De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

jaargang 1

september 2014 nummer 2

1018

De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

adressen & spreekuren huis van de buurt oostelijke binnenstad

buurtspreekuur eilanden

Elke eerste woensdag van de maand, 11:00 – 12:00 uur. De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Voor vragen over het spreekuur en/of de openbare ruimte in de Oostelijke Binnenstad: Nicky Hijne, [email protected], telefoon 06-539 28 526 of Matthijs Scheffer [email protected], telefoon 06-109 47 111.

Het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad is voor en door bewoners. Het ondersteunt buurtbewoners, signaleert waar netwerken ontbreken, werkt aan de opbouw hiervan en aan een leefbare buurt voor iedereen. Het Sociaal Wijkteam is hierin de spil. De medewerkers van het (opgeheven) wijkcentrum maken hiervan deel uit, samen met Centram en IJsterk. De Witte Boei, Kleine Witteburgerstraat 201, 020-622 38 79, www.huisvandebuurt. nl/oostelijkebinnenstad.

Elke woensdag, 11:00 – 12:00 uur. crea Café,Roeterseiland, Nieuwe Achtergracht 170. Deelnemers: Sociaal Wijkteam, Stichting staa, politie (wijkagent) en Plantage Weesperbuurt vereniging. Info via Huis van de Buurt. De Witte Boei, 020-622 38 79.

pluspunt witte boei

politie

Voor (hulp bij) het bellen naar instanties, een brief schrijven of een formulier invullen. Open inloop elke dinsdag en donderdag, 9:30–11:30 uur in de De Witte Boei.

Spreekuren Wittenburg en Kadijken, woensdag 10:00 – 11:00 uur, Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Wijkagent: [email protected] Spreekuren Oostenburg en Czaar Peterbuurt, donderdag 13:00 – 14:00 uur, Steunpunt Czaar Peterstraat 51. Wijkagent: Willem.Jansen@amsterdam. politie.nl. Wijkagent Kadijken en Oranje Nassau kazerne: [email protected]. Wijkagenten Plantage-,en Weesperbuurt: Jan Sluijter en Fred Sterk, tel. 0900-88 44 (zie ook buurtspreekuur pwb).

ijsterk actief burgerschap & participatie

IJsterk stimuleert, ontwikkelt en verbindt mensen. IJsterk helpt vrijwilligers, senioren, mensen met een beperking en andere buurtbewoners verbindingen te leggen, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te versterken en betrokkenheid bij elkaar en bij de buurt te vergroten. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 38 79, [email protected], www.ijsterk.nl. centram

Maatschappelijke dienstverlening. Ook voor schuldhulp.Telefonisch spreekuur, werkdagen, 9:00 – 11:00 uur, 020-557 33 38. Of kom langs bij het pluspunt.

buurtspreekuur plantageweesperbuurt

stadsdeel amsterdam centrum

Tel. 14020, [email protected], www.centrum.amsterdam.nl. sociaal loket amsterdam centrum

Tel. 020-552 48 00, [email protected]. Voor actuele info over spreekuren zie www.centrum.amsterdam.nl.

burenhulp

Vrijwillige onderlinge burenhulp: boodschappen doen,mee naar ziekenhuis, ondersteuning bij wandelen, gezelligheidsbezoek, hulp bij gebruik van apparatuur, zoals computer, telefoon of tv. Structureel of incidenteel. Hulp vragers en -aanbieders kunnen zich (gratis) aanmelden via 020-557 33 38 (werkdagen, 9:00 – 11:00 uur).

2

meldnummer openbare ruimte

en 19:00 – 20:00 uur. Huurteam (op afspraak) – voor controle huurprijs, onderhoudsklachten en woningopnames. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 76 98, [email protected], www.wswonen.nl/centrum. opvoedspreekuur

Op maandagen woensdagochtend in het okc Kraijenhoff. U kunt een afspraak maken bij de balie of telefonisch. Kraijenhoffstraat 32. Tel. 020-555 58 13, optie 2. Een afspraak op een ander tijdstip is mogelijk in overleg: pedagogium@ ijsterk.nl.

Maandag en woensdag van 9:30 – 12:00 uur voor ouders en kinderen tot 4 jaar. Uw kind kan spelen terwijl u met andere ouders praat. Kosten € 1,- per keer. okc Kraijenhoff in de Kraijenhoffstraat 32. speel- o -theek

Op maandag en woensdag van 9.30–12.00 uur, in het Ouder- en kindcentrum, Kraijenhoffstraat 32. U kunt speelgoed lenen voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Kosten € 12,50 per jaar per gezin. Stadspas € 7,50. mantelzorg

Spreekuur Mantelzorg, oneven weken op maandag, 13.00-16.00 uur, De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. www. markant.org, tel. 06-52414751 plantage weesperbuurtvereniging

Postbus 18108, 1001 zc Amsterdam. Voorzitter: Karel Warmenhoven, tel. 020-627 25 70, [email protected]. vereniging vrienden van de plantage

Plantage Middenlaan 18, 1018 DD, Voorzitter: Leon Deben, tel. 020-624 62 46. stichting tussen amstel en artis (staa)

Sarphatistraat 96hs, 1018 gv. Voorzitter: Peter Anink, tel. 020-625 23 41.

wijksteunpunt wonen centrum

stg ontmoetingsruimte voor en door

september 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

Man achter de beleving

Namenmonument

Ambulances verdwijnen

pagina

pagina

pagina

4

10

24

spelinloop

Tel. 256 41 16, voor melding of klacht over huisvuil, grofvuil, afval, fietswrakken, bestrating, groenvoorziening, etc.

Geeft huurders informatie, advies en ondersteuning op het gebied van huren en wonen. Woonspreekuren – voor advies over huren en wonen. Dinsdag: 9:00 – 10:00 uur; woensdag: 15:00 – 17:00 uur

Inhoud

ouderen in de plantageweesperbuurt

Redactioneel Hier presenteren we alweer nummer 2 van 1018, het buurtblad voor de hele oostelijke binnenstad ofwel Centrum Oost zoals ons gebied tegenwoordig officieel heet. Tot voor kort lazen we nog De Plantage Weesperbuurtkrant of De Eilander. Beide redacties hebben lang nagedacht hoe dit nieuwe informatieblad voor de buurt eruit zou komen te zien. Want de oostelijke binnenstad is nogal een gebied! Dan heb je het niet langer over een buurtkrantje. Want heerst er onder onze lezers nog steeds een Eilanden-, Plantage-, Kadijken- of Weesperbuurtgevoel? Of dateert dat uit een tijd waar werk en winkeltjes om de hoek lagen en bruggen de enige verbinding waren tussen de verschillende wijken? De jongere generaties kijken waarschijnlijk allang over de grenzen heen. Hoog tijd dus om de oostelijke binnenstad als één geheel te zien! 1018, de postcode van een bijzonder gebied dat al sinds mensenheugenis een eenheid vormt, rijk aan historie en waar wereldberoemde instellingen gevestigd zijn. Zoals bijvoorbeeld Theater Carré waar we in dit nummer een kijkje achter de schermen nemen. Het is ook naam van dit nieuwe, jonge blad. Bewoners in deze postcode krijgen het blad – met de juiste sticker- in de bus bezorgd. Maar we streven er ook naar het blad beschikbaar te stellen aan iedereen die dagelijks komt en gaat binnen dit deel van Amsterdam. Daarom zal 1018 ook in toenemende mate op leestafels in openbare gebouwen en winkels te vinden zijn. Voor nu: veel leesplezier! Iets met ons te delen? Dit kan via de mail: [email protected].

En verder nog in dit nummer: Berichten uit de buurt Stadsdorp Colofon Beeldbepalende bomen Kunst in de buurt Uit in de buurt Aardappeloproer Monumentale putdeksels Zomer in de buurt soop - nieuws

Huis van de Buurt Zomerpagina Artis opent kennisplein Luchtkwaliteit Weesperstraat Column Ballabona Gezicht van 1018

pagina

8 13 13 15 17 18 20 23 26 27 28 30 32 33 34 35

(soop)

Nieuwe Kerkstraat 124, tel. 020-422 31 52, ma. t/m vr. van 11:00 – 17:00 uur, voor buurtbewoners van 55+. www.soopnet.nl

foto voor zijde: m a ri a heijdenda el

Molen De Gooyer, gezien vanaf de Pontanusstraat, hoek Mauritskade, aan de oostgrens van 1018. september 2014 » 1018 | de eilanden en plantageweesperbuurt

3

Een blik achter de schermen van Carré

Man achter de bel eving jan mey

Hoe ben je bij Carré terechtgekomen? “In 1976 solliciteerde ik op een baan als inspiciënt bij de André van Duin Revue van Joop van den Ende. Die had toen een heel klein kantoortje in Carré. Als ik daar kon komen werken, dan mocht ik in mijn handen knijpen. Je moet weten dat Carré toen een hoog ons-kent-ons gehalte had. Als je timmerman of schilder was, dan kon je ook wel een decortje bouwen en een elektricien kon ook best wel een lampie indraaien. Als er eens een plaats vrij kwam, dan had iedereen wel een achterneef of een zwager die zo’n vacature kon vervullen. Het sloeg allemaal nergens op natuurlijk, maar zo werkte het. Tot de toiletjuffrouw aan toe bestond Carré uit kleine toko’s. Vlak voor mijn sollicitatiegesprek bij Van den Ende, kwam ik tussen de coulissen Bob Kuijper tegen, die destijds hoofd techniek was bij Carré. Dat was een heel belangrijke man. Het bedrijf was namelijk technisch verouderd en hij heeft alles weer op de rails weten te krijgen met ingenieuze theatersystemen. Ook maakte hij een eind aan de vriendjespolitiek. Als je voor hem wilde werken moest je ook wat in je mars hebben. Ik kwam uit de modewereld, organiseerde shows en ik had, zo jong als ik was, al een aardige technische achtergrond in belichting en muziek. Daar zag Bob Kuijper wel brood in, ik kon meteen aan de slag bij hem. Hij is mijn leermeester geworden. Ik wilde vooruit en hij gaf me de kans. Ik ben me toen vooral gaan toeleggen op lichttechniek. Mijn eerste voorstelling was Herman van Veen, die hier op 25 november al weer voor de 500e keer optreedt.” Wat is het bijzondere van je vak? “Het is wel werk waar je van moet houden. Je pakt het op en je blijft heel lang, of je bent snel weer weg. Het zijn natuurlijk ongewone tijden die je draait in het theater: hele dagen, soms tot ’s avonds laat en ook nog in de weekenden. 4


Dat legt een behoorlijk beslag op je sociale leven. Je moet ervan houden, maar ook je vrouw, je gezin. Carré beheerst je leven. Het is nu is wel allemaal specialistisch werk geworden, moet ik zeggen. Voor alle functies in het theater bestaan nu opleidingen, tot en met hbo aan toe. Vrijwel alles is nu ook geautomatiseerd, computers zijn niet meer weg te denken. Toen ik begon als belichter zat je de hele avond knopjes in te drukken voor de gewenste effecten. Nu kun je duizenden lichtstanden bedenken en als de lichtontwerper zegt dit moet hem worden, dan programmeer je dat in de computer en het ligt vast voor de voorstelling. Dat geldt ook voor de muziek en geluidseffecten. Je moet natuurlijk wel op het juiste moment handmatig het effect activeren. Bij cabaretiers, die nog wel eens willen improviseren, moet je bij de les blijven, maar dat hoeft niet bij een voorstelling als War Horse, die we nu hebben staan. Daar klopt eigenlijk alles tot op de seconde. Het oude handwerk is grotendeels verdwenen, jammer aan de ene kant, maar het is zonder meer een vooruitgang. Alles gaat sneller, je kunt grotere producties maken en de kosten zijn een stuk lager.” Wat is het bijzondere van Carré, vergeleken bij andere theaters in het land? “In één woord? De beleving. De hele wereld wil in Carré spelen. De grootste eigen productie die Carré heeft gedaan heeft was Cats in 1987. Oudere mensen die de voorstelling hebben meegemaakt, hebben het er nu nog steeds over. Dat was onvergetelijk. En dan de circussen! Carré was

