De Eilander & Plantage Weesperbuurt

jaargang 1 juni 2014 nummer 1

1018

De Eilander & Plantage Weesperbuurt

ADRESSEN & SPREEKUREN HUIS VAN DE BUURT OOSTELIJKE BINNENSTAD

Het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad is voor en door bewoners. Het ondersteunt buurtbewoners, signaleert waar netwerken ontbreken, werkt aan de opbouw hiervan en aan een leefbare buurt voor iedereen. Het Sociaal Wijkteam is hierin de spil. De medewerkers van het (opgeheven) wijkcentrum maken hiervan deel uit, samen met Centram en IJsterk. Witte Boei, Kleine Witteburgerstraat 201, 020-622 38 79, www.huisvandebuurt.nl/ oostelijkebinnenstad.

BUURTSPREEKUUR EILANDEN

Elke eerste woensdag van de maand, 11:00 – 12:00 uur. Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Voor vragen over het spreekuur en/of de openbare ruimte in de Oostelijke Binnenstad: Nicky Hijne, [email protected], telefoon 06-539 28 526 of Matthijs Scheffer [email protected], telefoon 06-109 47 111. BUURTSPREEKUUR PLANTAGEWEESPERBUURT

Elke woensdag, 11:00 – 12:00 uur. CREA Café,Roeterseiland, Nieuwe Achtergracht 170. Deelnemers: Sociaal Wijkteam, Stichting STAA , politie (wijkagent) en Plantage Weesperbuurt vereniging. Info via Huis van de Buurt Witte Boei, 020-622 38 79. POLITIE

PLUSPUNT WITTE BOEI

Voor (hulp bij) het bellen naar instantie, een brief schrijven of een formulier invullen. Open inloop elke dinsdag en donderdag, 9:30–11:30 uur in de Witte Boei. IJSTERK ACTIEF BURGERSCHAP & PARTICIPATIE

IJsterk stimuleert, ontwikkelt en verbindt mensen. IJsterk helpt vrijwilligers, senioren, mensen met een beperking en andere buurtbewoners verbindingen te leggen, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te versterken en betrokkenheid bij elkaar en bij de buurt te vergroten. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 38 79, [email protected], www.ijsterk.nl.

Spreekuren Wittenburg en Kadijken, woensdag 10:00 – 11:00 uur, Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Wijkagent: [email protected] Spreekuren Oostenburg en Czaar Peterbuurt, donderdag 13:00 – 14:00 uur, Steunpunt Czaar Peterstraat 51. Wijkagent: Willem.Jansen@amsterdam. politie.nl. Wijkagent Kadijken en Oranje Nassaukazerne: [email protected]. Wijkagenten Plantage-,en Weesperbuurt: Jan Sluijter en Fred Sterk, tel. 0900-88 44 (zie ook buurtspreekuur PWB).

15:00 – 17:00 uur en 19:00 – 20:00 uur. Huurteam (op afspraak) – voor controle huurprijs, onderhoudsklachten en woning opnames. Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel. 020-622 76 98, [email protected], www.wswonen.nl/centrum. OPVOEDSPREEKUUR

Op maandagen woensdagochtend in het OKC Kraijenhoff. U kunt een afspraak maken bij de balie of telefonisch. Kraijenhoffstraat 32. Tel. 020-555 58 13, optie 2. Een afspraak op een ander tijdstip is mogelijk in overleg: [email protected].

Op maandag en woensdag van 9.30–12.00 uur, in het Ouder- en kindcentrum, Kraijenhoffstraat 32. U kunt speelgoed lenen voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Kosten € 12,50 per jaar per gezin. Stadspas € 7,50. MANTELZORG GEEN spreekuur meer in de Witte Boei. Voor

locaties en data: www.markant.org. Of bel de mantelzorgmakelaar Harry Cox, 06-524 14 751 (maandag 8:00 – 16:00 uur, dinsdag 8:00 – 14:00 uur).

Postbus 18108, 1001 ZC Amsterdam. Voorzitter: Karel Warmenhoven, tel. 020-627 25 70, [email protected].

Maatschappelijke dienstverlening.Ook voor schuldhulp.Telefonisch spreekuur, werkdagen, 9:00 – 11:00 uur, 020-557 33 38. Of kom langs bij het pluspunt.

SOCIAAL LOKET AMSTERDAM CENTRUM

Tel. 020-552 48 00, sociaalloket@centrum. amsterdam.nl. Voor actuele info over spreekuren zie www.centrum.amsterdam.nl.

VERENIGING VRIENDEN VAN DE PLANTAGE

BURENHULP

MELDNUMMER OPENBARE RUIMTE

STICHTING TUSSEN AMSTEL EN ARTIS (STAA)

Vrijwillige onderlinge burenhulp:boodschappen doen,mee naar ziekenhuis,ondersteuning bij wandelen, gezelligheidsbezoek, hulp bij gebruik van apparatuur, zoals computer, telefoon of tv. Structureel of incidenteel. Hulpvragers en -aanbieders kunnen zich (gratis) aanmelden via 020-557 33 38 (werkdagen, 9:00 – 11:00 uur).

Tel. 256 41 16, voor melding of klacht over huisvuil, grofvuil, afval, fietswrakken, bestrating, groenvoorziening, etc.

Sarphatistraat 96hs, 1018 GV. Voorzitter: Peter Anink, tel. 020-625 23 41.

2

Plantage Middenlaan 18, 1018 DD, Voorzitter: Leon Deben, tel. 020-624 62 46.

STG ONTMOETINGSRUIMTE VOOR EN DOOR OUDEREN WIJKSTEUNPUNT WONEN CENTRUM

IN DE PLANTAGE- WEESPERBUURT (SOOP)

Geeft huurders informatie, advies en ondersteuning op het gebied van huren en wonen. Woonspreekuren – voor advies over huren en wonen. Dinsdag: 9:00 – 10:00 uur; woensdag:

Nieuwe Kerkstraat 124, tel. 020-422 31 52, ma. t/m vr. van 11:00 – 17:00 uur, voor buurtbewoners van 55+. www.soopnet.nl

JUNI 2014 » 1018 | DE EILANDER EN PLANTAGE- WEESPERBUURT

4

20

Terugplaatsing kraan Entrepotdok pagina

32

SPEEL- O -THEEK

Tel. 14020, [email protected]. nl, www.centrum.amsterdam.nl.

(redactie) en met medewerking van het Huis van de Buurt. Het Buurtblad komt zes maal per jaar uit in een oplage van 8.650 exemplaren. secretaria at: Titia Koerten / Linda Timmermans, e-mail: [email protected] Redactie: Vera Amende, Léon Deben, Maria Heijdendael, Titia Koerten, Jan Mey, Brigitte van Meurs, Mieke de Moor, Bruno van Moerkerken, Linda Timmermans en Karel Warmenhoven. Mila Wybenga (HvdB). druk: Dijkman Print, Diemen. basisont w erp & opm a ak: www.werkplaatsamsterdam.nl inzenden kopij: in Word per e-mail naar [email protected] Foto’s met naam van fotograaf en vrij van auteurs- en portretrecht. Foto's toezenden in hoge resolutie (jpg, tif, r aw-formaat)

pagina

Winkels in de Czaar Peterbuurt rond 1925 pagina

Maandag en woensdag van 9:30 – 12:00 uur voor ouders en kinderen tot 4 jaar. Uw kind kan spelen terwijl u met andere ouders praat. Kosten € 1,- per keer. OKC Kraijenhoff in de Kraijenhoffstraat 32.

PLANTAGE WEESPERBUURTVERENIGING

colofon: 1018 komt tot stand dankzij een groep vrijwilligers

De brugwachters van 1018

SPELINLOOP

STADSDEEL AMSTERDAM CENTRUM

CENTRAM

Inhoud

inlev ering kopij en foto’s: vóór 15 augustus 2014. advertentieopgave: vóór 20 augustus 2014, Huis van de Buurt, t.a.v. Mila Wybenga. 020-622 38 79, [email protected]. v erschijningsdatum volgende nummer: omstreeks 15 september 2014. bezorging: huis-aan-huisbezorging in alle brievenbussen waar geen nee/neesticker op zit. Ook zijn er diverse afhaalpunten in de buurt. Voor vragen en klachten kunt u contact opnemen met het Huis van de Buurt, 020-6223879. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen, foto’s te bewerken of niet te plaatsen, en is niet verantwoordelijk voor aangeleverde foto’s van derden. issn nummer: 2352–4111. Ook wij zitten op Facebook. Like ons op ‘Plantagebuurt’ of ‘De Eilander’.

Redactioneel 1018 is een feit! Voor u ligt de eerste proeve van samengaan van De Eilander en de Plantage Weesperbuurtkrant. Met nadruk spreken wij van een proeve; het is niet eenvoudig om twee kranten samen te voegen tot één. De twee redacties waren trots, op hun eigen krant, hun eigen buurt, hun eigen aanpak. Samengaan vergt soepelheid en over en weer geven en nemen om tot een positief resultaat te komen. Maar we zijn op de goede weg. Behalve dat vanaf nu een groter gebied in uw vertrouwde buurtblad wordt belicht vindt u ook veel vertrouwde artikelen terug. Zoals de hartpagina met ‘Uit in de buurt’, de bijdrage van ‘Huis van de Buurt’ en column Ballabona. Daarnaast zal onze gepassioneerde redactie, die geheel bestaat uit vrijwilligers, lokale interessante onderwerpen uitdiepen. En mensen aan het woord laten die binnen onze buurt actief zijn, zoals bijvoorbeeld de brugwachter en de imker op de pagina’s 4 en 10. Maar ook u, als lezer, kunt een steentje bijdragen. Wij staan open voor suggesties om het blad, zoals het nu voor u ligt, te verbeteren en nog meer af te stemmen op wat leeft in uw buurt. Alles wat u met ons wilt delen kunt u mailen naar ons e-mailadres: [email protected]. Wij horen graag van u!

En verder nog in dit nummer: Plannen voor Oostenburg Berichten uit de Buurt Stadsimker op Wittenburg Stadsdorp Centrum Oost Online buurtenquête Beeldbepalende bomen Plantage-Weesperbuurtfeest Uit in de buurt Kunst in de buurt De ommuurde stad (recensie) 1018 kleurt oranje Voetbaltoernooi Curinesa Zomer in de buurt SOOP

Huis van de Buurt Ingezonden berichten Column Ballabona Prikbord Gezicht van 1018

pagina

7 8 10 12 12 15 17 18 22 23 24 25 26 27 28 30 33 34 35

foto voor zijde: bru no va n moerk erk en

Zicht langs de Nieuwe Herengracht naar de Schippersgracht, de westgrens van 1018. JUNI 2014 » 1018 | DE EILANDER EN PLANTAGE- WEESPERBUURT

3

De Brugwachters van 1018

Op de fiets naar de volgende brug Iedereen die in de Oostelijke Binnenstad woont, heeft regelmatig met dat fenomeen te maken: wachten op een brug die openstaat. We zijn nu eenmaal door water omsloten. En uitgerekend de Amstel en de Nieuwe Herengracht worden ook nog eens druk bevaren. ja n mey

E

r valt heel wat te beleven als een brug open gaat. Bellen rinkelen. Rood-wit gestreepte slagbomen gaan omlaag. Een enkele gehaaste voetganger probeert nog de overkant te halen, wat niet altijd meer lukt. De brug komt langzaam los van het wegdek. Op een doorgaande weg zoals de Weesperstaat ontstaan aan weerszijden prompt lange files. Fietsers hopen zich in rap tempo op. Toeristen grijpen naar hun camera, want dit is typical Dutch. Een slagschip met de lengte van een voetvalveld wurmt zich ternauwernood door de doorgang. Mensen hangen over de reling om te zien of dat wel goed gaat. Dan daalt de brug weer, de laatste meter heel langzaam om een zachte landing te maken, toch nog met een bonkend geluid. De bellen rinkelen. De slagbomen rijzen op. Het leven komt weer op gang. En dat alles in een tijdsbestek van enkele minuten. In het middelpunt van al deze activiteiten staat iemand waar de

wachtenden weinig oog voor hebben, want iedereen moet snel weer door. De brugwachter. Soms is die niet te zien omdat hij vanuit een torentje werkt, maar bij de meeste bruggen is hij zichtbaar aanwezig achter een bedieningspaneel. En vaak zie je hem vervolgens op een fiets of scootertje springen op weg naar de volgende brug. Schepen die vanaf het IJ komen en naar de Amstel willen, moeten – de spoorbrug niet meegerekend, die gaat alleen maar in het holst van de nacht open – zeven bruggen passeren. Alleen de Oosterdoksdraaibrug en de Kortjewantsbrug, naast de IJtunnel hebben, net zoals de Berlagebrug, een toren van waaruit de brug bediend wordt. Bij de overige is het handwerk. Wie zijn toch die mensen die bij weer of geen weer van brug naar brug snellen om de scheepvaart dwars door de stad gaande te houden? Om een beeld te krijgen van de omvang van het werk: Amsterdam, het Venetië van het noorden heeft ongeveer 2000 bruggen. Daarvan zijn er 66 beweegbaar voor de doorvaart. Bovendien zijn er ook nog 10 sluizen te bedienen. Van oudsher vielen ze onder de dienst Binnenwaterbeheer, totdat in begin 2011 het toezicht in handen kwam van Waternet, een bedrijf dat u en ik hoofdzakelijk kennen van onze drinkwaterrekening, maar dat verantwoordelijk is voor het beheer van al het oppervlaktewater in Amstel, Gooi en Vechtstreek. En de Kennemer drinkwaterduinen natuurlijk.

foto's: m a ri a heijdenda el

Zwemdiploma en rijbewijs Het beroep van brugwachter, in Amsterdam zijn dat er zo’n 75 in totaal, wordt hoofdzakelijk door mannen uitgeoefend. We spreken echter met een van de weinige vrouwelijke brugwachters die de stad rijk is: Simone. Ze hoeft niet zo nodig met haar achternaam in de krant, vindt ze. Wereldberoemd worden is niks voor haar. Bovendien doet ze zo’n beetje het woord voor al haar collega’s. De plaats van het gesprek is goed gekozen. Naast de oude, dubbele ophaalbrug aan de Amstel, vlak bij de Hermitage, staat een karakteristiek houten brugwachtershuisje, beschilderd in dezelfde beige kleur als de brug. Brug en huisje horen onmiskenbaar bij elkaar.

4


Hoe ben je in dit beroep terecht gekomen? “Hiervoor heb ik van jongs af aan in de horeca gewerkt. Maar brugwachter leek me altijd wel wat. Ik ben een beetje een buitenmens, gesteld op vrijheid. Tegelijkertijd wilde ik ook onder de mensen blijven. In 2007 solliciteerde ik bij wat toen nog Binnenwaterbeheer was. De enige vereisten waren een zwemdiploma en een rijbewijs en ik moest gemotiveerd zijn om cursussen te gaan volgen. Dus zo ben ik van horecaondernemer ambtenaar geworden. Maar niet een achter een bureau.”

