemruchte Wiener & Co Apparatenfabriek in 2000 naar Velsen-noord verhuisde, werden de gebouwen uitgeroepen tot gemeentemonument, dat helaas snel verloederde tot een met graffiti bespoten bouwval. De firma Heijmans kwam met een plan voor de bouw van 76 woningen. Traditiegetrouw wisten de Eilanders nog vele bezwaren op te werpen. Maar inmiddels zijn alle gebouwen gesloopt en happen de graafmachines zich nu door de zwarte modder heen. Er komen huizen.

Koningin Máxima opende op dinsdagmiddag 30 september Micropia, een museum over micro-organismen. Het is het eerste museum ter wereld waar de onzichtbare microben voor publiek zichtbaar worden gemaakt. Micropia is gehuisvest in de historische Ledenlokalen uit 1870 van Artis. Bezoekers kunnen hier al vanaf jonge leeftijd kennismaken met de kleinste en meest succesvolle organismen. Ook wil het museum een verbindende schakel zijn tussen wetenschap en publiek. Een micro-organisme of microbe is te klein om met het blote oog te zien. Zo past bijvoorbeeld een bacterie, een van de kleinste microben, meer dan een

Veilig van huis naar school Elke ochtend en middag komen ouders die hun kinderen op de fiets naar de Dr. E. Boekmanschool brengen gevaarlijke verkeerssituaties tegen. Dubbel geparkeerde vrachtwagens en auto's op fietspaden, die je als fietser

moet passeren, rekening houdend met de tramrails en auto's die te hard rij den. Wij, als volwassenen, kunnen het al moeilijk overzien, laat staan de kin deren die zelfstandig naast een ouder fietsen. Wat zou het fijn zijn om onze kinderen veiliger van huis naar school te kunnen laten fietsen. Daarom vra gen wij de bedrijven en restaurants die gevestigd zijn aan de Plantage Kerklaan en Roetersstraat het liefst niet te laden en te lossen tussen 8:30 en 9:15 uur. Het voorkomen van on gelukken is beter dan genezen. Namens alle ouders van de Dr. E. Boekmanschool, alvast bedankt!

Namenmonument Wertheimpark We ontvingen van buurtgenote José Bolten een link naar een artikel van haar hand, getiteld “Holocaustnamenmonument: gepasseerd station?” In het artikel stelt zij het beoogde monument ter discussie, onder meer aan de hand van de vraag: wie komen er eigenlijk op te staan? Nader onderzoek naar deze en andere vragen brengt haar tot de conclusie dat het nationale namenmonument in alle opzichten beter op zijn plek zou zijn in Westerbork. Kijk voor haar verhaal op: www.issuu. com/holocaustnamenmonument/docs/ holocaustnamenmonument

foto: bru no va n moerk erk en

ver a a menda

miljoen keer op de punt van een naald. Deze micro-organismen, waaronder ook schimmels, gisten, algen en virussen, maken het leven op aarde mogelijk. Het beeld dat veel mensen hebben van de onzichtbare microwereld is volgens de initiatiefnemers vooral negatief. Micropia moet daar verandering in brengen. Het museum verzekert dat je na een bezoek nooit meer hetzelfde naar jezelf en de wereld zult kijken.

foto: boek m a nschool

Berichten uit de buurt

Artisplein Op maandagavond 8 september 2014 werd het Artisplein geopend. Alle directe buurtbewoners waren hiervoor uitgenodigd. Na enkele toespraken kon er urenlang prima geborreld worden en het was gezellig om op deze mooie avond met buurtgenoten te kletsen en te genieten van dit waarlijk prachtige plein met Franse inslag. Helaas heeft de nieuwe horecagelegenheid een bureaucratisch bedieningssysteem - de drietrapsraket: bestellen bij de één, een ander brengt het na verloop van veel tijd en weer een ander rekent met je af. Bovendien heeft het nog geen buitenterras kunnen regelen en moet men op mooie nazomerdagen dus binnen zitten. Hier ligt nog een taak. bruno va n moerkerken november 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

9

De Plantage kleurt minder grijs

De ondernemers en uitbaters in genoemde straten, maar eveneens op de Plantage Muidergracht en Plantage Middenlaan spinnen garen bij het toegenomen aantal bezoekers. Sommigen hebben snel moeten improviseren toen de toeloop in september op gang kwam, wat op zich opmerkelijk is, want al jaren zijn de plannen van de Roeterseiland-campus van de UvA bekend. Studenten hebben weliswaar niet zoveel te verteren maar door hun grote aantal tikt het toch aan. De koffiecorners en lunchrooms zitten vol met jonge mensen die nog even gauw een reflectieverslag of opdracht afronden. De boeken zijn vervangen door de laptop en de sigaretten door het mobieltje. De gevreesde fietsenoverlast wordt redelijk in de hand gehouden door toezichthouders en fietscoaches, maar zal een voortdurend punt van zorg blijven. Het straatbeeld verandert. Naast de bewoners van de verschillende verzorgingshuizen met hun rolstoelen en rollators worden de straten rond het Roeterseiland nu ook bevolkt door jongeren. Dat straalt levendigheid uit en de buurt bruist. De UvA is van mening dat wanneer men elkaar gemakkelijk en vanzelfsprekend ontmoet – zoals nu gebeurt doordat het complex niet afgesloten is maar juist toegankelijk – er meer betrokkenheid bij de universiteit ontstaat. Gehoopt wordt dat de verhuizing van de faculteiten Sociale Wetenschappen en Rechten uit de binnenstad de banden tussen studenten, docenten en onderzoekers zal versterken. ‘Zien werken, doet werken’ schrijft het bestuur van de Universiteit van Amsterdam in een van zijn nota’s over de open campus Roeterseiland. Deze opvatting veronderstelt dat de fysieke omgeving, foto: m a ri a heijdenda el

Naar de Roetersstraat!

Sinds de zomer zijn er verschillende gebouwen van de Roeterseiland-campus van de UvA min of meer gereed gekomen. Dat is te merken aan het dagelijks gebruik van de straten en terrassen rond de Sarphatistraat, de Roetersstraat en de Plantage Kerklaan. Het complex is pas over een paar jaar helemaal klaar, maar nu al bevolken iedere werkdag vele studenten de omgeving. En dat zullen er de komende jaren nog meer worden. léon deben

10


E

en buitenlandse student antwoordde op de vraag wat hij van deze locatie van de UvA vond: “Je waardeert vooral dat deze ‘campus’ geen afgesloten geheel is, maar dat je deel blijft uitmaken van de stad”. De meeste bewoners vinden het leuk om de groepen opgewekt pratende jonge mensen vanaf het Weesperplein door de Valckenierstraat en Sarphathistraat te zien lopen. Zoals een ouder iemand opmerkte: “Het geeft me een goed gevoel.” Bij Albert Heijn staan ze rond etenstijd in kleine groepjes te delibereren over wat ze zullen eten vanavond. De draagtassen zijn klein en er wordt gewikt en gewogen. Het beeld van een dorp en dorpspomp dringt zich op. Ook op andere plekken wordt in de pauzes en na colleges rondgehangen om te kletsen. Het Crea-café puilt uit en lijkt op dit moment, naast de Albert Heijn, de aangewezen plek om af te spreken.

Het straatbeeld verandert. De straten rond het Roeterseiland wordt nu ook bevolkt door jongeren. zoals hier ontworpen en gebouwd, de contacten tussen wetenschappers onderling en met studenten zal bevorderen. Sociale wetenschappers zijn echter van mening dat een dergelijk direct effect van de gebouwde omgeving niet bestaat. Nabijheid kan uiteraard sociaal contact mogelijk maken, maar daarbij is een zekere mate van homogeniteit en eensgezindheid een voorwaarde. Mensen moeten zich in elkaar kunnen herkennen, enige affiniteit en gezamenlijke interesses hebben. Als je met medewerkers praat is het beeld hiervan verschillend. De een zegt ”het is niet zo gezellig, het vergaderen op de diverse hoekjes en banken moet nog komen. Het is nog niet zo ver. De rust op studeerplekken wordt verstoord door langslopend publiek”. Een ander vraagt zich af of er contact met de buurt gaat ontstaan. Iemand op de achtste verdieping van het B-gebouw verwoordt zijn gevoel

als volgt “We zijn niet meer in de stad maar we kijken op de stad”. Een medewerkster van het secretariaat van een afdeling zegt “Al twintig jaar wacht ik op de verhuizing en ik vind het prettig zoals het nu is, ik ontmoet meer collega’s en de plek is voor mij beter bereikbaar. Maar in Folia schrijft een student ook: “We gaan verhuizen voor de centjes. Niet voor de gezelligheid of voor betere studieresultaten”. Enkele diehards die zich zeer verzet hebben tegen het vertrek uit

Het wordt spannend hoe de campus zal worden opgenomen in de buurt. de oude gebouwen in de binnenstad zijn al meer te spreken over de concentratie. “Je bent meer bij elkaar en dat is prettig.” Zo merkte een oudere student op “De (binnen)stad dijt uit, ze wordt groter”. Jongere studenten hebben monumentale panden als het Spinhuis, het Oost-Indisch Huis, het Bushuis of de Oudemanhuispoort nooit meegemaakt en vinden dit complex prima. De gebouwde omgeving biedt mogelijkheden en kansen maar zal nooit het gedrag volledig bepalen. Het is namelijk nooit precies duidelijk welke factoren de doorslag geven om sociale relaties te doen ontstaan. Hoe pakt alles uit? De hoorcollegezalen en werkgroeplokalen vinden we op de onderste drie verdiepingen en de kantoren van de docenten op de verdiepingen daarboven. De gangen met de kantoren zijn alleen toegankelijk met een pasje. En wie hebben die pasjes? De docenten, niet de studenten. Als je door het gebouw dwaalt, waar je nu nog gewoon kunt binnenwandelen zonder pasje, valt vooral op hoe leeg het er is. Alles is nieuw en schoon, maar een beetje doods, het leeft nog niet. Het gebouw is nog niet af, verwijzingsborden ontbreken en de begane grond is een groot doolhof, dus we zullen ons defi nitieve oordeel moeten uitstellen. Een plek waar je kunt lunchen wordt gemist. Daarvoor moet men naar het drukke Crea-café of de eveneens afgeladen mensa. Het wordt spannend hoe de campus Roeterseiland zal worden opgenomen in de buurt. Hekken zijn er niet en je kunt dwars over het terrein van de Plantage Muidergracht naar de Roetersstraat en de Sarphatistraat wandelen. Dat is de fysieke kant. Laten we nu ook hopen dat dat zal opgaan voor de contacten met de buurt. Een buurt waar tot 1870 het Sarphatihuis het werkhuis voor bedelaars, armen en dieven was. Nog later gingen er niet alleen oude ongeneeslijk zieken naar toe maar ook de zogenaamde ‘idioten’. Vandaar de Amsterdamse uitdrukking hij of zij gaat naar de Roetersstraat als men de ander voor gek verklaarde. Die is gelukkig verdwenen en studenten zullen zich dit niet realiseren als ze op de vraag Waar studeer je?, antwoorden: ‘In de Roetersstraat’.


11

Colofon 1018 is een buurtblad voor de oostelijke binnenstad en komt tot stand dankzij een groep vrijwilligers (redactie) en met mede werking van het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad.