‘De hele wereld wil in Carré optreden. Het is de beleving.’ van oorsprong een circustheater, begonnen in 1864. Begin jaren 80 was het circus dood in Nederland. Henk van der Meijden was in dat opzicht een visionair. Die haalde in 1984 het Russisch Staatscircus naar Nederland, naar Carré dus, en dat was super spectaculair. Dertig jaar lang hebben we nu als traditie tijdens de kerst en jaarwisseling het Wereldkerstcircus. Ik heb ze alle 30 gedaan. Een circus in een tent daar komt geen hond meer naar toe. Maar in Carré? Uitverkocht. Vanwege de beleving. Hetzelfde hebben we nu met War Horse. Ik heb de try-outs in Dronten gezien. Leuk, maar niet te vergelijken met onze voorstelling hier. Hetzelfde decor, maar hier wordt de zaal bij de voorstelling betrokken. De paarden lopen over het gangpad

naar het podium. Je weet gewoon niet wat je meemaakt. Dan hebben we ook nog eens een zeer geavanceerd geluidssysteem. Ik durf gerust te zeggen dat Carré het beste theater in Nederland is. En ik niet alleen. We hebben hier veel internationale muziekgroepen gehad en ze denken allemaal terug aan dat optreden in Carré. Hier belééf je de voorstelling. Daar zit natuurlijk een hoop ervaring en vakmanschap achter, waar we best trots op zijn.” Wat beteken jij voor Carré en wat betekent Carré voor jou? “Ik denk dat ik in Carré voornamelijk een bron van informatie ben, zeker voor jonge medewerkers. Ik heb ongeveer alles wel een keer meegemaakt. We beginnen bijvoorbeeld nu weer met een nieuwe operaserie. Daar is een groot publiek voor. Dat bespreek ik vanuit mijn know how met onze programmeur, die gelukkig ook uit de theaterwereld komt. Je moet als theater kunnen putten uit de kennis die je in huis hebt. Dat is zó belangrijk. De jonge garde moet vaak weer het wiel uitvinden. Ik heb de oplossing al klaar.” “En wat Carré voor mij betekent? Een moeilijke vraag. “ Hans kijkt een poosje naar buiten over de Amstel. “De tijd hier is voor mij zo snel voorbij gegaan, dat ik wel eens denk...” Zien: War Horse t/m 28 september Herman van Veen: op 25 november al weer voor de 500e keer in Carré. Wereldkerscircus: de kaartverkoop is net begonnen. Lezen: Een plek om lief te hebben, geschiedenis van Carré. (Mariëtte Wolf).


foto: m a ri a heijdenda el

Wie in Nederland heeft nog nooit gehoord van Koninklijk Theater Carré? Een klassiek gebouw aan de Amstel. Een monument in de oostelijke binnenstad van Amsterdam. Een optreden daar is voor elke artiest het hoogste dat je kunt bereiken. Maar wie zijn de mensen achter de schermen die dat elke dag weer mogelijk maken? Hans Petter (1956), manager theatertechniek, legt het ons uit, overdag, in een lege foyer, waar de kroonluchters al branden. Buiten glinstert de rivier.

5

Nieuwe Achtergracht 66, 1018 XZ

Cursussen en Workshops 3D Beelden maken

onder meer:

Boetseren in Was Speksteen Snijden Model Boetseren Informatie & Aanmelding via:

www.atelieraandegracht.nl

30% korting t/m december 2014

ver a a mende

5 jaar Hermitage

Plantage Middenlaan 12 1018 DD Amsterdam 020 26 29 860

TAIJI QUAN & QIGONG Traditionele Chinese bewegingskunst voor een goede gezondheid en balans. Effectief tegen o.a. stress, rsi, hoge bloeddruk, stramme gewrichten. Les van grootmeester Fei BaoNong. Gratis proefles op woe. 17 en 24 sept. om 19.00 uur. Verhinderd? Daarna bent u ook welkom. Parelschool, Kleine Wittenburgerstraat 100. Elke eerste woensdag van de maand, 14–17u

Berichten uit de buurt

Info: Ada 06-51564482 www.longtengtaiji.nl

18 juni werd door de Hermitage het 5-jarig bestaan van het museum gevierd. Op deze dag werd de eerste expositie geopend met werkstukken van kinderen uit het kunstonderwijs gegeven in het Kindermuseum. De expositie laat een groot aantal schilderijen, tekeningen, foto’s en beeldende kunst zien en geeft een mooi beeld van het vele talent dat de Hermitage opleidt. Ongeveer 50.000 kinderen uit de hele stad hebben de afgelopen vijf jaar gratis kunstonderwijs gekregen. Er is een educatief systeem ontwikkeld om kinderen te leren kijken naar kunst zodat de eerste drempel geslecht wordt. Te zien zijn de projecten waaraan in tien weken gewerkt is door de cursisten. De middag werd geopend met een filmpje van vijf jaar geleden waar Koningin Beatrix en genodigden op de

Buurtvisie Plantage/ Weesperbuurt 2014–2018

Receptioniste / Telefoniste (6 mnd), Administratief Medewerker (9 mnd) Financieel Administratief Medewerker (12 mnd), Commercieel Administratief Medewerker (12 mnd), Diverse commerciële opleidingen (12 mnd), Medewerker Projectadministratie (12 mnd), Secretaresse (12 mnd), BKB / BKC / PDB

4 4 4 4

Geen specifieke vooropleiding nodig Fabius is een CRKBO erkende opleider 1 ochtend of 1 avond p/w les in meer dan 50 locaties Meer dan 90% van onze cursisten beveelt onze opleidingen aan

Infoavond er 15 septemb 19:30 uur!

Bezoek onze infoavond! 15 september (aanvang 19:30 uur) Rapenburgerstraat 73 (Volksuniversiteit)

Vraag nu onze brochure aan! 0800-4464464 (gratis) www.fabiusopleidingen.nl 6


Op 27 mei is er met de verschillende buurtgroepen een bijeenkomst belegd met de ambtenaren verantwoordelijk voor openbare ruimte, bouwen en zorg. Het resultaat van deze bijeenkomst is inmiddels samengevat in een (concept) nota. Een paar hoogtepunten lichten we hierna toe. Op dit moment bestaat de sociale woningvoorraad voor 29% uit sociale huurwoningen. We zijn een gemengde buurt: wonen/werken: 56/44. Op gebied van veiligheid geven we de buurt het rapportcijfer 8,4. In onze buurt is de belangrijkste ontwikkeling de campus van de Universiteit op het Roeterseiland. Het aantal studenten neemt met 20.000 toe. Het metrostation Weesperplein wordt verbouwd en het plein heringericht omdat het aantal reizigers enorm zal toene-

vlonder aan de Amstel een openluchtvoorstelling bijwoonden. Blij en trots werd er verteld welke mooie tentoonstellingen er in de afgelopen vijf jaar zijn geweest. En welke mooie tentoonstellingen er de komende vijf jaar nog zouden komen. Het bestuur van de Hermitage was ook heel tevreden over de verbeterde balans tussen eigen inkomsten en de fondseninkomsten, van voorheen 50-50% naar 60% eigen inkomsten tot 40% fondsinkomsten. Het museum verheugde zich ook over het hebben van 4.500 vrienden. Het samenwerkingsverband van vorig jaar met het van Goghmuseum werd een succes genoemd. Voor de toekomst zijn er nu ook afspraken gemaakt met het Amsterdammuseum en het Rijksmuseum om samen de zeventiende-eeuwse geschiedenis beeldend te tonen.

men. Het voornemen is om Weesperstraat op straatniveau aantrekkelijker te maken als eerste stap naar een stadsboulevard. Verder wordt nog genoemd de uitbreiding van Artis en de vergroening tussen Hortus en het Wertheimpark. In het hoofdstukje: 'De deuren open en ontmoeten' lezen we dat we wel tevreden zijn met de buurt, maar dat we niet helemaal gerust zijn over alle toekomstige ontwikkelingen. Er wordt door het stadsdeel getwijfeld of de Weesperstraat ooit versmald zal worden. Voorlopig in ieder geval. Dat het in onze buurt drukker zal worden, wordt al aangenomen door de uitbreiding van Artis met o.a. ‘het kennisplein’, de nieuwe groene entree vanaf het Mr. Visserplein en de eventuele komst van het Holocaustnamenmonument in het Wertheimpark. In het hoofdstukje 'Leefbaar, sociaal en veilig' staat dat het stadsdeel attent

foto: v er a a mende

ATELIER AAN DE GRACHT

De volgende dag werd er ’s ochtends aan de Amstelkant aan een lange tafel van 100 meter een ontbijt geserveerd voor medewerkers die de afgelopen jaren bijgedragen hebben aan het succes van het museum. Het ontbijt werd ook nog eens met een orkest opgevrolijkt. Het was een leuke bijeenkomst voor de vele medewerkers aan de zonnige Amsteloever.

moet blijven op het sluipverkeer door de buurt. De Wittenberg gaat naar verwachting eind 2014 dicht en in 2016 zal, als alles goed gaat, St. Jacob worden verbouwd in een zorgen woongedeelte. Wat nog ontbreekt in de buurtvisie is een duidelijke aanpak om de bewoners te verleiden hun vuilniszakken gewoon op het juiste moment voor hun deur te zetten en niet dagen van te voren. De Nieuwe Kerkstraat maakt hierdoor een nog slordiger indruk dan het al is. Op dit moment zetten veel bewoners hun vuilniszakken op een willekeurig moment voor de deur. Ook in het hoofdstuk 'De deuren open en ontmoeten' wordt vergeten dat bijvoorbeeld de bezoekers op het mooiste punt aan de Amstel, de steiger voor de Hermitage, vaak veel vuil achterlaten. Het is onbegrijpelijk hoe mensen dit kunnen doen in de mooiste stad van de wereld!


7



foto: bru no va n moerk erk en

Politietoezicht Het is iedereen vast wel opgevallen. Voor de Hollandsche Schouwburg is op maandag 16 juni een veiligheidspost geïnstalleerd pal op het drukke fietspad van de Plantage Middenlaan bij de hoek Van de Plantage Kerklaan. De aanleiding is de schietpartij bij het Joods Museum in Brussel. Hier-

8

door worden Joodse gebouwen (o.a. ook op het Mr Visserplein) in Nederland extra bewaakt. De buurbewoners werden er door verrast en hebben direct de buurtregisseurs gemeld dat het tot een verkeerssituatie leidde die om ongelukken vroeg, enkele fietsers zijn dan ook gestruikeld. De volgende dag hebben verkeer-


te kijken of u een tientje of zo hebt en u uw mobiel even neerlegt, bent u die al kwijt. Hij heeft verschillende methoden om u af te leiden. En als hij er niet in slaagt ergens de hand op te leggen, dan is in ieder geval het geld dat u hem even wilde lenen weg. Hij komt nooit meer langs om terug te betalen. De maatregel: Als een verhaal te zielig is om waar te zijn, dan is dat ook het geval. Laat nooit een vreemde binnen, “leen” niemand geld. Laat weten dat u hem helaas niet van dienst kan zijn en adviseer hem hulp te zoeken bij Bureau IJtunnel. Daar hebben ze altijd wel een oplossing. ja n mey

regelaars geprobeerd de fietsers en voetgangers uit elkaar te houden. De derde dag werd de rijweg voor de Hollandsche schouwburg afgesloten voor autoverkeer en worden fietsers tot op heden over de rijweg geleid. Deze situatie zal naar verwachting nog lange tijd duren, er wordt gezegd een jaar! leon deben

Windvaan Hebt u hem al ontdekt? Op het dak van het voormalige Hugo de Vries laboratorium (rijksmonument), Plantage Middenlaan 2, is de windvaan (sinds 1986 spoorloos verdwenen) op 23 juli teruggekeerd. Het gebouw naast de Hortus heeft de windvaan, in nieuwe gedaante, gekregen dankzij Jos Otten (v vab) en de inmiddels overleden beeldhouwster Elisabeth Varga en haar broer Bert.


misschien behulpzaam zijn? Hij is netjes gekleed, spreek accentloos Nederlands en komt geloofwaardig over. Afhankelijk van de situatie bent u hem Van verschillende lezers kregen we een in de portiek al ter wille met uw eigen temelding van een man die onder valse voorwendselen je huis probeert binnen te lefoon, of u nodigt hem even binnen. Dat komen en ongemerkt een portemonnee of telefoongesprek levert niks op. Zijn vrouw smartphone ontfutselt, dan wel geld pro- werkt in Weesp, in een bejaardentehuis, en is waarschijnlijk te druk om haar toestel te beert af te troggelen. beantwoorden. De methode: Hij klampt je in lichte Wat nu? Hij zit in zak en as. Hij moet paniek aan als je op het punt staat de dus zelf naar Weesp. Maar hoe? Zijn geld portiekdeur te openen, met de mededeling dat hij een buurman is, even verder- ligt ook in zijn huis waar hij nu niet naar binnen kan. Kunt u hem niet even een beop, en dat de deur van zijn huis is dichtgevallen. Hij kan niet meer naar binnen. dragje lenen voor bus- en treinreis. Zodra De enige mogelijkheid is om zijn vrouw te hij terug is komt hij langs om het meteen te retourneren. Terwijl u zo goed bent om bellen die een sleutel heeft. Kunt u hem

foto: bru no va n moerk erk en i.s.m. henry k looster

Oplichter maakt buurt onveilig

Vernieuwd fietspad Met de start van het schooljaar zijn de fietspaden vernieuwd en verbreed, zo ook op de Plantage Kerklaan (foto). Om ook de vele jongste fietsers veilig naar de plaats van bestemming te loodsen.


