jaargang 1 februari 2015 nummer 5
1018
De Eilanden & Plantage Weesperbuurt
adressen & spreekuren huis van de buurt oostelijke binnenstad
– de witte boei
Het sociaal wijkteam oost werkt vanuit de Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201, tel 020-6223879, www.sociaalwijkteamamsterdam.nl. Volg het sociaal wijkteam ook op Facebook. pluspunt witte boei
Werkplaats voor financiële en administratieve zaken, en alle vragen over de buurt. Open inloop elke dinsdag en donderdag, 9.30 -11.30 uur in de Witte Boei. ijsterk
IJsterk stimuleert, ontwikkelt en verbindt mensen. IJsterk helpt vrijwilligers, senioren, mensen met een beperking en andere buurtbewoners verbindingen te leggen, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te versterken en betrokkenheid bij elkaar en bij de buurt te vergroten. www.ijsterk.nl. centram
Maatschappelijke dienstverlening. Ook voor schuldhulp.Telefonisch spreekuur, werkdagen, 9:00 – 11:00 uur, 020-557 33 38. Of kom langs bij het pluspunt.
politie
mantelzorg
Spreekuren Wittenburg en Kadijken, woensdag 10:00 – 11:00 uur, Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Wijkagent:
[email protected] Spreekuren Oostenburg en Czaar Peterbuurt, donderdag 13:00 – 14:00 uur, Steunpunt Czaar Peterstraat 51. Wijkagent: Willem.Jansen@amsterdam. politie.nl. Wijkagent Kadijken en Oranje Nassaukazerne: Stephanie.de.Weijer@ amsterdam.politie.nl. Wijkagenten Plantage-,en Weesperbuurt: Jan Sluijter en Fred Sterk, tel. 0900-88 44 (zie ook buurtspreekuur pwb).
Spreekuur Mantelzorg, De Witte Boei – van 12.30 – 15.00 uur, maandagmiddag in de oneven weken. Data 2015: 12 en 26 januari, 9 en 23 februari, 9 en 23 maart, 20 april, 4 en 18 mei, 1, 15 en 29 juni, 13 en 27 juli, 10 en 24 augustus, 7 en 21 september, 5 en 19 oktober, 2, 16 en 30 november, 14 en 28 december. De Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. www.markant. org, tel. 06-52414751
sociaal loket amsterdam centrum
Vrijwillige onderlinge burenhulp: boodschappen doen,mee naar ziekenhuis, ondersteuning bij wandelen, gezelligheidsbezoek, hulp bij gebruik van apparatuur, zoals computer, telefoon of tv. Structureel of incidenteel. Hulp vragers en -aanbieders kunnen zich (gratis) aanmelden via 020-557 33 38 (werkdagen, 9:00 – 11:00 uur). buurtspreekuur plantageweesperbuurt
Elke woensdag, 11:00 – 12:00 uur. Café Eik en Linde, Plantage Middenlaan 22. Deelnemers: Sociaal Wijkteam, Stichting staa, politie (wijkagent) en Plantage Weesperbuurtvereniging. Info via Huis van de Buurt. De Witte Boei, 020-622 38 79. www.buurtorganisatie1018.nl
vereniging vrienden van de plantage
Plantage Middenlaan 18, 1018 DD, Voorzitter: Leon Deben, tel. 020-624 62 46.
Sarphatistraat 96hs, 1018 gv. Voorzitter: Peter Anink, tel. 020-625 23 41.
meldnummer openbare ruimte
wijksteunpunt wonen centrum
Tel. 256 41 16, voor melding of klacht over huisvuil, grofvuil, afval, fietswrakken, bestrating, groenvoorziening, etc.
Geeft huurders informatie, advies en ondersteuning op het gebied van huren en wonen. Woonspreekuren – voor advies over huren en wonen. Dinsdag: 9:00 – 10:00 uur; woensdag: 15:00 – 17:00 uur en 19:00 – 20:00 uur. Huurteam (op afspraak) – voor controle huurprijs, onderhoudsklachten en woningopnames. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 76 98,
[email protected], www.wswonen.nl/centrum.
spelinloop
Maandag en woensdag van 9:30 – 12:00 uur voor ouders en kinderen tot 4 jaar. Uw kind kan spelen terwijl u met andere ouders praat. Kosten € 1,- per keer. okc Kraijenhoff in de Kraijenhoffstraat 32. stg ontmoetingsruimte ouderen in de plantage- weesperbuurt (soop)
Nieuwe Kerkstraat 124, tel. 020-422 31 52, ma. t/m vr. van 11:00 – 17:00 uur, voor buurtbewoners van 55+. www.soopnet.nl speel- o -theek
Op maandag en woensdag van 9.30–12.00 uur, in het Ouder- en kindcentrum, Kraijenhoffstraat 32. U kunt speelgoed lenen voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Kosten € 12,50 per jaar per gezin. Stadspas € 7,50.
Slag om Kattenburgerbrug
Grensgebied Oostelijke Binnenstad
pagina
pagina
pagina
15
20
32
Postbus 18108, 1001 zc Amsterdam. Voorzitter: Karel Warmenhoven, tel. 020-627 25 70,
[email protected].
Tel. 020-552 48 00,
[email protected]. Voor actuele info over spreekuren zie www.centrum.amsterdam.nl.
burenhulp
Invloed van Hildo Krop
plantage weesperbuurtvereniging
stadsdeel amsterdam centrum
Tel. 14020,
[email protected], www.centrum.amsterdam.nl.
Inhoud
stichting tussen amstel en artis (staa)
Redactioneel De feestmaand december ligt inmiddels achter ons. Wij blikken in dit blad nog even met u terug op een prachtige Illuminade, die door de Plantage Weesperbuurt liep in het kader van het Amsterdam Light Festival. Wij kijken weer uit naar volgend jaar! Bij de uitkomst van dit blad zitten we reeds in februari en maakt de Plantage, van oudsher Joodse buurt, zich weer op voor ver schillende herdenkingen. De eerste vond eind januari plaats. Op 27 januari was het zeventig jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd en sinds 2006 is die datum uitgeroepen door de Verenigde Naties als Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. Het Nederlandse Auschwitz Comité organiseert jaar lijks op de laatste zondag van januari deze herdenking in het Wertheimpark bij het Spiegelmonument van Jan Wolkers; dit jaar op 25 januari. Het was een drukbezochte, indrukwekkende bijeenkomst. Tegen de eventuele plaatsing van het grote Namenmonument van Libeskind naast het Spiegelmonument is landelijk veel bezwaar aangetekend, ook uit Joodse kring. Het wordt niet verwacht dus dat het daar zijn plek zal vinden, ook al is het definitieve besluit nog niet genomen. De eerstvolgende herdenking is op 25 februari waar de Februari staking herdacht wordt op het Jonas Daniel Meijerplein. Wij roepen ook u op deze bijeenkomst bij te wonen. En op 27 maart herdenken wij de aanslag op het Bevolkingsregister in 1943. Over beide herdenkingen meer in dit blad. Maar naast de herdenkingen hebben wij natuurlijk nog veel meer nieuws en verhalen voor u uit onze Oostelijke Binnenstad. Wij wensen u veel leesplezier!
En verder nog in dit nummer:
pagina
Instituten 1018: Het Amstel Hotel Buurtpuzzel Berichten uit de buurt Herdenkingen in de buurt Stadsdorp Oproep vrijwilligersproject Kunst-1018 Uit in de buurt De flyer (verhaal) Colofon In wording: Huis van Marokko Terugblik op de Illuminade Afscheid van ’t Zonnemeer Bankzitter Huis van de buurt Website 1018 Afscheid Pim van Galen soop -nieuws
Column Ballabona Gezicht van 1018
4 7 8 10 13 13 17 18 22 22 23 24 25 26 28 30 31 33 34 35
foto voor zijde: m a ri a heijdenda el
Muiderpoort, oostelijke toegang tot het 1018-gebied.
2
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
3
Conciërge in het Amstel Hotel: ‘Wensen zijn er om vervuld te worden.’ Wie vanaf de Hogesluis met zijn statige lantarens de Oostelijke Binnenstad binnenkomt, ziet aan de Amstel een imposant gebouw verrijzen. Een droompaleis of een luchtkasteel? Dit is het meest spraakmakende hotel van Nederland, het Amstel Hotel. Op de rode loper hier voor de ingang zijn staatshoofden, diva’s en Hollywoodsterren uitgestegen voor een kort verblijf in onze hoofdstad. Al bijna 150 jaar lang. Het Amstel Hotel is dan ook het oudste grand hotel van het land. Conciërge Peter Moos is onze gastheer. jan mey
Hoe kom je in een hotel als dit te werken? “Na mijn diensttijd, rond 1980, kreeg ik meteen een baan bij een vijfsterrenhotel in de stad, helemaal onderaan de ladder, dat wel. Van jongs af aan droomde ik van Het Am stel Hotel. Maar ja, hoe kom je daar? Het Amstel Hotel was in die tijd bovendien gesloten voor een grote renovatie. Mijn directeur kreeg mijn fascinatie voor dat hotel in de gaten en hij heeft er voor gezorgd dat ik daar bij de herope ning aan de slag kon als conciërge. Je moet soms een beetje geluk hebben in het leven.” Ook al heeft het Amstel Hotel de reputatie een bolwerk te zijn waar een bevoorrechte kaste zich in weelde kan wente len, het markeert tevens het tijdstip waarin Amsterdam
zich stortte in de vaart der volkeren. Het Amstel Hotel is het geesteskind van een huisarts die dagelijks in zijn prak tijk met de gevolgen van verpaupering en verloedering on der Amsterdammers geconfronteerd werd. Op zijn initia tief kwamen grote sociale en economische hervormingen in de stad op gang. Onderwijs en industrie werden halverwe ge de 19e eeuw na decennia van stagnatie voortvarend ver nieuwd. Het zou de tijd worden van revolutionaire woning bouw, waarvan de Pijp nu nog een levendig voorbeeld is. Maar deze ondernemende arts had ook in de gaten dat je er met het bouwen van arbeiderswoningen en beter onderwijs alleen niet was. Een hoofdstad moet ook prestige uitstra len. Dat trekt investeerders aan. Die zorgen op hun beurt voor meer welvaart. Hij zou vooral beroemd worden door de bouw van het Paleis voor Volksvlijt, op de plek waar te genwoordig de Nederlandse Bank staat. En aan de andere oever van de Amstel moest een grand hotel komen dat de vergelijking met hotels in Londen en Parijs glansrijk moest kunnen doorstaan. Drie maanden voor zijn dood in 1866 legde hij de eerste steen van het Amstel Hotel. Zijn naam is Samuel Sarphati. Naar hem is een van de mooiste straten van de stad vernoemd.
foto: m a ri a heijdenda el
Wat doet een conciërge in een hotel? “Ja, die vraag hoor ik vaak. Mensen denken dan aan een manusje van alles op een school. Hoofdzakelijk hebben al leen vijfsterrenhotels een conciërge. Je bent daar de steun en toeverlaat van de gast. Met al hun wensen komen ze bij jou. We hebben dan ook een eigen centrale balie. Een ant woord als “ik zal kijken wat ik voor u kan doen meneer,” dat kennen we niet. We zijn in het hotel een soort VVV. We hebben suggesties voor het uitgaansleven in de stad, rege len de reserveringen voor restaurants en theatervoorstel lingen, we bestellen taxi’s en huurauto’s in alle soorten en maten. Een gast hoeft bij ons alleen maar een wens te ui ten, en zolang het moreel en wettelijk door de beugel kan, zorgen wij ervoor dat het in orde komt.”