NIEUWS STADSDORP CENTRUM OOST

H U IS S T IJLE N LO GO ’S FO LDE RS FLY E RS AFFICHE S W E BDE S IGN F O T O GRAFIE

Gerrit Alink GRAFISCH ONTWERP & FOTOGRAFIE

T. 06 10 70 44 76 www.gerritalink.nl

| [email protected]

Verschijning

Zaterdag 4 september 2014 gaf Gerard van der Wel op een druk bezochte bijeenkomst in Eik en Linde een presentatie over de digitale Buurtgids en sprak Bob Kassenaar over de ‘participatiestad’ Amster dam. Het Stadsdorp Centrum Oost telt inmiddels een honderdtal leden. Gerard van der Wel besprak de Wijkgids/Buurtgids die u op onze website kunt vinden onder het kopje Buurt. Hij liet zien wat je al via de website kunt opzoeken. Advies: kijk zelf regelmatig op de website zodat u er vertrouwd mee raakt. Bob Kassenaar vertelde over zijn boek Amsterdam, van verzor gingsstad naar participatiestad. Hij beschrijft daarin hoe de overheid er nu uit ziet, over de historie van de overheid, en behandelde de groei en afbouw van de verzorgingsstaat. Verder wordt er niet alleen in het Occo Hofje eens per maand geza menlijk gegeten. Er wordt op meer plekken gekookt door verschillen de mensen, het is leuk om daar eens aan mee te doen om zo andere leden te leren kennen, én om lekker te eten natuurlijk. Aan het eind van het jaar organiseren we een open tafel voor leden en introducés. We houden u op de hoogte.

Het Buurtblad komt zes maal per jaar uit in een oplage van 8.300 exemplaren. issn: 2352 – 4111.

Eindredactie / Secretariaat Titia Koerten / Linda Timmermans, e-mail: [email protected].

Redactie Vera Amende, Léon Deben, Maria Heijdendael, Titia Koerten, Jan Mey, Brigitte van Meurs, Bruno van Moerkerken, Linda Timmermans, Karel Warmenhoven en Mila Wybenga (HvdB).

Basisontwerp & opmaak www.werkplaatsamsterdam.nl.

Druk Dijkman Print, Diemen.

Inzenden kopij Inlevering kopij en foto’s: vóór 21 november 2014. In Word per e-mail naar [email protected]. Foto’s met naam van fotograaf en vrij van auteurs- en portretrecht. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen, foto’s te bewerken of niet te plaatsen en is niet verantwoordelijk voor aangeleverde foto’s van derden. Foto's toezenden in hoge resolutie (jpeg, tiff, r aw formaat).

Advertentieopgave

foto: sta dsdorp

Huis van de Buurt, t.a.v. Mila Wybenga: 020-6223879, [email protected]. Inleveren vóór 19 november 2014.

KANTOOROPLEIDINGEN telefoniste/receptioniste, secretaresse (financieel) administratief medewerker medisch- en juridisch secretaresse medisch- en juridisch administratief medewerker praktijkdiploma boekhouden

Computer Educatie Amsterdam 020 - 623 39 32 Veembroederhof 105 [email protected] • www.kantooropleidingen.nl

12


Afgelopen zaterdag 4 oktober, de laatste mooie dag van deze nazo mer, zijn we gaan wandelen in de Plantage. In de komende tijd gaan we dat ook een keer doen op de Oostelijke Eilanden. De volgende bijeenkomst bij Eik en Linde is zaterdag 8 november van 12.00-14.00 uur. Koen Frenken zal ons bijpraten over de voors en tegens van de deeleconomie. Meer info en contact: www.stadsdorpcentrumoost.nl. En via Facebook: Stadsdorp Centrum Oost.

Verschijningsdatum volgende nummer Omstreeks 15 december.

Bezorging Huis-aan-huis in alle brievenbussen zonder nee/nee sticker. Ook zijn er diverse afhaalpunten in de buurt, zoals sigarenwinkel Zijlstra op hoek Plantage Middenlaan/Plantage Kerklaan of bij ’t Zonnemeer Natuurvoeding, Nieuwe Kerkstraat 8. Ook in het Huis van de Buurt aan de Kleine Wittenburgerstraat 201, Oosterkerk, gezondheidscentra en huisartsen kunt u een blad ophalen.

Vragen en klachten Huis van de Buurt: 020-6223879.

Facebook

Ook wij zitten op Facebook. Like ons op ‘Plantagebuurt’ of ‘De Eilander’.


13

Wijn van de maand Domaine la Provenquière Wijnkoperij Vin de Pays d’Oc de Hermitage 2013 € 6,60 Cuvée P Cabernet Franc/Merlot Vanaf 12 fl. assorti minus 10%

www.wijnkoperij-de-hermitage.nl Nieuwe Herengracht 18 sous telefoon: 020 623 58 77

Dierenbruggen Iedereen uit de buurt kent wel een beetje de geschiedenis van zijn of haar wijkje. We weten wel dat er scheepswerven waren, pakhuizen en bolwerken. Grappig is dat hier opvallend vaak dierennamen werden gebruikt. Dat is nu nog volop terug te vinden in het straatbeeld. Zo kom je langs de Leeuwenen Olifantswerf op Kattenburg via de Ravenstraat als je richting Oost gaat. Of onderweg naar Artis langs pakhuis d’Peliekaan en het beeld van brouwerij de Gekroonde Valk op de Hoogte Kadijk. Sla er een geschiedenisboek op na en er gaat een dierenwereld voor je open.

foto's: ly n erism a n

lyn erisman

M

voetreflexologie ooracupunctuur Sivas therapie

AZA PRAKTIJK VOOR ALTERNATIEVE ZORG AMSTERDAM

Geeske Lanting Wittenburgkade 45 / 1018 LK Amsterdam T 020 785 49 55 / M 06 150 811 67 www.praktijkaza.nl / [email protected]

14


AZA_adv_60x60-01.indd 1

25-08-14 19:16

et een beetje rondfietsen valt er nog meer te ontdekken binnen het dierenthema. Zo is er een aantal bruggen in de buurt die overeenkomsten vertonen. Dezelfde soort materialen zijn gebruikt en de keuze van primaire kleuren is opmerkelijk. Het zijn (bijna) allemaal opvallende ophaalbruggen. En het leukste: ze hebben allemaal een dier in hun naam. Eind jaren tachtig ontstond een fietsroute tussen de nieuw aangelegde woonbuurten van de Oostelijke Eilanden en het Entrepotdok naar de Plantage. Hiervoor werden fietsen voetgangersbruggen gebouwd, ontworpen door de architect D.L. Sterenberg, op dat moment in dienst van de gemeente. De bruggen van Sterenberg, ooit een leerling van Rietveld, hebben een betonnen onderbouw en een stalen opbouw en felle kleuren. In 1987 was de feestelijke opening van de vier nieuwe bruggen. De stoet begon bij de Ezelsbrug over de Wittenburgervaart. Deze dubbele ophaalbrug heet zo vanwege de moeite met de gemeente die bewoners, de initiatiefnemers van de route, ervoeren tijdens de totstandkoming ervan. Ze stootten zich

spreekwoordelijk steeds weer aan dezelfde steen en voelden zich een ezel. Tevens is Ezelsbrug natuurlijk een leuke verwijzing naar de figuurlijke betekenis van het woord. Een echte ezel ging als eerste de brug over. Vervolgens voert de route naar de Witte Katbrug, de uitzondering van het stel want als enige geen ophaalbrug. Uiteraard verbindt deze brug Kattenen Wittenburg. De Kippebrug, over hetzelfde water als de Witte Katbrug, is de vreemde eend in de bijt. Deze vaste brug is gebouwd in 1923 naar ontwerp van Piet Kramer, de bekende architect. Oorspronkelijk gebouwd als voetgangersbrug en al jaren onofficieel Kippebrug genoemd. De Nijlpaardenbrug had zijn naam al, waardoor de Kippebrug de doorslaggevende factor werd om alle bruggen op de route een dierennaam te geven. Leuk detail: het landhoofd voor de brug is een overblijfsel van het ronde badhuis dat daar

vroeger stond. Dan de Pelikaanbrug, een enkelvoudige ophaalbrug. De naam komt van het nabijgelegen pakhuis en de voormalige werf d’Peliekaan. De Nijlpaardenbrug, de steile enkelvoudige ophaalbrug die het Entrepotdok met de Plantage Kerklaan verbindt, is zo genoemd omdat een ambtenaar ergens had vernomen dat er duizenden jaren geleden nijlpaarden zouden hebben geleefd rond die plek. In 1997 is er een derde voetgangersbrug over de Kattenburgervaart aangelegd die is opgenomen in de route, de Zebrabrug. In 2014 is, iets uit de richting, de Oliphantsbrug geopend. Deze brug verbindt het Wilhelmina Blombergplein met de Mauritskade maar hoort ondanks zijn dierennaam niet officieel bij de fietsroute. De drie ophaalbruggen zijn door hun prominente zichtbaarheid ware eyecatchers geworden..


15

1018-Kunst Joseph Scorselo & Fenna Swart

Moving the world Beeldende kunst in de openbare ruimte is van alle tijden. Deze kunst varieert van standbeelden, fonteinen en installaties tot architecturale inrich tingen. In onze buurt bevinden zich veel interessante en mooie kunstwerken. Hieraan willen we regelmatig aandacht besteden en sommige uit de vergetelheid halen. Misschien kent u ze al, maar misschien ook niet. Wij nodigen u uit om even stil te staan bij een dergelijk werk en het op u te laten inwerken.

thuis in de stad

léon deben

W

foto: bru no va n moerk erk en

e beginnen met de originele windroos op het Wit tenburgerplein voor de ingang van de Oosterkerk: Moving the World. Dit kunstwerk is ontworpen door het kunstenaarsduo Joseph Scorselo & Fenna Swart en is gereedgekomen in 2004. Zij hebben met veel energie en

volharding damkeitjes geruild voor authentieke stenen afkomstig van centrale pleinen in Ankara, Antwerpen, Athene, Cairo, Casablanca, Jakarta, Kopenhagen en Oslo. Als u in deze wereldsteden op deze pleinen wandelt, vindt u misschien nog een vierkante meter oude keien van de Dam terug. Vervolgens kunt u als u terug bent in Amsterdam een stukje van het plaveisel waarover u heeft gelopen terugzien in één van de punten van de windroos. De punten van de roos wijzen ongeveer in de richting van genoemde steden. Amsterdam had en heeft met hen een culturele of histori sche relatie. De ruimte om de ster en de buitenste ring is opgevuld met de oude Damkeitjes in hetzelfde patroon als destijds op de Dam. Door de miljoenen voetstappen over de oude Dam is de bovenkant van de klinkers soms tot een geelkleurig laklaagje gesleten. De ontwerpers Scorselo en Swart hopen dat met dit kunstwerk de band met de geschiedenis en de interculturele betekenis van de stad Amsterdam wordt (her)bevestigd en versterkt.

16



17

Raadpleeg ook: www.deplantageamsterdam.nl Deze agenda kan alleen maar worden samengesteld op grond van aangeleverde informatie in Word – standaard Times New Roman pt 12 aan: [email protected] (Leon Deben). De deadline voor het volgende nummer is 21 november 2014. Graag uw informatie op tijd en a.u.b. in de gevraagde vorm mailen!