9

Het Holocaust Namen monument

1: Artist impression Namenmonument 2: Nooit Meer Auschwitz monument, Jan Wolkers 3: Maquette Namenmonument

In de vorige 1018 editie maakten wij u attent op het feit, dat er al wel inspraak werd gehouden over de locatie waar het Namenmonument van Libeskind met de ruim 102.000 namen van Nederlandse slachtoffers van de Holocaust moest komen, echter zónder dat men ook maar enig idee had, hoe het monument er uit zou gaan zien. Op dinsdag 3 juni werd onze kritiek door de bestuurscommissie van het Stadsdeel Centrum overgenomen en doorgegeven aan het College van B&W. floris van den broek en karel warmenhoven

A

ls vervolg daarop werd op dinsdag 10 juni in het Stadhuis een grote besloten persconferentie gehouden, waarbij Daniel Libeskind eindelijk en voor de eerste keer de maquette onthulde, hoe zijn studio in New York zich het enorme monument in het Wertheimpark voorstelde. De vergroening was tot voor kort een belangrijk item voor het Stadsdeelbestuur (vgl. de vergroeningsplannen tussen Wertheimpark en Hortus). Het sportpark zou geïntegreerd worden in het park zodat je in het groen vanuit het park 10


rond het sportveld zou kunnen wandelen. Zichtlijnen werden toen nog geweldig belangrijk geacht. Maar dan, tijdens deze persconferentie, geldt dit alles plotseling niet meer. De hoge muren van het getoonde monument houden geen rekening met zichtlijnen en zorgen naast een enorme kaalslag, voor een scheiding van park en sportpark. Terwijl het enige en oudste parkje van Amsterdam Centrum degradeert tot een voorportaal van dit grote bouwwerk, dat ook nog eens het prachtige Auschwitzmonument van Jan Wolkers in de verdrukking brengt. De kritiek op de plannen was groot, de kritiek op de daaraan voorafgaande besluitvorming eveneens. Die weerstand kwam niet alleen van direct-omwonenden, maar vanuit de hele buurt, vanuit de hele stad, ja soms ook van ver daarbuiten. De landelijke bladen getuigden hiervan in de dagen na de persconferentie. Ook uit de Joodse gemeenschap kwamen kritische geluiden. Er is toch al een namenmonument in de nabij gelegen Hollandsche Schouwburg? Wie worden de 250.000 bezoekers die men verwacht voor dit monument? Zullen dat niet veelal toeristen zijn, die afkomen op de naam van Daniël Libeskind en die zijn nieuwste creatie willen bewonderen?

 Hoe verwerkt de Plantage Weesperbuurt dit, naast de steeds groter wordende toeloop naar Artis, de Universiteit en alle musea in de buurt? Door de overweldigende kritiek op dit plan verzocht het algemeen bestuur van Stadsdeel Centrum het College van b&w: • Kennis te nemen van de resultaten van de inspraak • Zelf het gesprek met de buurt te voeren over het principebesluit • Vervolgens dit besluit te bekrachtigen dan wel te heroverwegen. Burgemeester Van der Laan en stadsdeel voorzitter Oranje nodigden daarop op 2 juli een 15-tal mensen uit om over de namenwand van gedachten te wisselen. “Niets ligt nog vast” was hierbij het uitgangspunt. In die vergadering werd een zo compleet mogelijke inven tarisatie van bezwaren gemaakt tegen vestiging van het monument in het Wertheimpark. Een dezer dagen wordt het verslag van deze bijeenkomst ter goedkeuring aan de deelnemers voorgelegd. Naar verwachting wordt op zijn vroegst eind oktober een tweede bijeenkomst met dezelfde groep van 15 belegd.

Waarschijnlijk in november 2014 zal het College van b&w vervolgens definitief zijn standpunt bepalen. Inmiddels hebben velen hun afkeer van deze plannen laten blijken. Er zijn petities getekend en de Facebookpagina en website: redhetwertheimpark.nl worden druk bezocht. Mocht u op de hoogte gehouden willen worden van de zaken rond het Namenmonument in het Wertheimpark, dan kunt u via een mail aan [email protected] uw e-mail adres doorgeven. U kunt uw adres ook doorgeven via www.redhetwertheimpark.nl.

Steun De Plantage Weesper buurtvereniging De Plantage Weesperbuurtvereniging tekent hierbij aan dat mocht dit plan, ondanks alle kritiek, toch doorgezet worden, zij in beroep zal gaan. Voor juridische stappen is geld nodig en dan helpt een groot ledenbestand. Steun ons: voor € 30,- bent u vijf jaar lid en voor € 8,- een jaar. U kunt dit bedrag overmaken op NL64 INGB 0004 900860 t.n.v. Plantage Weesperbuurtvereniging, o.v.v uw naam, adres. Indien u uw e-mailadres achterlaat, houden wij u op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.


11




"Vergroening was tot voor kort een belangrijk item, maar geldt tijdens deze persconferentie plotseling niet meer"

illustr atie:w w w.holocaust na men monumen t.nl



Colofon

Xia Massage Center gespecialiseerd in Chinese massage, pedicure, manicure en harsen

Oostenburgergracht 65 1018 NC Amsterdam Tel. 0619415001

Frederique Lucanet

U

Jacqueline Smit

pianoles? voor beginners en gevorderden alleen volwassenen www.lucanet.nl 06 4392 4375 (bij Artis)

1018 is een buurtblad voor de oostelijke binnenstad en komt tot stand dankzij een groep vrijwilligers (redactie) en met mede werking van het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad.

NIEUWS STADSDORP CENTRUM OOST Op onze bijeenkomst van 5 juli in Eik en Linde stond onze buurt centraal. Wij doken met Denise Citroen in de geschiedenis en daarna gingen we naar het heden met de opzet van de organisaties van de buurtcoördinatoren. Tussendoor was er voldoende tijd om met elkaar te spreken over wat ons in de buurt bezighoudt en de activiteiten en diensten waarmee we ons de komende tijd willen bezighouden. Denise Citroen is een buurtbewoonster en vertelde ons over het door haar geïnitieerde “Open Joodse huizen”. Veel mensen in de Plantage Weesperbuurt wonen in een huis waar tot in de oorlog Joodse Amsterdammers hebben geleefd. Denise wil de geschiedenis van deze huizen gebruiken als metafoor voor de geschiedenis van het verdwijnen van de Joodse cultuur uit de buurt. Een positieve invalshoek waarin het leven van deze Joodse families wordt belicht en niet alleen de ellende van de Shoah. Dit project is niet permanent, zoals bijvoorbeeld wel het geval is in musea en bij monumenten en initiatieven als de zogenaamde ‘struikelstenen’. Dit project is een pop-up initiatief, een “tempel in de tijd”, zoals de Sabbat iedere zaterdag voor Joden ook een moment is waarin het volk wordt herinnerd. Eenmaal per jaar is de geschiedenis aanwezig tijdens huisbijeenkomsten waar iedereen zich voor kan aanmelden. Je laat dit dan weten door een poster op het voorraam te plaatsen en dan komt je huis op de website waarop alle deelnemers staan vermeld. Zoals Job Cohen het benoemde: “Er wordt met Open Joodse huizen nieuwe geschiedenis gemaakt”. Voor meer informatie: www.denisecitroen.nl Tijdens de bijeenkomst kreeg ook het opzetten van de organisatiestructuur van stadsdorp de nodige aandacht. Een belangrijk onderdeel is de functie van buurtcoördinator. Dat is in de verschillende deelbuurten van het Stadsdorp degene het contact onderhoudt met de leden en met stadsdorp, die signaleert en mogelijk doorverwijst. Het kaartje met de deelbuurten komt binnenkort op de website en de leden krijgen een overzicht van alle buurtcoördinatoren. We streven ernaar om in elke buurt twee coördinatoren te hebben. Zo hebben we bijvoorbeeld voor het gebied tussen Amstel en Weesper, waar we al één buurtcoördinator hebben, nog een vacature. Wij hopen dat een van u deze vacature zou willen vervullen! Edwin Wessel en Angelie Weber hebben het initiatief genomen om een kookproject op te zetten voor bewoners van het Occohofje en leden van het stadsdorp. Het bestuur van het Occohofje heeft enthousiast gereageerd. Ze hopen in september van start te gaan, houdt dus onze website (rubriek ‘nieuws’) in de gaten. (www.stadsdorpcentrumoost.nl) . De volgende bijeenkomst bij Eik en Linde is zaterdag 4 oktober van 12.00–14.00 uur.

Verschijning Het Buurtblad komt zes maal per jaar uit in een oplage van 8.650 exemplaren. issn: 2352 – 4111.

Secretariaat Titia Koerten / Linda Timmermans, e-mail: [email protected].

Redactie Vera Amende, Léon Deben, Maria Heijdendael, Titia Koerten, Jan Mey, Brigitte van Meurs, Bruno van Moerkerken, Linda Timmermans, Karel Warmenhoven en Mila Wybenga.

Basisontwerp & opmaak www.werkplaatsamsterdam.nl.

Druk Dijkman Print, Diemen.

Inzenden kopij Inlevering kopij en foto’s: vóór 10 oktober 2014. In Word per e-mail naar [email protected]. Foto’s met naam van fotograaf en vrij van auteurs- en portretrecht. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen, foto’s te bewerken of niet te plaatsen en is niet verantwoordelijk voor aangeleverde foto’s van derden. Foto's toezenden in hoge resolutie (JPEG, TIFF, RAW formaat).

Advertentieopgave Huis van de Buurt, t.a.v. Mila Wybenga: 020-6223879, [email protected]. Inleveren vóór 8 oktober 2014.

Verschijningsdatum volgende nummer Omstreeks 3 november 2014.

Bezorging Huis-aan-huis in alle brievenbussen zonder nee/nee sticker. Ook zijn er diverse afhaalpunten in de buurt, zoals sigarenwinkel Zijlstra op hoek Plantage Middenlaan/Plantage Kerklaan of bij ’t Zonnemeer Natuurvoeding, Nieuwe Kerkstraat 8. Ook in het Huis van de Buurt aan de Kleine Wittenburgerstraat 201, Oosterkerk, gezondheidscentra en huisartse kunt u een blad ophalen.

Vragen en klachten Huis van de Buurt: 020-6223879.

Facebook

12


Ook wij zitten op Facebook. Like ons op ‘Plantagebuurt’ of ‘De Eilander’.


13

Wijn van de maand LUXE, mousserend uit LUXEmburg Frisse bubbels met slechts 8.5% alcohol.

€ 8.95, bij zes flessen € 7.50 p.fl.

Wijnkoperij de Hermitage

BEELDBEPALENDE BOMEN IN DE OOSTELIJKE BINNENSTAD Natuur- en vogelschrijver Kester Freriks en fotograaf Henry Kloostra gaan op de Oostelijke Eilanden en in de Plantage- en Weesperbuurt op zoek naar beeldbepalende bomen. In twintig afleveringen geven zij in tekst en beeld een indruk van de bomenrijkdom van deze beide wijken.

www.wijnkoperij-de-hermitage.nl Nieuwe Herengracht 18 sous telefoon: 020 623 58 77

KANTOOROPLEIDINGEN

Computer Educatie Amsterdam 020 - 623 39 32 Veembroederhof 105 [email protected] • www.kantooropleidingen.nl

14


kester freriks

Aflevering 13

Turkse hazelaar of Boomhazelaar

foto: henry k loostr a

telefoniste/receptioniste, secretaresse (financieel) administratief medewerker medisch- en juridisch secretaresse medisch- en juridisch administratief medewerker praktijkdiploma boekhouden

I

n de hoek van de Hortus, aan de Plantage Middenlaan, staat een eeuwenoude Boomhazelaar, ook Turkse hazelaar genoemd. Zijn kroon reikt ver in de hoogte, de bast is ruw, gegroefd en begroeid met mos. Op sommige plaatsen laat de schors los, waardoor de voor de hazelaar kenmerkende gladde schorsplaten ontstaan. Misschien is deze boom met recht wel een van de allermonumentaalste bomen van onze wijken. De boom is geplant in 1795, al meer dan twee eeuwen staat die boom daar. Hij wakkert de fantasie aan: wat heeft die boom allemaal beleefd, wie hebben de boom niet allemaal gepasseerd, ja, als bomen konden spreken. De boom, de Hortus en het aangrenzende Wertheimpark markeren sinds het eind van de zeventiende eeuw de entree tot de Plantage, het lustoord bij uitstek van de Amsterdammers. Zoals de naam Turkse hazelaar al aangeeft, komt deze boomsoort in Turkije en andere delen van West-Azië en de Balkan voor. Daar is hij inheems. De Latijnse naam luidt Corylus colurna en hij is lid van de familie Betulacea ofwel berkenfamilie. De bloemen van de hazelaar zijn eenslachtig (een bloem die alleen mannelijk of al-

leen vrouwelijk is) en verschijnen al in februari. De mannelijke staan op talrijke wijze bijeen in hangende katjes. De vrouwelijke bloemen daarentegen zijn in kleine kluwens gegroepeerd. Dan komen in de herfst de hazelnoten eraan, geliefde vruchten voor vogels, als Vlaamse gaai, zoogdieren, de eekhoorn bijvoorbeeld, en de mens. De boom werd vanaf de zestiende eeuw al aangeplant in parken en tuinen van West-Europa en gold als een geliefde parkboom. In de Hortus staat de boom omkranst door andere bomen. Maar het mooiste is als de boom geïsoleerd staat, zodat zijn brede, uitwaaierende kroon van takken vrijuit alle kanten kan opgroeien. De boom is in elk seizoen onweerstaanbaar mooi. De herfst kleurt de bladeren echt op fraaie manier goudgeel. In het vroege voorjaar zijn ze bijna doorschijnend groen en ‘s zomers dansen de zonnevlekken tussen de bladeren. De boom staat op een cruciale plaats in de bewogen geschiedenis van de Plantage, die in de loop

van de tijd door veel wetenschappers, kunstenaars en schrijvers werd bewoond. Ook de Joodse bevolking koos domicilie in de Plantage. De Tweede Wereldoorlog heeft in deze wijk diepe sporen getrokken. De Hollandse Schouwburg is een van de plekken die in de historie lieu de mémoire heet, herinneringsplek. Van daaruit werden Joodse Amsterdammers per tram naar het Centraal Station vervoerd, en verder. Die trams passeerden in de wijde bocht bij de Plantage de Hortus, en dus deze buitensporig grote, eeuwenoude boom. Nu staat de boom daar nog altijd, ongemoeid, naar het lijkt onaangedaan. Het is moeilijk niet aan deze geschiedenisverhalen te denken wie aan de boom voorbijgaat. Alles wat de Plantage bezit, lijkt in die boom samengevoegd: grandeur, geschiedenis, bewogenheid (kijk naar de rauwe, ruwe en getekende bast) en groene weelde. Ga er niet aan voorbij, kijk ernaar, en vooral: kijk ernaar op, met ogen langs de stam de hoogte in.