4
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
Je hebt op je revers twee gekruiste gouden sleutels. Waar staan die voor? “Ik ben lid van Les Clefs d’Or, een internationale beroeps organisatie van hotelconciërges. In Amsterdam hebben we 45 leden, wereldwijd loopt dat in de duizenden. De doel stelling is om gasten die over de hele wereld reizen, het ge voel te geven dat ze thuis komen in elk hotel waar ze ons Clefs d’Or-teken zien. We staan borg voor continuïteit. Als een gast bij ons vertrekt, dan kunnen we zijn volgende ho
tel in New York of Sydney alvast inseinen wat hij verwacht, welke krant er in zijn kamer klaar moet liggen. Als bijvoor beeld iemand de volgende avond in Milaan de opera wil bezoeken nemen we contact op met onze collega’s in het hotel daar voor eersterangs kaartjes. Dat verwachten gas ten van ons. Een gespreid bed, waar je ook komt” Dat vereist nogal een netwerk “Dat hebben we ook. In Nederland hebben we iedere maand een netwerkborrel en internationaal één keer per jaar een congres. Verleden jaar was ik voor het eerst bij zo’n bijeenkomst in Kuala Lumpur. Dat heeft veel indruk op me gemaakt, mag ik wel zeggen. En je leert je internationale collega’s persoonlijk kennen. Dat maakt het onderlinge contact allemaal een stuk makkelijker.” Hoe is het om oog in oog met beroemdheden te staan? “Nou, dat was in het begin wel even moeilijk. Iemand waar je veel over gehoord en gelezen hebt komt naar jou toe met een verzoek en je denkt: waar ben ik aan begonnen? Maar je went er snel aan. Het is belangrijk dat je jezelf blijft. Geen onderdanig gedoe. Zo hebben ze het zelf ook liever. Veel gasten zijn hier al vaker geweest. Zo langzamerhand kennen ze ons bij onze voornaam en wij weten wat we van ze kunnen verwachten. Dat schept een persoonlijke band. Ze voelen zich thuis hier. Ze komen hier terug, als ze in Amsterdam moeten zijn.” Je werkt nu al weer bijna 23 jaar in het Amstel Hotel. Is er in die tijd veel veranderd? Hij moet een poosje nadenken en antwoordt dan behoed zaam. “Het Amstel Hotel is een klassiek hotel gebleven na tuurlijk. Maar geen oude glorie. We zijn meegegroeid met de tijd. Het is niet meer alleen royalty en magnaten wat de klok slaat. De meeste gasten van nu zijn veel jonger en heb ben andere eisen. Internet en bereikbaarheid is nu belang rijk. Het is sneller en zakelijker geworden, het moet alle maal nu meteen gebeuren. Dat heeft ons wel scherper gemaakt, ja.” Peter Moos, van huis uit een Amsterdammer, woont nu buiten de stad. Bij mooi weer kan hij van zijn tuin genieten. Zijn kinderen fietsen veilig naar school, een geruststellend idee. Maar als hij uitstapt op het Centraal Station, voelt het nog steeds als thuiskomen. En als hij van af de metrohalte Weesperplein naar zijn werk wandelt, het droompaleis van Samuel Sarphati, beseft hij weer hoe bevoorrecht hij is.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
5
Buurtpuzzel Elk nummer gaan wij dwars door onze buurt en dagen u uit te zoeken naar twee uitgelichte plekken. Herkent u de plekken waar de foto's gemaakt zijn? TAIJI QUAN & QIGONG
bruno van moerkerken
Traditionele Chinese bewegingskunst voor een goede gezondheid en balans. Effectief tegen o.a. stress, rsi, hoge bloeddruk, stramme gewrichten. Les van grootmeester Fei BaoNong. Gratis proefles op woe. 18 en 25 febr. om 19.00 uur. Verhinderd? Daarna bent u ook welkom. Parelschool, Kleine Wittenburgerstraat 100.
PROFESSIONEEL & BETROKKEN
KOM NAAR HET INLOOPSPREEKUUR VOOR
GRATIS JURIDISCH ADVIES
De beide foto's zijn, deze keer, niet meer precies zo te maken. Herkent u de locaties? Zo nee, maar ook zo ja, ga op zoek, ga kijken en ontdek uw buurt!
1.
←
Info: Ada 06-51564482 www.longtengtaiji.com
IEDERE DONDERDAG VAN 17.30 tot 18.30 uur Heeft u vragen op het gebied van familierecht of jeugdrecht? Of wilt u meer weten over zaken die te maken hebben met het strafrecht of consumentenrecht? Kom dan naar het inloopspreekuur voor een gratis advies. Lijndenstraat 30/A (hoek Czaar Peterstraat) 1018 RC Amsterdam t 020 - 778 79 22 / f 020 - 370 51 96
[email protected]
Wijn van de maand Cahors 2010 Château Wijnkoperij Pineraie de Hermitage Medaille d’Or Parijs 2013 100% Malbec Biologisch. www.wijnkoperij-de-hermitage.nl Nieuwe Herengracht 18 sous € 10,telefoon: 020 623 58 77
2. ↓
www.czaarpeteradvocatuur.nl
6
• Fysiotherapie • Manuele therapie • Bekkenbodemtherapie • Oedeemfysiotherapie • Kinderfysiotherapie • Acupunctuur • Shiatsu Alle therapeuten voldoen aan de kwaliteitseisen van zorgverzekeraars • Lichaamswerk • Adem- en ontspanningstherapie Wij werken nauw samen met huisartsen en specialisten • Haptonomie Laagte Kadijk 41, 1018 BB Amsterdam • Klassieke massage Aanmelden via: 020 6261836 OF www.praktijkdekadijk.nl
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
2. L aagte Kadijk; tijdens de renovatie van een aantal panden sierde dit kunstwerk van Lieve Prins de afrastering van de bouwplaats (3 oktober 2010).
blokje kost € 50,–
PR A K T I J K D E K A D I J K
1. Invalidentoilet op de eerste verdieping van De Amstelhof (Diaconie Oude Vrouwen Huys), noordzijde aan de Nieuwe Herengracht. Nu is hier een trappenhuis in de Hermitage (11 mei 2007).
Dit
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
7
Berichten uit de buurt
Berichten uit de buurt Ontwikkelingen in de buurt Weten wat de gemeente in petto heeft voor uw buurt? Voor de Plantage Weesperbuurt wijzen wij u op het voortgangsoverleg met ambtenaren dat plaatsvindt in het Stadhuis op maandagavond 13 april, juist voor het volgende 1018 magazine uitkomt. Het komende Eilandenoverleg vindt plaats op 4 maart 20:00 uur in de Witte Boei. Als u hierbij aanwezig wilt zijn kunt u zich opgeven bij Anke Weber,
[email protected].
ver a a mende
Kunst in de Metrostations
De Wittenberg
In 2012 ging het gerucht dat tijdens het opknappen van metrostations de ondergrondse kunstuitingen zouden worden verwijderd. Het idee was dat alles fris en vrolijk er uit zou moeten zien onder de grond na de opknapbeurt. In het station Nieuwmarkt was het beeldverslag van de acties tegen de metro al goeddeels verdwenen onder graffiti. In het boekje: Red de ondergrondse metrokunst uit 2012 wordt gepleit voor het behoud en herstel van deze kunst. Ook in de stations Weesperstraat en Wibautstraat zijn er verwijzingen naar bovengrondse activiteiten. Zoals bijvoorbeeld de gescheurde letters 'Waterloo' in het metrostation onder het Waterlooplein, ontworpen door oud-museumdirecteur Willem Sandberg van het Stedelijk Museum. Het totaalbeeld van het woord 'Waterloo' wordt nu verstoord door alle reclameborden die vlak naast de letters geplaatst zijn. De letters worden ook van tijd tot tijd met graffiti beklad. Ze worden steeds wel weer bijgeschilderd, maar mooier wordt het er niet van. Goede hoop is er op volledig herstel van de ondergrondse kunstverbeelding en dat de reclameborden niet meer naast het woord worden geplaatst.
Naast het Plantage-Weesperbuurtoverleg, hebben de bewoners rondom De Wittenberg en de Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad ook een raadsadres gestuurd naar de bestuurscommissie en de gemeenteraad. Ook de Projectmanager Herbestemming van De Wittenberg samen met de voorzitter o.m.v.h. hebben een raadsadres gestuurd. De Bestuurscommissie heeft de afhandeling van de raadsadressen in handen van B&W gelaten. Het antwoord van B&W op de raadsadressen zullen worden besproken in de Commissie Bouwen en Wonen van de gemeenteraad. Wel heeft de projectmanager van de Wittenberg de indieners van de raadsadressen verzocht om hun bezwaren in te trekken. En ook ons stukje in onze vorige uitgave over De Wittenberg te rectificeren. Maar ik zou niet weten wat er te rectificeren zou zijn. Het juridisch twistpunt is nu: heeft De Wittenberg een woonfunctie gehad? Nee, zegt de woordvoerder van de Diaconie. De mensen werden er verpleegd en dat is geen wonen. Ja, zeggen wij, de mensen die daar verpleegd werden kwamen zelden meer terug in hun eigen woning. Hun bed stond in De Wittenberg met hun laatste bezittingen en ze hadden een dak boven hun hoofd. Dat wordt wonen genoemd. Dat ze verzorgd werden was mooi meegenomen. Maar we wachten het schriftelijke antwoord van de gemeente af. Inmiddels heeft ook de bestuurscommissie Stadscentrum grote aarzelingen uitgesproken over het standpunt van De Wittenberg.
Keurtuinen en Regels In de Plantage-Weesperbuurt bevinden zich 4 van de totaal 27 keurblokken die samen de grachtengordel genoemd wordt. Binnen deze 8
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
keurblokken genieten alle tuinen een bijzondere bescherming. Er mag niet in gebouwd worden, mogen niet worden onderkelderd, niet worden gebruikt voor het stallen van auto's en motorfietsen, niet verhard en niet voor horeca of anderszins bedrijfsmatig gebruikt worden. Het doel is behoud zoveel mogelijk groen in de tuinen. De erven achter de huizen van deze keurblokken hebben de officiële bestemming keurtuinen en zijn door alle bepalingen gelijk een stiltegebied geworden. Nu heeft Den Haag bedacht dat vanaf 1 december 2014 iedereen vergunningsvrij kan aan- of uitbouwen of dat er zelfs vrijstaande bijgebouwen aan de achterzijde van de huizen gebouwd mogen worden. De Werkgroep Keurtuinen die al 40 jaar de tuinen van de 27 keurblokken probeert te beschermen, schrok enorm. Veertig jaar werk voor niets? Maar gelukkig mogen er geen bouwwerken zonder vergunningen in de rijks beschermde stadsgezichten gebouwd worden. Een flink gedeelte van onze buurt valt ook onder deze bescherming. Deze keurtuinen vormen een belangrijk cultuurhistorisch onderdeel van het beschermd stadsgezicht. Het versoepelen van de mogelijkheid om vergunningsvrij te bouwen in deze tuinen is daarom niet gewenst. Het is maar dat u dit nu weet.
Platform Weesperstraat Het is alweer twee jaar geleden dat de gemeente met een visie op de herprofilering en herinrichting van de Weesperstraat naar buiten kwam. Toen was het plan nog dit vanaf 2015 te gaan realiseren. Inmiddels is gebleken, dat -om financiële redenen- de herinrichting en versmalling nog verder wordt uitgesteld (2020?, 2025?). Er is alleen beperkte financiële ruimte voor verbouwingen aan het metrostation Weesperplein. Conform de 'Visie Weesperstraat' (maart 2013) gaan bewoners, ondernemers en vertegenwoordigers van de instellingen en diensten uit de buurt zich organiseren in een ‘Platform Weesperstraat’. Met dit platform willen we proberen de versmalling van de Weesperstraat niet verder uit te stellen dan 2017 na ingebruikneming van de Noord-Zuid lijn. En verder willen we natuurlijk een betere, levendige verblijfstraat en geen corridor voor het autoverkeer dwars door onze buurt. Wie wil meedenken kan zich opgeven bij
[email protected]. De eerste bijeenkomst van het platform zal zijn op De Groene Boulevard op 24 mei 2015.
Het gezicht van 1018 U kent vast wel de rubriek ‘Het gezicht van 1018’ achterin dit blad, waarin bewoners van dit postcodegebied worden geportretteerd. Met daarnaast een korte tekst waar ze over zichtzelf en hun buurt vertellen. Dit is een onderdeel van het gelijknamige buurtproject. Vindt u het leuk hieraan mee te doen? Stuur dan een mail naar fotograaf Maria Heijdendael. De volgende fotoshoots vinden plaats in week 7 en week 10. Voor aanmelding en meer informatie:
[email protected].
Aanvraag gevel- of zelfbeheertuin Elk jaar legt stadsdeel Centrum op aanvraag geveltuinen aan. Het stads deel haalt dan een strook tegels voor uw huis weg en vult die met goede grond. Het enige wat u hoeft te doen is plantjes te kopen en uw geveltuin on derhouden. Er zijn ook groenliefheb bers met een zogeheten zelfbeheer tuin, een stukje groen in de openbare ruimte waar zij zelf voor zorgen, maar die voor iedereen toegankelijk blijft. Het stadsdeel helpt hierbij. U kunt met uw aanvraag rechtstreeks bij het stadsdeel terecht. De geveltuin wordt in mei aangelegd. U kunt tot uiterlijk maandag 2 maart 2015 een aanvraag indienen. Als u al een zelfbeheertuin heeft, kunt u via de website van het stadsdeel rechtstreeks een aanvraag doen voor een bijdrage in de kosten van het onderhoud. Meer info: www.centrum.amsterdam. nl/wonen-en/groen-dieren-0/groen/ geveltuinen/
Herontwikkeling Sint Jacob Amstelring heeft de herontwikkeling van locatie Sint Jacob gegund aan de bouwer. Koopmans Bouwgroep en projectontwikkelaar Syntrus Achmea. De afspraak is dat er na herbouw wederom senioren komen wonen. Daarmee blijft deze locatie het domein van de oudere mens, zoals dat sinds 1866 het geval is. Koopmans zal het pand grotendeels - met uitzondering van het gemeentelijk monumentale deel - slopen en herbouwen tot woningcomplex met seniorenwoningen.