Jasper Krabbé dwaalde diverse keren door de depots van het Tropenmuseum en kreeg vrij spel voor het maken van een tentoonstelling. Hoe ziet de collectie van het Tropenmuseum eruit door zijn ogen? En welke inspiratie brengt deze bijzondere ontmoeting? Jasper Krabbé is schilder en kunstliefhebber in hart en nieren. Wekelijks bespreekt hij een actuele expositie bij Avro’s Opium. Ook presenteert hij samen met beeldhouwer David Bade ArtMen, een programma over hedendaagse beeldende kunst in Europese steden als Warschau, Glasgow, Berlijn, Istanbul en Kopenhagen. In de tentoonstelling in het Tropenmuseum nodigt Krabbé u uit in zijn ideale huis met invloeden uit alle windstreken. Loop door de Hallway vol textiel en erotische prenten uit China, door de Smoking Room met Indonesische portretten en door de donkere Bedroom met wichelboeken uit Sumatra. Het is zeer de moeite waard het Tropenmuseum op deze unieke wijze te bezoeken met het enthousiasme van Jasper Krabbé in je gedachten. Daarbij helpt de gratis audiotour. Jasper Krabbé geeft daarin toelichting op wat hem inspireert. De audiotour is af te halen in de Museumwinkel. Soulmade – Jasper Krabbé meets Tropenmuseum is van 13 september 2014 tot en met 25 januari 2015 te zien in de Noordvleugel

Zien ≥

NOVEMBER/DECEMBER 2014

Eenmaal per maand staat een van onze rond leiders voor u klaar met een speciale themarond leiding. Aan de hand van zijn of haar expertise maakt u kennis met een speciaal deel van onze

thema-rondleidingen

hortus botanicus

Dinsdag 4 november 2014. Darwins Peepshow: prof. dr. Menno Schilthuizen, evolutiebioloog biodiversiteitscentrum Naturalis. Waarom masturberen spinnen in een klein webje? Leer meer over wat de grote diversiteit aan geslachtsdelen in het dierenrijk onthult over evolutie, biodiversiteit en onszelf. Dinsdag 2 december 2014. Dwergplaneten: Govert Schilling, wetenschapsjournalist. Hoe is ons zonnestelsel ontstaan? Wellicht geeft het op handen zijnde onderzoek van de ruimtesondes Dawn en New Horizons ons nieuwe inzichten in de geschiedenis ervan. De lezingen beginnen om 20.00 uur, in het Planetarium (zaal open: 19.30 uur). Na de pauze wordt de sterrenhemel van de komende maand toegelicht. Om een Artis-lezing te bezoeken hebben zowel Artis-leden als niet-leden een toegangsbewijs nodig. De entreeprijs voor een lezing is inclusief een drankje vooraf én in de pauze. De entreeprijs voor een Artis-lezing is € 12,50, Artis-leden betalen € 5,-. Koop uw toegangsbewijs online of in de voorverkoop aan de Artis-kassa. www.artis.nl

lezingen

artis

Woendag 5 november 2014: Ringvierdaagse – Wandeling #1 West. Gewandeld wordt van het Fashion Hotel naar wow, onder leiding van Karin Ruisch (cultuurwetenschapper, gids in Nieuw-West en verbonden aan het Van Eesterenmuseum). Donderdag 6 november 2014: Ringvierdaagse – Wandeling #2 Noord. Er wordt gelopen van het Buikslotermeerplein (ingang v&d) tot aan de Schellingwouderdijk, onder leiding van Yvonne de Korte en Dave Wendt van Ringvierdaagse. De route start bij het winkelcentrum van het B Vertrekpunt: Buikslotermeerplein, ingang v&d. Tijdstip: 13:00 – 16:00. Prijs: €5 Vrijdag 7 november 2014: Ringvierdaagse – Wandeling #3 Oost. Er wordt gelopen van Vrijburcht op het Steigereiland tot aan het Bastion Hotel (tussen metrostations Overamstel en Van der Madeweg), onder leiding van Yvonne de Korte en Dave Wendt van arcam. Tijdstip: 13.00–16.00 uu. Prijs: €5 Zaterdag 8 november 2014: Ringvierdaagse – Wandeling 4 Zuid. Begonnen wordt bij de Old School tot aan ‘Het Bosch’, Jollenpad 10, onder leiding van studenten van System D Academy, een tweejarig masterprogramma aan het Sandberg Instituut. Aansluitend kan de metro worden genomen vanaf Amstelveenseweg terug naar Old School (station rai), alwaar om 18u de presentatie van de uitkomsten van de vierdaagse onderzoek workshop over de ring plaatsvindt. Prins Hendrikkade 600, 1011 VX Amsterdam Telefoon:020 620 4878, www.arcam.nl

rondleidingen

1 september t/m 31 december 2014 De expositie Stad in Zicht is vanaf 1 september 2014 op een aantal vrijdagen te bezichtigen op een nieuwe locatie: De Stadstimmertuinen. De voormalige timmerwerkplaats en stadsdrukkerij is recent getransformeerd tot kantoorruimte en ontmoetingsplaats voor de Gemeente Amsterdam en wordt op 1 september officieel in gebruik genomen.

expositie

arcam

11 september 2014 t/m 11 januari 2015 Masterpieces from the Howard Greenberg Collection. Zo'n honderdvijftig foto's uit de privéverzameling van de New Yorkse galeriehouder Howard Greenberg zullen te zien zijn. Het gaat om een collectie met iconen van beroemde fotografen als Henri Cartier Bresson, Edward Steichen, Robert Frank, Walker Evans en Dorothea Lange, maar ook met topstukken van minder bekende fotografen als Consuelo Kanaga en Jerome Liebling. www.jhm.nl; www.hollandscheschouwburg.nl (0)20 5 310 310 en (020) 5 310 380

expositie

amsterdam joods historisch museum

expositie

tropenmuseum

≥

Het Scheepvaartmuseum laat zien wat de zee voor Nederland heeft betekend. Sommige tentoonstellingen brengen historische gebeurtenissen en persoonlijke verhalen tot leven, in andere staan de topstukken uit onze wereldberoemde collectie centraal. Er zijn speciale exposities voor iedereen, zoals de Zeereis en de De Atlassen met de hoogtepunten uit de kaarten- en atlassencollectie. Kattenburgerplein / 1018 KK Amsterdam www.hetscheepvaartmuseum.nl

expositie

scheepvaartmuseum

8 november t/m 13 december 2014: 5 jaar galerie & zalenverhuur jubileum expositie Opening zaterdag 8 november om 14.00–17.00 uur Schilderijen/Tekeningen/ sculpturen overzicht van de afgelopen 5 jaar. Nieuwe Keizersgracht 1a (naast zij- ingang Hermitage), 1018 DR Amsterdam www.amsterdam-outsider-art.nl

expositie

outsider art amsterdam

Donderdag 13 november 20:00 Themabijeenkomst Vleermuizen, door Floor van der Vliet Locatie: de Witte Boei. Kleine Wittenburgerstraat 201 1018 LT Amsterdam, 020 - 622 3879 [email protected]

witte boei

30 september 2014 t/m 12 april 2015: Naar de boeren! Kinderevacuaties in de Hongerwinter is een aangrijpende expositie over de ongeveer 40.000 kinderen die in de Hongerwinter vanuit het stedelijke westen van het land zijn geëvacueerd om te voorkomen dat ze van de honger zouden sterven. De reddingsacties vonden plaats onder zeer moeilijke omstandigheden. 70 jaar na de Hongerwinter haalt het Verzetsmuseum dit indrukwekkende verhaal op uit de vergetelheid. In de tentoonstelling vertellen zeven personen die als kind ‘naar de boeren’ zijn gegaan over hun ervaringen. Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam, tel +31 (0)20 6202535, [email protected] www.verzetsmuseum.org

expositie

verzetsmuseum

Vanaf 31 oktober staat een unieke kunstinstallatie in de Lichthal, speciaal gemaakt voor het Tropenmuseum, van de in Azië befaamde kunstenaar Jompet Kuswidananto. Jompet maakte naam met fascinerende levensgrote mechanische figurengroepen in de vorm van parades, die op gezette tijden als een waar orkest in actie komen. Deze parades brengt hij voor het eerst bijeen in de Lichthal van nemo het Tropenmuseum. Tientallen mensfiguren met exposities trommels en wapens, motoren en paarden Smart Technology: Slimme oplossingen voor ontmoeten elkaar in het midden van een groot lastige problemen; dat vraagt om wetenschap en plein. Deze ontmoeting zorgt voor veel spektakel techniek. Zie hoe we energie kunnen besparen, van licht, geluid en beweging: trommels beginnen duurzaam elektriciteit opwekken en de hoeveelheid te roffelen, handen te klappen en uit luidsprekers geproduceerde co 2 kunnen verminderen. De klinkt het feestgedruis van een optocht of het tentoonstelling is altijd in beweging, net als de rumoer van een betoging. ontwikkelingen zelf. Het Tropenmuseum is geopend op: dinsdag Wereld van Vormen: Maak kennis met meetkun- t/m zondag en feestdagen, van 10.00–17.00 uur. Op de en vouw veelvlakken, maak doorsnedes, schat maandag tijdens feestdagen en schoolvakanties, inhoudsmaten, maak anamorfosen en ontdek de behalve de zomervakantie: 10.00–17.00 uur. Op 24 werking van perspectief en landmeten. nemo en 31 december is het museum open tot 15.00 uur. maakt wiskunde hiermee een instrument dat je in Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdam. de wereld om je heen overal kunt gebruiken. Tel: (020) 568 8200 / Fax: (020) 568 8548 Reis door de geest. Dankzij de hersenscantechno- [email protected] logie kunnen we hersenen bestuderen terwijl ze in werking zijn, zonder het hoofd open te hoeven soop maken. Daardoor weten we steeds meer over ons expositie meest mysterieuze orgaan: het brein, volgens Tot en met woensdag 3 december 2014: a bc sommigen de kern van wie we zijn. Met informatie, t e x t il e a rt Expositie van het werk van Riet testjes, onderzoeken en hersenkrakers krijg je Dorrestein inzicht in wat er allemaal ‘tussen de oren’ zit. Donderdag 4 december 2014: 16.30 uur: Nemo Oosterdok 2, 1011 VX Amsterdam v e r n is sage Feestelijke opening van de expositie [email protected] / 020-5313233 De Amstel en omgeving van Robert Brandes. Muzikale begeleiding: Trio Blue Band. oosterkerk Op werkdagen van 11.00 uur tot 17.00 uur zijn de muziek tentoonstellingen te bezichtigen. Dinsdag 4 november: 20.00 uur. Jong Talent. lezingen Zondag 9 november: 14.30 uur. Amsterdams Donderdag 27 november 2014: 16.30 uur: Havenkoor en Accordeon vereniging Insulinde. soop uur Kleurenspecialist Rob van Maanen Zondag 16 november: 12.00 uur. Koffieconcert vertelt ons over de kleuren van Nederland in het - Mandolineduo & orgel/piano. algemeen en van Amsterdam in het bijzonder. We Vrijdag 21 november: 14.30 uur. Jong Talent. hebben er geen weet van, maar hij opent ons Iulian Vecliuc, hobo & Hákon Bjarnason, piano. de ogen. In samenwerking met de Vereniging Dinsdag 2 december: 20.00 uur. Jong Talent Vrienden van de Plantage. Zaterdag 13 december: 20.00 uur. Kerstconcert muziek Muziekgezelschap Wittenburg. Donderdag 13 november 16.30 uur: soop salon. Vrijdag 19 december: 14.30 uur. Jong Talent. Pianist Daan Boertien treedt op met mezzo-sopZondag 21 december: 12.00 uur. Koffieconcert. raan Heather Hudyma. Zij brengen een programWereldmuziekkwartet Rusalki zingt meerstemmi- ma met liederen, aria’s en enkele solostukken voor ge winter- en kerstliederen uit alle windstreken. piano van onder meer Strauss en Schumann. Donderdag 1 januari 2015: 12.00 uur. NieuwDonderdag 18 december 16.30 uur: soopsalon Op jaarsconcert door Familie t’Hart. dit laatste concert van het jaar zal violiste Toegang gratis, tenzij anders vermeld, een Madeleine Wething optreden samen met cellist vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld. Ramon Bassal. Het duo speelt werken van Chopin, expositie Gliere, Popper en Piatti. 10 t/m 27 november: Expositie Bish kunst collectief. extra soop 3 t/m 18 december: Het Gouden IJ Donderdag 27 november 2014. 17.30 uur: Stichting Oosterkerk, Kleine Wittenburgersstraat bu u rt bor r e l In samenwerking met de Plantage1,1018 LS Amsterdam / 020-6272280 Weesperbuurtvereniging en de Vereniging www.oosterkerk-amsterdam.nl. Vrienden van de Plantage. [email protected] Nieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; www.soopnet.nl

collectie. De rondleidingen starten om 14.00 uur. Deelname 3,50 euro. Vooraf reserveren is niet mogelijk. Maximaal 15 deelnemers. Zaterdag 22 november: Speculaas en pepernoten. Over Kruiden en specerijen Zaterdag 13 december: Planten in de kersttijd Plantage Middenlaan 2a, Amsterdam Dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Meer informatie op www.dehortus.nl