15

1018-Kunst Op bezoek bij beeldhouwer, tekenaar en schilder Mieke Kleinendorst aan de Plantage Muidergracht

Achter de schutting Het kleine stukje Plantage Muidergracht 105 tot 107 is een van de weinige plekken in de Plantagebuurt die aan de oude Plantagesfeer herinnert: de huizen met inpandig achter de houten schutting. Erachter ligt een klein lommerrijk pleintje, omzoomd door verschillende oude gebouwtjes: het onderstuk van een achtiende-eeuws woonhuisje, een atelier in de stijl van de Amsterdamse School, een atelier met alleen bovenlicht, de achterkant van de voormalige houten paardenstal van de Amsterdamse Omnibusonderneming (aom) en de stenen paardenstal/loods, eveneens van de aom.

voetreflexologie ooracupunctuur Sivas therapie

AZA PRAKTIJK VOOR ALTERNATIEVE ZORG AMSTERDAM

Geeske Lanting

leon deben

Wittenburgkade 45 / 1018 LK Amsterdam T 020 785 49 55 / M 06 150 811 67 www.praktijkaza.nl / [email protected]

AZA_adv_60x60-01.indd 1

25-08-14 19:16

In deze gebouwtjes hadden reeds vanaf de jaren 20 van de vorige eeuw verschillende beeldhouwers hun atelier: Hildo Krop, Jaap Kaas, Karel Kneulman en André Schaller. We zijn op bezoek bij Mieke Kleinendorst, beeldhouwster, tekenaar en schilder, die al meer dan 35 jaar op deze locatie werkt. Eerst had ze haar werkplaats in het oude atelier van Jaap Kaas, dat ze na zijn dood had kunnen overnemen, maar dat moest ze in 2010 helaas verlaten. Nu heeft ze haar atelier in het noordelijke deel van de stenen paardenstal op no. 107. Hier en daar slingeren brokken natuursteen die nog op bewerking wachten. Mieke is opgeleid aan de Rijksacademie, waar ze onder meer lessen volgde van Paul Gregoire, Piet Esser, Willem den Ouden, Wim Vaarzon Morel en Constance Wibaut. Haar werk bestaat onder meer uit vertalingen van stemmingen door middel van het landschap en de langzame verschuivingen die zich daarbij voordoen. Thema's zijn onder meer het rivierengebied van Midden-Nederland en het Portugese landschap met authentieke accenten. Zij hakt uit steen en vooral uit bijzondere marmers uit Portugal en Italië en houdt van overwegend abstracte vormen die aan de natuur zijn ontleend.

foto's: bru no va n moerk erk en

thuis in de stad

16



17

Raadpleeg ook: www.deplantageamsterdam.nl Deze agenda kan alleen maar worden samengesteld op grond van aangeleverde informatie in Word – standaard Times New Roman pt 12 aan: [email protected] (Leon Deben). De deadline voor het volgende nummer is 10 oktober 2014. Graag uw informatie op tijd en a.u.b. in de gevraagde vorm mailen!

fotografie-scene en de persoonlijke band met vele fotografen of hun nabestaanden. Met zijn scherpe instinct voor fotografische kwaliteit leverde hij onder meer een cruciale bijdrage aan de herontdekking van de naoorlogse straatfotografen van de zogenaamde New York School, onder wie Saul Leiter, van wie het Joods Historisch Museum in 2011 een tentoonstelling had. De tentoonstelling is samengesteld door het Musée de l’Elysée in Lausanne in samenwerking met de Fondation Henri Cartier-Bresson te Parijs.

In het Joods Historisch Museum zijn vanaf 11 september 2014 tot begin januari 2014 honderdvijftig foto’s uit de privéverzameling van de New Yorkse galeriehouder Howard Greenberg te zien. Het gaat om een collectie van beroemde fotografen als Henri Cartier Bresson, Edward Steichen, Robert Frank, Walker Evans en Dorothea Lange. De handelaar Howard Greenberg bouwde zijn collectie, die bestaat uit meer dan vijfhonderd foto’s, in de afgelopen dertig jaar op. Deze collectie kenmerkt zich door de hoge kwaliteit van de afdrukken. Greenberg wachtte vaak jarenlang totdat de gedroomde afdruk op de markt kwam. De galerie van Greenberg in Manhattan behoort tot de grootste en meest prestigieuze fotogaleries ter wereld. Greenberg staat bekend om zijn gedreven passie voor de fotografie, zijn grote vakkennis, zijn netwerk in de internationale

Zien ≥

Eenmaal per maand staat een van onze rondleiders voor u klaar met een speciale themarondleiding. Aan de hand van zijn of haar expertise maakt u kennis met een speciaal deel van onze collectie. De rondleidingen starten om 14.00 uur. Deelname 3,50 euro. Vooraf reserveren is niet mogelijk. Maximaal 15 deelnemers. Zaterdag 14 september 2014: Planten uit de nieuwe wereld Zaterdag 4 oktober 2014: Levende fossielen Zaterdag en zondag 18-19 oktober 2014: Paddenstoelen en schimmels Zaterdag 22 november 2014: Speculaas en pepernoten. Over Kruiden en specerijen

thema-rondleidingen

hortus botanicus

10 juli 2014 – 28 september 2014 : cu r iosi t y, samengesteld door schrijver Brian Dillon, staat in het teken van de ‘nieuwsgierigheid’. Nieuwsgierigheid is de ‘motor’ die ons ertoe aanzet om kennis te verwerven, en het (ooit zondig) verlangen naar vreemde en nieuwe zaken. Dillon vertrekt vanuit de rijke traditie van de Europese zeventiende-eeuwse Wunderkammer. www.deappel.nl Prins Hendrikkade 142, 1011 AT, 020-6255651

expositie

appel arts centre

onderging Artis de grootste vernieuwingsoperatie sinds de oprichting in 1838. In deze lezing wordt ingegaan op erfgoedmissie van Artis. De lezingen beginnen om 20.00 uur, in het Planetarium (zaal open: 19.30 uur). Na de pauze wordt de sterrenhemel van de komende maand toegelicht. Om een Artis-lezing te bezoeken hebben zowel Artis-leden als niet-leden een toegangsbewijs nodig. De entreeprijs voor een lezing is inclusief een drankje vooraf én in de pauze. De entreeprijs voor een Artis-lezing is € 12,50, Artis-leden betalen € 5,-. Koop uw toegangsbewijs online of in de voorverkoop aan de Artis-kassa. www.artis.nl

Dinsdag 7 oktober 2014: Leden Lokalen. Met de restauratie van de Ledenlokalen en het Artisplein

lezingen

artis

De nieuwe Arcam Galerie begeeft zich op het grensvlak van architectuur en kunst. Architecten tonen objecten, schetsen en bouwornamenten. Kunstenaars tonen werk dat is geïnspireerd door architectuur. Fotografen presenteren architectuurfoto's. De collectie zal wisselen en er zullen regelmatig presentaties en openingen zijn van nieuwe ontwerpen en ontwerpers. Bezoek de nieuwe galerie vanaf 21 juni! De expositieruimte en het informatiepunt zijn geopend van dinsdag tot en met zaterdag, van 13.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis. Het gebouw is geheel rolstoeltoegankelijk. Prins Hendrikkade 600, 1011 VX Amsterdam Telefoon:020 620 4878, www.arcam.nl

expositie

arcam

19 mei 2014 t/m 28 september 2014: Hollands populairste actrice. Over het leven en werk van Esther de Boer-van Rijk. 11 september 2014 t/m 11 januari 2015 Masterpieces from the Howard Greenberg Collection. Zo'n honderdvijftig foto's uit de privéverzameling van de New Yorkse galeriehouder Howard Greenberg zullen te zien zijn. Het gaat om een collectie met iconen van beroemde fotografen als Henri Cartier Bresson, Edward Steichen, Robert Frank, Walker Evans en Dorothea Lange, maar ook met topstukken van minder bekende fotografen als Consuelo Kanaga en Jerome Liebling. www.jhm.nl; www.hollandscheschouwburg.nl (0)20 5 310 310 en (020) 5 310 380

expositie

amsterdam joods historisch museum

≥

19 juli t/m 19 oktober 2014: Parkzaal : Masters of Photography – Iconen van National Geographic 13 september 2014 t/m 25 januari 2015: Mauritsvleugel: Soulmade. Jasper Krabbé meets Tropenmuseum. De collectie uit de depots in de ogen van Jasper Krabbé. Het Tropenmuseum is geopend op: dinsdag t/m zondag en feestdagen, van 10.00–17.00 uur. Op maandag tijdens feestdagen en schoolvakanties, behalve de zomervakantie: 10.00–17.00 uur. Op 24 en 31 december is het museum open tot 15.00 uur. Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdam. Tel: (020) 568 8200 / Fax: (020) 568 8548 [email protected]

expositie

tropenmuseum

5 september t/m 27 september 2014. Opening zaterdag 5 september om 14.00uur. Schilderijen /Zeefdrukken. Nieuwe Keizersgracht 1a (naast zij- ingang Hermitage), 1018 DR Amsterdam www.amsterdam-outsider-art.nl

Donderdag 25 september en 30 oktober 17.30 uur: buurtborrel In samenwerking met de Plantage- Weesperbuurtvereniging en de Vereniging Vrienden van de Plantage. Zondag 28 september en 26 oktober 14.00 uur: soopcinema. Bijzondere films in een bijzonder plezierige samenkomst. De titels worden bekend gemaakt in de soop-nieuwsbrief en op posters in de soop. Kaarten á € 3,50, inclusief een drankje en een hapje, zijn 14 dagen voor aanvang verkrijgbaar aan de bar. Nieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; www.soopnet.nl

extra soop

outsider art amsterdam

expositie

Donderdag 9 oktober 16.30 uur: soopsalon: Muzieklezing over Duitse gedichten op muziek door Harald Kunst, bekend van zijn vele soop- cursussen over Duitse literatuur. Hij presenteert enige Duitse gedichten van Ricarda Huch, Christian Morgenstern en Bertolt Brecht op muziek van Viktor Ullmann, Hanns Eisler en Sofia Goebaidoelina. Uiteraard zullen er veel muzikale fragmenten te beluisteren zijn.

muziek

Donderdag 25 september 16.30 uur: soopuur Paul Verberne legt in woord, geluid en beeld getuigenis af van zijn liefde voor Giuseppe Verdi. Zijn leven, opera, requiem, relatie met Wagner, liefdes en nog veel meer. In samenwerking met de Vereniging Vrienden van de Plantage.

lezingen

Tot en met woensdag 1 oktober: eigen werk deelnemers creatieve cursussen Resultaat van beeldhouwen, boetseren, fotograferen, knippen & plakken, schilderen en tekenen in alle ruimtes en in de tuin. Donderdag 2 oktober 16.30 uur: v er nissage Feestelijke opening van de expositie van Riet Dorrestein onder titel abc – textile art met muzikale begeleiding van Trio Blue Band. Op werkdagen van 11.00 uur tot 17.00 uur zijn de tentoonstellingen te bezichtigen.

expositie

soop

30 september 2014 t/m 12 april 2015, Expositie “Naar de boeren! Kinderevacuaties in de Hongerwinter Verzetsmuseum Amsterdam toont vanaf 30 september 2014 een aangrijpende expositie over de ongeveer 40.000 kinderen die in de Honger winter vanuit het stedelijke westen van het land zijn geëvacueerd om te voorkomen dat ze van de honger zouden sterven. De reddingsacties vonden plaats onder zeer moeilijke omstandigheden. 70 jaar na de Hongerwinter haalt het Verzets museum dit indrukwekkende verhaal op uit de vergetelheid. In de tentoonstelling vertellen zeven personen die als kind ‘naar de boeren’ zijn gegaan over hun ervaringen. Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam, tel +31 (0)20 6202535, [email protected] www.verzetsmuseum.org

expositie

verzetsmuseum

10 juli 2014 – 26 oktober 2014: Science center n e mo : Wonder of Wetenschap? Nemo Oosterdok 2, 1011 VX Amsterdam [email protected] 020-5313233

exposities

nemo

8 t/m 28 september 2014: Amsterdam op de schop. Fototentoonstelling van het fotografen-duo HilFo (Hilly van Eerten & Fons Heijnsbroek). Opening 5 september 20.00 uur. Openingstijden: ma-vr 10.00-16.00 uur en za–zo 12.00–17.00 uur Stichting Oosterkerk, Kleine Wittenburgersstraat 1,1018 LS Amsterdam. 020-6272280 www.oosterkerk-amsterdam.nl. [email protected]

expositie

Vrijdag 17 oktober 2014: 14.30 uur. Jong Talent Zondag 19 oktober 2014: 12.00 uur. Koffie concert Toegang gratis, tenzij anders vermeld, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.