Rectificatie In het novembernummer van dit blad stond een artikel over de start van Buurtorganisatie 1018. Terloops is in dit artikel de opheffing van het bestuur van het wcob aan de orde geweest, waarbij de geïnterviewde personen hierover hun mening gaven. Het voormalige bestuur, bij monde van de heer Ruud Schimmel, heeft de redactie laten weten zich niet te herkennen in gebezigde formuleringen als: een “ontmoedigd bestuur”, dat zichzelf opheft en in “de vraag of alles destijds wel volgens de regels verlopen is.” De redactie betreurt het dat bij het voormalige bestuur door deze formuleringen de indruk van laatdunkendheid is ontstaan. Dat is bij het schrijven van het artikel zeer zeker nooit de opzet geweest.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
9
Herdenkingen
Herdenkingen
Herdenking Februaristaking de gearresteerden en ontbinding van de WA-terreurgroepen. Aan de oproep tot staking werd de volgende dag mas saal gehoor gegeven. Eerst alleen in Amsterdam, maar spoedig ook daarbuiten in Hilversum, de Zaanstreek, Kennemerland, Utrecht en Weesp. Niet alleen op 25 februari werd gestaakt, maar ook de volgende dag werd gestaakt. De Duit se bezetter was volkomen verrast door deze eerste grote verzetsdaad, maar kondigde op 26 februari de noodtoe stand af en zo werd de staking door gewelddadig ingrijpen beëindigd. Er vonden arrestaties en executies plaats. Op 27 februari werd het stadsbestuur ontbonden.
Vanaf 1946 wordt deze unieke daad van verzet jaarlijks herdacht. Wat gebeurde er in februari 1941? karel warmenhoven
E
indeloze pesterijen van groe pen NSB’ers tegen Joodse winkels en bedrijven in Amsterdam leidden tot vechtpartijen met groepen Joodse jongelui, versterkt met jongens uit de Jordaan en van Kattenburg. Op 11 februari 1941 werd bij zo’n strijd op het Waterlooplein een WA-man (NSB’er in uniform) zwaar gewond in het ziekenhuis opgenomen, waar hij enige dagen later overleed. Toen ook nog op 19 februari bij een Duitse inval in de Joodse ijssalon Koco in de Van Woustraat Duitse agenten ammoniak in het gezicht kregen gespoten, volg den er harde represailles. Op zaterdagmiddag 22 en zondag morgen 23 februari vonden er op klaarlichte dag voor het eerst razzia’s plaats, op en rond het Waterlooplein. Door de Ordnungspolizei werden 425 Joodse jongemannen in de leeftijd van 20 tot 35 jaar van de straat, van hun fietsen, of uit hun huizen gesleurd en bijeen gedreven op het Jonas Daniël Meijerplein. Zij werden allen uitein delijk naar Mauthausen gedeporteerd. Slechts twee van hen slaagden erin te ontsnappen en te overleven.
10
foto: beeldba nk woii – niod
Manifest Veel Amsterdammers waren getuige geweest van de buitengewoon geweld dadige razzia’s en de verontwaardi ging was groot. De verboden commu nistische partij, de CPN, organiseerde een bijeenkomst op maandag 24 fe bruari, waar onder de 300 aanwezi gen werd opgeroepen tot een grote staking. “Protesteert tegen de afschu welijke Jodenvervolgingen!!!” luidde de kop van het opgestelde manifest, waarin de vrijlating werd geëist van
Symbool voor strijd tegen rassenwaan, voor solidariteit en gelijkwaardigheid “De Februaristaking staat symbool voor strijd tegen rassenwaan, voor solidariteit en gelijkwaardigheid. In die zin worden jaarlijks de stakers van
toen herdacht en de Joodse slachtof fers van die nazistische rassenwaan. Daarmee maken wij duidelijk dat de waarden, waar de staking voor stond, van groot belang blijven. Wij nemen stelling tegen tendensen om mensen te beoordelen en te waarderen op ba sis van hun afkomst, seksuele geaard heid of religie. Wij staan voor de vrij heid van meningsuiting en het in alle openheid bespreken van problemen en achten het noodzakelijk dat we daar bij respectvol en beschaafd met elkaar omgaan. We willen ook niet dat groe pen mensen tegen elkaar worden op gezet of worden buitengesloten”, zegt het Comité Herdenking Februarista king 1941. De Plantage Weesperbuurtvereniging roept u op om traditiegetrouw aanwe zig te zijn bij de jaarlijkse herdenking op woensdag 25 februari om 16:45 uur op het J.D. Meijerplein. Buurtbewoners verzamelen op hoek Plantage Parklaan/Plantage Midden laan om 16:30 uur.
De op 22 februari 1941 gearresteerde Joodse jongemannen op het Jonas Daniel Meijerplein.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
Vrijdag 27 maart 2015
Herdenking aanslag bevolkingsregister
Vrijdag 27 maart 2015 wordt de aanslag op het bevolkings register aan de Plantage Kerklaan herdacht. De aanslag werd in de avonduren op zaterdag 27 maart 1943, volgens plan zonder bloedvergieten, gepleegd door negen verzets mensen in politie-uniform onder leiding van Willem Arondéus en Gerrit van der Veen van het Kunstenaarsverzet. karel warmenhoven
H
et bevolkingsregister was van 1941-1968 onder gebracht in de vroegere Ledenlokalen van Artis, in clusief de serre, daar waar nu restaurant “de Plantage” is gevestigd. Het verzet wilde de bevolkingsadministratie ont regelen, omdat: a. die aan de Duitse bezetter de namen en adressen moest leveren van Joodse stadgenoten, zodat die van huis op gehaald en gedeporteerd konden worden; b. persoonsbewijzen, bij vermeende vervalsing, daar ge toetst konden worden op echtheid; c. men er de gegevens kon vinden, nodig voor het oproe pen van Nederlandse jongens en mannen voor gedwon gen arbeid in Duitsland. Twee eerdere pogingen moesten voortijdig worden afgebro ken: op vrijdag 12 maart werden er in de Nieuwe Kerk straat, waar men langs moest, razzia’s gehouden. Bovendien zorgde de volle maan voor te veel licht. Op maandag 22 maart waren er onverwacht werksters in het bevolkingsre gister bezig. Op de avond 27 maart 1943 werd het bevolkingsregister grotendeels door vijf explosies vernield. Doordat de inhoud van alle 600 kaartenkasten op hopen waren gegooid, kon de daarop volgende brand door te weinig zuurstof geen vat krijgen op de onderste lagen, zodat de uiteindelijke schade - 15% ging verloren - minder groot was dan men had ge hoopt. Dit ondanks de medewerking die de brandweer aan de aanslag gaf, door traag op gang komend bluswerk en het onder water zetten van de hele papierboel. De aanslag had een groot positief effect op het verzet in Ne derland. In haar ijver de daders snel te pakken, moest de bezetter namelijk toestaan dat de aanslag niet alleen in Amsterdam, maar ook in het hele land veel publiciteit kreeg. Men loofde in de landelijke pers fl. 10.000,- uit om de daders te pakken. Bij de maandenlange voorbereiding van de aanslag waren bijna dertig verzetsmensen betrok ken. Een groot aantal werd in de dagen erna door verraad opgepakt. Op 18 juni 1943 werd een schijnproces tegen de groep gevoerd voor het SS und Polizeigericht in een zaal
foto‘s: linda timmer m a ns
Woensdag 25 februari 2015
Overblijfsel van het dak van het Bevolkingsregister na de aanslag in 1943. Zichtbaar vanaf de Plantage Kerklaan.
van het Koloniaal Instituut, het huidige Koninklijk Insti tuut voor de Tropen. Twaalf van hen werden op 1 juli 1943 in de duinen bij Over veen gefusilleerd: Willem Arondéus, Sjoerd Bakker, Corne lis Barentsen, Rudolf Bloemgarten, Dr. Johan Brouwer, Karl Gröger, Henri Halberstadt, Coos Hartogh, Koen Lim perg, Sam van Musschenbroek, Guus Reitsma en Cornelis Roos. Ook nu werd publiciteit niet geschuwd, omdat de be zetter trots was de daders zo snel te hebben opgepakt, waarbij zij bekend maakten dat onder hen Joden, homosek suelen en mensen met communistische sympathieën waren. Dit om hen in een, in hun ogen althans, extra kwaad dag licht te stellen. Op vrijdag 27 maart 2015 om 10.30 uur wordt traditiegetrouw de aanslag herdacht door bloem legging door de Plantage Wee sperbuurtvereniging bij de ge denksteen, ontworpen in 1945, door medepleger W.L.H. Sand berg, naast de ingang van het res taurant “de Plantage”.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
11
Oostenburgergracht 65 1018 NC Amsterdam Tel. 0619415001
U
gespecialiseerd in Chinese massage, pedicure, manicure en harsen
Jacqueline Smit
Vrijwilliger proefjesproject gezocht
Frederique Lucanet
Xia Massage Center
pianoles? voor beginners en gevorderden alleen volwassenen www.lucanet.nl 06 4392 4375 (bij Artis)
STADSDORP CENTRUM OOST Zaterdag 3 januari hadden we een grote opkomst voor de Nieuwjaarsborrel van Stadsdorp Centrum Oost. Eik en Linde zat helemaal vol. Nadat we op het nieuwe jaar hadden geproost, nam Annegreet van Bergen ons mee naar de Gouden jaren. Annegreet liet zien hoe ons dagelijks leven in een halve eeuw enorm is veranderd. Zij deed dat aan de hand van onderwerpen beschreven in de hoofdstukken van haar boek. Zij vertelde over hoe we onszelf ooit wasten in een tobbe in de keuken, hoe het huishouden er uit zag, hoe wij ons destijds kleedden, hoe het onderwijs veranderde en hoe we communiceerden. In 1971 had 46% van de huishoudens een telefoon en het gebruik daarvan was erg duur. Het was destijds gebruikelijk om een cassettebandje in te spreken en op te sturen naar verre familie omdat bellen onbetaalbaar was. Ook stond zij stil bij de gezondheidszorg. Eigen tanden en kiezen behouden was een zeldzaamheid. In de jaren vijftig en zestig moest men betalen voor ouderenzorg of kinderopvang en ouders werden van lieverlee maar in huis genomen. Veel moest men zelf regelen. Ook zijn er door de ontwikkelingen veel beroepen verdwenen. Het afwegen van suiker door de kruideniersvrouw, waar Annegreet bijvoorbeeld een foto van liet zien, gebeurt niet meer. Het vullen en uitdelen van loonzakjes is eveneens verleden tijd. Spullen zijn na verloop van tijd steeds goedkoper geworden en daarmee bereikbaar voor de gehele bevolking. Na de presentatie zijn er nog verschillende anekdotes verteld en ook de getoonde foto’s riepen bij de aanwezigen veel herinneringen op.
HUISSTIJLEN LOGO’S FOLDERS F LY E R S AFFICHES WEBDESIGN FOTOGRAFIE
Gerrit Alink GRAFISCH ONTWERP & FOTOGRAFIE
|
[email protected]
tekst + foto: a ngelie w eber
T. 06 10 70 44 76 www.gerritalink.nl
12
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
Ik ben op zoek naar iemand die samen met mij kinderen wil begeleiden met het uitvoeren van natuurkundige en chemi sche proefjes. Het Proefjesproject start op donderdag 5 maart en vindt plaats op de Oostelijke Eilanden na schooltijd. Tijdens de 14 projecten van het Proefjes project maken 12 meisjes en jongens van 6 tot 10 jaar kennis met de wereld van wetenschap, natuurkunde en scheikunde. Elke week gaan we aan de slag met spul len uit huis, maar ook met magneten en reageerbuisjes. Voor het begeleiden van de kinderen hoef je niet technisch te zijn, maar wel (een beetje) handig. Ben je geïnteresseerd? Neem dan contact op met Geert de Boer, 06-17165114 of via
[email protected]. www.proefjesproject.nl.
De open tafel in St. Jacob op 10 januari was een groot succes dankzij de kookkunsten van Edwin, het prachtige Oquesta de Mayo en de tango demonstratie Van Tango Argentina door Marjan en Arjan. Vele introducés maakten kennis met het Stadsdorp en namen zich voor lid te worden.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
13
Hildo Krop, beeldhouwer met idealen voetreflexologie ooracupunctuur Sivas therapie
AZA
brigitte van meurs
PRAKTIJK VOOR ALTERNATIEVE ZORG AMSTERDAM
Geeske Lanting Wittenburgkade 45 / 1018 LK Amsterdam T 020 785 49 55 / M 06 150 811 67 www.praktijkaza.nl /
[email protected]
AZA_adv_60x60-01.indd 1
25-08-14 19:16
thuis in de stad
K
rop had een bijzondere band met onze buurt. Bijna zijn hele carrière werkte hij in zijn atelier aan de Plantage Muidergracht. In Artis tekende hij graag dieren, de inspiratie voor veel van zijn sculpturen op brug gen en gebouwen. Zijn ouders hadden overigens een andere toekomst voor hem uitgedacht. Hij zou de bakkerij van zijn vader in Steenwijk overne men. Waarschijnlijk was hij al ver kocht bij de cursus boetseren die hij volgde om marsepeinfiguren te kun nen maken. Tijdens zijn reizen door Europa, als bakker en kok, kwam hij terecht bij een Brits echtpaar dat hem liet kennismaken met de wereld van kunstenaars en intellectuelen. Het echtpaar spoorde hem aan te gaan te kenen. Kunstopleidingen in Parijs, Amsterdam en Berlijn volgden en daarna werkte hij in Rome en Parijs. Eind 1912 ging Krop definitief in Am sterdam wonen, waar hij werkte als houtsnijder en meubelmaker. Voor Amsterdam betekenden de portretten die hij in de gevel van het Scheepvaart huis aan de Prins Hendrikkade beitel de het keerpunt in zijn carrière. In die periode ontmoette hij Willemina Sleef, met wie hij in 1914 trouwde. Omdat Krop goed voor zijn gezin wilde zor
14
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
gen, ging hij op zoek naar een vaste betrekking. Vanaf 1916 werkte hij hal ve dagen bij Publieke Werken van de gemeente Amsterdam. In 1920 betrok het gezin de woning naast het atelier aan de Plantage Muidergracht. Zijn twee kinderen heeft hij vele malen gebeeldhouwd. Krop was een man met idealen. Zijn sympathie lag eerst bij de sdap, later werd hij, onder de indruk van de Rus sische Revolutie, communist. Lid van de communistische partij werd hij niet omdat hij zijn werk voor de gemeente niet in gevaar wilde brengen. Wel woonde hij drie maanden in de Sovjet Unie, en boetseerde hij een beeld van Lenin, dat altijd in zijn atelier heeft gestaan. Het is niet verwonderlijk dat 'de arbeider' één van de hoofdthema's in zijn werk is. Hij hoorde bij de Am sterdamse School, die vond dat archi tectuur moest bijdragen aan de verhef fing van het volk. In de oorlog was hij actief in het verzet, en weigerde hij lid te worden van de Kultuurkamer.