De Bloednacht van Kattenburg

Hoe de klopjacht op een onderkruiper uit de hand liep

titia koerten

5 juli 1911, het broeit in de stad Het is bloedheet in Amsterdam. De temperatuur komt al enkele dagen boven de dertig graden uit. De zeeliedenstaking is al een paar weken gaande en de sfeer is grimmig. De Algemene Nederlandse Zeeliedenbond heeft opgeroepen om te strijden voor de overwinning of de dood. Ondertussen is er veel extra politie in de stad en worden er militairen achter de hand gehouden om het staatsbezoek van de Franse president de Faillières aan Amsterdam in goede banen te leiden. De gemeente neemt vanwege de onrust in de stad geen enkel risico. De haventerreinen staan dan ook onder strenge militaire bewaking. Op Kattenburg is die avond nog veel volk op straat. Mensen staan buiten na te praten over het vuurwerk dat zojuist ter ere van de Franse president is afgestoken. Op het Mariniersplein maakt een groepje agenten zich op om werkwillige Hildering van zijn woning op Kattenburg te begeleiden naar zijn werk op de werf van de k nsm. Dit gaat niet zonder slag of stoot. Omstanders proberen in de buurt van Hildering te komen om hem uit te schelden en te bespuwen. Als een agent een van de omstanders een houw met zijn sabel geeft, omdat hij Hildering probeert te slaan, slaat de vlam in de pan. De omstanders keren zich en masse tegen de agenten en bekogelen hen met van alles wat ze maar kunnen vinden. Onder een regen van stenen, bloempotten, dakpannen, flessen en zelfs de inhoud van een po, moeten de agenten zich in looppas terugtrekken op de politiepost aan het Mariniersplein.

foto: collectie louis putm a n

‘Je mocht niet uit het raam kijken, want dan werd er geschoten’

De gevel van bakker Knottenbelt (6 juli 1911)

20


Omdat de agenten beweren dat er op hen is geschoten, vraagt de politieleiding om kwart voor elf ’s avonds om militaire versterking. De eerste militairen die op het Mariniersplein aankomen, stellen zich op bij straathoeken van de Kleine en Grote Kattenburgerstraat, zodat er aan de noordkant niemand meer uit kan. De bevelvoerder roept de bevolking op om uiteen te gaan anders zal er geweld worden gebruikt, maar dat bevel wordt met gehoon beantwoord. De militairen schieten vervolgens met scherp op de menigte. “Ze schieten met losse flodders”, wordt er geroepen. Pas als er twee mensen zijn geraakt beseffen de Kattenburgers dat het de militairen menens is en verschansen ze zich in de nauwe straten. Ze gooien alle straatlantaarns uit zodat de wijk in duisternis is gehuld. De militairen horen de bewoners klinkers uit de straat trekken en stukslaan. De volgende

militaire versterking komt via het Kattenburgerplein de wijk in en dan is heel Kattenburg afgegrendeld. Om twee uur 's nachts besluit de commandant om het verzet te breken en trekken de militairen al schietend de nauwe straten van Kattenburg in. De bewoners worden gesommeerd om ramen en deuren te sluiten. In het Kees Spitsarchief zit een getypt verhaal van ene ‘Opa van Overloop’ die in 1911 tien jaar was en later zijn herinneringen aan die nacht heeft opgeschreven. Het moet voor een jongen van tien angstig en spannend tegelijk zijn geweest. “Wij woonden in de Kleine Kattenburgerstraat 87 driehoog en je mocht niet uit het raam kijken, want dan werd er geschoten.” Van Overloop vertelt dat de Kattenburgers op de daken klimmen om van daar stenen en dakpannen naar de militairen te gooien. Verschillende burgers raken gewond door de rondvliegende kogels. Militairen dringen huizen binnen als ze schietende stakers menen te zien en enkele mannen worden in pyjama afgevoerd naar het politiebureau. Bootwerker Johannes Homma wordt neergeschoten als hij uit nieuwsgierigheid een kijkje op straat komt nemen. Hij wordt maar liefst vijf keer door kogels geraakt. “Moeder keek door het spionnetje en toen zag ze Homma liggen, voor de winkel van bakker Knottenbelt.” Van Overloop vertelt vervolgens hoe zijn moeder met gevaar voor eigen leven de straat opgaat en Homma aan zijn benen een zijstraat in sleept. Dan haalt ze de dokter van de Kattenburgergracht en op een karretje van de brandweer brengen ze hem vervolgens naar het Binnengasthuis. Onderweg schieten de militairen nog door haar rokken. De bewondering voor de onverschrokken houding van zijn moeder lees je door de regels heen. 6 juli 1911, gewonden, kogelgaten en kapotte ramen Om vijf uur in de ochtend hebben de militairen de controle over Kattenburg herwonnen. Als de zon opkomt blijken de muren vol met kogelgaten te zitten en veel ramen zijn kapotgeschoten. Er zijn tientallen gewonden, waarvan sommigen, zoals Johannes Homma, zeer ernstig. De bevolking is aangeslagen door het in haar ogen buitensporige geweld. Kranten schrijven uitvoerig over de gebeurtenissen op Kattenburg. Het Algemeen Handelsblad vindt dat de stakers zich als ware terroristen hebben gedragen en dat de militairen niet anders konden dan ingrijpen om de rust weer te kunnen herstellen. De socialistische krant Het Volk schrijft echter dat het optreden van het leger buiten alle proporties is geweest en doet het gooien met stenen, dakpannen en bloempotten van de Kattenburgers af als zwaar overtrokken. Het is ook Het Volk dat de gebeurtenissen op Kattenburg omdoopt tot Bloednacht. Als vervolgens een paar dagen later op de Zeedijk een min of meer onschuldig opstootje door schietende militairen op een zelfde manier uit de hand loopt, barst er in kranten een dis-

cussie los over de vraag of het wel verstandig is om dergelijke relletjes te laten oplossen door militairen, die vaak uit andere delen van het land komen en de stad en de bevolking niet kennen. De staking gaat door, maar is na de gebeurtenissen op Kattenburg wel over haar hoogtepunt heen. Begin augustus gaan de bootwerkers weer aan het werk, met als resultaat een minieme loonsverhoging. Twee weken later gaan ook de zeelieden, zonder loonsverhoging, weer aan de slag. En bootwerker Johannes Homma? Als zwaarst getroffen slachtoffer van de Bloednacht staat hij in juli 1911 even in het middelpunt van de belangstelling. Kranten berichten bijna dagelijks over zijn toestand. In veel publicaties kom ik tegen dat hij aan zijn verwondingen zou zijn overleden, maar hij heeft het overleefd. Op 29 augustus 1911 meldt De Telegraaf dat Homma hersteld naar huis is teruggekeerd en een dag later verschijnt er zelfs een interview met hem in de krant. Of hij ooit weer als bootwerker aan het werk heeft gekund? Dat vertelt De Telegraaf nou weer niet.

foto: collectie louis putm a n

Als in juni 1911 in Europa een internationale zeeliedenstaking uitbreekt, wordt er ook in Amsterdam fanatiek gestaakt. De inzet is betere arbeidsvoorwaarden en een hoger loon. De bootwerkers – merendeels woonachtig op de Oostelijke Eilanden – sluiten zich bij de staking aan. In totaal leggen 4000 zeelieden en arbeiders in Amsterdam het werk neer. Havenondernemers doen er alles aan om de staking te breken. Zij laten van elders werkwilligen per trein naar Amsterdam brengen. Stakers houden klopjachten op deze onderkruipers en politie en leger moeten eraan te pas komen om werkwilligen veilig naar hun werk te begeleiden. Op Kattenburg draait zo’n klopjacht uit op een heftige confrontatie tussen stakers en militairen.

Huis in de 2e Kattenburger Dwarsstraat met kogelgaten (6 juli 1911) november 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

21

Herfst in de buurt

Schrijfster en buurtbewoonster Karin Spaink is al jaren vaste bezoekster van buurtfestival Patatatoe. Festivalorganisator Jos Zandvliet vroeg Karin dit jaar als jurylid voor het ‘Open Podium’ van Patatatoe (13 september) en Karin vertelt hier hoe dat was.