Hoe werkt het openen van een reeks bruggen in de praktijk, moeten schepen zich melden? “Op de hele oostelijke route hier hebben we een aantal posten. Die hebben elk een cluster van bruggen om te bedienen. Als je vanaf de Amstel komt melden schepen zich bij de Berlagebrug en vanaf het IJ bij de Oosterdoksdraaibrug. Die geven het door aan de volgende post. Dus daar hoeven de schippers zich niet nog eens te melden. De Kortjewantsbrug bedient de bruggen tot aan de Hortus en van daar nemen wij het hier aan de Amstel over. Overigens zit ik niet altijd hier, Ik ben ook wel inzetbaar in andere delen van de stad. Zolang het maar de dagdienst betreft.” Is het een gestrest beroep? De coördinatie met ander posten moet kloppen, je hebt te maken met schippers voor wie tijd geld is en met wachtenden op de kant. “Dat valt over het algemeen wel mee. Met de schippers heb ik goed contact, de meesten ken je zo langzamerhand wel. Met voetgangers en fietsers is er wel eens een probleem. Die willen op het laatste moment nog langs een gesloten slagboom glippen en dat levert soms gevaarlijke situaties op. Ik blijf er maar kalm onder. Veiligheid staat bij ons toch voorop. Al kom je wel eens in de verleiding de brug te gaan draaien als mensen het heel bont maken. Dat doe je dan maar niet. Alle bruggen hebben trouwens luidsprekers. Die komen in dat soort situaties goed van pas. Je hoeft niet alles over je kant te laten gaan.” Helaas dreigt het romantische beroep van brugwachter uit te sterven. Het ligt in de bedoeling om de bediening van alle bewegende bruggen te gaan automatiseren. De vooruitgang is nu eenmaal niet te stuiten. Eind maart dit jaar is de nieuwe bedieningscentrale in het hoofdkantoor van Waternet aan de Amstel feestelijk geopend. Ten noorden van het IJ is de automatisering in Amsterdam al ingevoerd. De komende vier jaar zullen de overige zestig bruggen en sluizen volgen. Simone laat zich door dat vooruitzicht niet ter neer slaan. “Wie dan leeft die dan zorgt. Er valt nog genoeg te doen op en rondom het water. ” JUNI 2014 » 1018 | DE EILANDER EN PLANTAGE- WEESPERBUURT

5

Grootse plannen met Stadswerf Oostenburg

Mix van wonen en werken Wie over de betonplaten van het grotendeels braakliggende Oostenburg Noord wandelt zal zich moeilijk kunnen voorstellen dat hier ooit het economische hart van Amsterdam klopte. Onder het maaiveld liggen de restanten van de werven waar de Verenigde Oost-Indische Compagnie haar schepen liet bouwen. In de 17de en 18de eeuw werden van hieruit honderden schepen naar de Oost gezonden, die met specerijen en andere kostbaarheden terugkwamen en op de werf werden opgeknapt voor de volgende reis. Dat is historie, zoals ook een eeuw later Stork en Werkspoor, waar duizenden Amsterdamse arbeiders tientallen jaren hun brood verdienden. Nu zit daar de stadsreiniging met zijn vuilnisauto's, het init met de burelen van Het Parool, De Volkskrant en Trouw, de grotendeels leegstaande maar monumentale Van Gendthallen en enkele horecazaken. Voor de rest ligt het terrein braak - een aantrekkelijke bouwplek voor alle mogelijke projecten. wim pelt

JNC-ICT

Het is nodig

JNC-ICT

I

n 2010 presenteerde het stadsdeel samen met Stadgenoot, die daar de ‘grootgrondbezitter’ is, een ambitieus plan. Wat er ook komt, het moet een mix zijn van wonen en werken. Over dat ‘wat er ook komt’ willen buurtbewoners meepraten. Vanuit het Eilandenoverleg heeft zich de Buurtwerkgroep Oostenburg-Noord gevormd. Het stadsdeel heeft een viertal avonden in Pakhuis Willem de Zwijger belegd waar de aanwezigen met Powerpoint en maquette veel moois werd voorgespiegeld. Maar, dat gaat allemaal wel even duren. Stadgenoot zegt geen geld te hebben om daar te gaan bouwen. Bij gebrek aan een grote speler zal er stukje bij beetje worden gebouwd. Wie er tegen op ziet tien jaar of langer naar een bouwput te moeten kijken, niet portefeuillehouder Boudewijn Oranje. Hij was zo enthousiast dat hij een vergelijking maakte met de grachtengordel: die was ook niet in een keer gebouwd… Bedenkingen Buurtbewoners hebben zo hun bedenkingen. Er bestaan plannen voor torens van 42 meter hoog! Ze zien liever een of twee wat minder hoge torens, langs het spoor, zodat het lawaai van door de bocht piepende treinen een beetje wordt gedempt. Volgens het stedenbouwkundig plan komen er wisselende hoogten. Maar hoe men denkt te voorkomen dat er veel tot de maximale hoogte wordt gebouwd blijft onduidelijk. Zo ook een oplossing voor het parkeerprobleem. Buurtbewoners zien de oevers graag weer helemaal vrij, zodat je rond het eiland kunt wandelen of fietsen. Nu hebben twee

6


bedrijven een deel afgesloten met een hek. De eerste plannen die werden gepresenteerd tonen aan dat zelfs direct aan het water zal worden gebouwd. De buurt wil behalve stenen ook graag een park en bomen. Aan de andere kant van het spoor razen 54.000 auto’s per dag over de Piet Heinkade, bomen helpen tegen fijnstof. Ook worden opties genoemd als een fietsen wandelpad langs de Dijksgracht, een openbaar stadsstrand aan de voc-kade. En nog meer horeca? Daar staan buurtbewoners niet bij te juichen. De overlast van dance events, vaak durend tot het ochtendgloren, is voor omwonenden al een doorn in het oog. Men maakt zich tevens zorgen over een drietal historische gebouwen op het terrein: de Van Gendthallen, het voc-pakhuis en de militaire bakkerij. Het zou zonde zijn als deze monumenten worden weggestopt achter hoge blokkendozen. De Buurtwerkgroep Oostenburg-Noord heeft inmiddels alle Informatie-avonden bijgewoond en heeft zich in de inspraakprocedure gestort. Zij kwam met doortimmerde argumenten, geïllustreerd met foto’s, als reactie op het ruimtelijk kader van het stadsdeel. De buurtwerkgroep kreeg daarvoor alle ruimte en complimenten van de ambtenaren, maar misschien is dat wel een reden te meer om extra waakzaam te zijn. Want, wat is er al binnenskamers beklonken? Zo komen er hoofdzakelijk vrije sector-woningen. Er worden 150 sociale huurwoningen beloofd, maar wie gaan die bouwen? Sociale huurwoningen voor gezinnen zijn immers niet de meest winstgevende investering. Daarnaast wil de buurtwerkgroep ook voorzieningen voor de buurt. Zoals een sporthal en een zwembad in de Van Gendthallen, een markt en een school voor voortgezet onderwijs -liefst een technische school. De eerste inspraakavond is geweest en er ligt een conceptontwerp bestemmingsplan waarop de werkgroep een uitvoerige inspraakreactie naar het dagelijks bestuur heeft gestuurd. Er is nog een lange weg te gaan voordat er gebouwd gaat worden. Van bouwlustigen zal veel ondernemerszin, creativiteit en doorzettingsvermogen worden gevraagd. Mogelijk zal de geest van de voc weer gaan heersen over deze mooie plek van Amsterdam?

illustr atie: urh a hn urba n design


7

doelingen hebben maar omwonenden zullen de versterkte muziek, en vooral op werkdagen, niet zo waarderen. Versterkte muziek houd je nu eenmaal niet binnen de muren van de tuin vast. Het ingetogen karakter van de tuin mag toch niet verloren gaan?

k arel warmenhoven

Het Holocaust Namenmonument

ver a a mende

5 mei-concert Het 5 mei-concert, nu voor het eerst met de koning en koningin als hoofdgasten, is traditioneel en goed verlopen met prachtig weer. Het inrichten van het enorme podium, in de week voor het concert, trekt altijd veel belangstelling. Vanaf de Magere Brug is het een heel schouwspel. Voorbijgangers zien kennelijk graag dat er hard gewerkt wordt. Tijdens het concert zwom er een groot aantal mensen met een brandende fakkel in de hand in de Amstel. Dat zag er heel geheimzinnig uit. Toen deze mensen in duikpak met badmuts op, hun brandende fakkel dovend in het water van de Amstel, uit dat water klommen, was het beeld iets minder romantisch.

Hoftuin

foto: v er a a mende

De Hoftuin van de Diaconie is op 4 april feestelijk in gebruik genomen en ziet er prachtig en verzorgd uit. Met het mooie lenteweer worden het terras en het theehuisje druk bezocht. Ook de moestuin is een gouden greep. De Diaconie heeft het voornemen om enkele evenementen in de tuin met versterkte muziek op te luisteren. Deze evenementen zullen ongetwijfeld goede be8

Soms treffen we het niet met de verschijningsdata van het buurtblad. In het februarinummer van de Plantage Weesperbuurtkrant stelden wij u nog op de hoogte van het voornemen van B&W en het stadsdeel Centrum om mee te werken aan het tot stand komen van het Holocaustmonument in het Wertheimpark. Tijdens het samenstellen in maart van het aprilnummer was er nog niets verder bekend, zodat u er niet door ons van op de hoogte kon worden gesteld dat dat voornemen inmiddels was omgezet in een besluit. En dat op woensdag 16 april daarover een inspraakavond zou plaatsvinden in de Desmet Studio’s. Heel jammer. Te meer, omdat de brief van het stadsdeel van 3 april gericht ‘aan de bewoners en ondernemers in de omgeving van het Wertheimpark’ waarin de inspraakmogelijkheid werd aangekondigd, slechts zeer gebrekkig werd verspreid. Let wel, het gaat alleen om de gekozen locatie van het Wertheimpark. Want wie was in 2005 niet geroerd door het hardop publiekelijk onafgebroken, dag en nacht, voorlezen van de 102.000 namen van zaterdag 22 januari tot donderdag 27 januari. Namen en de leeftijden van alle Joodse vervolgingsslachtoffers zonder eigen graf. Maar als je probeert uit te rekenen hoeveel plaats het inneemt om dat leesbaar op een monument weer te geven, betekent dat ongeveer 30x de wand met alleen de familienamen zo-


als die in de Hollandsche Schouwburg te zien is. Niemand weet nog hoe de architect Libeskind dit gaat oplossen, dus hoe kan je hierover dan inspraak houden? Wordt dit niet een veel te groot monument in zo’n klein parkje? En er zijn goede alternatieven… Hoe nu verder? De inspraakprocedure is op 15 mei jl. afgesloten. In juni zal Libeskind een voorlopig ontwerp presenteren. Bij een positief besluit over medewerking kan het Nederlands Auschwitz Comité (nac) vervolgens de omgevingsvergunning aanvragen op basis van het definitieve ontwerp van het monument. Zodra de vergunning verleend is, wordt gestart met de voorbereiding en de bouw. Het nac hoopt het Namenmonument eind 2015, 70 jaar na beëindiging van woii, te kunnen onthullen.

dat meer maatregelen tegen die luchtvervuiling noodzakelijk zijn. Het terugbrengen van het aantal rijbanen van 4 naar 2 op de Weesperstraat (door de gemeenteraad reeds besloten in 2002!) en het vrijmaken van de begane grond van de kantoorgebouwen voor middenstand en start-ups, zou daaraan een enorme bijdrage leveren. Daar is wel politieke moed voor nodig! En wat het festival betreft zouden al die versnipperde onderdelen, uitgesmeerd over de totale lengt van de Wibaut-as, misschien een volgende keer teruggebracht kunnen worden tot bijvoorbeeld twee kernen. Om niet zoveel te hoeven missen door de grote afstanden.

De Groene Boulevard

Supermarkt Plantage Middenlaan stuit op groeiende bezwaren

Het straatfestival op de Weesper- en Wibautstraat, de Groene Boulevard, vond eindelijk plaats op zondagmiddag 18 mei. De weersomstandigheden hebben we helaas niet in de hand. Zo viel de eerste manifestatie, gepland op zondag 13 oktober 2013, in het water door grote regenval en harde wind. Nu was het weer ons goed gezind en scheen de zon volop, maar waardoor veel Amsterdammers de warme stad ontvluchtten. Toch werd het een geslaagde dag. Er waren leerzame rondleidingen, zowel binnen als buiten, podiumoptredens, veel muziek, wedstrijden, presentaties en debatten, teveel om op te noemen. En ook teveel om allemaal te bezoeken helaas. De Wibautstraat en de Weesperstraat vormen samen de Wibaut-as, een hoofdverkeersader, die dwars door twee woonbuurten loopt. Het vele verkeer brengt allerlei problemen met zich mee, zoals ernstige luchtverontreiniging, geluidsoverlast en verkeersongelukken. De luchtverontreiniging overstijgt de toegestane Europese normen. In 2015 moet de Amsterdamse lucht aan de binnen Europa afgesproken norm (was 40 mg/m3 stikstof dioxide (no 2) ) voldoen. Daarom is het van belang dat het festival De Groene Boulevard een vervolg krijgt en politici blijft duidelijk maken

Sinds begin dit jaar is duidelijk geworden dat er al vanaf 2012 in stilte is gewerkt aan de voorbereiding van de vestiging van een supermarkt (Deen) op Plantage Middenlaan 19–21. Buurtbewoners maken zich in toenemende mate zorgen over de gevolgen die dit kan hebben voor de verkeersveiligheid, overlast voor omwonenden en het straatbeeld. Bovendien worden er vraagtekens gesteld bij de motivering van het stadsdeel Centrum om hieraan mee te werken. Over deze aanvraag was veel onduidelijkheid. In de bestuurscommissie vergadering van 22 april jl. is daarom de stand van zaken besproken. Een supermarkt past in elk geval niet binnen het bestemmingsplan, dat alleen kleinschalige bedrijven op deze plek toestaat. Het stadsdeel stelt over de aanvraag in gesprek te zijn, maar nog geen formeel standpunt te hebben over de wenselijkheid van een supermarkt op deze locatie. Uit het aantal sprekers en schriftelijke bezwaren werd zichtbaar hoe dit onderwerp leeft in de buurt. Er was veel sympathie voor een bewoner, die als gevolg van de plannen zijn woning dreigde te verliezen. Hoewel dit inmiddels afgewend lijkt te zijn, is er geen enkele vorm van overleg met betrokkenen die geraakt worden door de plannen.