Gedenksteen van de Hongerwinter (1946) – Oosterkerk aan de kant van de Wittenburgergracht
In de jaren twintig was Krop uitzon derlijk productief – terwijl hij in 1922 een zware operatie onderging waarbij zijn nier verwijderd werd. In de jaren dertig werd het wat rustiger met de opdrachten in Amsterdam, waardoor hij meer aan particuliere opdrachten kon werken. Krop was trouwens ook veelzijdig. Hij maakte behalve beelden ook boekbanden, meubels, vloerkleden en penningen. Hij sneed hout en ivoor en maakte keramiek. Hij stierf aan een hartaanval, werkend in zijn geliefde atelier in de Plantagebuurt.
foto’s: feije riemersm a
Hij is alom tegenwoordig. In Amster dam, in onze buurt en in 1018. Hildo Krop (1884–1970) was een bijzonder productief kunstenaar. Hij maakte talloze beelden en versierde vele gebouwen. De Visarend op de Dr. Meijer de Hondbrug, de gedenksteen voor de Hongerwinter aan de Ooster kerk en de godin Gaia op het voor malig Geologisch Instituut: allemaal van zijn hand.
De Visarend (1923) – Nieuwe Achtergracht, brug over de Weesperstraat
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
15
1018-Kunst
The Sailing Man Het kunstwerk The Sailing Man op het Kattenburgerplein is van Alphons Freijmuth (1940). Deze kunstenaar is voornamelijk werkzaam als schilder, maar sinds de jaren tachtig maakt hij ook sculpturen. Hij is altijd zijn eigen weg gegaan. Zijn oeuvre weerspiegelt zijn weerbarstige natuur: hard en hoekig. Zo werd hij tenminste eens door een interviewer getypeerd naar aanleiding van de opdracht voor een kunstwerk voor een van de lichthoven in het nieuwe Academisch Medisch Centrum in 1983. Zijn werk laat de worsteling zien met de tegenstelling tussen vorm en inhoud en tussen werkelijkheid en mythe. Hij schildert, hakt in graniet en maakt langgerekte houten beelden, maar werkt ook met brons en metaal. léon deben
A
Receptioniste / Telefoniste (6 mnd), Administratief Medewerker (9 mnd), Financieel Administratief Medewerker (12 mnd), Commercieel Administratief Medewerker (12 mnd), Diverse commerciële opleidingen (12 mnd), Medewerker Projectadministratie (12 mnd), Secretaresse (12 mnd), BKB / BKC / PDB
4 Geen specifieke vooropleiding nodig 4 Fabius is een CRKBO erkende opleider 4 1 ochtend of 1 avond p/w les in meer dan 50 locaties 4 Meer dan 90% van onze cursisten beveelt ons aan
schrijf je direct in! 0800-4464464 (gratis) www.fabiusopleidingen.nl
Leslocatie Amsterdam: rapenburgerstraat 73 16
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
foto: bru no va n moerk erk en
OPLEIDINGEN STARTEN IN WEEK VAN 9-13 MRT
lphons Freijmuth wist al op zijn vijftiende dat hij kunstenaar wilde worden en schreef zich in 1963 in bij de Rijksacademie in Amsterdam. De Rijksacademie typeerde hij in recent interview (a mc magazine nr 7 van oktober 2014) als een grote luchtballon: ‘Gipskoppen natekenen en dat soort onzin’ zegt hij. Hij wil iets verbeelden voorbij de zichtbare werkelijkheid en maakt kunst vol conflicten. Zijn werk valt al op in de jaren zestig. Hij wordt gerekend tot de Nieuwe Figuratie een kunststroming waarvan hij zelf een van de oprichters was. Deze groep kunstenaars hadden geen zin meer in pure abstracte kunst en liet zich inspireren door de popart. In 1979 had Freijmuth al een solotentenstelling in het Stedelijk Museum. Zoals de afbeelding toont, zien we op het Kattenburgerplein een paal die een beeld van een zeilboot draagt in golvend water. Op het dek staat de schipper. Het geheel is een associatief beeld in de stijl van de Nieuwe Figuratie . Freijmuth was recentelijk nogal geïrriteerd toen hij ontdekte dat rond zijn beeld sprekende putten zijn geplaatst waarin stemmen van Kattenburgers zijn te horen die een verhaal vertellen. Die uitleg ontbreekt en zo lijkt het volgens hem alsof die putdeksels bij zijn kunstwerk horen. Opnieuw vraagt dit de aandacht van de beleidsmakers om bij kunstwerken tekst en uitleg te geven en een bordje met de naam van de kunstenaar en het jaartal te plaatsen. februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
17
Raadpleeg ook: www.deplantageamsterdam.nl Deze agenda kan alleen maar worden samengesteld op grond van aangeleverde informatie in Word – standaard Times New Roman pt 12 aan:
[email protected] (Leon Deben). De deadline voor het volgende nummer is 20 maart 2015. Graag uw informatie op tijd en a.u.b. in de gevraagde vorm mailen!
Hij houdt van kleuren: ze spatten van het doek zoals hier op het schil derij Boeket op de Rozengracht. Galerie Overstroom is onder in een oud pakhuis aan het Entrepotdok gevestigd. Deze galerie is geen kunsthandel en heeft geen kunst werken in stock. Wisselend wordt geëxposeerd wat mooi gevonden wordt.
De Braziliaanse architect en schil der Stênio Burgos exposeert in Ga lerie Overstroom van 7 februari tot 1 maart 2015 olieverfschilderijen die hij de afgelopen jaren maakte op de Amsterdamse Rozengracht. Het zijn stadslandschappen, por tretten en boeketten. Het is werk dat nog niet eerder ergens te zien is geweest. Hij studeerde af als architect aan de Universidade Federal do Ceará in Brazilië. In Barcelona studeerde Burgos tekenen en schilderen en daarna bij Estudi Chelsea. Stênio Burgos leeft en werkt in Fortaleza, bij het strand van Icaraí, in Ceará en in Parijs. Een omschrijving van een Braziliaanse journalist Pires over zijn werk: "Stênio Burgos laat zich het best beschrijven als het plezier van het kijken: het is kleur rijk, heeft tempo en, boven alles, het is levendig. Hoewel streng, la ten de portretten een goed geleefd leven zien. De boeketten explode ren in kleur en levendigheid. De filmische stadslandschappen zijn in beweging en vol kleur. Kortom, Stênio Burgos schildert het leven met liefde en vreugde en wij, de kijkers, we worden blij."
Zien
FEBRUARI & MAART 20 15
Zaterdag 14 februari 2015: Valentijnsdag rondleiding. Waar zou de mensenliefde zijn
thema-rondleidingen
hortus botanicus
t/m eind 2015: Hollanders van de Gouden Eeuw. In deze presentatie staan meer dan dertig groepsportretten uit de 17de en 18de eeuw centraal. De reusachtige schilderstukken afkomstig uit het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum worden aangevuld met andere schilderijen en objecten, waaronder Rembrandts Anatomische les van Dr. Deijman. Samen illustreren zij het verhaal van het voor Nederland zo typerende collectieve burger schap. Deze ‘broers en zussen’ van De Nachtwacht zijn uniek in de wereld en vanwege hun formaat zelden te zien. t/m 31 maart 2015: Dining with the Tsars. www.hermitage.nl Amstel 51, 020 530 8755
exposities
hermitage
7 februari t/m 1 maart 2015:: ‘Colorido Rozengracht’ van Stênio Burgos. De Braziliaanse architect en schilder Stênio Burgos exposeert olieverfschilderijen die hij de afgelopen jaren maakte op de Amsterdamse Rozengracht. Het zijn stadslandschappen, portretten en boeketten. Openingstijden: bij expositie vrij-, zater- en zondag 13-18 uur en op afspraak. Entrepotdok 33, 1018AD / 020 772 7826
expositie
galerie overstroom
expositie
expositie
Het Scheepvaartmuseum laat zien wat de zee voor Nederland heeft betekend. Sommige tentoon stellingen brengen historische gebeurtenissen en persoonlijke verhalen tot leven, in andere staan de topstukken uit onze wereldberoemde collectie centraal. Er zijn speciale tentoonstellingen voor iedereen, zelfs voor de jongste bezoekers. Om enkele te noemen: De Zeereis is een spannend virtueel avontuur op zee. Je gaat zelf op zeereis en je maakt kennis met de mensen en verhalen achter objecten uit de collectie. Je weet niet wat je beleeft! De reis begint in het Zee magazijn, het gebouw van Het Scheepvaartmuseum. Je gaat 350 jaar terug in de tijd en ontmoet admiraal Michiel de Ruyter. De Atlassen toont de hoogtepunten uit de kaarten- en atlassencollectie. Kattenburgerplein / 1018 KK Amsterdam www.hetscheepvaartmuseum.nl
expositie
scheepvaartmuseum
Zondag 1 februari t/m 28 februari 2015: Twilight Zone. Expositie met o.a. John Nieland , Sijtse Keur , Max Carper , Raymond v/d Werf Opening zondag 1 februari om 14.00 uur. Muziek: Cat Green Eye. Zaterdag 7 maart t/m zaterdag 2 mei 2015: InMOKUM / OutMOKUM. Expositie van o.a. Hein Dingemans, Pieter Zandvliet, Mies van der Perk en Robert Dam. Opening: Zaterdag 7 maart 14.00 uur. Muziek: Satellite. Nieuwe Keizersgracht 1a (naast zij- ingang Hermitage), 1018 DR Amsterdam www.amsterdam-outsider-art.nl
zonder planten?! Sinds mensenheugenis worden planten gebruikt om de liefde een handje te helpen. Liefdesdrankjes, zinnenprikkelende vruchten, alles 13 oktober 2014 t/m 8 maart 2015: Selamat is mogelijk. Sjabbat. De onbekende geschiedenis van joden Eenmaal per maand staat een van onze rondleiders in Nederlands-Indië. voor u klaar met een speciale themarondleiding. 30 januari t/m 14 juni 2015: Joden in de Cariben. Vier eeuwen geschiedenis in Suriname Aan de hand van zijn of haar expertise maakt u kennis met een speciaal deel van onze collectie. en Curaçao. Dit jaar neemt het Joods Historisch Museum u mee naar het joodse leven in de tropen, De rondleidingen starten om 14.00 uur. Deelname 3,50 euro. Vooraf reserveren is niet mogelijk. naar een samenleving waarin plantages, slavernij en vermenging van culturen een grote rol speelden. Maximaal 15 deelnemers. Voor het eerst wordt in een grote tentoonstelling de Hortus Botanicus Amsterdam, Plantage Middenlaan 2a, Amsterdam. Dagelijks geopend bloei en neergang belicht van de joodse gemeen van 10.00 tot 17.00 uur / www.dehortus.nl schappen in landen als Brazilië, Curaçao en Suriname. Ontdek de fascinerende Joodse geschiedenis van Suriname en Curaçao. nemo www.jhm.nl; www.hollandscheschouwburg.nl exposities (0)20 5 310 310 en (020) 5 310 380 In Energierijk vang je zelf zoveel mogelijk energie uit licht, wind en water en zet hiermee allerlei arcam bijzondere objecten in beweging. Hoe efficiënter de expositie energie wordt omgezet, hoe sneller het object in 18 jan 2015 t/m 12 apr 2015: In de expositie City beweging komt. Hotels worden vijftien karakteristieke voorbeelden Wereld van Vormen: Maak kennis met meetkun geëtaleerd van bijzondere of monumentale de en vouw veelvlakken, maak doorsnedes, schat gebouwen die tot hotel zijn getransformeerd. inhoudsmaten, maak anamorfosen en ontdek de Voormalige scholen, banken, kantoren of een werking van perspectief en landmeten. Maak diamantslijperij zijn de afgelopen jaren verbouwd nieuwe vormen van driehoeken en vierkanten en tot hotels mét functies die behalve voor hotelgasten ervaar waarom een symmetrisch gezicht als mooi nu ook uitdrukkelijk voor Amsterdammers wordt ervaren. nemo maakt wiskunde hiermee een toegankelijk zijn. instrument dat je in de wereld om je heen overal 16 jan 2015 t/m 28 feb 2015: Ter afsluiting van kunt gebruiken. het Amsterdam Light Festival vertoont Arcam vier Nemo Oosterdok 2, 1011 VX Amsterdam werken uit de Zumtobel Masterpiece Collection.