Lichtsignaal, Sint Maarten optocht in centrum Amsterdam Op dinsdag 11 november wordt het jaarlijkse Sint Maartenfeest wel heel bijzonder in de Amsterdamse binnenstad. Licht signaal, een initiatief van de Protestantse Diaconie, organiseert een gezamenlijke lampionnenoptocht voor kinderen door de binnenstad. De kinderen zingen liedjes o.a. bij de Stopera voor burgemeester Van der Laan. Lichtsignaal is tevens het eerste signaal dat het Amsterdam Light Festival aankondigt dat in december begint. Kinderen, ouders en buurtbewoners iedereen is welkom om mee te doen of om de optocht te bekijken. Datum: Dinsdag 11 november Locatie: Hoftuin, Nieuwe Herengracht 18a Tijd: 17.00 uur Meer informatie: www.facebook.com/ lichtsignaal

Ze vindt het festival ‘zo ontzettend leuk’. Waarom? Karin: ‘Het publiek gaat dwars door alle generaties heen. Jongens en meisjes, alle leeftijden, wit, geel, bruin… het is echt een groot volksfeest.’ Hoe ging dat jureren? ‘Jos vroeg me en ik wilde het wel doen. Ik heb zo’n bewondering voor zijn enthousiasme. Vorig jaar bij Patatatoe deden hij en Septimia met kinderen de aard appelmusical Pieper d’Amour op het Wittenburgerplein, met minimale middelen. Hun energie en het plezier van die kinderen – fantastisch.’ Het lastigste voor de jury was: je moet zingende meisjes van 6 jaar vergelijken met een muzikant van 18. Omdat je ieder op zijn eigen manier wilt waarderen, moesten we extra categorieën maken voor de prijzen. Er was zoveel moois te zien. Het was ook écht een ‘open’ podium. Op gegeven moment sprong er een man uit het publiek om iemand op het podium te begeleiden. Hij bleek een goede jazzpianist.’ Wat heb je verder van het feest meegekregen? ‘De modeshow was een genoegen om naar te kijken. Kleine diva’s en beeldschone meiden in prachtige kleding. De Rotterdamse brassband was buitengewoon energiek. Toen ik thuiskwam, hoorde ik ze trouwens nog heel goed!’

foto: linda timmer m a ns

De egel is terug op de Oostelijke Eilanden! Eentje heeft zelfs de Witte Boei bezocht. Hebben de toeristen met rolkoffers en studenten met rijke ouders onze buurt pas ontdekt, de egel was er vroeger al. Maar lange tijd vond hij het hier veel te kaal. Vanaf de schemering tot de vroege ochtend kunt u egels tegenkomen. Een egel struint in één nacht honderden meters af. Beschermd door zijn wel 6000 stekels hoeft hij niet stil te doen, hij ritselt en smakt er vrolijk op los. Of hij probeert een andere egel te versieren door te puffen als een oude stoomlocomotief. Een zaklamp schrikt hem niet af, flitslicht wel. Kan hij in uw tuin komen - openingen van 15 x 15 cm. zijn groot genoeg - en heeft u veel afwisselende begroeiing en een spannend laagje blad- of snoeiafval vol lekkere insecten? Dan heeft hij uw tuin vast al ontdekt. Misschien heeft u zich wel eens afgevraagd waar die glanzende blauwzwarte

minihondendrolletjes van zijn? Dat zijn de egelpoepjes vol keverschildjes, insectenpootjes en zand van wormen en vooral slakken. Die ruimt hij gratis voor u op, tenminste als u geen slakkenmiddelen gebruikt. Die doden namelijk niet alleen slakken, maar ook egels, een beschermde diersoort. Hij vangt zelfs wel eens een muis of kikker. Een waterbakje of vijver is welkom, als hij er maar uit kan komen. In netten of potjes kan hij blijven steken. En past u op met gras maaien. Voeren hoeft niet. Kunt u het niet laten: kattenvoer is prima, van melk krijgt hij diarree. Echt blij maakt u hem met een hoop bladeren of takken, of een egelhuisje om in te slapen, jongen groot te brengen of winterslaap te houden. Dus: geen tegeltuin, maar een egeltuin! Zo heet een leerzame publicatie, gratis te downloaden bij het Haags Milieucentrum. annelies groot

22


Patatatoe 2014 in het kort: • 1000 kilo aardappels, deels uitgedeeld en deels verwerkt tot 4 heerlijke stampotten • Vara filmde de optocht voor serie De Strijd (oktober 2015) • Volkszanger Dominique naast een brassband uit ‘010’ • Modeshow met Marokkaanse bruiloftsmuziek, kleding: Hakima • Véél talent op het podium • Vrijwilligers die nu al zin hebben in volgende Patatatoe: 12 september 2015.

foto's: patatatoe

De egel

Patatatoe 2014: ‘Echt een groot volksfeest’


23

Een nieuwe bestemming voor de Wittenberg

brigitte van meurs Rolkoffertrauma Short stay, dat roept bij sommige buurtgenoten weerstand op. Ratelende rolkoffers, verkeerd geplaatst vuil en andere rommel op straat en blowende toeristen. Geen idee hebben wie er nu weer in het huis naast of boven je slaapt: dat geeft onrust. De gemeente Amsterdam heeft om die reden duidelijke regels opgesteld. Short stay is de verhuur van woningen voor een periode van minimaal zeven nachten en maximaal een half jaar. Het idee achter short stay is dat buitenlandse werknemers kunnen verblijven op een plek die eerder doet denken aan een huis dan aan een hotel. Shortstay-appartementen zijn nooit bedoeld geweest voor toeristen. Ze horen bij het plan om Amsterdam aantrekkelijk te maken voor bedrijven. Voor een shortstay-appartement moet een vergunning worden verleend. Daarvoor is een quotum afgesproken. Om te voorkomen dat er te veel woningen aan het woningbestand worden onttrokken, mogen er in heel Amsterdam 825 van die appartementen verhuurd worden voor short stay. Die vergunningen zijn allemaal verleend; er kan dus niets meer bij. In werkelijkheid schijnen er trouwens wel 2000 tot 2500 shortstay-appartementen verhuurd te worden in Amsterdam. Als een gebouw volgens het bestemmingsplan geen woonfunctie heeft, dan zijn er toch nog mogelijkheden, omdat het dan niet gaat om woningonttrekking. Daarbij zijn voor de Oostelijke Binnenstad uitzonderingen gemaakt. En zo kan het gebeuren dat de Wittenberg short stay gaat bieden. De Wittenberg De Wittenberg, het monumentale pand aan de Nieuwe Kerkstraat, zal vanaf 2015 geen verpleeghuis meer zijn. Voor het eerst sinds het werd gebouwd in 1772 zal in het pand geen zorg of opvang meer worden verleend, maar zullen zakenmensen en wetenschappers het pand betrekken.

24


'Ook toeristen kunnen er terecht, maar dan moeten ze er wel minimaal een week verblijven,' zegt projectleider Jan van Duijn. De Wittenberg wordt een shortstay-accomodatie. De eigenaar van de Wittenberg is en blijft de diaconie van de Evangelisch Lutherse Gemeente Amsterdam. Nadat zorginstelling Amsta had besloten het pand te verlaten, ging Van Duijn met een lange lijst met wensen en eisen in de hand op zoek naar een nieuwe bestemming voor het monumentale pand. Het bleek een flinke kluif te zijn een partij te vinden die in staat was het geld voor de noodzakelijke investeringen op te brengen. Hoewel de diaconie een voorkeur had voor een sociaal-maatschappelijke bestemming voor het gebouw, bleek het Engelse shortstaybedrijf Saco (The Serviced Apartment Company), de enige die de klus kon en wilde klaren. Van Duijn: 'Het bedrijf heeft ervaring met het herbestemmen van rijksmonumenten en het heeft een grote internationale klantenkring. De verwachting is dat de meeste mensen die hier zullen verblijven via grote bedrijven en universiteiten uit die klantenkring komen. Saco zal zich aan de Amsterdamse regels voor short stay houden.' Gertjan de Mooij, bestuurslid van de diaconie, vult aan: 'Voor luidruchtige toeristen is hier geen plaats. Die gaan niet in zo'n duur viersterrenappartement zitten en er komt een receptie die 24 uur per dag bemand is.'

'Voor luidruchtige toeristen is hier geen plaats. Die gaan niet in zo'n duur viersterren appartement zitten' De Mooij en Van Duijn hebben uitgebreid onderzoek laten doen; ze kennen de wetten, de regels en de behoeften van de stad. Natuurlijk hadden ze liever gehad dat er senioren kwamen wonen in het gebouw of dat er opnieuw een zorginstelling in zou trekken. Of een onderwijsinstelling. ‘Niemand van die partijen is met een uitvoerbaar plan gekomen dat voldoende zou opbrengen. Er zal ongetwijfeld kritiek komen op de plannen, maar we zijn altijd heel open en eerlijk geweest over onze aanpak. Short stay was voor ons uiteindelijk de beste optie. Het gebouw heeft straks geen sociaal-maatschappelijke invulling meer, maar de opbrengsten zullen gebruikt worden voor het maatschappelijk werk en de ouderenzorg van de Lutherse kerk.' De heren verwachten niet dat de samenhang in de buurt eronder lijdt. De Mooij: 'Het contact met de buurt was altijd al beperkt. Ook de bewoners van het verzorgingstehuis leefden een beetje op een eiland.'

foto: geert va n w esem a el

Amsterdammers en toeristen hebben een ingewik kelde relatie. Natuurlijk zijn we er trots op dat we in de mooiste stad van de wereld wonen. En dat de economie bloeit, is ook niet nadelig. Maar mét het aantal gasten neemt ook het aantal irritaties toe. Nu zijn shortstay-appartementen niet bedoeld voor toeristen, maar sommige buurtbewoners maken zich wel zorgen over de plannen om van de Wittenberg een shortstayvoorziening te maken.

Een rondleiding door de Wittenberg leert dat daar nog altijd een aantal authentieke, goed onderhouden regentenkamers zijn. Van Duijn: 'De regentenkamers zullen niet worden verhuurd aan Saco. Dit gedeelte van het gebouw blijft intact. De regentenkamers zullen waarschijnlijk toegankelijk worden gemaakt voor het publiek. De kerkzaal met het monumentale orgel blijft daarnaast beschikbaar voor buurtactiviteiten, concerten en als trouwlocatie.' Bezwaren Uit de buurt klinken bezwaren. Zo rijzen vragen over de manier waarop met bestemmingsplannen en vergunningen wordt omgegaan. Waar blijft de handhaving bij de talloze illegaal verhuurde shortstayplekken? En hoe zit het met shortstay-appartementen die al vanaf één nacht te huren zijn? Christiaan Winkel (bestuurscommissie Centrum, PvdA) laat weten niet gelukkig te zijn met de gang van zaken. 'Toen Amsta aangaf te zullen vertrekken uit de Wittenberg, is de belofte gedaan dat de Wittenberg huisvesting voor ouderen zou blijven bieden. Ik vind dat we toch nog

eens om tafel moeten met de diaconie om te kijken of er geen andere mogelijkheden zijn. Wij zouden veel liever zien dat in de Wittenberg mensen gehuisvest worden die zorg nodig hebben. Zulke plekken heeft de stad nodig. Sommige dingen zijn ook niet helder in de regelgeving. Er is veel onduidelijk over het quotum van 825 shortstay-appartementen bijvoorbeeld. En officieel is bij de Wittenberg geen sprake van woningonttrekking, maar daar ben ik het niet mee eens. Mensen verbleven daar toch permanent? Ik weet dat de kans klein is dat de Wittenberg geen shortstaygebouw wordt, maar we zullen alles uit de kast halen om de diaconie op andere gedachten te brengen.' Op de bijeenkomst die de diaconie heeft belegd voor omwonenden klinken boze geluiden. Hoe wordt de rust gegarandeerd? En vooral: hoe is het mogelijk dat de diaconie voor zo'n commerciële oplossing kiest? Wat is er gebeurd met de basiswaarden van de diaconie? Van Duijn hoeft niet te luisteren naar de buurt. Het bestemmingsplan laat short stay toe. De contracten gaan binnenkort getekend worden.