Er zijn al ontwerpen gemaakt, planningen, verkeerstudies en voorstellen voor herinrichting van de straat, en ook de Welstand heeft zich er al over gebogen. Deen heeft gesteld dezelfde uitstraling voor ogen te hebben als de vestiging in de Rijnstraat. Plantagebewoners die hier zijn gaan kijken keren geschrokken terug – 30 meter lichtbak en een stoep geblokkeerd door uitstallingen en fietsen. Dat is niet wat men voor deze prachtige plek aan de Plantage Middenlaan voor ogen heeft. Hoe kan dit passen in de plannen voor de ‘Groene Loper’? De verkeerssituatie baart de meeste zorgen. Omdat er geen achteringang is, moet alle bevoorrading de drukke fietsroute van de Plantage Middenlaan kruisen. Er wordt een 13 meter lange laad- en losplek gepland en een strookje waarop (onvoldoende) fietsen netjes

geplaatst kunnen worden. Het lijkt onvermijdelijk dat de stoep onveilig raakt voor voetgangers, in het bijzonder kwetsbare gebruikers, zoals de vele kinderen op weg naar Artis en minder validen. Onbekend is op welke termijn de aanvraagprocedure zal worden afgerond. Daarop is het afwachten. Wij hopen dat de talrijke bezwaren voor het stadsdeel reden zijn om vast te houden aan de principes van het bestemmingsplan dat immers nog niet zo lang geleden na veel overleg is vastgesteld. Er wordt nog gewerkt aan een goed systeem voor coördinatie van de protesten. Wie op de hoogte wil blijven van de ontwikkelingen of wie zich wil voegen bij het protest kan zich – nu nog even – bij de buurtvereniging melden op emailadres: [email protected]

Boot Lowland Weed Company vergaan ja n mey

foto: gerrit a link

Berichten uit de buurt

Het beroemde schip van de Lowland Weed Company, de Witte Raaf, heeft op 16 mei jongstleden vlamgevat. De Witte Raaf ging begin jaren zestig voorgoed voor anker in de Nieuwe Vaart te Amsterdam, op een mastworp afstand van de roerige buurt Kattenburg. De anarchistische gezagvoerder Kees Hoekert, die thans een welverdiende rust geniet aan de wal, omringd door vele vrouwen, begon daar, midden in de stad, een agrarisch bedrijf in windwerende gewassen. Toen het uitlekte dat deze teelt ook een geestverruimende eigenschap had, waar veel toeristen dol op waren, was de naam Lowland Weed Company snel geboren. In die jaren van opbouw kon Amsterdam toerisme goed gebruiken. En de uitdrukking ‘gedogen’ stamt dan ook uit

die tijd. Op 16 mei brak brand uit op dit inmiddels legendarische schip, waar het Scheepvaartmuseum al een tijdje een oogje op had. Al gauw vermoedde de snel ter plaatse gearriveerde brandweer dat er opzet in het spel moest zijn geweest. Aan de hand van het signalement dat een oplettende opvarende van een nabij gelegen schip aan de grootscheeps uitgerukte politie kon doorgeven, werd al gauw duidelijk dat we hier te maken hadden met de beruchte alcoholist Piet met de korte Arm, zo genoemd omdat hij een onderarm mist. Over het motief wil de politie zich niet uitlaten. Maar op Kattenburg vermoedt men wraak. De Witte raaf is roemloos weggesleept als wrak.


9

Stadsimker Carolien de Jong op Wittenburg

Terwijl niemand klaagt over de bijen die al dertig jaar op het dak van Artis staan – dat weten de meeste mensen gewoon niet. Als je je aan de regels houdt, kan er weinig gebeuren. Ik heb schuttingen om de kasten heen gebouwd, waar de bijen niet doorheen kunnen vliegen, maar waar mensen wel doorheen kunnen kijken. Verder staan bijvriendelijke bloemen ín het hok, en andere erbuiten. Mensen vergeten wel eens dat bijen niet zo agressief zijn als wespen. Bijen komen ook niet op zoetigheid af, je hoeft dus niet bang te zijn dat ze op je ijsje gaan zitten.” Hoe zit het met zwermen? “Bijen gaan zwermen omdat ieder volk één koningin heeft. Vlak voor er een nieuwe koningin geboren wordt, gaat de oude koningin met een deel van het volk ergens anders heen. Het kan wel eens gebeuren dat een zwerm neerstrijkt op een plaats die voor mensen onpraktisch is. Dan kan een imker ze weghalen.* Dit jaar is het zwermen al heel vroeg begonnen. Daar maak ik me zorgen over; de weersveranderingen gaan zo snel, daar kunnen de bijen niet op anticiperen.”

foto: feije riemersm a

Ben je bezorgd om het voortbestaan van de bij? “De snelle klimaatverandering is een probleem, maar ook het manipuleren van bloemenzaad door zaadkwekers en het gebruik van pesticiden. Bijen raken erdoor in de war, kunnen zich niet meer oriënteren en komen niet meer bij hun kast. Alleen overnachten kunnen ze niet, en zo kan een volk verdwijnen.”

Er wordt hard gewerkt in de gemeenschappelijke tuin vlak bij de Oosterkerk. Met zijn tienduizenden dragen ze een steentje bij aan het behoud van de natuur én zorgen ze voor het instandhouden van hun volk. Stadsimker Carolien de Jong heeft het er druk mee. Trots laat ze haar bijenvolk zien.

Hebben imkers niet altijd een kap op? “Dat is nu niet nodig. In het voorjaar zijn de bijen heel kalm. De bijen die ik heb zijn sowieso heel rustig, daar zijn ze speciaal op gekweekt. De oorspronkelijke zwarte Hollandse bijen zijn wat lastiger. Toch steken bijen nooit zomaar; ze gaan er tenslotte aan dood. Maar als ik straks de hele kast doorga en heel lang bezig ben, moet ik me wel beschermen. Dan raken de bijen namelijk geïrriteerd en kunnen ze gaan steken.”

brigitte va n meurs Voor deze rustige bijen hoeft niemand bang te zijn? “Er zijn altijd mensen die er moeite mee hebben. Iedereen wil de bijen steunen, maar niemand wil ze in de achtertuin.

10


Waarom doen bijen het zo goed in de stad? “De bijensoort die ik heb is wat groter dan de Hollandse bij. Grotere bijen moeten meer moeite doen zichzelf warm te houden. In de stad is het gemiddeld anderhalve graad warmer dan daarbuiten. Daarnaast heerst in landbouwgebieden vaak een monocultuur, terwijl bijen hun stuifmeel moeten halen van verschillende soorten bloemen – zoals wij ook gevarieerd moeten eten. In gebieden met uitsluitend koolzaad, populair omdat het gebruikt wordt voor biobrandstof, moeten bijen ver vliegen voor ander stuifmeel. Daar slijten ze van. In de stad is het makkelijker voor ze om verschillende soorten stuifmeel te halen. Vooral bomen zijn belangrijk. De lindeboom is heel goed voor bijen, die heeft ontzettend veel bloemetjes.” Moet iedereen nu maar een bijenkast nemen? Je zou zomaar een kast neer kunnen zetten. Maar zo’n kastje is vrij prijzig. Daarnaast moet je een volkje kopen, en er moeten geschikte bomen en bloemen in de buurt zijn. Het is veel werk. Als de oude koningin weggaat met de zwerm, heb je wel een jonge koningin, maar ben je de helft van je volk kwijt. Als je niet zo goed weet wat je moet doen, heb je een grote kans dat ze de winter niet doorkomen. Staat je mooie kast leeg. Ik heb een opleiding gedaan. Handig voor de kennis, maar ook voor het ontmoeten van andere imkers.

Hoe ben je hier eigenlijk terechtgekomen? “De buurt heeft besloten dat de opbrengst van de Groene Straatdag in 2012 gebruikt zou worden voor de ondersteuning van bijen. Met hulp van het Huis van de Buurt ben ik hier terechtgekomen. Veel mensen in de buurt vinden het leuk, ze zijn erg open en hebben zelfs mooie potten met bloemen neergezet.” Waar kunnen we de Wittenburghoning straks kopen? “Ik weet natuurlijk niet hoeveel honing er gaat komen. Hopelijk heb ik straks dertig of veertig kilo. Dat zal ik dan deels verkopen via de Witte Boei”. *Kijk voor meer informatie op www.bijenpark.nl

Bijenweekend in de Hortus op 12 en 13 juli Tijdens de Open Imkerij Dagen zet de Hortus zijn bijen en andere insecten in het middelpunt van de belangstelling. Zowel op zaterdag 12 als zondag 13 juli worden er van 12:00 tot 15:00 leuke activiteiten aangeboden voor het hele gezin. Op beide dagen is er van 12:00 tot 13:00 uur een rondleiding voor kinderen en hun (groot)ouders. De rondleider neemt je mee naar de bijenstal waar de honingbijen wonen, naar het insectenhotel waar solitaire bijen huizen en naar nestjes van wilde bijen en hommels kriskras door de tuin. Van 12:00 tot 15:00 is er doorlopend de mogelijkheid om de imker te ontmoeten, een bijenwaskaarsje te rollen, een kleurplaat in te kleuren en zelf een insectenhotel te maken. Een stempelkaart voor alle activiteiten inclusief de rondleiding is te koop voor € 5,- (excl. entree). Volwassenen betalen voor de rondleiding € 3,50 (excl. entree).


11

Vertel ons, wat speelt er in uw buurt? Online buurtenquête van stadsdeel Centrum

NIEUWS STADSDORP CENTRUM OOST

Wijn van de maand Domaine la Provenquiere IGP Pays d’Oc 2013 Pinot Gris rosé ¤ 6,65 Vanaf 12 ass. ¤ 6,12


Wijnkoperij de Hermitage www.wijnkoperij-de-hermitage.nl Nieuwe Herengracht 18 sous telefoon: 020 623 58 77

Op de bijeenkomst van 5 april bij Eik en Linde hebben de studentes Marthe Singelenberg en Noortje Visser ons iets verteld over de Stichting Kriterion – erg interessant voor ons Stadsdorp. Momenteel zijn er 45 studenten actief binnen de verenigingsstructuur. Kriterion wil graag lid worden van SCO. Kriterion zal nagaan op welke wijze wij elkaar kunnen aanvullen of voor elkaar iets kunnen betekenen. Op de bijeenkomst van 3 mei is Els Wenselaar benoemd als vijfde bestuurslid. Els heeft 35 jaar zorgervaring binnen zorginstellingen en bij de huisartsenzorg. Zij ervaart dagelijks de consequenties van alle ontwikkelingen in haar werk. Daarna gaf Roeland Rengelink (PvdA) van de bestuurscommissie in het stadsdeel Centrum een toelichting op de decentralisaties die nu spelen in de stad, te weten op het gebied van de jeugdzorg, de participatie en de AWBZ. Hij maakt deel uit van deze bestuurscommissie die in 2014 bestaat uit een coalitie van PvdA, D66 en Groen Links. We hebben met behulp van een beamer en groot scherm de indeling van de website met de aanwezigen doorgenomen. Verwacht wordt dat de leden de website vaker zullen gaan bezoeken om op de hoogte te blijven van de nieuwtjes die de webredactie eens per veertien dagen plaatst. De buurtcoördinatoren zijn inmiddels bij elkaar geweest. Er hadden er zich zoveel aangemeld dat per buurtje twee coördinatoren aan de slag kunnen: dan is er bijna altijd wel één (sommigen zijn nog wel eens op pad) beschikbaar. Op de bijeenkomst van 7 juni van het Stadsdorp wordt dat verder uitgewerkt. Op 18 mei hebben we deelgenomen aan het festival De Groene Boulevard waarbij een van onze leden rondleidingen heeft verzorgd en wij een kraam hadden waar we voorbijgangers konden voorlichten over ons Stadsdorp.. Op de bijeenkomst van 7 juni vertelt Paul van Oosten, algemeen secretaris van de Protestantse Diakonie, ons waar de Diakonie zich onder meer mee bezighoudt. Hoe deze organisatie uitgaat van de eigen kracht van mensen en de mensen wil helpen zichzelf te helpen, een van de uitgangspunten van ons Stadsdorp. Maar ook hoe er een pleidooi wordt gevoerd over de opvang van zieke asielzoekers, over het omgaan met dak- en thuislozen en over het exploiteren van het prachtige theehuis in de Hoftuin. Hij gaat uitleggen hoe de Diakonie zich op velerlei wijze inzet voor de stad, en stimuleert dat mensen omzien naar elkaar. En tot slot heeft Carin Bosboom, de gebiedsregisseur van de Roeterseiland-campus, een aantal leden van SCO op 27 mei rondgeleid en daarbij verteld over de verdere plannen van de Universiteit van Amsterdam. Zie voor actuele agenda en nieuws onze site: www.stadsdorpcentrum.nl

Rond uw huis of bedrijf, in het park of onderweg valt u altijd wel iets op. Huisvuil op steeds dezelfde plek, een illegaal hotel of te weinig ouderenvoorzieningen. Ook kunt u een onveilig gevoel hebben rond hangplekken of behoefte aan beter onderhouden groen. U weet wat er beter kan. Vul voor 20 juni a.s. de buurtenquête in op www.centrum. amsterdam.nl/indebuurt. Het stadsdeel gebruikt uw informatie om plannen te maken voor uitvoering van ons werk in buurten en de gebieden daaromheen. In gesprek Stadsdeel Centrum wil graag met u in gesprek. Sterker nog: uw ervaringen, meningen en suggesties hebben wij hard nodig om een goed beeld te krijgen van de leefbaarheid in uw buurt. Ook als het gaat om ogenschijnlijk kleine zaken. We vragen alle gebruikers van onze buurten naar hun ideeen: bewoners, ondernemers, bezoekers en instellingen. Zo kunnen we de verschillende belangen zorgvuldig afwegen en kiezen voor maatregelen die werken. Op basis van uw inbreng maken we een plan voor uw buurt en het gebied daaromheen. Hierin staat welke zaken worden aangepakt en waarom. Eigen karakter Centrum kent maar liefst 22 buurten, elk met een eigen karakter en eigen behoeften. Zoals de Oostelijke Eilanden of de Plantage- of Weesperbuurt. We hebben woonbuurten en uitgaanscentra, buurten met historisch stadsgezicht en hotspot winkelgebieden. Samen vormen de buurten vijf grotere gebieden waarvoor het stadsdeel gebiedsteams heeft. De medewerkers hiervan kennen hun gebieden goed. Zij zijn aanspreekpunt voor u en voor beleidsmakers. Ogen en oren Uw ervaringen, ideeën of suggesties over uw buurt helpen het stadsdeel om haar taken goed uit te voeren. Ze kunnen daarnaast een waardevolle aanvulling zijn om het algemene beleid van de stad, waar nodig, meer op maat te maken. U bent de ogen en oren van de gemeente in úw buurt. Zo werken bewoners, ondernemers, bezoekers, instellingen en gemeente samen, ieder vanuit hun eigen rol en belangen, en met eigen informatie, ambitie en ervaringen. Dat is hoe het werkt. En daarom gaan wij graag met u in gesprek. Doe mee!