Zaterdag 13 september: Nationale orgeldag en Monumentendag I 13.30-14.00 en 15.00-15.30 uur orgelspel door Ross Luescher + na afloop mogelijkheid om op het orgelbalkon te kijken en rondleiding Zondag 14 september 2014: Monumentendag II Vrijdag 19 september 2014: 14.30 uur. Jong Talent. Zondag 21 september 2014: 12.00 – 13.30 uur. Koffieconcert. *guitar time* Een reis door de wereld van de gitaar. Meestergitarist en verteller Rik Spann neemt u mee van de bekende klas siekers (Bach, The Beatles en de Blues) Dinsdag 7 oktober 2014: 20.00 uur. Jong talent

muziek

oosterkerk

Zondag 5 oktober 2014 t/m 2 november 2014: “Droomtheater” van Nella Montfoort, schilderijen olieverf en pastel. Openingstijden: bij expositie vrij-, zater- en zondag 13–18 uur en op afspraak Entrepotdok 33, 1018 AD / 0207727826

GALERIE OVERSTROOM expositie

6 september 2014 t/m 5 oktober 2014: life lines met Willem Harbers, Karin Rianne Westendorp, Deirdre McLoughlin en Christiaan Kuitwaard. Opening zaterdag 6 en zondag 7 september van 13.00-18.00 uur. Zondag 5 oktober van 17.00-20.00 uur finissage. Nieuwevaart 200, 1018 ZN Amsterdam. www.FranzisEngels.nl

expositie

galerie franzes engels

Zaterdag 13 december 2014: Planten in de kersttijd Plantage Middenlaan 2a, Amsterdam Dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Meer informatie op www.dehortus.nl

Het aardappeloproer nader belicht

“Aan de Rietlanden staan wagons met aardappelen! We gaan ze halen!!!”

titia koerten

30 juni 1917: aardappel verkoop bij de insteekhaven aan de Cruquiusweg

20


A

ls in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, blijft Nederland neutraal. Dat betekent echter niet dat de bevolking geen nadeel van de gebeurtenissen ondervindt. De buitenlandse handel valt weg doordat de ons omringende landen met elkaar in gevecht zijn. Hierdoor worden de eerste levensbehoeften schaars en de prijzen lopen enorm op. De huren stijgen en ook de werkloosheid neemt toe. De armste buurten in Amsterdam, de Jordaan en de Oostelijke Eilanden, hebben het zwaarst te lijden. Vanaf 1916 nemen de sterftecijfers van met name vrouwen en kinderen, ten gevolge van ondervoeding en tuberculose, dan ook schrikbarend toe. Om ervoor te zorgen dat het schaarse voedsel evenredig onder de bevolking kan worden verdeeld, ziet de regering zich genoodzaakt distributiewetten in te voeren. Volgens de bevolking worden echter de goede etenswaren verhandeld naar het buitenland en het voedsel van slechte kwaliteit blijft over voor de bevolking. Vanaf 1916 begint de bevolking pas goed de gevolgen van de oorlog te merken. De winter van 1916-1917 is bijzonder streng en voor je portie brandstof moet je uren in de rij staan in de bijtende kou. Brood wordt begin 1917 gerantsoe-

die te laat komen gaan verder op zoek naar pakhuizen waar aardappels kunnen liggen en proberen die open te breken. De politie probeert in te grijpen en gaat met de vrouwen in gesprek. Daarop besluit een groep vrouwen om onder politiebegeleiding naar het gemeentehuis te gaan om hun beklag te doen over hun situatie. De aanwezige wethouders vertellen dat zij zojuist per telegram aan de regering hebben verzocht om onmiddellijke hervatting van de rantsoenering en om een rechtvaardige verdeling van aanwezige voorraden. De vrouwen wordt op het hart gedrukt dat ze vertrouwen moeten hebben in het gemeentebestuur, er wordt aan gewerkt en tot die tijd moeten de vrouwen zich nog even behelpen met rijst en erwten. Daarop zegt een van de vrouwen: “Als ik me man dat voorzet krijg ik op me donder!”

De stoet zet zich in beweging richting de Jordaan. Hier loopt het uit de hand

Zaterdag 30 juni Op zaterdagochtend 30 juni vertrekt wederom een delegatie van wel meer dan 500 vrouwen, dit keer van de Oostelijke Eilanden, naar het gemeentehuis om hun beklag te doen over de schamele portie aardappelen die hun is toebedeeld. Per gezin nog geen kwart kilo en de aardappels zijn bevroren geweest en dus in slechte staat. De burgemeester zegt dat de aardappelen als je ze kookt nog wél goed zijn. Daarop neemt mevrouw P. van StekPunt uit de Blankenstraat zo’n aardappel in de hand en knijpt hem uit boven het bureau van de burgemeester met de woorden: “Rauw heb ik ze nog nooit gegeten.” De dames besluiten naar de Rietlanden te gaan, waar ze treinen met aardappelen weten te staan. Onderweg sluiten veel vrouwen zich bij de groep aan en ze scanderen: “Aan de Rietlanden staan wagons met aardappelen!!! We gaan ze halen!” Als de politie de groep vrouwen in de verte aan ziet komen laat een van hen snel de slagboom bij de overweg aan de Cruquiusweg zakken. De vrouwen dringen aan achter de slagboom en de dienstdoende inspecteur van de politie, dhr. Joosten, besluit dan om de aardappelen uit één van de wagons te verkopen: per 2 kilo, voor de op dat moment gangbare prijs en desnoods op krediet. Voorwaarde is wel dat één vrouw ervoor moet zorgen dat alles ordelijk verloopt. De vrouw die zich opwerpt is P. van Stek-Punt uit de Blankenstraat die ’s ochtends ook al aanwezig was op het gemeentehuis. Zij is een vertrouwd gezicht in de buurt, zit in de oudervereniging van de Oosterspeeltuin en heeft organisatietalent en overwicht. Ze is een potige vrouw die overal op afgaat. Op de foto die verschijnt in weekblad Het Leven, staat zij afgebeeld voor de slagboom met haar handen op de rug. Het lijkt alsof ze is geboeid,

de gegoede klasse proberen door middel van kookdemonstraties vrouwen warm te krijgen voor het gebruik van peulvruchten en rijst om zo minder afhankelijk te zijn van de steeds minder goed verkrijgbare aardappel. Daarnaast is er nog de Centrale Keuken waar je voor een klein bedrag een verantwoorde maaltijd kunt krijgen. Arbeidersvrouwen vinden deze bemoeienis met hun eetpatroon bevoogdend en het wekt irritatie op. De Centrale Keuken, ook wel schamper “De Centrale Trog” genoemd, blijft dan ook vaak zitten met gerechten met rijst en peulvruchten. foto's: nationa a l a rchief/spa a r nesta d photo/ het lev en/ a.f.w. vogt

Op het jaarlijks terugkerende buurtfeest Patatatoe, dit jaar op zaterdag 13 september, wordt op een ludieke manier het Amsterdamse aardappeloproer herdacht door tijdens een feestelijke optocht aard appels uit te delen aan de hele buurt. Tijdens het echte aardappeloproer in 1917 ging het er heel wat minder ludiek aan toe. Bij de verschillende oploopjes in de Jordaan en op de Oostelijke Eilanden werd er destijds door de politie en het leger met scherp geschoten en er kwamen tien mensen om, waaronder een jongen van twaalf. Daarnaast waren er meer dan honderd gewonden. Wat gebeurde er precies in de zomer van 1917?

neerd met vier ons per dag per persoon. Het brood dat van overheidswege wordt verstrekt bevat leng, een bacterie in het meel dat het brood tijdens het bakken verandert in een zure, draderige substantie. In juni 1917 is de grens bereikt: vrouwen uit de armste buurten organiseren hongertochten. Groepen vrouwen van soms wel meer dan honderd personen trekken de stad door om te kijken wat er in pakhuizen en dekschuiten ligt opgeslagen aan voedsel. Als een van de deelnemers vermoedt dat er ergens vlakbij levensmiddelen te vinden zijn, stuiven ze erop af. Ze zijn wanhopig, ten einde raad maar vooral strijdbaar. En dan de aardappel. Een maaltijd zonder aardappelen is ondenkbaar. In de armste gezinnen zijn aardappelen de voornaamste voedselbron. Er verschijnt slechts mondjesmaat groente op het menu en vlees is er vrijwel nooit. Vrouwen uit

Donderdag 28 juni; we willen aardappelen, geen rijst Op de Amsterdamse Groentemarkt is geen aardappel meer te krijgen, ook niet op de bon. De oude oogst is vrijwel op en de nieuw geoogste aardappelen zijn nog niet beschikbaar. Er wordt gefluisterd dat de nieuw geoogste aardappelen bestemd zijn voor uitvoer naar het buitenland. Er gaan geruchten over groenteboeren die mandjes aardappelen achterhouden voor hun vaste klanten. Op diezelfde dag ligt aan de Prinsengracht een dekschuit met aardappelen afgemeerd, bestemd voor het garnizoen soldaten dat in Amsterdam is gelegerd. Een groep vrouwen loopt door de stad en zien de schuit liggen met de aardappels open en bloot en ziet hun kans schoon. Ze intimideren de bewakers van de boot en in een mum van tijd is de schuit leeggehaald en lopen de vrouwen met de aardappels in hun schorten naar huis. Diegenen


21

Het aardappeloproer nader belicht – vervolg

maar de sfeer is echter verre van grimmig. De vrouwen staan lachend achter de slagboom en de agenten poseren ontspannen voor de foto. Niets op deze foto doet vermoeden dat de zaak later in de week nog uit de hand zal lopen. Maandag 2 juli 1917 van relletjes naar oproer Maandagmiddag verzamelen meer dan 1000 vrouwen zich op de Dam voor een demonstratie. Er sluiten zich ditmaal ook jongens en mannen aan en er zijn inmiddels ook uit solidariteit stakingen uitgeroepen bij o.a. De Koninklijke Lloyd. De stoet zet zich in beweging richting de Jordaan. Hier loopt het uit de hand. De menigte valt uit elkaar en groepjes vrouwen breken pakhuizen open en plunderen dekschuiten. De voorhoede wordt toegesproken door socialistische leiders en wordt opgeroepene om naar huis te gaan. De massa trekt echter haar eigen plan. De politie heeft het niet meer in de hand en voert verschillende charges uit. De onrust verplaatst zich vervolgens naar de Ooste-

De militairen krijgen bevel om te schieten lijke Eilanden. Op de Oostelijke Handelskade worden stilstaande treinen en pakhuizen geplunderd door groepjes vrouwen. Als de politie verschijnt wordt zij bekogeld met grote stenen en er is een barricade opgericht van trottoirbanden. De politie moet zich noodgedwongen terugtrekken naar het Kattenburgerplein en dan besluit de hoofdcommissaris militaire versterking te vragen.. Via de Czaar Peterstraat trekken de soldaten op naar de Oostelijke Handelskade. Als de militairen de straat in lopen wordt de doorgang echter belemmerd door een grote menigte toegestroomde mensen. De militairen sommeren de mensen hun

Architectonische hoogtepunten in de buurt

ramen te sluiten, maar er wordt teruggeroepen: “Moordenaars , gooi je geweren neer.” Mevrouw van Stek-Punt uit de Blankenstraat is ook weer aanwezig. Volgens ooggetuigen gaat zij voor de soldaten staan, trekt haar bloes open en roept: “soldaat schiet, maar vreten motten we hebben voor onze kinderen.” De militairen krijgen bevel om op de bevolking te schieten maar weigeren dit. Later verklaart een van de militairen voor de krijgsraad dat hij niet wilde schieten omdat het goed mogelijk was dat zijn vader of moeder zich onder de oproerkraaiers bevond. Veel van de dienstplichtige militairen waren namelijk afkomstig uit Amsterdam. 3 en 4 juli De politie en militie worden door de bevolking uit de arbeidersbuurten meer en meer getart en uitgedaagd. En het gaat allang niet meer alleen om aardappelen. Inmiddels zijn ook de zogenaamde ‘spekkarren’ die met varkensvlees naar het abattoir rijden een doelwit en worden er schoenwinkels en sigarenwinkels geplunderd. Na het debacle in de Czaar Peterstraat worden er dienstplichtigen van elders gehaald die wel met scherp durven te schieten. Als de eerste doden vallen, veel jonge mensen en soms een toevallige voorbijganger die door een afdwalende kogel wordt geraakt, verandert de stemming onder de oproerkraaiers en verflauwt het animo om te plunderen. Op donderdagochtend 5 juli krijgt Amsterdam tenslotte vijfduizend hectoliter aardappelen binnen. Voldoende voor een rantsoen van een half kilo per persoon. De rondtrekkende vrouwen keren terug naar hun huizen en de stakers gaan weer aan het werk. De problemen zijn hiermee nog niet opgelost. Zo gaat bijvoorbeeld in 1918 het broodrantsoen naar twee ons per persoon per dag en daarop volgen nog het broodoproer en de Spaanse griepepidemie. De wapenstilstand van november 1918 komt geen minuut te vroeg.

foto: christien jaspa rs

Geraadpleegde literatuur: M. Krijger, Het boezelaarsoproer, nrc , 18 juni 1988. M. Krijger, Het aardappel oproer in 1917, Armamentaria 39 (2004–2005) pp.