25

Ontmoetingen in Spaans en Engels De soop biedt verschillende cursussen op het gebied van taal en cultuur. Daartussen zitten grote verschillen en we willen daar het fijne van weten. We spreken met de contactpersoon van de cursussen Spaans en Engels: Willy Gundelach. Willy, waarom is er een contactpersoon voor Spaans en Engels? ‘Het bestuur van de soop heeft bepaald dat er voor iedere activiteit een contactpersoon is. Alle activiteiten worden uitgevoerd door vrijwilligers en niet iedereen is geschikt of heeft zin om naast het geven van een cursus ook de organisatie ter hand te nemen en alle vragen buiten de cursus te beantwoorden. Bovendien vindt het bestuur dat iedere belangstellende moet kunnen rekenen op eenzelfde benadering. Zelf ben ik als deelnemer begonnen en toen vroegen ze mij of ik contactpersoon wilde zijn.’

ingezonden mededeling

Welkom op mijn Roze Planeet Of je nu homo bent of straight

foto: sas schilten

Starring: Dolly Bellefleur (zang), Kees van Zantwijk (piano), George Moormann (poëzie) Speciaal voor haar 25-jarig artiestenjubileum stelde Dolly Bellefleur (alter ego van cabaretier Ruud Douma én 1018 bewoner) een gevarieerd liedjes-, poëzie- en cabaretprogramma samen. In La Cage au Dol passeren roze strijdliederen, ondeugende smartlappen en literaire luisterliedjes in rap tempo de revue. ‘Frau Antje van het Verkeerde Kantje’ Bellefleur trakteert het publiek op kleinkunstklassiekers als Sorry dat ik besta (Annie M.G. Schmidt/Harry Bannink) maar ook zelfgeschreven nummers als Roze Planeet of Those were the gays. Maar geroemd om haar hilarische improvisaties weet je eigenlijk nooit wat La Bellefleur je uiteindelijk echt voortovert. Laat je dus compleet verrassen! Het programma is gelardeerd met Pink Poetry die wordt voorgedragen door dichter George Moormann. Zondag 16 november, 15.00–16.30 uur Theater van ’t Woord in Openbare Bibliotheek Amsterdam Oosterdokskade 143 in Amsterdam Entree: 15 euro. Met oba-of Stadspas betaal je slechts 7,50 euro! Kaarten aan de kassa in de entreehal van de oba of via www.oba.nl 26


foto: wout ros

La Cage au Dol

‘Wat ik doe? We hebben flyers en een website waarop de cursus staat beschreven met mijn naam erbij. De mensen die interesse hebben in zo’n cursus bellen mij of sturen een e-mail-

tje. In principe hebben we dus direct contact met geïnteresseerden. Aan het begin van een cursusperiode maak ik per groep een deelnemerslijst met de e-mailadressen van de deelnemers voor de communicatie tussen de docent en de deelnemers. Op de eerste bijeenkomst in ik de cursusgelden en dan is mijn taak even volbracht, totdat er tussentijdse wijzigingen optreden. Sommige groepen gaan als er geen les is min of meer zelfstandig verder en dan help ik bij het vinden van ruimte om bijeen te komen. Ook laat ik de soop weten als ik signaleer dat er behoefte is aan nieuwe cursussen of docenten. Dat organiseer ik niet zelf want daarvoor hebben we een cursuscoördinator.’ ‘We hebben jammer genoeg bij de soop maar heel beperkt ruimte voor cursussen. De zaaltjes waar we cursus kunnen geven zijn snel bezet en ook niet geschikt voor grote aantallen. In principe bestaan de groepen uit zo’n tien personen. Ik probeer dat wel eens op te rekken in een poging zoveel mogelijk in de behoeften te voorzien, maar uiteraard moet de aanpak van de docent zich daarvoor lenen. Een conversatieles kun je nu eenmaal niet in een grote groep doen. Als er een plekje vrijkomt in één van de cursussen kijk ik op de wachtlijst wie er het langste op staat en die bel ik of er nog interesse is. Dat werkt goed in de praktijk. De inhoud van de cursussen en de aanpak kan steeds veranderen en een nieuwe deelnemer moet daar tussen passen en het moet ook op de behoefte van die deelnemer aansluiten. Er is daarom een intake voor nieuwe deelnemers om het niveau te kunnen bepa-

len. Men heeft er niets aan als het niveau te veel afwijkt van de andere cursisten. Als contactpersoon zorg ik dat de docent en de potentiële nieuwe deelnemer elkaar hierover spreken.’

Wat vind je nou leuk aan je rol van con tactpersoon? ‘Het contact met mensen natuurlijk! Ik ken de meeste mensen ook wel en zo hou je er contact mee. Ook heb ik de instelling om mensen te helpen en probeer ik uit alle macht om ze, ondanks de beperkte mogelijkheden, te plaatsen in een cursusgroep. Verder vind ik het prettig bij de soop dat niemand wordt betaald. Je werkt zo op voet van gelijkheid met alle anderen.’ Wat zou je de lezer van de buurtkrant willen meegeven? ‘Ik zou zeggen, kom langs en kijk wat je leuk vindt om te doen hier. Daarbij wil ik promoten dat je ook zelf wat kunt doen als vrijwilliger. Er is genoeg te doen en nieuwe initiatieven zijn altijd welkom.’


27

Waar vind je de teams? Sociaal wijkteam Oost Huis van de Buurt de Witte Boei Kleine Wittenburgerstraat 201 1018 LT Amsterdam Huis van de Buurt de Boomsspijker Recht Boomssloot 52 1011 EC Amsterdam Sociaal wijkteam West Huis van de buurt Claverhuis Elandsgracht 70 1016 TX Amsterdam Activiteitencentrum Reel Tussen de Bogen 16 1013 JB Amsterdam

Blijf op de hoogte en volg de werkgroep op Facebook. Meer via [email protected]

Loop eens binnen bij de Witte Boei – er is altijd wel wat te doen

Voor in de agenda

Eigen kracht We weten wat er omgaat in de buurten, we werken diep in de wijk vanuit een wijkanalyse en steken permanent onze voelhorens uit. We nodigen u uit ons te ontmoeten. We zijn er voor de bewoners (‘presentie’) en grijpen tijdig in om afglijden te voorkomen (‘preventie’) door duurzame verbindingen tot stand te brengen (‘verbinden’). Het sociaal wijkteam spoort (verborgen) hulpvragen en problemen op en brengt ze in kaart. Hier vindt zo veel mogelijk de beantwoording en afhandeling plaats. Samen met mantelzorgers, vrijwilligers en netwerkpartners uit de buurt. Eigen kracht is uitgangspunt en doel. We staan bewoners bij op een breed scala van levensdomeinen zoals welzijn, wonen, zorg, opvoeding, werk en inkomen.

Buurtrestaurant Witte Boei: maandagen 3, 10, 17 en 24 november; 1, 8 en 15 december. Aanvang 18 uur. Ook vegetarisch/halal. Adres: Huis van de Buurt de Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Opgeven en betalen aan de balie. Kosten €5, kinderen €3. Buurtsoep van Bart: elke dinsdag vanaf 12.30 uur, Witte Boei. Kosten €1. Vegetarisch of vlees (halal) - actuele info via Facebook. Repair Café: elke eerste woensdag van de maand, 14-17 uur, Witte Boei. Koffietafel Witte Boei: woensdagen 12 en 26 nov; 10 dec, 14-16 uur, Witte Boei. Buurtoverleg Plantage-Weesperbuurt: maandagen 10 november en 15 december, 20 uur, CREA Café, Nieuwe Achtergracht (UvA). Informatie en vergaderstukken via [email protected]. Buurtoverleg Oostelijke Eilanden & Kadijken: woensdagen 12 november en 10 Twee teams december, 20 uur, Huis van de Buurt, Conform de wijkenkaart Sociaal Domein van de gemeente Amsterdam, wer- Witte Boei, grote zaal. Informatie en ver-

28

De reacties Enkele genoemde plaatsen: • de Grote Wittenburgerstraat, grasveldje tussen de Jacob Burggraafstraat en de Tweede Wittenburgerdwarsstraat - met het verzoek om er onder andere fruitbomen neer te zetten; een pruim bijvoorbeeld (er werd zelfs aangeboden zelf voor het onderhoud te zorgen); • de Hoogte Kadijk, tussen de Kruithuisstraat en de Sarphatistraat daar bomen planten is wel lastig, wegens de vele kabels en leidingen in de grond; eventueel bomen in bakken. Uiteraard krijgt dit nog vervolg, we houden u op de hoogte.

gaderstukken via [email protected]. Orden je post: hulp bij administratie/ post, elke laatste donderdag van de maand, 13-15 uur, Witte Boei, €1 per keer. Advocatenspreekuur: gratis eerste advies, elke eerste & derde donderdag van de maand, tijdens het pluspunt, 9.3011.30 uur, Witte Boei.


Oproep nieuwe bomen – enkele reacties In de vorige buurtkrant stond een oproep voor het plaatsen van (nieuwe) bomen in onze buurt. Hierop kreeg de werkgroep groen en milieu enkele leuke reacties. Die willen we u niet onthouden. De oproep Er zijn in onze buurt aardig wat bomen gekapt. Omdat de gemeentelijke bomenverordening een herplantplicht kent en onduidelijk was waar herplant plaatsvindt, vroegen wij de lezers: weet u een mooie plaats voor een (nieuwe) boom?

foto: mil a w y benga

In het sociaal wijkteam bundelen CentraM en IJsterk hun krachten. Voor de Jordaan en de Gouden Reael sluit het wijkcentrum aan bij deze aanpak en werkwijze. Samen, met onze netwerken, weten de sociaal werkers wat er speelt in de wijken en kunnen we zo snel in actie komen. Wanneer er hulp nodig is, lossen wij samen met de bewoners, de mensen in hun omgeving of uit de buurt op wat simpel en snel kan. Wordt het ingewikkelder, dan zorgen we dat bewoners bij de juiste instantie terechtkomen. Wij ondersteunen u bij het uitwerken van ideeën voor de buurt. Daarvoor zijn wij, als basisteam voor zorg en welzijn, de spil in de buurt.

ken we sinds 1 september met twee sociaal wijkteams.

foto: mil a w y benga

De sociaal wijk teams in Amster dam Centrum

Groen & Milieu

Plantsoentje Grote Wittenburgerstraat: hier wat fruitbomen?

Wijksteunpunt Wonen

foto: curinesa

Huis van de Buurt

Burendag in buurtcentrum de Witte Boei een groot succes

Op zaterdag 27 september 2014 werd in buurtcentrum de Witte Boei in de wijk Wittenburg, de nationale Burendag gevierd. De Burendag werd georganiseerd op initiatief van Michel Odjo van Stichting Curinesa in samenwerking met enkele andere buurtbewoners. Het ging van start met een luxe brunch waar ruim 40 buurtbewoners aan deelnamen. De reacties waren lovend en mede dankzij de sponsoring van diverse buurtondernemers, waaronder Albert Heijn, Frank's Smokehouse, Vishandel Fa. Kras Haring en steun van het stadsdeel Centrum, konden de lekkerste hapjes worden voorgezet. Na de brunch was er een rommelmarkt en een buurtbingo. Dit was zowel bij jong als oud erg in trek. De bingoprijzen in de vorm van gratis kaartjes voor het Scheepvaartmuseum, boeken over de wijk en allerlei

gereedschap, werden gretig in ontvangst genomen. Hiervoor dank aan het Scheepvaartmuseum, gereedschapswinkel Hubo, Will Merkies en IJsterk. Verder was er voor de jeugd een heus springkussen en kon men samen met Gaelle Germain cupcakes versieren. Dit tot grote vreugde van de vele kinderen die de Burendag bezochten. Ook werd op deze dag een buurtbewoner, Hakima Elgri, speciaal in het zonnetje gezet als dank voor haar inzet als vrijwilliger in de buurt. Zij ontving een mooie bos bloemen, die beschikbaar was gesteld door Rinus Bloemenhandel & Zn. De Burendag werd afgesloten met een flitsende dansworkshop voor de kinderen uit de buurt onder leiding van Yvonne Ristie. De organisatoren kunnen terugkijken op een zeer geslaagde dag, waarbij buurtbewoners uit verschillende culturen zowel jong als oud elkaar beter hebben leren kennen. Gezien de grote opkomst is de verwachting dat er ook volgend jaar een Burendag in deze wijk georganiseerd zal worden. Ga naar www.curinesa.nl voor een uitgebreide reportage en meer foto's van deze dag.