[email protected] / 020-5313233 De vier lichtobjecten zijn respectievelijk ontworpen door Daniel Liebeskind, Olafur Eliasson, Hani oosterkerk Rashid en Zaha Hadid. muziek Prins Hendrikkade 600, 1011 VX Amsterdam 15 februari 2015, 12 uur. Koffieconcert. Jonathan Telefoon:020 620 4878, www.arcam.nl Reeder (fagot) & Ruud van Odenhoven (piano). Een opwindende reis van Amerika naar Frankrijk, en weer terug. 20 februari 2015, 12 uur. Vrijdagartis middagconcert. Dodo Kis, blokfluit solo. Werk lezingen van o.a. J.S. Bach, G. Tedde en L.Berio. Dinsdag 12 maart 2015: Natuur en cultuur in onder voorbehoud. Dinsdag 3 maart 2015. het Antropoceen. Door: Erik A. de Jong, 20.00 uur: Jong Talent. Artis-professor. Als we meer inzicht willen krijgen in onze relatie met de natuur, zullen de natuur- en onder voorbehoud. Zondag 15 maart 2015: 12.00–13.30 uur: Koffieconcert. Duo Quartier geesteswetenschappen zich moeten verenigen De dinsdaglezingen beginnen om 20.00 uur, in het Latin ‘Maestra marimbera’ Leticia Bal en topsaxofonist Paul Weiling. Planetarium (zaal open: 19.30 uur). Na de pauze onder voorbehoud. Vrijdag 20 maart 2015. wordt de sterrenhemel van de komende maand toegelicht. Om een Artis-lezing te bezoeken hebben 14.30–15.15 uur: Vrijdagmiddagconcert zowel Artis-leden als niet-leden een toegangsbewijs Toegang gratis, vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld. Het is onzeker of activiteiten nodig. De entreeprijs voor een lezing is inclusief doorgaan i.v.m. plannen na 1 februari. Kijk op een drankje vooraf én in de pauze. De entreeprijs voor een Artis-lezing is € 12,50, Artis-leden betalen www.oosterkerk-amsterdam.nl voor de laatste informatie. € 5,-. Koop uw toegangsbewijs online of in de voorverkoop aan de Artis-kassa. www.artis.nl outsider art amsterdam
amsterdam joods historisch museum
Filmfestival. Zaterdag 7 maart 2015: 12.00 uur – 18.00 uur. Studio’s Desmet, Plantage Midden laan, films van Kees Hin. Afsluiting met zijn laatste film over Aat Velthoen. www.vriendenvandeplantage.nl
vereniging vrienden van de plantage
30 september 2014 t/m 12 april 2015: Naar de boeren! Kinderevacuaties in de Hongerwinter is een aangrijpende expositie over de ongeveer 40.000 kinderen die in de Hongerwinter vanuit het stedelijke westen van het land zijn geëvacueerd om te voorkomen dat ze van de honger zouden sterven. In de tentoonstelling vertellen zeven personen die als kind ‘naar de boeren’ zijn gegaan over hun ervaringen. Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam, tel +31 (0)20 6202535,
[email protected] www.verzetsmuseum.org
expositie
verzetsmuseum
Tot en met 22 maart 2015 staat een unieke kunstinstallatie in de Lichthal, speciaal gemaakt voor het Tropenmuseum, van de in Azië befaamde kunstenaar Jompet Kuswidananto. Deze parades brengt hij voor het eerst bijeen in de Lichthal van het Tropenmuseum waardoor zich een nieuwe kunstinstallatie vormt. Het Tropenmuseum is geopend op: dinsdag t/m zondag en feestdagen, van 10.00 - 17.00 uur. Op maandag tijdens feestdagen en schoolvakanties, behalve de zomervakantie: 10.00 - 17.00 uur. Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdam. Tel: (020) 568 8200 / Fax: (020) 568 8548
[email protected]
expositie
tropenmuseum
Donderdag 26 februari en 26 maart 17.30 uur: buurtborrel In samenwerking met de PlantageWeesperbuurtvereniging en de Vereniging Vrienden van de Plantage. Zondag 22 februari en 29 maart 14.00 uur: soop cinema Bijzondere films in een bijzonder plezierige samenkomst. De titels worden bekend gemaakt in de soop-nieuwsbrief en op posters in de soop. Kaarten á € 3,50, inclusief een drankje en een hapje, zijn 14 dagen voor aanvang verkrijgbaar aan de bar. Nieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; www.soopnet.nl
extra soop
Donderdag 26 februari 16.30 uur: soop uur. We maken kennis met FreedomLab, een broed plaats voor (internationale) innovatie. We komen te weten met wat voor soort innovaties men zich bezighoudt en hun visie op de relatie tussen spelletjes en gezondheid. In samenwerking met de Vereniging Vrienden van de Plantage. Uit veiligheidsoverwegingen kunnen wij niet meer dan 50 bezoekers tegelijk toelaten.
lezingen
Donderdag 12 maart 16.30 uur: soop salon Het duo Maud Sauer, hobo, en Monique Copper, piano, bekend van eerdere optredens op de soop, speelt een afwisselend programma. Zij spelen solo, duo, doen een improvisatie en brengen nieuw werk ten gehore, speciaal voor hen geschreven. Op het programma staat verder ook meer ‘traditionele’ muziek van Ravel, Part, Bach en Händel. Uit veiligheidsoverwegingen kunnen we niet meer dan 50 bezoekers tegelijk toelaten.
muziek
Tot en met woensdag 4 maart: kleuren en structuren . Expositie van het werk van Cees de Rooij. Donderdag 5 maart 16.30 uur: vernissage . Feestelijke opening van de expositie van Josephine Volders onder de titel “Stillevens en (stads)landschappen”. De opening wordt begeleid door het Trio Blue Band. Op werkdagen van 11 tot 17 uur zijn de tentoonstellingen te bezichtigen.
expositie
soop
Oranjeliefde op de Oostelijke Eilanden
De slag om de Kattenburgerbrug De Oostelijke Eilanden staan van oudsher bekend om hun voorliefde voor het huis van Oranje. Deze voorkeur gaat terug tot in de achttiende eeuw; de tijd van de patriotten en prinsgezinden. Het is een roerige tijd waarin beide partijen steeds meer tegenover elkaar komen te staan en het bijna uitdraait op een burgeroorlog. De patriotten zijn vernieu wers met opvallend moderne denkbeelden. De prinsgezin den vinden hun aanhang vooral onder de gewone bevolking die de corrupte regenten beu zijn en snakken naar verande ring. Zij blijven achter stadhouder Willem V staan terwijl het land steeds patriottischer wordt. In dit conflict kiezen de bewoners van de Oostelijke Eilanden en de Kadijken, overwegend scheepstimmerlieden, de kant van Oranje. Een keuze die in het overwegend patriottische Amsterdam opvallend is en in de zomer van 1787 zorgt voor een heftige confrontatie. titia koerten
I
n april 1787 worden er in Amsterdam twee prinsgezin de burgemeesters afgezet en vervangen door patriotti sche burgemeesters. De stad heeft vanaf dat moment een volledig patriottisch bestuur. De prinsgezinden pikken dit niet en zij ijveren om stadhouder Willem V, die inmiddels is uitgeweken naar Nijmegen en van daaruit de republiek probeert te besturen, in al zijn functies te herstellen. Hier toe hebben ze een rekest opgesteld en in verschillende prinsgezinde kroegen neergelegd. Iedereen die langs de kroeg komt wordt aangesproken om het rekest te onderte kenen en dit gebeurt niet altijd even zachtzinnig. Op de avond van 29 mei 1787 hebben zo’n tweehonderd oranjegezindten zich in ’s Lands Welvaren aan de Regu
liersgracht verzameld. Als een voorbijganger het rekest niet wil tekenen, wordt deze in de gracht gegooid. Hierop ont staat er een opstootje. De prinsgezinden worden terugge drongen de kroeg in en doen van daaruit een uitval naar de menigte met stokken waarop ze messen hebben bevestigd. Ze zijn echter fors in de minderheid en zien zich uiteinde lijk genoodzaakt om over de daken te vluchten. De menigte plundert ondertussen verschillende huizen en winkels waarvan de bewoners verdacht worden van sympathie voor Oranje. De Oostelijke Eilanden bestaan op dat moment nog maar zo’n honderd jaar. Het zijn werkeilanden en worden voornamelijk bewoond door scheepstimmerlieden die op de werven werken. Zij worden aan de hand van het gereed schap, dat zij altijd bij zich dragen, ook wel Bijltjes ge noemd. Ook de leden van de ordediensten van de Admirali teit en de voc worden Bijltjes genoemd. Deze ordediensten, eigenlijk een soort knokploegen, zijn op de werven, waar het er soms ruig aan toe kan gaan, hard nodig. De Bijltjes horen van de plunderingen in de stad en besluiten dat zij dit niet over hun kant kunnen laten gaan. Ze plunderen als represaille woningen en winkels van patriotten. Zo zit in de Grote Kattenburgerstraat de winkel van bakker Pijfers. Deze bakker staat bekend om zijn broodjes in de vorm van patriottische poppetjes. Hier worden de ruiten ingeslagen en wordt de inventaris op straat gegooid. Ook bij de apo theek van patriot Steffens op het Kattenburgerplein wordt alles kort en klein geslagen. De reactie van het nieuwe pa triottische stadsbestuur laat niet lang op zich wachten. De schutterij wordt dezelfde avond nog met duizend man sterk naar de Oostelijke Eilanden gestuurd, maar de Bijltjes zijn goed georganiseerd en laten zich niet zomaar overmees teren. De houten wipbruggen tussen Kattenburg en het
Kadijksplein en die bij het Funen worden opgehaald zodat de Eilanden niet meer te bereiken zijn. Vervolgens ver schaffen ze zich toegang tot ’s Lands Zeemagazijn en be machtigen daar alle kanonnen en ander geschut dat ze kunnen vinden en dat wordt op het Kattenburgerplein opgesteld. Op de ochtend van 30 mei volgt er eerst een felle scho tenwisseling over en weer. De patriottische burgerwacht beseft dan al snel dat ze, zolang de brug is opgehaald, de Oostelijke Eilanden nooit zullen kunnen innemen en be denken een plan om de brug neer te halen. Acht mannen nemen een bootje en varen daarmee naar het midden van de brug. Terwijl hij gedekt wordt door musketvuur, klimt een vijftienjarige matroos naar boven en snijdt de touwen door waarmee de brug omhoog wordt gehouden. Met een klap valt de brug naar beneden en de patriotten kunnen nu ongestoord oprukken naar het Kattenburgerplein. De Bijltjes zien de oprukkende patriotten aankomen en slaan op de vlucht. De patriotten nemen uiteraard wraak voor de eerdere plunderingen en prinsgezinde kroegen als Het Onvol maakte Schip op het Kattenburgerplein, De Oranjeboom op Wittenburg en Het Doolhof op Oostenburg worden vol ledig verwoest. Een van de dodelijke slachtoffers aan de kant van de Bijltjes, is hun aanvoerder Johannes Rannink van Kattenburg. Zijn lijk wordt als een trofee door de pa triotten meegedragen en wordt als afschrikwekkend voor beeld, alsof het om een zware misdadiger gaat, op Volewijk ondersteboven aan de galg gehangen. Later verschijnt in de krant een lange lijst met namen van mensen die aan het oproer mee hebben gedaan, voornamelijk timmerlieden, mastenmakers en breeuwers van de Oostelijke Eilanden en de Kadijken.
Het politieke tij keert als Wilhelmina, de vrouw van Willem V naar Den Haag probeert te reizen en tegenge houden wordt bij Goejanverwellesluis. Zij besluit de hulp van haar broer, de koning van Pruisen in te roepen. Deze stuurt een leger naar de republiek der Nederlanden om de orde te helpen herstellen. Dit Pruisische leger slaagt erin om de hele republiek weer voor de prins in te nemen. Am sterdam is de laatste stad die zich aan het Pruisische leger moet overgeven in oktober 1787. Als de oranjegezindten de stad weer in handen krijgen, wordt Johannes Rannink in ere hersteld. Op 6 december 1787 wordt zijn lijk van de galg gehaald in aanwezigheid van een stadsbode, die hem driemaal de hand oplegt en hem eerlijk verklaart. Het stof felijk overschot wordt vervolgens gekist en met een jacht van de Admiraliteit naar Kattenburg gevaren. Vervolgens wordt hij onder vliegende vaandels, muziek en een gevolg van ruim 200 nabestaanden en deftige burgers in de Oos terkerk begraven. In december 1787 komen stadhouder Willem V samen met zijn vrouw Wilhelmina naar Amsterdam en brengen uit dank voor de steun die ze van de Bijltjes hebben gekre gen een bezoek aan de Oostelijke Eilanden. De drie gilden, waarin de scheepsbouwers van Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg zijn verenigd, houden ter gelegenheid van dit bezoek een feestelijke optocht op het Kattenburgerplein, waarbij ze zwaaien met vlaggen en vaandels en hun werk tuigen, ‘de Bijltjes’, met zich meedragen. Het herstel van de orde van de stadhouder duurt slechts acht jaar. In 1795 worden de Franse troepen de Nederlandse Republiek bin nengehaald en ziet Willem V zich alsnog genoodzaakt het land te ontvluchten.