13

BEELDBEPALENDE BOMEN IN DE OOSTELIJKE BINNENSTAD Natuur- en vogelschrijver Kester Freriks en fotograaf Henry Kloostra gaan op de Oostelijke Eilanden en in de Plantage- en Weesperbuurt op zoek naar beeldbepalende bomen. In twintig afleveringen geven zij in tekst en beeld een indruk van de bomenrijkdom van deze beide wijken. KANTOOROPLEIDINGEN

kester freriks

telefoniste/receptioniste, secretaresse (financieel) administratief medewerker medisch- en juridisch secretaresse medisch- en juridisch administratief medewerker praktijkdiploma boekhouden

Vleugelnootboom in het Wertheimpark

Computer Educatie Amsterdam 020 - 623 39 32 Veembroederhof 105 [email protected] t www.kantooropleidingen.nl

D

AZA Voetreflexologie Ooracupunctuur

Geeske Lanting Wittenburgerkade 45 hs Tel: 020 785 49 55 www.praktijkaza.nl

aar staat hij, overheersend en monumentaal, een reusachtige kroon van groen, gedragen door een verweerde stam: de vleugelnootboom in het Wertheimpark. Nauwkeuriger omschreven is het de Kaukasische vleugelnootboom (Pterocarya fraxinifolia) met een stamomtrek van 4,35 meter. Er staan er meer van deze soort in Nederland, maar niet zo heel veel; in de Hortus Botanicus van Leiden, in parken en tuinen. Deze vleugelnootboom heeft een bijzondere entourage: er vlak bij ligt het Auschwitz Monument uit 1993, vervaardigd door beeldhouwer en schrijver Jan Wolkers, dit gedenkteken met gebroken glas waarin de hemel nooit meer met zijn ongeschonden blauw zich kan spiegelen. Deze Amsterdamse vleugelnootboom is de achtste in grootte van ons land, gemeten naar de stamomtrek. De grootste staat in de Hortus van Leiden met een omtrek van 5,85 meter en een hoogte van 17,50 m. Onze boom meet naar schatting zo’n vijftien meter. Het is een beeldbepalende boom, fraai geplaatst vlakbij het water van de Nieuwe Herengracht in de Weesper- en Plantagebuurt. Vleugelnootbomen zijn bladverliezende bomen uit de okkernootfa-

14


foto's: henry k loostr a

Aflevering 12

milie. Van nature komen de bomen in Azië voor en worden hier in parken, lanen en tuinen geplant. Ze behoren tot het Rijk der Planten, de Klasse van Zaadplanten en de familie dus van de Okkernoot. In 1824 is de wetenschappelijke naam vastgesteld door de Duitse botanist Carl Sigismund Kunth (1788-1850) die bekendheid verwierf doordat hij als eerste de Amerikaanse planten bestudeerde en in categorieën onderbracht. De wetenschappelijke naam van de vleugelnootboom, Pterocarya, is afgeleid van het Oudgrieks ‘pteron’ ofwel vleugel, en ‘karyon’ dat noot betekent. Het mooie van de vleugelnootboom zijn de lange bladeren van zo’n 20 tot 45 centimeter lang die zogenoemd ‘geveerd’ zijn. En dat betekent weer dat de blaadjes paarsgewijs tegenover elkaar staan. Nu, in deze nazomertijd, hangen er sierlijke twijgen aan de boom. De katjes van de vleugelnoot rijpen in zes maanden en bevatten twintig tot tachtig zaadjes. In de zichtlijn De bomen zijn snelgroeiend en daarom een dankbare begroeiing in parken. Ook het Sarphatipark in Amsterdam kent een vleugelnootboom. Het Wertheimpark is vernoemd naar de onder-

nemer en filantroop Abraham Carel Wertheim (1832–1897). De fontein dateert van 1898. Ooit, tot aan 1911, stond aan de rand van het park een klein theater, het Parktheater. Aan weerskanten van de ingang staan zuilen met daarop gekroonde, witmarmeren sfinxen. Op die sfinxen staan lantarens. Het is prachtig om tussen die zuilen naar het park te kijken. Dan is goed te zien dat de architecten van destijds de vleugelnootboom juist in de zichtlijn hebben geplaatst. Als de bladeren vallen dan toont de vleugelnootboom zijn kale takken alsof de boom een imposante kandelaar is. Eerst gaan de takken breeduit, vervolgens de hoogte in. De stam van de boom is grillig en ruw, een ruig stuk natuur in het hart van de stad. Deze boom en zoveel andere verdienen het om telkens weer met eerbied benaderd en bekeken te worden, temeer daar het park zo’n bijzondere herdenking toont aan het lot van de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Ga in een bepaalde hoek staan en zie dat Wolkers’ gebroken spiegel ook de vleugelnootboom weerkaatst, scherven van glas die het bomengroen terug de hemel in kaatsen. Indrukwekkend.


15

Plantage-Weesperbuurtfeest Dolly Bellefleur, C-Turtles, Peepbox Stories, en meer

thuis in de stad

zondagmiddag 29 juni 14:00–18:00 uur

Straks is het weer feest in de buurt! Het Wertheimpark vormt op 29 juni a.s. de lommerrijke achtergrond voor ons jaarlijkse zomerse Plantage Weesperbuurtfeest. Zondagmiddag 29 juni, het weekend voor de zomervakanties losbarsten, kunt u van 14.00 tot 18.00 uur kennismaken met (niet commerciële) instellingen uit de buurt, onder het genot van een drankje en een hapje verzorgd door Café Eik en Linde en Coffee to Walk.

foto: bru no va n moerk erk en

Wij hebben weer een muzikaal programma dat op eigenzinnige en vakkundige wijze aan elkaar gepraat wordt door niemand minder dan Dolly Bellefleur: 14:00–14:45 uur C-Turtles. Dit bandje, bemand door een nieuwe generatie musici, speelt hits van nu. Maar deze twaalfjarigen deinzen evenmin terug voor een classic van bijvoorbeeld Paul Young. 15:00–15.45 uur Stevie & the Storytellers: De Storytellers geloven nog in muziek met ‘echte’ instrumenten. De blazers, toetsen, gitaar, zang en drums vervangen de synthesizers en drumcomputers. Daarmee geven deze vijftienjarigen een authentieke draai aan hits van nu. 15.45–16.15 uur Dolly Bellefleur zingt: Dolly Bellefleur, alter ego van theaterdier Ruud Douma, brengt met haar stem als een nachtegaal enkele liedjes ten gehore. 16.15–17.00 uur Padam: De vederlichte dansmuziek van pada m! Bal dans la rue! Dansen op straat – dat deden ze destijds, in Amsterdam en in Parijs. Padam speelt de muziek die daarbij hoort: de wals musette, de liedjes van Patachou, Piaf, Trenet. Om fijn op te dansen in het zonnetje. 17.15–18.00 Del Norte! Vorig jaar waren ze ook onze uitsmijter. Del Norte! laat in ons park een aanstekelijke muzikale mix uit diverse windstreken opklinken met son, cumbia, Americana en musica mestiza. Gevarieerd, energiek en met als rode draad puur muziekplezier.

16


Verder loopt buurtgenote Zina Kisch rond in het park met haar Peepbox Stories om het verhaal van uw eerste zoen op te vangen en ook kunt u een bezoek brengen aan het kleinste museum ter wereld. Intussen kunnen de kinderen terecht bij de kinderkraam bemand door Anne Jantzen van de Kleine Plantage. Het buurtfeest wordt weer geheel belangeloos georganiseerd door de Vereniging Vrienden van de Plantage en de Plantage Weesperbuurtvereniging met steun van het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad. Voor dit feest zoeken we nog dringend vrijwilligers die 29 juni ’s ochtends en/of eind van de dag willen helpen met het inrichten van het park (gratis koffie en veel gezelligheid). U kunt u die dag om 10:30 uur en/of 18:00 uur spontaan aanmelden of van tevoren een mailtje sturen naar: [email protected] Wij hopen 29 juni op mooi weer en veel bezoek!


17

Raadpleeg ook: www.deplantageamsterdam.nl Deze agenda kan alleen maar worden samengesteld op grond van aangeleverde informatie in Word – standaard Times New Roman pt 12 aan: [email protected] (Leon Deben). De deadline voor het volgende nummer is 28 mei 2014. Graag uw informatie op tijd en a.u.b. in de gevraagde vorm mailen!

Op vrijdag 27 juni vindt een bijzondere schemerrondleiding plaats. Een rondleider neemt u mee en verrast u over wat er 's nachts te zien en te beleven is in de tuin en de kassen. Deze rondleiding begint om 22.00 uur bij de poort en duurt een uur. Deelname €7,50. Aanmelden voor de rondleiding kan per e-mail naar de Hortus: [email protected]

kunnen op de avond zelf gekocht worden aan de kassa. Kaartverkoop voor de rondleiding start om 21.45 uur.

Beleef de nacht en de schemer in de Hortus Op donderdag 26 juni kunt u deelnemen aan een onderzoek naar de nachtelijke bestuivers. Onze belangrijkste bestuiver, de bij, wordt bedreigd in zijn bestaan en we weten niet eens precies waarom. Kunstenaars Jeff Schmuki en Wendy DesChene vestigen in hun Moth Project de aandacht op het belang van nachtvlinders. Zij laten zien hoe groot de variatie is in de soorten. Alle biologen, milieubeschermers en nieuwsgierige natuurliefhebbers zijn welkom. The Moth Project start om 23.00 uur. Vooraf, om 22.00, is er een rondleiding door de tuin en kassen van Hortus. Entree inclusief de rondleiding is €10,- (€5,- voor Medicamatic leden en Vrienden van de Hortus). Entree na 22.15 uur (zonder rondleiding) is €5,(gratis voor Mediamatic leden en vrienden van de Hortus). Kaarten

Zien

Zaterdag 14 juni: De geneeskracht van planten Zaterdag 12 juli: Vlinders & Bijen, symbiose van dier en plant Zaterdag 9 augustus: Snoeien doet bloeien Zaterdag 16 augustus: Snoeien doet bloeien Zaterdag 14 september: Planten uit de nieuwe wereld Plantage Middenlaan 2a, Amsterdam Dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Meer informatie op www.dehortus.nl

expositie

SOOP

Eenmaal per maand staat een van onze rondleiders voor u klaar met een speciale themarondleiding. Aan de hand van zijn of haar expertise maakt u kennis met een speciaal deel van onze collectie. De rondleidingen starten om 14.00 uur. Deelname 3,50 euro. Vooraf reserveren is niet mogelijk. Maximaal 15 deelnemers.

thema-rondleidingen

HORTUS BOTANICUS

Dinsdag en Woensdag 17 en 18 juni 2014: 21.00 uur. Voor zover ik mij herinner. Veertien spelers brengen de jaren ’60 en ’70 in Amsterdam tot leven. Ze dwalen door een tijd waarin autoriteit bevraagd wordt, vrije seks en drugs opkomen en nieuwe vrijheden worden verworven. Toegang: studenten € 7 | overigen € 10. Reserveren: www.sta-toneel.nl/reserveren. Vrijdag 20 juni en zaterdag 21 juni: 20 uur. Zondag 22 juni: 14.00 uur. De laatste bus naar Waddinxveen. Het stuk is een soap, een klucht én een thriller, maar gaat in álles een flinke stap verder. Stap vlug in, houd je stevig vast en beleef een rit die je nog láng zal heugen in: De laatste bus naar Waddinxveen. Toegang: studenten € 6 | overigen € 10. Reserveren: 020-5251400. Locatie: cre a theater. Zaterdag 28 juni 2014: 14.00 uur. Where's the goat? Jurassic Park is de beste film ooit gemaakt. Dat is een feit. Desondanks is er nooit een serieuze poging ondernomen deze film te vertalen naar het theater. Tot dusver. Toegang: studenten € 7 | overigen € 10. Reserveren: www.sta-toneel.nl/reserveren

theater

CREA

in het Planetarium (zaal open: 19.30 uur). Na de pauze wordt de sterrenhemel van de komende maand toegelicht. Om een Artis-lezing te bezoeken hebben zowel Artis-leden als niet-leden een toegangsbewijs nodig. De entreeprijs voor een lezing is inclusief een drankje vooraf én in de pauze. De entreeprijs voor een Artis-lezing is € 12,50, Artis-leden betalen € 5,-. Koop uw toegangsbewijs online of in de voorverkoop aan de Artis-kassa. www.artis.nl

27 juni 2013 t/m 31 augustus 2014: De zwarte bladzijde. Het ingrijpende verhaal van de Leusden. In de tentoonstelling maakt men kennis met verschillende mensen aan boord, zij vertellen hun kant van het verhaal. Het gaat ook over de economische achtergrond van de slavenhandel. Kattenburgerplein 1, 1018KK Amsterdam. 020 5232222. www.scheepvaartmuseum.nl

exposities

SCHEEPVAARTMUSEUM

Zondag 15 juni 2014: 14.00-16.00 uur. Jacobar. Zigeunerorkest Pietsiekata. Zondag 22 juni 2014: 14.00 – 16.00 uur. Feest in de Grote zaal op de Stichting dag van Sint Jacob met het beroemde Amsterdamse Zwanenkoor. Zondag 29 juni 2014: 14.00-15.00 uur. Grote zaal. Operaliederen van mozart, Gluck, Purcell en Bizet. Uitvoeirng door studenten van Pierre Schuitemaker. Sint Jacob, Plantage Middenlaan 52, 1018 DH Amsterdam. 020 7564300.