30 juni 1917: Vrouwen achter de slagboom bij het rangeerterrein aan de Cruquiusweg

22


Monumentale putdeksels Wie wel eens naar de grond kijkt tijdens het wandelen is het mogelijk opgevallen dat er nogal wat verschillende soorten en maten putdeksels bestaan. Op de Hoogte Kadijk, ter hoogte van nummer 145, liggen twee bijzondere exemplaren in het asfalt met de opschriften duin rechts en Vecht rechts. Parooljournalist Paul Arnoldussen bracht de kleinoden onlangs onder de aandacht, nadat een lezer had vastgesteld dat de gemeente lukraak dergelijke roerende zaken vervangt, zonder stil te staan bij een eventuele monumentale dan wel sentimentele waarde. lyn erisman

I

n eerste instantie leek het of het de enige twee overgebleven exemplaren in Amsterdam waren. Na een oproep in Het Parool om te speuren naar onontdekte dekseltjes elders in de stad, is gebleken dat er nog enkele andere zijn, maar dat er ook alweer minstens één is verdwenen (Centraal Station). Er zijn meerdere variaties. Bovenstaande voorbeelden komen ook omgekeerd voor, met de termen duin links of Vecht links, maar er zijn ook exemplaren met alleen de woorden Vecht en water aangetroffen. Een groot aantal van de dekseltjes is na verwijdering naar het Bedrijfsmuseum Waternet in Heemstede gegaan. Achter de betekenis van de opschriften zit een hele geschiedenis. Voor 1845 werd drinkwater nog niet direct aangevoerd, maar verkocht vanaf waterleggers, een soort varende waterbekkens. ’s Winters was het water schaarser en ging de prijs omhoog. Armen konden het niet meer betalen en waren noodgedwongen aangewezen op gesmolten ijswater uit de grachten, waarvan ze dikwijls ziek werden en waarbij ze soms de dood vonden. Het stadsbestuur probeerde met grote waterkelders verspreid over de stad een

voorraad aan te leggen om deze situaties te voorkomen, maar het was niet toereikend. Op initiatief van ingenieur Christiaan Vaillant gaf de gemeente een vergunning af voor de aanleg van een pijpleiding om grondwater vanuit de duinen naar de stad te pompen. In 1853 was de leiding klaar. Via diverse tappunten kon er water per emmer gekocht worden. In 1888 kwam er, vanwege de groei van de stad, een nieuwe leiding vanaf de Vecht. Omdat dit minder schoon water was, werd het uitsluitend gebruikt voor de industrie, bluswerk en straatreiniging. Het putdeksel, ook wel straatpotdeksel geheten, gaf aan of de leiding het voor consumptie geschikte duinwater bevatte of het viezere Vechtwater. De woorden links en rechts verwijzen naar de draairichting waarmee de kraan openging. In 1932 werden de leidingen gekoppeld; het Vechtwater liep sindsdien óók via de zuiveringsduinen. De putdeksels waren niet meer nodig en verdwenen langzaam uit het straatbeeld. In het collectief geheugen zijn ze nog volop bekend, al behoren de betekenis ervan en de historie erachter allang niet meer tot de algemene kennis. Gezien alle werk-

zaamheden die er door de jaren heen voortdurend in de stad zijn uitgevoerd, is het bijzonder dat ze nog zo lang hebben kunnen overleven. Die tijd loopt nu ten einde. Onlangs zijn er nog twee andere deksels gespot in de buurt, beiden op het fietspad op de Mauritskade, tegenover het Tropenmuseum, met twee keer Vecht links erop. Hoe lang de deksels nog zullen blijven liggen is onbekend. Tot nu liggen ze nog altijd op hun plekje, klaar om bewonderd te worden.

Mochten er nog deksels in 1018 gespot worden: meldingen kunnen worden doorgegeven aan de redactie [email protected], t.a.v. Lyn Erisman.


23

Ambulances verdwijnen uit de Weesperbuurt

Het wordt stil in de Valckenierstraat Altijd al het gevoel gehad dat er in de buurt wel erg veel ambulances rondrijden? Dat klopt. Al sinds 1932 is in de Valckenierstraat de ambulancepost van Amsterdam gevestigd. Binnenkort zal het een stuk stiller zijn, want Ambulance Amsterdam gaat de Weesperbuurt verlaten. Dan zijn de gierende banden hier verleden tijd. brigitte va n meurs

‘D

ie gierende ba nden zijn al praktisch verleden tijd, dat doen alleen de oude ambulances, de witte Chevrolets. Met de gele Mercedessen die we nu hebben, gebeurt dat niet meer.’ Chris Keijzer is al twintig jaar ambulanceverpleegkundige. Hij heeft veel gezien. ‘En toch kun je nooit zeggen dat je alles al een keer meegemaakt hebt.’ Opgetogen opent hij de deuren van het nieuwste voertuig. Brancards rollen soepel alle kanten op, zodat de verpleger altijd goed bij de patiënt kan. Er zijn handige laatjes, waar-

in spullen op de juiste temperatuur bewaard worden. ‘Je wilt in de winter geen ijskoude vloeistof in je bloed krijgen.’ Alles oogt strak en georganiseerd. De glanzende wagens contrasteren nogal met het gebouw aan de Valckenierstraat waarin ze staan. Niet zo gek, want de ambulancedienst bedient al meer dan tachtig jaar heel Amsterdam vanuit dit pand. Maar dat is binnenkort voorbij.

bloeden, heeft een patiënt gas nodig: dan moeten we zo snel mogelijk naar het ziekenhuis. Het is dan cruciaal dat je de juiste keuzes maakt. Dat je het ziekenhuis belt, zodat daar alles klaar staat. Dat geeft een kick hoor.’

Doe je vooral spoedritten? ‘Ik rijd op een als (Advanced Life Support)- ambulance. Dat is een auto waarmee je alles kunt doen. Reanimeren, ongevallen. Je kunt er ook wel besteld vervoer (geplande ritten van en naar ziekenhuizen) mee doen, maar dat is eigenlijk zonde. Daarvoor heb je geen auto vol apparatuur en speciaal opgeleide mensen nodig. Voor besteld vervoer zijn er zorgambulances. Sinds kort is er ook een psycholance voor de overplaatsing van psychiatrisch patiënten.’

Waar verhuizen jullie naartoe? ‘In plaats van één centrale post komen er nu posten op verschillende plaatsen in Amsterdam, onder meer bij het olvg en het BovenIJ ziekenhuis. Die laatste post moet nog gebouwd worden, tot die tijd bedienen we Noord vanuit de brandweerkazerne bij de IJ-tunnel. Ik ga naar Noord, waar de spoedritten vaak langer duren. In de stad zijn veel ambulances en veel ziekenhuizen. Ik vind het juist een uitdaging om een half uur met een patiënt in de auto te zitten. Om goed te moeten nadenken over de zorg die je verleent. Ik kan natuurlijk wel een slagaderlijke bloeding stoppen, maar een inwendige bloeding niet. Als longen

Wat geeft je de grootste voldoening? ‘Het meest bevredigend vind ik het om oudere mensen te helpen. Dat werk grijpt me echt aan. Heeft een oudere vrouw bijvoorbeeld de hele nacht in de slaapkamer gelegen met een gebroken heup. Dat is mensonterend. We geven pijnstillers, wassen haar en brengen haar schoon en netjes naar het ziekenhuis. Dat geeft veel voldoening. Je ziet in Amsterdam helaas steeds vaker dat mensen te lang thuis moeten blijven. Niet de zorg krijgen die ze verdienen. Dat was twintig jaar geleden ook al zo, maar toen kozen mensen er zelf voor. Nu worden zorginstellingen gesloten. Dat is een schrikbarende ontwikkeling. In het ziekenhuis mogen ze niet blijven, mantelzorgers zijn niet altijd beschikbaar. En dan komen wij dus soms verschillende keren op een dag omdat iemand gevallen is en niet meer op kan staan.’

foto: m a ri a heijdenda el

Is dat specifiek voor deze buurt? ‘Nee, dat gebeurt overal. Wat echt typisch voor deze buurt is, zou ik je niet kunnen zeggen. Je maakt hier van alles mee. In het centrum van Amsterdam moet je vaak uitrukken voor mensen die hebben gedronken en drugs hebben gebruikt. Toeristen die naar Amsterdam komen en denken: even een jointje roken. En die voelen zich dan beroerd. Zijn bang dat ze dood gaan, hebben hartkloppingen, kunnen niet meer praten. ‘s Avonds, ‘s nachts en in het weekend is het altijd raak. Je ziet dan ook forse alcoholvergiftigingen, zelfs bij kinderen van 15, 16 jaar.’

24


Criminaliteit? ‘Die verplaatst. Vroeger speelden schietpartijen zich vooral in het centrum af, of in Zuid-Oost. Dat verschuift nu naar Noord, daar zijn tegenwoordig veel afrekeningen.’ Heb je nu meer te maken met agressie? ‘Agressie is van alle tijden, meestal heb ik daar nog wel

begrip voor. Dronken mensen, drugsgebruikers; van cocaïne of speed kun je behoorlijk flippen. Psychiatrische patiënten kunnen in een psychose raken en denken dat jij de duivel bent die dood moet. Wat ik wel heel erg vind, is agressie bij omstanders. Kom je ergens aan, gaan ze tegen je schreeuwen hoe je moet behandelen. Dan zeg ik: “Dat bepaal ik wel.” Zo iemand zegt dan “Als je mijn broertje doodmaakt, kom ik jou ook doodmaken.” Verbale agressie. Ik word daar niet bang van, wel boos, het raakt me diep. Ik probeer het te begrijpen. Tijdens het wachten op de ambulance bouwt de agressie zich op. Ik zeg dan “Daar kan ik niks aan doen. Maar ik ben er nu, en nu ga ik voor je geliefde zorgen.” Je moet die agressie kanaliseren, daar zijn trucs voor. Dan zeg ik: “Hou jij die infuuszak even vast.” Ik ben eigenlijk nooit bang. En als er gevaar dreigt, halen we de politie erbij. Een tijdje terug moesten we naar de Vluchtgarage in Zuid-Oost, waar die groep uitgeprocedeerde asielzoekers zat. Toen ging de politie mee, want we moesten een ruimte binnen terwijl we niet wisten hoeveel mensen daar zaten, en of ze ons iets wilden aandoen. Risico’s neem ik nooit. Je moet tenslotte de patiënt wel kunnen helpen.’ Neem je je werk mee naar huis? ‘Nee, dat is heel raar. ‘s Avonds weet ik niet meer wat ik overdag gedaan heb. Dan wil ik er niet meer over nadenken. Ik droom er niet over, ik slaap er niet slecht van, heb geen concentratieverlies, ben niet prikkelbaar. Dat is heel belangrijk, anders hou je het niet vol. Maar één situatie is me altijd bijgebleven. We reden ergens naartoe met de ambulance, en waren onderweg getuige van een fataal ongeluk met een bus en een fietser. We hebben meteen een knop omgezet en hulp verleend. De emoties kwamen pas later. Normaal gesproken komt er een oproep, en dan zit er wat tijd tussen je vertrek en je aankomst bij de patiënt. Nu zagen we alles gebeuren. Ik kan het me heel gedetailleerd herinneren. Ik moet er ook over ophouden nu. Sinds de Volendamramp bestaat er een team dat opgeroepen wordt bij mensen met nare ervaringen, bedreiging, kinderreanimatie, dat soort dingen. Je spreekt iemand, en een week later doe je dat weer, en zes weken later nog eens. Als ze dan alles nog heel gedetailleerd weten, kunnen ze last krijgen van een posttraumatische stressstoornis. Ik zit in dat team, het is goed om te doen. En het werkt.’ Van dichtbij klinkt een sirene. ‘Er staat vast wat in de weg. Want normaal gesproken zetten we hem pas aan als we de Valckenierstraat uit zijn.’ Chris is even stil. ‘Er gaat hier wel iets unieks weg hoor. Maar een ambulancedienst in het hart van de stad is niet meer van deze tijd. Natuurlijk heb ik daar sentiment bij, maar we gaan vérder en dat is positief.’