1. De slag om de Kattenburgerbrug 2. Begrafenisstoet van Johannes Rannink 3. Optocht van Bijltjes op het Kattenburgerplein
20
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
21
Colofon 1018 is een buurtblad voor de oostelijke binnenstad en komt tot stand dankzij een groep vrijwilligers (redactie) en met mede werking van het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad.
Verschijning Het Buurtblad komt zes maal per jaar uit in een oplage van 8.300 exemplaren. issn: 2352 – 4111.
Eindredactie / Secretariaat Titia Koerten, Linda Timmermans, e-mail:
[email protected].
Redactie Vera Amende, Léon Deben, Maria Heijdendael, Titia Koerten, Jan Mey, Brigitte van Meurs, Bruno van Moerkerken, Linda Timmermans, Karel Warmenhoven en Mila Wybenga (HvdB).
Basisontwerp & opmaak www.werkplaatsamsterdam.nl.
Druk Dijkman Print, Diemen.
Inzenden kopij Inlevering kopij en foto’s: vóór 20 maart 2015. In Word per e-mail naar
[email protected]. Foto’s met naam van fotograaf en vrij van auteurs- en portretrecht. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen, foto’s te bewerken of niet te plaatsen en is niet verantwoordelijk voor aangeleverde foto’s van derden. Foto's toezenden in hoge resolutie (jpeg, tiff, r aw formaat).
Advertentieopgave Huis van de Buurt, t.a.v. Mila Wybenga: 020-6223879,
[email protected]. Inleveren vóór 26 maart 2015.
Verschijningsdatum volgende nummer Omstreeks 13 april 2015.
Bezorging Huis-aan-huis in alle brievenbussen zonder nee/nee sticker. Ook zijn er diverse afhaalpunten in de buurt, zoals sigarenwinkel Zijlstra op hoek Plantage Middenlaan/Plantage Kerklaan. Ook in het Huis van de Buurt aan de Kleine Wittenburgerstraat 201, Oosterkerk, gezondheidscentra en huisartsen kunt u een blad ophalen.
Vragen en klachten Huis van de Buurt: 020-6223879.
Facebook
22
Ook wij zitten op Facebook. Like ons op ‘Plantagebuurt’ of ‘De Eilander’.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
De flyer
door: musa
Ik had hem niet zien vallen, hij lag er ineens. Ik heb een Nee/ Ja sticker op de klep van mijn brievenbus, maar de flyer mocht erdoor want was aan mij persoonlijk geadresseerd. Wat trof ik aan op de deurmat? Niks bijzonders, die flyer, half A4 formaat, in zachte pastelkleuren. Er is over nagedacht, maar voel ik me aangesproken? En wie heeft eigenlijk mijn naam en adres verstrekt? Afzender noemt zich Liever Thuis Zorgdiensten. Op de flyer figureert een appetijtelijke man in licht streep jesoverhemd, met gezellig naast zich een 10-jarig ventje in geblokt hemdje (opa en kleinzoon?). Daaronder zie ik een vriendelijke vrouw zitten, een paar grijze lokjes tussen over wegend donker haar, rimpels in het gezicht, in een huiselijk vestje waaroverheen een leesbril hangt aan een koordje om de hals. Ze heeft een poes op schoot. De derde afbeelding be treft een grijsharig persoon, niet echt duidelijk een man of vrouw, met naast zich een jongedame die suggereert ergens buiten beeld behulpzaam te zijn. De begeleidende slogans luiden: ‘omdat alleen uw eigen huis uw thuis is’ en ‘kleinschalig en betrokken’. Afzender heeft de opgevraagde gegevens van de gemeente ontvangen en verwerkt. Afzender heeft kennelijk besloten inwoners van boven de 70 jaar aan te schrijven. Mijn man die volgende week 70 wordt ontving geen flyer. Maar het kan ook zijn dat alleen dames boven een bepaalde leeftijd in aanmerking komen. Hoewel, er staat ook een man afgebeeld… en waarom die be paalde leeftijd? De aangeboden diensten kunnen - helaas - betrekking hebben op alle leeftijden. Toch beperken de afbeeldingen op de flyer zich tot mensen van gevorderde leeftijd. Of zou het alleen om blanke mensen gaan, want dan valt mijn man er ook buiten. Op de achterzijde staat een aan mij persoonlijk gerichte boodschap. De verpleegkundige/gezondheidswetenschapper van Liever Thuis Zorgdiensten vraagt mij of ik op zoek ben naar een vast team van deskundige, ervaren en betrokken zorgverle ners. Of, vraagt ze, heeft u al thuiszorg maar overweegt u over te stappen? Ze somt enkele overtuigende en vertrouwen wekkende eigenschappen op van haar team. Als ik hulpbehoevend en ongelukkig zou zijn, zou ik zeker contact met haar opnemen. ma ar dat ben ik niet, godzijdank. Ze hadden met de informatie die ze over mij hebben toch beter een ongeadresseerde folder kunnen bezorgen. Maar die komt vanwege mijn Ja/Nee-sticker niet door mijn brievenbus. Toch maar het kaartje bewaren, dat door het reclame bureau zo vakkundig is samengesteld. Denken die vlotte 30-ers en 40-ers nou echt dat we boven de 70 allemaal hulpbehoevend zijn? Morgen ga ik tennissen.
Het Huis van Marokko Over een half jaar wordt in de Plantage Middenlaan het Huis van Marokko geopend, ontworpen door Jan Hein Janssens. De architect leidde me in januari rond in het enorme complex dat is aangekocht door de Marokkaanse overheid. Die nam een aantal jaar geleden het initiatief om in diverse steden centra te bouwen die de Marokkaanse cultuur onder de aandacht brengen. De functie lijkt op die van het Maison Descartes voor de Franse cultuur. Het wordt, zo vertelde de architect uitdrukkelijk, geen gebedsruimte. léon deben
H
et is een mooi voorbeeld van hergebruik van een negentiende-eeuws gebouw. Het gebouw bood lange tijd onderdak aan de Vereniging tot Werkverschaffing van Hulpbehoevende Blinden. De vereniging was in 1865 opge richt om blinde mannen de gelegenheid te geven in hun eigen onderhoud te voorzien. In de beginjaren verhuisde de vereniging vaak, maar in 1891 kocht zij het huis en erf aan de Plantage Middenlaan. In het hoofdgebouw op num mer 64 bevonden zich een directeurswoning, vergaderzalen en een magazijn, waar de door de blinden gemaakte vloer kleden, wasmanden, bezems, breiwerken, pantoffels en andere zaken te koop werden aangeboden. In 1908 kregen alleenstaande blinde vrouwen een tehuis op de bovenverdieping van de Tesselschadeschool op de
Plantage Muidergracht. In 1938 verhuisden de vrouwen naar Plantage Badlaan 9, dat in verbinding stond met de grote mannenzaal met magazijnruimte. Op werkdagen werd niet alleen gewerkt, maar ook gezongen en voorgelezen uit de bijbel, de krant en romans. Om vier uur werd de dag afgesloten met een psalm. Op sommige middagen waren er lessen in het nieuwe brailleschrift en er was muziekonderwijs. Tijdens de oorlog breidde het complex uit met een opslagplaats en schaft lokaal aan de Plantage Muidergracht 125. Er trad een Duitsgezinde directie aan, waarna geen plaats meer was voor de vele joodse blinden; 27 van hen zijn in de kampen omgekomen. In 1961 verhuisde de vereniging uit de buurt. De afdeling entomologie van de UvA heeft tot half 2011 haar duizenden insectendozen in het pand ondergebracht. Het Huis van Marokko heeft twee grote bouwdelen aan de Plantage Middenlaan en aan de Plantage Badlaan. De gevel blijft zoals hij is. Janssens heeft de toegangsdeur ontworpen: een dubbele deur van hout met een Arabisch patroon. Boven de ingang bevindt nog zich de tekst: 'Vereeniging tot Werkverschaffing aan Hulpbehoevende Blinden'. Op de sluitsteen boven de ramen op de parterre staan mannen- en vrouwenkopjes met gesloten ogen. Binnen is links een expositiezaal en komt rechts de receptie. Erachter ligt een vierkante ruimte van vijftien bij vijftien meter waar een riad, een Marokkaanse patio met in het midden een fontein, komt. Die zal worden afgebouwd door Marokkaanse ambachtslieden. De kleine zaal bevat drie bestaande houten portalen met dubbele schoren die volgens de architect zeer bijzonder zijn. De zaal kan straks in tweeën gedeeld worden. De ruimte wordt geïsoleerd, zodat exposities, lezingen en bijeenkomsten geen hinder zullen opleveren in de omgeving. In het gebouw aan de Plantage Badlaan kunnen straks cursussen en lessen gegeven worden. De grote zaal wordt het kloppend hart van het culturele centrum. De historische houten constructie wordt behouden, verder blijft de zaal leeg. Architect Janssens combineert hier traditioneel Marokkaans tegelen stucwerk met een strakke en moderne vormgeving. Het Huis van Marokko moet, zoals de Marokkaanse minister Bioru het noemde, een huwelijk zijn tussen Marokko en Nederland. Het huis kan de etalage worden van het authentieke en moderne Marokko. Het is vergelijkbaar met het Nederlands Instituut in Marokko (nimar) in Rabat. Juist in deze turbulente tijd is het belangrijk naar elkaar te luisteren en meer begrip voor elkaar te krijgen. Instellingen als deze kunnen daar een substantiele bijdrage aan leveren. februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
23
Illuminade: 11 december – 4 januari
foto: bru no va n moerk erk en
’t Zonnemeer sluit definitief
Het was een schok voor de bewoners van de Nieuwe Kerkstraat. Na bijna veertig jaar moest de natuurvoedings winkel daar zijn deuren sluiten. Eigenaren Loes Zonneveld en Annemiek van der Meer houden ermee op. Net op tijd trof ik Annemiek.
foto's in w itte k a ders: h a ns leen tjes foto achtergrond: linda timmer m a ns
annemarie keja
24
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
Sinds wanneer zaten jullie hier? In maart zouden we hier zeventien jaar gezeten hebben. Vóór wij de winkel overnamen was dit ook al een natuur voedingswinkel: Markus Natuurvoeding heette hij toen. Mensen hebben hier in totaal bijna veertig jaar natuurvoe ding kunnen kopen. Markus had de winkel destijds overge nomen van een andere ondernemer. In 1923 al was in het pand melkhandel Hunink gevestigd. Het is moeilijk voor te stellen dat deze winkel moest sluiten We konden het helaas niet meer bolwerken. Er is zo veel concurrentie in de buurt: Ekoplaza, Marqt en de biologi sche afdelingen in de reguliere supermarkten. En ook onli ne wordt veel biologisch voedsel verkocht. We zijn niet meer exclusief, zoals vroeger. Het is jammer dat de diversiteit in het winkelaanbod verdwijnt doordat er steeds minder zelf standige winkels overblijven. Maar het is natuurlijk wel po sitief dat er steeds meer biologische voeding op de markt
komt. Dat is beter voor het milieu. Beter voor de aarde en voor de mensen. Ik vraag me overigens wel af of het nieuwe aanbod van goede kwaliteit is. De klandizie nam de afgelopen jaren steeds verder af, zodat we er financieel niet meer uitkwamen. Daar kwam het recente bericht bij dat er drie ecosupermarkten in deze buurt bij zouden komen. Toen hebben we heel goed met elkaar gepraat en besloten om te stoppen. De gemeente doet trouwens niets voor ondernemers zoals wij. Er worden steeds weer vergunningen voor supermarkten afgegeven, waarmee ze het de kleine ondernemers heel moeilijk maken. Hoe reageerde de buurt? 't Zonnemeer was niet alleen een winkel maar had ook een heel duidelijke sociale functie in de buurt die door veel mensen heel erg gemist gaat worden. Dat is verschrikkelijk jammer, vooral omdat 't Zonnemeer een grote schare zeer trouwe klanten heeft. Altijd al gehad heeft ook. Die klanten reageerden dan ook heel emotioneel. Ik heb veel telefoon nummers van hen gekregen. Niet verwonderlijk, ze kwa men hier jaar in jaar uit. Sommigen al 39 jaar en die willen nu graag met ons in contact blijven. Dat zegt wel wat, vind je niet? Kunnen jullie nog iets doen voor die trouwe klanten? De Spar gaat proberen onze groentepakketten te verkopen, als ze slim zijn gaan ze sowieso meer biologisch voedsel ver kopen. Wat Loes en ik zelf gaan doen weten we nog niet. februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
25
brigitte van meurs
Het plantsoen is verlaten. Wie zou er ook op het gras spelen nu? Veel te koud. Het heeft gevroren vannacht. Een tengere dame met rode jas en bruine alpinopet rollatort langs. Snel gaat ze niet, en toch oogt haar pas ferm. Rood gestifte lippen vormen een vriendelijke halve maan. 'Dag,' fluistert ze. Recht zo die gaat. Achter het bankje gaat bedaard een tram. Een vader roept: 'Gaat goed! Doorfietsen. Door! Door!' In de stem is lichte paniek te horen – vader en zoon naderen het kruispunt. Zes duiven pikken iets van de tegels voor het bankje. Een kraai, de borst fier vooruit, de snavel licht geheven, komt poolshoogte nemen. De duiven schuiven groepsgewijs een meter op. Een dikkerd met een glanzend groene kraag laat zich niet kennen. Het mannetje. Druppels op de grassprieten fonkelen als sterren. Rechts, aan de rand van het plantsoen, ijsbeert een jongeman met een groene muts. Rook verlaat zijn mond. Na de sigaret verdwijnt hij, ongetwijfeld het rookvrije hotel in. Links, op een van de bankjes die aan het zicht onttrokken zijn door een struik, zitten twee meisjes. Flarden Engels waaien voorbij, samen met de geur van wiet. Gegiechel.