muziek

SINT JACOB

10 mei t/m 28 juni 2014. Expositie Samenwerking Kunstwerkplaats Cordaan/Ierland. 4 juli t/m t/m 30 augustus 2014. MIDZOM E R E X POSI T IE . Opening vrijdagavond 4 juli om 20.00u Foto/Schilderijen/Tekeningen en Objecten. Monika Jordense Michalski / Sandra Mendelson/ Risja Steeghs. 5 september t/m 27 september 2014. Opening zaterdag 5 september om 14.00uur. Schilderijen /Zeefdrukken. Nieuwe Keizersgracht 1a (naast zij- ingang Hermitage), 1018 DR Amsterdam www.amsterdam-outsider-art.nl

expositie

AMSTERDAM OUTSIDER ART

Donderdag 19 juni 2014: 19.30 Anton de Komlezing. De vlam van het verzet. Nederlandse strijders in het buitenland, vroeger en nu door Beatrice de Graaf. Als co-referent treedt op Mohammed Benzakour Alle bijeenkomsten vinden plaats in het Verzetsmuseum Amsterdam en duren van 15.30–17.00 uur. Reserveren kan via lezingen@ verzetsmuseum.org of telefoon 020 620 25 35 Plantage Kerklaan 61, 1018 CX Amsterdam, tel +31 (0)20 6202535, [email protected] www.verzetsmuseum.org

lezingen

19 februari tot en met 31 augustus 2014 : “Alle kinderen, ze zijn weg”. Een aangrijpende expositie over het transport van bijna 1300 joodse kinderen vanuit Kamp Vught naar vernietigingskamp Sobibor op 6 en 7 juni 1943. Verhalen van de kinderen en getuigenissen van omstanders geven een indringend beeld van het verloop van deze chaotische dagen. 14 april 2014 t/m 22 juni 2014: Memoria Histórica. Een beeldverhaal over de bittere erfenis van de Franco-dictatuur; te zien in Verzetsmuseum Amsterdam.

exposities

VERZETSMUSEUM

Het Tropenmuseum is geopend op: dinsdag t/m zondag en feestdagen, van 10.00 - 17.00 uur. Op maandag tijdens feestdagen en schoolvakanties, behalve de zomervakantie: 10.00 - 17.00 uur. Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdam. Tel: (020) 568 8200 / Fax: (020) 568 8548 [email protected]

Tot en met woensdag 2 juli: JA N K L A A S SE N E N DE HI M A L AYA . Berty Sieverding exposeert tot en met woensdag 2 juli linodrukken en keramiek in De Gelaghkamer. Donderdag 3 juli 16.30 uur: V E R N IS SAGE Feestelijke opening van de expositie van Kees Jansen met muzikale omlijsting op donderdag 3 juli. Tot en met woensdag 30 juli exposeert Kees zijn werk in De Gelaghkamer. Op werkdagen van 11.00 uur tot 17.00 uur zijn de OOSTERKERK tentoonstellingen te bezichtigen. Donderdag 14 muziek augustus 16.30 uur: V E R N IS SAGE (onder Zondag 15 juni 2014: 12.00 uur. Koffieconcert. voorbehoud) Feestelijke opening van de expositie Hermitagekoor. Vrijdag 20 juni 2014: 14.30 uur. van eigen werk van deelnemers aan de creatieve Jong Talent. Zondag 29 juni 2014: 14.00 uur. cursussen. Filomila & Rosette. Grieks koor Filomila zingt Nieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; ARCAM Thalassa, liederen over de zee. Toegang 12,50 www.soopnet.nl expositie Toegang gratis, tenzij anders vermeld, een Arcam Galerie. De nieuwe Arcam Galerie begeeft vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld. EXTRA SOOP zich op het grensvlak van architectuur en kunst. expositie Zondag 22 juni 14.00 uur: SOOP cinema: Architecten tonen objecten, schetsen en bouworna- 1 t/m 26 juni 2014. Expositie Atelier Dijkzicht: Bijzondere films in een bijzonder plezierige menten. Kunstenaars tonen werk dat is geïnspiMark Croquet, Rob Hulsebosch, Wabien samenkomst. De titels worden bekend gemaakt in reerd door architectuur. Fotografen presenteren Manschot, Cees Mol, Ellen Radix, Johan de soop-nieuwsbrief en op posters in de soop. architectuurfoto's. De collectie zal wisselen en er Suttorp, Astrid Swaager (†), Sjors van der Woerd. Kaarten á € 3,50, inclusief een drankje en een zullen regelmatig presentaties en openingen zijn Openingstijden ma-vr 10.00-16.00 uur. hapje, zijn 14 dagen voor aanvang verkrijgbaar van nieuwe ontwerpen en ontwerpers. Bezoek de Zaterdag 20 en Zondag 21 juni 2014 open van aan de bar. Donderdag 26 juni, 24 juli en 14 nieuwe galerie vanaf 21 juni! De expositieruimte 14.00-17.00 uur. Zondag 6 juli 2014: Amsteraugustus 17.30 uur: BU U RT BOR R E L In samenweren het informatiepunt zijn geopend van dinsdag dams Fietsmuseum. Fietsparade 13.30–15.30 uur. king met de Plantage- Weesperbuurtvereniging en tot en met zaterdag, van 13.00 tot 17.00 uur. Het Amsterdamfietsmuseum organiseert haar de Vereniging Vrienden van de Plantage. De toegang is gratis. Het gebouw is geheel tweede tentoonstelling getiteld ; “Fietsfamilie” weer Maandag 30 juni 11.00 uur: STA RT ZOM E R rolstoeltoegankelijk. op locatie .Met de Familie Fietsparade als proloog PROGR A M M A Prachtprogramma aan cursussen, Prins Hendrikkade 600, 1011 VX Amsterdam op weg naar de opening, voor iedereen met een workshops en andere activiteiten en evenementen Telefoon:020 620 4878, www.arcam.nl fiets en familie:.Om 16.30 uur: feestelijke opening voor de thuisblijvers. van de tentoonstelling: Fietsfamilie 2014 juliNieuwe Kerkstraat 124; tel. 4223152; ARTIS augustus 2014. www.soopnet.nl lezingen Stichting Oosterkerk, Kleine Wittenburgersstraat Dinsdag 1 juli 2014:.Govert Schilling; Golven 1,1018 LS Amsterdam. 020-6272280 TROPENMUSEUM in de ruimte tijd. Over zwaartekrachtgolven, www.oosterkerk-amsterdam.nl. beheer@ exposities minuscule trillingen in de ruimtetijd, veroorzaakt oosterkerk-amsterdam.nl 1 november 2013 t/m 1 juli 2014: Zwart & Wit. door zwarte gaten, astronomische explosies en de Hoe gaan we 150 jaar na de afschaffing van de oerknal zelf. De lezingen beginnen om 20.00 uur, slavernij in Nederland met elkaar om?

21 maart t/m 22 juni 2014: Sam DrukkerMinje. Presentatie in het Kunstkabinet: Installatie van tien portretten van joodse mannen die de oorlog bewust hebben meegemaakt: een verdwijnende generatie die Drukker heeft vastgelegd. 4 april t/m 24 augustus 2014: Roman Vishniac ( (re) dicovered. In deze grote overzichtstentoonstelling is nooit eerder getoond werk te zien van Roman Vishniac. 19 mei 2014 t/m 28 september 2014: Hollands populairste actrice. Over het leven en werk van Esther de Boer-van Rijk. www.jhm.nl; www.hollandscheschouwburg.nl (0)20 5 310 310 en (020) 5 310 380

expositie

AMSTERDAM JOODS HISTORISCH MUSEUM

winkels in de czaar peterstraat rond 1925

Zó druk dat je de straat niet kon oversteken

S

chepen vulden bij de winkels in de straat hun voorraden aan, landverhuizers uit het Lloyd-hotel deden hier hun inkopen en zeelieden en bootwerkers gingen naar een van de vele sigaren- en tabakswinkels voor rookwaren. Zeelieden konden bij een aantal tabakswinkels belastingvrij inkopen doen. Bootwerkers kochten veelal pruimtabak omdat er op werven, waar veel met brandgevaarlijke stoffen werd gewerkt, niet gerookt mocht worden. De bewoners van de Czaar Peterbuurt waren voornamelijk arbeiders die in de haven werkten, bij Werkspoor, bij de ndsm-werf of bij de Spoorwegen. ’s Morgens liepen de bootwerkers in dikke rijen door de Czaar Peterstraat naar hun werk in de Rietlanden of op de ndsm-werf en ’s avonds namen ze dezelfde route weer terug. Kees Spits herinnerde zich nog goed dat je de straat dan bijna niet kon oversteken zó druk was het.

De Czaar Peterstraat rond 1925, nrs 108–120 Op deze foto staan kruidenierswinkel ‘De Grutterij’, verf- en behangzaak ‘De Verfton’, een sigarenwinkel, een rijwielhandel en een melkwinkel.

20


omdat het riskant was om in de kleine woningen met grote gezinnen zulke grote hoeveelheden water te verwarmen. Vooral op maandag (wasdag) en zaterdag (tobbedag) liepen de zaken goed. Daarnaast begon ze van alles te verkopen waar maar vraag naar was. Zo gingen de zondagse overhemden van haar opa grif over de toonbank. Helaas weet Diny niet meer waar het winkeltje van haar oma heeft gezeten. Jan en Marie Breen-Panhorst namen in 1930 een snoepwinkel over in de Czaar Peterstraat 149. Ze begonnen met een snoeptafel en een mangelplank, maar breidden de zaak al snel uit tot een kruidenierswinkel. In het begin werkte Jan Breen nog bij de har als boekiesgast (tallyclerk) en dat betekende dat zijn vrouw doordeweeks alleen in de winkel stond. Later toen de zaken goed begonnen te lopen kon Jan zijn werk in de haven vaarwel zeggen.

Krappe tijden Het inkomen van de gezinnen in de Czaar Peterbuurt was laag. Soms te laag om een gezin te onderhouden. Als je bijvoorbeeld in de haven werkte was je nooit zeker van werk. Je kon je aansluiten bij de har, een soort arbeidspool voor havenarbeiders, dan was je tenminste verzekerd van een basisinkomen, maar dit was bepaald geen vetpot. In de winter kon het zijn dat je was ‘uitgevroren’; dat betekende dat door de vrieskou het werk stil lag. Dan was er dus geen inkomen. Winkeliers in de straat begrepen dat en dan kon er worden gepoft. Het beginnen van een winkel was in die jaren een populaire stap om het gezinsinkomen aan te vullen. Diny Hartendorp-van Dijk vertelt in De Eilander in 2001 hoe betrekkelijk eenvoudig haar oma Dina Bakkers zakenvrouw werd. Je huurde een benedenwoning, ruimde de voorkamer leeg en zette de te verkopen spullen voor het raam. ‘Opoe Dien’ begon een water- en vuurwinkeltje, omdat de papiergrossierderij van haar man niet genoeg opbracht om een gezin met zes kinderen te onderhouden. Voor drie centen kreeg je vuur en voor een cent een emmer heet water. Er was veel vraag naar

Poffen en sparen Er werd in de Czaar Peterbuurt druk gepoft omdat het volgens de winkeliers te veel ophield om elke keer dat je boodschappen deed af te rekenen. In de regel betaalde je een keer per week wat er op de lat stond. Als een winkelier te makkelijk liet opschrijven en de rekening te hoog liet oplopen kon hij in financiële problemen komen omdat de leveranciers ook betaald moesten worden. Juri Jansma had een bakkerij, maar ging failliet omdat hij volgens buurtbewoners te vaak liet opschrijven. De vader van Ys Hopman was bootwerker en begon een kruidenierszaak in de Lijndenstraat. Toen hij een bootwerker aansprak om de openstaande rekening betalen, pakte deze een mes en begon op hem in te steken. Dit illustreert wel hoe moeilijk het soms was voor een winkelier om er bij klanten op aan te dringen hun rekening te voldoen. Uiteindelijk moest vader Hopman de winkel noodgedwongen verkopen en pakte hij zijn oude beroep maar weer op. De zoons van groenteboer Gerrit Heijnen wisten zich nog te herinneren dat hun vader met een klant had afgesproken dat er


titia koerten

Het leven speelde zich op straat af, je kende iedereen die in jouw woonblok woonde en je deed je boodschappen ook veelal in je eigen woonblok. Aangezien vrijwel ieder woonblok wel een kolenboer, bakker, slager, melkzaak, kruidenier en een groenteboer had, hoefde je de straat niet uit om inkopen te doen. Mensen die aan het uiteinde van de Czaar Peterstraat woonde gingen voor hun boodschappen ook vrijwel nooit naar het voorste gedeelte van de straat en een enkele keer maar naar het middengedeelte. Als je in de Blankenstraat woonden hoefde je eigenlijk ook niet naar de Czaar Peterstraat, want ook in de Blankenstraat zaten winkels voor alle dagelijkse boodschappen en in de Conradstraat idem dito.

collectie k ees spits, sta dsa rchief a msterda m

Ingeklemd tussen de spoorrails, bijna uitsluitend te bereiken via twee spoorbruggen, vormde de Czaar Peterstraat vroeger een nauwe doorgang tussen het Oostelijke havengebied en de rest van de stad. Het was dan ook niet voor niets dat zeelieden de buurt gekscherend ‘De Dardanellen’” noemden, naar de nauwe zeestraat bij Turkije. De Czaar Peterstraat bood de zeeman met zijn vele kroegen, winkels en bordelen dan ook heel wat ‘aanlegplaatsen’. In praktisch elk pand was op de begane grond een zaak gevestigd. Op de hoeken zaten de cafés en daar tussenin zaten de winkels. Bij de oorspronkelijke bebouwing in de Czaar Peterstraat is dit nog goed te zien aan de grote winkelramen..

de volgende dag betaald zou worden. Toen de klant niet verscheen ging de groenteboer maar eens langs. Toen bleek dat de klant inmiddels was verhuisd en Heijnen kon naar zijn centen fluiten. Naast poffen kon je bij bepaalde winkels sparen voor luxe artikelen zoals bijvoorbeeld een paas- of kerstbrood. Als je regelmatig in die winkel wat kocht dan had je met de feestdagen genoeg gespaard voor een luxe stol of een pakje roomboter. En dan waren er nog de zogenaamde betaalzegels die je van tevoren moest kopen, zoals die van Ouwel. Deze werden bij veel winkels in de Czaar Peterbuurt aangenomen. Winkeliers vermeldden in hun advertenties welke zegels ze accepteerden. Als er iets bijzonders was en je geld en je zegels waren op dan ging je naar buren of kennissen om te vragen of zij nog zegels hadden. Op die manier ontstond er soms een levendige ruilhandel in zegels. De informatie over deze winkeltjes is deels afkomstig van Wim de Haan (1876–1979). Hij was een bewoner van de Czaar Peterbuurt en heeft in de jaren zestig en zeventig bewoners en ex-bewoners van de Czaar Peterbuurt geïnterviewd over hun jeugd om ervoor te zorgen dat de herinnering aan de buurt levend bleef. Het is niet altijd duidelijk over welke periode ze spreken en sommige aantekeningen zijn erg summier. De aantekeningen en uitgewerkte interviews zijn bewaard gebleven in het Kees Spitsarchief dat zich in het Stadsarchief van Amsterdam bevindt. Ook het levensverhaal van Juri Jansma (1905– 1984) berust in het Kees Spitsarchief. Diny Hartendorp-van Dijk (geb. 1934) heeft als kind in de Czaar Peterbuurt gewoond bij haar grootouders, die een papiergrossierderij hadden. Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de website www.buurtwinkels.nl naar aanleiding van de tentoonstelling over buurtwinkels in het Amsterdam Museum in 2011.