29

Twee jaar geleden is de initiatiefgroep Stop de uitverkoop van sociale huurwoningen op de Oostelijke Eilanden opgericht, omdat wij onze sociale huurwoningen in de verkoop of in de vrije sector met torenhoge huren zagen verdwijnen. De politiek leek aanvankelijk niet door te hebben wat er precies aan de hand was. Nu, drie bijeenkomsten in de Witte Boei en acties richting pers en deelraad Centrum later, staat het onderwerp regelmatig op de politieke agenda van de gemeente. Denk bijvoorbeeld aan de coalitieafspraken van de Gemeenteraad en Bestuurscommissie Centrum. Beide akkoorden vermelden iets over sociale huurwoningen. De voorraad in de stad mag niet tot onder de 187.400 dalen en het streefpercentage in het Centrum is 45%. Ook zijn de regels bij woningruil soms wat versoepeld. Dat lijkt allemaal mooi, maar de praktijk is nog anders. Zo is door gebrek aan openheid van sommige woningcorporaties - o.a. Woonstichting De Key - niet bekend hoe het er precies voor staat met het woningbestand. Vanaf 2015 krijgen gemeenten meer zeggenschap over het woningbeleid in eigen stad of dorp. Ook zouden er dwingender afspraken met corporaties moeten komen: “tot hier en niet verder”. Want de participatiesamenleving preken, maar intussen de sociale netwerken afbreken, dat klopt niet. Zo is het voor ouderen nauwelijks nog mogelijk om binnen onze buurt naar een geschiktere woning te verhuizen. Hoe kunnen buren of de in de buurt wonende familieleden nog voor je blijven zorgen als je gedwongen wordt te verhuizen naar een buurt ver buiten Amsterdam waar je niemand kent? Als sociale huurder kom je bovendien de buurt helemaal niet meer in. Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat de Oostelijke Eilanden met de Kadijken een gemêleerde, sociale buurt blijft? Wilt u ons helpen om de buurt toegankelijk te houden voor iedereen, meldt u dan aan via stopdeuitverkoop@ yahoo.com. Jeanine Langbroek en Annelies Groot www.stopdeuitverkoop.nu.

30


Themabijeenkomst over het vergeten broertje: de vleermuis Vleermuizen horen bij de vergeten bewoners van de stad. Veel mensen weten niet dat er vleermuizen in onze stad leven. Door hun bijzondere levenswijze leiden deze zoogdieren een schaduwleven. Maar ook voor hen heeft de stad veel mooie kanten. Er is veel schuilmogelijkheid in de bebouwing. Je kunt er goed overwinteren. En zelfs op plaatsen in hartje stad waar nauwelijks groen is kun je een maaltje vinden: de muggen die zich ontwikkelen in dakgoten en in plasjes op platte daken. Donderdag 13 november 20:00 Themabijeenkomst Vleermuizen, door Floor van der Vliet

BEELDBEPALENDE BOMEN IN DE OOSTELIJKE BINNENSTAD Natuur- en vogelschrijver Kester Freriks en fotograaf Henry Kloostra gaan op de Oostelijke Eilanden en in de Plantage- en Weesperbuurt op zoek naar beeldbepalende bomen. In veertien afleveringen geven zij in tekst en beeld een indruk van de bomenrijkdom van deze beide wijken. kester freriks

Aflevering 14

Ode aan de iep

A

msterdam iepenstad: binnen de gemeentegrenzen tonen zo’n 75.000 iepen hun groene kroon, de enigszins ruwe schors die vaak begroeid is met korstmos en in najaar en winter hun grillige contouren. Als een boom in Amsterdam een loflied verdient, een ode, is het de iep (Ulmus). Ze zijn onverbrekelijk met het beeld van de Amsterdamse grachten verbonden. Iepen zijn er niet altijd geweest, ze verschenen voor het eerst in 1597 op de stadsplattegrond. Buitenlandse reizigers roemden de bijzondere bomen over de gehele lengte van de kaden. Amsterdam was zelfs ‘mooier dan Venetië’. De gemeente zorgt goed voor de iepen en bestrijdt de gevreesde iepenziekte, veroorzaakt door de iepenspintkever, met vallen. Aan de vraatzucht van dit kevertje zijn vele tienduizenden iepen ten prooi gevallen. Ons loflied op de iep, in de laatste van de reeks Monumentale bomen, is dan ook volkomen gerechtvaardigd. Een bijzondere iep is de wateriep (Ul mus pumila), die in het water rondom de Hortus Botanicus zo fraai uit liggende stam verticaal de hoogte in groeide. Maar begin juli werd de iepenziekte geconstateerd en moesten deze wonderbaarlijke boomvormen het ontgelden. We gingen op zoek naar een andere opmerkelijke iep en vonden die op de Oostelijke Eilanden aan de voet van

de Oosterkerk: twee oude Hollandse iepen (Ulmus x hollandica, een kruising tussen de Ulmus minor en Ulmus glabra) werden daar geplant rond 1930. Onze fotograaf, die per toeval vanuit een hoge verdieping op deze iepen uitkijkt, was van voornemen ze in al hun rijkdom te fotograferen. Tot zijn schrik ontdekte hij, op dinsdag 23 september, een ‘enorme verticale scheur van bijna twee meter vanaf de plek waar de stam in twee zware takken omhoog vorkt’. Uit vrees dat de iep elk moment zou kunnen splijten, met als gevolg dat een deel op het verkeer over de Wittenburgergracht zou vallen, waarschuwde hij verschillende instanties. Die rukten met groot materieel uit. Reparatie dankzij boomchirurgie was er niet meer bij. Boomzagen, een grijper erbij en weg is de bijna negentig jaar oude boom. De gemeente was blij met de alerte melding. De mooie iep is een gevoelige boom. Heeft hij de spintkever min of meer overleefd dankzij inzet van boombehartiging Amsterdam, komt er vanuit Japan opeens een nieuwe bedreiging: de iepenzigzagbladwesp. De larven van deze exoot vreten zich in zigzagvormen

door het groene lenteblad van de iep heen. Deze soort heet ‘invasief ’ te zijn, pas in 2013 ontdekt en nu al vol iIpenbedreigende vraatlust. Wat nu, iep? ‘Dag iep’, stelde de fotograaf vast. Naast de Oosterkerk koepelt nu een ongekend lege ruimte, waar eens een bladerkroon het licht ving en filterde. Wie erlangs gaat, moet wennen aan het licht. Toch mogen we niet in mineur eindigen, dat zou de iep onrecht doen. Langs de kades en waterwegen in Amsterdam en overal daarbuiten groeien iepen volop. Hij heet een Hollandse karakterboom te zijn, en terecht. Feitelijk is het ongekend dat een boom zo sterk met een stad is verweven en verbonden, als de iep. Je zou zeggen: bedreigingen zijn er volop in een stedelijke omgeving, maar de iep handhaaft zich krachtig, zo krachtig, dat zijn wortels vaak het plaveisel omwoelen en ook dat zorgt weer voor overlast en ongemak. Een boom heeft takken, en ja, die kunnen afwaaien. En een boom bezit ondergronds een stelsel van wortels, een onzichtbare kroon. Gelukkig zijn ook daar scenario’s voor om de hinder te ondervangen en de boom zo ongemoeid als mogelijk te laten. Wij hopen nu ten zeerste dat het groenbeheer van de stad bij de Oosterkerk een nieuwe iep plant. Leve de iep. Loop of fiets door de stad, door de Plantagebuurt of de Oostelijke Eilanden, en daar is het de iep die u begeleidt. Of kijk eens vanuit een hoge verdieping op de stad neer. Als prachtige parachutes van groen zweven de iepenkronen, en de kronen van andere bomen, boven het stedelijke steen uit. Bomen in een stad zijn onmisbaar. Voor elke verdwenen iep een nieuwe iep, nog meer iepen, de Wateriep en de Hollandse iep. In 1662 schreef Melchior Fokkens een loflied op de iep: “Het groen Bosschaadje zelf is hier voor onze deur, / En schaft ons veel vermaak vol aangename geur.” De stad als groen bosschaadje en wel voor onze deur: dat is iepenstad Amsterdam.


31

foto's: henry k loostr a

Waar willen we heen met de Oostelijke Eilanden?

Buurtorganisatie 1018 van start Sinds mensenheugenis had De Oostelijke Binnenstad een wijkcentrum waar bewoners met hun ideeën terecht konden. Voor Eilanders was dat om de hoek: de Oosterkerk. Plantagebewoners en Weesperbuurters moesten op de fiets stappen. Maar iedereen vond altijd wel een luisterend oor. En de koffie stond klaar. Dan schrijven we 2013. Het Wijkcentrum besluit zichzelf op te heffen. Een groepje bewoners doet nog een poging om het ontmoedigde bestuur te vervangen en het wijkcentrum met nieuw elan voort te zetten. Tevergeefs, de stichting is al opgeheven. Of alles volgens de regels gelopen is, blijft vaag. Maar gedane zaken nemen hier geen keer.

ideeën terecht konden. Inderdaad, wie nu de Witte Boei binnenloopt om eens van gedachten te wisselen over iets dat beter kan in de buurt, loopt tegen een balie aan en komt niet veel verder. Dat is tenminste het heersende gevoel. De initiatiefnemers die het wijkcentrum wilden voortzetten, zijn niet bij de pakken neer gaan zitten. Er bestond op de Oostelijke Eilanden al sinds 2005 een Stichting Bewonersbelangen, in het leven geroepen om namens bewonersgroepen als rechtspersoon op te treden bij juridische procedures. Besloten werd om deze stichting om te vormen tot een instelling met een breder doel en een werkgebied dat de hele Oostelijke Binnenstad omvat. Door gebruik te maken van een bestaande stichting was een snelle start mogelijk. Op 9 oktober vond vervolgens in de Witte Boei de feestelijke presentatie plaats van de nieuwe stichting Buurtorganisatie 1018.