26
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
28 december 2014, Plantage Westermanplantsoen, kant Plantage Middenlaan, tweede bankje van links.
Twee jongemannen lopen met rinkelende AHtas naar de afvalbak hier vlakbij. Besmuikt dumpen ze lege wijnflessen en bierblikjes in de bak. De tas is nog niet leeg, ze lopen door. Staan stil bij een volgende afvalbak. Hun hoofden steken net boven de hortensia's uit. De bloemen zijn bruin en dor maar nog altijd bekoorlijk. De bomen die zich daarboven verheffen hebben alle bladeren verloren en zijn adembenemend in hun grilligheid. In het zonlicht is alles mooi. Opnieuw het gekletter van flessen en blikjes tegen metaal. Deze toeristen hebben een gezellig feestje gehad. Dat kan niet anders. Het plantsoen ziet er proper uit. Nauwkeuriger inspectie leert dat dat niet helemaal klopt. Peuken, een platgetrapt theezakje. Iemand – meisje, muts met oorflappen? – heeft hier thee zitten drinken, de handen gevouwen om een hete kartonnen beker. Het felle licht dooft. Het laatste restje zon zet de punt van een hijskraan in brand. Wat eerder niet te zien was, verschijnt aan het zwerk: vliegtuigstrepen in de helderblauwe lucht, rook uit een UvA-schoorsteen, wolken uit de mond van de bankzitter. De kou wordt intenser. Het is mooi geweest.”
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
foto’s: feije riemersm a
Bankzitter
27
Huis van de Buurt Groen & Milieu Wijksteunpunt Wonen Proef de Buurt op Voor in de agenda smaak: restaurant Buurtsoep van Bart: elke dinsdag 12.30 uur, Witte Boei. Kosten €1. voor en door de buurt vanaf Vegetarisch of vlees (halal) - actuele
De Witte Boei Het buurtrestaurant in de Witte Boei is op maandag 6 februari; 9, 16, 23 & 30 maart. Aanvang 18 uur. Adres: Kleine Wittenburgerstraat 201. De Keyzer Ook in het dienstencentrum De Keyzer kunt u weer eten. Een keer per maand op woensdag 18 februari, 18 maart & 15 april. Aanvang 18 uur. Adres: Czaar Peterstraat 12. Opgeven nodig Voor de buurtrestaurants kunt u zich opgeven aan de balie van de Witte Boei. Kosten € 5, kinderen € 3. Op de hoogte Laat u op de hoogte houden van het menu en geef u op voor de elektronische nieuwsbrief. Oproep: koks gevraagd Proef de buurt zoekt enthousiaste kook ploegen. Vindt u koken leuk en wilt u graag met andere mensen een maaltijd bereiden? Meldt u zich dan aan bij Soemitra Hermelijn: s.hermelijn@ ijsterk.nl, 6223879. Graag tot ziens bij Proef de Buurt.
28
De twee buurtkranten Eilander en de Plantage Weesperbuurtkrant smolten samen tot buurtmagazine 1018. U leest nu alweer de vijfde editie van 1018. Met nieuwe vormgeving, geheel in kleur en een groot bereik: heel postcodegebied 1018 ontvangt de krant zes keer per jaar (nee/nee-stickers uitgezonderd). De oplage is bijna 8.500 stuks. Veel trouwe lokale ondernemers adverte ren al jaren in de buurtkrant, tegen zeer lage tarieven. Iets voor u? Voor € 50 hebt u al een kleine advertentie.
TARIEVEN 2015 Formaat 6 cm x 6 cm 12 cm x 6 cm
Prijzen € 50,00 per keer € 100,00 per jaar
€ 250,00 per jaar € 500,00 per jaar
- zes nummers (een jaar) = vijf betalen - geen btw - evt. opmaakkosten € 60 - andere formaten & prijsopgave mogelijk via
[email protected]
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
De Groene Straatdag Afrekening collectieve 2015 komt er weer aan stookkosten anders Op zaterdag 25 april is het weer zover: de jaarlijkse Groene Straatdag op het Wittenburgerplein. Voor dit buurtevene ment hebben we uw hulp nodig. Hebt u verstand van planten, dan kunt u onze plantendokter worden. Of u bent creatief en wil dit delen met de buurt. Ook orga nisatietalenten zijn welkom. Dus, doe ook mee aan de groenmarkt en meldt u aan voor deze gezellige dag van en voor de buurt.Meer info en/of aanmelden:
[email protected].
Vorig jaar trad de Warmtewet in wer king. Deze wet geldt o.a. voor woon complexen met een collectieve verwar mingsketel. De wijze van afrekenen van de collectieve stookkosten moet anders. Ook moet er een meter zijn die de warmte-uitstroom van de collectieve ketel meet. Hierdoor zijn gebruikers niet (meer) de dupe van een energie verslindende ketel. Ontvangt u van uw verhuurder een ein dafrekening die deels over het kalender
Gratis lezing door natuurgids Coby de Bruijn
ETEN UIT DE NATUUR
Adverteren in 1018?
foto: mil a w y benga
U bent weer van harte welkom in een van de buurtrestaurants Proef de Buurt. In de Witte Boei en/of in het dienstencentrum De Keyzer. Vrijwilligers uit de buurt en van de Amsterdamse Vriendendiensten koken graag een driegangenmenu voor u. Desgewenst vegetarisch en halal.
info via Facebook. Repair Café: elke eerste woensdag van de maand, 14–17 uur, Witte Boei. Boeiend Treffen: een verrassende bij eenkomst in het teken van politiek, ver kiezingen, met vrouwen in de hoofdrol. Zondag 8 maart, internationale vrou wendag, 15-18 uur, De Witte Boei. Plantage Weesperbuurt Overleg: eerstvolgende datum nog onbekend, 20 uur, Café Eik en Linde. Data, informatie en vergaderstukken via www.buurtorganisatie1018.nl/
plantage-weesperbuurtoverleg Buurtoverleg Oostelijke Eilanden & Kadijken: woensdagen 4 maart + 15 april (voortgangsoverleg), 20 uur, Huis van de Buurt de Witte Boei, grote zaal. Meer data, informatie en vergader stukken: www.buurtorganisatie1018.nl/ eilandenoverleg Orden je post: hulp bij administratie/ post, elke laatste donderdag van de maand, 13-15 uur, Witte Boei, €1 per keer. Advocatenspreekuur: gratis eerste advies, elke eerste & derde donderdag van de maand, tijdens het Pluspunt, 9.30–11.30 uur, Witte Boei.
jaar 2014 gaat? Neem dan contact met ons op voor meer informatie. Indien nodig helpen wij u bij de huurcommissie. Tel (020)6224288. Meer informatie over de Warmtewet staat ook op onze website.
Woonduur afgeschaft
Voor huurders van zelfstandige woon ruimte die nog niet ingeschreven staan bij Woningnet. Let op: uw woonduur vervalt binnenkort! Er komt een over gangsregeling en woningzoekenden worden geadviseerd zich zo snel moge lijk in te schrijven bij Woningnet, in ie der geval voor 1 juli. Meer informatie op www.woningnet.nl.
Woonspreekuur en huurteam in Witte Boei Voor alle vragen over huren en wonen, kunt u elke dinsdag van 9-10 uur en woensdag van 15-17 en 19-20 uur terecht bij het woonspreekuur in het Huis van de Buurt De Witte Boei, Kleine Witten burgerstraat 201. Tel: 622 76 98, cen
[email protected], www.wswonen.nl/ centrum
Project Wooncoach
Donderdag 19 februari 2015 20.00 – 21.30 uur (inloop vanaf 19.30 uur) De Witte Boei Kleine Wittenburgerstraat 201 Een boeiende lezing over eetbare planten. Een verleidelijk gegeven, zelfs hier in de stad. Leuk om te doen en om zo anders naar de natuur te kijken. Met een proeverij: lekkere hapjes van wilde kruiden en planten. En, u kunt zich inschrijven voor een cursus waar u leert dit lekkers te vinden en te bereiden. Kom luisteren en proeven!
De Werkgroep Groen en Milieu Oostelijke Binnenstad nodigt u regelmatig uit voor lezingen en/of films. Blijf op de hoogte en de werkgroep op Facebook. Meer via
[email protected]
Bent u 65+ en wilt u meer informatie over prettig langer thuiswonen? Of over verhuizen? Meldt u dan aan voor een huisbezoek door een Wooncoach. Woon coaches zijn opgeleide vrijwilligers die naar uw persoonlijke woonsituatie kij ken en advies op maat geven over prettig wonen, in uw huidige woning of een andere. Als u wilt verhuizen, zijn er in Amsterdam twee regelingen voor 65-plussers: Van Hoog naar Laag en Van Groot naar Beter. Deze zijn niet al tijd van toepassing. De Wooncoach kan u hierover informeren. Interesse in een bezoek van de wooncoach? Bel dan met het WsWonen (020)6224288.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
29
Website BO1018
jeroen verhulst
Wat staat er op www.buurtorganisatie1018.nl? • Op het openingsscherm staat het laatste nieuws over de Oostelijke Eilanden en de Plantage Weesper buurt, vaak met links naar docu menten die het onderwerp toelichten. Na aanklikken ver schijnt het complete bericht. Het is mogelijk om commentaar per bericht toe te voegen. • Daarnaast staat op het openings scherm een kalender met aankon digingen van bijeenkomsten en evenementen zoals bewonersver gaderingen, inspraakavonden, lezingen en buurtactiviteiten. • Onder het kopje ‘Nieuws’ staan ook de oudere nieuwsberichten en daarin kan gezocht worden met trefwoorden.
• Onder ‘Nieuws – Buurtkrant 1018’ zijn alle nummers van magazine 1018 te lezen. • Onder ‘Overleggen’ staan pagina’s van het Eilandenoverleg en het Plantage-Weesperbuurtoverleg met alle verslagen, vergaderdata, agen da’s en een toelichting van de voor naamste onderwerpen. • Onder ‘werkgroepen’ is alle informa tie te vinden van de werkgroepen ‘Groen en Milieu’ en ‘voc-kade’. Deze laatste werkgroep houdt zich bezig met geluidsoverlast (vooral op Wittenburg) van horeca en evene menten op Oostenburg. • Onder ‘dossiers’ worden langer lo pende onderwerpen toegelicht zoals de herinrichting van de Eilanden boulevard, het Holocaust Namen monument en de herontwikkeling van het Storkterrein en het Marine terrein. Door middel van links naar documenten en plannen kan ieder een zich een beeld vormen wat daar aan de hand is. • Onder de kop ‘Links’ zijn verbindin gen te leggen naar veertig websites en Facebookpagina’s van bewoners organisaties per buurt, van gemeen te en stadsdeel, van woningcorpora ties en van culturele en welzijnsinstellingen in de buurt. • Hoe de buurtorganisatie zelf in el kaar zit – inclusief de statuten van de stichting – is te lezen onder het kopje ‘Over ons’ Onder het kopje ‘Contacten’ staan de contactadressen.
De website is zo ontwikkeld dat hij zich automatisch aanpast aan het scherm van het apparaat waarmee het wordt bekeken, en is dus ook geschikt voor tablet en smartphone. In de rech terbovenhoek staan dan drie liggende streepjes. Klik die aan en dan ver schijnen de kopjes. Actieve groepen uit de buurt kunnen bij de Buurtorganisatie 1018 een pagina krijgen onder ‘werkgroepen’. De website is eenvoudig te beheren. De buurtorganisatie geeft hiervoor cursussen waarmee dit in twee uur te leren is. De nieuwsberichten en berichten over komende bijeenkomsten en evenementen komen niet alleen op de website, maar ook op de Facebook pagina van de Buurtorganisatie: www.facebook.com/buurtorganisa tie1018.nl. Als u die volgt, ontvangt u altijd direct het nieuws. Heeft u een nieuwsfeit of aankon diging die u graag wilt laten plaatsen op de website en de Face bookpagina, stuur die dan naar info@buurtorganisatie1018.nl. De Buurtorganisatie 1018 gaat regel matig een Nieuwsbrief rondzenden. Als u die wilt ontvangen, vul dan onderaan de website in de zwarte balk uw e-mailadres in.
Bovenkant van de homepage van de website
foto: bru no va n moerk erk en
In het novembernummer van maga zine 1018 is een artikel gewijd aan de start van Buurtorganisatie 1018 op 9 oktober. De nieuwe Buurtorganisatie 1018 – afgekort BO1018 – stelt zich ten doel bewoners en bewonersgroepen te ondersteunen die zich willen inzetten voor hun buurt en door het versprei den van informatie de betrokkenheid bij de buurt te vergroten Een belang rijk middel daarvoor is de website www.buurtorganisatie1018.nl. Wat is daar te vinden?