25

Borrel 25 augustus

Janny Lok

Ontvangst met open armen De cursussen en clubs van de soop zijn na de zomer weer begonnen of staan op het punt om te beginnen. De meeste activiteiten zijn al volgeboekt, maar hier en daar is nog wel plaats voor een nieuwe deelnemer. Kijk eens op de website voor het aanbod of, beter nog, kom eens langs. Er is altijd een vrijwilliger aanwezig die op de hoogte is van de activiteiten en waarmee u een praatje kunt maken. We spreken in De Gelaghkamer zo’n deskundige vrijwilliger: Janny Lok.

had uw advertentie kunnen staan!

26


foto's: Linda Timmer m a ns

HIER

Janny, wat mag een bezoeker van jou verwachten? ‘We hebben bij de soop iets dat heet ‘A-team’. De ‘A’ staat voor aanwezigheid. Aanspreekpunt zou misschien wel een toepasselijker woord zijn. Ik ben zo’n A-teamer en sta gedurende mijn ‘dienst’ mensen te woord die de soop bezoeken of er telefonisch contact mee opnemen. Je moet als A-teamer goed de weg weten in de soop. Zowel wat betreft het zakelijke reilen en zeilen, maar vooral ook wat betreft de vele cursussen en evenementen die we de buurtgenoten aanbieden. Soms sta je een leverancier te woord of komt er iemand van een nutsbedrijf langs. Vaak stapt er iemand binnen die

gehoord heeft “dat het zo gezellig is bij de soop” en dus een kijkje komt nemen. Er is altijd koffie, er liggen diverse dagbladen, natuurlijk de buurtkrant 1018 en er is een computer beschikbaar voor het geval men wat op wil zoeken.’ Wanneer zijn er ‘A-teamers’ aanwezig? ‘Op de uren en dagen dat de soop open is, op werkdagen van 11.00 tot 17.00 uur, is er altijd een A-teamer aanwezig. Het A-team bestaat uit tien mensen. Vijf hebben ‘ochtenddienst’, die bij ons tot twee uur loopt en de overige vijf doen middagdienst tot de soop sluit. De meeste mensen die binnenstappen hebben belangstelling voor een of meer specifieke cursussen of clubs, maar het komt ook regelmatig voor dat men geïnteresseerd is in de soop in algemene zin. De prachtige binnentuin die we hebben, is soms ook de trigger om langs te komen en de mooiste magnolia van Amsterdam te zien bloeien. De Gelaghkamer is en blijft het centrum van de soop. Daar ontmoet men elkaar, daar vinden de pauzes van de vele cursussen plaats en daar kan een A-teamer vaak een bijdrage leveren als er vragen zijn.’

organisatie met circa 100 vrijwilligers en een groot aantal bezoekers. Samenwerking tussen A-team en bardienst is een belangrijk aspect, zegt Janny. Je vormt een team, maar je vervangt elkaar niet. Ieder heeft z’n eigen specifieke taken. Waar het steeds om gaat is dat je door een goede samenwerking met de bardienst gastvrijheid uitstraalt.’ Heb je wel eens geen zin? Heftig schudt Janny haar hoofd. Oh nee, dat zou voelen als verzaken. ‘Ik vind het leuk en nuttig werk en ik ben erg gesteld op de bardienst, waarmee ik samenwerk. Het geeft ook wel een bepaalde mate van structuur in mijn leven. Wat ik de lezer van de Buurtkrant nog zou willen zeggen? Doe de buitendeur van ons gebouw in de Nieuwe Kerkstraat 124 maar open, kijk eens in de tuin en klets in de Gelaghkamer met ons, bijvoorbeeld over de mooie buurt waarin we wonen.’ Ga naar de website www.soopnet.nl om te abonneren op de nieuwsbrief met informatie over het programma.

soop activiteiten bewegen

culturen

lezingen

bridge

exposities

literatuur

film

muziek

fotograferen

ontspannen

creatieve

geschiedenis

talen

cursussen

gezondheid

computer- cursussen

Hoeveel mensen werken er binnen de soop ? ‘De soop bestaat nu ruim 15 jaar en is in die tijd gegroeid naar een


27

Huis van de Buurt Koffietafel in de Witte Boei: elke twee weken op woensdag

Groen & Milieu

Watertuinen in 2014

foto: a nk e brugm a n

Eerste buurt honing geoogst

Vegetarisch of vlees (halal) - actuele info via Facebook. Repair Café: elke eerste woensdag van de maand, 14-17 uur, Witte Boei. Koffietafel Witte Boei: woensdagen 24 Sinds dit voorjaar heeft Wittenburg sept; 8 en 22 okt, 14-16 uur, Witte Boei. een eigen ‘bijenstal’. Onze imker Voortgangsoverleg PlantageCarolien de Jong en het vriendelijke Het Sociaal Wijkteam Oostelijke Weesperbuurt: maandag 6 okt bijenvolk werkten hard aan de (onder voorbehoud), 20 uur, crea Café, Binnenstad nodigt u van harte uit eerste potjes heerlijke honing. voor de koffietafel in de Witte Boei. Nieuwe Achtergracht (UvA). Volgend jaar weer (meer)? Informatie en vergaderstukken via Elke twee weken, op woensdag, tussen [email protected]. 14 en 16 uur. Voor een praatje, een kop- Voortgangsoverleg Oostelijke je koffie of thee, kennismaken, voor vra- Eilanden & Kadijken: woensdag gen en ideeën over onze mooie buurt. 8 okt (onder voorbehoud), 20 uur, De wijkagent of een buurtambtenaar Huis van de Buurt, Witte Boei, grote schuift ook regelmatig aan. Zo spreken zaal. Informatie en vergaderstukken we elkaar vaker en blijft iedereen via [email protected]. Orden je post: hulp bij administratie/ goed op de hoogte van wat er speelt post, elke laatste donderdag van in de buurt. Tot op de koffie! Meer informatie via Pim van Galen, de maand, 13-15 uur, Witte Boei, [email protected] €1 per keer. Advocatenspreekuur: gratis eerste advies, elke eerste & derde donderdag van de maand, tijdens het pluspunt, De verkoop van plantenpakketten Groe9.30-11.30 uur, Witte Boei. ne Straatdag 2014 leverde €270 op voor het jaarlijkse goede doel: dit keer Theaterstraat (door brand getroffen). Tijdens het Wertheimparkfeest werden vrijwilligers Reinier en Nanda blij verrast door de donatie uit handen van Naïma Chekhchar (Werkgroep Groen en Milieu, SoSinds kort heeft de Witte Boei een biciaal Wijkteam). “Hier zijn we erg blij bliotheekservicepunt (bsp). Dat is een haal- en brengservice voor leden van de mee, dit bedrag zal goed besteed worKoffietafel in de Witte Boei Openbare Bibliotheek Amsterdam die den, en zo kunnen we weer op festivals in onze buurt wonen. Niet voor jeugdle- en buurtfeesten ons werk blijven doen”, zei een glunderende vrijwilliger van Theden en leden uit andere stadsdelen. Een boek reserveren gaat uitsluitend aterstraat die, zoals wel vaker, tent, poBuurtrestaurant Witte Boei: maandagen 15, 22 en 29 sept; 6, 20 en 27 okt. via internet. Dit kan thuis of via de spe- dium en techniek verzorgde. Aanvang 18 uur. Ook vegetarisch/halal. ciale pc in de Witte Boei. Het boek opAdres: Huis van de Buurt de Witte halen en terugbrengen gaat ook via de Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Witte Boei. Opgeven en betalen aan de balie. KosMensen die hulp kunnen gebruiken bij het reserveren, kunnen terecht in de ten €5, kinderen €3. Buurtsoep van Bart: elke dinsdag van- Witte Boei: elke maandag (15–17 uur) en woensdag (13-15 uur). af 12.30 uur, Witte Boei. Kosten €1.

Dagje uit naar de nieuwe wildernis Gaat u met ons mee naar de Oostvaardersplassen? Zondag 28 sept, 13.30 uur verzamelen, perron 2, Muiderpoortstation. Vertrek trein: 13.46 uur. Aankomst Almere Oostvaarders: 14.22 uur. Op eigen kosten. U kunt wandelen of fietsen (zelf meenemen). Het is twee km lopen naar het natuurbelevingscentrum Oostvaarders. Fietsroutes gaan o.a. naar het Kottersbos, het ruigere Oostvaardersbos en om de Oostvaardersplassen heen. Terugreis op eigen gelegenheid. Zie evt. www.stadennatuur.nl.

Boekenuitleen via De Witte Boei

Voor in de agenda


foto: paul v erber ne

foto: mil a w y benga

Theaterstraat blij met gift

28

Wijksteunpunt Wonen

Waar wilt u een boom?

De laatste tijd zijn er op de Oostelijke Eilanden aardig wat bomen gekapt. Denk alleen maar aan de 63 bomen op de hoek van de Czaar Peterstraat en Cruquiuskade ten behoeve van nieuwbouw.

De bomenverordening schrijft echter een herplantplicht voor. Waar zijn die nieuwe bomen dan geplant, vroegen we aan het Stadsdeel. Die vraag schijnt moeilijk te beantwoorden zijn, want we weten het nog steeds niet. Wel vroeg het Stadsdeel ons plaatsen aan te wijzen, waar eventueel nieuwe bomen kunnen worden geplant. Daarom doen wij hierbij een beroep op u. Oproep Heeft u een plek op het oog, waarvan u vindt dat daar een nieuwe boom of bomen kan of kunnen worden geplant, geef dit dan voor 1 oktober a.s. door aan: werkgroepgroenenmilieu@ gmail.com of aan De Witte Boei, tel. 020 6223879 t.a.v. Naima, Pim of Mila, [email protected] [email protected] [email protected]. Alvast bedankt.

In de Katten- en Wittenburgervaart liggen groene pareltjes. Dat zijn de watertuinen, aangelegd in 2011, begroeid met alle mogelijke soorten water- en oeverplanten, waaronder gele lis, dotter, kalmoes, watermunt, kattenstaart, riet en wilgenroosjes. Ze zijn een lust voor het oog. Begin maart is er door ons een uitbreidingsplan ingediend voor watertuinen in de Kattenburgervaart. Daarvoor moest een zelfbeheercontract worden afgesloten. Door verschil van mening over de inhoud, met name over de financiële verplichtingen van het Stadsdeel, heeft de zaak een tijdje stil gelegen. Na behandeling in de bestuurscommissie hebben wij het contract ondertekend. Begin juli is er door ons een nieuw uitbreidingsplan voor de Kattenburgervaart ingediend. Daarin zijn verwerkt de opgedane ervaringen met de watertuinen wat betreft snoeien, gevaar voor kanteling, ondergrond, het wel of niet toegankelijk maken voor watervogels etc. Ook hebben we voorgesteld de waterplateau’s naast de recentelijk verbrande boot in de Nieuwe Vaart af te meren in de Kattenburgervaart. Tot nu toe hebben we behalve een ontvangstbevestiging nog geen reactie gehad van het Stadsdeel. Omdat nog dit jaar materiaal besteld moet worden om in februari 2015 de nieuwe watertuinen te kunnen aanleggen, dringen we hierbij aan op een zo spoedig mogelijke behandeling van ons plan. Verder is een bewoner in de Conradstraat ook bezig met een plan voor watertuinen in de Oostenburgervaart. Zo zie je maar: goed voorbeeld doet goed volgen! Werkgroep Groen & Milieu Oostelijke Binnenstad Contactpersoon watertuinen: [email protected]


29

Zomer in de buurt

Stokrozen fleuren onze buurt op!

foto's: bru no va n moerk erk en

Er gaat een gerucht, dat iemand willekeurig door Amsterdam zaadjes van stokrozen heeft rondgestrooid. En dat hierdoor deze bloemen in allerlei kleuren overal tevoorschijn schieten. Hoe dan ook, ook onze buurt fleurt er erg van op! Er werd veel vertier rond het water gezocht, zoals zwemmen en zonnen aan het Entrepotdok (foto rechtsboven) en de Gay Parade (foto rechtsonder).