De Czaar Peterstraat in 2014, nrs. 108-120


21

1018-Kunst

Boekrecensie

Amsterdamse bolwerken

De ommuurde stad

Kunstcarrousel voor senioren Kunstenaarscollectief Stichting Stimulans organiseert een serie van 8 wekelijkse creatieve workshops, inclusief een feestelijke eindpresentatie. Aan bod komen de disciplines boetseren, schilderen en fotografie. Er zal gewerkt worden vanuit het thema ‘Ben ik wie ik worden wou?’. Eigen herinneringen en levenservaring zijn de inspiratiebron voor deze workshop. Als kind hadden wij allemaal dromen en gedachten over onze toekomst. Hoe hebben wij de kinderdromen en ideeën van toen vormgegeven in ons huidige leven? Door middel van herinneren, schilderen, boetseren en fotograferen gaan we spelenderwijs op zoek naar de verwachtingen van toen en de samenhang tussen het verleden en nu. Bent u al creatief bezig of wilt u de bron van uw creativiteit gaan ontdekken: u bent van harte welkom!

Tegen water hebben de Nederlanders zich altijd verdedigd met behulp van dijken. Maar het vroegere Amsterdam werd ook over land bedreigd, door bijvoorbeeld vijandelijke legers. Daarom moest de stad voorzien worden van muren en bolwerken. Het is nauwelijks voorstelbaar, maar tot begin van de negentiende eeuw werd onze stad omsloten door een vestingwal van vijf meter hoogte. Die wal werd voltooid rond 1663, had een lengte van acht kilometer en telde zesentwintig bolwerken of bastions. En dat was voor onze voorvaderen nog niet voldoende om de stad geheel veilig te stellen: rondom de ommuring werd ook nog eens een gracht gegraven.

Onder begeleiding van Frans van Dorst (beeldhouwer), Jet Violier (schilder), Christien Jaspars en Winfred Evers (fotografen) gaan de cursisten vormgeven aan het thema. Bij iedere les zullen er twee van de kunstenaars aanwezig zijn. De hele workshop, 8 wekelijkse bijeenkomsten van 2 uur, (15.00–17.00 uur), kost € 35,-. Start: dinsdag 9 september 2014. De workshops vinden plaats in een gemakkelijk toegankelijk atelier op Wittenburg. Nadere informatie en aanmelding bij Christien Jaspars: 06-45674115 e-mail: [email protected] of Winfred Evers: 020-675 32 24. De workshops worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het fonds Lang Leve de Kunst.

kester freriks

foto: christien jaspa rs

M

22


imespeler Rob van Reijn is al jarenlang geboeid door de stad en haar bolwerken en stadspoorten. Hij bedacht het idee om wandelingen erlangs te markeren met stenen die de vroegere bolwerken aangeven. Dit idee kreeg daadwerkelijk gestalte: op zesentwintig plekken in de stad liggen, gevoegd in het plaveisel, vierkante grijze stenen waarop het zeventiende-eeuwse ontwerp van Amsterdam is te herkennen, de bekende halve maan, plus de diverse bolwerken en hun naam. In samenwerking met historicus Maarten Hell en stadsarcheologen Jerzy Gawronski en Peter Prins is een schitterend, rijk geïllustreerd boekwerk ontstaan dat De ommuurde stad heet, met als ondertitel Langs de 17-de eeuwse bolwerken en stadspoorten van Amsterdam. Op de bolwerken stonden van oudsher molens, omdat dankzij de hoogte ervan de windvang er optimaal was. De wijken van de Oostelijke Eilanden en Plantage- en Weesperbuurt telden maar liefst acht bolwerken, genum-

merd 19 tot en met 26. De telling gaat van west naar oost. Nummer 19 is het Westerblokhuis, en het Oosterblokhuis en meest noordoostelijke bolwerk, nummer 26, is dat van Zeeburg. Het boek is opgezet als een wandelboek. Van elk bolwerk wordt de locatie aangeven op de hedendaagse kaart van de stad naast een zeventiende-eeuwse plattegrond. Voorts verrijken historische illustraties, zoals tekeningen, schilderijen en foto’s het boek. De dichter Daniël Willink, die leefde tussen 1676 en 1722, schreef een loflied op elk bolwerk. Met dit boek in de hand kunnen alle bolwerken bewandeld worden, vanaf het Barentszplein in de Zeeheldenbuurt tot het Funenpark in onze buurt.

De Gooyer en Oetwaal Een van de opvallendste stadskenmerken op de Oostelijke Eilanden is molen de Gooyer, zo genoemd naar twee broers uit het Gooi. Deze is gelegen daar waar eens bolwerk Oosterbeer zich bevond, aan het eind van de lange façade van de Oranje-Nassau Kazerne. Een ‘beer’ is een waterkering die in de vestinggracht lag. Deze kering moest ervoor zorgen dat het water van het IJ, dat nog eb en vloed kende, via de vestinggracht de stad in spoelde. Nu is Brouwerij ‘t IJ gevestigd naast de molen, op de plek van het voormalige badhuis. Vestingwallen sloten de stad af, maar de stad moest ook toegankelijk blijven. Daartoe dienden de poorten, waarvan de Muiderpoort de fraaiste is en prachtig behouden. Deze poort was de achtste entree tot de stad en werd gebouwd in 1771. De oorspronkelijke poort, gebouwd in 1662, was een sober en classicistisch ontwerp. Naderhand werd de huidige gebouwd, en dat is nog de enige oorspronkelijke poort. Indien de raadsleden in 1874 hun zin hadden gekregen, was ook deze poort aan de slopershamer ten prooi gevallen. Gelukkig verzetten burgemeester en wethouders zich tegen de afbraak. Een fraaie naam is die van Oetwaal of Outewaal, een bolwerk dat ligt ter

hoogte van de Kazernestraat. De naam is afkomstig van het dorpje Outewaal dat tot aan de stadsuitbreiding van 1663 aan de Sint-Anthonisdijk buiten Amsterdam lag. In het boek staat de volgende interessante beschrijving: De hoofdweg in de polder, de Linnaeusstraat, heette tot 1878 de Oetewalerweg. In 1667 liet het stadsbestuur deze weg om militaire redenen rechttrekken: de weg werd zo aangelegd, dat deze vanaf het bolwerk Oetewaal kon worden bestreken.”Ook op dit bolwerk stond een molen, de Ruyter. Deze molen werd afgebroken in 1863. De ommuurde stad is een ideaal boek om de stad te verkennen langs de zogenaamde vierde uitleg, die van 1663. Zowel op de kaarten als in de beschrijvingen komen oud en nieuw, historie en heden, elkaar tegen. Vooral de vondst om de historische kaart te plaatsen naast de hedendaagse plattegrond is vernuftig. In een oogopslag vindt de belangstellende de juiste locatie terug van het bolwerk, dat er eens stond. En al lezend en wandelend betreur je het dat er zoveel is afgebroken, gesloopt, verdwenen. Maar gelukkig is er ook veel behouden en kunnen we, speurend op de gemarkeerde plekken, verrassend veel van vroeger terugvinden. Tot slot een dichtregel gewijd aan bolwerk Oetewaal: Hier staat dit Bolwerk op de wacht,/ En lost uit zyn gordyn een donder, / Van vuur en zwavel, die met kracht / De Krygsharpy bestookt van onder. Dat laatste is een schitterend beeld: de harpij is een schrikwekkende mythologische roofvogel die dus tijdens zijn vernietigende oorlogsvlucht vanaf dit bolwerk wordt beschoten.

De ommuurde stad. Langs de 17de-eeuwse bolwerken en stadspoorten van Amsterdam. Uitg. Bas Lubberhuizen. Prijs € 22,50. Zie ook: www.bolwerken.amsterdam.nl


23

Curinesa’s Multiculturele Voetbaltoernooi weer een groot succes

1018 Kleurt een maand oranje Braziliaanse sferen in Tropenmuseum Junior

Gezinnen kunnen terecht in het Tropenmuseum Junior waar een Braziliaanse kunstenaarswijk is nagebouwd vol dans, muziek en recyclekunst. Om daar het WK voetbal net zoals de gepassioneerde Brazilianen te beleven. In de doe-tentoonstelling MixMax Brasil nemen Braziliaanse museummedewerkers je mee op ontdekkingsreis door een Braziliaanse kunstenaarswijk waar de komende drie maanden alles om voetbal draait. Families met jongere kinderen (6-13 jaar) kunnen een speciale Copa MixMax Brasil familietour volgen en ontdekken de persoonlijke verhalen die schuilgaan achter het Braziliaanse voetbal en ervaren hoe het is om tijdens het WK in Brazilië te zijn. Op zaterdagen zijn de Braziliaanse voetbalsferen voor iedereen te proeven – voor jong en oud, met en zonder kinderen – tijdens het Open Huis.

Nederland op groot scherm bij Roest Onder het mom ‘Oranje Liefde Roest Niet’ kunt u bij Roest, Jacob Bontiusplaats, het Oranje elftal op een mega scherm zien strijden. Dit kan in de loods of op de 68 kleine schermpjes (gaat u ze tellen?) in het café en op het

Voetballen Het was 5 mei 1959. Ik was 17 jaar en mocht meedoen met een sportdag van de Bedrijfsschool van het Gemeente Energie Bedrijf Amsterdam. Het was voetballen. Wij, de elektriciens, tegen de lassers. Ik had nog nooit serieus gevoetbald. En als ik al op straat mee mocht doen, dan kreeg ik zelden een bal. Maar deze dag was het anders. Dit was een echt voetbalveld, met elf tegen elf. Eerst stond ik reserve, maar toen vlak voor het einde een van onze verdedigers er uit moest met een pijnlijke 24

enkel, stuurde onze sportleraar míj het veld op. Het stond gelijk: 3-3. Er waren nog kansen. Veel geschreeuw vanaf de kant. Ik deed mijn best om de opdringende lassers tegen te houden. Ik kreeg een elleboogstoot tegen mijn hoofd en struikelde. Het duizelde me, maar ik stond weer op en ineens had ik de bal voor mijn voet. ik had de bal! Zo goed en zo kwaad als ik kon dribbelde ik er mee vooruit. Ik hoorde overal roepen, schreeuwen, maar dat deerde me niet. Ik sprintte met de bal aan de voet op het doel af. Alles lukte. Alle faalangst viel van me af. dit werd mijn dag! Met een machtige


terrein. Het Hollandse volk staat erom bekend de meest fanatieke voetbalsupporters van de wereld in huis te hebben, dus het wordt die avonden een groot feest! De bbq staat aan, de speciale WK-Snacks zijn warm en koud bier wordt per tap, fles én krat verkocht.

Afgelopen Hemelvaartsdag, 29 mei, vond alweer het vierde Curinesa multiculturele voetbaltoernooi plaats op Wittenburg. Net als voorgaande jaren organiseerde stichting Curinesa dit in samenwerking met IJsterk en Sciandri. Het was even spannend, want de weersverwachtingen waren niet al te best. Gelukkig bleef het droog in de speeltuin op Wittenburg en kon er net als de voorgaande jaren weer naar hartenlust worden gevoetbald. De teams waren aan elkaar gewaagd en er werd langs de lijn intens meegeleefd door ouders en teamleiders. Voor de kinderen die niet voetbalden waren er een modeshow, een workshop djembé en diverse knutselworkshops georganiseerd. De organisatie zorgde voor belegde broodjes, drinken en popcorn. Het was al met al een zeer geslaagde dag. Volgend jaar bestaat Curinesa vijf jaar en dat zal zeker groots worden gevierd. Kijk voor meer foto’s op www.curinesa.nl

Eik & Linde Ook bij Eik & Linde kunt u met andere voetballiefhebbers het WK volgen. Zij vertonen alle wedstrijden waar Nederland speelt op drie schermen. Alle andere (voor Nederland) belangrijke wedstrijden zijn er ook te zien, maar dan zonder geluid.

Café de Nieuwe Vaart Bij het ter perse gaan van dit nummer hangen de oranje vlaggetjes alweer vrolijk te wapperen bij café De Nieuwe Vaart op de Oostenburgergracht. Als ik de uitbater vraag of de WK-wedstrijden ook in het café te zien zijn zegt hij: “Maar natuurlijk!” De wedstrijden zullen worden vertoond op een levensgroot doek dat al klaar hangt en uiteraard gaat de barbecue aan. Kortom, café De Nieuwe Vaart is er klaar voor. 13-06 Spanje – Nederland, 21:00 uur 18-06 Australië – Nederland, 18:00 uur 23-06 Nederland – Chili, 18:00 uur

schop met mijn werkschoen met stalen neus punterde ik de bal langs de keeper in het doel. Het door mij verwachte gejuich bleef echter uit. Wél werd er gelachen, spottend gelachen. De bal was langs onze eigen keeper gegaan: 4-3 voor de lassers. Mijn medespelers stortten zich op mij en begonnen me te meppen. De scheidsrechter floot voor het einde. En nu, jaren later, als er op TV een voetballer een eigen doelpunt maakt, voel ik nóg de pijn van toen. Mijn verloofde weet dit en trekt mij dan even tegen zich aan. Een hele troost. Henry Kloostra

foto's: bru no va n moerk erk en


Het Wereldkampioenschap voetbal start net voor uitkomst van dit buurtblad op 12 juni, dit jaar alweer voor de 20e keer. Land Brazilië is dit jaar de gastheer. Onze buurt zal dan vast ook wel oranje gekleurd zijn! Natuurlijk is ons uiteindelijke doel op zondag 13 juli 2014 ons Nederlandse elftal in Rio de Janeiro te zien in de WK-finale. Maar de weg naar de eindstrijd is een lange… Ook in onze buurt zullen er talloze initiatieven worden georganiseerd.


25

Even een frisse neus halen

Z meractiviteiten in nze buurt ZOOmeravonden Artis In juni, juli en augustus is Artis elke zaterdag open tot zonsondergang. Er zijn verschillende activiteiten, studenten van het Conservatorium van Amsterdam zorgen voor muziek en als afsluiter is er elke ZOOmeravond een optreden van een bekende artiest. Bekijk het volledige programma op artis.nl/zoomeravonden. Data: 7, 14, 21 en 28 juni, 5, 12, 19 en 26 juli, 2, 9, 16, 23 en 30 augustus.