Pim van Galen neemt afscheid Na bijna negen jaar verbonden te zijn geweest aan het Wijkcentrum Oostelijke Binnenstad en later IJsterk, was opbouwerker Pim van Galen niet meer weg te denken uit de maatschappelijke activiteiten in de Plantage- en Weesperbuurt en op de Oostelijke Eilanden. Maar ze hadden iemand als hij hard nodig in de Jordaan. Begin dit jaar heeft hij ons verlaten. Met al zijn kennis en ervaring. We kijken met hem terug. jan mey Hoe ben je in dit vak terecht gekomen? “Ik kom uit de ide alistische hoek. Mensenrechten, milieu, vluchtelingen en zo. Ik werkte als vrijwilliger bij het wijkcentrum De Pijp. Daar ken ik het buurtwerk zo’n beetje van. Tijdens de Groene Straatdag in 2005 vroeg Peter Paschenegger, die toen lei ding gaf aan het wijkcentrum in de Oostelijke Binnenstad, of ik in niet bij zijn team wilde komen werken. Daar ben ik aan de slag gegaan met de ondersteuning van de buurtda gen en het buurtoverleg in de Plantage en op de Eilanden. Later ben ik ook Wijksteunpunt Wonen gaan doen.“ Wat moet je in je mars hebben? “De belangrijkste eigen schap in dit werk is betrokkenheid. De rest, de professiona liteit, de verdieping, komt vanzelf in de loop der jaren. “ Je hebt in je tijd in de Oosterkerk en de Witte Boei veel zien veranderen. “Ja. Kijk, het beleid is veranderd. Toen ik daar kwam werken, bestonden het wijkcentrum en de over
30
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
legorganen uit buurtbewoners. Dat was heel nauw verbon den met elkaar. Iedereen kon met zijn problemen bij ons terecht. Dat kan nog steeds, maar meer ter ondersteuning en advies. Het buurtwerk is nu voornamelijk zorggericht geworden. Alleen de zwakste groepen krijgen nu steun. Wat ik wel heel jammer vind, is dat er geen locatie meer is in de Plantage voor het buurtspreekuur, buurtoverleg en woonspreekuur. De bewoners uit die omgeving komen niet zo snel naar de Witte Boei, zeker de ouderen niet. Opbouwwerk, wat moeten we ons daar bij voorstellen? “We proberen zoveel mogelijk mensen of groepen nu op weg te helpen om dingen zelf te regelen en elkaar te steunen en wegwijs te maken op allerlei gebieden. Ze komen met een plan en wij helpen dat kansrijk te maken. Het beste voor beeld is denk ik soop in de Plantage. Dat hebben we in het begin helpen opzetten. En nu hebben ze al jaren niemand meer nodig; alles organiseren ze zelf. Verder ben ik erg trots op het succes van het jaarlijkse Buurtfeest Wertheim park. Daar was ik nauw bij betrokken. Dat geldt ook voor het drukbezochte buurtrestaurant in de Witte Boei. Voor veel bezoekers wordt daar een isolement doorbroken. Het is heel betaalbaar en je komt weer onder de mensen. Je mag niet onderschatten hoe belangrijk dat is. Als ik zo te rug kijk op mijn tijd mag ik bepaald niet ontevreden zijn.” “De bezuinigingen waren pijnlijk. Maar ik heb daardoor wel ontdekt hoeveel veerkracht er is onder mensen. Dat levert weer verrassende nieuwe dingen op, zoals bijvoorbeeld Buurtorganisatie 1018. Ja, dat is mooi om te zien.”
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
31
1018
De Eilanden & t Plantage Weesperbuur
1018 is het postcodegebied van het gebied Centrum Oost. En ook het verspreidingsgebied van het 1018 Magazine. Sinds het samengaan van de Plantage-/ Weesperbuurtkrant en de Eilander hebben fotografen Maria Heijdendael en Bruno van Moerkerken de grenzen van dit gebied verkend. Hun verkenningstocht hier in beeld vanaf ons eerste nummer.
Liefde voor kleuren, stoffen en patronen
Kunst in De Gelaghkamer jaargang 1
november 2014
nummer 3
jaargang 1 juni 2014 nummer 1
1018
De wanden zijn nooit leeg in De Gelaghkamer van de soop. De vrijwilligers van de expositiecommissie zijn verantwoordelijk voor het opzetten van indrukwek kende tentoonstellingen van kunstenaars uit de buurt. Veel kunstenaars zijn ook zelf actief bij de soop. Zo ook Cees de Rooij. Cees de Rooij exposeert in de soop van donderdag 29 januari 2015 tot en met woensdag 4 maart 2015 met als titel Kleuren en Structuren. Janny Lok, de coördinator van de expositiecommissie, interviewde Cees voor de opening van de expositie.
1018
De Eilanden & Plantage Wee sperbuurt
De Eilander & Plantage Weesperbuurt
janny lok “Ik heb iets met kleuren, met stoffen en met vlakken. Voor deze expositie heb ik 100% nieuw werk gemaakt. Met een schuin oog naar het abstract-ex pressionistische werk van de beroemde schilder Mark Rothko. Zijn werk fasci neert me al mijn hele leven. Rothko heeft me laten zien dat kleuren emo ties hebben. Toen wij in de zomer van 2013 samen spraken over de mogelijk heden van een expositie, wist ik het meteen: ik ga abstracten maken, met kleuren en vlakken. Daar hang ik dan de hele Gelaghkamer van de soop mee vol.
1 2
3
jaargang 1
september 2014 nummer 2
verf. Geen gemakkelijke verf, maar voor mij weer een geheel nieuwe ma nier om met kleur om te gaan. Het was een spannend avontuur. Verdere ingre diënten zijn: opgespannen doek, pa piersoorten, stoffen en Powertex. Dat is een textielverharder, echt een waan zinnig mooi materiaal. Je kunt er mee plooien en vouwen, wat je maar wilt.
1018
5
g1 jaargan
foto: m a ri a heijdenda el
r 2014 decembe 4 nummer
1018
nden & De Eila urt sperbu ge Wee Planta
32
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
er 2014
» 1018
| de eilande
n en plantag
e- weespe
rbuurt
foto’s: ev ert va n ba r nev eld
4 septemb
Ik vind het heerlijk om aan zo’n pro ject te werken. Zodra je een kleur op doek zet, voel je de emotie en in het proces van drogen verandert daar van alles in. Dat is zó bijzonder om te erva ren. Ik heb gebruik gemaakt van acryl
• Fien Volders 5 maart – 22 april • Ingeborg Kurpershoek 23 april – 3 juni • Marlies Rekers 4 juni – 5 augustus • SOOP’s creatieve groepen 6 augustus – 30 september • Tonneke van Dam 1 oktober – 2 december • Simon Kramer (onder voorbehoud) vanaf 3 december
voor mij. Als kleuter maakte ik al beestjes van lucifers. Ik kreeg een keer een bosje raffia van iemand, toen ik klein was. Daar heb ik de prachtigste dingen van gemaakt. En daar kon ik dan weer lekker mee spelen. Zo maak te ik mijn eigen speelgoed!
De Eiland en & Plantage We esperbuur t
1
De overige exposanten in 2015 zijn:
Creëren is ongelofelijk belangrijk in mijn leven. Ik zou gek worden als ik niet meer iets zou kunnen maken. Als mijn ogen of mijn handen het zouden begeven, zou ik dat verschrikkelijk vinden. Dat is echt een nachtmerrie
De liefde voor kleuren, stoffen en pa tronen loopt als een rode draad door mijn leven. Ik heb ook altijd kleding gemaakt: overhemden, giletjes, col berts. En slenterend op een markt kan ik het nooit nalaten om aan allerlei stofjes te voelen. Dan blijft het vaak ook niet bij voelen! Ik heb thuis zoveel stoffen, meer dan genoeg voor mijn hele verdere leven. Ik vind het leuk om mijn werk aan de bezoekers van de soop te laten zien. Ik hoop dat ze er een goede bui aan overhouden”.
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
33
Het gezicht van 1018 a anbellen
ballabona wint eindelijk De Postcodeloterij is gevallen in 1018! Meteen hang ik aan de telefoon om met Conchita te overleggen hoe we dit gaan vieren en hoe we nu de rest van ons leven gaan inrichten. Ze is helemaal nerveus en loopt ijsberend door het huis in slechts een verbleekte badstof badjas en kijkt steeds uit het raam of de vrachtwagen van Gaston al de straat in komt draaien; de winnaar van de hoofdprijs moet immers ergens in deze buurt wonen, zo redeneert ze. De ene sigaret na de andere steekt ze op. Niets te zien nog. Natte sneeuw valt en in de verte loopt een mens dat meer gefixeerd is op haar telefoon dan op haar even verderop poepende hond. Een dagelijks terugkerend ritueel. Kan ze nu eindelijk de verloedering de rug toekeren? Ze is geen groot liefhebber van kale koppen, maar nu zou ze toch graag die dikke glimmende van Gaston zien. Ze schrikt even als ze bedenkt dat die grote vrachtwagen natuurlijk niet van de hoofdwegen mag afwijken zonder ontheffing… Gedoe allemaal om een grote prijs te krijgen. We zijn helemaal door het dolle heen als we om borreltijd samenkomen. Ook Maria del Mar behoort tot de gelukkigen die een brief heeft gekregen. Vooruitlopend op onze toekomstige financiële ruimte trek ik een extra goede fles wijn open die ik had ingekocht en bewaard voor bijzondere gelegenheden: een fles afkomstig uit een van de oudste wijngebieden ter wereld, de Bekaavallei in Libanon. Als dit geen reden is voor zo'n feestwijn, dan weet ik het niet meer. Meteen goed om die lieden daar een beetje te steunen. Zouden ze daar ook een soort postcodeloterij hebben? Onbe zou ook nog komen. Na een halve fles wijn klopt ze aan, met een flinke schaal vol inktvisringetjes. "Om onze toekomstige rijkdom in te luiden, meiden." Zij speelt altijd met de Spaanse loterij mee maar heeft nog nooit wat gewonnen, laat staan 'El Gordo'. Zou het dan nu toch eindelijk zover zijn? We fantaseren over de TV-uitzending met Caroline Tensen die ons oerdomme vragen gaat stellen over wat we met het gewonnen geld gaan doen. Ach ja, dat ritueel moeten we dan maar uitzitten. Maar Gaston is anders! Die brengt de cheque aan huis en maakt huisvrouwen blij. Te midden van ons steeds vrolijker wordende feestgedruis zie ik Conchita plots wat beteuterd naar de trofeebrief kijken. “Wacht even, dames, we hebben niet de hoofdprijs.” Het dringt langzaam tot ons door: geen groot geldbedrag, geen kale Gaston, geen rode vrachtwagen. Slechts de bezemwagen, die ons, hoe genereus, een troostprijs zal brengen. Iedereen in het dekkingsgebied van uw lijfblad heeft een Bertolli Pasta Pakket gewonnen, tenminste als je meespeelt. Vanaf 2 maart kunnen de gelukkigen hun prijs ophalen, op een nader aan te kondigen locatie. Dat pakket wordt niet eens thuisgebracht! Onbe houdt de moed er in en rept na een laatste teug Libanese wijn over een buurtfeest waarbij iedereen iets lekkers maakt met het gewonnen Pasta Pakket, aangevuld met echte groente en andere, echt lekkere gerechten. De lente begint straks met een massaal buurtfeest. Nu nog een datum prikken en dan begint de voorpret!
Vanuit ons huis kijken we in het Funenpark. Ik kom daar graag om te fietsen, te skelteren of te spelen. Soms ga ik aanbellen bij mijn vriendjes en vriendinnetjes in het park. Niet om belletje te trekken, maar om te vragen of ze ook naar buiten komen.
boas langendijk (7) funenpark
af Toen ik geboren werd, stonden er nog allemaal bouwketen van de aannemer achter ons huis. Nu niet meer. Alle huizen in het Funenpark zijn af.
te la at Weet je wat handig is? Ik woon naast de school en ik ben nog nooit te laat geweest!
scherven Soms maken we met z’n allen een wandeling in de buurt. Dat vind ik leuk. Dan gaan we struinen en dan komen we op ruige plekken. We vonden een keer oude scherven van potten en zo. Op onze tochten kom ik wel eens langs de oude loodsen en bij Roest. Die plekken vind ik leuk. Daar ging ook de speurtocht van mijn verjaar dag langs. We gaan ook wel eens houtjutten. Dan zoeken we hout voor de boomhut van mijn broer. Daar maakt hij nou een slaap kamer van.
Ballabona Cucharón E:
[email protected] W: www.ballabona.wordpress.com foto: m a ri a heijdenda el 34
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
februari 2015 » 1018 | de eilanden en plantage weesperbuurt
35
Scheepvaartmuseum Datum: 18 november 1956 Zicht op ’s Lands Zeemagazijn, nu Het Scheepvaartmuseum, met op de voorgrond de Prins Hendrikkade en de Katten burgerbrug. (Zie ook het artikel op pagina 20 en 21). foto: emiel va n moerk erk en ©fotoa rchief va n moerk erk en