30



31

Artis opent ontmoetingsplein

Publicatie rapport meetcampagne milieudefensie

Plantagebuurt openbaar plein rijker

I

Ernstige luchtverontreiniging in Weesperstraat Een jaar lang hebben bewoners van de Weesperstraat de luchtkwaliteit in hun straat gemeten. Dit gebeurde in het kader van een meetcampagne die werd georganiseerd door Milieudefensie. Bewonersgroepen in heel Nederland deden mee, in totaal waren er 100 meetpunten. In juni is het eindrapport van deze meet campagne verschenen. Van de 16 meetlocaties in Amsterdam bleek de Weesperstraat de meeste luchtverontreiniging te hebben. Voor de gezondheid en de levensverwachting van de bewoners van de Weesperstraat en aangrenzende straten is deze luchtverontreiniging funest. grote foto: tesk a ov erbeek e; k leine foto: bru no va n moerk erk en

n 1838 wordt het Genootschap Natura Artis Magistra gesticht op het buiten ,Middenhof’, gelegen op de hoek Middenlaan en toenmalige Prinsengracht. Pas na aankoop in 1870 van het aangrenzende buiten ‘Zorgvliet’ aan de Plantage Kerklaan, worden de ‘Ledenlokalen’ door architect G.B. Salm gebouwd, bestaande uit de twee hoekpaviljoens met de laagbouw daartussen. Achter aan deze laagbouw bouwt architect B.J. Ouëndag in 1893 een grote serre, lang verscholen voor het publiek. In 1938 worden de gronden en gebouwen van het dan noodlijdende 100-jarige Artis door de gemeente Amsterdam overgenomen. In 1941 wordt het Bevolkingsregister van Amsterdam in de Ledenlokalen ondergebracht, waar het tot 1968 zal blijven. Op 27 maart 1943 raakt het Bevolkingsregister zwaar beschadigd door de aanslag gepleegd door het Kunstenaarsverzet. De laagbouw verliest hierdoor de bovenste verdieping. De gedenksteen, ontworpen in 1946 door Wil Sandberg, één van de bedenkers van de aanslag, is op zijn plek gebleven naast de ingang van het nu nieuwe restaurant ‘de Plantage’.

Van de laagbouw aan de Plantage Kerklaan is alleen de gevel behouden, alles binnen is verder nieuw. Het kleurgebruik van de gevel is in ere hersteld na onderzoek naar de originele kleuren en decoratiestijlen van de Ledenlokalen. Het prachtige grand café gaat achter in de serre over in het restaurant. Ondernemers van de café restaurants ‘Amsterdam’ en ‘Dauphine’ werken hier samen met Artis en chefkok Koen van Brunschot (de Goudfazant) runt de keuken. In het gebouw zijn inmiddels ook twee tv studio’s teruggekeerd. En in de ‘black-box’ op de bovenste verdieping wordt Micropia ingericht, een bijzonder museum waar bezoekers kennis gaan maken met de kleinste organismen op aarde: de microben. Micropia wordt op 30 september geopend door Koningin Máxima waarna het per 1 oktober open gaat voor publiek. Het restaurant in de serre geeft uitzicht op het Artisplein. Door de sloop van het witte gebouw aan de Plantage Middenlaan is een open verbinding gemaakt tussen Artis en de stad en vanaf de Plantage Middenlaan vrij toegankelijk voor publiek. Eigenlijk ligt het plein dus grotendeels op de geboortegrond van Artis in 1838: het Middenhof. Het wordt begrensd door de Ledenlokalen en het nog te restaureren ‘Groote Museum’. Aan de parkzijde wordt het plein afgesloten door fontein ‘de watertafel’ en de monumentale volière met daarin veel lepelaars en andere weidevogels, die ongetwijfeld het verblijf op dit plein een bijzondere sfeer zullen geven. Cultuur, natuur en ontspanning komen zo samen in het hart van de Plantagebuurt.

32


T

ijdens deze landelijke campagne werd elke maand de concentratie van stikstofdioxide gemeten als graadmeter voor de luchtvervuiling door wegverkeer. De resultaten van de meetcampagne zijn verontrustend: bij een kwart van de 100 meetlocaties werd een concentratie gemeten die rond de grenswaarde ligt (40 microgram stikstofdioxide per kubieke meter lucht). In de Weesperstraat bleek de gemiddelde concentratie 44 μg/m3 te

zijn. In juni/juli was de concentratie het laagst (34 μg/m3) en in oktober/november het hoogst (52 μg/m3). De gemeente is wettelijk verplicht om ervoor te zorgen dat de grenswaarde niet wordt overschreden. In de Weesperstraat en andere straten in de stad schiet de gemeente dus tekort. Uit steeds meer studies blijkt dat luchtverontreiniging door wegverkeer funest is voor gezondheid, ook als er geen grenswaarden worden overschreden. Twintig procent van de hart- en vaatziekten in Nederland wordt veroorzaakt door luchtvervuiling. Daarnaast veroorzaken (ultra)fijnstof en giftige uitlaatgassen kanker en longaandoeningen, zoals astma en bronchitis. Kinderen die op plekken wonen waar veel verkeer rijdt, hebben 30% meer kans om astma te ontwikkelen dan kinderen die op het platteland wonen. Mensen die in een straat met veel verkeer wonen, zoals de Weesperstraat, hebben een slechtere gezondheid en leven korter dan hun medeburgers in straten met minder verkeer. De uitkomsten van deze meetcampagne zijn van belang omdat de gemeente beweert dat volgens berekeningen van het riv m de grenswaarden in de Weesperstraat niet worden overschreden. Het riv m heeft er echter op gewezen dat er

in Amsterdam veel verouderde auto’s rijden die de lucht extra vervuilen. Bij het aanleveren van gegevens aan het riv m houdt de gemeente hiermee geen rekening. Het riv m schrijft hierover in een recent rapport: “De invoer van de gemeente Amsterdam roept verschillende vragen op. De berekende concentraties zijn naar verwachting een (aanzienlijke) onderschatting van de feitelijke situatie. Er wordt in grote delen van de stad geen representatief beeld van de luchtkwaliteit gegeven” (Monitoringsrapportage nsl 2013) De bewoners van de Weesperstraat en de aangrenzende straten zijn de dupe van dit falend beleid van de gemeente. De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat de gemeente maatregelen moet nemen die het autoverkeer in de Weesperstraat verminderen. Uitvoering van het Masterplan Wibautas, waartoe de gemeente in 2002 heeft besloten, zal een positief effect op de luchtverontreiniging hebben, doordat het verkeer rustiger gaat rijden en de straat niet langer een vierbaansweg door een woonwijk is. Daarnaast zal ook het weren van auto’s met dieselmotoren en scooters een positief effect hebben. Stichting De Weesperstraat / www.weesperstraatvanmorgen.nl Contactpersoon: Bert van de Wiel, tel.: 06 42 85 25 92


foto: gerrit a link

Op maandag 8 september was de officiële opening van het Artisplein aan de Plantage Middenlaan en de vernieuwde Ledenlokalen aan de Plantage Kerklaan. Hiermee is onze buurt een nieuwe openbare ontmoetingsplek en een prachtige stadsbrasserie rijker.

33

de keyzer

ballabona pakt de taxi Half augustus en het giet. Als ik een open haard had, zou die nu gevuld zijn met brandend hout, maar ik héb geen haard! De tropische hitte, die ons deze eeuw beloofd was, die ons lange avonden op zwoele terrassen zou brengen, laat veel te lang op zich wachten. In gedachten zie ik mijzelf in het café op de hoek van de Schippersgracht uit het goedkope Hema-regenpak plus rubberlaarzen bevrijd worden. Deze gedachte is zo oncharmant, dat ik, met jurk en hoge hakken, de taxi pak voor dat kleine stukje vanaf huize Ballabona. Ik stap in een smetteloze Mercedes van een bekend Amsterdams taxibedrijf. Hier zit ik in het café met Maria del Mar, een van mijn beste vriendinnen, die hier vlakbij in de kazerne woont. Het is te koud voor witte wijn, dus ik bestel gewoon een glas rode wijn. Glühwein zou haast een optie zijn. Vanavond gaat Maria del Mar me dan eindelijk aan haar nieuwe vriend voorstellen; straks na het eten schuift hij aan voor de nazit, zo is de planning, want hij moet nog werken. Ik kan niet wachten. Maria heeft me over hem verteld: een grootgeschapen Burkinabé, genaamd Dieudonné, die regelmatig heen en weer vliegt over de Sahara naar Ouaga dougou. Dat klinkt stoer, helemaal nu met dat ebola-gedoe. Dieudonné was er al aan gewend om bij aankomst in Europa reeds in de slurf door de marechaussee gecontroleerd te worden, vooral als ‘nie blanke’, maar nu is daar ook de koortscontrole bijgekomen, maar die geldt voor álle passagiers. Hoe het ook zij, voor Maria, — alweer een paar maanden single — die hem op Tinder heeft opgescharreld is hij een godsgeschenk. Maria vertelde dat zij en Dieudonné sinds kort beiden als taxichauffeur werken, via een bekende taxi-app: taxi voor de halve prijs. Zo verdienen ze een centje bij. In een lang betoog verdedigt Maria haar taxi-app, voor iedereen die een auto heeft, of zich per auto wil laten vervoeren: “Het is een gat in de markt, er zijn zoveel mensen die ergens heen moeten en voor wie bus en tram onhandig is en voor wie de fiets ook al geen alternatief is — ik denk aan mijn regenlaarzen en Hemapak — en een gewone taxi is natuurlijk veels te duur....”. Ik knik beamend, en tik met mijn naaldhakken op de grond. Je hoeft niet altijd in een glimmende Mercedes te zitten, volgestouwd met elektronica en airco en met chauffeur in apenpak. Een aftandse Datsun Cherry met loshangende bekleding is uiteindelijk net zo snel. Ineens stapt er een grote donkere man het café binnen en loopt op onze tafel af. Hij glimlacht naar ons met een brede rij witte tanden. Oef, ik neig ernaar nu toch snel ijskoude witte wijn te bestellen. Hij gaat zitten en vertelt over zijn laatste verblijf in Afrika. Gelukkig heeft het daar deze zomer ook flink geregend, zodat de oogsten op de velden van zijn vader niet verdroogd zijn. Dieudonné was liever boer gebleven dan Amsterdamse taxichauffeur in de regen, maar een mens moet toch wat doen voor de kost? Ik luister bijna niet meer en twijfel hoe ik in het vervolg een partner ga zoeken: Tinder of toch maar die goedkope taxi-app.

We wonen in de Blankenstraat in ‘De Keyzer’ maar hebben 10 (smalle) ramen en een balkon aan de Czaar Peterstraat dus als mensen me vragen waar ik woon zeg ik: ”Czaar Peterstraat!“ Beetje zoals mensen van buiten New York ook altijd zeggen dat ze uit New York komen.

Het gezicht van 1018 rory van der oest (37) cza ar peterbuurt

donkere wereld Zelfs voordat ik er ooit was geweest kende ik hem al want dit was toch zo’n beruchte straat? Wel spannend maar daar heb je niks te zoeken... Alsof het een portaal naar een donkere wereld was waar je beter niet kunt komen...

lanta arntjes Toen ik hiervoor een paar jaar op IJburg woonde reed ik vaak met de tram 10 door de Czaar Peterstraat naar Paradiso waar ik geluidstechnicus ben.. Of ik liep met m’n dochtertje Skylar naar Kung Fu vanaf haar school aan de Oostelijke Handelskade. Donker, een tikje viezig, maar toch... toch iets... Weet nog dat ik zag dat ze de lantaarntjes hadden opgehangen en dat ik jaloers was op de mensen die in zo’n echte straat wonen. En nu woon ik er zelf!

geluiden Ik ben veel bezig met geluid en ben ook al zo gehecht geraakt aan alle geluiden: politiemotor… dronken toeristen op huurfietsen vanaf Roest… ja hoor... tramrailsje…

mix Voel me echt heel erg thuis aan deze kant van de stad door de mooie mix van bewoners, het water, de scheepvaartgeschiedenis, de bomen, de creatieve geesten hier en rondom Roest, Artis, Wittenburg.

Ballabona Cucharón Spreek uit: [Bahjabóna Koetsjarón] E: [email protected] W: www.ballabona.wordpress.com foto: m a ri a heijdenda el 34



35

Zicht vanaf het Van ’t Hoffinstituut (Roeters eiland) naar het zuid westen. Datum: 13 januari 1986 foto: bru no va n moerk erk en

We zien de Sarphatistraat, het Emma Kinderziekenhuis, Spinozastraat en Spinozahof. Daarachter de Singelgracht met de Mauritskade en de kale plek van de gesloopte Amstelbrouwerij. Verderop

zien we wat nu de Amstel campus is: het inmiddels gesloopte Wibauthuis en het belastingkantoor van architect G. Friedhoff. Helemaal in de verte zien we nog het Okurahotel.

De Eilanden & Plantage Weesperbuurt

Recommend Documents