Het Scheepvaartmuseum Walvisweken

Tijdens de zomervakantie (van 5 juli t/m zondag 31 augustus) organiseert Het Scheepvaartmuseum in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds de Walvisweken. Er is een uitgebreid programma samengesteld voor jong en oud. Centraal staat de populaire tentoonstelling Het verhaal van de walvis - Van zeemonster tot beschermd zoogdier. De expositie laat zien hoe mensen door de eeuwen heen naar de walvis keken en hoe de walvis een bedreigde diersoort werd. Met diverse activiteiten tijdens de zomerse Walvisweken komen de bezoekers op een speelse manier nog meer te weten over de relatie tussen mens en natuur en het belang van schone oceanen. Voor de kleintjes is er de voorstelling Hé, dikke walvis, een verhaal over bange visjes en een boze walvis. Oudere kinderen ontdekken in Hoe groot is een walvis of een walvis op de binnenplaats van het museum past terwijl hun begeleiders overwinteren op Groenland. Verder geeft professor dr. Joost Schokkenbroek op 9 juli a.s. antwoord op alle prangende vragen over walvissen en de walvissenjacht. In augustus kun je meehelpen om plastic uit het water te vissen. 18 en 19 augustus is het Jonas in de Walvisweekend. Voor het uitgebreide programma en de 26


data en tijden van de verschillende activiteiten check je de agenda van Het Scheepvaartmuseum op www.hetscheepvaartmuseum.nl

Tropenmuseum

Dutch Doc Award 2014 - 23 mei t/m 6 juli 2014, Parkzaal

Wie de soop niet goed kent, zal misschien snel denken dat hier de bezoekers alleen maar binnen zitten. Heel ongezond. In werkelijkheid is er een prachtige tuin, maar ook dat is niet genoeg. We praten met Ria Rögels die voor de soop wandeltochten in de omgeving van Amsterdam organiseert. “Ik geniet er van als andere mensen genieten”, zegt Ria. “Mijn filosofie over vrijwilligerswerk is, dat het mes aan twee kanten snijdt. Er is geen sprake van dat een vrijwilliger alleen maar geeft, dat het een eenzijdige relatie is. De wandelingen zijn ook voor mij altijd heel leuk en gezellig.”

Dutch Doc Photo toont in het Tropenmuseum de 34 mooiste fotografieprojecten met bijzondere aandacht voor de 6 projecten die genomineerd zijn voor de Dutch Doc Award 2014: Samira Ben Laloua & Frank Bruggeman & Ernst van der Hoeven, Rob Hornstra & Arnold van Bruggen, Anaïs López & Eva Smallegange, Jan Rosseel, Bert Verhoeff en Allard de Witte & Joost Bos. Elk jaar wordt deze prijs toegekend aan het beste Nederlandse documentaire fotografieproject van het voorafgaande jaar. Nieuw dit jaar is de publieksprijs. Stem op je favoriet in de tentoonstelling. Voor meer informatie zie www.dutch-doc.nl.

MixMax Brasil: de doe-tentoonstelling in Tropenmuseum Junior Waar loopt iedereen op slippers? Waar zijn voetballers de beste dansers? Waar is alles en iedereen een mix uit verschillende werelddelen? Claro, in Brazilië natuurlijk! In de doe-tentoonstelling MixMax Brasil voel je de Braziliaanse mix tot in je tenen. Je loopt over wiebelende loopplanken tussen de mangrovewortels. Je komt in een Braziliaanse wijk waarin alles muziek maakt. Je ontdekt onverwachte plekken zoals een boteco, een muziek- en dansstudio en een flessengrot. Kom naar MixMax Brasil en remix muziek, dans de frevo of ga aan de slag in de Mixfabriek met upcycle-materialen. Voor kinderen vanaf 6 jaar.

“In het najaar en het voorjaar trekken we er in groepjes van 8 á 10 ouderen iedere maand een middag op uit. We reizen met het openbaar vervoer naar een mooi landschap, zoals de Vecht. We passen ons aan bij de leeftijd van de wandelaars, dus we wandelen 8 tot 10 km. met een flinke pauze en doen daar inclusief de reis een uur of 4 over.”

En verder deze zomer…

“Wandelen is een gezonde manier van bewegen. Een flinke wandeling, aangepast aan je mogelijkheden, is heel gezonde lichaamsbeweging. Je geniet bovendien van de mooie omgeving van Amsterdam en het is een prachtige gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Het leuke is dat je hoort dat de wandelaars de route een ontdekking vinden en die soms nog een keer lopen met vrienden en kinderen. Je beseft plotseling dat ‘buiten’ heel dichtbij is en een stap in een totaal andere wereld snel mogelijk is.” Hoe kom je aan die routes? Ria legt uit dat ze zelf op zoek gaat en een wandeling vaak zelf eerst maakt voor ze een route uitstippelt voor deze wandelclub. Zo weet ze of het goed bereikbaar is met het openbaar vervoer, dat er voldoende valt te beleven en dat het niet te moeilijk of te zwaar wordt. En is er buiten de lichaamsbeweging nog iets? “Jazeker”, zegt Ria lachend, “er ontstaan vriendschapsrelaties en niet te vergeten: je snuift weer frisse lucht op!” In juli organiseert Ria excursies naar landgoed/kastelen. In september, oktober en november 2014 en van januari tot en met juni 2015 wandelt Ria op de 2e en laatste dinsdag van de maand in twee groepen rond Amsterdam. Inlichtingen en aanmelding bij contactpersoon Wim Claassen: [email protected]

Ook de andere vrijwilligers van de soop zitten niet stil. Speciaal voor de thuisblijvers wordt een heel pakket aan zomercursussen aangeboden. Kenmerk daarvan is dat de bijeenkomsten in een aaneengesloten periode zijn gepland, zodat een vakantie tussendoor geen stoorzender is in het bijwonen van een cursus. U kunt computercursussen en workshops volgen over het maken van websites, versturen van grote bestanden, het gebruik van wachtwoorden in een digitale kluis, kennis van de iPad en e-mailen met Windows Live Mail. Daarnaast kunt u zich verdiepen in Bertolt Brechts Dreigroschenoper, Dante’s La divina commedia, kunt u zelf op ‘ouderwetse’ manier jam leren maken, of speksteen bewerken in onze tuin. Tenslotte zijn er workshops mindfulness en yoga. Meer informatie kunt u vinden op onze website www.soopnet.nl. Daar kunt u zich ook aanmelden voor onze nieuwsbrief. De laatste nieuwtjes vindt u op de website onder de knop “soopactueel”, maar de finesses komt u te weten door een bezoek aan De Gelaghkamer en onze tuin. Die zijn iedere werkdag geopend van 11.00 tot 17.00 uur, behalve in de eerste twee weken van augustus. Dan gaan we verbouwen en krijgen we een nieuwe keuken.


27

Bakkie doen met het Sociaal Wijkteam Bijna wekelijks gaat het Sociaal Wijkteam Oostelijke Binnenstad (swt) de buurt in met klaptafel, koffie en thee. Buurtbewoners zijn welkom voor een bakkie en een praatje. Zo gaat het swt in gesprek met buurtbewoners over wat er zoal speelt in hun buurt. Binnenkort bij u in de buurt. Let op het aankondigingskaartje in uw brievenbus. De medewerkers van het sw t willen graag van u horen wat u van uw buurt vindt, wat u anders zou willen en wat u wilt betekenen voor uw buurt. Of u goede ideeën hebt voor uw buurt, ergens hulp bij nodig hebt of die juist wilt aanbieden. Maar, het sw t zit er vooral om u te leren kennen en om op

straatniveau te zien wat er speelt. Wij kunnen u vertellen wat er te doen is aan activiteiten of waar u met vragen heen kunt. Tijdens de klaptafel gebeurde het al vaker dat buren elkaar voor het eerst spraken en/of ter plaatse besloten samen iets te doen in de straat. Of er kwam iemand die vrijwilligerswerk wilde doen en nu meehelpt in de Witte Boei. Soms willen mensen gewoon even hun verhaal kwijt of zijn ze trots op hun straat en laten ze dat graag zien. Kom ook een bakkie doen. In principe wekelijks (donderdagochtend), ergens in de buurt. Let op het aankondigingskaartje in uw brievenbus. U kunt de klaptafel ook bij u in de buurt uitnodigen. Het liefst via onze Facebookpagina. Het Sociaal Wijkteam komt naar u toe deze zomer!

Klaptafel bij Nieuwe Oostenburgerstraat

Koken in De Witte Boei


juni, 20.00 uur, Huis van de Buurt, Witte Boei, grote zaal. Informatie en vergaderstukken via p.van.galen@ ijsterk.nl. Buurtfeest Wertheimpark: zondag 29 juni, zie elders in dit blad. Orden je post: hulp bij administratie/ post, elke laatste donderdag van de maand, 13-15 uur, Witte Boei, €1 per keer. Advocatenspreekuur: gratis eerste advies, elke eerste & derde donderdag van de maand, tijdens het pluspunt, 9.30 -11.30 uur, Witte Boei. Zomersluiting Witte Boei: in de zomervakantie is de Witte Boei ’s avonds dicht, van 7 juli tot 18 augustus.

Vrijwilligers verzorgen het menu in buurtrestaurant ‘Proef de buurt’, regelmatig op de maandag. Hieronder vier enthousiaste koks aan het woord. Wanneer komt u eens proeven? “Daar staan we dan in de ruim opgezette en goed ingerichte keuken van de Witte Boei. We hebben alles voor het menu op de biologische markt gekocht. Met z’n vieren gaan we aan de slag op maandagmiddag. Het is plezierig om in deze keuken te koken. Deze keer was het vegetarisch. De belangstelling van de buurtgenoten is groot: er is gedekt voor 26 personen. Om 18 uur is iedereen binnen en wordt een genoeglijk diner van drie gangen opgediend. Wat ons betreft voor herhaling vatbaar!” Bart, Francis, Heleen en Lucy.

Groene Straatdag in de regen Editie 2014 van de Groene Straatdag viel helaas in het water. Voor het eerst, en hopelijk voor het laatst. Toch waagden enkele dapperen zich op het Wittenburgerplein om plantjes te kopen en kramen te bekijken. Dank aan alle deelnemers, vrijwilligers en bezoekers die regen en wind trotseerden. De jaarlijkse verkoop van plantenpakketten ging gelukkig goed: alles is verkocht zodat er voor het goede doel een flink bedrag is.

Voor in de agenda Buurtrestaurant Witte Boei: maandagen 16 + 30 juni (daarna in sept. weer). Aanvang 18.00 uur. Ook vegetarisch/halal. Adres: Huis van de Buurt, Kleine Wittenburgerstraat 201. Opgeven en betalen aan de balie Witte Boei. Kosten €5, kinderen €3. Buurtsoep van Bart: elke dinsdag vanaf 12.30 uur, Witte Boei. Kosten €1. Repair Café: elke eerste woensdag van de maand, 14-17 uur, Witte Boei. Plantage-Weesperbuurtoverleg: maandag 23 juni, 20 uur, Crea-gebouw, Universiteit van Amsterdam. Informatie en vergaderstukken via p. [email protected]. Buurtoverleg Eilanden: woensdag 25

foto: mil a w y benga 28

Groen & Milieu

foto: pim va n ga len

Huis van de Buurt

Wijksteunpunt Wonen Theaterstraat Door een grote brand ging veel materiaal van Theaterstraat verloren. Daarom gaat de opbrengst dit jaar naar deze stichting. U kent ze vast: van podia op festivals, acties en demonstraties. En van markten als de Groene Straatdag. Theaterstraat krijgt de opbrengst tijdens het buurtfeest in het Wertheimpark (zondag 29 juni). Bent u daarbij? Blijf op de hoogte en volg de werkgroep op Facebook. Meer via [email protected]

Oproep Repair Café Steeds meer buurtgenoten bezoeken het Repair Café in de Witte Boei (elke eerste woensdag van de maand). Het team reparateurs is nog klein en zoekt versterking. Bent u handig, hebt u tijd en wilt u een kapot artikel een tweede kans geven? Neem dan contact op met Naima via [email protected] Het Repair Café is open op 4 juni, 2 juli, 6 aug, 3 sept, 1 okt, 5 nov en 3 dec. www.repaircafe.nl

Bezwaar tegen jaarlijkse huurverhoging Ook dit jaar zijn er weer veel vragen over de inkomensafhankelijke huurverhoging. De reguliere huurverhoging bedraagt per 1 juli 4%. Huishoudens met een bruto jaarinkomen boven de € 34.085 kunnen een maximale huurverhoging krijgen van 4,5% en huishoudens met een inkomen van meer

dan € 43.602 maximaal 6,5%. De verhuurder moet dan wel een verklaring van de Belastingdienst meezenden. De extra huurverhogingen gelden niet voor geliberaliseerde huurovereenkomsten. Daar zit meestal een indexeringsclausule in: dit jaar 2,5% (index van Centraal Bureau voor de Statistiek). Eind april verscheen de Woonlastenkrant, ook af te halen in de Witte Boei, Kleine Wittenburgerstraat 201. Hierin staan de bezwaarmogelijkheden tegen de huurverhoging. Of kijk op www. huurverhoging.nl, waar na een paar vragen duidelijk wordt of u met succes bezwaar kunt maken. Ook is via deze site een standaard-bezwaarschrift te downloaden. Bezwaar maken kan tot 1 juli. Als de huurverhoging niet wordt betaald en de verhuurder heeft het voorstel niet aangetekend verstuurd, moet de verhuurder een herinnering sturen (rappel). Daarna kan de huurder alsnog bezwaar maken, maar dan moet er een verzoekschrift bij de huurcommissie ingediend worden. U kunt bij het Huurteam terecht voor advies en ondersteuning, tel. 622 76 98.

Woonspreekuur en Huurteam in de Witte Boei Voor alle vragen over huren en wonen kunt u elke dinsdag van 9.00 tot 10.00 uur en woensdag van 15.00 tot 17.00 en van 19.00 tot 20.00 uur terecht bij het woonspreekuur in het Huis van de Buurt Oostelijke Binnenstad (de Witte Boei), Kleine Wittenburgerstraat 201. Tel: 622 76 98, [email protected], www.wswonen.nl/centrum


29

Ingezonden brieven Nuancering

Werkgroep voc-kade

Als bewoner van Wittenburg en lezer van de Eilander volg ik nu al enige tijd de berichtgeving in de Eilander over de Eilandenboulevard (EB). Het artikel in uitgave nummer 2 - 2014 over de EB – Burgerparticipatie en de EB: ‘Op naar een voorlopig ontwerp’, is naar mijn mening exemplarisch voor de vooringenomenheid van de berichtgeving door dit blad. Daar wil ik graag op reageren. In mijn optiek heeft de berichtgeving een zekere nuancering nodig. Het is duidelijk dat de plannen rond de herinrichting van de EB een zekere groep mensen directer treft dan anderen. Het is ook deze groep die zich het actiefst roerde in het traject van de burgerparticipatie. Vooropgesteld, daartoe hebben zij het volste recht. Echter, de groep vertolkt een zeker eigenbelang. In de Eilander wordt dit naar mijn mening vaak verward met ‘het belang van de buurt’.