(gemeente)beleid te vergroten en stimuleert het bewoners om als vrijwilligers in of voor de wijk actief te worden. De Buurtorganisatie vertegenwoordigt niet de wijk en neemt geen standpunten in namens de bewoners. BO1018 stelt hen in staat om zelf standpunten naar voren te brengen. Hoe denkt de organisatie BO1018 dit alles te gaan realiseren? Allereerst door middel van een interactieve website en een Facebookpagina. Actieve groepen kunnen hierop hun eigen ruimte creëren om hun ideeën te communiceren. Waar de kennis om dit zelf op te zetten ontbreekt, zal hulp worden geboden, bijvoorbeeld in de vorm van cursussen. Op de website komt een actueel nieuwsforum. Grote, langer lopende kwesties krijgen dossierpagina’s op de website. Denk daarbij aan de herinrichting van de Eilandenboulevard, Oostenburg-Noord en het Namenmonument. Er wordt getracht om eigen vergaderruimten ter beschikking te stellen, waar themabijeenkomsten en acties kunnen worden gehouden en studiegroepen terecht kunnen. En tenslotte zal er ook een documentatiecentrum en een archief in het leven worden geroepen.

jan mey

D

Wijs geworden door de gang van zaken bij het oude wijkcentrum, waar een bestuur zich niet aan de eigen statuten zou hebben gehouden, is er nu behalve een vijfhoofdig bestuur, ook een Commissie van Toezicht ingesteld, die bestuursleden kan benoemen en ontslaan en vetorecht heeft bij statutenwijziging of opheffing. De commissie wordt samengesteld uit vertegenwoordigers van het Eilandenoverleg en het Plantage-Weesperbuurtoverleg en maximaal vijf vertegenwoordigers van andere actieve groepen uit het gebied 1018. De nieuwe Buurtorganisatie 1018 – afgekort BO1018 stelt zich ten doel bewoners en bewonersgroepen te ondersteunen die zich willen inzetten voor hun buurt. Dat kan bestaan uit het geven van informatie en deskundig advies tot het verlenen van subsidies en andere faciliteiten. Verder spant de BO1018 zich in om de invloed van bewoners op het

foto: gerrit a link

e activiteiten, met inbegrip van de opbouwwerkers van het opgeheven Wijkcentrum Oostelijke Binnenstad, werden ondergebracht bij de stichting IJsterk. Dit is van huis uit een welzijnsorganisatie die een naam op te houden heeft in de kinderopvang en het buurthuiswerk, maar die allengs ook door de hele stad heen, wijkgerichte projecten voor haar rekening neemt. Naar het oordeel van een aantal activistische bewoners vond er evenwel een kaalslag plaats. Dat had natuurlijk veel te maken met de crisis en de bezuinigingen, ook op gemeentelijk niveau, die daaruit voortvloeiden. Burgerparticipatie werd het toverwoord. De indruk ontstond dat IJsterk meer een instrument werd om de bezuinigingen voor de gemeente te realiseren dan dat bewoners in de wijken er een plek vonden waar ze met hun

32


Veel zal van de grond af moeten worden opgebouwd. Van het archief van het oude wijkcentrum schijnt niet veel meer over te zijn. Vernietigd, naar verluidt. De organisatie zal naar verwachting uit moeten kijken naar een zelfstandige locatie. Deskundigheid zal moeten worden gerekruteerd om bewoners te ondersteunen. Kortom er is nog een berg werk te verzetten Maar het begin is er. Bestuur: André Agterof, Jeroen Verhulst, Peter Kroon, Wim Pelt en Henk van der Westen [email protected] www.buurtorganisatie1018.nl

Overleg met bestuurders en ambtenaren Het Eilandenoverleg is actief in groepen die verbeteringen in de buurt nastreven en die verslechteringen als gevolg van bezuinigingen of verkeerde plannen van de gemeente proberen tegen te houden. Daarbij vindt het nogal eens ambtenaren of portefeuillehouders op zijn weg. Het lijkt er steeds meer op dat het Eilandenoverleg maar lastig wordt gevonden als het probeert politici of ambtenaren te houden aan gemaakte afspraken of als het op onderdelen wat anders wil dan de plannen makers. En ja, als deelnemers aan het Eilandenoverleg het gevoel krijgen aan het lijntje te worden gehouden of dat men hen knollen voor citroenen probeert te verkopen, dan worden ze boos. wim pelt

H

et Eilandenoverleg probeert invloed uit te oefenen door alternatieve plannen aan te dragen, te overleggen met woningcorporaties en ambtenaren, door in te spreken en adressen te sturen naar gemeenteraad of bestuurscommissie. Mensen van het Eilandenoverleg nemen deel aan door het stadsdeel georganiseerde discussieavonden over gebiedsvisies, etc. Ook organiseert het zelf buurtvergaderingen om de mening van de buurt te peilen en steun te verwerven voor zijn acties. Dat is heel iets anders dan de buurtplatforms die het stadsdeel belegt. Daar komen best wat buurtbewoners op af, vaak jonge mensen die zojuist in de buurt zijn komen wonen. Prima! Maar, niemand hoort nog iets concreets over de te berde gebrachte punten, er is geen vervolg. Of komt dat nog? Het lijkt erop of politici en ambtenarij langs deze weg willen voldoen aan hun inspraakverplichtingen, dat is makkelijker dan verantwoording afleggen aan buurtbewoners die er met hun neus bovenop zitten. Op 27 augustus had het Eilandenoverleg een vergadering belegd waarbij alle bestuurscommissieleden waren uitgenodigd. Kennismaken en zien wat men voor elkaar kon betekenen was het idee. Maar er kwam maar één politieke partij opdagen. Weliswaar ontving de voorzitter te elfder ure van bijna alle fracties afmeldingen,

maar het is toch een kwestie van prioriteiten. Hoe belangrijk vinden politici zo'n avond? Niet zo héél belangrijk blijkt. Met de gebiedscoördinator heeft het Eilandenoverleg twee keer per jaar overleg over de voortgang van alle plannen die de buurt betreffen. Ook dat zijn moeizame bijeenkomsten met veel gehakketak over en weer. Naar verluidt krijgen ambtenaren zelfs cursussen over hoe om te gaan met de weerspannige burger, met bijvoorbeeld als inhoud: Hoe overleef ik een in spraakavond? Actieve buurtbewoners worden bij zo'n cursus weggezet als een klein groepje vergrijsde actievoerders - "altijd dezelfden" - dat overal tegen is. Bij het Eilandenoverleg is dat zeker niet zo. Van buurtbewoners die zich inspannen voor een betere buurt kan niet worden verwacht dat ze zich gedragen als een stelletje jaknikkers. Natuurlijk, ook van de zijde van het bewonersoverleg mag verwacht worden dat men de fatsoensnormen in acht neemt. Maar ambtenaren en politici zouden blij moeten zijn met de inbreng uit de buurt. Hoe verder? Het Eilandenoverleg laat het er niet bij zitten en heeft de bestuurscommissieleden opnieuw uitgenodigd voor 12 november en is het gesprek aangegaan met de betreffende ambtenaren om de kwaliteit van het voortgangsoverleg te verbeteren.


33

Het gezicht van 1018 valckenierstr a at

ballabona mengt zich in de discussie Op weg naar de donkere dagen voor Kerstmis krijgen we eerst nog de intocht van Sinterklaas met zijn schare aan zwarte pieten. Hij vaart sinds de aanleg van de Noord/Zuidlijn met zijn stoet de hele wijk langs tot aan het Scheepvaartmuseum. In tegenstelling tot andere jaren toen de Sint op 6 december nog in stilte afreisde naar Spanje en de feestvreugde daarmee in een zwart gat verdween, is hij, en vooral zijn zwarte knechten, het hele afgelopen jaar in het nieuws geweest. Ook mijn Spaanse vriendin Maria del Mar kan deze discussie niet negeren; zij komt immers uit het land der Moren. Vroeger serveerde ze geregeld negerzoenen als ik bij haar op de koffie kwam, maar sinds die ineens 'zoenen' gingen heten eten we nu maar gewoon moorkoppen. Mar vertelde me dat haar vriend, de pikzwarte Burkinabé, van wie ze vaak echte lekkere negerzoenen krijgt, een hele andere kijk heeft op zwarte piet. Hij vindt het gewoon een Hollands feestje en legt totaal geen link met de handel en wandel van zijn voorouders. Mar ziet de donkere wolken al aankomen als straks het hele woord zwart in de ban wordt gedaan. Het zwartboek van de discussie is inmiddels heel erg dik. Ik vertelde Mar dat de Pippi Langkousboeken die zij haar kinderen zo vaak had voorgelezen nu ook worden gecensureerd: Pippi's vader mag nu geen negerkoning meer zijn, maar ja, hij wás het wel, hoe kunnen we de geschiedenis veranderen? En hoeveel boeken en films gaan er nog gecensureerd worden? Live and Let Die van James Bond bijvoorbeeld. En hoeveel woorden en uitdrukkingen? En wat te denken van het Hooglied uit de bijbel? Gaan we straks ook niet meer zwartrijden, maar gekleurd rijden? Geen zwart geld meer verdienen, maar gekleurd geld? Geen zwarte handel meer bedrijven, maar stroopwafelhandel? Wordt de nieuwe herdruk van Arthur Japin: De groengestreepte met het witte hart? En welke kleur krijgt de zwarte dood? En het zwarte schaap van de familie? En de zwarte markt en de piratenvlag? Gelukkig zijn zwarte cijfers nog altijd beter dan rode. Ja, het grote zwartepieten is begonnen. Welke, de zwarte kunst beoefenende zwarte zielen, zijn er vorig jaar mee begonnen onze geliefde Zwart Piet zwart te maken? Volgens mij was het iemand van de Verenigde Naties, een organisatie opgericht voor saamhorigheid. Zij hebben hiermee een probleem gecreëerd waar helemaal geen probleem was. Het was altijd zo'n vredig feestje! Al die zwart bijklussende hulpsinterklazen mogen straks ook niet meer: wit wordt de kleur van de onderdrukkers. Geen witgeschminkte Sinterklaas meer in Paramaribo. Ook de kleur wit gaat in de ban. Welke kleur duiven moeten we straks oplaten bij een vredesmanifestatie? Ondertussen nestelde Moor, haar zwarte poes, zich op een stapeltje stripboeken in de hoek, Smurfboeken. De eerste uit die serie, De Zwarte Smurfen, zal wel binnenkort verboden worden en net als Mein Kampf, tezamen met de eerste drukken van Pippi Langkous, achter glas verdwijnen in het museum van de twintigste eeuw. Verboden literatuur! Ook Kuifje in Afrika komt er binnenkort terecht. Blijft er nog wel literatuur openbaar verkrijgbaar? Welke stap is de volgende?

Sinds anderhalf jaar woon ik aan de Valckenierstraat met mijn twee zussen. Wat mij zo trekt aan deze buurt is dat het in het centrum is, maar niet in het drukke gedeelte van het centrum. Alles is dichtbij, maar toch net ver genoeg om niet alle verdwaalde toeristen op de stoep te hebben.

lili fuhri snethlage (20) weesperbuurt

methadon Ik kan me mijn leven niet eens meer voorstellen zonder alle mensen die aan de overkant dagelijks hun methadonshot komen halen. Neem bijvoorbeeld de man op de driewieler met altijd jazzmuziek op de radio achterop zijn fiets. Ik kan deze onbekende man niet meer uit mijn ochtenden wegdenken.

ambulances Onder mijn huis is een uitrijplaats van ambulances. Een heerlijk veilig gevoel geeft dat. Helaas hoorde ik laatst dat ze weg gaan. Ik hoop dat mijn volgende onderburen net zo prettig zijn.

oosterpark Elke stap van mijn huis naar het Oosterpark kan ik dromen, aangezien ik hier altijd ga hardlopen. Ik hoor de zwervers die er in de zomer zitten me naroepen: ‘Hé meisje, sportief hoor!’

metro Het vervoersmiddel wat mij elke dag vanuit deze heerlijke buurt wegbrengt naar het amc en mij aan het eind van de dag ook weer netjes in 1018 afzet.

Ballabona Cucharón Spreek uit: [Bahjabóna Koetsjarón] E: [email protected] W: www.ballabona.wordpress.com foto: m a ri a heijdenda el 34



35

Plantage Kerklaan 36 Datum: 9 juli 1974 Dit gebouw aan de Plantage Kerklaan heeft meerdere bestemmingen gehad: De Leden lokalen van Artis, Bevolkingsregister, TVstudio's en dan nu een stadsbrasserie voor keurige gasten. Tussendoor, in de jaren zeventig, was het gebouw echter gastheer voor gasten van geheel ander pluimage. foto: bru no va n moerk erk en

De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

Recommend Documents