Enige tijd geleden is er door verontruste bewoners een ‘Werkgroep voc-kade’ opgericht. De mensen uit deze groep, veelal wonend aan het eind van Wittenburg, maar ook nog voorbij Groenland, ervaren geluidsoverlast van Roest en de Theaterfabriek. Door de vuurkorven en de barbecues die worden gehouden is er ook iedere avond met mooi weer rookoverlast. Het woongenot wordt hierdoor behoorlijk verstoord.

In het bewuste artikel wordt bijvoorbeeld direct de toon gezet door te spreken over ‘’megalomane plannen van het stadsdeel’ en het ‘doldrieste bedenksel van de pianoligging voor woonboten’. Vanuit welk perspectief wordt dit verwoord? Je zou ook kunnen spreken van een ambitieus plan en het idee voor de pianoligging een optie kunnen noemen om meer van de Vaart open te gooien voor het publiek. Het idee van het stadsdeel om deelname aan de werkgroepen voor inspraak te verloten is in die zin ook logisch om te zorgen voor een representatieve afspiegeling van de buurt. Om zodoende te voorkomen dat het proces bepaald zou worden door een selecte groep die enkel haar eigen belang vertegenwoordigt. In dat licht is het ook volstrekt logisch dat bij de inspraakavond van de deelraadcommissie 13 van de 15 sprekers tegen de plannen waren. Is dit een afspiegeling van de buurt, of een vertegenwoordiging van een bepaalde groep? De stelling van het artikel dat een groot deel van de buurt mordicus tegen de plannen is, roept bij mij dan ook vragen op. Wie is hierin “de buurt” en waaruit blijkt dat deze groep tegen is? Herkenbaar in deze is de recente discussie in een ander deel van de stad. Bij de herinrichting van de Elandsgracht wilde ‘de buurt’ de situatie ook bij het oude houden; een grote parkeerplaats. Ook hier de vraag wie de ‘’de buurt vertegenwoordigde’; wellicht enkel de bewoners met een auto voor de deur? De bewoners van het stadsdeel hebben anders besloten, een keuze voor verandering, wat het bestuur hopelijk snel gaat regelen. Gelukkig hebben we daarom ook een gekozen bestuur dat verschillende belangen afweegt en besluiten maakt. De investering die de stad wil doen in deze buurt zou in de Eilander ook wel eens vanuit meerdere perspectieven geschetst kunnen worden. Dat bijvoorbeeld investeren in de tijden van crisis ook een goed idee is om werkgelegenheid te scheppen. Dat het een prachtige boulevard kan worden, voor bewoners én bezoekers. Nu alleen nog iets doen met die kerk. chris vast buurtbewoner

30


Er is inmiddels actie ondernomen naar het stadsdeel, wat de activiteiten enigszins heeft beperkt. Maar helaas is er geen einde in zicht… Bewoners worden geconfronteerd met een beleid dat erop gericht is dat veel wordt toegestaan om Amsterdam op de kaart te zetten. Men wil zowel van de Theaterfabriek als van een van de Van Gendthallen een bestemming maken waar dancemuziek toegestaan wordt. Bovendien wil men de sluitingstijd verlengen tot 1 uur ’s nachts door-deweeks en drie uur ’s nachts in het weekend. Onlangs was er een inspraakavond over de bestemming van het Oostenburgereiland. Er waren veel aanwezigen uit de actieve buurtgroepen, maar weinig andere bewoners. Dat komt misschien doordat onduidelijk is welke gevolgen de plannen voor ons woongebied zullen hebben. De bewoners die er waren hebben hun zorgen duidelijk naar voren gebracht en over de horecaoverlast zal een gesprek met het stadsdeel volgen. marga doodema n

Astrid Swaager overleden (1945-2014) Op 22 mei 2014 is na een slopende ziekte Astrid Swaager overleden. Zij heeft jarenlang de werkgroep Kunst en Cultuur als voorzitter geleid. Zij was schilderes en beeldhouwde. Haar werk is op vele exposities te zien geweest . Ook heeft zij nog werk ingezonden voor de komende expositie van het Atelier Dijkzicht, die van 1 t/m 26 juni te zien is in de Oosterkerk. We zullen haar originele inbreng missen en danken haar voor haar inzet in de afgelopen jaren.

Actieve Kattenburger overleden: Nel van der Zee (79) Nel was zeer actief in de jaren 70/80 bij de (legendarische) huurdersacties op Kattenburg. Ze was ook vaak aanwezig bij het buurtoverleg. Sterkte voor de nabestaanden.


31

Op 11 februari werd de kraan bij het Entrepotdok gedemonteerd en naar een werkplaats vervoerd voor een grote opknapbeurt. De havenkraan is gebouwd in 1951 door Figee uit Haarlem. De kranen aan het Entrepotdok werden gebruikt voor het laden en lossen van de schepen. Tot in de jaren zeventig bleven de kranen actief, maar in de jaren tachtig verdwenen ze. Alleen deze laatste kraan bleef over en houdt de herinnering hoog aan de plaats waar zovelen uit Amsterdam hun werk vonden en die daarom samen met de nog bestaande pakhuizen onlosmakelijk met de stad verbonden is. Donderdag 22 mei volgde de terugplaatsing en werd de kraan op een vernieuwde fundering gezet op dezelfde plek op het Entrepotdok (ter hoogte van nr. 68a t/m 77b). Waarna op maandag 26 mei onder grote belangstelling van buurtbewoners door Jeanine van Pinxteren, dagelijks bestuurder van de bestuurscommissie stadsdeel Centrum, de openingshandeling werd verricht: het hijsen van een banier. Daarna op naar 25seven voor een hapje en een drankje.

Bijzondere rouwkamer in Amsterdamse Plantagebuurt Sinds kort kunnen nabestaanden gebruik maken van Het Huisje: een 24uurs rouwkamer in de lommerrijke Plantagebuurt in Amsterdam. Familie en vrienden kunnen in klein gezelschap en in huiselijke sfeer op eigen wijze afscheid nemen. Het Huisje is een mooi alternatief voor een thuisopbaring. De plek biedt nabestaanden de mogelijkheid om op een persoonlijke en intieme wijze afscheid te nemen van hun overleden dierbare en de laatste eer te bewijzen. Het Huisje is een initiatief van Will’s Caretaking, en in deze vorm nieuw voor de uitvaartbranche. Huiselijk en intiem Eigenares/initiatiefnemer Willeke Brinkman van Will’s Caretaking: “Er blijkt behoefte aan een intieme ruimte waar je onder elkaar op informele wijze afscheid kunt nemen. Die ruimte heb ik gevonden in de Anne Frankstraat. Het Huisje is een ‘huiskamer’ waar de overledene kan verblijven tot de dag van de uitvaart. De ruimte is voorzien van alle gemakken met keuken, koffie- en theefaciliteiten, koelkast en toilet. De familie en vrienden krijgen de sleutel zodat ze er wanneer ze maar willen naartoe kunnen”. Brinkman: “Voor een klein gezelschap van maximaal 10 personen is het een unieke gelegenheid om op een nietstandaard manier afscheid te kunnen nemen”.

foto: gerrit a link

Blikvanger terug aan het Entrepotdok

32


Meer informatie: Will’s Caretaking Willeke Brinkman, 06 33 013 637 Het Huisje, Anne Frankstraat 39 (Tegenover het Wertheim Park) www.willscaretaking.nl

BALLABONA TROTSEERT DE CRISIS De kranten staan vol met optimistische economen die schrijven dat het eindelijk weer beter gaat met de economie en dat mensen na hun 65ste lekker moeten doorwerken. En ook dat mensen niet moeten vasthouden aan die heilige 40 uur: immers met 45 uur werken verdien je ruim 10% meer! Deze economen vergeten helaas dat dit werk er dan wel moet zíjn. Er is natuurlijk genoeg te doen, en velen wíllen werken, maar niemand wil er voor betalen. De overheid is hier aan zet, maar die mag niet vanwege het rechtse, door Reagan en Thatcher geïntroduceerde en door Nederland geadopteerde Neoliberalisme, waarmee feitelijk alle ellende begon. Tja, wat moeten we dan? Uitkeringen verdwijnen en een matje uitrollen en eigengemaakte spullen verkopen mag alleen op Koningsdag, dus dat schiet niet op. Gelukkig is er een nieuwe mogelijkheid die, totdat die natuurlijk ook weer verboden wordt, voor wat inkomen kan zorgen. Haast is geboden, want de regelneukers in Brussel, Den Haag en Amsterdam liggen op de loer om hier een halt toe te roepen. Iedereen om mij heen doet het nu. Op een zaterdagochtend in maart belde Conchita bij me aan. 'Kan ik hier dit weekend blijven?' vroeg ze. Natuurlijk kan ze hier blijven, ze is mijn beste vriendin. Nadat we wat inktvisringetjes gegeten hadden kwam ze los. Ze zat krap en had via airbnb haar huis verhuurd en dat levert toch mooi iets van 400 euro op in een weekend. Sindsdien logeert ze elk weekend ergens anders en ik doe er nu even hard aan mee. Het is supergezellig, komend weekend gaan Con en ik naar Onbe en van de 800 euro die we verdienen gaan we heerlijk met ons drieën naar de sauna en lekker eten. Ook mijn auto staat nu bij SnappCar in de verhuur en het barrel van Onbe blijkt zeer gewild, een ouwe diesel in het centrum, dat is echt te gèk immers. Het geld stroomt binnen en het leven wordt er alleen maar gezelliger op. Straks gaan we gedrieën op vakantie en verhuren drie woningen voor elk 1000 euro per week. Eindelijk komt die cruise naar de Bahamas in beeld. Heerlijk. Nu begrijp ik ook waar al die vreemde gezichten in het trappenhuis vandaan komen. Mijn buren deden dit dus al veel eerder. Het verklaart ook de vuilniszakken die op verkeerde dagen buiten staan, en de spartelende honden op de trap die meteen voor de deur poepen. Ook het dronken gelal 's nachts kan ik nu plaatsen. Maar de crisis overleven we zo wel! O ja, vergeet niet de inkomsten bij de belastingdienst op te geven!

Ballabona Cucharón Spreek uit: [Bahjabóna Koetsjarón] E: [email protected] W: www.ballabona.wordpress.com


33

Prikbord

Oproep Buurtprikbord Al tijden op zoek naar een betrouw bare oppas of schoonmaker? Een maatje om af en toe boodschappen mee te doen, of iemand om leuke dingen mee te ondernemen of mee op vakantie te gaan? Is er een kat of hond vermist? Via ons is het binn enkort mogelijk om een kort gratis berichtje te plaatsen en een opro ep te doen. Mail ons op redactie1018@ gmail.com en laat ons weten waa ru naar op zoek bent!

zocht! Tekstschrijvers ge 1018, postcodegebied Woont u binnen dt u vin en t ur bij uw bu bent u betrokken g uit aa gr u j wi n n nodige schrijven leuk, da hrijven. te) ar tikelen te sc om voor 1018 (kor hele ers binnen onze Wij zoeken schrijv de en nn bi achtig buur t, d.w.z. woon de Plantagebuur t en de t, ur Weesperbu pleet m co n ee zo en. Om Oostelijke Eiland beur t n wat leef t en ge beeld te krijgen va ie groene buur t. binnen onze moo ar uur een bericht na Belangstelling? St en m ne j wi ail.com redactie1018@gm ! op u et contact m

Sara is geboren in de Grote Kattenburgerstraat. Dochter van een joodse moeder en een katholieke classificeerder in de Amsterdamse haven. Ze had drie broers en twee zussen.

Het gezicht van 1018 sar a ma as (76) wittenburg

tante betje van dam Deze schat van een buurvrouw was de steun en toeverlaat van het gezin.

5 cent Ome Henkie zat door kinderverlamming in een karretje en speelde mondorgel om geld te verdienen. Af en toe kregen de kinderen wat centen uit zijn leren buidel met knip.

stoepje "Meedoen aan Het gezicht van 1018? Mail naar fotografieworkshop@ hotmail.com

Oproep werkgroep Kunst & Cultuur Oostelijke binnenstad 2015 De werkgroep Kunst en Cultuur bereidt weer de aanv raag voor 2015 voor. Dit jaar hebben onder meer de volgende instellingen en organ isaties een subsidie gekregen: de Patatatoe, de Vereniging Vrienden van de Plantage (filmfestival), het jaarlijkse buur tfeest in het Wertheimpark, het Midzomer feest in het Vierw indenhuis en een bijdrage voor de buur tbladen ten behoeve van de Uitpagina. Over het jaar 2013 ligt een uitgebreid jaarverslag ter inzage bij het Wijkcentr um. We willen voor de zomer weer een aanv raag indienen voor 2015 en vragen u, indien u een aanv raag wilt doen, deze in te dienen uiterlijk 25 juni 2014. Werkgroep Kunst en Cultuur, Huis van de Buur t Oostelijke Binnenstad, Kleine Wittenburgerstraat 201, 1018LT Amsterdam.

34

grote str a at


Ondanks alle ellende van die tijd werd er veel meer gelachen dan nu, en elke avond zaten de vrouwen samen buiten op hun stoepje.

vier houten bar akken In 1950 verbleef Sara met tbc een jaar in een van de ziekenbarakken aan het eind van de Zeeburgerdijk. In de andere barakken zaten respectievelijk ouden van dagen en zwangere vrouwen. In de vierde barak bevond zich haar school.

kr aker Sara was – samen met haar driejarige dochter – de laatste bewoner voor de sanering van het oude Kattenburgerplein. De slopers kwamen het gas en licht al afsluiten, maar Sara bleef.

zilver dollar Sara werkte als buffetjuffrouw in hotel de Zilver Dollar op de Nieuwezijds Voorburgwal.

wittenburg Ze woont nu al 32 jaar op Wittenburg en daar blijft ze.

plein Sara vindt de mensen tegenwoordig wat onverdraagzaam. “Ze zijn bang en kunnen nergens meer tegen. Ga eens op een plein zitten. Je komt er interessante mensen tegen. Daar is een plein voor bedoeld!”

foto: m a ri a heijdenda el JUNI 2014 » 1018 | DE EILANDER EN PLANTAGE- WEESPERBUURT

35

Zicht op het Entrepotdok vanaf de Plantage Doklaan, waar nu de Plantagekade is. Datum: 5 maart 1987 foto: bru no va n moerk erk en

De Eilander & Plantage Weesperbuurt

Recommend Documents